संस्कृते विश्वासटिप्पन्यः

सो

{अध्यवसो}
सो (षो अन्तकर्मणि)।
‘किमध्यवस्यन्ति गुरवः’ (वेणी १)। किं कर्तुं निश्चिन्वन्तीत्याह।
‘मा साहसमध्यवस्यः’ (दशकु० १२३)। मा साहसं कर्तुमुद्युक्थाः। साहसं मा व्यवसासीरित्यर्थः।
‘नेदवसितानध्यवस्यानीति’ (श० ब्रा० ७।१।१)। अवस्थितानामुपरि वसानीत्याह।
‘अथारणी पाणौ कृत्वा शालामध्यवस्यति’ (श० ब्रा० ३।१।१।११)। अध्यवस्यति जुषते।
‘कथमिदानीं दुर्जनवचनादेवमध्यवसितमार्येण’ (उत्तर० १)। अध्यवसितमवधारितं निश्चितम्।
‘भर्तुः संनाहसदृशः शूरोऽध्यवसितः सुतः’ (बृ० श्लो० सं० ५।६५)। अध्यवसित उद्युक्तः।
‘ग्रामेणाध्यवसिते (श्मशाने) क्षेत्रेण वा नानध्यायः’ (आप० ध० १।३।९।७)। ग्रामतया स्वीकृत इति हरदत्तः। ग्रामेण निगीर्णे इति तु वयम्।
‘व्रतं दुष्करमध्यवसितम्’ (हितोप० १)। व्यवसितं परिगृहीतम्।
‘अध्यवसायो बुद्धिः’ (सां० त० कौ०)। संभावनं क्रियासु योग्यताध्यवसाय इति बोपदेवः। अध्यवसाय उत्प्रेक्षणम्।
‘न। स्वल्पमप्यध्यवसायभीरोः करोति विज्ञाननिधिर्गुणं हि’ (हितोप० १)। अध्यवसाय उद्योगो यत्नः साहसम्।
‘बुद्धिरध्यवसानाय साक्षी क्षेत्रज्ञ उच्यते’ (भा० शां० २८५।१७)। अध्यवसानाय व्यवसायार्थाय, निश्चयाय।
‘संभावनं क्रियासु योग्यताऽध्यवसानं शक्तिश्रद्धानम्’ (३।३।??५४ सूत्रे वृत्तिः)।
‘निगीर्याध्यवसानं तु प्रकृतस्य परेण यत्’ (का० प्र० १०)। अध्यवसानं तादात्म्यापादनम्।
‘अकार्यं कार्यवदध्यवस्य’ (=अध्यवसाय) (दशकु० ८६)। अभिमत्य, चिन्तयित्वा।
‘धर्माश्रमेऽध्यवसिनां ब्राह्मणानां युधिष्ठिरः’ (भा० शां० ६४।६)। अथ्यवसिनां व्रतोपेतानाम्।
‘कर्तुं स्माध्यवस्यति’ (शिवपु० २।४।१३।१४)। निश्चिनोतीत्यर्थः।
‘देवक्षेत्रं वा एषो ऽध्यवस्यति यः सोमस्योद्गायति’ (जै० ब्रा० १।८४)। अध्यवस्यति नियतमाप्नोति, निश्चितं विन्दति।
‘देवेयजनमध्यवसाय’ (ऐ० ब्रा० ७।२०)। अध्यवसाय निश्चित्य। इह य एष मनुष्यः प्रेक्षापूर्वकारी भवति स बुद्ध्या तावत् कञ्चिदर्थं सम्पश्यति।
‘सन्दृष्टे प्रार्थना। प्रार्थनायामध्यवसायः’ (पा० १।४।३२ सूत्रे भाष्यम्)। अध्यवसायो दृढः प्राप्तिसंकल्पः।

हन्

{अध्यवहन्}
हन् (हन हिंसागत्योः)।
‘पूर्वावघातेन वितुषीकरणेपि पुनरवघातोऽध्यवहननम्।’