०१

०१ सांवत्सरिकस्य चूडाकरणम् ...{Loading}...

सांवत्सरिकस्य चूडाकरणम् १

०२ तृतीये वाऽप्रतिहते ...{Loading}...

तृतीये वाऽप्रतिहते २

०३ षोडशवर्षस्य केशान्तः ...{Loading}...

षोडशवर्षस्य केशान्तः ३

०४ यथामङ्गलं वा सर्वेषाम् ...{Loading}...

यथामङ्गलं वा सर्वेषाम् ४

०५ ब्राह्मणान्भोजयित्वा माता कुमारमादायाप्लाव्याहते ...{Loading}...

ब्राह्मणान्भोजयित्वा माता कुमारमादायाप्लाव्याहते वाससी परिधाप्याङ्क आधाय पश्चादग्नेरुपविशति ५

०६ अन्वारब्ध आज्याहुतीर्हुत्वा प्राशनान्ते ...{Loading}...

अन्वारब्ध आज्याहुतीर्हुत्वा प्राशनान्ते शीतास्वप्सूष्णा आसिञ्चत्युष्णेन वाय उदकेनेह्यदिते केशान्वपेति ६

०७ केशान्वपेति ...{Loading}...

केशान्वपेति ६

०८ केशश्मश्व्रिति च केशान्ते ...{Loading}...

केशश्मश्व्रिति च केशान्ते ७

०९ अथात्र नवनीतपिण्डं घृतपिण्डम् ...{Loading}...

अथात्र नवनीतपिण्डं घृतपिण्डं दध्नो वा प्रास्यति ८

१० तत आदाय दक्षिणम् ...{Loading}...

तत आदाय दक्षिणं गोदानमुन्दति । सवित्रा प्रसूता दैव्या आप उन्दन्तु ते तनूं दीर्घायुत्वाय वर्चस इति ९

११ त्र्येप्या शलल्या विनीय ...{Loading}...

त्र्येप्या शलल्या विनीय त्रीणि कुशतरुणान्यन्तर्दधात्योषध इति १०

१२ शिवो नामेति लोहक्षुरमादाय ...{Loading}...

शिवो नामेति लोहक्षुरमादाय निवर्तयामीति प्रवपति येनावपत्सविता क्षुरेण सोमस्य राज्ञो वरुणस्य विद्वान् । तेन ब्रह्माणो वपतेदमस्यायुष्यञ्जरदष्टिर्यथासदिति ११

१३ सकेशानि प्रच्छिद्यानडुहे गोमयपिण्डे ...{Loading}...

सकेशानि प्रच्छिद्यानडुहे गोमयपिण्डे प्रास्यत्युत्तरतो ध्रियमाणे १२

१४ एवं द्विरपरं तूष्णीम् ...{Loading}...

एवं द्विरपरं तूष्णीम् १३

१५ इतरयोश्चोन्दनादि ...{Loading}...

इतरयोश्चोन्दनादि १४

१६ अथ पश्चात्त्र्यायुषमिति ...{Loading}...

अथ पश्चात्त्र्यायुषमिति १५

१७ अथोत्तरतो येन भूरिश्चरा ...{Loading}...

अथोत्तरतो येन भूरिश्चरा दिवं ज्योक्च पश्चाद्धि सूर्यम् । तेन ते वपामि ब्रह्मणा जीवातवे जीवनाय सुश्लोक्याय स्वस्तय इति १६

१८ त्रिः क्षुरेण शिरः ...{Loading}...

त्रिः क्षुरेण शिरः प्रदक्षिणं परिहरति समुखं केशान्ते १७

१९ यत्क्षुरेण मज्जयता सुपेशसा ...{Loading}...

यत्क्षुरेण मज्जयता सुपेशसा वप्त्वा वावपति केशाञ्छिन्धि शिरो माऽस्यायुः प्रमोषीः १८

२० मुखमिति च केशान्ते ...{Loading}...

मुखमिति च केशान्ते १९

२१ ताभिरद्भिः शिरः समुद्य ...{Loading}...

ताभिरद्भिः शिरः समुद्य नापिताय क्षुरं प्रयच्छति । अक्षुण्वन्परिवपेति २०

२२ यथामङ्गलं केशशेषकरणम् ...{Loading}...

यथामङ्गलं केशशेषकरणम् २१

२३ अनुगुप्तमेतं सकेशं गोमयपिण्डम् ...{Loading}...

अनुगुप्तमेतं सकेशं गोमयपिण्डं निधाय गोष्ठे पल्वल उदकान्ते वाऽऽचार्याय वरं ददाति २२

२४ गां केशान्ते ...{Loading}...

गां केशान्ते २३

२५ संवत्सरं ब्रह्मचर्यमवपनं च ...{Loading}...

संवत्सरं ब्रह्मचर्यमवपनं च केशान्ते द्वादशरात्रं षड्रात्रं त्रिरात्रमन्ततः २४


  1. 1, 6. I see no reason why we should not take Aditi for the name of the goddess. Comp. Atharva-veda VI, 68, 2: Aditiḥ śmaśru vapatu. Āśvalāyana-Gṛhya I, 17, 7. Stenzler translates: Ungebundener, die Haare schneide. ↩︎

  2. The text has, dakṣiṇaṃ godānam undati. The commentary on Kātyāyana V, 2, 14 explains dakṣiṇa godāna: dakṣiṇakarṇasamīpavartinaṃ śiraḥpradeśam. Sāyaṇa on Śatapatha Brāhmaṇa III, 1, 2, 4 (p. 323, ed. Weber): godānaṃ nāma karṇasyopari pradeśaḥ. The Mantra reoccurs in Kātyāyana, loc. cit. - Savitrā p. 302 prasūtāḥ should not be translated as Prof. Stenzler does: von Sav. erzeugt, but: von Say. angetrieben. ↩︎

  3. This Sūtra is identical with Kātyāyana-Śraut. V, 2, 15. ↩︎

  4. Compare Kātyāyana l.l. § 17. The Mantra, Vāj. Saṃh. III, 63 b, is that given by Kātyāyana, the following one is that which the other Gṛhya texts prescribe. ↩︎

  5. See the various readings of the Mantra given by Professor Stenzler, p. 53 of his critical annotations, and compare Āśvalāyana-Gṛhya I, 17, 13. ↩︎

  6. Āśvalāyana l.l. § 16; Atharva-veda VIII, 2, 17. ↩︎

  7. He repeats the Mantra, given in Sūtra 19, in this form: When the shaver shaves his hair and his face,’ &c. ↩︎

  8. See above, Sūtra 12. ↩︎