प्रत्याब्दिक-श्राद्धम्

TODO: परिष्कार्यम्

श्री वैखानस प्रत्याब्दिकमस्तं G 000 and 10 380 FFF श्री विखनस मुनीन्द्रुलवारु, नरसापुरं. Scanned by TapScanner श्रीरामचन्द्र परब्रह्मणे नमः श्री मद्विखनस गुरवे नमः सङ्कल्प विधानम् प्रत्याब्दिकमस्त्रम् हरिः ओम्॥ श्रातस्मार्तात्मिकं कर्म. निखिलं येनसूत्रितं तस्मै समस्त वेदार्धविदे विखनसे नमः॥ यजमानः, प्रातःकालॆ सुस्नातः सन्यावन्दनादिकं कृत्वा, ततः. दीपाराथन पूर्वकं. देवतार्चनं कृत्वा । इदं ब्रह्म पुनीमहइति. द्वेपवित्रे गृहीत्वामं!!. इदं ब्रह्म पुनीमहे॥ ब्रह्मापुनात्वित्यङ्गुळ्यं पवित्रे निक्षिप्य॥ मं॥ ब्रह्मापुनातु॥ आचम्यः। ॐ॥ ऋग्वेदः प्रीणातु यजुर्वेदः प्रीणातु सामवेदः प्रीणातु॥ अधर्वणवेदः प्रीणातु॥ इतिहासवेदः प्रीणातु॥ चन्द्रमाः प्रीणातु॥ महेश्वरः प्रीणातु॥ आदित्यः प्रीणातु॥ सोमः प्रीणातु॥ सोमः प्रीणातु॥ दिशः प्रीणन्तु॥ वायुः प्रीणातु॥ इन्द्रः फ्रीणातु॥ विष्णुः प्रीणातु॥ अग्निः प्रीणातु॥ हरे श्रीकृष्णायनमः ॥ ॐ॥ पृथिव्याः मेरुपृष्ठऋषिः॥ 13 Scanned by TapScanner श्री कूर्वोदेवता॥ सुतलं छन्दः॥ अनने विनियोग अननाननायनमः प्रणवस्य परब्रह्मा ऋषिः॥ परमात्मादेवता॥ दैवीगायत्री छन्दः॥ प्राणायामे नियोगः॥ ॐभूः, ॐभुवः, ओग्ं सुवः ॐ महः ॐ जनः, ॐ तपः, ओग्ं सत्यं, ॐ तत्सवितुर्वरेण्यं, भर्गोदेवस्य धीमहि, धीयोयोनः प्रचोदयात्, ओमापोज्योती रसोमृतं ब्रह्मभूर्भुवस्सुवरों॥ श्लो॥ तिधिर्विष्णु स्तधावारो नक्षत्रं विष्णुरेवच। योगश्च करणं चैव सर्वं विष्णुमयं जगत्"॥ श्रीगोविन्द गोविन्द गोविन्द ॥ श्रीमहाविष्णो राज्ञया प्रवर्तमानस्य, अद्य ब्रह्मणः, द्वितीयपरार्धे, श्वेतवराहकल्पे, वैवस्वतम स्वन्तरं, कलियुगे, प्रथमपादे, जम्बूद्वीपे, भरतवर्षे, भरतखन्डे, मेरो र्दक्षिण दिग्भागे, महनद्यो र्मध्य देशे, अस्म दृहे, भगव द्भगवताचार्याणां, चरणसन्निधौ, अस्मिन्वर्तमान व्यावहारिक चान्द्रमानेन, संवत्सरे, अयने, ऋतौ, मासे, पक्षे, तिधौ, वासरे, श्रीविष्णुनक्षत्रे श्रीविष्णुयोगे, श्रीविष्णुकरण एवङ्गुण विशेषविशिष्टायां पुण्यतिदौ (प्राचीनावीति) यजमानन्य, वितुः (मातुः) प्रतिसांवत्सरिक मृताहाख्यान्न श्राद्धङ्कर्तं, अधिकार 14 Scanned by TapScanner सिर्घारु. परिषत्वायत्तु (उपवीती) करिष्ये, श्वेताक्षित, तॆल वद्द दक्षिणा सहित, अर्चन पात्र मादाय॥ समस्त सम्मचेति प्रदक्षिणत्रयं कृत्वा॥ श्लो॥ समस्त समृत्स मूर्ति हेतवः समुद्धतापत्कुल धूमकेतवः अपार संसार समुद्रसेतवः पुनस्तुमां ब्राह्मण पाद सान्नमः। श्लो॥ आपदनध्वान्त सहस्र भानवः, समीहितार्दारण कामधेनवः समस्त तीर्धम्बु पवित्र मूर्तियो, रक्षिस्तुमां ब्राह्मण पाद पांसवः। श्लो॥ आदिव्याधि हन्दनणं, मृत्युदारिद्र्यनाशनं, श्रीवुज्जी कीर्तिदं वस्ते विप्र श्रीपादपङ्कजं, विप्राछदर्शनात्सद्यः, क्रियने पाप राशयः, वन्दना सृङ्गळावास्त्रि रर्बना दच्चु तम्पदं, अशेषे, हे, परिषत्, मदीयां विज्ञापनं समाकर्त्य, मत्समर्पितां इमां, परिषद्दक्षिणां, यधोक्त परिषद्दक्षिणामिव, स्वीकृत्य (प्राचीनावीती) अन्मत्चितुः (अन्मत् मातुः) प्रतिसांवत्सरिक मृताहाख्यान्न श्राद्धं, कर्तुं अधिकार सम्पद स्थिति भवन्तो बृवन्तु, कर्तुं अधिकार सम्पदस्तु, कालश्चमुख्यकालोस्तु॥ (उपवीती) सर्वे पाकाळ्ळुचयो भवन्तु यावतीर्यै, इति, ब्रह्मणान् नमसुर्यात्। मं॥ 15 Scanned by TapScanner यावतीर्यै देवतास्तास्सर्वा वेद विदि ब्राह्मणे वसन्ति, तस्मा ब्राह्मणेभ्यो, वेदविद्भ्यो दिवे दिवे नमस्कुर्या, न्नाळ्लीलं कीर्तयेदेता एवदेवताःप्रीणाति॥ पुनः सङ्कल्पम् अचम्य॥ ऋग्वेदः प्रीणातु, यजुर्वेदः प्रीणातु, साम वेदः प्रीणातु, हरे श्रीकृष्णाय नमः॥ उत्तिष्ठन्तु भूत पिशाचाः एते भूमि भारकाः एते षामविरोधेन, ब्रह्मकर्म समारभे, ॐ भूः, ॐ भुवः, ओग्ं सुवः, ॐ महः, ॐ जनः, ॐ तपः, ओग्ं सत्यं, ॐ तत्सवितुर्वरेण्यं, भर्गोदेवस्य धीमहि, धीयोयोनः प्रचोदयात्, ओमापोज्योती रसोमृतं ब्रह्मभूर्भु वस्सुवरों, श्री गोविन्दगोविन्द गोविन्द॥ श्रीमहाविष्णो राज्ञया प्रवर्तमा नस्याद्यब्रह्मणः, द्वितीयपरार्दे, श्वेतवराहकल्पे, कलियुगे, प्रथमपादे, जम्बू द्वीपे, भरतवर्षे, भरतखन्डे, मेरोः दक्षिणदिग्भागे, महानद्योर्मथ्य देशे, अस्म दुृहे, भगव ध्भागवता चार्याणां चरण सन्निधौ, अस्मिन्वर्तमान व्यावहारिक चान्द्रमानेन, संवत्सरे, अयने, ऋतौ, मासे, पक्षे, तिधौ, वासरे, Scanned by TapScanner श्री विष्णुनक्षत्रे श्रीविष्णुयोगे, श्रीविष्णुकरण एवङ्गुण विशेषण विशिष्टायां पुण्यतिदौ (प्राचीनावीती) आस्कृत्पितु- (अस्मत्मतु-) प्रतिसांवत्सरिक मृताहाख्यान्न श्राद्दे - पितृ पितामह, प्रपिता महानां गोत्राणां. शर्म णां, वसुरुद्रादित्य, रूपा णां पृधिव्यस्तरिक्ष, दिविगता नां - मातृपितामहि प्रपिता महीनां गोत्राणां, दायीनां, वसुरुद्रादित्य रूपाणां, पृधिव्यन्त रिक्ष दिविगतानाम् ॥ (उपवीती) पुरूरवार्धन, सञ्ज्ञिकानां विश्वेषां देवानाञ्च श्रीमहाविष्णोश्च (प्राचीनावीती) पितुः (मातुः) प्रतिसांवत्सरिक मृताहाख्यान्न श्राद्धं, अन्नेन, हविषा, सङ्कल्पविधानेन, युष्मदनुज्ञया सदैवं (उपवीती) अद्यकरिष्येकुरुष्व (प्राचीनावीती) अस्मत्पितुः (अस्मत् मातुः) प्रतिसांवत्सरिक मृताहाख्यान्न श्राद्धं, भविष्यति तत्र भविष्यति, इति, पात्रमुखेन दर्भञ्छित्वा, तत्पात्रजलेनि पेत् (उपवीती) पुरूरवार्धव सञ्ज्ञकानां विश्वेषां, देवानां, स्थाने, आहवनीयार्दे क्षणन्दत्वा, भवद्भिःक्षणः प्रसादः करणीयः, अस्तुकरणीयः॥ 17 Scanned by TapScanner (प्राचीनावीती) अस्मत्पिच्चि पितामह, प्रपिता महा अस्मत् मातृ पितामहि प्रपिता महीनां, गोत्रा नां, गोत्राणां, शर्म णां, दायीनां नेनु, णां, वसुरुद्रादित्यरूपा रुद्रादित्यरूपाणां साने णां, स्थाने, आहवनीयारे. आहवनीयारे. ม क्षणन्दत्वा, भवद्भि- क्षण- प्रसादः करणीयः, आस्तुकरणीयः (उपवीती) श्राद्धसंरक्षक, श्रीमहाविष्णो आहवनीयार्दे, क्षणन्दत्वा, भवद्भिः, क्षणः, प्रसादः करणीयः, आस्तुकरणीय॥ श्लो॥ अक्रोध वैश्शाच परैस्सततं ब्रह्म वादिभिः, भवितव्यं भवद्भिश्च मयाच श्राद्धकर्मणि, ततः अर्चनपात्रस्थ द्रव्यं किञ्चि त्वात्रां सरे निक्षिप्य. गृहाङ्गणे शुचिप्रदेशं गत्वा प्राज्ञ्याखमासीनः, गो मयेन चतुर श्रमण्डलं, तदक्षिणे, प्राचीनावीती॥ वृत्त मण्ण लञ्ञ्च अधावनीद मित्युवलिव्य. मं॥ अधावनीदम्परमं पवित्रं सुरेश वीर्यादिदमस्तु रक्षाः, आयान्न्तुदेवाः पितृभिर्विधत्तॆ, अस्मिग्ध सन्निधिध तलिस्ते ले (उपवीती) चतुरश्रमण्डले॥ पुरूरवार्धव सङ्कानां, विश्वेषां देवानां, पाद्यस्ताने, इदमिदमासनं, 18 Scanned by TapScanner पाद्यस्थाने, सुखासनं, पाद्यस्थाने दैवेक्षणः क्रियतां, पाद्यस्थाने अर्चत प्रार्चत, अमीगन्गाः पुष्पार्दा इमे अक्षताः, आयङ्कुशः सकलाराधनै स्वर्चितमस्तु॥ (प्राचीनावीती) तदक्षिणे, वृत्तमण्डले, अस्मत् ॥ पितृ पितामह, प्रपिता मातृपितामहि प्रपिता महानां गोत्राणां. शर्म महीनां गोत्राणां, दायी णां, वसुरुद्रादित्य, रूपा नां, वसुरुद्रादित्य रूपा णां णां, पाद्यस्थाने, इदमिद मासनं, पाद्यस्थाने सुखासनं, पाद्यस्थाने श्राद्देक्षणः क्रियतां, अर्चत प्रार्चत, अमीगन्दाः पुष्पार्दा, इमेतिलाः, अयङ्कुशः, सकलाराधनै स्वर्चितमस्तु॥ (उपवीती) पुनः चतुरश्रमण्डले, श्राद्धनं रक्षक, श्री महाविष्णो, पाद्यस्थाने, इद मिद मासनं, पाद्यस्थाने सुखासनं पाद्यस्थाने दैवेक्षणः क्रियातं, अर्चत प्रार्चत, अमीगन्दाः पुष्पार्दा इमे, अक्षताः, अयङ्कुशः, सकलाराधवै ष्वर्चितमस्तु॥ ततः कर्ता॥ प्रत्यङ्ञ्मुखः, भोक्तारः, प्राङ्मुखाभवेयुः । ॥ 19 Scanned by TapScanner पादप्रक्षाळनं अधचतुरश्रमणले, विश्वेदेवानासयित्वा, पुरूरवार्धन सञ्ज्ञका विश्वेदेवाः, स्वागत मित्युत्तरान्तं. पादावुपस्पृश्यदर्भ मुत्सृजेत्॥ पुरूरवार्धव सञ्ज्ञका विश्वेदेवाः, स्वागतं, सुस्वागतं, पुरूरवार्धव सञ्ज्ञका विश्वेदेवाः, इदंवः पाद्यं सुपाद्यं॥ इति यवोदकं दत्वा॥ पादौ, शन्नोदेवी, चरणं पवित्रमिति, द्वाभ्यां, पात्रान्तर तीर्धन, प्रक्षाळयेत्॥ मं॥ शन्नोदेवि रभिष्टय आपोभवस्तु पीतये, शंयोरभिस्रवन्तुनः॥ मं॥ चरणं पवित्रं, विततं पुराणं, येनपूत स्तरति दुष्कृतानि, तनपवित्रेण शुद्दनपूता, अति पाप्मानम रादन्तरेम॥ तेनपवित्रेण शुद्दनपूता, अति पाप्मानम रादन्तरेम॥ शुक्रमसीत्याज्येन भोक्तुः पादां गुष्टावुपलिप्यजलेन प्रक्षाळ्य, तज्जलं, शिरसिधारयेत्॥ मं॥ शुक्रमसिज्योतिरसितेजोसि देवो वस्सवितोत्पुनात्वच्छिद्रेण पवित्रेण वसोस्सूर्यस्य रश्मिभिः॥ (प्राचीनावीती) वर्तुलमण्डले, पितृनानयित्वा (मातृनासयित्वा) 20 Scanned by TapScanner पितृ पितामह, प्रपितामहाः मातृपितामहि प्रपिता मह्यः स्वागतं सुस्वागतम्, इति दक्षिणास्त्रं पादावुपस्पृश्य दर्भमुत्सृजेत्॥ पितृ पितामह, प्रपिता मातृ, पितामही, प्रपिता महाः, गोत्राः, शर्मणः, मह्यः, गोत्राः, दाय्यः, वसुरुद्रादित्य रूपाः, वसुरुद्रादित्य रूपाः, पृधिव्य स्तरिक्ष दिविगताः. इदं वः पाद्यं, पृधिव्य न्तरिक्ष दिवि गताः॥ इतिसतिलोदकं दत्वा, सुपाद्यम् (उपवीति) मं॥ चरणं पवित्रं विततं पुराणं, येनपूत स्तरति दुष्कृतानि, तेन पवित्रेण शुद्दे न पूता, अतिपाप्मा न मरादन्तरेम॥ (प्राचीनावीती) शुक्रमशीति पूर्ववत् भोक्तुः पादोदकं शिरसिधारयेत्॥ मं॥ शुक्रमशि ज्योतिरसि तेजोसि देवो वस्सवितोत्पुनात्वच्चिद्रेण पवित्रेण वसोस्सूर्यस्य रश्मिभिष॥ (उपवीती) चतुरश्रमन्डले, श्राद्धरक्षक श्रीमहाविष्णुं आसयित्वा, स्वागतं सुस्वागतम् इति उत्तरा स्तं पादावुप स्पृश्यदर्भ मुत्सृजेत् ॥ श्राद्धसंरक्षक श्रीमहाविष्णो, स्वागतं, सुस्वागतं, श्राद्धसंरक्षक श्री ၆၊ Scanned by TapScannerमहाविष्णो इदं वः पाद्यं, सुपाद्यं, इति, साक्षतोदकन्दत्वा!॥ मं॥ शन्नोदेवी रभिष्टय आपोभवन्तु य पीतये शंयोरभिस्रवंस्तुनः॥मं॥ चरणं पवित्रं विततं पुराणं, येन पूत स्तरति दुष्कृतानि, तेन पवित्रेण शुद्दे न पूता, अतिपाप्मान मरातिन्तरेम॥ शुक्रमनीति पूर्ववध्भोक्तुः पादाङ्गुष्ट जलं शिरशिधारयेत्॥ मं॥ शुक्र मशिज्योतिरसि तेजोसि, देवो वस्सवितोत्पुनात्वच्छिद्रेण पवित्रेण, पसोस्सूर्यश्य रश्मिभिः ॥ ततः कर्तापादौ प्रक्षाळ्यचम्य, मण्डलो वरि पत्रमाच्छादयेत्, भोक्तारोप्याचमेत् ॥ अर्चनं गृहं प्रविश्य, शुचिले, आसनेषु, विश्वेदेवान् प्रॊ्मुखान्, पितॄनुदङ्मुखान्, विष्णुं पश्चिमाभिमुखञ्च, आसयित्वा पुरूरवार्ध वसञ्ज्ञका विश्वेदेवाः॥ मं॥ भूर्भुवस्सुव स्वाहस्तां अयंवो विवरः, अशोपनिशस्तुभव नः, अतिसन्दर्शयेत्, अत्रोपविशामः, प्रतिपदेत्॥ (प्राचीनावीती) Scanned by TapScanner पितृ पितामह, प्रपिता महाः॥ मातृ पितामहि, प्रसता मह्यः॥ मं॥ भूर्भुवस्सुव स्वधास्तां, अयंवो विष्टरः, अत्रो पविशन्तु भवन्तः, इति सन्दर्शयेत्, उपविशामः, इतिप्रतिवदेत् ॥ (उपवीती) श्राद्ध संरक्षक श्रीमहाविष्णो॥ मं॥ भूर्भुवस्सुव स्वाहस्तां. अयंवो विष्टरः, इति सन्दर्शयेत्, अत्रोपविशन्तु भवन्तः, उपविशामः, इतिप्रतिवदेत्॥ ॐ, ॐ, ॐ॥ आद्य पूर्वोक्त एवङ्गुण विशेषण विशिष्टायां पुण्य तिधौ (प्राचीनावीती) पितुः (मातुः) प्रतिसांवत्सरिक मृताहाख्यान्नश्राद्दे भवदनुज्ञया, प्रक्रान्तं, श्राद्धकर्म॥ (उपवीती) करिष्येश्राद्दार्धं सम्पादिताः पदार्धाः, देशतः कालतश्च श्राद्धयोग्याभवन्तु॥ गायत्रिया, पाकद्रव्याणि चात्मानं च प्रोक्ष्य॥ मं॥ तत्सवितुर्वरेण्यं, भर्गोदेवस्य धीमहि, धियो योनः प्रचोदयात्॥ देवं जनार्दनं श्लो॥ श्राद्धाकाले गयान्ध्यात्वा ध्यात्वा वस्वादींश्च पितॄन्ध्यात्वा, ततश्राद्धं प्रवर्तयेत्। पुरूरवार्धव सञ्ज्ञकानां, विश्वेषां देवानां, इदमिद 23 Scanned by TapScanner मासनं, सुखासनं, विश्वेदेव दैवेक्षणः क्रियतां, ॐ तधा, प्राप्नुवन्तु भवन्तः, प्राप्नुवाम, अर्चत प्रार्चतेति, पादादि मूर्धपर्यन्तं, अक्षतैरभ्यर्च ॥ मं॥ अर्चत, प्रार्चतप्रिय मेदासो अर्चत, अर्चनु पुत्रका उतपुरं न धृष्ट्यरत॥ अर्चत प्रार्चत॥ गन्द द्वारेतिगन्दं॥ मं॥ गन्धद्वारां दुराधर्षां नित्यपुष्टां करीषिणीं, ईश्वरीगुं सर्वभूतानां तामिहोपह्वये श्रियं॥ पुरूरवार्धव सञ्ज्ञकाविश्वेदेवाः, यधाभागशः अमीवोगन्दाः॥ सुगर्थाः आयनेतेति पुष्पम् ॥ मं॥ आयने तेपरायणे दूर्वारोहन्तुपुष्पिणीः, ह्रदाश्चपुन्डरीकाणि समुद्रस्य गृहा इमे॥ इमानि तुलसी निर्माल्य प्रसादानि, सुप्रादानि॥ धूरसीति, धूपं॥ मं॥ धूरसि धूर्व धूर्वन्तं दूर्वतं योस्मान् न्वूर्धतिदं धूर्वयं वयं धूर्वामहः॥ पुरूरवार्धव सञ्ज्ञका विश्वेदेवाः, उदकद्रव्येणैवसाङ्कल्पिकोवो दूपः, सुधूपः, उद्दीप्य स्वेतिदीपम् ॥ मं॥ उद्दीप्यस्वजात वेदोपघ्नन्निर् ऋतिम्मम, पशूगुश्च मह्यमावह, जीवनं च दिशोदिश॥ पुरूरवार्धव सञ्ज्ञका विश्वेदेवाः, ज्वालाभिदेन, 24 Scanned by TapScanner प्राद्दिक्सित मिदं वोज्योतिः, सुज्योतिः॥ युवासु वासा इति वस्त्रं॥ मं॥ युवासुवासाः परिवीत आगात्स उश्रेयान्य वति जायमानः, तन्धीरासः कवय उन्नयन्ति स्वाधीयो मनसा देवयन्तः॥ पुरूरवार्थव सञ्ज्ञका विश्वेदेवाः, अन्तः प्रावरणार्धं, बहिः प्रावरणार्धं, वः, आच्छारनार्धं, अलङ्करणार्धं, इदंवो वासः, सुवासः, साक्षता इमेकुशाः, सुकुशाः, अस्तुसङ्कल्प सिद्दिरस्त्यिति भवन्तोऋवन्तु, अस्तु सङ्ङ्कल्पसिद्दिः, इत्यक्षतोदकं, ब्राह्मणहस्ते विसृजेत् ॥ अर्चनं सम्पूर्णं, युम्मदनुज्ञ या वित्राद्यर्चनं (मात्राद्यर्चनं करिष्ये॥ (प्राचीनावीती) कुरुष्व॥ अस्मत्पितृ, पितामह, प्रपिता महानां गोत्रा णां, शर्मणां, वसुरुद्रा दित्य, रूपाणां, पृधिव्यन्त रीक्ष दिविगतानां. अस्मत्, मातृपितामहि प्रपितामहीनां, गोत्रा णां, दायीनां, वसुरु द्रादित्य रूपाणां, पृधि व्यन्तरिक्ष दिविगतानां॥ इदमिद मासनं, सुखासनं, पितुः (मातुः) प्रति 25 Scanned by TapScanner सांवत्सरिक मृताहाख्यान्न श्राद्देक्षणः क्रियतां, ॐ तधा, प्राप्नुवन्तुभवन्तः, प्राप्नुनाम॥ अर्चत प्रार्चतेति मूर्दादिपादपर्यन्तं, तिलैरभ्यर्च॥ मं॥ अर्चत प्रार्चत प्रियमेधासो अर्चत, अर्चन्तु पुत्रका उतपुरन्न धृष्ट्यर्चत, अर्चत प्रार्चत (उपवीती) गन्गद्वारेति गन्दम् ॥ मं॥ गन्दद्वारां दुराधर्षां नित्यपुष्टां करीषिणीं, ईश्वरीग्ं सर्वभूतानां तामिहोपह्वये श्रियं॥ पितृ, पितामह, प्रपिता मातृ, पितामही, प्रपिता महाः यधाभागशः अमी मह्यः, यधाभागशः, अमी वोगन्दाः वोगन्दाः ווק सुगन्दाः॥ (प्राचीनावीती) आयनेत इति, पुष्पम्॥ मं॥ आयनेतेपरायणे दूर्वारोहन्तु पुष्पिणीः, ह्रदाश्च पुण्डरीकाणि समुद्रस्यगृहा इमे॥ इमानितुलसी निर्माल्यप्रसादानि सुप्रसादानि, धूरसीति धूपम् ॥ मं॥ धूरसि, धूर्वधूर्वन्तं धूर्वतं, योस्मान् नूर्वतितं, दूर्वयं वयं, दूर्वामः ॥ 26 Scanned by TapScanner पितृ, पितामह, प्रपिता मातृ पितामही, प्रपिता महाःः॥ मह्म॥ उदकद्रव्येणैन, साज्कल्सिकोवो धूपः, सुधूमः, उद्दीप्य स्वेतिदीपं॥ मं॥ उद्दीप्यनजातवेदोवघ्यं निर् ऋतिम्ममप शूगश्च मह्यमानह, जीवनं च दिशोदिश पितृ, पितामह, प्रपिता मातृ पितामहि, प्रपिता मह्यः॥ महाः॥ ज्वालाभेदेन, दक्षिणदिक्सित मिदं वोज्योतिः, सुज्योति ॥ युवासुवासा इति, वस्त्रं॥ मं॥ युवासुवासाः परिवीत आगात्स उश्रेयान्भवति जायमानः, तन्धीरासः कवय उन्नयन्ति, स्वाधीयोमनसा देवयन्तः । पितृ, पितामह, प्रपिता मातृ पितामहि, प्रपिता महाः॥ मह्यः॥ अन्तः प्रावरणार्धं, बहिःप्रावरणार्धं, वः, आच्चादनार्धं, पवित्रार्धं, अलङ्ङ्करणार्धं, इदं वो 27 Scanned by TapScanner वासः, सुवासः, अभावे, सतिला इमे कुशाः सुकुशाः, अर्चनं सम्पूर्णं अस्तुनङ्ङ्कल्पसिद्धि रक्त्वाति भवन्तोब्रुवन्तु, अस्तु सङ्ङ्कल्पसिद्धिः हस्तेसतिलोदकं विसृजेत् ॥ युष्मदनुज्ञया, विष्णोराराधनं (उपवीति) करिष्ये॥ कुरुष्व॥ श्राद्धसंरक्षक श्रीमहाविष्णो, इदमिद मासनं, सुखासनं. विष्णोदैवेक्षणः क्रियतां॥ ॐ तधा, प्राप्नुवन्तु भवन्तः, प्राप्नुवाम॥ अर्चत प्रार्चतेति, पादादिमूर्ध पर्यन्तं, अक्षतैरभ्यर्च॥ मं॥ अर्चत प्रार्चत प्रियमेधासो अर्चत, अर्चन्तुपुत्रका उतपुरं नधृष्ट्यर्चत अर्चतप्रार्चत, गन्दद्वारेतिगन्दं॥ मं॥ गन्दद्वारान्दु राधर्षां नित्य पुष्टाङ्करीषिणीं, ईश्वरीग्ं सर्व भूतानां तामिहो पह्वये श्रियं॥ श्राद्धसंरक्षक श्रीमहाविष्णो, यधाभागशः, अमी वोगन्दाः, सुगन्दाः, आयनेत इति, पुष्पम्॥ मं॥ आयनेते परायणे दूर्वारोहं तुपुष्पिणीः, ह्रदाश्च पुण्डरीकाणि समुद्रस्यगृहा इमे॥ श्राद्धसंरक्षक श्रीमहाविष्णो, इमानि तुलसी निर्माल्यप्रसादानि, सुप्रसादानि, धूरसीतिधूपम् ॥ मं॥ धूरसि, धूर्वदूर्वन्तं दूर्वतं योस्मान्, नूर्वति तन्दूर्वयंवयं धूर्वामः॥ श्राद्धसंरक्षक Scanned by TapScanner श्रीमहाविष्ण, उदकद्रव्येडैन, साङ्ख्यल्नि कोवो रूपु, सुधूपः, उद्दिव्यस्वेतिदेवं॥ मं॥ उद्दिव्यस्वजात वेदोपन्नं, निर ऋतिञ्चुमु, पशूगुळ्चमह्य मापहजीवनं च दिशो दिश॥ श्राद्धसंरक्षक श्रीमहाविष्णाज्वालाभेदेन, पश्चिमदीक्षित मिदं चो ज्योति, नुज्योतिः, युवानुवासाइति, वस्त्रं॥ मं॥ युवासुवासाः परिवीत आगात्स उश्रेयानवतिजाय मानः, तन्धीरासः कवय उन्नयन्ति स्वारीयो मनसा देवयन्तः॥ श्राद्धनंरक्षक श्रीमहाविष्णा, अन्तः प्रावरणार्धं, बहिःप्राचरणार्धं, वल्ल, अच्चादनार्हं. पवित्रार्धं अलङ्करणार्धं, इदं वो वास, अलाचे साक्षता इमेकुशाः, सुकुशाः, अर्चनं सम्पूर्णं. अस्तु सङ्कल्पसिद्धि र स्विति भवन्तो यिवन्तु, अस्तु सब्यल सिद्धिवि, इत्यक्षतोदकं हस्ते विस्मृजेत् !! Scanned by TapScanner अधत्यक्तं ततः भोक्तॄणां, कदळ्यादिषु भोजन पात्रेषु किञ्चित् घृतमभिघार्य, भगवन्नि वेदित अन्नादि पाकद्रव्याणि, देवपूर्वं निक्षिप्य, उपविश्य विश्वेदेवस्थाने, हस्तोदकन्दत्वा तत्सवितुरित्यन्नादिकं प्रोक्ष्य॥ मं॥ तत्सवितुर्वणेण्यं भर्गोदेवस्य धीमहि, धियोयोनः प्रचोदयात्॥ देव सवितः प्रसुव इति, कर्ताभोक्ताच उभावसि स्ववासु पाणिना, भोजन पात्रंस्पृश्यतात्, कर्ता स्वदक्षिणहस्तॆन, भोक्तुः दक्षिणहस्तं अङ्गुष्टरहितं गृहीत्वा, तदङ्गुष्टेन, अन्नन्दर्श यन्वदेत्॥ मं॥ देवसवितः प्रसुव, पृधिवीते पात्रन्द्यौरविधानं ब्रह्मणस्त्या मुखेजुहोमि, ब्रह्मणानान्न्त्या प्राणापान योर्डु होम्यक्षित मसिमैषाङ्क्षेष्ठा. अमुत्रामुष्मिन् के॥ मं॥ इदं विष्णुर्विच क्रमेत्रे धानिदधे पदं, समूढ मस्यपागुंसुरे स्वाहा॥ श्री विष्णोहव्यंरक्षस्व, पुरूरवार्धवसञ्ज्ञका विश्वेदेवाः, इदंवोहव्यं, सपरिकरं, पुरूरवार्धवसं देवतेदमन्नं, हव्यं, ज्ञकाविश्वेदेवाः 30 Scanned by TapScanner ब्राह्मणस्वाहवनीयार्दे, दत्तं दाश्यमानं, अतृप्तेः, तत्सर्वं, गयेयम्भूः, गदाथरोबोक्ता, अन्नम्ब्रह्म, अहं च ब्रह्म, भोक्ता च ब्रह्म सुवर्णमयमिदं पात्रं, अक्षय वटच्छायेयम्, पुरूरवार्ध वसञ्ज्ञ केभ्यो, विश्वेभ्यो देवेभ्यः इदमिदमन्नं, अमृत स्वरूपम्. अक्षयतृप्त्यर्धं, यधाभागं हव्यं, तत्सत्, स्वाहा, स्वधान मम, गयायां श्री विष्णुपादादि सम स्ततीर्देषु दत्त मस्त्विति भवनोत ब्रुवन्तु, गयायां दत्तमस्तु, इत्यक्षतोदकं, विश्वे देवश्यहस्तेविसृजेत्, येदेवेति ब्राह्मण नमस्कारः॥ मं॥ येदेवा दिव्येकादशस्थ, पृधिव्या मध्येका दशस्था, प्पुषदोमहिनैका दशस्थ, तेदेवा यज्ञमिमं जुषध्वं, इति नमस्कुर्यात्, विश्वेदेवास्तुष्टा वरदा भवन्तु॥ (प्राचीनावीती) पितृस्थाने (मातृस्थाने) उवविश्वहस्त्रोदकं दत्वा, तत्सवितुरित्यन्नादिकं प्रोक्ष्य॥ मं॥ तत्सवितुर्वरेण्यं भर्गोदेवस्यधीमहि, धियोयोनः प्रचोदयात्। देवस वितुरितिकर्ता, भोक्तुःहस्तं अङ्गुष्ठरहितं गृहीत्वा, तदङ्गुष्ठान अन्नं दर्शयन् वदेत्॥ वि 31 Scanned by TapScannerमं॥ देवसवितः प्रसुव, पृधिवीतेपात्रं, ध्यौरपिधानं ब्रह्मणस्त्यामुखेजुहोमि, ब्राह्मणानान्न्त्या प्राणापान योर्जुहो म्यक्षितमसिमैषाङ्क्षेषा आमुत्रामुष्मिन् लोके॥ इदं विष्णुर्विचक्रमे, त्रेधानिदधेपदं, समूढ मस्यपाग्ं सुरे, स्वधा, श्रीविष्णो, कव्यं रक्षस्व, अस्मत्, पितृ, पितामह, प्रपिता मातृ पितामहि, प्रपिता महाः गोत्राः, शर्माणः मह्यः गोत्राः, दाय्यः, वसुरुद्रादित्यरूपाः, एत वसुरुद्रादित्यरूपाः, एत द्वः काव्यम्, सपरिकरं, द्वः कव्यं, सपरिकरं पितृ पितामह प्रपिता मातृ, पितामही, प्रपिता महाः, गोत्राः, शर्माणः मह्यः, गोत्राः, दाय्यः, वसुरुद्रादित्य रूपाः देवाः देवते दमन्नं, मातृदेवताः, देवते दम वसुरुद्रादित्यः, रूपाः, कव्यम् ॥ न्नं, कव्यं॥ Scanned by TapScanner ब्राह्मण्यस्ताहवसीयारे दत्तं दाश्यमानञ्च, अतनि, तत्सर्वं, गयेयम्भूः, गदाधरोबोक्ता, अन्पञ्च ब्रह्म अहं च ब्रह्म, भोक्ता च ब्रह्म, रजित मयमिदं पात्रं अक्षयवट च्चायेयम् ॥ पितृ, पितामह, प्रपिता महेभ्यः गोत्रेभ्यः, शर्मभ्यं वसुरुद्रादित्य रूपेभ्यः मातृ पितामहि, प्रपिता महीभ्यः, गोत्राभ्य, दायी भ्यः, वसु रुद्रादित्य रूपेभ्यः. इदमिदमन्नं, अमृत स्वरूपं, अक्षय तृप्त्यर्धं, यधाभागं कव्यम्, तत्सत्, स्वाहास्वधानमम, गयायां श्रीविष्णुपादादि समस्ततीर्देषु दत्तमस्त्विति भवन्तो ब्रुवन्तु, गयायां दत्तमस्तु नमस्कारः॥ मं॥ येचेहपितरो येच नेहयागुश्च विद्मयागुं उचन प्रविद्म, अग्नेत्वं वेत्थयदि ते जात वेदस्सधाभिर्यज्ञगुं सुकृतं जुषस्व। पितृ (मातृ) स्तुष्टा वरदा भवन्तु, इतिभोक्तुः हस्ते सतिलोदकं विसृजेत्, ततः॥ (उपवीती) उपविश्य विष्णुस्ताने हस्तोदकन्दत्वा, तत्सवितुरित्यनाधिकं प्रोक्ष्य, तस्मिन्नु भावविस्व वामपाणिना भोजनपात्रं स्पृस्यतात् ॥ मं॥ तत्सवितुर्व Scanned by TapScanner रेण्यं भर्गोदेवस्य धीमहि दियोयोनः प्रचोदयात्॥ कर्ताभोक्तुः हस्तं अगुष्ठरहितं गृहीत्वा, तदङ्गुन अन्नादीन् दर्शयन् वदेत् ॥ मं॥ देवसवितः प्रसुव, पृधिवीते पात्र दौर्यपिधानं ब्रह्मणस्त्यामुखेजु होमि, ब्राह्मणानान्त्या प्राणापानयोर्जुहो म्यक्षितमसि मैषाङ्क्षेष्टा अमुत्रामुष्मिन्लोके॥ मं॥ इदंविष्णुर्विचक्रमेत्रे धानिदधे पदं, समूढ मस्यपागुं सुरे, स्वाहा, श्रीविष्णोहव्यं रक्षस्व, श्राद्धसंरक्षक श्रीमहाविष्णो, देवता, देवतेदमन्नं, हव्यं, ब्राह्मणस्त्याहवनीयार्दे, दत्तं दास्यमानञ्च आतृप्तेः, तत्सर्वं, गयेयम्भूः, गदाधरोभोक्ता, अन्नं ब्रह्म, अहं च ब्रह्म, भोक्ता च च ब्रह्म, सुवर्णमयमिदं पात्रं, अक्षयवट च्छायेयं श्राद्धरक्षक श्रीमहाविष्णवे, शङ्खुचक्र गदाथराय, लक्ष्मीसमेताय, श्राद्धरक्षकाय, गरुडवाहनाय, इदमिदमन्नं, अमृतस्वरूपं, अक्षयतृप्यर्धं, यधा भागंहव्यं, तत्सत्, स्वाहा, स्वधानमम, गयायां श्रीविष्णु पादादि, समस्त तीर्थेषु दत्तमस्त्यिति भवन्तो ब्रुवन्तु, 34 Scanned by TapScanner गयायां दत्तमस्तु इत्यक्षतोदकं भोक्तुःहस्ते विसृजेत्, नमस्कारः ॥ मं॥ तद्विष्णो परमं पदगुं सदापश्यन्ति सूरयः, दिवीवचक्षुराततं, तद्विप्रासो विपन्यवोजागृवां नस्समिन्दते, विष्णोर्य त्परमं पदं॥ विष्णुस्तुष्टा वरदाभवन्तु॥ गायत्री जपं मन्त्र, तन्त्र, स्वरवर्ण, लोपप्राश्चित्तार्धं, दशगायत्री मन्त्रजवङ्करि ष्यॆ॥॥ ॐ भूर्भुवस्सुवः, तत्सवितुर्वरेण्यं भर्गोदेवस्य धीमहि, धियोयोनः प्रचोदयात् ॥ एवं दशवारं जपं कृत्वा!! धारा देशकाल पात्र, मन्त्र, तन्त्र, कर्तृ, भोक्तृ, हवि, स्थलद्रव्यादिभ्यः, सर्वं न्यूनातिरिक्ताभ्यामच्छिद्रमस्वि तिभवन्तो ब्रुवन्तु, सर्वं न्यूनातिरिक्ताभ्या मच्छिद्रमस्तु॥ इति साक्षत हिरण्य मुदकं विसृजेत्. ततः निवीती, उदङ्मुखसन्, पितॄ नुद्दिस्य (मातॄ नुद्दिस्य) अभिमुखः, 35 Scanned by TapScanner दर्भमुत्सृज्य प्रणमेत्॥ श्लो॥ ईशानविष्णु, कमलासन कार्तिकेय, वह्नित्रयार्क, रजनीश, गणेश्वराणाम क्रौञ्चा मरेन्द्रकलशोद्भव कश्यपानां पादान्नमामि सततं, पितृ (मातृ) मुक्तिहेतून् (उपवीती) धारा ॐ ॐ ॐ अद्यपूर्वोक्त एवङ्गुण विशेषण विशिष्टायां पुण्यतिधौ ॥ (प्राचीनावीती) अस्मत् पितुः (आस्मत् मातुः) प्रतिसांवत्सरिक, मृताहाख्यान्न श्राद्दे॥ पितृ, पितामह, प्रपिता महान् गोत्रान्, शर्मणः, वसु रुद्रादित्य रूपान्, पृधिव्यन्तरिक्ष दिवि गतान् (उपवीती) पुरूर वार्धव सञ्ज्ञ, कान्, विश्वान् देवान्, विष्णुञ्च, उद्देश्य, अनेन मया क्रियेमाणेन (प्राचीनावीती) पितुः, प्रति सांवत्सरिक, मृताहाख्यान्न श्राद्देन, पितृपितामह प्रपितामहानां, गोत्राणां शर्मणां, वसु रुद्रादित्य रूपाणां, पृदिप्यन्तक्षरि दिविगतानां (उपवीती) पुरूरवार्धव सञ्ज्ञकानां विश्वेषां देवानां, श्राद्ध रक्षक श्री महाविष्णोश्च, ए तेषां सर्वं सगुणं भूत्वा!! 36 Scanned by TapScanner मातृ, पितामहि, प्रपिता महीः, गोत्राः, दायीः वसु रुद्रादित्य रूपाः, पृधिव्यन्तरिक्षदिवि गताः (उपवीती) पुरूरवार्धव सञ्ज्ञकान् विश्वान्, देवान् विष्णुञ्च, उद्दिश्य अने क्रियामाणेन (प्राचीनावीती) मातुः, प्रति सांवत्सरिक मृता, हाख्यान्न श्राद्दॆन, मातृ, पितामहि प्रपिता महीनां गोत्राणां, दायीनां, वसु रुद्रादित्य रूपाणां, पृधिव्यन्तरिक्ष दिवि गतानां॥ (उपवीती) पुरूरवार्धव सञ्ज्ञकानां विश्वेषां देवानां, श्रीमहाविष्णोश्च, एतेषां, सर्वं सगुणं भूत्वा!। गयायां, अन्नश्राद्धनैन, अक्षयतृप्तिर्भूत्वा, पितॄणां (मातॄणां) पुनरावृत्तिरहित, शाश्वतपरम पदलोके, निवाससिद्दिर स्विति भवन्तो ब्रुवन्तु, शाश्वत परमपदलोके निवाससिद्धिरस्तु॥ इति दक्षिणाभिमुखस्सन्, सतिलहिरण्य, दर्भ, मुदकमुत्सृजेत् ॥ (उपवीती) ब्राह्मण नमस्कारः॥ नमोदेवेभ्यः स्वधापितृभ्यः (स्वधामातृभ्यः) विष्णवे नमः, ततः, आपोशनं दत्वा!! Scanned by TapScanner आपोशनं ॐ भूर्भुवस्सुवः, ॐ तत्सवितुर्वरेण्यं भर्गोदेवस्य धीमहि, धियोयोनः प्रचोदयात्, सत्यस्त्वर्तेन परिषिञ्चामि अमृतमस्तु अमृतोपस्तरणमसि॥ 11 श्लो॥ श्रीलक्ष्मीवल्ल भारम्भं, विखनोमुनि मध्यमां, आस्मदाचार्यपर्यन्तां, वन्दे गुरुपरं परां॥ साल ग्राम शिलावारि, पापहारि विशेषतः, आजन्म कृत पापानां प्रायश्चित्तं दिनेदिने, अकालमृत्युहरणं, सर्वव्याधि निवारणं, सर्वपापौघशमनं, विष्णोः पादोदकं पिबेत्॥ पुनःधारा इयं भूःगया, एते ब्राह्मणाः गदाधराः, पितृरूपी (मातृरूपी) जनार्धनः वासुदेव प्रियतां तत्सत् ब्रह्मार्पणमस्तु। (गीत) ब्रह्मार्पणं ब्रह्महविः, ब्रह्मग्नौ ब्रह्मणाहुतं ब्रह्मैव तेन गन्तव्यं, ब्रह्मकर्म समाधिना॥ इत्युत्तराभिमुखः साक्षतोदक हिरण्यं पुरतः विसृजेत्॥ मं॥ ऊर्जस्करं बलकरं, सोमाज्यं अन्नं, अमृताय स्वाहा, विश्वेभ्यो, देवभ्यो नमः, 38 Scanned by TapScanner पितृभ्यो नमः (मातृभ्यो नमः) विष्णवे नमः॥ दन्तानस्पृशन्) 5) (वामहस्तानामिकाङ्गुष्ठ मध्यमैः, पात्रंस्पृशन् प्राणायस्वाहेत्यादिभिः, पूर्व दक्षिण, पश्चिमोत्तर मध्य मेषु, अक्षमात्रमन्नं दक्षिणहस्तेन, अङ्गुस्थानामिका मध्यमै रादाय मं॥ श्रद्धायां प्राणेनिविष्णो मृतञ्जुहोमि, शिवोमा विशाप्रदाहाय, ॐ प्राणायस्वाहा॥ श्रद्धायामपाने निविष्टोमृतञ्जुहोमि, शिवोमानिशाप्रदाहाय, ॐ अपानाय स्वाहा॥ श्रद्धायां, ॐ व्यानाय स्वाहा॥ श्रद्धायामुदानेनि विष्णोमृतं जुहोमि शिवोमाविशा प्रदाहाय, ॐ उदानाय स्वाहा!॥ श्रद्धायागुं समानेनि विष्णोमृतं जुहोमि शिवोमाविशा प्रदाहाय, ॐ समानाय स्वाहा॥ ब्रह्मणिम आत्मा, अमृतत्वाय, यधासुखं जुषद्वं॥ इति कर्ता, भोक्तारो, जुषावहे॥ इतिवदेत्॥ श्लो॥ अपेक्षितं याचितव्यं, त्याज्यञ्चैना नपेक्षितं, उपविश्व सुखेनैव भोक्तव्यं स्वस्थमान सैः॥ विष्णुर्विष्णुःरिष्टुः ब्राह्माण भोजनकाले, प्रशान्त मनसा, व, Scanned by TapScanner पुरुषसूक्तं अष्टाक्षरं, द्वादशाक्षरं, द्वयमन्त्रञ्च जपेत्, यधा॥ ॐ नमोनारायणाय, ॐनमो भगवते वासुदेवाय, श्रीमन्नारायण चरणा शरणा शरणं प्रपद्ये, श्रीमतेनारायणाय नमः॥ ततः॥ भोस्वामिनः, अस्मिन् श्राद्दे, श्राद्धार्धेषु पक्वेषु पदार्देषु, भगवन्निवेदितेषु, अपेक्षित मानाय्य, भुज्ञन्तां, इति सम्प्रार्थ्य नमस्कुर्यात्, हृदयङ्गमं कृत्वा, तेषु तृप्तेषु, अमृतापिधानमनीति पितृपूर्वकं, उत्तरापोशनं दत्वा॥ मं॥ अमृतापि धानमसि, रौरवेपुण्यनिलये, पद्मार्भुद निवासिनां, अर्दिना मुदकं दत्तमक्षय्य मुपतिष्ठतु॥ भोक्तारः॥ पादौ प्रक्षाळ्याचम्य, श्वेताक्षतान् गृहीत्वा, पर्याष्ट्या इत्याशिषं, कुर्युः॥ मं॥वर्याष्ट्या अनन्तरायाय, सर्वस्तोमोतिरात्र उत्तम महरृति, सर्वस्याप्यै, सर्वत्यजित्यै सर्वमेवते नाप्नोतिच सर्वं जयति ॥ शतमानं भवति, शतायुः पुरुषश्शतेन्रिय आयुष्ये वेन्रिये प्रतितिष्टति, वंशाभिवृद्धिरस्तु, गोत्राभि वृद्धिरस्तु, अस्यगृह महालक्ष्म्याः स्थैर्यसिद्धिरस्तु, यजमानः, अशिषं लब्द्या अक्षतान् शिरशि धृत्वा ताम्बूल दक्षिणादिकं दत्वा 40 Scanned by TapScanner तान् प्रणमेदिति प्रत्याब्दिक सङ्कल्प विधानं, समन्त्रं सर्वं समाप्तम् ॥ यजमानेनैव ब्राह्मण भोजनपात्रोत्सर्जनानन्तरं कर्ता श्राद्दाङ्ग तर्पणं कृत्वा, इष्टेस्सहभुञ्जीत पात्राणितु नस्त्रीस्पृसेत्, स्वयमेव चाल यित्वा, गर्तॆनिक्षिप्य, मृद्भिराच्चा दयेत् जलेवा निक्षिपेत्, पादौ प्रक्षाळ्याचम्य । श्राद्धाङ्ग तर्पण विधिः ऋग्वेदः प्रीणात्वित्याचम्य, ऋग्वेदः प्रीणातु, यजुर्वेदः प्रीणातु सामवेदः प्रीणातुहरे श्रीकृष्णायनमः॥ उ त्तिष्ठन्तु भूतपिशाचाः एते भूमि भारकाः, एते षाम विरोधेन ब्रह्मकर्म समारभे, ॐभूः, ॐभुवः, ओग्ं सुवः, ॐ महः, ॐ जनः, ॐ तपः, ओग्ं सत्यं, ॐ तत्सवितुर्वरेण्यं, भर्गोदेवस्य धीमहि धियो योनः प्रचोदयात्, ओमापोज्योती रसोमृतं ब्रह्म ० भूर्भुवस्सुवरों॥ श्रीगोविन्द गोविन्द गोविन्द, श्रीमहाविष्णो राज्ञया प्रवर्तमानस्य अद्य ब्रह्मणः, द्वितीयपरार्धे, श्वेतवराहकल्पे, वैवस्वत मन्वन्तरे, कलियुगे प्रथमपादे, जम्बूद्वीप, भरतवर्षे, भरतखन्डे, मेरोः Scanned by TapScannerदक्षिणदिग्भागे, कृष्णा गोदावर्योर्मद्यदेशे (गङ्गा गोदावरो) अस्मद हे, भगवद्भागवताचार्याणां चरणसन्निधौ, अस्मिन्वर्तमान व्यावहारिक चान्द्रमानेन, संवत्सरे आयन ऋतौ मासे, पक्षे, तिधौ, वासरे, श्री विष्णुनक्षत्रे श्रीविष्णुयोगे, श्रीविष्णुकरण एवङ्गुण विशेषण विशिष्टायां पुण्यतिरौ॥ (प्राचीनावीती) अस्मृतितुः (अस्मत् मातुः) प्रति सांवत्सरिक मृताहख्यान्नि शाक्ते, देश, कालवैपरीत्यं, शङ्कया, परेहनि कर्तव्य श्राद्धाञ्ज्ञ सद्यस्तिलतर्पणं, (उपवीती) करिष्ये- (प्राचीनावीती) पितरं, गोत्रं शर्माणं वसुरूपं, स्वधानमस्तर यामि, इतित्रिः। पीता महं, गोत्रं, शर्माणं रुद्ररूपं, स्वधानमस्त र्पयामि इतत्रिः प्रपिता महं, गोत्रंशर्माणं आदित्य रूपं, स्वधानम स्तर्पयामि, इतित्रिमि मातरं गोत्रां, दायीं वसुरूपां, स्वधानमस्तर्प यामि, इत्रितिः, पितामहीं, गोत्रं, दायीं, रुद्ररूपां, स्वधानमस्तर्प यामि, इतित्रिः प्रपिता महीं, गोत्रां, दायीं, आदित्यरूपां, स्वधानम स्तर्पयामि, इतित्रिण 42 Scanned by TapScanner येके चास्मदिति, यज्ञसूत्रग्रन्धं, जलेनार्धकृत्य, निष्पीडु, नेत्रमार्जयेत् ॥ သည်။ येके चास्मत्कुले जाताः, अपुत्रा गोत्रिणोमृताः, तेगृहन्तु मयादत्तं, सूत्रनिप्पीडनोदकम्, श्रीरामराम रामेति रामेरामे मनोरमे सहस्रनाम तत्तुल्यं रामनाम वरानने॥ ततः, (उपवीती) ऋग्वेदः प्रीणातु यजुर्वेदः प्रीणातु, सामवेदः, प्रीणातु, हरे, श्रीकृष्णाय नमः अनन्तरमिस्सह भुज्यतां॥ इति प्राचीनैरनुष्ठितम् प्रत्याब्दिकमस्त्रं सम्ब्कल्प विधानम्, सर्वं सम्पूर्णम् ॥ श्री सीतारामचन्द्र परब्रह्मार्पणमस्तु॥ समस्त सन्मङ्गळानि भवन्तु॥ सर्वेजना स्सुखिनो भवन्तु॥ ॐ शान्ति श्शान्ति श्शान्तिः ॥ हरिः ॐ तत्सत् ॥ श्री श्री श्री श्री आपदामपहर्तारं दातारं सर्वसम्पदां लोकाभिरामं श्रीरामं भूयो भूयो नमाम्यहं॥ 12 Scanned by TapScanner यदन्नः पुरुषोभवति. तदन्नात्तस्य देवताः॥ प्रत्याब्दिकमुनकु वलयु सम्भारमुलु भोकुतलु मुव्वुरु दीपमु मामिडिपण्ड्लु पवित्रमुलु 2 सालग्राम तीर्धमु अरटिपण्ड्लु तीर्धपात्रलु 3 कूर्च 1 पनसतोनलु दर्भलु कन्द पानकमु यवलु पॆण्डलमु विश्वेदेवार्चनं तिललु अरटिकाय पित्रर्चनं तुलसीदळमुलु बीरकाय भोक्तलकु दक्षिण परिषद्दक्षिण दोसकाय मस्त्रदक्षिण गोमयं कॊब्बरिकाय वस्त्रमुलु पीटलु नुव्वुलु पॆसलु गन्धमु अल्लमु मिनुमुलु आज्यमु गारॆलु सागकदळीपत्रमुलु अप्पमुलु अगरुवत्तुलु हारतिकर्पूरमु ताम्बूलमुलु क्षीरान्नमु Scanned by TapScanner तिल तर्पण प्रयोगः श्लो॥ तीरे श्राद्दॆ, गयाश्राद्दे, श्राद्धे प्रत्याब्दिकेपिच परेहनिद्विजः कुर्यात्तर्पं तिलसंयुतं॥ अस्मत्पितरं, गोत्रं, शर्माणं, वसुरूपं स्वधानम स्तर्पया इमितित्रिः पितामहं, गोत्रं, शर्माणं, रुद्रदूपं, स्व.स्व.स्व. प्रपितामहं, गोत्रं, शर्माणं, आदित्यरूपं॥ स्व.स्व.स्व. तल्लि- अस्मत्, मातरं, गोत्रां, दायीं, रुद्ररूपां, स्व.स्व.स्व. पितामहीं, गोत्रां, दायीं, रुद्ररूपां, स्व.स्व.स्व. प्रपितामहीं, गोत्रां, दायीं, आदित्यरूपॊं, स्व.स्व.स्व. सापत्नीमातरं, गोत्रां, दायीं, वसुरूपां, स्व.स्व.स्व. 45 Scanned by TapScanner तल्लितण्ड्रि : मातामहं, गोत्रां, शर्माणं, वसुरूपं, स्व.स्व.स्व. मातुःपितामहं, गोत्रं, शर्माणं, रुद्ररूपं, स्व.स्व.स्व. मातुः प्रपितामहं, गोत्रं, दायीं, वसुरूपां, स्व.स्व.स्व. तल्लितल्लि : मातामहीं, गोत्रं, दायीं, रुद्ररूपां, स्व.स्व.स्व. मातुःपितामहीं, गोत्रां, दायीं, आदित्यरूपां, स्व.स्व.स्व. भार्य- आत्मपत्नीं, गोत्रां, दायीं, वसुरूपां, स्व.स्व.स्व. कुमारुडु : सुतं, गोत्रां, शर्माणं, वसुरूपं, स्व.स्व.स्व. सोदरुडु : भ्रातरं, गोत्रं, शर्माणं, वसुरूपं, स्व.स्व.स्व. Scanned by TapScanner पिनतण्ड्रि पॆदतण्ड्रि- पितृव्यं, गोत्रं, शर्माणं, वसुरूपं, स्व, स्व, स्व, मेनमाम : मातुलं, गोत्रं, शर्माणं, वसुरूपं, स्वस्व.स्व. कुमार्तॆ : दुहितरं, गोत्रं, दायीं, वसुरूपं, स्व स्व स्व. तोडबुट्टुवु : भगिनीं, गोत्रं, दायीं, वसुरूपं, स्व स्व स्व कुमार्तॆ कुमारुडु : दौहित्रं, गोत्रं, शर्माणं, वसुरूपं, स्व, स्व, स्व. मेनत्त : पितृष्वसारं, गोत्रं, दायीं, वसुरूपं, स्वस्व.स्व. पिनतल्लि-पॆदतल्लि : मातृष्वसारं, गोत्रां, दायीं, वसु, स्व.स्व.स्व. अल्लुडु जामातरं, गोत्रं, शर्माणं, वसुरूपं, स्व.स्व.स्व Scanned by TapScanner अक्कचॆल्लॆण्ड्र भर्त : भावुकं, गोत्रं, शर्माणं, वसुरूपं, स्व.स्व.स्व. कोडलु : स्नुषां, गोत्रं, शर्माणं, वसु, स्व.स्व.स्व. माम : श्वशुरं, गोत्रं, शर्माणं, वसुरूपं, स्व.स्व.स्व. भार्य तोडबुट्टिनवाडु : श्यालकं, गोत्रं, शर्माणं, वसुरूपं, स्व.स्व.स्व. अत्त : श्वशॄं, गोत्रां, दायीं, वसु, स्व.स्व.स्व. गुरुवु : गुरुं, गोत्रं, शर्माणं, वसुरूपं, स्व.स्व.स्व. अश्रितुडु : अर्धनं, गोत्रं, शर्माणं, वसुरूपं, स्व.स्व.स्व. स्वामि, सख, गुरु, आचार्यादि, सर्वेषां, कारुण्यानां, स्व.स्व.स्व. श्लो॥ एकेचास्मत्कुले जाताः, अपुत्रा गोत्रिणोमृताः ते गृष्णान्तु मयादत्तं, सूत्रनिष्पीडनोदकं॥ Scanned by TapScanner श्रीराम राम राम ॥ (इच्चट वॆनुटिवलॆने यज्ञोपवीत ग्रन्धिनि तडिपि कण्ड्लु तुडुचु कॊनवलॆनु.) चिन्न पॆद्दलु कारुण्यमुललो नुण्डिन ज्येष्ट कनिष्टयनियु, पॆक्कुरु गलिगिनचो, तदनन्तर मनियु, भार्यलु गलिगिनचो सपत्नीकमनयु ऊहिञ्चु कोनवलॆनु. तर्पणाधिकारमु तण्ड्रि जीविञ्चियुण्डग कुमारुनिकि लेदु. इट्लु अमावास्य, सङ्क्रमणमु, पर्वमु, तीर्धस्नानमुललोनु चेयनगुनु. स्वस्ति धर्मसूक्तुलु सोदरुलारा! अच्चटच्चट ज्ञानवृद्दुलु वलननु, श्री मानायन गारि वलननु तॆलिसिकॊनिन कॊन्नि धर्मसूक्तुलनु यिच्चट पॊन्दुपर्चुचुन्नानु. ऎच्चट वन्ननो, आधारमु चॆप्पजालनु, आचारमुलु कानु गुण्यमनि यॆरिङ्गि नन्नु क्षमिञ्चॆदरुगाक! Scanned by TapScanner शब्दादिषु विभक्ति निर्णयं श्लो॥ सङ्कल्पासन योष्षष्टि द्वितीयावाहने मता अन्नदाने चतुर्दश्या, श्छेषं सम्बुद्धय स्मृताः॥ श्राद्धकाल निर्णयं ipe आमश्राद्धन्तु पूर्वाह्ने, एकोद्दिष्टन्तु मध्यमे पार्वणं चापराह्नेश्या, त्रातर्वृद्धि निमित्तकं॥ गोविन्द गोविन्देति शब्दस्मरणे फलमाह श्लो॥ यधा कधं, चिद्दोविन्दे, कीर्ति तेवाशृतेपिवा 8011 पापिनोपि विशुद्धास्युः, शुद्दामोक्षमवाप्नु युः॥ कर्मलोप प्रायश्चित्तार्धं हरिस्मरणावश्यकत्वं श्लो॥ मन्त्रमध्ये क्रियामध्ये, विष्णोस्मरण पूर्वकं यत्किञ्चित्रियते कर्म, तत्कर्म सफलं भवेत्॥ भोक्तॄणां नियममाह ते श्लो॥ पवित्रपाणयस्सर्वे, ते च मौनव्रतान्विताः उच्छिष्टोच्छिष्टसंस्पर्शं, वर्णयन्तिः परस्वरं॥ 50 ॥ Scanned by TapScanner देवतानां पीठनिर्णयं श्लो॥ विश्वेदेव्, प्राज्ञ्मुखाच, पितरस्तु उदङ्मुखाः पश्चिमाभिमुखं विष्णुं, चासयित्वा समर्चयेत्॥ पात्रेषु भक्ष्य भोज्य विन्यास क्रमं श्लो॥ अन्नं च पायनं भक्ष्यं, व्यञ्जवानि यधा क्रमं सूपमने प्रदातव्यं, सर्वं श्याद्देव पूर्वकं॥ श्लो॥ शाकादीन् दक्षिणेभागे, उपदंशानिवा मतः मध्येचान्नं प्रतिष्ठाप्य, पायसादीवि दक्षिणे॥ श्लो॥ तैलपक्वं तधावामे, सेषेष्व नियमं स्मृतं॥ सुवासिनी भोजन विधिः श्लो॥ सुवासिन्याम्मृतायान्तु, ब्राह्मणैस्सह भोजने सुवासिनीं ततः पश्चात्, अमन्त्रक मधार्चयेत्॥ दक्षिणा दान फलं यत्किञ्चि दक्षिणाकाले, स्वस्वशक्यनुसारतः तदक्षय्यं भवेत्तृप्तिं, ददाति स्वपितॄन्रति॥ Scanned by TapScannerआपोशन विधिः पूर्वमापोशनं, देवपूर्वं कुर्याद्यधा क्रमं पितृपूर्वं ततः कुर्या, दुत्तरापोशनं विधिवि॥ भोजनानन्तरं पात्रचालन प्रकारः श्लो॥ पात्राणिचालयेद्दे, स्वयंशिष्यो धवा सुतः वस्त्रियोनच बालाश्च, नचदास्यः कदाचनः॥ उच्चिष्टपात्र निक्षेपण विधिः श्लो॥ श्राद्ध उच्चिष्टपात्राणि, गर्तेनिक्षिप्य गोपयेत् मृद्भिराच्छादयेच्च्वादि, र्यधानस्पृते तधा॥ दशगायत्री प्रमाणं श्लो॥ श्राद्देप्रदोषे दर्शेच गायत्री दशसङ्ख्यका अष्टाविंशत्यन ध्याये, सुदिनेतु यधाक्रमं॥ भगवत्पाद तीर्ध विनियोगः श्लो॥ विष्णुपादोदकेनैन कुर्यादापोशनद्वयं अस्यतीर्धनयः कुर्यात्, शुनोमूत्र समं भवेत् ॥ Scanned by TapScanner अन्नदाने अङ्गुष्ट ग्रहण कारणं श्लो॥॥ अङ्गुष्टमात्रो भगवान्, विष्णुः पर्यटते महीं राक्षसानां वधार्दाय, बलवान् प्रहरिष्यति॥ तस्माच्छाद्देषु सर्वेषु, ह्यङ्गुष्टग्रहणं स्मृतं विष्णाहव्यञ्च कव्यञ्च, ब्रूयाद्रक्षेतिच क्रमात्॥ पितृपात्र परिवेषणे - आपसव्यवाद निराकरणं श्लो॥ अपसव्येनयस्त्यन्नं, ब्राह्मणेभ्य प्रयच्छति विष्टामन्नन्ति पितरः, दाताच नरकं प्रजेत्॥ अधिश्रवण विधिः श्लो॥ भुञ्जानान्फ्रानयेद्विप्रान्, रक्षोहन् पितृलिङ्गकान् पुराणादीनिमन्त्राणी, विष्णुसूक्तान् पितृस्तुतिम् ॥ तर्पणाधिकारः 8011 जीवमानः पितायस्य, मातायदि विपद्यते मातुश्राद्धं सुतः कुर्यात्, नकुर्या तिलतर्पणं॥ Scanned by TapScanner अन्योन्य स्पर्शने दोषः श्लो॥श्राद्धपङ्क्तेतु भुञ्जानो, ब्राह्मणो ब्राह्मणं स्पृशेत् तदन्नमतयजन् भुक्त्वा, गायत्र्यष्टाशतं जपेत् ॥ निमन्रित ब्राह्मण निराकरणे दोषमाह श्लो॥ निमस्त्रणङ्कारयित्वा निवारयति दुर्मतिः ब्रह्महत्यामवाप्नोति, छण्डालः कोटिजन्मनु॥ गयाशब्द स्मरणे कारणमाह श्लो॥ काङ्क्षन्ति पितरः पुत्रान्नरकेपात भीरवः गयांयान्यतियः कश्चि, त्सोस्मान् सन्तारयिष्यति ॥ पञ्चक्रोशं गयाक्षेत्रं, क्रोशमेकं गया शिरः यत्र यत्र स्मरिष्यन्ति, पितॄणान्दत्त मक्षयं॥ भोजनार्ह पात्राणि श्लो॥ पलाश पद्म कदळीपत्राणि श्राद्देप्रशस्तोन्येम॥ Scanned by TapScanner णि श्राद्धदिने उष्णोदकस्नान निषेधः श्लो॥ मृतौ जन्मनि सङ्क्रान्तौ, श्राद्देपर्वणि कोविदः अस्पृश्य स्पर्शने चैव, न स्नायादुष्टवारिणा॥ तुलसी निर्माल्येन पित्रर्चनायां विशेषः श्लो॥ तुलसी श्राद्धकालेतु, दत्वाशिरसि धारिते दाताभोक्ता पितातस्य, विष्णुलोक महीयते॥ विष्णुस्थान प्राशस्त्यं श्लो॥ अब्देमहालये श्राद्दॆ, सपिण्डीकरणे तधा व्यर्धं भवति तच्छाद्धं, वासुदेवं विनाकृतं॥ भगवन्नि वेदित पदार्द स्यैवश्राद्ध योग्यत्वं श्लो॥ विष्णवे कल्पितं चान्नं, दद्यादृक्तेभ्य येवच वैश्यदेवं ततः कुर्याच्छाद्ध कर्मादिकं तधा॥ श्लो॥ स्वल्पैरष्यन्नपानाद्यैः, पादोदक विमिश्रितैः भुकैर्भगवतापूर्वं, तोषयेत्पितृतृप्तये॥ Scanned by TapScanner निमन्तितस्य कालविलम्बने दोषमाह श्लो॥ निमश्रितश्चरन्योवै, कुर्या च्छाद्दे विलम्बनं चिरकालं भवेद्रोगि, पच्चते नरकाग्निना॥ भोक्तॄणां पूजा विधानं भोक्तॄणां मध्यभागेन, गत्वापूजा कदाचन नकुर्या दुत्तरेभागे गत्वा पूजां समाचरेत्॥ आचमन विधिः कर्तृराचमनात्पूर्वं भोक्तृराचमनं यदि शुनोमूत्रसमं तोय मित्येवं मनुर ब्रवीत्। सायितेज प्रिण्टर्स्, नर्सापुरं. सॆल् : 9247347626 P Scanned by TapScanner CA 蛋白 श्री रुक्मिणीसत्यभाम समेत श्री राजगोपालस्वामिवारु श्री राजगोपालस्वामि देवस्थानं, वैखानस सङ्घं नर्सापुरं, प॥गो॥ जिल्ला. Scanned by TapScanner