(सू - जन्मनोऽधि तृतीये वर्षे
चौलं पुनर्वस्वोः ।
ब्राह्मणानां भोजनम् उपायनवत् ।)
प्राक्तन-कर्माणि
+++(जातकर्मादि विना)+++ प्रत्येकतया क्रियमाणे,
कर्माङ्गत्वेन +आदौ उदकशान्तिम्, अङ्कुरार्पणं,रक्षाबन्धनम्, अभ्युदय-श्राद्धं पुण्याहञ् च कृत्वा
सङ्कल्प-पुरस्-सरं कर्मारभेत ।
जातकर्मादिभिस् सह क्रियमाणे
+++(सङ्कल्प्य, अनन्तरं पुण्याहं वाचयेत् -)+++
… नक्षत्रे … राशौ जातं गोत्रं शर्माणम् इमं मम कुमारं चौलकर्मणा संस्करिष्यामि ।
तदङ्गं पुण्याहवाचनञ्च करिष्ये
शर्कराज्य-पयः पाययित्वा
(शर्करादिप्राशनं ग्रन्थेषु न दृश्यते तथाऽपि सम्प्रदाये वर्तते)
होमः
(सू - सीमन्तवद् अग्नेर् उपसमाधानादि ।)
पात्र-प्रयोग-काले यथा-क्रमं दैव्यानि पात्राणि नियुज्य
(कपर्दी)
जल-द्वयं कुशान् यवान्
शलालु-दर्भ-पुञ्जलान् ।
शकृच्-छलल्य्-असीन् क्षिपेत्
सहैव चौल-कर्मणि ।
तमिऴ्
சௌளம்
ஸங்கல்ப்பம். இமம் LDLD குமாரம் செளள கர்மணா ஸம்ஸ்கரிஷ்யாமி - புண்யாஹம் - சர்க்கராஜ்ய பய: இவைகளை பருகச் செய்ய வேண்டும். வேண்டும். பாத்ர ஸாதனத்தில் தைவிக பாத்ரங்களுக்குப் பிறகு உஷ்ண ஜலம், சீத ஜலம், தர்ப்பங்கள் 12, யவங்கள், பே-அத்திக் கொத்து, தர்ப்பப் பிடிகள், வண்டி [[TODO::परिष्कार्यम्??]]
[[66]]
अग्नेर् उपसमाधानाद्य्-आज्य-भागान्ते
कुमारेणान्वारब्धः
“धाता ददातु नः” इति चतस्रः
“यस्त्वा हृदेति” चतस्र इत्य् अष्टौ
प्रधानाहुतीर् जुहुयात् (५१ पुटं पश्यत)।
०१ धाता ददातु ...{Loading}...
धा॒ता द॑दातु नो र॒यिम्
ईशा॑नो॒ जग॑त॒स्+++(!)+++पतिः॑ ।
स नः॑ पू॒र्णेन॑ वावनत् ।
०२ धाता प्रजाया ...{Loading}...
धा॒ता प्र॒जाया॑ उ॒त रा॒य ई॑शे +++(=ईष्टे)+++
धा॒तेदं विश्व॒म् भुव॑नं जजान ।
धा॒ता पु॒त्रं यज॑मानाय॒ दाता॑
तस्मा॑ उ ह॒व्यं घृ॒तव॑द् विधेम ।
०३ धाता ददातु ...{Loading}...
धा॒ता द॑दातु नो र॒यिम्
प्राचीं॑ जी॒वातु॒म् अक्षि॑ताम् ।
व॒यं दे॒वस्य॑ धीमहि
सुम॒तिꣳ स॒त्य-रा॑धसः+++(=धनस्य)+++ ।
०४ धाता ददातु ...{Loading}...
धा॒ता द॑दातु दा॒शुषे॒ वसू॑नि
प्र॒जाका॑माय मी॒ढुषे॑ +++(=सेक्त्रे)+++ दुरो॒णे +++(=दारेषु)+++ ।
तस्मै॑ दे॒वा अ॒मृताः॒ सं व्य॑यन्तां॒ +++(=ददतु)+++
विश्वे॑ दे॒वासो॒ अदि॑तिः स॒जोषाः॑ ।
०५ यस्त्वा हृदा ...{Loading}...
१० यस्त्वा हृदा ...{Loading}...
यस् त्वा॑ हृ॒दा की॒रिणा॒ +++(=स्तोत्रिणा)+++ मन्य॑मा॒नो
ऽम॑र्त्यं॒ मर्त्यो॒ जोह॑वीमि ।
जात॑वेदो॒ यशो॑ अ॒स्मासु॑ धेहि
प्र॒जाभि॑र् अग्ने अमृत॒त्वम् अ॑श्याम् ॥
०६ यस्मै त्वम् ...{Loading}...
११ यस्मै त्वं ...{Loading}...
यस्मै॒ त्वꣳ सु॒कृते॑ जातवेद॒ उ
लो॒कम् अ॑ग्ने कृ॒णवः॑ +++(=कुर्याः)+++ स्यो॒नम् +++(सुखमयम्)+++।
अ॒श्विन॒ꣳ॒ स पु॒त्रिणं॑ वी॒रव॑न्तं॒
गोम॑न्तꣳ र॒यिं न॑शते +++(=प्राप्नोति)+++ स्व॒स्ति ॥
०७ त्वे सु ...{Loading}...
१४ त्वे सु ...{Loading}...
त्वे सु पु॑त्त्र शव॒सो
ऽवृ॑त्र॒न् +++(=अवर्तन्त)+++ काम॑-कातयः +++(=कामकामनाः)+++ ।
न त्वाम् इ॒न्द्राति॑ रिच्यते ।।
०८ उक्थउक्थे सोम ...{Loading}...
०२ उक्थौक्थे सोम ...{Loading}...
उ॒क्थउ॑क्थे॒ सोम॒ इन्द्रं॑ ममाद
नी॒थेनी॑थे +++(समाप्ते समाप्ते)+++ म॒घवा॑नꣳ सु॒तासः॑ ।
यद् ईꣳ स॒बाधः॑ पि॒तरं॒ न पु॒त्राः
स॑मा॒न-द॑क्षा॒ +++(=समानबलाः)+++ अव॑से॒ हव॑न्ते ।
अनन्वारब्धः जयादि प्रतिपद्यते ।
नात्र परिधयः - किन्तु शम्याः ।
अतः अपोहनम् एव।
नापि सँस्राव-होमः।
अग्न्य्-उपस्थानान्तं कुर्यात् ।
सूत्राणि
१६ ०६ अपरेणाग्निम् प्राञ्चमुपवेश्य ...{Loading}...
अपरेणाग्निं प्राञ्चम् उपवेश्य
त्रेण्या शलल्या+++(=शल्यक-सूचयः)+++, त्रिभिर् दर्भ-पुञ्जीलैः+++(=सविशाखा नाडीभिः)+++, शलालु+++(=अपक्वोदुम्बर)+++-ग्लप्सेन+++(=गुच्छेन)+++ +इति
तूष्णीं केशान् विनीय यथर्षि शिखा निदधाति।
१६ ०७ यथा वैषाम् ...{Loading}...
यथा वैषां कुल-धर्मः स्यात् ॥
१६ ०८ अपाँ ...{Loading}...
उपनयनवद् दिग्-वपनाद्य् अपां संसर्जनाद्य्-आ-केश-निधानात् समानम् ॥ १६.८ ॥
१६ ०९ क्षुरँ प्रक्षाल्य ...{Loading}...
क्षुरं प्रक्षाल्य निदधाति ॥
१६ १० तेन त्र्यहम् ...{Loading}...
तेन त्र्य्-अहं कर्म-निवृत्तिः ॥
१६ ११ वरन् ददाति ...{Loading}...
वरं ददाति ॥
सीमा-कल्पनम्
कुमारमपरेणाग्निं प्राञ्चमुपवेश्य,
त्रेणी शलली, दर्भ-पुञ्ज-त्रयं, शलालु-ग्लफ्सान् सह गृहीत्वा
कुमारस्य केशान् विनीय
ग्लफ्सादीन् निरस्याप उपस्पृशेत् ।
दिग्-वपनम्
(सू - अनुवाकस्य प्रथमेन यजुषाऽपस्संसृज्य, उष्णाः शीतास्वानीयोत्तरया शिर उनत्ति ।)
०१ उष्णेन वायवुदकेनेह्यदितिः ...{Loading}...
+++(उष्णा आपः शीतास्वानयति)+++ उ॒ष्णेन॑ वायवुद॒केनेह्य्, अदि॑तिः॒ केशान्॑ वपतु ।
इति उष्णा अपः शीतजलेषु आनयति ।
०२ आप उन्दन्तु ...{Loading}...
+++(शिरस उन्दनम् = आर्द्रीकरणम्)+++ आप॑ उन्दन्तु जी॒वसे॑
दीर्घायु॒त्वाय॒ वर्च॑से ।
ज्योक् च॒ सूर्यं॑ दृ॒शे ।
इति कुमारस्य शिरः ईशान-भागम् आरभ्य, प्रदक्षिणतया, मिश्रजलेन उनत्ति (क्लेदयति)
तमिऴ्
மாட்டுச் சாணம், பன்றி முள், கத்தி இவைகளைக்குப்பலாக ஸாதனம் செய்து ப்ரோக்ஷண காலத்திலும் ஒரே தடவை ப்ரோக்ஷணம் செய்ய வேண்டும். அக்நி ப்ரதிஷ்டாதி ஆஜ்ய பாகாந்தம் செய்து குமாரனால் அந்வாரம்பணம் செய்யப்பட்டு தாதா ததாதுந: என்கிற எட்டு ஆஹுதிகளை பும்ஸுவனத்தில் செய்தது போல் ஹோமம் செய்ய வேண்டும். அந்வாரம்பணத்தை விடுத்து, ஜயாதி ஆரம்பித்து உத்தர தந்த்ர சேஷத்தை உபஸ்தானாந்தம் செய்ய வேண்டும். இங்கும் சம்யைதான் (பரிதி இல்லை). அக்னிக்கு மேலண்டை குமாரனை கிழக்கு முகமாக உட்கார வைத்து, பன்றி முள், மூன்று தர்ப்பக் கொத்து, [[TODO::परिष्कार्यम्??]]
[[67]]
(सू त्रींस्त्रीन्दर्भानन्तर्धाय,
उत्तराभिश् चतसृभिः प्रतिमन्त्रं प्रतिदिशं प्रवपति ॥)
०३ येनावपत्सविता क्षुरेण ...{Loading}...
+++(प्राच्यान्दिशि)+++ येनाव॑पत् सवि॒ता क्षु॒रेण॒
सोम॑स्य॒ राज्ञो॒ वरु॑णस्य वि॒द्वान् ।
तेन॑ ब्रह्माणो! वपते॒दम् अ॒स्या-
ऽऽयु॑ष्मा॒ञ् जर॑दष्टि॒र् यथा ऽस॑द् अ॒यम्
अ॒सौ +++(←अत्रोहः)+++।
इति त्रिभिर् दर्भैर् ऊर्ध्वाग्रैर्
अन्तर्हितान् केशान्
पुरस्तात् (पूर्वदिग्भागे)
तिरश्चा+++(←तिर्यञ्च्)+++ क्षुरेण छिनत्ति ।
०४ येन पूषा ...{Loading}...
+++(दक्षिणतः)+++ येन॑ पू॒षा बृह॒स्पते॑र् अ॒ग्नेर्
इन्द्र॑स्य॒ चाऽऽयु॒षे ऽव॑पत् ।
तेना॒स्याऽऽयु॑षे वप॒
सौश्लो॑क्याय स्व॒स्तये॑ ।
इति पूर्वोक्तवत् दक्षिणतः प्रदेशात्च्छिनत्ति ।
तमिऴ्
இவைகளால் தலை மயிர்ள்களை அமந்த்ரகமாகக் கோதி விட வேண்டும். உஷ்ண ஜலத்தை சீத ஜலத்தில் “உஷ்ணேந + வபது" என்கிற மந்திரத்தினால் விட வேண்டும். “ஆப உந்தந்து + த்ருசே” என்கிற மந்திரத்தினால் கலந்த ஜலத்தை எடுத்து குமாரனின் தலை பாகத்தை ஈசான்ய திக்கு ஆரம்பித்து ப்ரதக்ஷிணமாகத் தடவ வேண்டும். அடுத்ததாக திக்வபநம் முதலில் கிழக்கு, அடுத்தது தெற்கு, மேற்கு, வடக்கு என்பதாக க்ரமம். ஒவ்வொரு திக்கிலும் மும்மூன்று தர்ப்பங்களை தலை மயிருடன் சேர்த்து அந்தந்த மந்திரத்தின் முடிவில் கொய்ய வேண்டும். தென் புறத்தில் [[TODO::परिष्कार्यम्??]]
[[68]]
०५ येन भूयश्चरात्ययञ्ज्योक्च ...{Loading}...
+++(पश्चात्)+++ येन॒ भूय॒श् चरा॑त्य् अ॒यञ्,
ज्योक् च॒ पश्या॑ति॒ सूर्य॑म् ।
तेना॒स्याऽऽयु॑षे वप॒
सौश्लो॑क्याय स्व॒स्तये॑ ।
इति पश्चिमतः च्छिनत्ति ।
०६ येन पूषा ...{Loading}...
+++(उत्तरे)+++ येन॑ पू॒षा बृह॒स्पते॑र् अ॒ग्नेर्
इन्द्र॑स्य॒ चाऽऽयु॒षे ऽव॑पत् ।
तेन॑ ते वपाम्य् असा॒व्+++(←अत्रोहः)+++
आयु॑षा॒ वर्च॑सा॒ यथा॒ ज्योक् सु॒मना॒ असाः॑ ।
इत्य् उत्तरतश् छिन्द्यात्।
(अन्ततः सकृद् अप उपस्पर्शनं कार्यम्) ….
केशनिक्षेपः
छेदित-दर्भ-केशान्
यव-युक्त-शकृत्-पिण्डे प्रक्षिपेत् ।
(सू - वपन्तम् उत्तरया ऽनुमन्त्रयते ।
दक्षिणतो ब्रह्मचारी वा,
आनडुहे शकृत्पिण्डे यवान् निधाय
तस्मिन् केशान् उपयम्य ।)
दक्षिणतो माता, ब्रह्मचारी वा स्थित्वा
वप्तारं
०७ यत्क्षुरेण मर्चयता ...{Loading}...
+++(नापितम् अनुमन्त्रयति-)+++ यत् क्षु॒रेण॑ म॒र्चय॑ता +++(=तीक्ष्णेन)+++
सुपे॒शसा॒ वप्त्रा॒ वप॑सि॒ केशान्॑ ।
शुन्धि॒ शिरो॒, मास्यायुः॒ प्रमो॑षीः ।
इति अनुमन्त्रयते ।
मन्त्रोक्त्यधिकारः (द्रष्टुं नोद्यम्)
अत्रापि काचिद् विवक्षा वर्तते ।
सर्वत्र स्त्रियाः वेद-मन्त्राणाम् उच्चारणे अनधिकारत्वं,
तथा ऽपि +अत्र दक्षिणतो माता ब्रह्मचारी वा
इति प्रथमतः मातृ-ग्रहणम्,
अनन्तरम् एव विकल्पत्वेन ब्रह्मचारि-ग्रहणम्
इति सूत्रशैल्या
इष्ट्य्-आदौ यथा यजमान-पत्न्याः योक्त्र-सन्नहने “आशसाने"ति मन्त्रोच्चाऽणेऽधिकारः
तथाऽत्रापि विशेष-विधिना
मातुः “यत्क्षुरेणे"ति मन्त्रोच्चारणे ऽधिकारः सिद्ध्यति ।
(सू - उत्तरयोदुम्बरमूले दर्भ-स्तम्बे वा निदधाति ।)
०८ उप्त्वाय केशान् ...{Loading}...
उ॒प्त्वास्य॒ केशा॒न्॒ वरु॑णस्य॒ राज्ञो॒,
बृह॒स्पति॑स् सवि॒ता सोमो॑ अ॒ग्निः ।
तेभ्यो॑ +++(=केशेभ्यः)+++ नि॒धानं॑ बहु॒धा ऽन्व॑विन्दन्न्
अन्त॒रा द्यावा॑पृथि॒वी अ॒पस् सुवः॑ ॥
इति औदुम्बर-मूले दर्भ-स्तम्बे वा छेदितान् दर्भाग्रान् केशांश् च
आनडुह-शकृत्-पिण्ड-स्थितान् निदध्यात् ।
उत्तराङ्गम्
तद्-अनन्तरं नापितेन वपनं कारयेत् ।
यथोचितं स्नापयित्वा
+++(त्रयो-दश-वारं निमज्जन-पूर्वकं क्षौर-निमित्त-पुनस्-स्नान-सहितम्)+++
आच्छाद्यालङ्कृत्य
मङ्गल-वाद्यैस् सह गृहं प्रवेशयेत्
दिग्-वपन-कारी पिता च स्नायात् ।
उपनयने
इदं चौलम् उपनयनेन सह क्रियमाणे,
उपनयने च वपनस्य प्रसक्तत्वात्,
चौलापेक्षया +उपनयनस्य मुख्यत्वाच् च
चौले दिग्-वपन-मात्रं कृत्वा
उपनयने दिग्वपन-पुरस्सरं वपनस्य प्रसक्तौ
चौलोपनीते तु सह क्रियेते
यदा तदा क्षौर-युग-प्रसक्तौ ।
चौले प्रधानं क्षुर-कर्म कार्यम्
उपायनाङ्गन् तु विभावनीयम् ॥
तमिऴ्
தாயோ அல்லது பிரம்மசாரியோ நின்று கொண்டு கையில் வண்டி மாட்டுச் சாணியில் யவத்தைச் சேர்த்து வைத்திருக்க வேண்டும். அதில் குமாரனின் தலையிலிருந்து கொய்யப்பட்ட மயிர்கள், தர்ப்பங்கள் இவைகளைச் சேர்க்க வேண்டும். முதல் மந்த்ரம் “யே நாவபத்’, “யதாஸதயம் சர்மா” என்றதும் வபநம் செய்ய வேண்டும். செய்து சாணி யவம் இவைகளில் போட்டதும் மாதாவோ, ப்ரம்மசாரியோ, ‘‘யத்க்ஷரேண’ என்கிற மந்திரத்தைச் சொல்ல வேண்டும். பூஷா”, மேற்கிற்கு “யேந பூய:’, தெற்கு திக்கிற்கு “யேந வடக்கிற்கு யேந பூஷா + [[TODO::परिष्कार्यम्??]]
इति गृह्य-रत्न-कण्ठ-भूषणे समर्थितत्वात्
चौले क्षुर-कर्मान्तं कृत्वा,
उपनयने तन्-मन्त्र-पठनं वा कुर्यात् ।
अवकाशे सति
दिग्वपनादिकञ् च कृत्वा
उभावपि स्नात्वा
उपरितन-कार्यम् आरभेत ॥
तमिऴ्
தேந தேவபாமி சர்மந், ஆயுஷா + அஸா:”. இப்படியாக நான்கு திக்வபநம் ஆனதும் அப உப ஸ்பர்சனம் செய்ய வேண்டும். “உப்த்வாய கேசாந் + அபஸ்ஸுவ:” என்கிற மந்திரத்தினால் அத்தி மரத்தின் அடியிலோ, தர்ப்பப் புதரிலோ வபநம் செய்யப்பட்ட தர்ப்பாக்ரங்கள், மயிர்கள் இவைகளை வைக்க வேண்டும். யதா க்ரமமாக நாவிதனைக் கொண்டு சுத்த வபநம் செய்து நதி தடாகாதிகளில் அவகாஹஸ்னானம் செய்வித்து உடம்பைத் துடைத்து, உலர்ந்த வஸ்திரத்தைத் தரிக்கச் செய்து புண்ட்ரதாரணம், கந்த மால்யங்களை அணிவித்து வாத்ய கோஷத்துடன் (அம்மான் தோள் ஏற்றி) கிருஹத்திற்கு அழைத்து வர வேண்டும்.திக்வபநம் செய்வித்த தகப்பனாரும், ஸ்னானம் செய்வது உசிதம்.
ஒரே தினத்தில் இரண்டு கர்மாக்களுக்கு அங்கமாக வபநம் ஸம்பவித்தால் முக்யவபநத்தை எதில் வைத்துக் கொள்வது கண்ட என்பதற்கு தோழப்பர் தன்னுடைய க்ருஹ்யரத்ன பூஷணத்தில் க்ஷரகர்மாவானது சௌளத்திற்கு சௌளத்திற்கு முக்யமான படியால் முக்யமான க்ஷௌரத்தை சௌள கர்மாவில் வைத்துக் கொண்டு உபநயன அங்கமான வபநம் வரும்போது மந்த்ரபடனத்தையாவது செய்ய வேண்டும் என்று கூறுகிறார். [[TODO::परिष्कार्यम्??]]