हिरण्यकेशीयामन्त्रसंहिता

[[हिरण्यकेशीयामन्त्रसंहिता Source: EB]]

[

श्रीगणेशायनमः॥ हरिः ॐ इ॒षेत्वो॒र्जेत्वा॑वा॒यव॑स्थोपा॒यव॑स्थदे॒वोवः॑सवि॒ताप्रार्प॑यतु॒श्रेष्ठ॑तमाय॒कर्म॑ण॒आप्या॑यध्वमघ्नियादेवभा॒ग-मूर्ज॑स्वतीः॒पय॑स्वतीःप्र॒जाव॑तीरनमी॒वाअ॑य॒क्ष्मामाव॑स्ते॒नई॑शत॒माघशँ॑सोरु॒द्रस्य॑हे॒तिःपरि॑वोवृणक्तु-ध्रु॒वाअ॒स्मिन्गोप॑तौस्यातब॒ह्वीर्यज॑मानस्यप॒शून्पा॑हि॥१॥य॒ज्ञस्य॑घो॒षद॑सि॒प्रत्यु॑ष्टँ॒रक्षः॒प्रत्यु॑ष्टा॒अरा॑तयः॒प्रेयम॑गाद्धि॒षणा॑ ब॒र्हिरच्छ॒मनु॑नाकृ॒तास्व॒धया॒वित॑ष्टा॒तआव॑हंतिक॒वयः॑पु॒रस्ता॑द्दे॒वेभ्यो॒जुष्ट॑मि॒हब॒र्हिरा॒सदे॑दे॒वानां॑परिषू॒-तम॑सिव॒र्षवृ॑द्धमसि॒देव॑बर्हि॒र्मात्वा॒न्वङ्माति॒र्यक्पर्व॑तेराध्यासमाच्छे॒त्ताते॒मारि॑षं॒देव॑बर्हिःश॒तव॑ल्शं॒विरो॑हस॒हस्र॑वल्शा॒विव॒यँरु॑हेमपृथि॒व्याःसं॒पृचः॑पाहिसुसं॒भृता॑त्वा॒संभ॑रा॒म्यदि॑त्यै॒रास्ना॑सींद्रा॒ण्यैसं॒नह॑नंपू॒षाते॑ग्रं॒थिंग्र॑थ्नातु॒सते॒मास्था॒दिंद्र॑स्यत्वाबा॒हुभ्या॒मुद्य॑च्छे॒बृह॒स्पते॑मू॒र्ध्नाह॑रा॒म्युं॒र्व॑तरि॑क्ष॒मन्वि॑हिदेवंग॒मम॑सि॥२॥ शुंध॑ध्वं॒दै

ब॑हू॒नामस॑द्व॒शी॥ इ॒दंविष्णुर्विच॑क्रमेत्रे॒धानिद॑धेप॒दं॥ समृ॑ढमस्यापाँ सुरइरा॑वतीधेनु॒मती॒हिभू॒तँ सू॑यव॒सिनी॒मन॑वेयश॒स्यै॑॥ व्य॑स्कभ्ना॒द्रोद॑सी॒विष्णु॑रे॒तेदा॒धार॑पृथि॒वीम॒भितो॑म॒यूखैः॑॥ प्राची॒प्रेत॑मध्व॒रंक॒ल्पयं॑ती ऊ॒र्ध्वय॒ज्ञंन॑यतं॒माजी॑ह्वरत॒मत्र॑रमेथां॒वर्ष्म॑न्पृथि॒व्यादि॒वोवा॑विष्णवु॒तवा॑ पृथि॒व्याम॒होवा॑विष्णवु॒तवां॒तरि॑क्षा॒द्धस्तौ॑पृणस्वब॒हुभि॑र्वस॒व्यै॑राप्रय॑च्छ॒ दक्षि॑णा॒दोतस॒व्यात्॥विष्णो॒र्नुकं॑वी॒र्या॑णि॒प्रवो॑चं॒यःपार्थि॑वानिविम॒मेर जाँ॑सि॒योअस्क॑भाय॒दुत्त॑रँस॒धस्थं॑विचक्रमा॒णस्त्रो॒धोरु॑गा॒योविष्णो॑र॒राट॑मसि॒विष्णो॑ःपृ॒ष्ठम॑सि॒विष्णोः॒श्न्यप्त्रे॑स्थो॒विष्णो॒स्यूर॑सि॒विष्णो॑र्ध्रु॒वम॑सिवैष्ण॒वम॑सि॒विष्ण॑वेत्वा॥५॥ र॒क्षो॒हणो॑वलग॒हनो॑वैष्ण॒वान् खा॑नामी॒दम॒हंतंव॑ल॒गमुद्व॑पामि॒यन्नः॑समा॒नोयमस॑मानोनिच॒खाने॒दमे॑न॒मध॑रंकरोमि॒ योनः॑समा॒नोयोस॑मानोराती॒यति॑गाय॒त्रेण॒छंद॒साव॑बाढोवल॒गःकिमत्र॑भ॒द्रं

तन्नौ॑स॒हवि॒राड॑सिसपत्न॒हासं॒म्राड॑सिभ्रातृव्य॒हास्व॒राड॑स्यभिमाति॒हावि॑श्वा॒राड॑सि॒विश्वा॑सांन्नां॒ष्ट्राणाँ॑हं॒तारक्षो॒हणो॑वलग॒हनः॒-प्रोक्षा॑मिवैष्ण॒वान्र॑क्षो॒हणो॑वलग॒हनोव॑नयामिवैष्ण॒वान्यवो॑सिय॒वया॒स्मद्द्वेषो॑य॒वयारा॑तीरक्षो॒हणो॑वलग॒हनोव॑स्तृणामिवैष्ण॒वा-न्र॑क्षो॒हणो॑वलग॒हनो॒भिजु॑होमिवैष्ण॒वान्र॑क्षो॒ह॒णौ॑वलग॒हना॒वुप॑दधामिवैष्ण॒वीर॑क्षो॒हणौ॑वलग॒हनौ॒पर्यू॑हामिवैष्ण॒वीर॑क्षो॒हणौ॑वल-ग॒हनौ॒परि॑स्तृणामिवैष्ण॒वीर॑क्षो॒हणौ॑वलग॒हनौ॑वैष्ण॒वीबृ॒हन्न॑सिबृ॒हन्ना॑सिबृह॒द्ग्रावाबृह॒तीमिंद्रा॑य॒वाचं॑वद॥६॥ वि॒भूर॑सिप्र॒वाह॑णो॒वह्णि॑-रसिहव्य॒वाह॑नःश्वा॒त्रो॑सि॒प्रचेतास्तु॒थो॑सिवि॒श्ववे॑दाउ॒शिग॑सिक॒विरंघा॒॑रिरसि॒बंभा॑रिरव॒स्युर॑सि॒दुव॑स्वान्छुंध्यूर॑सिमार्जा॒लीयः॑स॒म्राड॑सिकृ॒शानुः॑-परि॒षद्यो॑सि॒पव॑मानःप्र॒तक्वा॑सि॒नर्भस्वा॒नसं॑मृष्टोसिहव्य॒सूद॑ऋ॒तधा॑मासि॒सुव॑र्ज्योति॒र्ब्रह्म॑ज्योतिरसि॒सुव॑र्धामा॒जो॑स्येक॑पा॒दहि॑रसिबु॒ध्नियो॒रौद्रे॒णानी॑

दश॒स्थाप्सु॒षदो॑महि॒नैकादश॒स्थतेदे॑वाय॒ज्ञमि॒मंजु॑षध्वं॥ ओमा॑सश्चर्षणीधृतो॒विश्वे॑देवास॒आग॑त॥ दा॒श्वाँसो॑दा॒शुषः॑सु॒तं॥ भूमि॑र्भू॒म्नाद्यौर्व॑रि॒णांतरि॑क्षंमहि॒त्वा॥ उ॒पस्थे॑तेदेव्यदिते॒ग्निम॑न्ना॒दम॒न्नाद्या॒याद॑धे॥ आयंगौःपृश्नि॑रक्रमी॒दस॑नन्मा॒तरं॒पुनः॑॥ पि॒तरं॑चप्र॒यन्सुवः॑॥ त्रिँ॒शाद्धाम॒विरा॑जति॒वाक्प॑तं॒गाय॑शिश्रिये॥ प्रत्य॑स्यवह॒द्युभिः॑॥ अ॒स्यप्रा॒णाद॑पा न॒त्यं॑तश्च॑रतिरोच॒ना॥ व्य॑ख्यन्महि॒षःसुवः॑॥ स॒प्तते॑अग्नेस॒मिधः॑स॒प्त जि॒ह्वाःस॒प्तर्ष॑यःस॒प्तधाम॑प्रि॒याणि॑॥ स॒प्तहोत्रा॑सप्त॒धात्वा॑यजंतिस॒प्तयोनी॒रापृ॑णस्वाघृ॒तेन॑॥ पुन॑रू॒र्जानिव॑र्तस्व॒पुन॑रग्नइ॒षायु॑षा॥ पुन॑र्नःपाहिवि॒श्वतः॑॥ स॒हर॒य्यानिव॑र्त॒स्वाग्ने॒पिन्व॑स्व॒धार॑या॥वि॒श्वप्स्नि॑यावि॒श्वत॒स्परि॑॥ चित्रा॑वसोस्व॒स्तिते॑पा॒रम॑शीय॥१०॥ मम॒नाम॑प्रथ॒मंजा॑तवेदःपि॒ तामा॒ताच॑दधतु॒र्यदग्रे॑॥ तत्वंबि॑भृहि॒पुन॒रामदेैतो॒स्तवा॒हंनाम॑बिभराण्यग्ने॥

मम॒नाम॒तव॑चजातवेदो॒वास॑सीइववि॒वसा॑नौ॒येचरा॑वः॥ आयु॑षे॒त्वंजी॒व से॑व॒यंय॑थाय॒थंविपरि॑दधावहै॒पुन॒स्ते॥ नमो॒ग्नयेप्र॑तिविद्धाय॒नमोना॑धृष्टाय॒नमः॑सं॒म्राजे॑॥ अषा॑ढोअ॒ग्निर्बृ॒हद्व॑याविश्व॒जित्सहं॑त्य॒श्रेष्ठो॑गंध॒र्वः॥ त्वत्पि॑तारोअग्नेदे॒वास्त्वामा॑हुतय॒स्त्वद्वि॑वाचनाः॥ संमामायु॑षा॒संगौप॒त्येन॒सुहि॑तेमाधाः॥ अ॒यम॒ग्निःश्रेष्ठ॑तमो॒यंभग॑वत्तमो॒यँस॑हस्त्र॒सात॑मः॥ अ॒स्माअ॑स्तुसु॒वीर्यं॑॥ मनो॒ज्योति॑र्जुषता॒माज्यं॒विच्छि॑न्नंय॒ज्ञँसमि॒मंद॑धातु॥ याइ॒ष्टाउ॒षसो॑नि॒स्रुच॑श्च॒ताःसंद॑धामिह॒विषा॑घृ॒तेन॑॥ पय॑स्वती॒रोष॑धयः॒पय॑स्वद्वी॒रुधां॒पयः॑॥ अ॒पांपय॑सो॒यत्पय॒स्तेन॒मामिं॑द्र॒सँसृ॑ज॥ अग्ने॒॑व्रतपतेव्र॒तंच॑रिष्यामि॒तच्छ॑केयं॒तन्मे॑राध्यतां॥ अ॒ग्निँहोता॑रमि॒ह तँहु॑वेदे॒वान्य॒ज्ञिया॑नि॒हयान्हवा॑महे॥ आय॑तु॒दे॒वाःसु॑मन॒स्यमा॑नावि॒यंतु॑दे॒वाह॒विषो॑मेअ॒स्य॥ कस्त्वा॑यु॒नक्ति॒सत्वा॑युनक्तु॒यानि॑घ॒र्मेक॒पाला॑न्यु

पि॒तृन्त्सु॑वि॒दत्राँ॒अपाी॑तय॒मेन॒येस॑ध॒मादं॒मदं॑ति॥ मनो॒न्वाहु॑वामहेनाराशँ॒सेन॒स्तोमे॑नपितृ॒णांच॒मन्म॑भिः॥ आन॑एतु॒मनः॒पुनः॒क्रत्वे॒दक्षा॑य जी॒वसे॑॥ ज्योक्च॒सूर्यं॑दृ॒शे॥ पुन॑र्नःपि॒तरो॒मनो॒ददा॑तु॒दैव्यो॒जनः॑॥ जी॒वंव्रातँ॑सचेमहि॥ यदं॒तरि॑क्षंपृथि॒वीमु॒तद्यांयन्मा॒तरं॑पि॒तरं॑वाजिहि‍ँसि॒म॥ अ॒ग्निर्मा॒तस्मा॒देन॑सो॒गार्ह॑पत्यः॒प्रमुं॑चतुदुरि॒तायानि॑चकृ॒मक॒रोतु॒माम॑ने॒नसं॑॥१३॥ यथास॑ति॥ सु॒गंमे॒षाय॑मे॒ष्या॑अवां॑बरु॒द्रम॑दिम॒ह्यव॑दे॒वंत्र्यं॑बकं॥ यथा॑नः॒श्रेय॑सः॒कर॒द्यथा॑नो॒वस्य॑सः॒कर॒द्यथा॑नःपशु॒मतः॒कर॒द्यथा॑नोव्यवसा॒यया॑त्॥ त्र्यं॑बकंयजामहेसुगं॒धिंपु॑ष्टि॒वर्ध॑नं॥ उ॒र्वा॒रु॒कमि॑व॒बंध॑नान्मृ॒त्योर्मु॑क्षीय॒मामृता॑त्॥ ए॒षते॑रुद्रभा॒गस्तंजु॑षस्व॒तेना॑व॒सेन॑प॒रोमूज॑व॒तोती॒ह्यव॑ततधन्वा॒पिना॑कहस्तः॒कृत्ति॑वासाः॥ प्रणो॑दे॒वीसर॑स्वती॒वाजे॑भिर्वा॒जिनी॑वती॥ धी॒नाम॑वि॒त्र्य॑वतु॥ आनो॑दि॒वोबृ॑ह॒तःपर्व॑

ता॒दासर॑स्वतीयज॒तागं॑तुय॒ज्ञं॥ हवं॑दे॒वीजु॑जुषा॒णाघृ॒ताची॑श॒ग्मांनो॒वाच॑मुश॒तीशृ॒॑णोतु॥ बृह॑स्पतेजु॒षस्व॑नोह॒व्यानि॑विश्वदेव्य॥ राख॒रत्ना॑निदा॒शुषे॑॥ ए॒वापि॒त्रेवि॒श्वदे॑वाय॒वृष्णे॑य॒ज्ञैर्वि॑धेम॒नम॑साह॒विर्भिः॑॥ बृह॑स्पतेसुप्र॒जावी॒रवं॑तोव॒यँस्या॑म॒पत॑योरयी॒णां॥१४॥ इतिप्रथमाष्टकःसमाप्तः॥ भ॒व॒ति॒साह॒स्रीवाए॒षाल॒क्ष्मीयदु॑न्न॒तोल॒क्ष्मियै॒वप॒शूनव॑रुंधेय॒दास॒हस्रं॑प॒शून्प्रा॑प्नुयादथ॑वैष्ण॒वंवा॑म॒न-माल॑भेतै॒तस्मि॒न्वैतत्स॒हस्त्र॒मध्य॑तिष्ठ॒त्तस्मा॑दे॒षवा॑म॒नःसमी॑षितःप॒शुभ्य॑ए॒वप्रजा॑तेभ्यःप्रति॒ष्ठांद॑धाति॒को॑र्हतिस॒हस्रं॑प॒शून्प्राप्तु॒मित्या॑हुरहोरा॒त्राण्ये॒-वस॒हस्रंँ॑सं॒पाद्याल॑भेतप॒शवः॑॥ त्यांनु॒क्ष॒त्रियाँ॒अव॑आदि॒त्यान्या॑चिषामहे॥ सु॒मृ॒डी॒काँअ॒भिष्ट॑ये॥ वायो॑श॒तँहरी॑णांयु॒वस्व॒पोष्या॑णां॥ उ॒तवा॑तेसह॒स्त्रिणी॒रथ॒आया॑तु॒पाज॑सा॥ सइज्ञ्जने॑न॒सवि॒शासजन्म॑ना॒सपु॒त्रैर्वाजं॑भरते॒धना॒नृभिः॑॥ दे॒वानां॒यःपि॒तर॑मा॒

विवा॑सतिश्र॒द्धाम॑नाह॒विषा॒ब्रह्म॑ण॒स्पतिं॑॥ ससु॒ष्टुभा॒सऋक्क॑ताग॒णेन॑व॒लँरु॑रोजफलि॒गँरवे॑ण॒॥ बृह॒स्पति॑रु॒स्त्रिया॑हव्य॒सूदः॒कनि॑क्रद॒द्वाव॑शती॒रुदा॑जत्॥१॥ मा॒रु॒तम॑सिम॒रुता॒मोजो॒पांधारां॑भिंधिर॒मय॑तमरुतःश्ये॒नमा॒यिनं॒मनो॑जवसं॒वृष॑णँसुवृ॒क्तिं॥ येन॒शर्ध॑उ॒ग्रमव॑सृष्ट॒मेति॒तद॑श्विना॒परि॑धत्तँस्व॒स्ति॥ पु॒रो॒वा॒तोवर्षं॑जि॒न्वरा॒वृत्स्वाहा॑वा॒ताव॒द्वर्ष॑न्नु॒ग्ररा॒वृत्स्वाहा॑स्त॒नय॒न्वर्ष॑न्भी॒मरा॒वृ॒त्स्वाहा॑न-श॒न्य॑व॒स्फूर्जं॑दि॒द्युद्वर्षं॑त्वे॒षरा॒वृत्स्वाहा॑तिरा॒त्रंवर्षं॑न्पू॒र्तिरा॒वृत्स्वाहा॑व॒हु॒हा॒यम॑वृषा॒दिति॑श्रु॒तरा॒वृत्स्वाहा॒तप॑ति॒वर्ष॑न्वि॒राडा॒वृत्स्वाहा॑व॒स्फूर्जं॑दि॒द्यु-द्वर्ष॑न्भू॒तरा॒वृत्स्वाहा॒मांदा॒वाशाः॒शुंध्यू॒रजि॑राः॥ ज्योति॑ष्मती॒स्तम॑स्वरी॒रुंद॑तीःसुफे॑नाः॥ मित्र॑भृतः॒क्षत्र॑भृतः॒सुरा॑ष्ट्राइ॒हमा॑वत॥ वृष्णो॒अश्व॑स्यसं॒दान॑मसि॒वृष्ट्यौ॒त्वोप॑नह्यामि॥२॥ देवा॑वसव्या॒अग्ने॑सोमसूर्य॥ देवाः॑शर्मण्या॒मित्रा॑वरुणार्यमन्॥ देवाः॑

सपीत॒योपां॑नपादाशु॒हेमन्॥ उ॒द्रोद॑त्तोद॒धिंभिं॑तदि॒वःप॒र्जन्या॑दं॒तरि॑क्षात्पृथि॒व्यास्ततो॑नो॒वृष्ट्या॑वत॥ दिवा॑चि॒त्तमः॑कृण्वंतिप॒र्जन्ये॑नोदवा॒हेन॑॥ पृ॒थि॒वींयद्युंदंति॑॥ आयंनरः॑सु॒दान॑वोददा॒शुषे॑दि॒वःकोश॒मचु॑च्यवुः॥ विप॒र्जन्याः॑सृजंति॒रोद॑सी॒अनु॒धन्व॑नायंतिवृ॒ष्टयः॑॥उदी॑रयथामरुतःसमुद्र॒तोयू॒यंवृ॒ष्टिंव॑र्षयथापुरीषिणः॥ नवो॑दस्रा॒उप॑दस्यंतिधे॒नवः॒शुभं॑या॒तामनु॒रथा॑अवृत्सत॥ सृ॒जावृ॒ष्टिंदि॒वआद्भिःस॑मु॒द्रंपृ॑ण॥ अ॒ब्जाअ॑सिप्रथम॒जाबल॑मसिसमु॒द्रियं॑॥ उन्नं॑भयपृथि॒वींभिं॒धीदंदि॒व्यंनभः॑॥ उ॒द्रोदि॒व्यस्य॑नोदे॒हीशा॑नो॒विसृ॑जा॒दृतिं॑॥ येदे॒वादि॒विभा॑गा॒यें॑तरि॑क्षभागा॒येपृ॑थि॒विभा॑गाः॥ तइ॒मंय॒ज्ञम॑वंतु॒तइ॒दंक्षेत्र॒मावि॑शंतु॒तइ॒दंक्षेत्र॒मनु॒विवि॑शंतु॥३॥ मा॒रु॒तम॑सिम॒रुता॒मोज॒इति॑कृ॒ष्णंवासः॑कृ॒ष्णतू॑षं॒परि॑धत्तए॒तद्वैवृष्ट्यै॑रू॒पँसरू॑पए॒वभू॒त्वाप॒र्जन्यं॑वर्षयतिर॒मय॑तमरुतःश्ये॒नमा॒यिन॒मिति॑प

श्चाद्वा॒तंप्रति॑मीवतिपुरोवा॒तमे॒वज॑नयतिव॒र्षस्याव॑रुध्यैवातना॒मानि॑जुहोतिवा॒युर्वैवृष्ट्या॑ईशेवा॒युमे॒वस्वेन॑भाग॒धेये॒नोप॑धावति॒सए॒वास्मै॑-प॒र्जन्यं॑वर्षयत्य॒ष्टौजु॑होति॒चत॑स्त्रो॒वैदिश॒श्चत॑स्रोवांतरदि॒शादि॒ग्भ्यए॒ववृष्टिँ॒संप्रच्या॑वयतिकृष्णाजि॒नेसंयौ॑तिह॒विरे॒वाक॑रंतर्वे॒दिसंयौ॒त्यव॑-रुध्यै॒यती॑नाम॒द्यमा॑नानाँशी॒र्षाणि॒परा॑पतं॒तेख॒र्जूरा॑अभवं॒तेषाँ॒रस॑ऊ॒र्ध्वो॑पत॒त्तानि॑क॒रीरा॑ण्यभवन्त्सौ॒म्यानि॒वैक॒रीरा॑णिसौ॒म्याखलु॒वा-आहु॑तिर्दि॒वोवृष्टिं॑च्यावयति॒यत्क॒रीरा॑णि॒भवं॑तिसौ॒म्ययै॒वाहु॑त्यादि॒वोवृष्टि॒मव॑रुंधे॒मधु॑षा॒संयौ॑त्य॒पांवाए॒षओष॑धीनाँ॒रसो॒यन्मध्व॒द्भ्यए॒वौष॑-धीभ्योवर्ष॒त्यथो॑अ॒द्भ्यए॒वौष॑धीभ्यो॒वृष्टिं॒निन॑यति॒मांदा॒वाशा॒इति॒संयौ॑तिनाम॒धेयेै॑रे॒वैना॒अच्छै॒त्यथो॒यथा॑ब्रू॒यादसा॒वेहीत्ये॒वमे॒वैना॑नाम॒धेयै॒रा-च्या॑वयति॒वृष्णो॒अश्व॑स्यसं॒दान॑मसि॒वृष्ट्यै॒त्वोप॑नह्या॒मीत्या॑ह॒वृषा॒वाअश्वो॒वृषा॑प॒र्जन्यः॑कृ॒ष्णइ॑व॒खलु॒वैभू॒त्वाव॑र्ष

तिरू॒पेणै॒वैनँ॒सम॑र्धयतिव॒र्षस्याव॑रुध्यै॥४॥देवा॑वसव्या॒देवाः॑शर्मण्य॒ देवाः॑सपीतय॒इत्याब॑ध्नातिदे॒वता॑भिरे॒वान्व॒हंवृष्टि॑मिच्छति॒यदि॒वर्षे॒त्ताव॑त्ये॒ वहो॑त॒व्यं॑य॑दि॒नवर्षे॒च्छ्वोभू॒तेह॒विर्निर्व॑पेदहोरा॒त्रेवैमि॒त्रावरु॑णावहोरा॒त्राभ्यां॒खलुवैप॒र्जन्यो॑वर्षति॒नक्तं॑वा॒हिदिवा॑वा॒वर्ष॑तिमि॒त्रावरु॑णावे॒वस्वेन॑भाग॒धे ये॒नोप॑धावति॒तावे॒वास्मा॑अहोरा॒त्राभ्यां॑प॒र्जन्यं॑वर्षयतो॒ग्नये॑धाम॒च्छदे॑पुरो॒ डाश॑म॒ष्टाक॑पालं॒निर्व॑पेन्मारु॒तँस॒प्तक॑पालँसौ॒र्यमेक॑कपालम॒ग्निर्वाइ॒ तोवृष्टि॒मुदी॑रयतिम॒रुतः॑सृ॒ष्टांन॑यंतिय॒दा॒खलु॒वाअ॒सावा॑दि॒त्योन्य॑ङ्र॒श्मिभिः॑ पर्या॒॑वर्त॒तेथ॑वर्षतिधाम॒च्छदि॑व॒खलु॒वैस्वस्वैभू॒त्वाव॑र्षत्ये॒तावैदे॒वता॒वृष्ट्या॑ई शते॒ताए॒वस्वेन॑भाग॒धेये॒नोप॑धावति॒ताए॒वास्मै॑प॒र्जन्यं॑व॒र्षयं॑त्यु॒ताव॑र्षिष्य॒न् वर्ष॑त्ये॒वसृ॒जावृ॒ष्टिंदि॒वआद्भिः स॑मु॒द्रंपृ॒णेत्या॑हे॒माश्चै॒वावामू॒श्चा॒पःसम॑र्धय॒त्यथो॑आ॒भिरे॒वामूरच्छै॑त्य॒ब्जाअ॑सिप्रथम॒जाबल॑मसिसमु॒द्रिय॒मित्या॑हयथाय॒

जुरे॒वैतदुन्नं॑भयपृथि॒वीमिति॑वर्षाह्णांजु॑होत्ये॒षावाओष॑धीनांवृष्टि॒वनि॒स्तयै॒ववृष्टि॒माच्या॑वयति॒येदे॒वादि॒विभा॑गा॒इति॑कृष्णाजि॒नमव॑धूनोती॒मए॒वास्मै॑लो॒काःप्री॒ताअ॒भीष्टा॑भव॑ति॥५॥ उ॒शंत॑स्त्वाहवामहउ॒शंतः॒समि॑धीमहि॥ उ॒शन्नु॑श॒तआव॑हपि॒तृृन्ह॒विषे॒अत्त॑वे॥ त्वँसो॑म॒प्रचि॑कितोमनी॒षात्वँरजि॑ष्ठ॒मनु॑नेषि॒पंथां॑॥ तव॒प्रणी॑तीपि॒तरो॑नइंदोदे॒वेषु॒रत्न॑मभजंत॒धीराः॑॥ त्वया॒हिनः॑पि॒तरः॑सोम॒पूर्वे॒कर्मा॑णिच॒क्रुःप॑वमान॒धीराः॑॥ व॒न्वन्नवा॑तःपरि॒धीँर॒पो॑र्णुवी॒रेभि॒रश्वै॑र्म॒घवा॑भवानः॥ त्वँसो॑मपि॒तृभिः॑संविदा॒नोनु॒द्यावा॑पृथि॒वीआत॑तंथ॥ तस्मै॑तइंदोह॒विषा॑विधेमव॒यँस्या॑म॒पत॑योरयी॒णां॥ अग्नि॑ष्वात्ताःपितर॒एहग॑च्छत॒सदः॑सदःसदतसुप्रणीतयः॥ अ॒त्ताह॒वीँषिप्रय॑तानिब॒र्हिष्यथा॑र॒यिँसर्व॑वीरंदधातन॥ बर्हि॑षदःपितरऊ॒त्य॑र्वागि॒मावो॑ह॒व्याच॑कृमाजु॒षध्वं॑॥ तआग॒ताव॑सा॒शंत॑मे॒ना

था॒स्मभ्यँ॒शंयोर॑र॒पोद॑धात॥ आहंपि॒तॄन्सु॑बि॒दत्राँ॑अवित्सि॑नपा॑तंच वि॒क्रम॑णंच॒विष्णोः॑॥ ब॒र्हि॒पदो॒येस्व॒धया॑सु॒तस्य॒भजं॑तपि॒त्वस्तइ॒हाग॑मिष्ठाः॥ उप॑हूताःपि॒तरः॑सो॒म्यासो॑बर्हि॒ष्ये॑षुनि॒धिषु॑प्रि॒येषु॑॥ तआग॑मंतु॒तइ॒हश्रु॑वं॒त्वधि॑ब्रुवंतु॒तेअ॑वंत्व॒स्मान्॥ उदी॑रता॒मव॑र॒उत्परा॑स॒उन्म॑ध्य॒माःपि॒तरः॑सो॒म्यासः॑॥ असुं॒यई॒युर॑वृकाऋ॑त॒ज्ञास्तेनो॑वंतुपि॒तरो॒हवे॑षु॥ इ॒दं पि॒तृभ्यो॒नमो॑अस्त्व॒द्ययेपू॒र्वासो॒यउप॑रासई॒युः॥ येपार्थि॑वे॒रज॒स्यानिप॑त्ता॒येवा॑नू॒नँसु॑वृ॒जना॑सुवि॒क्षु॥ अधा॒यथा॑नःपि॒तरः॒परा॑सःप्र॒त्नासो॑अग्नऋ॒तमा॑शु॒षा॒णाः॥ शुचीद॑यं॒दीधि॑तिमुक्थ॒शासः॒क्षामा॑भिं॒दंतो॑अरु॒णीरपव्रन्॥यद॑ग्नेकव्यवाहनपि॒तॄन्यक्ष्य॑र्ता॒वृधः॑॥ प्रच॑ह॒व्यानि॑वक्ष्यसिदे॒वेभ्य॑श्चपि॒तृभ्य॒आ॥ त्वम॑ग्नई॑डि॒तोजा॑तवे॒दोवा॑ढ्ढ॒व्यानि॑सुर॒भीणि॑कृ॒त्वा॥ प्रादाः॑पि॒तृभ्यः॑स्व॒धया॒तेअ॑क्षन्न॒द्धित्वंदे॑व॒प्रया॑ताह॒वीँषि॑॥ मात॑लीक॒

व्यैर्य॒मोअंगि॑रोभि॒र्बृह॒स्पति॒र्ऋक्क॑भिर्वावृधा॒नः॥ याँश्च॑दे॒वावा॑वृ॒धुर्येच॑ दे॒वान्त्स्वाहा॒न्येस्व॒धया॒न्येम॑दंति॥ इ॒मंय॑मप्रस्त॒रमाहिसीदांगि॑रोभिःपि॒तृभिः॑संविदा॒नः॥ आत्वा॒मंत्राः॑कविश॒स्ताव॑हंत्वे॒नारा॑जन्ह॒विषा॑मादयस्व॥ अंगि॑रोभि॒राग॑हिय॒ज्ञिये॑भि॒र्यम॑वैरू॒पैरि॒हमा॑दयस्व॥ विव॑स्वंत‍ँहु॒वे॒यःपि॒ताते॒स्मिन्य॒ज्ञेब॒र्हिष्यानि॒षद्य॑॥ अंगि॑रसोनःपि॒तरो॒नव॑ग्वा॒अथ॑र्वाणोभृग॑वःसो॒म्यासः॑॥ तेषां॑व॒यँसु॑म॒तौय॒ज्ञिया॑ना॒मपि॑भ॒द्रेसौमन॒सेस्या॑म॥६॥ इतिद्वितीयाष्टकःसमाप्तः॥

यस्ते॑द्र॒प्सस्कंद॑ति॒यस्ते॑अँ॒शुर्बा॒हुच्यु॑तोधि॒षण॑योरु॒पस्था॑त्॥ अ॒ध्व॒र्योर्वा॒परि॒यस्ते॑प॒वित्रा॒त्स्वाहा॑कृत॒मिंद्रा॑य॒तंजु॑होमि॥ शिवस्त्व॑ष्टरि॒हाग॑हिविभुःपोष॑उ॒तत्मना॑॥ य॒ज्ञेय॑ज्ञेन॒उद॑व॥ भक्षेहि॒मावि॑शदीर्घायु॒त्वाय॑शंतनु॒त्वा य॑रा॒यस्पोषा॑य॒वर्च॑सेसुप्रजा॒स्त्वायेहि॑वसोपुरोवसोप्रि॒योमे॑हृ॒दो॑स्य॒श्विनो॑

स्त्वाबा॒हुभ्याँ॑सध्यासंनृ॒चक्ष॑संत्वादेवसोमसु॒चक्षा॒अव॑ख्येषंमं॒द्राभिभू॑तिःके॒तुर्य॒ज्ञानां॒वाग्जु॑षा॒णासोम॑स्यतृप्यतुमं॒द्रास्व॑र्वा॒च्यदि॑ति॒रना॑हतशीर्ष्णी॒वाक्जु॑षा॒णासोम॑स्यतृप्य॒त्वेहि॑विश्वचर्षणेश॒॑भूर्म॑यो॒भूस्व॒स्तिमा॑हरिवर्ण॒प्रच॑र॒क्रत्वे॒दक्षा॑यरा॒यस्पोषा॑यसुवी॒रता॑यै॒मामा॑राज॒न्विबी॑भिषो॒मामे॒हार्दि॑त्वि॒षाव॑धीः॥ वृष॑णे॒शुष्मा॒यायु॑षे॒वर्च॑से॥ वसु॑मद्गणस्यसोमदेवतेमति॒विदः॑प्रातःसव॒नस्य॑गाय॒त्रछं॑दस॒इंद्र॑पीतस्य॒नरा॒शँस॑पीतस्यपि॒तृपी॑तस्य॒मधु॑मत॒उप॑हूत॒स्योप॑हूतोभक्षयामिरु॒द्रव॑द्गणस्यसोमदेवतेमति॒विदो॒माध्यं॑दिनस्य॒सव॑नस्यत्रि॒ष्टुप्छं॑दस॒इंद्र॑पीतस्य॒नरा॒शँस॑पी॒तस्यपि॒तृपी॑तस्य॒मधु॑मत॒उप॑हूत॒स्योप॑हूतोभक्ष्याम्यादि॒त्यव॑द्गणस्यसोमदेवतेमति॒विद॑स्तृ॒तीय॑स्य॒सव॑नस्य॒जग॑तीछंदस॒इंद्र॑पीतस्य॒नरा॒शँस॑पीतस्यपि॒तृ॒पी॑त स्य॒मधु॑मत॒उप॑हूत॒स्योप॑हूतोभक्षयामि॥आप्या॑यस्व॒समे॑तुतेवि॒श्वतः॑सोम॒

वृष्णि॑यं॥भव॒वाज॑स्यसंग॒थे॥ हिन्व॑मे॒गात्रा॑हरिवोग॒णान्मे॒माविती॑तृषः॥शि॒वोमे॑सप्त॒र्षीनुप॑तिष्ठस्व॒मा॒मेवा॒ङ्नाभि॒मति॑गाः॥ अपा॑म॒सोम॑म॒मृता॑अभू॒माद॑र्श्म॒ज्योति॒रवि॑दामदे॒वान्॥ किम॒स्मान्कृ॑णव॒दरा॑तिः॒किमु॑धू॒र्तिर॑मृत॒मर्त्य॑स्य॥ यन्म॑आ॒त्मनो॑मिं॒दाभू॑द॒ग्निस्तत्पुन॒राहा॑र्जा॒तवे॑दा॒विच॑र्षणिः॥पुन॑र॒ग्निश्चक्षु॑रदा॒त्पुन॒रिं॑द्रोबृह॒स्पतिः॑॥ पुन॑र्मेअश्विनायु॒वंच क्षु॒राध॑त्तम॒क्ष्योः॥ इ॒ष्टय॑जुषस्तेदेवसोमस्तु॒तस्तो॑मस्यश॒स्तोक्थ॑स्य॒हरि॑वत॒इंद्र॑पीतस्य॒मधु॑मत॒उप॑हूत॒स्योप॑हूतोभक्षयामि॥आ॒पूर्या॒स्थामा॑पूरयतप्र॒जया॑च॒धने॑नच॥ ए॒तत्ते॑तत॒येच॒त्वामन्वे॒तत्ते॑पितामहप्रपितामह॒येच॒त्वा मन्वत्र॑पितरोयथाभा॒गंमं॑दध्वं॒नमो॑वःपितरो॒रसा॑य॒नमो॑वःपितर॒शुष्मा॑य॒नमो॑वःपितरोजी॒वाय॒नमो॑वःपितरःस्व॒धायै॒नमो॑वःपितरोम॒न्यवे॒नमो॑वःपितरोघो॒राय॒पित॑रो॒नमो॑वोयए॒तस्मि॑न्लो॒केस्थयु॒ष्माँस्तेनु॒ये॑स्मिन्लो॒

केमांतेनु॒यए॒तस्मि॑न्लो॒केस्थयू॒यंतेषां॒वसि॑ष्ठाभूयास्त॒ये॑स्मिन्लो॒के॑हंतेषां॒वसि॑ष्ठोभूयासं॒प्रजा॑पते॒नत्वदे॒तान्य॒न्योविश्वा॑जा॒तानि॒परि॒ताब॑भूव॥ यत्का॑मास्तेजुहु॒मस्तन्नो॑अस्तुव॒यँस्या॑म॒पत॑योरयी॒णां॥ दे॒वकृ॑त॒स्यैन॑सोव॒यज॑नमसिमनु॒ष्य॑कृत॒स्यैन॑सोव॒यज॑नमसिपि॒तृकृ॑त॒स्यैन॑सोव॒यज॑नमस्य॒प्सुधौ॒तस्य॑सोमदेवते॒नृभिः॑सुतस्ये॒ष्टय॑जुषस्तु॒तस्तो॑मस्यश॒स्तोक्थ॑स्य॒योभ॒क्षोअ॑श्व॒सनि॒र्योगो॒सनि॒स्तस्य॑तेपि॒तृभि॑र्भ॒क्षंकृ॑त॒स्योप॑हूत॒स्योप॑हूतोभक्षयामि॥१॥ म॒ही॒नांपयो॑सि॒विश्वे॑षांदे॒वानां॑त॒नूर्ऋ॒ध्यास॑म॒द्यपृष॑तीनां॒ग्रहं॒पृष॑तीनां॒ग्रहो॑सि॒विष्णो॒र्हृद॑यम॒स्येक॑मिष॒विष्णु॒स्त्वानुविच॑क्रमेभू॒तिर्द॒ध्नाघृतेन॑वर्धतां॒तस्य॑मे॒ष्टस्य॑वी॒तस्य॒द्रवि॑ण॒माग॑म्या॒ज्योति॑रसिवैश्वान॒रंपृश्नि॑यैदुग्धं॥ नये॒दैभ्यो॑वृश्च्येत॒यद्वैश्वकर्म॒णानि॑जु॒होति॑सद॒स्या॑ने॒वतत्प्री॑णात्य॒स्मेदे॑वासो॒वपु॑षेचिकत्सत॒यमा॒शिरा॒दंप॑तीवा॒मम॑श्नु॒तः॥ पुमा॑न्पु॒त्रोजा॑यतेविं॒दते॒व

स्वथ॒विश्वे॑अर॒पाए॑धतेगृ॒हः॥ आ॒शी॒र्दा॒यादंप॑तीवा॒मम॑श्नुता॒मरि॑ष्टो॒रायः॑सचताँ॒समो॑कसा॥ यआसि॑च॒त्संदु॒ग्धंकुं॒भ्यास॒हेष्टेन॒याम॒न्नम॑ति॑जहातु॒सः॥ स॒र्पि॒र्ग्री॒वीपीव॑र्यस्यजा॒यापीवा॑नःपुत्राअकृ॑शासोअस्य॥ स॒हजा॑नि॒र्यःसु॑मखस्यमा॑न॒इंद्रा॑या॒शिरँस॒हकुं॒भ्यादा॑त्॥ आ॒शीर्म॒ऊर्ज॑मु॒तसु॑प्रजा॒स्त्वमिषं॑दधातु॒द्रवि॑णँ॒सव॑र्चसं॥ सं॒जय॒न्क्षेत्रा॑णि॒सह॑सा॒हमिं॑द्रकृण्वा॒नोअ॒न्याँअध॑रान्स॒पत्ना॑न्॥२॥ भ॒व॒यज॑मानाय॒शंयोः॥ अ॒ग्निस्त्रीणि॑त्रि॒धातू॒न्याक्षे॑तिवि॒दथा॑क॒विः॥ सत्रीँरे॑काद॒शाँइ॒ह॥ यक्ष॑च्चपि॒ प्रय॑च्चनो॒विप्रो॑दू॒तःपरि॑ष्कृतः॥ नभं॑तामन्य॒केस॑मे॥ इंद्रा॑विष्णूदृँहि॒ताःशंब॑रस्य॒नव॒पुरो॑नव॒तिंच॑श्नथिष्टं॥ श॒तंव॒र्चिनः॑स॒हस्रंचसा॒कँहुथो अ॑प्र॒त्यसु॑रस्यवी॒रान्॥ उ॒तम॒ताम॑हि॒षमन्व॑वेनद॒मीत्वा॑जहतिपुत्रदे॒वाः॥ अथा॑व्रवीद्वृ॒त्रमिंद्रो॑हनि॒ष्यन्त्सखे॑विष्णोवित॒रंविक्र॑मस्व॥३॥ अग्ने॑ते

जस्विन्तेज॒स्वीत्वंदे॒वेषु॑भू॒या॒स्तेज॑स्वंतं॒मामायु॑ष्मंतं॒वर्च॑स्वंतंमनु॒ष्ये॑षुकुरुदी॒क्षायै॑चत्वा॒तप॑सश्च॒तेज॑सेजुहोमितेजो॒विद॑सि॒तेजो॑मा॒माहा॑सी॒न्माहंतेजो॑हासिषं॒मामांतेजो॑हासी॒दिंद्रौ॑ज॒स्विन्नोज॒स्वीत्वंदे॒वेषु॑भूया॒ओज॑स्व॑तं॒मामायु॑ष्मंतं॒वर्च॑स्वंतंमनु॒ष्ये॑षुकुरु॒र्ब्रह्म॑णश्चत्वाक्ष॒त्रस्य॒चौज॑सेजुहोम्योजो॒विद॒स्योजो॑मा॒माहा॑सी॒न्माहमोजो॑हासिष॒मामामोजो॑हासी॒त्सूर्यभ्राजस्विन्भ्राज॒स्वीत्वंदे॒वेषु॑भू॒या॒भ्राज॑स्वंतं॒मामायु॑ष्मंतं॒वर्च॑स्वंतंमनु॒ष्ये॑षुकुरुवा॒योश्च॑त्वा॒पांच॒भ्राज॑सेजुहोमिसुव॒र्विद॑सि॒सुव॑र्मा॒माहा॑सीन्माहँसुव॑र्हासिषंमामाँसुव॑र्हासी॒न्मयि॑मे॒धांमयि॑प्र॒जांमय्य॒ग्निस्तेजो॑दधातु॒मय॑मे॒धमयि॑प्र॒जांमयींद्र॑इंद्रि॒यंद॑धातु॒मयिमे॒धांमयि॑प्र॒जांमयि॒सूर्यो॒भ्राजो॑दधातु॥४॥ इं॒द्रा॒ग्नीमे॒वर्चः॑कृणुतं॒वर्चः॒सोमो॒बृह॒स्पतिः॑॥ वर्चो॑मे॒विश्वे॑दे॒वावर्चो॑मेधत्तमश्विना॥ ए॒तंयुवा॑नं॒परि॑वो॒ददामि॒तेन॒क्रीडं॑तीश्चरतप्रि॒येण॑॥ मानः॑

शाप्तज॒नुषा॑सु॒भागारा॒यस्पोषे॑ण॒समि॒षाम॑दे॒म॥ नमो॑महि॒म्नउ॒तचक्षु॑षेते॒मरु॑तांपित॒स्तद॒हंगृ॑णामि॥ अनु॑मन्यस्वसु॒यजा॑य॒जाम॒जुष्टं॑दे॒वाना॑मि॒दम॑स्तुह॒व्यं॥दे॒वाना॑मे॒षउ॑पना॒हआ॑सीद॒पांगर्भ॒ओष॑धीषु॒न्य॑क्तः॥ सोम॑स्यद्र॒ प्सम॑वृणीतपू॒षाबृ॒हन्नद्रि॑रभव॒त्तदे॑षां॥ पि॒ताव॒त्सानां॒पति॑रघ्नि॒याना॒मथो॑पि॒ताम॑ह॒तांगर्ग॑राणां॥व॒त्सोज॒रायु॑क्प्रति॒धृक्पी॒यूष॑आ॒मिक्षा॒मस्तु॑घृ॒तम॑स्य॒रेतः॑॥ त्वांगावो॑वृणतरा॒ज्याय॒त्वाँह॑वंतम॒रुतः॑स्व॒र्काः॥वर्ष्म॑न्क्ष॒त्रस्य॑ क॒कुभि॑शिश्रिया॒णस्ततो॑नउ॒ग्रोविभ॑जा॒वसू॑नि॥ व्यृर्धेन॒वाए॒षप॒शुना॑य जते॒यस्यै॒तानि॒नक्रि॒यंत॑ए॒षह॒त्वैसमृ॑द्धेनयजते॒यस्यै॒तानि॑क्रि॒यंते॑॥५॥ म॒हीद्यौःपृ॑थि॒वीच॑नइ॒मंय॒ज्ञंमि॑मिक्षतां॥पि॒पृ॒तान्नो॒भरी॑मभिः॥ धा॒ताद॑दातुनोर॒यिमीशा॑नो॒जग॑त॒स्पतिः॑॥सनः॑पू॒र्णेन॑वावनत्॥ धा॒ताप्र॒जाया॑उ॒तरा॒यई॑शेधा॒तेदंविश्वं॒भुव॑नंजजान॥ धा॒तापु॒त्रंयज॑मानाय॒दाता॒त

स्मा॑उह॒व्यंघृ॒तव॑द्विधेम॥ धा॒ताद॑दातुनोर॒यिंप्राचीं॑जी॒वातुमक्षि॑तां॥ व॒यंदे॒वस्य॑धीमहिसुम॒ति<MISSING_FIG href="../books_images/U-IMG-1733636078Screenshot2024-02-04231254.png"/>स॒त्यरा॑धसः॥ धा॒ताद॑दातुदा॒शुषे॒वसू॑निप्र॒जा का॑मायमी॒ढुषे॑दुरो॒णे॥ तस्मै॑दे॒वाअ॒मृताः॒संव्य॑यंंतां॒विश्वे॑दे॒वासो॒अदि॑तिः स॒जोषाः॑॥ अनु॑मन्यतामनु॒मन्य॑मानाप्र॒जावं॑त<MISSING_FIG href="../books_images/U-IMG-1733636078Screenshot2024-02-04231254.png"/>र॒यिमक्षी॑यमाणं॥ तस्यै॑ व॒य<MISSING_FIG href="../books_images/U-IMG-1733636078Screenshot2024-02-04231254.png"/>हेड॑सि॒मापि॑भूम॒सानो॑दे॒वीसु॒हवा॒शर्म॑यच्छतु॥ यस्या॑मि॒दंप्र॒दिशि॒ यद्वि॒रोच॒तेनु॑मतिं॒प्रति॑भूषंत्या॒यवः॑॥ यस्या॑उ॒पस्थ॑उ॒र्वं॑तरि॑क्ष॒<MISSING_FIG href="../books_images/U-IMG-1733636078Screenshot2024-02-04231254.png"/>सानो॑दे॒वी सु॒हवा॒शर्म॑यच्छतु॥ रा॒काम॒ह<MISSING_FIG href="../books_images/U-IMG-1733636078Screenshot2024-02-04231254.png"/>सु॒हवा<MISSING_FIG href="../books_images/U-IMG-1733636546Screenshot2024-02-04231254-Copy.png"/>सुष्टु॒तीहु॑वेशृणोतु॑नःसु॒भगा॒बोध॑तु॒त्मना॑॥ सीव्य॒त्वपः॑सू॒च्याच्छि॑द्यमानया॒ददा॑तुवी॒र<MISSING_FIG href="../books_images/U-IMG-1733636078Screenshot2024-02-04231254.png"/>श॒तदा॑यमुक्थं॑॥ यास्ते॑राकेसुम॒तयः॑सु॒पेश॑सो॒याभि॒र्ददा॑सिदा॒शुषे॒वसू॑नि॥ ताभि॑र्नोअ॒द्यसु॒ मना॑उ॒पाग॑हिसहस्रपो॒ष<MISSING_FIG href="../books_images/U-IMG-1733636078Screenshot2024-02-04231254.png"/>सु॑भगे॒ररा॑णा॥ कु॒हूम॒ह<MISSING_FIG href="../books_images/U-IMG-1733636078Screenshot2024-02-04231254.png"/>सु॒भगां॑विद्म॒नाप॑सम॒स्मिन्य॒ज्ञेसु॒हवां॑जोहवीमि॥ सानो॑ददा॑तु॒श्रव॑णंपितृ॒णांतस्या॑स्तेदेविह॒वि

षा॑विधेम॥कु॒हूर्दे॒वाना॑म॒मृत॑स्य॒पत्नी॒हव्या॑नोअ॒स्यह॒विष॑श्चिकेतु॥संदा॒शुषे॑कि॒रतु॒भूरि॑वा॒म<MISSING_FIG href="../books_images/U-IMG-1733980489Screenshot2024-02-04231254.png"/>रा॒यस्पोषं॑चिकि॒तुषे॑दधातु॥६॥तंतुं॑त॒न्वन्रज॑सोभा॒नुमन्वि॑हि॒ज्योति॑ष्मतःप॒थोर॑क्षधि॒याकृ॒तान्॥अ॒नु॒ल्ब॒ण॑व॑यत॒जोगु॑वा॒मपो॒मनु॑र्भवज॒नया॒दैव्यं॒जनं॑॥ चि॒त्तं-च॒चित्ति॒श्चाकू॑तं॒चाकू॑तिश्चवि॒ज्ञा॑तंचवि॒ज्ञानं॑च॒मन॑श्च॒शक्व॑रीश्च॒दर्श॑श्चपू॒र्णमा॑सश्चबृ॒हच्च॑रथंत॒रंच॑प्र॒जाप॑ति॒र्जया॒निंद्रा॑य॒वृष्णे॒प्राय॑च्छदु॒ग्रःपृ॑त॒नाज्ये॑षु॒तस्मै॒विशः॒सम॑नमंत॒सर्वाःसउ॒ग्रःसहिहव्यो॑ब॒भूव॑॥ अ॒ग्निर्भू॒ताना॒मधि॑पतिः॒समा॑व॒त्विंद्रो॑ज्ये॒ष्ठानां॑य॒मःपृ॑थि॒व्यावा॒युरं॒तरि॑क्षस्य॒सूर्यो॑-दि॒वश्चं॒द्रमा॒नक्ष॑त्राणां॒बृह॒स्पति॒र्ब्रह्म॑णोमि॒त्रःस॒त्यानां॒वरु॑णो॒पा<MISSING_FIG href="../books_images/U-IMG-1733980489Screenshot2024-02-04231254.png"/>स॑मु॒द्रःस्रो॒त्याना॒मन्न॒<MISSING_FIG href="../books_images/U-IMG-1733980489Screenshot2024-02-04231254.png"/>साम्रा॑ज्याना॒मधि॑पति॒तन्मा॑वतु॒सोम॒ओष॑धीना<MISSING_FIG href="../books_images/U-IMG-1733980489Screenshot2024-02-04231254.png"/>सवि॒ताप्र॑स॒वानारु॒द्रःप॑शू॒नांत्वष्टा॑रूपाणां॒विष्णुः॒पर्व॑तानांम॒रुतो॑-ग॒णाना॒म-धि॑पतय॒स्तेमा॑वंतु॒पित॑रः पितामहाःपरेवरे॒तता॑स्ततामहाइ॒ह

मा॑वत॥ अ॒स्मिन्ब्रह्म॑न्न॒स्मिन्क्ष॒त्रे॑स्यामा॒शिष्य॒स्यांपु॑रो॒धाया॑म॒स्मिन्कर्म॑न्न॒स्यांदे॒वहू॑त्यां॥ वास्तो॑ष्पते॒प्रति॑जानीह्य॒स्मान्स्वा॑वे॒शोअ॑नमी॒वोभ॑वानः॥यत्त्वेम॑हे॒प्रति॒तन्नो॑जुषस्व॒शन्न॑एधिद्वि॒पदे॒शंचतु॑ष्पदे॥ वास्तो॑ष्पतेश॒ग्मया॑स॒<MISSING_FIG href="../books_images/U-IMG-1733982316Screenshot2024-02-04231254.png"/>सदा॑तेसक्षी॒महि॑र॒ण्वया॑गातु॒मत्या॑॥ आवः॒क्षेम॑उ॒तयोगे॒वरं॑नोयू॒यंपा॑तस्व॒स्तिभिः॒सदा॑नः॥यत्ते॑अग्ने॒तेज॒स्तेना॒हंते॑ज॒स्वीभू॑यासं॒यत्ते॑अग्ने॒वर्च॒स्तेना॒हंव॑र्च॒स्वीभू॑यासं॒यत्ते॑अग्ने॒हर॒स्तेना॒ह<MISSING_FIG href="../books_images/U-IMG-1733982316Screenshot2024-02-04231254.png"/>ह॑र॒स्वीभू॑यासं॥ अ॒भित्वा॑ देवसवित॒रीशा॑नं॒वार्या॑णां॥ सदा॑वन्भा॒गमी॑महे॥त्वाम॑ग्ने॒पुष्क॑रा॒दध्यथ॑र्वा॒निर॑मंथत॥ मू॒र्ध्नोविश्व॑स्यवा॒घतः॑॥ अ॒यम॒ग्निःस॑ह॒स्रिणो॒वाज॑स्यश॒तिन॒स्पतिः॑॥ मू॒र्धाक॒वीर॑यी॒णां॥७॥ इतितृतीयाष्टकःसमाप्तः॥युं॒जा॒नःप्र॑थ॒मंमन॑स्त॒त्त्वाय॑सवि॒ताधियः॑॥ अ॒ग्निंज्योति॑र्नि॒चाय्य॑पृथि॒व्याअध्याभ॑रत्॥यु॒क्त्वाय॒मन॑सादे॒वान्त्सुव॑र्य॒तोधि॒यादवं॑॥ बृ॒हजज्ज्योतिः॑क

रिष्य॒तःस॑वि॒ताप्रसु॑वाति॒तान्॥ यु॒क्तेन॒मन॑साव॒यंदे॒वस्य॑सवि॒तुःस॒वे॥ सुव॒र्गेया॑य॒शक्त्यै॑॥ युं॒जते॒मन॑उ॒तयुं॑जते॒धियो॒विप्रा॒विप्र॑स्यबृह॒तोवि॑प॒श्चितः॑॥विहोत्रा॑दधेवयुना॒विदेक॒इन्म॒हीदे॒वस्य॑सवि॒तुःपरि॑ष्टुतिः॥यु॒जेवां॒ब्रह्म॑पू॒र्व्यनमो॑भि॒र्विश्लोका॑यंतिप॒थ्ये॑व॒सूराः॑॥ शृ॒ण्वंति॒विश्वे॑अ॒मृत॑स्यपु॒त्राआयेधामा॑निदि॒व्यानि॑त॒स्थुः॥यस्य॑प्र॒याण॒मन्व॒न्यइद्य॒युर्दे॒वादे॒वस्य॑महि॒मान॒मर्च॑तः॥ यःपार्थि॑वानिविम॒मेसएत॑शो॒रजा<MISSING_FIG href="../books_images/U-IMG-1733983249Screenshot2024-02-04231254-Copy.png"/>सिदे॒वःस॑वि॒ताम॑हित्व॒ना॥ देव॑सवितः॒प्रसु॑वय॒ज्ञंप्रसु॑वय॒ज्ञप॑तिं॒भगा॑यदि॒व्योगं॑ध॒र्वः॥के॒त॒पूःकेत॑न्नःपुनातुवा॒चस्पति॒र्वाच॑म॒द्यस्व॑दातिनः॥ इ॒मन्नो॑देवसवितर्य॒ज्ञं-प्रसु॑वदेवा॒युव<MISSING_FIG href="../books_images/U-IMG-1733983249Screenshot2024-02-04231254-Copy.png"/>सखि॒विद<MISSING_FIG href="../books_images/U-IMG-1733983249Screenshot2024-02-04231254-Copy.png"/>सत्रा॒जितं॑धन॒जित<MISSING_FIG href="../books_images/U-IMG-1733983249Screenshot2024-02-04231254-Copy.png"/>सुव॒र्जितं॑॥ ऋ॒चास्तोम॒<MISSING_FIG href="../books_images/U-IMG-1733983434Screenshot2024-02-04231254.png"/>सम॑र्धयगाय॒त्रेण॑रथंत॒रं॥ बृ॒हद्गा॑य॒त्रव॑र्तनि॥ दे॒वस्य॑त्वासवि॒तुःप्र॑स॒वे॑श्विनो॑र्बा॒हुभ्यां॑पू॒ष्णोहस्ता॑भ्यांगाय॒त्रेण॒छंद॒साद॑दे॑गिर॒स्वदभ्रि॑रसि॒नारि॑रसिपृथि॒

व्याःस॒धस्था॑द॒ग्निंपु॑री॒ष्य॑मंगिर॒स्वदाभ॑र॒त्रैष्टु॑भेनत्वा॒छंद॒साद॑देंगिर॒स्वत्बभ्रि॑रसि॒नारि॑रसि॒त्वया॑व॒य<MISSING_FIG href="../books_images/U-IMG-1733983699Screenshot2024-02-04231254.png"/>स॒धस्थ॒आग्नि<MISSING_FIG href="../books_images/U-IMG-1733983699Screenshot2024-02-04231254.png"/>श॑केम॒खनि॑तुंपुरी॒ष्यं॑जाग॑तेनत्वा॒छंद॒साद॑देंगिर॒स्वद्धस्त॑आ॒धाय॑सवि॒ता॒बिभ्र॒दभ्रि<MISSING_FIG href="../books_images/U-IMG-1733983796Screenshot2024-02-04231254-Copy.png"/>हिर॒ण्ययीं॑॥ तया॒ज्योति॒रज॑स्र॒मिद॒ग्निंखा॒त्वीन॒आभ॒रानु॑ष्टुभेनत्वा॒छंद॒साद॑देंगिर॒स्वत्॥१॥योगे॑योगेत॒वस्त॑रं॒वाजे॑वाजेहवामहे॥ सखा॑य॒इंद्र॑मू॒तये॑॥ओष॑धयः॒प्रति॑मोदध्वमेनं॒पुष्पा॑वतीःसुपिप्प॒लाः॥ अ॒यंवो॒गर्भ॑ऋ॒त्वियः॑प्र॒त्न<MISSING_FIG href="../books_images/U-IMG-1733983699Screenshot2024-02-04231254.png"/>स॒धस्थ॒मास॑दत्॥ हिर॒ण्य॒ग॒र्भःसम॑वर्त॒ताग्रे॑भू॒तस्य॑जा॒तः-पति॒रेक॑आसीत्॥सदा॑धारपृथि॒वींद्यामु॒तेमांकस्मै॑र्दे॒वाय॑ह॒विषा॑विधेम॥यःप्रा॑ण॒तोनि॑मिषि॒तोम॑हि॒त्वैक॒इद्राजा॒जग॑तोब॒भूव॑॥ यईशे॑अ॒स्यद्वि॒पद॒श्चतु॑ष्पदः॒कस्मै॑दे॒वाय॑ह॒विषा॑विधेम॥ यआ॑त्म॒दाब॑ल॒दायस्य॒विश्व॑उ॒पास॑तेप्र॒शिषं॒यस्य॑दे॒वाः॥ यस्य॑छा॒यामृतं॒यस्य॑मृ॒त्युःकस्मै॑दे॒वाय॑ह॒विषा॑विधेम॥ यस्ये॒मेहि॒मवं॑तोमहि॒त्वा

यस्य॑समु॒द्र<MISSING_FIG href="../books_images/U-IMG-1733984682Screenshot2024-02-04231254.png"/>र॒सया॑स॒हाहुः॥ यस्ये॒माःप्र॒दिशो॒यस्य॑बा॒हूकस्मै॑दे॒वाय॑ह॒विषा॑विधेम॥यंक्रंद॑सी॒अव॑सातस्तभा॒नेअ॒भ्यैक्षे॑तांमन॑सा॒रेज॑माने॥ यत्राधि॒सूर॒उदि॑तौ॒व्येति॒-कस्मै॑दे॒वाय॑ह॒विषा॑विधेम॥येन॒द्यौरु॒ग्रापृ॑थि॒वीच॑दृ॒ढेयेन॒सुव॑स्तभि॒तंयेन॒नाकः॑॥ योअं॒तरि॑क्षे॒रज॑-सोवि॒मानःकस्मै॑दे॒वाय॑ह॒विषा॑विधेम॥ आपो॑ह॒यन्म॑ह॒तीर्विश्व॒मायं॒दक्षं॒दधा॑नाज॒नयं॑तीर॒ग्निं॥ ततो॑दे॒वानां॒निर॑वर्त॒तासु॒रेकः॒कस्मै॑दे॒वाय॑ह॒विषा॑विधेम॥ यश्चि॒दापो॑महि॒नाप॒र्यप॑श्य॒द्दक्षं॒-दधा॑नाज॒नयं॑तीर॒ग्निं॥ योदे॒वेष्वधि॑दे॒वएक॒आसी॒त्कस्मै॑दे॒वाय॑हविषा॑विधेम॥ पावी॑रवीक॒न्या॑चि॒त्रायुःसर॑स्वतीवी॒रप॑त्नी॒धयं॑धात्॥ग्नाभि॒रच्छि॑द्र<MISSING_FIG href="../books_images/U-IMG-1733984682Screenshot2024-02-04231254.png"/>शर॒ण<MISSING_FIG href="../books_images/U-IMG-1733984682Screenshot2024-02-04231254.png"/>स॒जोषा॑दुरा॒धर्षं॑गृण॒तेशर्म॑य<MISSING_FIG href="../books_images/U-IMG-1733984682Screenshot2024-02-04231254.png"/>सत्॥२॥ अग्ने॑भ्यावर्तिन्न॒भिन॒आव॑र्त॒स्वायु॑षा॒वर्च॑सा-स॒न्यामे॒धया॑प्र॒जया॒धने॑न॥ अग्ने॑अंगिरःश॒त॑ते॑संत्वा॒वृतः॑स॒हस्रं॑तउपा॒वृतः॑॥ तासां॒पोष॑स्य॒पोषे॑ण॒पुन॑र्नो

न॒ष्ट॒माकृ॑धि॒पुन॑र्नो॑र॒यिमाकृ॑धि॥ पुन॑स्त्वादि॒त्यारु॒द्रावस॑वः॒समिं॑धतां॒पुन॑र्ब्र॒ह्माणो॑वसुनीथय॒ज्ञैः॥घृ॒तेन॒त्वंत॒नुवो॑वर्धयस्वस॒त्याःसं॑तु॒यज॑मानस्य॒कामाः॥ अपे॑त॒वीत॒विच॑सर्प॒तातो॒येत्र॒स्थपु॑रा॒णायेच॒नूत॑नाः॥ अदा॑दि॒दंय॒मो॑व॒सानं॑पृथि॒व्याअक्र॑न्नि॒मंपि॒तरो॑लो॒कम॑स्मै॥इडा॑मग्नेपुरु॒द‍<MISSING_FIG href="../books_images/U-IMG-1733985384Screenshot2024-02-04231254.png"/>स<MISSING_FIG href="../books_images/U-IMG-1733985405Screenshot2024-02-04231254-Copy.png"/>स॒नि॑गोःश॑श्वत्त॒म<MISSING_FIG href="../books_images/U-IMG-1733985384Screenshot2024-02-04231254.png"/>हव॑मानायसाध॥ स्यान्नः॑सू॒नुस्तन॑योवि॒जावाग्ने॒साते॑सुम॒तिर्भू॑त्व॒स्मे॥अ॒यंते॒योनि॑र्ऋ॒त्वियो॒यतो॑जा॒तोअरो॑चथाः॥ तंजा॒नन्न॑ग्न॒आरो॒हाथा॑नोवर्धयार॒यिं॥असु॑न्वंत॒मय॑जमानमिच्छस्ते॒नस्ये॒त्यांतस्क॑र॒स्यान्वे॑षि॥ अ॒न्यम॒स्मदि॑च्छ॒सात॑इ॒त्यानमो॑देविनिर्ऋते॒तुभ्य॑मस्तु॥ दे॒वीम॒हंनिर्ऋ॑तिं॒वंद॑मानःपि॒तेव॑पु॒त्रंद॑सये॒वचो॑भिः॥विश्व॑स्य॒याजाय॑मानस्य॒वेद॒शिरः॑शिरः॒प्रति॑सूरीविच॑ष्टे॥ संते॒पया<MISSING_FIG href="../books_images/U-IMG-1733985405Screenshot2024-02-04231254-Copy.png"/>सि॒समु॑यंतु॒वाजाःसंवृष्णि॑यान्यभिमाति॒षाहः॑॥ आ॒प्याय॑मानोअ॒मृता॑यसोमदि॒विश्रवा<MISSING_FIG href="../books_images/U-IMG-1733985405Screenshot2024-02-04231254-Copy.png"/>स्युत्त॒मा

नि॑धिष्व॥ ब्रह्म॑जज्ञा॒नंप्र॑थ॒मंपु॒रस्ता॒द्विसी॑म॒तःसु॒रुचो॑वे॒नआ॑वः॥सबुध्निया॑उप॒माअ॑स्यवि॒ष्ठाःस॒तश्च॒योनि॒मस॑तश्च॒विवः॑॥ द्र॒प्सश्च॑स्कंदपृथि॒वीमनु॒द्यामि॒मंच॒योनि॒मनु॒यश्च॒पूर्वः॑॥ तृ॒तीयं॒योनि॒मनु॑सं॒चरं॑तंद्र॒प्संजु॑होम्यनु॑स॒प्तहोत्राः॑॥ मरु॑तो॒यस्य॒हिक्षये॑पा॒थादि॒वोवि॑महसः॥ससु॑गो॒पात॑मो॒जनः॑॥३॥ इ॒यमे॒वसायाप्र॑थ॒माव्यौच्छ॑दं॒तर॒स्यांच॑रति॒प्रवि॑ष्टा॥व॒धूर्ज॑जाननव॒गज्जनि॑त्री॒त्रय॑एनांमहि॒मानः॑सचंते॥ छंद॑स्वतीउ॒षसा॒पेपि॑शानेसमा॒नंयोनि॒मनु॑सं॒चरं॑ती॥ सूर्य॑पत्नी॒विच॑रतःप्रजान॒तीके॒तुंकृ॑ण्वा॒नेअ॒जरे॒भूरि॑रेतसा॥ ऋ॒तस्य॒पंथा॒मनु॑ति॒स्रआगु॒स्त्रयो॑घ॒र्मासो॒अनु॒ज्योति॒षागुः॑॥ प्र॒जामेकारक्ष॒त्यूर्ज॒मेका॑व्र॒तमेका॑रक्षतिदेवयू॒नां॥ अ॒ग्निमी॑डेपु॒रोहि॑तंय॒ज्ञस्य॑दे॒वमृ॒त्विजं॑॥होता॑र<MISSING_FIG href="../books_images/U-IMG-1733986085Screenshot2024-02-04231254.png"/>रत्नधात॑मं॥ अबो॑ध्य॒ग्निःस॒मिधा॒जना॑नां॒प्रति॑धे॒नुमि॑वाय॒तीमुषासं॑॥ य॒ह्वाइ॑व॒प्रव॒यामु॒ज्जिहा॑नाः॒प्रभा॒नवः॑

सिस्रते॒नाक॒मच्छ॑॥४॥ प्र॒जाप॑ति॒र्मन॒सांधोच्छे॑तोधा॒तादी॒क्षाया<MISSING_FIG href="../books_images/U-IMG-1733986278Screenshot2024-02-04231254-Copy.png"/>सवि॒ताभृ॒त्या॑पू॒षासो॑म॒क्रय॑ण्यां॒वरु॑ण॒उप॑न॒द्धोसु॑रःक्री॒यमा॑णोमि॒त्रःक्री॒तःशि॑पिवि॒ष्टआसादितोन॒रंधि॑षःप्रो॒ह्यमा॒णोधि॑पति॒राग॑तःप्र॒जाप॑तिःप्रणी॒यमा॑नो॒ग्निराग्नी॑ध्रे॒बृह॒स्पति॒राग्नी॑ध्रात्प्रणी॒यमा॑न॒इंन्द्रो॑हवि॒र्धानेदि॑ति॒रासा॑दितो॒विष्णु॑रुपावद्ध्रि॒यमा॒णोथ॒र्वोपो॑त्तोय॒मो॑भिषु॑तोपूत॒पाआ॑धू॒यमा॑नोवा॒युःपू॒यमा॑नोमि॒त्रःक्षी॑र॒श्रीर्म॒थीस॑क्तु॒श्रीर्वै॑श्वदे॒वउन्नी॑तोरु॒द्रआहु॑तोवा॒युरावृ॑त्तोनृ॒चक्षाः॒प्रति॑ख्यातोभ॒क्षआग॑तःपितृ॒णा॑ना॑राश॒<MISSING_FIG href="../books_images/U-IMG-1733986615Screenshot2024-02-04231254.png"/>सोसु॒रात्तः॒सिंधु॑रवभृ॒थम॑वप्र॒यन्त्स॑मु॒द्रोव॑गतःसलि॒लःप्रप्लु॑तः॒सुव॑रु॒दृचं॑ण॒तः॥५॥ बृ॒हत्साम॑क्षत्र॒भृद्वृ॒द्धवृ॑ष्णियंत्रि॒ष्टुभौजः॑शुभि॒तमु॒ग्रवी॑रं॥इंद्र॒स्तोमे॑नपंचद॒शेन॒मध्य॑मि॒दंवाते॑न॒सग॑रेणरक्ष॥ अश्म॒न्नूर्ज॒पर्व॑तेशिश्रिया॒णांवाते॑प॒र्जन्ये॒वरु॑णस्य॒शुष्मे॑॥ अ॒द्भ्यओष॑धीभ्यो॒वन॒स्पति॒भ्योधि॒संभृ॑ता॒तान्न॒इष॒मूर्जं॑धत्तमरुतःस

<MISSING_FIG href="../books_images/U-IMG-1733986936Screenshot2024-02-04231254.png"/>ररा॒णाः॥ अश्म॑<MISSING_FIG href="../books_images/U-IMG-1733986959Screenshot2024-02-04231254-Copy.png"/>स्ते॒क्षुद॒मुंते॒शु॒गृ॑च्छतु॒यंद्वि॒ष्मः॥ स॒मु॒द्रस्य॑त्वा॒वाक॒याग्ने॒परि॑व्ययामसि॥पा॒व॒कोअ॒स्मभ्य<MISSING_FIG href="../books_images/U-IMG-1733986959Screenshot2024-02-04231254-Copy.png"/>शि॒वोभ॑व॥हि॒मस्य॑त्वाज॒रायु॒णाग्ने॒परि॑व्ययामसि॥ पा॒व॒कोअ॒स्मभ्य<MISSING_FIG href="../books_images/U-IMG-1733986959Screenshot2024-02-04231254-Copy.png"/>शि॒वोभ॑व॥ उप॒ज्मन्नुप॑वेत॒सेव॑त्तरंन॒दी॒ष्वा॥ अग्ने॑पि॒त्तम॒पाम॑सि॥ मंडू॑कि॒ताभि॒राग॑हि॒सेमन्नो॑य॒ज्ञं॥ पा॒व॒कव॑र्ण<MISSING_FIG href="../books_images/U-IMG-1733987157Screenshot2024-02-04231254.png"/>शि॒वंकृ॒धि॥ पा॒व॒कआचि॒तयं॑त्याकृ॒पा॥ क्षाम॑न्-रुरु॒चउ॒षसो॒नभा॒नुना॑॥ तूर्व॒न्नयाम॒न्नेत॑शस्य॒नूरण॒आयोघृ॒णे॥ नत॑तृषा॒णोअ॒जरः॑॥ अग्ने॑पावकरो॒चिषा॑मं॒द्रया॑देवजि॒ह्वाया॑॥ आदे॒वान्व॑क्षि॒यक्षि॑च॥ सनः॑पावकदीदि॒वोग्ने॑दे॒वाइ॒हाव॑ह उप॑य॒ज्ञ<MISSING_FIG href="../books_images/U-IMG-1733986936Screenshot2024-02-04231254.png"/>ह॒विश्च॑नः॥ अ॒पामि॒दंन्यय॑न<MISSING_FIG href="../books_images/U-IMG-1733986936Screenshot2024-02-04231254.png"/>समु॒द्रस्य॑नि॒वेश॑नं॥ अ॒न्यंते॑अ॒स्मत्त॑पंतु॒हे॒तयः॑पाव॒कोअ॒स्म<MISSING_FIG href="../books_images/U-IMG-1733986959Screenshot2024-02-04231254-Copy.png"/>शि॒वोभ॑व॥ नम॑स्ते॒हर॑सेशो॒चिषे॒नम॑स्तेअस्त्व॒र्चिषे॑॥ अ॒न्यंते॑अ॒स्मत्त॑पंतुहे॒तयः॑पाव॒कोअ॒स्मभ्य<MISSING_FIG href="../books_images/U-IMG-1733986959Screenshot2024-02-04231254-Copy.png"/>शि॒वोभ॑व॥ नृ॒षदे॒वड॑प्सु॒षदे॒वड्व॑न॒सदे॒वट्ब॑र्हि॒षदे॒वट्

सु॑व॒र्विदे॒वट्॥ येदे॒वादे॒वानां॑य॒ज्ञिया॑य॒ज्ञिया॑नाँसंवत्स॒रीण॒मुप॑भा॒गमास॑ते। अ॒हु॒तादो॑ह॒विषो॑य॒ज्ञेअ॒स्मिन्त्स्व॒यंजु॑हु॒ध्वं॒मध॑नोघृ॒तस्य॑॥ येदे॒वादे॒वेष्व धि॑देव॒त्वमाय॒न्येब्रह्म॑णःपुरए॒तारो॑अ॒स्य॥ येभ्यो॒नर्तेपव॑ते॒धाम॒किंच॒ननते दि॒वोनपृ॑थि॒व्याअधि॒स्नुषु॑॥ प्रा॒ण॒दाअ॑पान॒दाव्या॑न॒दाश्च॑क्षु॒र्दाव॑र्चो॒दाव॑रिवो॒दाः॥ अ॒न्यंते॑अ॒स्मत्त॑पंतुहे॒तयः॑पाव॒कोअ॒स्मभ्यँ॑शि॒वोभ॑व॥ अ॒ग्निस्ति॒ग्मेन॑शो॒चिषा॒यँस॒द्विश्वं॒न्य॑त्रिणं॑॥ अ॒ग्निर्नो॑वँसतेर॒यिं॥ सैनानी॑केनसुवि॒दत्रो॑ अ॒स्मेयष्टा॑दे॒वाँ आय॑जिष्ठस्व॒स्ति॥ अद॑ब्धोगो॒पाउ॒तनः॑ पर॒स्पाअग्ने॑द्यु॒मदु॒तरे॒वद्दि॑दीहि॥६॥ म॒नो॒युजं॒वाजे॑ अ॒द्याहु॑वेम॥ सनो॒नेदि॑ष्टा॒हव॑नानिजोषतेवि॒श्वशं॑भू॒रव॑सेसा॒धुक॑र्मा॥ विश्व॑कर्मन्ह॒विषा॑वा वृधा॒नःस्व॒यंय॑जस्वत॒नुवं॑जुषा॒णः॥ मुह्यं॑त्व॒न्येअ॒भितः॑स॒पत्ना॑इ॒हास्माकं॑म॒घवा॑सू॒रिर॑स्तु॥ विश्व॑कर्मन्ह॒विषा॒वर्ध॑नेनत्रा॒तार॒मिंद्र॑मकृणोरव॒ध्यं।

तस्मै॒विशः॒सम॑नमंतपू॒र्वीर॒यमु॒ग्रोवि॑ह॒व्यो॑यथास॑त्॥ स॒मु॒द्राय॑व॒युना॑य॒सिंधू॑नां॒पत॑ये॒नमः॑॥ न॒दीनाँ॒सर्वा॑सांपि॒त्रेजु॑हु॒तावि॒श्वक॑र्म॑णे॒विश्वाहाम॑र्त्यँह॒विः॥ इंद्रं॒विश्वा॑ अवीवृधन्समु॒द्रव्य॑चसं॒गिर॑॥ र॒थीत॑मँरथी॒नांवाजा॑ना॒ ँसत्प॑तिं॒पतिं॑॥ आ॒जुह्वा॑नःसु॒प्रती॑कः पु॒रस्ता॒दग्ने॒स्वांयोनि॒मासी॑दसा॒ध्या॥ अ॒स्मिन्स॒धस्थे॒ अध्युत्त॑रस्मि॒नविश्वे॑देवा॒यज॑मानश्चसीदत। आमा॒वाज॑स्यप्रस॒वोज॑गम्या॒दद्यावा॑पृथि॒वीवि॒श्वशं॑भू॥ आमा॑गंतांपि॒तरा॑मा॒तरा॒चामा॒सोमो॑अमृत॒त्वाय॑म्यात्॥ स्वा॒दु॒षँ॒सदः॑पि॒तरो॑वयो॒धाःकृ॑च्छ्रे॒श्रितः॒शक्ती॑वंतोगभी॒राः॥ चि॒त्रसे॑ना॒इषु॑बला॒अमृ॑ध्राःस॒तोवी॑राउ॒रवो॑व्रातसा॒हाः॥ ब्राह्म॑णासः॒ पित॑रः॒ सोम्या॑सः शि॒वेनो॒द्यावा॑पृथि॒वीअ॑ने॒हसा॑॥ पू॒षानः॑पातुदुरि॒तादृ॑तावृधो॒रक्षा॒माकि॑र्नोअ॒घशँ॑सईशत॥ अह॑रिवभो॒गैःपर्ये॑तिबा॒हुंज्याया॑हे॒तिंप॑रि॒बाध॑मानः॥ ह॒स्त॒घ्नो

विश्वा॑व॒युना॑निवि॒द्वान्पुमा॒न्पुमाँ॑सं॒परि॑पातुवि॒श्वतः॑॥ उप॑श्वासयपृथि॒वीमु॒तद्यांपु॑रु॒त्राते॑मनुतां॒विष्टि॑तं॒जग॑त्॥ सदुं॑दु॒भेस॒जूरिंद्रे॑ण दे॒वैदू॒राद्दवी॑यो॒ अप॑सेध॒शत्रू॑न्॥ आमूर॑जप्र॒त्याव॑र्तये॒माः के॑तु॒मद्दुं॑दु॒भिर्वा॑वदीति॥ समश्व॑पर्णा॒श्चरं॑तिनो॒नरो॒स्माक॑मिंद्र र॒थिनो॑जयंतु॥ यदक्रं॑दःप्रथ॒मंजाय॑मानउ॒द्यन्त्स॑मु॒द्रादु॒तवा॒पुरी॑षात्॥ श्ये॒नस्य॑प॒क्षाह॑रि॒णस्य॑बा॒हूउ॑प॒स्तुत्यं॒महि॑जा॒तंते॑अर्वन्॥ यत्ते॒गात्रा॑द॒ग्निना॑प॒च्यमा॑नाद॒भिशूलं॒निह॑तस्याव॒धाव॑ति॒॥ मातद्भूम्या॒माश्रि॑ष॒न्मातृणे॑षुदे॒वेभ्य॒स्तदु॒शद्भ्यो॑रा॒तम॑स्तु॥ वाजे॑वाजेवतवाजिनोनो॒धने॑षुविप्राअमृताऋतज्ञाः॥ अ॒स्यमध्वः॑ पिबतमा॒दय॑ध्वंतृ॒प्ताया॑तप॒थिभि॑र्देव॒यानैः॑॥ पयः॑पृथि॒व्या॑पय॒ ओष॑धीषु॒पयो॑दि॒व्यं॑तरि॑क्षे॒पयो॒॑धां॥ पय॑स्वतीःप्र॒दिशः॑संतु॒मह्यं॑॥७॥ इतिचतुर्थाष्टकसमाप्तः॥

अव॑रुंधे॒मुंजा॒नव॑दधा॒त्यूर्ग्वैमुंजा॒ऊर्ज॑मे॒वास्मा॒अपि॑दधात्य॒ग्निर्दे॒वेभ्यो॒नि

ला॑यत॒सक्रु॑मु॒कंप्रावि॑शत्क्रुमु॒कमव॑दधाति॒यदे॒वास्य॒तत्र॒न्य॑क्तं॑तदे॒वाव॑रुंध॒आज्ये॑न॒संयौ॑त्ये॒तद्वाअ॒ग्नेःप्रि॒यंधाम॒यदा॒ज्यं॑प्रि॒येणै॒वैनं॒धाम्ना॒सम॑र्धय॒त्यथो॒तेज॑सा॒वैकं॑कती॒माद॑धाति॒भाए॒वाव॑रुंधेशमी॒मयी॒माद॑धाति॒शांत्यै॒सीद॒त्वंमा॒तुर॒स्याउ॒पस्थ॒इति॑ति॒सृभि॑र्जा॒त॒मुप॑तिष्ठते॒त्रय॑इ॒मेलो॒काए॒ष्वे॑वलो॒केष्वा॒विदं॑गच्छ॒त्यथो॑प्रा॒णाने॒वात्मन्ध॑त्ते॒॥१॥प्र॒जाप॑ते॒रक्ष्य॑श्वय॒त्तत्परा॑पत॒त्तदश्वो॑भव॒द्यदश्व॑य॒त्तदश्व॑स्याश्व॒त्वंतद्दे॒वाअ॑श्वमे॒धेनै॒वप्रत्य॑दधुरे॒षवैप्र॒जाप॑तिँ॒सर्वं॑करोति॒यो॑श्वमे॒धेन॒यज॑ते॒सर्व॑ए॒वभ॑वति॒सर्व॑स्य॒वाए॒षाप्राय॑श्चित्तिः॒सर्व॑स्यभेष॒जँसर्वं॒वाए॒तेन॑पा॒प्मानं॑दे॒वाअ॑तर॒न्नपि॒वाए॒तेन॑ब्रह्मह॒त्याम॑तर॒न्त्सर्वं॑पा॒प्मानं॑तरति॒तर॑तिब्रह्मह॒त्यांयो॑श्वमे॒धेन॒यज॑ते॒यउ॑चैनमे॒वंवेदोत्त॑रं॒वैतत्प्र॒जाप॑ते॒रक्ष्य॑श्वय॒त्तस्मा॒दश्व॑स्योत्तर॒तोव॑द्यंतिदक्षिण॒तो॑न्येषां॑पशू॒नांवै॑त॒सःकटो॑भवत्य॒प्सु॒यो॑नि॒र्वाअश्वा॑प्सु॒जोवे॑त॒सःस्वए॒वैनं॒योनौ॒प्रति॑ष्ठापय

तिचतुष्टो॒मस्तोमो॑भवतिस॒रढ्ढ॒वाअश्व॑स्य॒सक्थ्याबृ॑ह॒त्तद्दे॒वाश्च॑तुष्टो॒मेनै॒वप्रत्य॑दधु॒र्यच्च॑तुष्टो॒मस्तोमो॒भव॒त्यश्व॑स्यसर्व॒त्वाय॑॥२॥ वसो॒र्धारां॑जुहोति॒वसो॑र्मे॒धारा॑स॒दिति॒वाए॒षाहू॑यतेघृतस्य॒वाए॑नमे॒षाधारा॒मुष्मि॑न्लो॒केपिन्व॑मा॒नोप॑तिष्ठत॒आज्ये॑नजुहोति॒तेजो॒वाआज्यं॒तेजो॒वसो॒र्धारा॒तेज॑सै॒वास्मै॒तेजोव॑रुं॒धेथो॒कामा॒वैवसो॒र्धारा॒कामा॑ने॒वाव॑रुंधे॒यंक॒का॒मये॑तप्रा॒णान॑स्या॒न्नाद्यं॒विच्छिं॑द्या॒मिति॑वि॒ग्राहं॒तस्य॑जुहुयात्प्रा॒णाने॒वास्या॒न्नाद्यं॒विच्छि॑नत्ति॒यंका॒मये॑तप्रा॒णान॑स्या॒न्नाद्यँ॒संत॑नुया॒मिति॒संत॑तां॒तस्य॑जुहुयात्प्रा॒णाने॒वास्या॒न्नाद्यँ॒संत॑नोति॒द्वाद॑शद्वाद॒शानि॑जुहोति॒द्वाद॑श॒मासाः॑संवत्स॒रःसं॑वत्स॒रेणै॒वास्मा॒अन्न॒मव॑रुं॒धेन्नं॑च॒मेक्षु॑च्चम॒इत्या॑है॒तद्वाअन्न॑स्यरू॒पँरू॒पेणै॒वान्न॒मव॑रुंधे॒ग्निश्च॑म॒आप॑श्चम॒इत्या॑है॒षावाअन्न॑स्य॒योनिः॒सयो॑न्ये॒वान्न॒मव॑रुंधेर्द्धें॒द्राणि॑जुहोतिदे॒वता॑ए॒वाव॑रुंधे॒यत्सर्वे॑षाम॒र्धमिंद्रः॒प्रति॒तस्मा॒दिंद्रो॑दे॒वता॑नांभूयि

चं॑मे॥ सर्वाँ॑अ॒ग्नीँर॑प्सु॒षदो॑हुवेवो॒मयि॒वर्चो॒बल॒मोजो॒निध॑त्त॒॥ यद॒दः सं॑प्रय॒तीरहा॒वन॑दताह॒ते॥ तस्मा॒दान॒द्यो॑नाम॑स्थ॒तावो॒नामा॑निसिंधवः ॥ यत्प्रेषि॑ता॒वरु॑णेन॒ताःशीभगँ॑स॒मव॑ल्गत॥ तदा॑प्नो॒दिंद्रो॑वोय॒तीस्तस्मा॒दापो॒ अनु॑स्थन॥ अ॒प॒का॒मँस्यंद॑माना॒ अवी॑वरतवो॒हिकं॑॥ इंद्रो॑वः॒शक्ति॑भिर्देवी॒स्तस्मा॒द्रार्णाम॑वोहि॒तं॥ एको॑दे॒वो अप्य॑तिष्ठ॒त्स्यंद॑मानायथाव॒शं॥ उदा॑निषुर्म॒हीरिति॒तस्मा॑दुद॒कमु॑च्यते॥ आपो॑भ॒द्राघृ॒तमिदाप॑आसुर॒ग्नीषोमौ॑बिभ्र॒त्याप॒इत्ताः॥ ती॒व्रोरसो॑मधु॒पृचा॑मरंग॒मआमा॑प्रा॒णेन॑स॒हवर्च॑सागन्॥ आदित्प॑श्याम्यु॒तवा॑शृणो॒म्यामा॒घोषो॑गच्छति॒वाङ्न॑आसां॥मन्ये॑भेजा॒नोअ॒मृत॑स्य॒तर्हि॒हिर॑ण्यवर्णा॒अतृ॑पंय॒दावः॑॥ आपो॒हिष्ठाम॑यो॒भुव॒स्तान॑ऊ॒र्जेद॑धातन॥म॒हेरणा॑य॒चक्ष॑से॥ योवः॑ शि॒वत॑मो॒रस॒स्तस्य॑भाजयते॒हनः॑॥ उ॒श॒तीरि॑वमा॒तर॑॥ तस्मा॒अरं॑गमामवो॒यस्य॒क्षया॑य॒

जिन्व॑थ॥ आपो॑ज॒नय॑थाचनः॥ दि॒विश्र॑यस्वां॒तरि॑क्षेयतस्वपृथि॒व्यासंभ॑वब्रह्मवर्च॒सम॑सिब्रह्मवर्च॒साय॑त्वा॥ मयि॑गृह्णा॒म्यग्रे॑ अ॒ग्निँरा॒यस्पोषा॑यसुप्रजा॒स्त्वाय॑सु॒वीर्या॑य॥ मयि॑प्र॒जांमयि॒वर्चो॑दधा॒म्यरि॑ष्टास्यामत॒नुवा॑सु॒वीराः॑॥ योनो॑अ॒ग्निःपि॑तरो॑हृ॒त्स्वं॑तरम॑र्त्यो॒मर्त्याँ॑आवि॒वेश॑॥ तमा॒त्मन्परि॑गृह्णीमहेव॒यंमासोअ॒स्माँअ॑व॒हाय॒परा॑गात्॥५॥ इतिपंचमाष्टकसमाप्तः॥

नेष्टः॒पत्नी॑मु॒दान॒येत्या॑हा॒ग्नीदे॒वनेष्ट॑रि॒रेतो॒दधा॑ति॒नेष्टा॒पत्नि॑यामुद्गा॒त्रासंख्या॑पयतिप्र॒जाप॑ति॒र्वाए॒षयदु॑द्गा॒ताप्र॒जानां॑प्र॒जन॑नाया॒पउप॒प्रव॑र्तयति॒रेत॑ए॒वतत्सिं॑चत्यू॒रुणोप॒प्रव॑र्तयत्यू॒रुणा॒हिरेतः॑सि॒च्यते॑नग्नं॒कृत्यो॒रुमुप॒प्रव॑र्तयतिय॒दाहिन॒ग्नऊ॒रुर्भव॒त्यथ॑मिथु॒नीभ॑व॒तोथ॒रेतः॑सिच्य॒तेथ॑प्र॒जाःप्रजा॑

यंते॥ यन्मे॒मनः॒परा॑गतं॒यद्वा॑मे॒अप॑रागतं॥ राज्ञा॒सोमे॑न॒तद्व॒यम॒स्मासु॑धारयामसि॥१॥ इतिषष्ठाष्टकःसमाप्तः॥

आजि॑घ्रक॒लशं॑मह्यु॒रुधा॑रा॒पय॑स्व॒त्यात्वा॑विशं॒त्विंद॑वः समु॒द्रमि॑व॒सिंध॑वः॒सामा॑स॒हस्र॒ आभ॑जप्र॒जया॑प॒शुभिः॑ स॒हपुन॒र्मावि॑शताद्र॒यिः ॥ लो॒कः सर॑स्वत्यायांत्ये॒षवैदे॑व॒यानः॒ पंथा॒स्तमे॒वान्वारो॑हंत्या॒क्रोशं॑तोयां॒त्यव॑र्तिमे॒वान्यस्मि॑न्प्रति॒षज्य॑प्रति॒ष्ठांग॑च्छंतिय॒दादश॑श॒तंकु॒र्वंत्यथैक॑मु॒त्थानँ॑श॒तायुः॒पुरु॑षःश॒तेंद्रि॑य॒ आयु॑ष्ये॒वेंद्रि॒येप्रति॑तिष्ठंतिय॒दाश॒तँस॒हस्रं॑कु॒र्वत्यथैक॑मु॒त्थानँ॑स॒हस्र॑संमितो॒वा अ॒सौलो॒को॑मुमे॒वलो॒कम॒भिज॑यंतिय॒दैषां॑प्र॒मीये॑तय॒दावा॒जीये॑र॒न्नथैक॑मु॒त्थानं॒तद्धिती॒र्थं॥१॥ म॒यो॒भूर्वातो॑ अ॒भिवा॑तू॒स्राऊर्ज॑स्वती॒रोष॑धी॒रारि॑शंतां॥ पीव॑स्वतीर्जी॒वध॑न्याः पिबंत्वव॒साय॑प॒द्वते॑रुद्रमृड॥ याः सरू॑पा॒विरू॑पा॒एक॑रूपा॒यासा॑म॒ग्निरिट्या॒नामा॑नि॒वेद॑॥

याअंगि॑रस॒स्तप॑से॒हच॒क्रुस्ताभ्यः॑पर्जन्य॒महि॒शर्म॑यच्छ॥ यादे॒वेषु॑त॒नुवमैर॑यंत॒यासाँ॒श्सोमो॒विश्वा॑रू॒पाणि॒वेद॑॥ ताअ॒स्मभ्यं॒पय॑सा॒पिन्व॑मानाः प्र॒जाव॑तीरिंद्रगो॒ष्ठेरि॑रीहि॥ प्र॒जाप॑ति॒र्मह्य॑मे॒ताररा॑णो॒विश्वै॑र्दे॒वैःपि॒तृभिः॑संविदा॒नः॥ शि॒वाःस॒तीरुप॑नोगो॒ष्ठमाक॒स्तासां॑व॒यंप्र॒जया॒सँस॑देम॥ इ॒हधृतिः॒ स्वाहे॒हविधृ॑तिः॒ स्वाहे॒हरंतिः॒ स्वाहे॒हरम॑तिः॒स्वाहा॑म॒हीमू॒षुसु॒त्रामा॑णं॥२॥ किँस्वि॑दासीत्पू॒र्वचि॑त्तिः॒ किँस्वि॑दासीत् बृ॒हद्वयः॑॥ कि‍ँस्वि॑दासीत्पिशंगि॒लाकिँस्वि॑दासीत्पिलिप्पि॒ला॥ द्यौरा॑सीत्पू॒र्वचि॑त्ति॒रश्व॑ आसीत्बृ॒हद्वयः॑॥ रात्रि॑रासीत्पिशंगि॒लावि॑रासीत्पिलिप्पि॒ला॥ कःस्वि॑देका॒कीच॑रति॒कउ॑स्विज्जायते॒पुनः॑॥ किँस्वि॑द्धि॒मस्य॑ भेष॒जंकि‍ँस्वि॑दा॒वप॑नंम॒हत्॥ सूर्य॑एका॒कीच॑रतिचं॒न्द्रमा॑जायते॒पुनः॑॥ अ॒ग्निर्हि॒मस्य॑भेष॒जंभूमि॑रा॒वप॑नंम॒हत्॥ पृ॒च्छामि॑त्वा॒पर॒मंतं॑पृथि॒व्याःपृ॒च्छामि॑त्वा॒

भुव॑नस्य॒नाभिं॑॥ पृ॒च्छामि॑त्या॒वृष्णो॒ अश्व॑स्य॒रेतः॑ पृ॒च्छामि॑वा॒चः प॑र॒मंव्यो॑म॥ वेदि॑माहुः पर॒मंतं॑पृथि॒व्या॑य॒ज्ञमा॑हुर्भुव॑नस्य॒नाभिं॑॥ सोम॑माहु॒र्वृष्णो॒ अश्व॑स्य॒रेब्रह्मै॒ववा॒चः प॑र॒मंव्यो॑म ॥३॥ आब्रह्म॑न्ब्राह्म॒णोब्र॑ह्मवर्च॒सीजा॑यता॒मास्मिन्रा॒ष्ट्रेरा॑ज॒न्य॑इष॒व्यः॑ शूरो॑महार॒थोजा॑यतां॒दोग्ध्री॑धे॒नुर्वोढा॑न॒ड्वाना॒शुः सप्तिः॒ पुरं॑धि॒र्योषा॑जि॒ष्णूर॑थे॒ष्ठाः स॒भेयो॒यु॒वास्ययज॑मानवी॒रोजा॑यतांनिका॒मेनि॑कामेनः प॒र्जन्यो॑वर्षतुफ॒लिन्यो॑न॒ ओष॑धयः पच्यंतांयोगक्षे॒मोनः॑कल्पतां॥नमो॒ग्नये॑पृथिवि॒क्षिते॑लोक॒स्पृते॑लो॒कम॒स्मैयज॑मानायदेहि॒नमो॑वा॒यवें॑तरिक्ष॒क्षिते॑लोक॒स्पृते॑लो॒कम॒स्मैयज॑मानायदेहि॒नमः॒ सूर्या॑यदिवि॒क्षिते॑लोक॒स्पृते॑लो॒कम॒स्मैयज॑मानायदेहि॥४॥ इतिमंत्रसंहितासप्तमाष्टकः समाप्तः॥

नमः॑ ककु॒भाय॑निषं॒गिणे॑स्ते॒नानां॒पत॑ये॒नम॑॥ नमो॑निषं॒गिण॑इषुधि॒मते॒

तस्क॑राणां॒पत॑ये॒नमः॑॥ नमो॑निषं॒गिणे॑चेषुधि॒मते॑च॥ येती॒र्थानि॑प्र॒चरं॑तिसृ॒कावं॑तोनिषं॒गिणः॑॥ तेषाँ॑सहस्रयोज॒नेव॒धन्वा॑नितन्मसि॥ सइषु॑हस्तैः॒सनि॑षं॒गिभि॑र्व॒शीसँस॑ष्टा॒सयु॒ध॒इंद्रो॑ग॒णेन॑॥ सँ॒सृ॒ष्ट॒जित्सो॑म॒पाबा॑हु॒श॒र्ध्वू॑ध॑न्वा॒प्रति॑हिताभि॒रस्ता॑॥१॥ समि॑द्धस्य॒श्रय॑माणःपु॒रस्ता॒द्ब्रह्म॑वन्वा॒नोअ॒जरँ॑सु॒वीरं॑॥ आ॒रेअ॒स्मदम॑तिं॒बाध॑मान॒उच्छ्र॑य स्वमह॒तेसौभ॑गाय॥ वन॑स्पतेश॒तब॑ल्शोविरो॑हस॒हस्र॑वल्शा॒विव॒यँरु॑हेम॥यंत्व॒यँस्वधि॑ति॒स्तेति॑जानःप्रणि॒नाय॑मह॒तेसौभ॑गाय॥ संदि॒ व्येन॑दीदिहिरोच॒नेन॒विश्वा॒आभा॑हिप्र॒दिशः॑पृथि॒व्याः॥ संचे॒भ्यस्वा॑ग्ने॒ प्रच॑बोधयैन॒मुच्च॑तिष्ठमह॒तेसौभ॑गाय॥ बृह॑स्पतेसवितर्बो॒धयै॑नँ॒सँशि॑तंचित्स॑त॒राँसँशि॑शाधि॥ व॒र्धयै॑नंमह॒तेसौभ॑गाय॥ चतुः॑शिखंडायु॒व॒तिःसु॒पेशा॑घृ॒तप्र॑तीका॒भुव॑नस्य॒मध्ये॑॥ म॒र्मृ॒ज्यमा॑नामह॒तेसौभ॑

गाय॥ नर्य॑प्र॒जांमे॑गोपाय॥ अ॒मृ॒त॒त्वाय॑जी॒वसे॑॥ जा॒तांज॑नि॒ष्यमा॑णांच॥ अ॒मृते॑स॒त्येप्रति॑ष्ठितां॥ अथब्राह्मणप्रारंभः॥ ॐउ॒द्ध॒न्यमा॑ नम॒स्याअ॑मे॒ध्यं॥ अप॑पा॒प्मानं॒यज॑मानस्यहंतु॥ शि॒वानः॑संतुप्र॒दिशः॒श्चत॑स्रः॥ शन्नो॑मा॒तापृ॑थि॒वीतोक॑साता॥ वै॒श्वा॒न॒रस्य॑रू॒पं॥ पृथि॒व्यां प॑रि॒स्रसा॑॥ स्यो॒नमावि॑शंतुनः॥ अ॒ग्नेरेत॑श्चं॒द्रँहिर॑ण्यं॥ अ॒द्भ्यःसंभू॑ तम॒मृतं॑प्र॒जासु॑॥ तत्सं॒भर॑न्नुत्तर॒तोनि॒धाय॑॥ अ॒ति॒प्र॒यच्छं॒दुरि॑तिंतरेयं॥ नर्य॑प्र॒जांमे॑गोपाय॥ अ॒मृ॒त॒त्वाय॑जी॒वसे॑॥ जा॒तांज॑नि॒ष्यमा॑णांच॥ अ॒मृते॑स॒त्येप्रति॑ष्ठितां॥ अथ॑र्वपि॒तुंमे॒॑गोपाय॥ रस॒मन्न॑मि॒हायु॑षे॥ अद॑ब्धा॒योशी॑ततनो॥ अवि॑षन्नःपि॒तुंकृ॑णु॥ शँस्य॑प॒शून्मे॑गोपाय॥ द्वि॒पादा॒येचतु॑ष्पदः॥ अ॒ष्टाश॑फाश्च॒यइ॒हाग्ने॑॥ येचैक॑शफाआशु॒गाः॥ सप्र॑थस॒भांमे॑गोपाय॥ येच॒सभ्याः॑सभा॒सदः॑॥ तानिं॑द्रि॒याव॑तःकुरु॥

सर्व॒मायु॒रुपा॑सतां॥ अहे॑बुध्निय॒मंन्त्र॑मेगोपाय॥ यमृष॑यस्त्रयवि॒दावि॒दुः॥ ऋचः॒सामा॑नि॒यजूँ॑पि॥ साहिःश्रीर॒मृता॑स॒तां॥ चतुः॑शिखंडायुव॒तिःसु॒पेशाः॑॥ घृ॒तप्र॑तीका॒भुव॑नस्य॒मध्ये॑॥ मर्मृ॒ज्यमा॑नामह॒तेसौ भ॑गाय॥ मह्यं॑धुक्ष्व॒यज॑मानाय॒कामा॑न्॥ इ॒हैवसंतत्र॑स॒तोवो॑अग्नयः॥ प्रा॒णेन॑वा॒चामन॑साबिभर्मि॥ ति॒रोमा॒संत॒मायु॒र्माप्रहा॑सीत्॥ ज्योति॑षा वोवैश्वान॒रेणोप॑तिष्ठे॥ पंच॒धाग्नीन्व्य॑क्रामत्॥ वि॒राट्रसृ॒ष्टाप्र॒जाप॑तेः॥ ऊ॒र्ध्वारो॑हद्रोहि॒णी॥ योनि॑र॒ग्नेःप्रति॑ष्ठितः॥१॥ संत॑ति॒र्वाए॒तेग्रहाः॑॥ यत्परः॑सामानः॥ विषू॒वांदि॑वाकी॒र्त्यं॑॥ यथा॒शाला॑यै॒पक्ष॑सी॥ ए॒वँसं॑वत्स॒रस्य॒पक्ष॑सी॥ यदे॒तेनगृ॒ह्येर॑न्॥ विषू॑चीसंवत्स॒रस्य॒पक्ष॑सी॒व्यव॑स्त्रँसेयातां॥ आति॒मार्छे॑युः॥ यदे॒तेगृ॒ह्यंते॑॥ यथा॒शाला॑यै॒पक्ष॑सीमध्य॒मंवँ॒शम॒भिस॑मा॒यच्छ॑ति॥ ए॒वँसं॑वत्स॒रस्य॒पक्ष॑सीदिवाकी॒र्त्य॑म॒भिसंत॑न्वंति॥

नार्ति॒मार्च्छं॑ति॥ ए॒क॒विँ॒शमह॑र्भवति॥ शु॒क्राग्रा॒ग्रहा॑गृह्यंते॥ प्रत्युत्त॑ब्ध्यैसय॒त्वाय॑॥ सौ॒र्य॑ए॒तदहः॑प॒शुराल॑भ्यते॥ सौ॒र्यो॑तिग्रा॒ह्यो॑गृह्यते॥ अह॑रे॒वरू॒पेण॒सम॑र्धयंति॥ अथो॒अह्न॑ए॒वैषब॒लिर्ह्रि॑यते॥ स॒प्तैतदह॑रतिग्रा॒ह्या॑गृह्यंते॥ स॒प्तवैशी॑र्ष॒ण्याः॑प्रा॒णाः॥ अ॒सावा॑दि॒त्यःशिरः॑प्र॒जानां॑॥ शी॒र्षन्ने॒वप्र॒जानां॑प्रा॒णान्द॑धाति॥ तस्मा॑त्स॒प्तशीर्षन्प्रा॒णाः॥ इंद्रो॑वृ॒त्रँह॒त्वा॥ असु॑रान्परा॒भाव्य॑॥ सइ॒मान्लो॒कान॒भ्य॑जयत्॥ तस्या॒सौलो॒कोन॑भिजित आसीत्॥ तंवि॒श्वक॑र्माभू॒त्वाभ्य॑जयत्॥ यद्वै॑श्वकर्म॒णोगृ॒ह्यते॑॥ सुव॒र्गस्य॑ लो॒कस्या॒भिजि॑त्यै॥ प्रवाए॒ते॑स्माल्लो॒काच्च्य॑वंते॥ येवै॑श्वकर्म॒णंगृ॒ह्णते॑॥ आ॒दि॒त्यश्वोगृ॑ह्यते॥ इ॒यंवाअदि॑तिः॥अ॒स्यामे॒वप्रति॑तिष्ठंति॥ अ॒न्यो॑न्योगृह्येते॥ विश्वा॑न्ये॒वान्येन॒कर्मा॑णिकुर्वा॒णायं॑ति॥ अ॒स्याम॒न्येन॒प्रति॑ तिष्ठंति॥ तावाप॑रा॒र्धात्सं॑वत्स॒रस्या॒न्यो॑न्यगृह्येते॥ तावु॒भौस॒हम॑हाव्र॒

तेगृ॑ह्येते॥ य॒ज्ञस्यै॒वांतं॑ग॒त्वा॥ उ॒भयो॑र्लो॒कयोः॒प्रति॑तिष्ठ॑ति॥ अ॒र्क्य॑मु॒क्थंभ॑वति॥ अ॒न्नाद्य॒स्याव॑रुध्यै॥२॥ इंद्रो॑वृत्रँह॒त्वा॥ असु॑रान्परा॒भाव्य॑॥ सो॑मावा॒स्यां॑प्रत्याग॑च्छत्॥ तेपि॒तरः॑पूर्वे॒द्युराग॑च्छन्॥ पि॒तॄन्य॒ज्ञो॑गच्छत्॥ तंदे॒वाःपुन॑रयाचंत॥ तमे॑भ्यो॒नपुन॑रददुः॥ ते॑ब्रुव॒न्वरं॑वृणामहे॥ अथ॑वः॒पुन॑र्दास्यामः॥ अ॒स्मभ्य॑मे॒वपूर्वे॒द्युःक्रि॑याता॒इति॑॥ तमे॑भ्यः॒पुन॑रददुः॥ तस्मा॑त्पि॒तृभ्यः॑पूर्वे॒द्युःक्रि॑यते॥ यत्पि॒तृभ्यः॑पूर्वे॒द्युः क॒रोति॑॥ पि॒तृभ्य॑ए॒वतद्य॒ज्ञंनि॒ष्क्रीय॒यज॑मानः॒प्रत॑नुते॥ सोमा॑यपि॒ तृपी॑तायस्व॒धानम॒इत्या॑ह॥ पि॒तुरे॒बाधि॑सोमपी॒थमव॑रुंधे॥ नहिपि॒ता प्र॒मय॑माण॒आहै॒षसो॑मपी॒थइति॑॥ इं॒द्रि॒यंवैसोमपी॒थः॥ इं॒द्रि॒यमे॒वसो॑म पी॒थमव॑रुंधे॥ तेनें॑द्रि॒येण॑द्वि॒तीयोां॑जा॒याम॒भ्य॑श्नुते॥ ए॒तद्वैब्राह्म॑णंपु॒रा वा॑जश्रव॒सावि॒दाम॑क्रन्॥ तस्मा॒त्तेद्वेद्वे॑जा॒येअ॒भ्या॑क्षत॥ यए॒वंवेद॑॥

अ॒भिद्वि॒तीयां॑जा॒याम॑श्नुते॥ अ॒ग्नये॑कव्य॒वाह॑नायस्व॒धानम॒त्या॑ह॥ यए॒वपि॑तृ॒णाम॒ग्निः॥ तंप्री॑णाति॥ ति॒स्रआहु॑तीर्जुहोति॥ त्रिर्निद॑धाति॥ षट्संप॑द्यते॥ षड्वाऋ॒तवः॑॥ ऋ॒तूने॒वप्रा॑णाति॥ तूष्णींमेक्ष॑ण॒माद॑धाति॥ अस्ति॑वा॒हिष॒ष्ठऋ॒तुर्नवा॑॥ दे॒वान्वैपि॒तॄन्प्री॒तान्॥ म॒नुष्याः॑पि॒तरोनु॒प्रपि॑बते॥ ति॒स्रआहु॑तीर्जुहोति॥ त्रिर्निद॑धाति॥ षट्संप॑द्यंते॥ षड्वाऋ॒तवः॑॥ ऋ॒तवः॒खलु॒वैदे॒वाःपि॒तरः॑॥ ऋ॒तूने॒वदे॒वान्पि॒तॄन्प्री॑णाति॥ तान्प्री॒तान्॥ म॒नु॒ष्याः॑पि॒तरो॑नु॒प्रपि॑बते॥ स॒कृ॒दा॒च्छि॒न्नं ब॒र्हिर्भ॑वति॥ स॒कृदि॑व॒हिपि॒तरः॑॥ त्रिर्निद॑धाति॥ तृ॒तीये॒वाइ॒तोलो॒के पि॒तरः॑॥ ताने॒वप्री॑णाति॥ परा॒ङाव॑र्तते॥ ह्लीका॒हिपि॒तरः॑॥ ओष्मणो॑व्या॒वृत॒उपा॑स्ते॥ ऊ॒ष्मभा॑गा॒हिपि॒तरः॑॥ ब्र॒ह्म॒वा॒दिनो॑वदंति॥ प्राश्या३न्नप्राश्या३मिति॑॥ यत्प्रा॑श्नी॒यात्॥ जन्य॒मन्न॑मद्यात्॥ प्र॒मायु॑

कःस्यात्॥ यन्नप्रा॑श्नी॒यात्॥ अह॑विःस्यात्॥ पि॒तृभ्य॒आवृ॑श्च्येत॥ अ॒व॒घ्रेय॑मे॒व॥ तन्नेव॒प्राशि॑तं॒नेवाप्रा॑शितं॥ वी॒रंवा॒वैपि॒तरः॑प्र॒यंतो॒हरं॑ति॥ वी॒रं वा॑ददति॥ द॒शांछि॑नत्ति॥ हर॑णभागा॒हिपि॒तरः॑॥ पि॒तॄने॒वनि॒रव॑द॒यते॥ उत्त॑र॒आयु॑पि॒लोम॑छिंदीत॥ पि॒तृ॒णाँह्ये॑तर्हि॒नेदी॑यः॥ नम॑स्करोति॥ न॒म॒स्का॒रोहिपि॑तृ॒णां॥ नमो॑वःपितरो॒रसा॑य॥ नमो॑वःपितरः॒शुष्मा॑य॥नमो॑वःपितरोजी॒वाय॑॥ नमो॑वःपितरःस्व॒धायै॑॥ नमो॑वःपितरोम॒न्यवे॑॥ नमो॑वःपितरो॒घोराय॑॥ पित॑रो॒नमो॑वः॥ यए॒तस्मि॑न्लो॒केस्थ॥ यु॒ष्मा‍ँस्तेनु॑॥ ये॑स्मिन्लो॒के॥ मांतेनु॑॥ यए॒तस्मि॑न्लो॒केस्थ॥ यू॒यंतेषां॒वसि॑ष्ठाभूयास्त॥ ये॑स्मिन्लो॒के॥ अ॒हंतेषां॒वसि॑ष्ठोभूयास॒मित्या॑ह॒॥ बसि॑ष्ठः समा॒नानां॑भवति॥ यए॒वंवि॒द्वान्पि॒तृभ्यः॑क॒रोति॑॥ ए॒षवैम॑नु॒ष्या॑णांय॒ज्ञः॥ दे॒वानां॒वाइत॑रेय॒ज्ञाः॥ तेन॒वाए॒तत्पि॑तृलो॒केच॑रति॥ यत्पि॒तृभ्यः॑क॒रोति॑॥

सई॑श्व॒रःप्रमे॑तोः॥ प्रा॒जा॒प॒त्यय॒र्चापुन॒रैति॑॥ य॒ज्ञोवैप्र॒जाप॑तिः॥ य॒ज्ञे नै॒वस॒हपुन॒रेति॑॥ नप्र॒मायु॑कोभवति॥पि॒तृ॒लो॒केवाए॒तद्यज॑मानश्चरति॥ यत्पि॒तृभ्यः॑क॒रोति॑॥ सई॑श्व॒रआर्ति॒मार्तोः॑॥ प्र॒जाप॑ति॒स्त्वावैनं॒ तत॒उन्ने॑तु॒मर्ह॒तीत्या॑हुः॥ यत्प्रा॑जाप॒त्यय॒र्चापुन॒रैति॑॥ प्र॒जाप॑तिरे॒वैनं॒ तत॒उन्न॑यति॥ नार्ति॒मार्च्छ॑ति॒यज॑मानः॥३॥ यत्पुण्यं॒नक्ष॑त्रं॥ तद्बट् कु॑र्वीतोपव्यु॒षं॥ य॒दावैसूर्य॑उ॒देति॑॥ अथ॒नक्ष॑त्रं॒नैति॑॥ याव॑ति॒तत्र॒सूर्यो॒ गच्छे॑त्॥ यत्र॑जघ॒न्यं॑पश्ये॑त्॥ ताव॑तिकुर्वीतयत्का॒रीस्यात्॥ पु॒ण्या॒ह ए॒वकु॑रुते॥ तानि॒वाए॒तानि॑यमनक्ष॒त्राणि॑॥ यान्ये॒वदे॑वनक्ष॒त्राणि॑॥ तेषु॑कुर्वीतयत्का॒रीस्यात्॥ पु॒ण्या॒हए॒वकु॑रुते॥ त्रीणि॑त्रीण॒वैदे॒वाना॑मृ॒द्धानि॑॥ त्रीणि॒छंदाँ॑सि॥ त्रीणि॒सव॑नानि॥ त्रय॑इ॒मेलो॒काः॥ ऋ॒ध्यामे॒वतद्वी॒र्य॑ए॒षुलो॒केषु॒प्रति॑तिष्ठति॥४॥ अनु॑मत्यैपुरो॒डाश॑म॒ष्टाक॑पालं॒

निर्व॑पति॥ येप्र॒त्यंचः॒शम्या॑याअव॒शयं॑ते॥ तंनै॑र्ऋ॒तमेक॑कपालं॥ इ॒यं वाअनु॑मतिः॥ इ॒यंनिर्ऋ॑तिः॥ नै॒र्ऋ॒तेन॒पूर्वे॑ण॒प्रच॑रति॥ पा॒प्मान॑मे॒व निर्ऋ॑तिं॒पूर्वा॑न्नि॒रव॑द॒यते॥ एक॑कपालोभवति॥ ए॒क॒धैवनिर्ऋ॑तिंनि॒रव॑दयते॥ यदहु॑त्वा॒गार्ह॑पत्यई॒युः॥ रु॒द्रोभू॒त्वाग्निर॑नू॒थ्याय॑॥ अ॒ध्व॒र्युंच॒ यज॑मानंचहन्यात्॥ वीहि॒स्वाहाहु॑तिंजुषा॒णइत्या॑ह। आहु॑त्यै॒वैनँ॑शमयति॥ नार्ति॒मार्छ॑त्यध्व॒र्युर्नयज॑मानः॥ ए॒को॒ल्मुकेन॑यंति॥ तद्धि निर्ऋ॑त्यैभाग॒धेयं॑॥ इ॒मांदिशं॑यंति॥ ए॒षावैनिर्ऋ॑त्यै॒दिक्॥ स्वाया॑मे॒व दि॒शिनिर्ऋ॑तिंनि॒रव॑दयते॥ स्वकृ॑त॒इरि॑णेजुहोतिप्रद॒रेवा॑॥ ए॒तद्वैनिर्ऋ॑त्याआ॒यत॑नं॥ स्वए॒वायत॑ने॒निर्ऋ॑तिंनि॒रव॑दयते॥ ए॒षते॑निर्ऋतेभा॒ग इत्या॑ह॥ निर्दि॑शत्ये॒वैनां॑॥ भूते॑ह॒विष्म॑त्य॒सीत्या॑ह॥ भूति॑मे॒वोपाव॑र्तते॥ मु॒॑चेममँह॑स॒त्या॑ह॥ अँह॑सए॒वैनं॑मुंचति॥ अं॒गु॒ष्ठाभ्यां॑जुहोति॥

अं॒त॒तए॒वनिर्ऋ॑तिंनि॒रव॑द॒यते॥ कृ॒ष्णंवासः॑कृ॒ष्णतू॑षं॒दक्षि॑णा॥ ए॒तद्वै निर्ऋ॑त्यैरू॒पं॥ रूपेणै॒वनिर्ऋ॑तिंनि॒रव॑दयते॥ अप्र॑तीक्ष॒मायां॑ति॥ निर्ऋ॑त्याअं॒तर्हि॑यै॥ स्वाहा॒नमो॒यइ॒द॑च॒कारेति॒पुन॒रेत्य॒गार्ह॑पत्येजुहोति॥ आहु॑त्यै॒वन॑म॒स्य॑तो॒गार्ह॑पत्यमु॒पाव॑र्तते॥ आ॒नु॒म॒तेन॒प्रच॑रति॥ इ॒यंवा अनु॑मतिः॥ इ॒यमे॒वास्मै॑रा॒ज्यमनु॑मन्यते॥ धे॒नुर्दक्षि॑णा॥ इ॒मामे॒वधे॒नुं कु॑रुते॥ आ॒दि॒त्यंच॒रुंनिर्व॑पति॥ उ॒भयी॑ष्वे॒वप्र॒जास्व॒भिषि॑च्यते॥ दैवी॑षुच॒मानु॑षीषुच॥ वरो॒दक्षि॑णा॥ वरो॒हिरा॒ज्यँसमृ॑ध्यै॥ अ॒ग्ना॒वेैष्ण॒वमेका॑दशकपालं॒निर्व॑पति॥ अ॒ग्निःसर्वा॑दे॒वताः॑॥ विष्णु॑र्य॒ज्ञः॥ दे॒वता॑श्चै॒वय॒ज्ञंचाव॑रुंधे॥ वा॒म॒नोव॒हीदक्षि॑णा॥ यद्व॒ही॥ तेना॑ग्ने॒यः॥ यद्वा॑ म॒नः॥ तेन॑वैष्ण॒वःसमृ॑ध्यै॥ अ॒ग्नी॒षो॒मीय॒मेका॑दशकपालं॒निर्व॑पति॥अ॒ग्नीषोमा॑भ्यां॒वाइंद्रो॑वृ॒त्रम॑ह॒न्निति॑॥ यद॑ग्नीषो॒मीय॒मेका॑दशकपालंनि॒र्व

प॑ति॥ वार्त्र॑घ्नमे॒वविजि॑त्यै॥ हिर॑ण्य॒दक्षि॑णा॒समृ॑ध्यै॥ इंद्रो॑वृ॒त्रँह॒त्वा॥ दे॒वता॑भिश्चेंद्रि॒येण॑च॒व्या॑र्ध्यत॥ सए॒तमैं॑दा॒ग्नमेका॑दशकपालमपश्यत्॥ तंनिर॑वपत्॥ तेन॒वैसदे॒वता॑श्चेंद्रि॒यंचावा॑रुंध॥ यदैं॑द्राग्नमेका॑दशक पालंनि॒र्वप॑ति॥ दे॒वता॑श्चै॒वतेनें॑द्रि॒यंच॒यज॑मा॒नोव॑रुंधे॥ ऋ॒ष॒भोव॒हीद क्षि॑णा॥ यद्व॒ही॥ तेना॑ग्ने॒यः॥ यदृ॑ष॒भः॥ तेनैं॒द्रःसमृ॑ध्यै। आ॒ग्ने॒य म॒ष्टाक॑पा॒लं॒निर्व॑पति॥ ऐं॒द्रंदधि॑॥ यदा॑ग्ने॒योभव॑ति॥ अ॒ग्निर्वैय॑ज्ञमु॒खं॥ य॒ज्ञमु॒खमे॒वर्धिं॑पु॒रस्ता॑द्धत्ते॥ यदैं॒द्रंदधि॑॥ इं॒द्रि॒यमे॒वाव॑रुंधे॥ ऋ॒ष॒भो व॒हीदक्षि॑णा॥ यद्व॒ही॥ तेना॑ग्ने॒यः॥ यदृ॑ष॒भः॥ तेनैं॒द्रःसमृ॑ध्यै॥ याव॑ती॒र्वैप्र॒जाओष॑धीना॒महु॑ताना॒माश्नन्॑॥ ताःपरा॑भवन्॥ आ॒ग्र॒य॒णं भ॑वतिहु॒तद्या॑य॥ यज॑मान॒स्याप॑रा॒भावाय॥ दे॒वावाओष॑धीष्व॒जि म॑युः॥ ताइं॑द्राग्नीउद॑जयतां॥ तावे॒तमैंद्राग्नंद्वाद॑शकपालं॒निर॑वृणातां॥

यदें॑द्रा॒ग्नोभव॒त्युज्जि॑त्यै॥ द्वाद॑शकपालोभवति॥ द्वाद॑श॒मासाः॑संवत्स॒रः॥ सं॒व॒त्स॒रेणै॒वास्मा॒अन्न॒मव॑रुंधे॥ वै॒श्व॒दे॒वश्च॒रुर्भ॑वति॥ वै॒श्व॒दे॒वंवाअन्नं॑॥ अन्न॑मे॒वास्मै॑स्वदयति॥ प्र॒थ॒म॒जोव॒त्सोदक्षि॑णा॒समृ॑ध्यै। सौम्यँश्या॑ मा॒कंच॒रुंनिर्व॑पति॥ सोमो॒वाअ॑कृष्टप॒च्यस्य॒राजा॑॥ अ॒कृ॒ष्ट॒प॒च्यमे॒वास्मै॑ स्वदयति॥ वासो॒दक्षि॑णा॥ सौ॒म्यँहिदे॒वत॑या॒वासः॒समृध्यै॥ सर॑स्व त्यैच॒रुंनिर्व॑पति॥ सर॑स्वतेच॒रुं॥ मिथुनमे॒वाव॑रुंधे॥ मि॒थुनौगावौ॒द क्षि॑णा॒समृ॑ध्यै। एति॒वाए॒षय॑ज्ञमु॒खादृध्याः॑॥ यो॑ग्नेदे॒वता॑या॒एति॑॥ अ॒ष्टावे॒तानि॑ह॒वीँषि॑भवंति॥ अ॒ष्टाक्ष॑रागाय॒त्री॥ गा॒य॒त्रो॑ग्निः॥ तेनै॒वय॑ज्ञमु॒खादृध्या॑अ॒ग्नेर्दे॒वता॑यै॒नैति॑॥५॥ क॒शिपु॑कशिप॒व्या॑य॥ उप॒ बर्ह॑णमुपबर्ह॒ण्या॑य॥ आंज॑न॒मा॑ज॒न्या॑य॥ अ॒भ्यंज॑नमभ्यंज॒न्या॑य॥ य॒था॒भा॒गमे॒वैना॑न्प्रीणाति॥ त्र्यं॑बकंयजामह॒इत्या॑ह॥ मृ॒त्योर्मु॑क्षीय॒मा

मृता॒दिति॒वावैतदा॑ह॥ उत्कि॑रंति॥ भग॑स्यलीप्संते॥ मूते॑कृ॒त्वास॑जंति॥ यथा॒जनं॑य॒ते॑व॒संक॒रोति॑॥ ता॒दृगे॒वतत्॥ ए॒षते॑रुद्रभा॒गइत्या॑ह नि॒रव॑त्यै॥ अप्र॑तीक्षमायं॑ति॥ अ॒पःपरि॑षिंचति॥ रु॒द्रस्यां॑तर्हि॑यै॥ प्रवाए॒ते॑स्माल्लो॒काच्च्य॑वंते॥ येत्र्यं॑बकै॒श्चरं॑ति॥ आ॒दि॒त्यंच॒रुंपुनरेत्य॒नि र्व॑पत्ति॥ इ॒यंवाअदि॑तिः॥ अ॒स्यामे॒वप्रति॑तिष्ठंति॥६॥ इतिप्रथमाष्टकसमाप्तः॥

प्र॒जाप॑तिः॒सोमँ॒राजा॑नमसृजत॥ तंत्रयो॒वेदा॒अन्व॑सृज्यंत॥ तान्हस्ते॑कुरुते॥ अथ॒हसीता॑सावि॒त्री॥ सोमँ॒राजा॑नंचकमे॥ श्र॒द्धामु॒सच॑क्रमे॥ साह॑पि॒तरं॑प्र॒जाप॑ति॒मुप॑स॒सार॥ तँहो॑वाच॥ नम॑स्तेअस्तु भगवः॒॥ उप॑त्वा॒यानि॥ प्रत्वा॑पद्ये॥ सोमं॒वैराजा॑नंकामये॥ श्र॒द्धामु॒सका॑मयत॒इति॑॥ तस्या॑उ॒हस्था॑ग॒रम॑लंका॒रंक॑ल्पयि॒त्वा॥ दश॑होतारं

पु॒रस्ता॑व्द्या॒ख्याय॑॥ चतु॑र्होतारंदक्षिण॒तः॥ पंच॑होतारंप॒श्चात्॥ षढ्ढो॑तारमुत्तर॒तः॥ स॒प्तहो॑ता॒रमु॒परि॑ष्टात्॥ सं॒भारैश्चपत्नि॑भिश्च॒मुखे॑लं॒कृ॒त्य॑॥ आस्यार्धव॑व्राज॥ ताँहो॒दीक्ष्यो॑वाच॥ उप॒माव॑र्त॒स्वेति॑॥ तँहो॑वाच॥ भोगं॒तुम॒आच॑क्ष्व॥ ए॒तन्म॒आच॑क्ष्व॥ यत्ते॑पा॒णाविति॑॥ तस्या॑उ॒हत्रीन् वेदा॒न्प्रद॑दौ॥ तस्मा॒दु॒ह॒स्त्रियो॒भोग॒मैवहा॑रयंते॥ सयःका॒मये॑तप्रि॒यःस्या॒मिति॑॥ यंवा॑का॒मये॑तप्रि॒यःस्या॒दिति॑॥ तस्मा॑ए॒तँस्था॑ग॒रम॑लंका॒रंक॑ल्पयि॒त्वा॥ दश॑होतारंपु॒रस्ता॑व्द्या॒ख्याय॑॥ चतु॑र्होतार॑दक्षिण॒तः॥ पंच॑ होतारंप॒श्चात्॥ षढ्ढो॑तारमुत्तर॒तः॥ स॒प्तहो॑तारमु॒परि॑ष्टा॒त्॥ सं॒भा॒रैश्च॒पत्नि॑भिश्च॒मुखे॑लंकृ॒त्य॑॥ आस्यार्धव्र॑जेत्॥ प्रि॒योहै॒वभ॑वति॥१॥ ब्रह्मा॑त्म॒न्वद॑सृजत॥ तद॑कामयत॥ समा॒त्मना॑द्ये॒येति॑॥ आत्म॒न्नात्म॒न्नित्यामं॑त्रयत॥ तस्मै॑दश॒मँहू॒तःप्रत्य॑शृणोत्॥ सदश॑हूतोभवत्॥ दश॑

हूतोह॒वैनामै॒पः॥ तंवाए॒तंदश॑हूतँ॒संतं॑॥ दश॑हो॒तेत्याच॑क्षतेप॒रोक्षे॑ण॥ प॒रोक्ष॑प्रियाइव॒हिदे॒वाः॥आत्म॒न्नात्म॒न्नित्यामं॑त्रयत॥ तस्मै॑सप्त॒मँहू॒तः प्रत्य॑शृणोत्॥ सस॒प्तहू॑तोभवत्॥ स॒प्तहू॑तोह॒वैनामै॒षः॥ तंवाए॒तँस॒प्त हू॑तँ॒संतं॑॥ स॒प्तहो॒तेत्याच॑क्षतेप॒रोक्षे॑ण॥ प॒रोक्ष॑प्रियाइव॒हिदे॒वाः॥ आत्म॒न्नात्म॒न्नित्यामं॑त्रयत॥ तस्मै॑ष॒ष्ठँहू॒तःप्रत्य॑शृणोत्॥ सपढ्ढू॑तोभवत्॥ पढ्ढू॑तोह॒वैनामै॒षः॥ तंवाए॒तँपढ्ढू॑तँ॒संतं॑॥ पढ्ढोतेत्याच॑क्षतेप॒ रोक्षे॑ण॥ पे॒रोक्ष॑प्रियाइव॒हिदे॒वाः॥ आत्म॒न्नात्म॒न्नित्यामं॑त्रयत॥ तस्मै॑ पंच॒मँहू॒तःप्रत्य॑शृणोत्॥ सपंच॑हूतोभवत्॥ पंच॑हूतोह॒वैनामै॒षः॥ तंवाए॒तंपंच॑हूतँ॒संतंं॑॥ पंच॑हो॒तेत्याच॑क्षतेप॒रोक्षे॑ण॥ प॒रोक्ष॑प्रियाइव॒ हिदे॒वाः॥ आत्म॒न्नात्म॒न्नित्यामं॑त्रय॒त॥ तस्मै॑चतु॒र्थँहू॒तःप्रत्य॑शृणोत्॥ सचतु॑र्हूतोभवत्॥ चतु॑र्हूतोह॒वैनामे॒षः॥ तंवाए॒तंचतु॑र्हूतँ॒संतं॑॥

चतु॑र्हो॒तेत्याच॑क्षतेप॒रोक्षे॑ण॒॥ प॒रोक्ष॑प्रि॒याइव॒हिदे॒वाः॥ तमब्रवीत्॥ त्वंवैमे॒नेदि॑ष्ठँहू॒तःप्रत्य॑श्रैषीः॥ त्वयै॑नानाख्या॒तार॒इति॑॥ तस्मा॒न्नुहै॑नाँ॒श्चतु॑र्होतार॒इत्याच॑क्षते॥ तस्मा॑च्छुश्रूषुःपु॒त्राणाँ॒हृद्य॑तमः॥ नेदि॑ ष्ठो॒हृद्य॑तमः॥ नेदि॑ष्ठो॒ब्रह्म॑णोभवति॥ यए॒वंवेद॑॥२॥ अग्ने॒रक्षा॑णो॒अँह॑सः॥ प्रति॑ष्मदेव॒रीष॑तः॥ तपि॑ष्ठैर॒जरो॑दह॥ त्वम॑ग्नेअ॒यास्य॒या सन्मन॑साहि॒तः॥ अ॒यासन्ह॒व्यमू॑हिषे॒यानो॑धेहिभेष॒जं॥ व॒यँसो॑म व्र॒तेतव॒मन॑स्त॒नूषुबिभ्रतः॥ प्र॒जावं॑तोअशीमहि॥ इ॒हैवैधि॒माव्य॑थिष्ठाः॥ पर्व॑तइ॒वावि॑चाचलिः॥ इंद्र॑इवे॒हध्रु॒वस्ति॑ष्ठ॥ इ॒हरा॒ष्ट्रमु॑धारय॥ विच॑ क्रमेपृथि॒वीमे॒षए॒तांक्षेत्रा॑य॒विष्णुर्मनु॑षेदश॒स्यन्॥ ध्रु॒वासो॑अस्यकी॒रयो॒ जना॑सउरुक्षि॒तिँसु॒जनि॑माचकार॥ त्रिर्दे॒वः पृ॑थि॒वीमे॒षए॒तांविच॑क्रमे श॒तर्च॑संमहि॒त्वा॥ प्रविष्णु॑रस्तुत॒वस॒स्तवी॑यान्त्वे॒षँह्य॑स्य॒स्थवि॑रस्य॒

नाम॑॥ त्वँसो॑म॒क्रतु॑भिःसु॒क्रतु॑र्भूः॥ त्वंदक्षैः॑सु॒दक्षो॑वि॒श्ववे॑दाः॥ त्वं वृषा॑वृष॒त्वेभि॑र्महि॒त्वा॥ द्यु॒म्नेभि॑र्द्यु॒म्न्य॑भवनृ॒चक्षाः॑॥ स॒मा॒नीव॒आकू॑तिःसमा॒ना॒हृद॑यानिवः॥ स॒मा॒नम॑स्तु॒वो॒मनोयथा॑वः॒सु॒स॒हास॑ति॥ आनो॑अग्नेसुके॒तुना॑॥ र॒यिंवि॒श्वायु॑पोषसं॥ मा॒र्डी॒कंधे॑हिजी॒वसे॑॥ त्वँ सो॑मम॒हेभगं॑॥ त्वंयून॑ऋताय॒ते॥ दक्षं॑दधासिजी॒वसे॑॥ तद॑स्यप्रि॒यम॒ भि॒पाथो॑अश्यां॒नरो॒यत्र॑देव॒यवो॒मदं॑ति॥ उ॒रुक्र॒मस्य॒सहिबंधु॑रि॒त्थविष्णोः॑प॒देप॑र॒मेमध्व॒उत्सः॑॥ गौ॒रीमि॑मायसलि॒लानि॒तक्ष॒त्येक॑पदीद्वि॒पदी॒सा चतु॑ष्पदी॥ अ॒ष्टाप॑दी॒नव॑पदीबभू॒वुषी॑स॒हस्रा॑क्षरापर॒मेव्यो॑मन्॥३॥ आकू॑त्यैत्वा॒कामा॑यत्वास॒मृधे॑त्वा॥ पु॒रोद॑धेअमृत॒त्वाय॑जी॒वसे॑॥ आकू॑ तिम॒स्याव॑से॥ काम॑मस्य॒समृ॑द्ध्यै॥ इंद्र॑स्ययुजते॒धियः॑॥ आकू॑तिंदे॒वीं मन॑सः पु॒रोद॑धे॥ य॒ज्ञस्य॑मा॒तासु॒ह॒वा॑मेअस्तु॥ यदि॒च्छामि॒मन॑सा॒स

का॑मः॥ वि॒देय॑मे॒न॒द्धृद॑ये॒निवि॑ष्टं॥ क्ष॒त्रि॒यैत्वा॒निर्ऋ॑त्यैत्वा॥ द्रुहोमुं॑चामि॒वरु॑णस्य॒पाशा॑त्॥ अ॒ना॒गसं॒ब्रह्म॑णेत्वाकरोमि॥ शि॒वेते॒द्यावा॑पृथि॒वी उ॒भेइ॒मे॥ शंते॑अ॒ग्निःस॒हाद्भिर॑स्तु॥ शंद्यावा॑पृथि॒वीस॒हौष॑धीभिः॥ शमं॒तरि॑क्षँस॒हवाते॑नते॥ शंते॒चत॑स्रःप्र॒दिशो॑भवंतु॒॥ यादैवीश्चत॑स्रः प्र॒दिशः॑॥ वात॑पत्नीर॒भिसूर्यो॑विच॒ष्टे॥ तासां॑त्वाज॒रस॒आद॑धामि॥ प्रयक्ष्म॑एतुनिर्ऋ॑तिंपरा॒चैः॥ सूर्य॑मृ॒तंतम॑सो॒ग्राह्या॒यत्॥ दे॒वाअमुं॑च॒न्न सृ॑ज॒न्व्ये॑नसः॥ ए॒वम॒हमि॒मंक्षे॑त्रियाज्जामिशँ॒सात्॥ द्रु॒होमुं॑चामि॒वरु॑ णस्य॒पाशा॑त्॥ नाके॑सुप॒र्णमुप॒यत्पतं॑तँ॒हृ॒दावेनं॑तोअ॒भ्यच॑क्षतत्वा॥ हिर॑ण्यपक्षं॒वरु॑णस्यदू॒तंय॒मस्य॒योनौ॑शकुनंभु॑र॒ण्युं॥ अ॒प्सु॒मे॒सोमो॑अब्रवी दं॒तर्विश्वा॑निभेष॒जा॥ अ॒ग्निंच॑वि॒श्वशंभुव॒माप॑श्चवि॒श्वभे॑षजीः॥ यद॒प्सु ते॑सरस्वति॒गोष्वश्वे॑षु॒यन्मधु॑॥ तेन॑मेवाजिनीवति॒मुख॑मङ्धिसरस्वति॥

याते॑अग्नेय॒ज्ञिया॑त॒नूस्तयेह्यारो॑हा॒त्मात्मानं॑॥ अच्छा॒वसू॑निकृ॒ण्वन्न॒स्मेनर्या॑पु॒रूणि॑॥ य॒ज्ञोभू॒त्वाय॒ज्ञमासी॑द॒स्वांयोनिं॑॥ जात॑वेदो॒भुव॒आजाय॑ मानः॒सक्ष॑य॒एहि॑॥ उ॒पाव॑रोहजातवेदुःपुन॒स्त्वं॥ दे॒वेभ्यो॑ह॒व्यंव॑ह॒नः प्रजानन्॥ आयुः॑प्र॒जाँर॒यिम॒स्मासु॑धेहि॥ अज॑स्रोदीदिहिनोदुरोणे॥४॥ येस॑मा॒नाःसम॑नसः॥ पि॒तरो॑यम॒राज्ये॑॥ तेषां॑लो॒कःस्व॒धानमः॑॥ य॒ज्ञोदे॒वेषु॑कल्पतां॥ येस॑जा॒ताःसम॑न॒सः॥ जी॒वाजी॒वेषु॑माम॒काः॥ तेषाँ॒श्रीर्मयि॑कल्पतां॥ अ॒स्मिन्लो॒केश॒तँसमाः॑॥ दे॒वस्य॑त्वासवि॒तुः प्र॑स॒वे॥ अ॒श्विनो॑र्बा॒हुभ्यां॑॥ पू॒ष्णोहस्ता॑भ्यां॥ अ॒श्विनो॒र्भैष॑ज्येन॥ तेज॑सेब्रह्मवर्च॒साया॒भिषिं॑चामि॥ दे॒वस्य॑त्वासवि॒तुःप्र॑स॒वे॥ अ॒श्विनो॑ र्बा॒हुभ्यां॑॥ पू॒ष्णोहस्ता॑भ्यां॥ सर॑स्वत्यै॒भैष॑ज्येन॥ वी॒र्या॑या॒न्नाद्या॑या॒भि षिं॑चामि॥ दे॒वस्य॑त्वासवि॒तुःप्र॑स॒वे॥ अ॒श्विनो॑र्बा॒हुभ्यां॑॥ पू॒ष्णोहस्ता॑

भ्यां॥ इंद्र॑स्येंद्रि॒येण॑॥ श्रि॒यैयश॑से॒बला॑या॒भिषिं॑चामि॥५॥ उ॒शंत॑ स्त्वाहवामह॒आनो॑अग्नेसुके॒तुना॑॥ त्वँसो॑मम॒हे भगं॒त्वँसो॑म॒प्रचि॑कितोमनी॒षा। त्वया॒हिनः॑पि॒तरः॑सोम॒पूर्वेत्वँसो॑म॒पि॒तृभिः॑संविदा॒नः॥ बर्हि॑षदःपितर॒आहंपि॒तॄन्॥ उप॑हूताःपि॒तरोग्नि॑ष्वात्ताःपितरः॥ अ॒ग्नि॒ष्वा॒त्तानृ॑तु॒मतो॑हवामहे॥ नरा॒शँसे॑सोमपी॒थंयआ॒शुः॥ तेनो॒अर्वं॑तः सु॒हवा॑ भवंतु॥ शंनो॑भवंतुद्वि॒पदे॒शंचतु॑ष्पदे॥ येअ॑ग्निष्वा॒त्तायेन॑ग्निष्वात्ताः॥ अँ॒हो॒मुचः॑पि॒तर॑सो॒म्यासः॑॥ परेव॑रे॒मृता॑सो॒भवं॑तः॥ अधि॑ ब्रुवंतु॒तेअ॑वंत्य॒स्मान्॥ वा॒न्या॑यैदु॒ग्धेजु॒षमा॑णाःकरं॒भं॥ उ॒दीरा॑णा॒अव॑रे॒ परे॑च॥ अ॒ग्नि॒ष्वा॒त्ताऋ॒तुभिः॑संविदा॒नाः॥ इंद्र॑वंतोह॒विरि॒दंजु॑षंतां॥ यद॑ग्नेकव्यवाहन॒त्वम॑ग्नई॑डि॒तोजा॑तवेदः॥ मात॑लीक॒व्यैः॥ येता॑तृ॒पुर्देव॒त्राजेह॑मानाः॥ हो॒त्रा॒वृध॒स्तोम॑तष्टासोअ॒र्कैः॥ आग्ने॑याहिसुवि॒दत्रे॑

भिर॒र्वाङ्॥ स॒त्यैःक॒व्यैःपि॒तृभि॑र्घर्म॒सद्भिः॑॥ ह॒व्य॒वाह॑म॒जरं॑पुरुप्रि॒यं॥ अ॒ग्निंघृ॒तेन॑ह॒विषा॑सप॒र्यन्॥ उपा॑सदंकव्य॒वाहं॑पितृ॒णां॥ सनः॑प्र॒जांवी॒रव॑तीँ॒समृ॑ण्वतु॥६॥ अषा॑ढंयु॒त्सुपृत॑नासु॒पप्रिं॑॥ सु॒व॒र्षाम॒प्स्वांवृ॒जन॑स्यगो॒पां॥ भ॒रे॒षु॒जाँसु॑क्षि॒तिँसु॒श्रव॑सं॥ जयं॑तं॒त्वामनु॑मदेमसोम॥ तिष्टा॒हरी॒रथ॒आयु॒ज्यमा॑नाया॒हि॥ वा॒युर्ननि॒युतो॑नो॒अच्छ॑॥ पिबा॒स्यंधो॑अ॒भिसृ॑ष्टोअ॒स्मे॥ इंद्र॒स्वाहा॑ररि॒माते॒मदा॑य॥ कस्य॒वृषा॑सु॒तेसचा॑॥ नि॒युत्वा॑न्वृष॒भोर॑णत्॥ वृत्र॒हासोम॑पीतये॥ इंद्रं॑व॒यंम॑हाध॒ने॥ इंद्र॒मर्भे॑हवामहे॥ युजं॑वृत्रेषु॑व॒ज्रिणं॑॥ द्वि॒तायोवृ॑त्र॒हंत॑मः॥ वि॒दइंद्रः॑श॒तक्र॑तुः॥ उप॑नो॒हरि॑भिःसु॒तं॥ ससूर॒आज॒नय॒न्ज्योति॒रिंद्रं॑॥ अ॒याधि॒यात॒रणि॒रद्रि॑बर्हाः॥ ऋ॒तेन॑शु॒ष्मीनव॑मानोअ॒र्कैः॥ व्यु॑स्रिधोअ॒स्रोअ द्रि॑र्बिभेद॥ उ॒तत्यदा॒श्वश्वि॑यं॥ यदिं॑द्र॒ना॒हु॑षी॒ष्वा॥ अग्रे॑वि॒क्षुप्रतीद॑

यत्॥ भरे॒ष्विंद्रँ॑सु॒हवँ॑हवामहे॥ अँ॒हो॒मुचँ॑सु॒कृतं॒दैव्यं॒जनं॑॥ अ॒ग्निंमि॒त्रंवरु॑णँसा॒तये॒भगं॑॥ द्यावा॑पृथि॒वीम॒रुतः॑स्व॒स्तये॑॥ म॒हिक्षेत्रं॑पु॒रुश्चं॒द्रंविवि॒द्वान्॥ आदित्सखि॑भ्यश्च॒रथँ॒समै॑रत्॥ इंद्रो॒नृभि॑रजन॒द्दीद्या॑नःसा॒कं॥ सूर्य॑मु॒षसं॑गा॒तुम॒ग्निं॥ उ॒रुंनो॑लो॒कमनु॑नेषिवि॒द्वान्॥ सुव॑र्व॒ज्योति॒रभ॑यँस्व॒स्ति॥ ऋ॒ष्वात॑इंद्र॒स्थवि॑रस्यबा॒हू॥ उप॑स्थेयामशर॒णाबृ॒हंता॑॥ आनो॒विश्वा॑भिरू॒तिभिः॑स॒जोषाः॑॥ ब्रह्म॑जुषा॒णोह॑र्यश्वयाहि॥ वरी॑वृज॒त्स्थवि॑रेभिःसुशिप्र॥ अ॒स्मेदध॒द्वृष॑णँ॒शुष्म॑मिंद्र॥ इंन्द्रा॑य॒गाव॑आ॒शिरं॑॥ दु॒दु॒ह्रेव॒ज्रिणे॒मधु॑॥ यत्सी॑मुपह्व॒रेवि॒दत्॥ तास्ते॑वज्रिन्धे॒नवो॑जोजयुर्नः॥ गभ॑स्तयोनि॒युतो॑वि॒श्ववा॑राः॥ अह॑रह॒र्भूय॒इज्जोगु॑वानाः॥ पू॒र्णाइं॑द्रक्षु॒मतो॒भोज॑नस्य॥ इ॒मा॑तेधियं॒प्रभ॑रेम॒होम॒हीं॥ अ॒स्यस्तो॒त्रेधि॒षणा॒यत्त॑आन॒जे॥ तमु॑त्स॒वेच॑प्रस॒वेच॑सास॒हिं॥ इंद्रं॑दे॒वा

सः॒शव॑सामद॒न्ननु॑॥७॥ येनाव॑पत्सवि॒ताक्षु॒रेण॒सोम॑स्य॒राज्ञो॒वरु॑णस्यविद्वान्॥ तेन॑ब्रह्माणोवपते॒दम॒स्योर्जेमँरय्यावर्च॑मा॒सँसृ॑जाथ॥आनो॑नि॒युद्भिः॑श॒तिनी॑भिरध्व॒रँस॑ह॒स्रिणी॑भि॒रुप॑याहिय॒ज्ञं॥ वायो॑अ॒स्मिन्ह॒विपि॑मादयस्वयू॒यंपा॑तस्व॒स्तिभिः॒सदा॑नः॥ र॒यी॒णांपतिं॑यज॒तंवृ॒हतं॑॥ अ॒स्मिन्भरे॒नृत॑मं॒वाज॑सातौ॥ प्र॒जाप॑तिंप्रथम॒जामृ॒तस्य॑॥ यजा॑मदे॒वमधि॑नोब्रवीतु॥ प्रजा॑पते॒त्वंति॑धि॒पाःपु॑रा॒णः॥ दे॒वानां॑पि॒ताज॑नि॒ताप्र॒जानां॑॥ पति॒र्विश्व॑स्य॒जग॑तःपर॒स्पाः॥ ह॒विर्नो॑देवविह॒वेजु॑षस्व॥ तवे॒मेलो॒काःप्र॒दिशो॒दिश॑श्च॥ प॒रा॒वतो॑नि॒वत॑उ॒द्वत॑श्च॥ प्रजा॑पतेविश्व॒सृज्जी॒वध॑न्यइ॒दंनो॑देव॥ प्रति॑हर्यह॒व्यं॥ प्र॒जाप॑तिंप्रथ॒मंय॒ज्ञिया॑नां॥ दे॒वाना॒मग्रे॑यज॒तंय॑जध्वं॥ सनो॑ददातु॒द्रवि॑णँसु॒वीर्यं॑॥ रा॒यस्पोषं॒विष्य॑तु॒नाभि॑म॒स्मे॥ योरा॒यईशे॑शतदा॒यउ॒क्थः॑॥ यःप॑शू॒नाँर॑क्षि॒ताविष्ठि॑

तानां॥प्र॒जाप॑तिःप्रथम॒जाऋ॒तस्य॑॥ स॒हस्र॑धमाजुषताँह॒विर्नः॑॥ प्रवः॑शु॒क्राय॑भा॒नवे॑भरध्वं॥ ह॒व्यंम॒तिंचा॒ग्नये॒सुपू॑तं॥ योदैव्या॑नि॒मानु॑षाज॒नूँषि॑॥अं॒तर्विश्वा॑निवि॒द्मना॒जिगा॑ति॥ अच्छा॒गिरो॑म॒तयो॑देव॒यंतीः॑॥ अ॒ग्निंयं॑ति॒द्रवि॑णंभिक्ष॑माणाः॥ सुसं॒दृशँ॑सु॒प्रती॑कँ॒स्वंचं॑॥ ह॒व्य॒वाह॑मर॒तिंमानु॑षाणां॥ अग्ने॒त्वम॒स्मद्यु॑यो॒ध्यमी॑वाः॥ अन॑ग्नित्राअ॒भ्य॑मंतकृ॒ष्टीः॥ पुन॑र॒स्मभ्यँ॑सुवि॒ताय॑दे॒व॥ क्षांविश्वे॑भिर॒जरे॑भिर्यजत्र॥ प्रका॑रवोमन॒नाव॒च्यमा॑नाः॥ दे॒व॒द्रीचीं॑नयथदेव॒यंतः॑॥ द॒क्षि॒णा॒वाङ्वा॒जिनी॒प्राच्ये॑ति॥ ह॒विर्भरं॑त्य॒ग्नये॑घृ॒ताची॑॥ बृह॒स्पतिः॑प्रथ॒मंजाय॑मानः॥ म॒होज्योति॑षःपर॒मेव्यो॑मन्॥ स॒प्तास्य॑स्तुविजा॒तोरवे॑ण॥ विस॒प्तर॑श्मिरधम॒त्तमाँ॑सि॥ बृह॒स्पतिः॒सम॑जय॒द्वसू॑नि॥ म॒होव्र॒जान्गोम॑तोदे॒वए॒षः॥ अ॒पःसिषा॑स॒न्त्सुव॒रप्र॑तीत्तः॥ बृह॒स्पति॒र्हत्य॒मित्र॑म॒र्कैः॥८॥

सोमो॑धे॒नुँसोमो॒अंर्व॑तमा॒शुं॥ सोमो॑वी॒रंक॑र्म॒ण्यं॑ददातु॥ सा॒द॒न्यं॑विद॒थ्यँ॑स॒भेयं॑॥ पि॒तुः॒श्रव॑णं॒योददा॑शदस्मै॥ त्वमि॒माओष॑धीःसोम॒विश्वाः॑॥ त्वम॒पोअ॑जनय॒स्त्वंगाः॥ त्वमात॑तंथो॒र्वं॑तरि॑क्षं॥ त्वंज्योति॑षा॒वितमो॑ववर्थ॥ याते॒धामा॑निदि॒वियापृ॑थि॒व्यां॥ यापर्व॑ते॒ष्वोष॑धीष्व॒प्सु॥ तेभि॑र्नोविश्वैः॑सु॒मना॒अहे॑डन्॥ राज॑न्त्सोम॒प्रति॑ह॒व्यागृ॑भाय॥ प॒रोमात्र॑यात॒नुवा॑वृधान॒नते॑महि॒त्वमन्व॑श्नुवंति॥ उ॒भेते॑विद्म॒रज॑सीपृथि॒व्याविष्णो॑देव॒त्वंप॑र॒मस्य॑वित्से॥शुची॑वोह॒व्याम॑रुतः॒शुची॑नां॥ शुचि‍ँ॑हिनोम्यध्व॒रँशुचि॑भ्यः॥ ऋ॒तेन॑स॒त्यमृत॒साप॑आयन्॥ शुचि॑जन्मानः॒शुच॑यःपाव॒काः॥ आनो॒विश्वे॒अस्क्रा॑गमंतुदे॒वाः॥ मि॒त्रोअ॑र्य॒मावरु॑णःस॒जोषाः॑॥ भुव॒न्यथा॑नो॒विश्वे॑वृ॒धासः॑॥ कर॑न्त्सु॒षाहा॑विथु॒रन्नशेवः॑॥ शन्नो॑दे॒वावि॒श्वदे॑वाभवंतु॥ शँसर॑स्वतीस॒हधी॒भिर॑स्तु॥ तेसौभ॑गं

वी॒रव॒द्गोम॒दप्नः॑॥ दधा॑तन॒द्रावे॑णंचि॒त्रम॒स्मे॥ अग्ने॑या॒हिदू॒त्यं॑वारि॑षेण्यः॥ दे॒वाँअच्छा॑ब्रह्म॒कृता॑ग॒णेन॑॥ सर॑स्वतींम॒रुतो॑अ॒श्विना॒पः॥ य॒क्षि॒दे॒वान्र॑त्न॒धेया॑य॒विश्वा॑न्॥ द्यौःपि॑तः॒पृथि॑वि॒मात॒रध्रु॑क्॥ अग्ने॑भ्रातर्वसवोमृ॒डता॑नः॥ विश्व॑आदित्याअदितेस॒जोषाः॑॥ अ॒स्मभ्यँ॒शर्म॑बहु॒लंवियं॑त॥यु॒वंवस्त्रा॑णिपीव॒साव॑साथे॥ यु॒वोरच्छि॑द्रा॒मंत॑वोह॒सर्गाः॑॥ अवा॑तिरत॒मनृ॑तानि॒विश्वा॑॥ ऋ॒तेन॑मित्रावरुणासचेथे॥ अ॒यंमि॒त्रोन॑म॒स्यः॑सु॒शेवः॑॥ राजा॑सुक्ष॒त्रोअ॑जनिष्टवे॒धाः॥ तस्य॑व॒यँसु॑म॒तौय॒ज्ञिय॑स्य॥ अपि॑भ॒द्रेसौ॑मन॒सेस्या॑म॥ अ॒न॒मी॒वास॒इड॑या॒मदं॑तः॥ मि॒तज्म॑वो॒वरि॑म॒न्नापृ॑थि॒व्याः॥ आ॒दि॒त्यस्य॑ब्र॒तमु॑प॒क्ष्यंतः॑॥ व॒यंमि॒त्रस्य॑सुम॒तौस्या॑म॥ मि॒त्रंनईँशिम्या॒गोषु॑ग॒व्यव॑त्॥ स्वा॒धियो॑वि॒दथे॑अ॒प्स्वजी॑जनन्॥ अरे॑जयताँ॒रोद॑सी॒पाज॑सागि॒रा॥ पति॑प्रि॒यंय॑ज॒तंज॒नुषा॒मबः॑॥ म॒हाँ

आ॑दि॒त्योनम॑सोप॒सद्यः॑॥ या॒त॒यज्ज॑नोगृण॒तेसु॒शेवः॑॥ तस्मा॑ए॒तत्पन्य॑तमाय॒जुष्टं॑॥ अ॒ग्नौमि॒त्राय॑ह॒विराजु॑होत॥९॥ इतिद्वितीयाष्टकःसमाप्तः॥

अ॒पःप्रण॑यति॥ श्र॒द्धावाआपः॑॥ श्र॒द्धामे॒वारभ्य॑प्र॒णीय॒प्रच॑रति॥ अ॒पःप्रण॑यति॥ य॒ज्ञोवाआपः॑॥ य॒ज्ञमे॒वारभ्य॑प्र॒णीय॒प्रच॑रति॥ अ॒पःप्रण॑यति॥ वज्रो॒वाआपः॑॥ वज्र॑मे॒वभ्रातृ॑व्येभ्यःप्र॒हृत्य॑प्र॒णीय॒प्रच॑रति॥ अ॒पःप्रण॑यति॥आपो॒वैर॑क्षो॒घ्नीः॥ रक्ष॑सा॒मप॑हत्यै॥ अ॒पःप्रण॑यति॥ आपो॒वैदे॒वानां॑प्रि॒यंधाम॑॥ दे॒वाना॑मे॒वप्रि॒यंधाम॑प्र॒णीय॒प्रच॑रति॥ अ॒पःप्रण॑यति॥आपो॒वैसर्वा॑दे॒वताः॑॥ दे॒वता॑ए॒वारभ्य॑प्र॒णीय॒प्रच॑रति॥ आपो॒वैशां॒ताःशां॒ताभि॑रे॒वास्य॒शुचँ॑शमयति॥ अ॒मृतं॒वाआप॒स्तस्मा॑द॒द्भिरव॑तांतम॒भिषिं॑चंति॥ आ॒शिष॑मे॒वैतामाशा॑स्तेपूर्णपा॒त्रे॥ अं॒त॒तो॑नु॒ष्टुभा॑॥ चतु॑ष्प॒द्वाए॒तच्छंदः॒प्रति॑ष्ठितं॒पत्नि॑यैपूर्णपा॒त्रेभ॑वति॥ अ॒स्मिन्लो॒केप्रति॑

तिष्ठा॒नीति॑॥ अ॒स्मिन्ने॒वलो॒केप्रति॑तिष्ठति॥ अथो॒वाग्वाअ॑नु॒ष्टुक्॥ वाङ्मि॑थु॒नं॥ आपो॒रेतः॑प्र॒जन॑नं॥ ए॒तस्मा॒द्वैमि॑थु॒नाद्वि॒द्योत॑मानस्त॒नय॑न्वर्षति॥ रेतः॑सिं॒चन्॥ प्र॒जाःप्र॑ज॒नय॑न्॥ यद्वैय॒ज्ञस्य॒ब्रह्म॑णायु॒ज्यते॑॥ ब्रह्म॑णा॒वैतस्य॑विमो॒कः॥ अ॒द्भिःशांतिः॑॥ विमु॑क्तं॒वाए॒तर्हि॒योक्रं॒ब्रह्म॑णा॥ आ॒दायै॑न॒त्पत्नी॑स॒हापउप॑गृह्णीते॒शांत्यै॑॥ अं॒ज॒लौपू॑र्णपा॒त्रमान॑यति॥ रेत॑ए॒वास्यां॑प्र॒जांद॑धाति॥ प्र॒जया॒हिम॑नु॒ष्यः॑पू॒र्णः॥ मुखं॒विमृ॑ष्टे॥ अ॒व॒भृ॒थस्यै॒वरू॒पंकृ॒त्वोत्ति॑ष्ठति॥१॥ अ॒ग्निंदू॒तंवृ॑णीमहे॒होता॑रंवि॒श्ववे॑दसं॥ अ॒स्यय॒ज्ञस्य॑सु॒क्रतुं॑॥ अं॒जंति॒त्वाम॑ध्व॒रेदे॑व॒यंतः॑॥ वन॑स्पते॒मधु॑ना॒दैव्ये॑न॥ यदू॒र्ध्वस्ति॑ष्ठा॒द्द्रवि॑णे॒हध॑त्तात्॥ यद्वा॒क्षयो॑मा॒तुर॒स्याउ॒पस्थे॑॥ युवा॑सु॒वासाः॒परि॑वीत॒आगा॒त्सउ॒श्रेया॑न्भवति॒जाय॑मानः॥ तंधीरा॑सःक॒वय॒उन्न॑यंतिस्वा॒धियो॒मन॑सादेव॒यंतः॑॥ यत्र॒वेत्थ॑वनस्पतेदे॒वानां॒गुह्या॒

नामा॑नि॥ तत्र॑ह॒व्यानि॑गामय॥ याःपु॒रस्ता॑त्प्र॒स्रवं॑त्यु॒परि॑ष्टात्स॒र्वत॑श्व॒याः॥ ताभी॑र॒श्मिप॑वित्राभिःश्र॒द्वांय॒ज्ञमार॑भे॥ आकू॑त्यैत्वा॒कामा॑यत्वास॒मृधे॑त्वा॥ पु॒रोद॑धेअमृत॒त्वाय॑जी॒वसे॑॥ आकू॑तिम॒स्याव॑से॥ काम॑मस्य॒समृ॑द्ध्यै॥ इंद्र॑स्ययुंजते॒धियः॑॥ आकू॑तिंदे॒वींमन॑सःपु॒रोद॑धे॥ य॒ज्ञस्य॑मा॒तासु॒हवा॑मेअस्तु॥ यदि॒च्छामि॒मन॑सा॒सका॑मः॥ वि॒देय॑मेन॒द्धृद॑ये॒निवि॑ष्टं॥२॥ अग्ने॑व्रतपतेव्र॒तंच॑रिष्यामि॥ तच्छ॑केयं॒तन्मे॑राध्यतां॥ वायो॑व्रतपतेव्र॒तंच॑रिष्यामि॥ तच्छ॑केयं॒तन्मे॑राध्यतां॥ आदि॑त्यव्रतपतेव्र॒तंच॑रिष्यामि॥ तच्छ॑केयं॒तन्मे॑राध्यतां॥ व्र॒तानां॑व्रतपतेव्र॒तंच॑रिष्यामि॥ तच्छ॑केयं॒तन्मे॑राध्यतां॥ अग्ने॑व्रतपतेव्र॒तम॑चारिषं॥ तद॑शकं॒तन्मे॑राधि॥ वायो॑व्रतपतेव्र॒तम॑चारिषं॥ तद॑शकं॒तन्मे॑राधि॥ आदि॑त्यव्रतपतेव्र॒तम॑चारिषं॥ तद॑शकं॒तन्मे॑राधि॥ व्र॒तानां॑

व्रतपतेव्र॒तम॑चारिषं॥तदशकं॒तन्मे॑राधि॥स॒कृ॒दा॒च्छि॒न्नंब॒र्हिरुर्णा॑मृदु॥स्यो॒नंपि॒तृभ्य॑स्त्वाभराम्य॒हं॥अ॒स्मिन्त्सी॑दंतुमेपि॒तरः॑सो॒म्याः॥ पि॒ता॒म॒हाःप्रपि॑तामहाश्चानु॒गैःस॒ह॥एक॑मि॒षेविष्णु॒स्त्वान्वे॑तु॥ द्वेऊ॒र्जेविष्णु॒स्त्वान्वे॑तु॥त्रीणि॑व्र॒ताय॒विष्णु॒स्त्वान्वे॑तु॥च॒त्वारि॒मायो॑भवाय॒ विष्णु॒स्त्वान्वे॑तु॥पंच॑प॒शुभ्यो॒विष्णु॒स्त्वान्वे॑तु॥ षड्रा॒यस्पोषा॑य॒विष्णु॒स्त्वान्वे॑तु॥ स॒प्तस॒प्तभ्यो॒होत्रा॑भ्यो॒विष्णु॒स्त्वान्वे॑तु॥ सखा॑यःस॒प्तप॑दाअभूमस॒ख्यंते॑गमेयँस॒ख्यात्ते॒मायो॑षँस॒ख्यान्मे॒मायो॑ष्ठाः॥३॥ यद्वो॑देवाअतिपा॒दया॑नि॥ वा॒चाचि॒त्प्रय॑तंदेव॒हेड॑नं॥ अ॒रा॒योअ॒स्माँअ॒भिदु॑च्छुना॒यते॑॥ अ॒न्यत्रा॒स्मन्म॑रुत॒स्तन्निधे॑तन॥ त॒तंम॒आप॒स्तदु॑तायते॒पुनः॑॥ स्वादि॑ष्ठाधी॒तिरु॒चथा॑यशस्यते॥ अ॒यँस॑मु॒द्रउ॒तवि॒श्वभे॑षजः॥स्वाहा॑कृतस्य॒समु॑तृष्णुतर्भुवः॥ यत॑इंद्र॒भया॑महे॒ततो॑नो॒अभ॑यंकृधि॥

मघ॑वन्छ॒ग्धितव॒तन्न॑ऊ॒तये॒विद्विषो॒विमृधो॑जहि ॥ स्व॒स्ति॒दावि॒शस्पति॑र्वृ त्र॒हाविमृधो॑व॒शी ॥ वृ॒षे॑द्रः॑पु॒रए॑तु॒नःस्वस्ति॒दाअ॑भयंक॒रः ॥ अना॑ज्ञातं॒ यदाज्ञा॑तंय॒ज्ञस्य॑क्रि॒यते॒मिथु॑॥ अग्ने॒तद॑स्यकल्पय॒त्वँहिवेत्थ॑यथात॒थं ॥ पुरु॑षसंमितोय॒ज्ञोय॒ज्ञःपुरु॑षसंमितः ॥ अग्ने॒तद॑स्यकल्पय॒त्वँहिवेत्थ॑ यथात॒थं ॥ यत्पा॑क॒त्रामन॑सादी॒नद॑क्षा॒नय॒ज्ञस्य॑म॒न्वते॒मर्ता॑सः ॥ अ॒ग्नि ष्टद्धोता॑क्र॑तु॒विद्वि॑जा॒नन्यजि॑ष्ठोदे॒वाँऋ॑तु॒शोय॑जाति ॥ ४ ॥ यद्दे॑वादे व॒हेड॑नं ॥ देवा॑सश्चकृ॒माव॒यं ॥ आदि॑त्या॒स्तस्मा॑न्मामुंचत ॥ ऋ॒तस्य॒र्ते न॒मामु॒त ॥ देवा॑जीवनका॒म्यायत् ॥ वा॒चानृ॑तमूदि॒म ॥ अ॒ग्निर्मा॒तस्मा॒ देन॑सः ॥ गार्ह॑पत्यः॒प्रमुं॑चतु॥ दु॒रि॒तायानि॑चकृ॒म ॥ क॒रोतु॒माम॑ने॒नसं॑॥ ऋ॒तेन॑द्यावापृथिवी ॥ ऋ॒तेन॒त्वँस॑रस्वति ॥ ऋ॒तान्मा॑मुंच॒ताँह॑सः ॥ यद॒न्यकृ॑तमारि॒म॥ स॒जा॒त॒शँ॒सादु॒तवा॑जामिशँ॒सात् ॥ ज्याय॑सः॒शँ

सा॑दु॒तवा॒कनी॑यसः ॥ अना॑ज्ञातंदे॒वकृ॑तं॒यदेनः॑॥ तस्मा॒त्त्वम॒स्माञ्जा॑त वेदोमुमुग्धि ॥ यद्वा॒चायन्मन॑सा ॥ बा॒हुभ्या॑मू॒रुभ्या॑मष्ठी॒वद्भ्यां॑॥ शि॒श्नै र्यदनृ॑तंचकृ॒माव॒यं ॥ अ॒ग्निर्मा॒तस्मा॒देन॑सः ॥ यद्धस्ता॑भ्यांच॒कर॒किल्वि॑ षाणि ॥ अ॒क्षाणां॑व॒ग्नुमु॑प॒जिघ्न॑मानः ॥ दु॒रे॒प॒श्याच॑राष्ट्र॒भृच्च॑ ॥ तान्य॑ प्स॒रसा॒वनु॑दत्तामृ॒णानि॑ ॥ अदी॑व्यन्नृ॒णंयद॒हंच॒कार॑ ॥ यद्वादा॑स्यन्त्संज॒ गारा॒जने॑भ्यः ॥ अ॒ग्निर्मा॒तस्मा॒देन॑सः ॥ यन्मयि॑मा॒तागर्भेस॒ति ॥ एन॑ श्च॒कार॒यत्पि॒ता ॥ अ॒ग्निर्मा॒तस्मा॒देन॑सः ॥ यदा॑पि॒पेष॑मा॒तरंपि॒तरं॑ ॥ पु॒त्रः प्रमु॑दितो॒धय॑न्॥ अहिँ॑सितौपि॒तरौ॒मया॒तत् ॥ तद॑ग्नेअनृ॒णोभ॑वामि ॥ यदं॒तरि॑क्षंपृथि॒वीमु॒तद्यां॥ यन्मा॒तरं॑पि॒तरं॑वाजिहिँसि॒म ॥ अ॒ग्निर्मा॒त स्मा॒देन॑सः ॥ यद॒शसा॑नि॒शसा॒यत्प॑रा॒शसा॑॥ यदेन॑श्चकृ॒मानूत॑नं॒यत्पु॑ रा॒णं ॥ अ॒ग्निर्मा॒तस्मा॒देन॑सः ॥ अति॑क्रामामिदुरि॒तंयदेनः॑॥ जहा॑मि

रि॒प्रंप॑र॒मेस॒धस्थे॑ ॥ यत्र॒यंति॑सु॒कृतो॒नापि॑दुष्कृतः॑॥ तमारो॑हामिसु॒कृतां॒ नुलो॒कं ॥त्रि॒तेदे॒वाअ॑मृजतै॒तदेनः॑॥ त्रि॒तए॒तन्म॑नु॒ष्ये॑षुमामृजे ॥ ततो॑ मा॒यदि॒किंचि॑दान॒शे ॥ अ॒ग्निर्मा॒तस्मा॒देन॑सः ॥ गार्हपत्यः॒प्रमुं॑चतु ॥ दु॒रि॒तायानि॑चकृ॒म ॥ क॒रोतु॒माम॑ने॒नसं॑॥ दि॒विजा॒ताअ॒प्सु॒जा॒ताः ॥ याजा॒ताओष॑धीभ्यः ॥ अथो॒याअ॑ग्नि॒जाआपः॑॥ तानः॑शुंधंतु॒शुंध॑नीः॥ यदापो॒नक्तं॑दुरि॒तंचरा॑म ॥ यद्वा॒दिवा॒नूत॑नं॒यत्पु॑रा॒णं ॥ हिर॑ण्यवर्णा॒स्तत॒ उत्पु॑नीतनः ॥ इ॒मंमे॑वरुण॒तत्त्वा॑यामि ॥ त्वन्नो॑अग्ने॒सत्वन्नो॑अग्ने ॥ त्वम॑ ग्नेअ॒यासि॑ ॥ ५ ॥ इ॒दमू॒नुश्रेयो॑व॒सान॒माग॑न्म॒यद्गोजिद्ध॑न॒जिद॑श्व॒जिद्यत् ॥ प॒र्णवन॒स्पते॑रिवा॒भिनः॑शीयताँर॒यिःसच॑तांनः॒शची॒पतिः॑॥ सां॒ग्र॒ह॒ण्ये ष्ट्या॑यजते ॥ इ॒मांज॒नताँ॒संगृ॑ह्णानीति॑ ॥ द्वाद॑शारत्नीरश॒नाभ॑वति ॥ द्वाद॑श॒मासाः॑संवत्स॒रः ॥ सं॒व॒त्स॒रमे॒वाव॑रुंधे ॥ मौं॒जीभ॑वति ॥ ऊर्ग्वै

मुंजाः॑॥ ऊर्ज॑मे॒वाव॑रुंधे ॥ चि॒त्रानक्ष॑त्रंभवति ॥ चि॒त्रंवाए॒तत्कर्म॑ ॥ यद॑ श्वमे॒धःसमृ॑द्ध्यै॥ पुण्य॑नामदेव॒यज॑नम॒ध्यव॑स्यति ॥ पुण्या॑मे॒वतेन॑की॒र्ति म॒भिज॑यति ॥ अप॑दातीनृ॒त्विजः॑स॒माव॑हुं॒त्यासु॑ब्रह्म॒ण्ययाः॑॥ सु॒व॒र्गस्य॑ लो॒कस्य॒सम॑ष्ट्यै ॥ के॒श॒श्म॒श्रुव॑पते ॥ न॒खानि॒निकृं॑तते ॥ द॒तोधा॑वते ॥ स्नाति॑ ॥ अह॑तं॒वासः॒परि॑धत्ते ॥ पा॒प्मोप॑हत्यै ॥ वाचं॑य॒त्वोप॑वसति ॥ सु॒व॒र्गस्य॑लो॒कस्य॒गुप्त्यै॑ ॥ रात्रिं॑जाग॒रयं॑तआसते ॥ सु॒व॒र्गस्य॑लो॒कस्य॒स म॑ष्ट्यै॥ ६ ॥ पू॒र्णा॒हु॒तिमु॑त्त॒मांजु॑होति ॥ सर्व॒वैपू॑र्णाहु॒तिः ॥ सर्व॑मे॒वा प्नो॑ति ॥ अथो॑इ॒यंपू॑र्णाहु॒तिः ॥ अ॒स्यामे॒वप्रति॑तिष्ठति ॥ पू॒र्णा॒हु॒तिमु॑ त्त॒मांजु॑होति ॥ प्रत्युत्त॑ब्ध्यैसय॒त्वाय॑ ॥ आब्रह्म॑न्ब्राह्म॒णोब्र॑ह्मवर्च॒सी
जा॑यता॒मित्या॑ह ॥ ब्रा॒ह्म॒णए॒वब्र॑ह्मवर्च॒संद॑धाति ॥ तस्मा॑त्पु॒राब्रा॑ह्म॒णो ब्र॑ह्मवर्च॒स्य॑जायत । आस्मिन्रा॒ष्ट्रेरा॑ज॒न्य॑इष॒व्यः॑शूरो॑महार॒थोजा॑यता॒मि

त्या॑ह॥ रा॒ज॒न्य॑ए॒वशौ॒र्य॑म॑हि॒मानं॑दधाति ॥ तस्मा॑त्पुरारा॑ज॒न्य॑इप॒व्यः॑ शूरो॑महार॒थो॑जायत । दोग्ध्री॑धे॒नु॒रित्या॑ह । धे॒न्वामे॒वपयो॑दधाति ॥ तस्मा॑त्पु॒रादोग्ध्री॑धे॒नुर॑जायत । बोढा॑न॒ड्वानित्या॑ह ॥ अ॒न॒डुह्येववी॒र्यं॑द धाति । तस्मा॑त्पु॒रावोढा॑न॒ड्वान॑जायत । आ॒शुःसप्ति॒रिया॑ह॒ ॥ अश्व॑ ए॒वज॒वंद॑धाति॒ ॥ तस्मा॑त्पु॒राशुरश्वो॑जायत । पुरं॑धि॒र्योपेत्या॑ह ॥ यो॒षि त्ये॒वरू॒पंद॑धाति ॥ तस्मा॒त्स्त्रीयु॑व॒तिःप्रि॒याभावु॑का ॥ जि॒ष्णूर॑थे॒ष्ठाइ त्या॑ह ॥ आह॒वैतत्र॑जि॒ष्णुर॑थे॒ष्ठाजा॑यते ॥ यत्रै॒तेन॑य॒ज्ञेन॒यजं॑ते ॥ स॒भे यो॒युवेत्या॑ह ॥ योवैपू॑र्ववय॒सी ॥ सस॒भेयो॒युवा॑ ॥ तस्मा॒द्युवा॒पुमा॑न्प्रियो भावु॑कः ॥ आस्ययज॑मानस्यवी॒रोजा॑यता॒मित्या॑ह ॥ आह॒वैतत्र॒यज॑मा नस्यवी॒रोजा॑यते ॥ यत्रै॒तेन॑य॒ज्ञेन॒यजं॑ते ॥ नि॒का॒मेनि॑कामेनःप॒र्जन्यो॑ वर्ष॒त्वित्या॑ह ॥ नि॒का॒मेनि॑कामेहुवैतत्र॑प॒र्जन्यो॑वर्षति ॥ यत्रै॒तेन॑य॒ज्ञेन॒य

जं॑ते ॥ फ॒लिन्यो॑न॒ओष॑धयःपच्यंता॒मित्या॑ह ॥फ॒लिन्यो॑ह॒वैतत्रौष॑धयः पच्यंते ॥ यत्रै॒तेन॑य॒ज्ञेन॒यजं॑ते ॥ यो॒ग॒क्षे॒मोनः॑कल्पता॒मित्या॑ह ॥ कल्प॑ तेह॒वैतत्र॑प्र॒जाभ्यो॑योगक्षे॒मः ॥ यत्रै॒तेन॑य॒ज्ञेन॒यजं॑ते ॥ ७ ॥ सर्वे॑षु॒वा ए॒षुलो॒केषु॑मृ॒त्यवो॒न्वाय॑त्ताः ॥ तेभ्यो॒यदाहु॑ती॒र्नजु॑हु॒यात् ॥ लो॒केलो॑क एनंमृ॒त्युर्विं॑दे॒त् ॥ मृ॒त्यवे॒स्वाहा॑मृ॒त्यवे॒स्वाहेत्य॑भिपू॒र्वमाहु॑तीर्जुहोति ॥ लो॒काल्लो॑कादे॒वमृ॒त्युमव॑यजते ॥ नैनं॑लो॒केलो॑केमृ॒त्युर्विं॑दति ॥ यद॒मुष्मै॒ स्वाहा॒मुष्मै॒स्वाहेति॒जुह्व॑त्सं॒चक्षी॑त ॥ ब॒हुंमृ॒त्युम॒मित्रं॑कुर्वीत॥ मृ॒त्यवे॒ स्वाहेत्येक॑स्माए॒वैकां॑जुहुयात् ॥ एको॒वाअ॒मुष्मि॑न्लो॒केमृ॒त्युः ॥ अ॒श॒न॒ या॒मृ॒त्युरे॒व ॥ तमे॒वामुष्मि॑न्लो॒केव॑यजते ॥ भ्रू॒ण॒ह॒त्यायै॒स्वाहेत्य॑वभृ॒थ आहु॑तिंजुहोति ॥ भ्रू॒ण॒ह॒त्यामे॒वाव॑यजते ॥ तदा॑हुः ॥ यद्भू॑णह॒त्यापा॒ त्र्याथ॑ ॥ कस्मा॑द्य॒ज्ञेपि॑क्रियत॒इति॑ ॥ अमृ॑त्युर्वाअ॒न्योभ्रू॑ण॒ह॒त्याया॒इत्या॑हुः॥

भ्रूण॒ह॒त्यावावमृ॒त्युरिति॑॥ यद्र्भ्रूणह॒त्यायै॒स्वाहेत्य॑वभृ॒थआहु॑ति॑जु॒होति॑॥ मृ॒त्यु॒मे॒वाहु॑त्यातर्पयि॒त्वाप॑रि॒पाणि॑कृ॒त्वा॥ भ्रू॒ण॒घ्नेभि॑ष॒जंक॑रोति॥ ए॒ताँ ह॒वैमुं॑डि॒भऔद॒न्य॒वः॥ भ्रूण॒ह॒त्यायै॒प्राय॑श्चित्ति॑वि॒दांच॑कार॥ योहा॒स्या पि॑प्र॒जायं॑ब्राह्म॒णँहंति॑॥ सर्व॑स्मै॒तस्मै॑भेष॒जंक॑रोति॥ जुंब॒काय॒स्वाहे त्य॑वभृ॒थउ॑त्त॒मामाहु॑ति॑जुहोति॥ वरु॑णोवैजु॑ब॒कः ॥ अंत॒तए॒ववरु॑ण॒मव॑ यजते॥ ख॒ल॒तेवि॑क्लि॒धस्य॑शु॒क्लस्य॑पि॑गा॒क्षस्य॑मू॒र्धजु॑होति॥ ए॒तद्वैवरु॑ण स्यरू॒पं॥ रू॒पेणै॒ववरु॑ण॒मव॑य॒जते॥८॥ जा॒तवे॑दा॒यदि॑वापाव॒कोसि॑॥ वै॒श्वा॒न॒रोयदि॑वावैद्युतोसि॑॥ श॑प्र॒जाभ्यो॒यज॑मानायलो॒कं॥ ऊज॒॑पुष्टि॑ दद॑द॒भ्याव॑वृ॒त्स्व॥ अ॒प॑मृ॒त्यु॒मप॒क्षुधं॑॥ अपे॒तःश॒पथं॑जहि॥ अधा॑नो॒ अग्न॒आव॑ह। रा॒यस्पोषँ॑सह॒स्रिणं॑॥ अ॒ग्निमे॑वा॒चिश्रि॒तः॥ वाग्घृद॑ये॥ हृद॑य॒मयि॑॥ अ॒हम॒मृते॑॥ अ॒मृत॑व्रह्म॑णि॥ वा॒युर्मेप्रा॒णेश्रि॒तः।

प्रा॒णोहृद॑ये॥ हृद॑य॒मयि॑॥ अ॒हम॒मृते॑॥ अ॒मृतं॒ब्रह्म॑णि॥ सूर्येमे॒चक्षु॑षिश्रि॒तः॥ चक्षु॒र्हृद॑ये॥ हृद॑य॒मयि॑॥ अ॒हम॒मृते॑॥ अ॒मृतं॒ब्रह्म॑णि॥ चं॒द्रमा॑मे॒मन॑सिश्रि॒तः॥ मनो॒हृद॑ये॥ हृद॑य॒मयि॑॥ अ॒हम॒मृते॑॥ अ॒मृतं॒ब्रह्म॑णि॥ दिशो॑मे॒श्रोत्रे॑श्रि॒ताः॥ श्रोत्रँ॒हृद॑ये॥ हृद॑य॒मयि॑॥ अ॒हम॒मृते॑॥ अ॒मृतं॒ब्रह्म॑णि॥ आपो॑मे॒रेत॑सिश्रिताः॥ रेतो॒हृद॑ये॥ हृद॑यं॒ मयि॑॥ अ॒हम॒मृते॑॥ अ॒मृतं॒ब्रह्म॑णि॥ पृथि॒वीमे॒शरी॑रेश्रि॒ता॥ शरी॑रँ॒हृद॑ये॥ हृद॑य॒मयि॥ अ॒हम॒मृते॑॥ अ॒मृत॒॑ब्रह्म॑णि॥ ओ॒ष॒धि॒व॒न॒स्प॒तयो॑मे॒ लोम॑सु॒श्रिताः॥ लोमा॑नि॒हृद॑ये॥ हृद॑य॒मयि॥ अ॒हम॒मृते॑॥ अ॒मृतंब्रह्मणि॥ इंद्रो॑मेबले॑श्रितः॥ बलँ॒हृद॑ये॥ हृद॑य॒मयि॑॥ अ॒हम॒मृते॑॥ अ॒मृतं॒ ब्रह्म॑णि॥ प॒र्जन्यो॑मेमूर्ध्निश्रि॒तः॥ मूर्धाहृद॑ये॥ हृद॑ये॒मयि॑॥ अ॒हम॒मृते॑॥अ॒मृतं॒ब्रह्म॑णि॥ ईशा॑नोमेम॒न्यो॑श्रि॒तः॥ म॒न्युर्हृद॑ये॥ हृद॑य॒मयि॑॥

अ॒हम॒मृते॑॥ अ॒मृतं॒ब्रह्म॑णि॥ आ॒त्माम॑आ॒त्मनि॑श्रि॒तः॥ आ॒त्माहृद॑ये॥ हृद॑यं॒मयि॑॥ अ॒हम॒मृते॑॥ अ॒मृतं॒ब्रह्म॑णि॥ पुन॑र्मआ॒त्मापुन॒रायुरागा॑त्॥ पुनः॑प्रा॒णःपुन॒राकृ॑त॒मागा॑त्॥ वै॒श्वा॒न॒रोर॒श्मिभि॑र्वावृधा॒नः॥ अं॒तस्तिष्ठत्व॒मृत॑स्यगो॒पाः॥९॥ त्वम॑ग्नेरु॒द्रोअसु॑रोम॒होदि॒वः॥ त्वँशर्धो॒मा रु॑तंपृृक्षई॑शिषे॥ त्वंवातैररु॒णैर्या॑सिशंग॒यः॥ त्व॑पू॒षावि॑ध॒तःपा॑सि॒नु॒त्मना॑॥ दे॒वा॑दे॒वेषु॑श्रयध्वं॥ प्रथमाद्वि॒तीये॑षु॒श्रयध्वं॥ द्वितीयास्तृृतीयेषु॑त्र॒यध्वं॥ तृती॑याश्चतुर्थेषु॑श्रयध्वं॥ चतुर्थाःपं॑च॒मे॒पु॑श्रयध्वं॥ पं॒च॒माःष॒ष्ठेषु॑न॒यध्वं॥ ष॒ष्ठाःस॑प्त॒मे॒पु॑श्रयध्वं॥ स॒प्त॒माअ॑ष्ट॒मेषु॑श्रयध्वं॥ अ॒ष्ट॒मान॑व॒मे॒षु॑ञ्जयध्वं॥ न॒व॒माद॑श॒मेषु॑श्रयध्वं॥ द॒श॒माए॑काद॒शेषु॑श्रयध्वं॥ ए॒काद॒शाद्वाद॒शेषु॑श्रयध्वं॥ द्वा॒द॒शास्त्र॑योद॒ज्ञेषु॑श्रयध्वं॥ त्र॒यो॒द॒शाश्च॑तु॒ ई॒शेषु॑श्रयध्वं॥ च॒तुर्दशाःपं॑चद॒शेषु॑श्रयध्वं॥ पं॒च॒द॒शाःषो॑ड॒शेषु॑श्रयध्वं॥

षो॒ड॒शाःस॑प्त॒द॒शेषु॑श्रयध्वं॥ स॒प्त॒द॒शाअ॑ष्टा॒द॒शेषु॑श्रयध्वं॥ अ॒ष्टा॒दशा ए॑कान्नविँ॒शेषु॑श्रयध्वं॥ ए॒क॒न्न॒विँ॒शाविँ॒शेष॑श्रयध्वं॥ विँ॒शाए॑कविँ॒शेषु॑श्रयध्वं॥ ए॒क॒विँ॒शश्चतुर्वि॒ शेषुश्रयध्वं॥ द्वाविँ॒शास्त्र॑योविँ शेषु॑श्रयध्वं॥ त्र॒योविँ शाश्च॑तु॒र्विँ॒शेष॑श्रयध्वं॥ च॒तुर्विँ॒शाः पं॑चविँ॒शेष॑श्रयध्वं॥ पं॒च॒विँ॒शाःष॑ड्विँ॒शेष॑श्रयध्वं॥ ष॒ड्विँ॒शाःस॑प्तवि॒शेष॑श्रयध्वं॥ स॒प्त॒विँ॒शाअ॑ष्टाविँ॒शेषु॑श्रयध्वं॥ अ॒ष्टा॒त्रिँ॒शाए॑कान्नत्रिँ॒शेषु॑श्रयध्वं॥ एक॒न्न॒त्रिँ॒शास्त्रिँ॒शेष॑श्रयध्वं॥ त्रिँ॒शाए॑कत्रिँ॒शेषु॑श्रयध्वं॥ एक॒त्रिँ॒शाद्वा॑त्रिँ॒शेषु॑श्रयध्वं॥ द्वा॒त्रि॒‍ँस्त्र॑यस्त्रिँ॒शेषु॑श्यध्वं॥ देवास्त्रिरेकादशा॒स्त्रिस्त्र॑यस्त्रिँशाः॥ उत्त॑रेभवत॥ उत्त॑रवर्त्मान॒उत्त॑र॒स॒त्वानः॥ यत्का॑मइ॒दंजु॒होमि॑॥ तन्मे॒समृ॑ध्यतां॥ व॒यँस्या॑म॒पत॑योरयी॒णां॥ भूर्भुवः॒स्वः॑स्वाहा॑॥१०॥

चर॑णंप॒वित्रं॒वित॑तंपुरा॒णं॥ येन॑पू॒त॒स्तर॑तिद॒ष्कृ॒तानि॑॥ तेन॑प॒वित्रे॑ण शु॒द्धेन॑पू॒ताः॥ अति॑पा॒प्मान॒मरा॑तिंतरेम॥ लो॒कस्य॒द्वार॑मर्चि॒मत्प॒वित्रं॑॥ ज्योति॑ष्मा॒द्धाज॑मान॒मह॑स्वत्॥ अ॒मृत॑स्य॒धारा॑हु॒धादोह॑मानं॥ चर॑णं नोलो॒केसुधि॑ता॑दधातु॥ अ॒ग्निमू॒र्धाभुवः॑॥ अनु॑न॒द्यानु॑मति॒र॒न्विद॑नु॒मते॒त्वं॥ ह॒व्य॒वाहँ॒स्वि॑ष्टं॥११॥ ऋ॒चा॑प्राची॑मह॒तीदिगु॑च्यते॥ दक्षिणामाहु॒र्यजु॑षामपा॒रा॥ अर्थर्व॑णा॒मंगि॑रसा॑प्र॒तीचीं॥ साम्ना॒मुदी॑ चीमह॒तीदिगु॑च्यते॥ ऋ॒ग्भिः पू॒र्वाह्णेदि॒विदे॒वई॑यते॥ य॒जुर्वे॒देति॑ष्ठति॒मध्ये॒अह्णः॑॥ सा॒म॒वे॒देना॑स्तम॒येमही॒यते॥ वेदै॒रशू॑न्यस्त्रि॒भिरे॑ति॒सूर्यः॑॥ ऋ॒ग्भ्योजा॒ताँस॑र्व॒शोमूति॑माहुः॥ सर्वा॒गति॑र्याजुषीहै॒वशश्व॑त्॥ सर्व॒तेजः॑सामरू॒प्यँह॑शश्वत्॥ सर्वँ॑हे॒दंब्रह्म॑णाहै॒वसृ॒ष्टं॥ ऋ॒भ्योजा॒त॑वैश्यं॒वर्ण॑माहुः॥ य॒जु॒र्वे॒द॑क्ष॑त्रि॒यस्या॑हु॒र्योतिं॑॥ सा॒म॒वे॒दब्राह्म॒णानां॒

प्रसू॑तिः॥ पूर्वे॒पूर्वे॑भ्यो॒वच॑ए॒तदू॑चुः॥ आ॒द॒र्शम॒ग्निंचि॑न्वा॒नाः॥ पूर्वे॑ विश्व॒सृजो॒मृताः॑॥ श॒तंव॑र्षसह॒स्राणि॑॥ दी॒क्षि॒ताःस॒त्रमा॑सत॥ तप॑आसीद्गृ॒हप॑तिः॥ ब्रह्म॑ब्र॒ह्माभ॑वत्स्व॒यं॥ स॒त्यँह॒होतै॑षा॒मासी॑त्॥ यद्वि॑श्व॒ सृज॒आस॑त॥ अ॒मृत॑मेभ्य॒उद॑गायत्॥ स॒हस्रं॑परिवत्स॒रान्॥ भू॒तँह॑ प्रस्तो॒तैषा॒मासी॑त्॥ भ॒वि॒ष्यत्प्रति॑चाहरत्॥ प्रा॒णोअ॑ध्व॒र्युर॑भवत्॥ इ॒दँसर्वँ॒सिषा॑सतां॥ अ॒पा॒नोवि॒द्वाना॒वृतः॑॥ प्रति॒प्राति॑ष्ठदध्व॒रे॥ आ॒र्त॒वाउ॑पगा॒तारः॑॥ स॒द॒स्या॑ऋ॒तवो॑भवन्॥ अ॒र्ध॒मा॒साश्च॒मासा॑श्च॥ च॒म॒सा॒ध्व॒र्य॒वोभ॑वन्॥ अशँ॑स॒द्ब्रह्म॑ण॒स्तेजः॑॥ अ॒च्छा॒वा॒कोभ॑व॒द्यशः॥ ऋ॒तमे॑षांप्रशा॒स्तासी॑त्॥ यद्वि॑श्व॒सृज॒आस॑त॥ ऊर्ग्राजा॑न॒मुद॑वहत्॥ ध्रु॒व॒गो॒पःसहो॑भवत्॥ ओजो॒भ्य॑ष्टौ॒द्ग्रावृ॒णः॑॥ यद्वि॑श्व॒सृज॒आस॑त॥ अप॑चितिःपो॒त्रीया॑मयजत्॥ ने॒ष्ट्रीया॑मयज॒त्त्विषिः॑॥ आग्नी॑ध्राद्वि॒दुषी॑

स॒त्य॑॥ श्र॒द्धाहै॒वाय॑जत्स्व॒यं॥ इरा॒पत्नी॑विश्व॒सृजां॑॥ आकू॑तिरपिनढ्ढ॒विः॥ इ॒ध्मँह॒क्षुच्चै॑भ्यउ॒ग्रे॥ तृ॒ष्णाचाव॑हतामु॒भे॥ वागे॑षाँसुब्रह्म॒ण्यासी॑त्॥ छं॒दो॒यो॒गान्वि॑जान॒ती॥ क॒ल्प॒तं॒त्राणि॑तन्वा॒नाहः॑॥ सँ॒स्थाश्च॑सर्व॒शः॥ अ॒हो॒रा॒त्रेप॑शुपा॒ल्यौ॥ मु॒हू॒र्ताःप्रे॒ष्या॑अभवन्॥ मृ॒त्युस्तद॑भवद्धा॒ता॥ श॒मि॒तोग्रोवि॒शांपतिः॥ वि॒श्व॒सृजः॑प्रथ॒माःस॒त्रमा॑सत॥ स॒हस्र॑समं॒प्रसु॑तेन॒यंतः॑॥ ततो॑हजज्ञे॒भुव॑नस्यगो॒पाः॥ हि॒रण्मयः॑श॒कुनि॒र्ब्रह्म॒नाम॑॥ येन॒सूर्य॒स्तप॑ति॒तेज॑से॒द्धः॥ पि॒तापु॒त्रेण॑पितृ॒मान्योनि॑योनौ॥ नावे॑दविन्मनुते॒त॑बृ॒हंतं॑॥ स॒र्वा॒नु॒भुमा॒त्मानँ॑संपरा॒ये॥ ए॒ष नि॒त्योम॑हि॒माब्रा॑ह्म॒णस्य॑॥ नकर्म॑णावर्धते॒नोकनी॑यान्॥ तस्यै॒वात्माप॑द॒वित्तंवि॑दित्वा॥ नकर्म॑णालिप्यते॒पाप॑केन॥ पंच॑पंचा॒शत॑स्त्रि॒वृतः॑संवत्स॒राः॥ पंच॑प॑चा॒शतः॑पंचद॒शाः॥ पंच॑पंचा॒शतः॑सप्तदृ॒शाः॥ पंच॑

पंचा॒शत॑एकविँ॒शाः॥ वि॒श्व॒सृजाँ॑स॒हस्र॑संवत्सरं॥ ए॒तेन॒वैवि॑श्व॒सृज॑इ॒दंविश्व॑मसृजंत॥ यद्विश्व॒मसृ॑जंत॥ तस्मा॑द्विश्व॒सृजः॑॥ विश्व॑मेना॒ननु॒प्रजा॑यते॥ ब्रह्म॑णः॒सायु॑ज्यँसलो॒कतां॑यंति॥ ए॒तासा॑मे॒वदे॒वता॑नाँ॒सायु॑ज्यं॥ सा॒र्ष्टिताँ॑समानलो॒कतां॑यंति॥ यए॒तदु॑प॒यंति॑॥ येचै॑न॒त्प्राहुः॑॥ येभ्य॑श्चैन॒त्प्राहुः॑॥११॥ इतिब्राह्मणतृतीयाष्टकसमाप्तः॥

अथअरण(उपनिषत्)प्रारंभः॥ प॒वित्र॑वंतः॒परि॒वाज॒मास॑ते॥ पि॒तैषां॑प्र॒त्नोअ॒भिर॑क्षतिव्र॒तं॥ म॒हःस॑मु॒द्रंवरु॑णस्ति॒रोद॑धे॥ धीरा॑इच्छेकु॒र्धरु॑णेष्वा॒रभं॑॥ प॒वित्रं॑ते॒वित॑तं॒ब्रह्म॑ण॒स्पते॑॥ प्रभु॒र्गात्रा॑णि॒पर्ये॑षिवि॒श्वतः॑॥ अत॑प्ततनू॒र्नतदा॒मोअ॑श्नुते॥ श्रृ॒तास॒इद्वहं॑तः॒स्तत्समा॑शत॥ अथवा योरेकादशपुरुषस्यैकादश॑स्त्रीक॒स्य॥ प्रभ्राजमानानाँरुद्राणाँस्थाने स्वतेज॑साभा॒नि॥ व्यवदातानाँरुद्राणाँस्थानेस्वतेज॑साभा॒नि॥

वासुकिवैद्युतानाँरुद्राणाँस्थानेस्वतेज॑सानि॥रजतानाँरुद्राणाँस्थानेस्वतेज॑साभा॒नि॥ परुपाणाँरुद्राणाँस्थानेस्वते-ज॑साभा॒नि॥ श्यामानाँरुद्राणाँस्थानेस्वतेज॑साभा॒नि॥ कपिलानाँरुद्राणाँस्थानेस्वतेज॑साभा॒नि॥ अतिलोहितानाँरुद्रा-णाँस्थानेस्वतेज॑साभा॒नि॥ ऊर्ध्वानाँरुद्राणाँस्थानेस्वतेज॑साभा॒नि॥ अवपतंताना‍ँरुद्राणाँस्थानेस्वतेज॑साभा॒नि॥ वैद्यु-तानाँरुद्राणाँस्थानेस्वतेज॑साभा॒नि॥ प्रभ्राजमानीनाँरुद्राणीनाँस्थानेस्वतेज॑साभा॒नि॥ व्यवदा-तीनाँरुद्राणीनाँस्थानेस्वतेज॑साभा॒नि॥ वासुकिवैद्युतीनाँरुद्राणीनाँस्थानेस्वतेज॑साभा॒नि॥ रजता-नाँरुद्राणीनाँस्थानेस्वतेज॑साभा॒नि॥ परुपाणाँरुद्राणीनाँस्थानेस्वतेज॑साभा॒नि॥ श्यामानाँरुद्राणीनाँस्था-नेस्वतेज॑साभा॒नि॥ कपिलानाँरुद्राणीनाँस्थाने

स्वतेज॑साभा॒नि॥ अतिलोहितीनाँरुद्राणीनाँस्थानेस्वतेज॑साभा॒नि॥ ऊर्ध्वानाँरुद्राणीनाँस्थानेस्व॒तेज॑साभानि॥ अवपतंतीनाँरुद्राणीनाँस्थानेस्वतेज॑साभा॒नि॥ वैद्युतीनाँरुद्राणीनाँस्थानेस्वतेज॑साभा॒नि॥ ॐभूर्भुवः॒स्वः॑॥ रूपाणिवोमिथुनंमानोमिथु॑नँरी॒ढ्वं॥१॥ अथाग्ने॑रष्टपु॑रुष॒स्य॥ अग्नेःपूर्वदिश्यस्यस्थानेस्वतेज॑साभा॒नि॥ जातवेदसउपदिश्यस्यस्थानेस्वतेज॑साभा॒नि॥ सहोजसोदक्षिणदिश्यस्यस्थानेस्वतेज॑साभा॒नि॥ अजिराप्रभवउपदिश्यस्यस्थानेस्वतेज॑साभा॒नि॥ वैश्वानरस्यापरदिश्यस्यस्थानेस्वतेज॑साभा॒नि॥ नर्यापसउपदिश्यस्यस्थानेस्वतेज॑साभा॒नि॥ पंक्तिराधसउदग्दिश्यस्यस्थानेस्वतेज॑साभा॒नि॥ विसर्पिणउपदिश्यस्यस्थानेस्वतेज॑साभा॒नि॥ ॐभूर्भुवः॒स्वः॑॥ दिशोवोमिथुनंमानोमिथु॑नँरी॒ढ्वं॥ योवैतां॑ब्रह्म॑णोवे॒द॥ अ॒मृते॑नावृ॒

तांपु॑रीं॥ तस्मै॑ब्रह्मच॑ब्रह्मा॒च॥ आ॒युःकीर्तिं॑प्र॒जांदे॑दुः॥ उत्ति॑ष्ठब्रह्म णस्पते॥ दे॒व॒यंत॑स्त्वेमहे॥ उप॒प्रयं॑तुम॒रुतः॑सु॒दान॑वः॥ इंद्र॑प्रा॒शूर्भ॑वा॒सचा॑॥२॥ सह॒वैदे॒वानां॒चासु॑राणांच य॒ज्ञौप्रत॑तावास्तांव॒यँस्व॒र्गं लो॒कमे॑ष्यामोव॒यमे॑प्याम॒इति॒तेसु॑राःसं॒नह्य॒सह॑सै॒वाच॑रन्ब्रह्म॒चर्ये॑ण॒तप॑सै वदे॒वास्तेसु॑राअमुह्मँ॒स्तेनप्राजा॑नँ॒स्तेपरा॑भवं॒तेन स्व॒र्गलो॒कमा॑य॒न्प्रसृ॑ तेन॒वैय॒ज्ञेन॑दे॒वाःस्व॒र्गंलो॒कमा॑य॒न्नप्रसृ॑ते॒नासु॑रा॒न्परा॑भावय॒न्प्रसृ॑तोह॒वैय॑ज्ञो पवी॒तिनो॑य॒ज्ञोप्र॑सृ॒तोनु॑पवी॒तिनो॒यत्किंच॑ब्राह्म॒णोय॑ज्ञोपवी॒त्यधी॑ते॒यज॑त ए॒वतत्तस्मा॑द्यज्ञोपवी॒त्ये॑वाधी॑यीतय॒जये॒द्यजे॑तवाय॒ज्ञस्य॒ प्रसृ॑त्या॒अजि॑नं॒ वासो॑वादक्षिण॒तउ॑प॒वीय॒दक्षि॑णंबा॒हु॒मुद्ध॑र॒तेव॑धत्तेस॒व्यमिति॑यज्ञोपवी॒त मे॒तदे॒वविप॑रीतंप्राचीनावी॒तँ सं॒वीतं॑मानु॒पं॥३॥ यद्दे॑वादेव॒हेल॑नं॒देवा॑ सश्चकृ॒माव॒यं॥ आदि॑त्या॒स्तस्मा॑न्मामुंचत॒र्तस्य॒र्तेन॒मामि॒त॥ दे॒वा॑जी

वनका॒म्यायद्वा॒चानृ॑तमूदि॒म॥ तस्मा॑न्नइ॒हमुं॑चत॒विश्वे॑देवाःस॒जोष॑सः॥ ऋ॒तेन॑द्यावापृथिवीऋ॒तेन॒त्वँस॑रस्वति॥ कृ॒तान्नः॑पा॒ह्येन॑सो॒यत्किंचानृ॑ तमूदि॒म॥ इं॒द्रा॒ग्नीमि॒त्रावरु॑णौ॒सोमो॑धा॒ताबृह॒स्पतिः॑॥ तेनो॑मुंचं॒त्वेन॑सो॒ यद॒न्यकृ॑तमारि॒म॥ स॒जा॒त॒शँ॒सादु॒तजा॑मिशँ॒साज्ज्याय॑सः॒शँसा॑दु॒त वा॒कनी॑यसः॥ अना॑धृष्टंदे॒वकृ॑तं॒यदेन॒स्तस्मा॒त्त्वम॒स्मान्जा॑तवेदोमुमुग्धि॥ यद्वा॒चायन्मन॑साबा॒हुभ्या॑मू॒रुभ्या॑मष्ठी॒वद्भ्याँ॑शि॒श्नैर्यदनृ॑तंचकृ॒माव॒यं॥ अ॒ग्निर्मा॒तस्मा॒देन॑सः॒प्रमुं॑चतुचकृ॒मयानि॑दुष्कृ॒ता॥ येन॑त्रि॒तोअ॑र्ण॒वान्नि॑र्ब॒भूव॒येन॒सूर्यं॒तम॑सोनिर्मु॒मोच॑॥ येने॑द्रो॒विश्वा॒अज॑हा॒दरा॑ती॒स्तेना॒हंज्योति॑षा॒ ज्योति॑रानश॒नआ॑क्षि॥ यत्कुसी॑द॒मप्र॑तीत्तं॒मये॒हयेन॑य॒मस्य॑नि॒धिना॒चरा॑ मि॥ ए॒तत्तद॑ग्ने॒अनृ॒णोभ॑वामि॒जीव॑न्ने॒वप्रति॒तत्ते॑दधामि॥ यन्मयि॑मा॒ताय दा॑पि॒पेष॒यदं॒तरि॑क्षं॒यदा॒शसाति॑क्रामामित्रि॒तेदे॒वादि॒विजा॒तायदा॒प॑इ॒मंमे॑व

रुण॒तत्त्वा॑यामि॒त्वंनो॑अग्ने॒सत्वंनो॑अग्ने॒त्वम॑ग्नेअ॒यासि॑॥४॥ यददी॑व्यंनृ॒ णम॒हंब॒भूवादि॑त्सन्वास॑ज॒गर॒जने॑भ्यः॥ अ॒ग्निर्मा॒तस्मा॒दिंद्र॑श्चसंविदा॒नौ प्रमुं॑चतां॥ यद्धस्ता॑भ्यांच॒कर॒किल्बि॑षाण्य॒क्षाणां॑व॒ग्नुमु॑प॒जिघ्न॑मानः॥ उ॒ग्रं॒प॒श्याच॑राष्ट्रभृच्च॒तान्य॑प्स॒रसा॒वनु॑दत्तामृ॒णानि॑॥ उग्रं॑पश्ये॒राष्ट्र॑भृ॒त्कि ल्बि॑षाणि॒यद॒क्षवृ॑त्त॒मनु॑द॒त्त॒मे॒तत्॥ नेन्न॑ऋ॒णानृ॒णव॒इत्स॑मानोय॒मस्य॑लो॒ केअधि॑रज्जु॒राय॑॥ अव॑ते॒हेल॒उदु॑त्त॒ममि॒मंमे॑वरुण॒तत्त्वा॑यामि॒त्वंनो॑अग्ने॒स त्वंनो॑अग्ने॥ संकु॑सुको॒विकु॑सु॒कोनिर्ऋ॒थोयश्चा॑निस्व॒नः॥ तेये॒स्मद्य॒क्ष्म॒ मना॑गसोदू॒राद्दूरम॑चीचतं॥ निर्य॑क्ष्ममचीचतकृ॒त्यांनिर्ऋ॑ति॑च॥ तेन॒ यो२॒स्मत्समृ॑च्छातै॒तम॑स्मै॒प्रसु॑वामसि॥ दुः॒शँ॒सा॒नु॒शँ॒साभ्यां॑घ॒णेना॑ नुघ॒णेन॑च॥ तेना॒न्यो१॒स्मत्समृ॑च्छातै॒तम॑स्मै॒प्रसु॑वामसि॥ संवर्च॑सा॒ पय॑सा॒स॑त॒नूभि॒रग॑न्महि॒मन॑सा॒सँशि॒वेन॑॥ त्वष्टा॑नो॒अत्र॒विद॑धातुरा॒यो

नु॑मार्ष्टुत॒न्वो२॒यद्विलि॑ष्टं॥५॥ आयु॑ष्टेवि॒श्वतो॑दधद॒यम॒ग्निर्वरे॑ण्यः॥ पुन॑स्ते॒प्रा॒णआया॑ति॒परा॒यक्ष्मँ॑सुवामिते॥ आ॒यु॒र्दा अ॑ग्नेह॒विषो॑जुषाणोघृतप्र॑तीकोघृ॒तयो॑निरेधि॥ घृ॒तंपी॒त्वामधु॒चारु॒गव्यं॑पि॒तेव॑पु॒त्रम॒भिर॑क्ष तादि॒मं॥ इ॒मम॑ग्न॒आयु॑षे॒वर्च॑से कृधिति॒ग्ममोजो॑वरुण॒सँशि॑शाधि॥मा॒तेवा॑स्माअदिते॒शर्म॑यच्छ॒विश्वे॑देवा॒जर॑दष्टि॒र्यथास॑त्॥ अग्न॒आयूँ॑षि पवस॒आसु॒वोर्ज॒मिषि॑चनः॥आ॒रेबा॑धस्वदु॒च्छुना॑॥ अग्ने॒पव॑स्व॒स्वपा॑अ॒ स्मेवर्चः॑सु॒वीर्यं॑॥ दध॑द्र॒यिंमयि॒पोषं॑॥ अ॒ग्निर्ऋषिः॒पव॑मानः॒पांच॑जन्यः पु॒रोहि॑तः॥ तमी॑महे॒महाग॒यं॥ अग्ने॑जा॒तान्प्रणु॑दानःस॒पत्ना॒न्प्रत्यजा॑ तान्जातवेदोनुदस्व॥ अ॒स्मे दी॑दिहिसु॒मना॒अहे॑ल॒न्छर्मं॑तेस्यामत्रि॒वरू॑थउ॒द्भौ॥ सह॑साजा॒तान्प्रणु॑दानःस॒पत्नन्प्रत्यजा॑तान्जातवेदोनुदस्व॥ अधि॑ नोब्रूहि सुमन॒स्यमा॑नोव॒यँस्या॑म॒प्रणु॑दा॒नःस॒पत्ना॑न्॥ अग्ने॒योनो॒भितो॒ज

नो॒वृको॒वारो॒जिघाँ॑सति॥ ताँस्त्वंवृ॑त्रहन्जहि॒वस्व॒स्मभ्य॒माभ॑र॥ अग्ने॒योनो॑भि॒दास॑तिसमा॒नोयश्च॒निप्त्यः॑॥ तंव॒यँम॒मिधं॑कृ॒त्वातुभ्य॑म॒ग्नेपि॑द ध्मसि॥ योनः॒शपा॒दश॑पतो॒यश्च॑नः॒शप॑तः॒शपा॑त्॥ उ॒पाश्च॒तस्मै॑नि॒म्रुक्च॒सर्वं॑पा॒पँसमू॑हतां॥ योनः॑स॒पत्न॒योरणो॒मर्तो॑भि॒दास॑तिदेवाः॥ इ॒ध्मस्ये॑वप्र॒क्षाय॑तो॒मातस्योच्छे॑पि॒किंच॒न॥ योमांद्वेष्टि॑जातवेदो॒यंचा॒हंद्वेष्मि॒यश्च॒मां॥ सर्वाँ॒स्तान॑ग्ने॒संद॑ह॒याँश्चा॒हंद्वेष्मि॒येच॒मां॥ योअ॒स्मभ्य॑मराती॒याद्यश्च॑नो॒द्वेष॑ते॒जनः॑॥ निंदा॒द्योअ॒स्मान्द्रिप्ता॑च्च॒सर्वाँ॒स्तान्म॑प्म॒षाकु॑रु॥ सँशि॑तंमे॒ब्रह्म॒सँशि॑तंवी॒र्या३ं॒बलं॑॥ सँशि॑तंक्ष॒त्रंमे॑जि॒ष्णुयस्या॒हमस्मि॑पु॒रोहि॑तः॥ उदे॑षांबा॒हू- अ॑तिर॒मुद्वर्चो॒अथो॒बलं॑॥ क्षि॒णो मि॒ब्रह्म॑णा॒मित्रा॒नुन्न॑यामि॒स्वां२अ॒हं॥ पुन॒र्मनः॒पुन॒रायु॑र्म॒आगा॒त्पुन॒श्च क्षुः॒पुनः॒श्रोत्रं॑म॒आगा॒त्पुनः॑प्रा॒णःपुन॒राकू॑तंम॒आगा॒त्पुन॑श्चि॒त्तंपुन॒राधी॑तं

म॒आगा॑त्॥ वै॒श्वा॒न॒रोमेद॑ब्धस्तनू॒पाअव॑बाधतांदुरि॒तानि॒विश्वा॑॥६॥वै॒श्वा॒न॒राय॒प्रति॑वेदयामो॒यदी॑नृ॒णँसं॑ग॒रोदे॒वता॑सु॥ सए॒तान्पाशा॑न्प्र॒मुच॒न्प्रवे॑द॒सनो॑मुंचातुदुरि॒तादव॒द्यात्॥ वै॒श्वा॒न॒रः प॒व॑यान्नःप॒वित्रै॒र्यत्सं॑ग॒रम॒भिधावा॑म्या॒शां॥ अना॑जान॒न्मन॑सा॒याच॑मानो॒यदत्रैनो॒अव॒तत्सु॑वामि॥ अ॒मीयेसु॒भगे॑दि॒विवि॒चृतौ॒नाम॒तार॑के॥ प्रेहामृत॑स्ययच्छतामे॒तद्ब॑द्धक॒मोच॑नं॥ विजि॑हीर्ष्वलो॒कान्कृ॑धिबं॒धान्मुं॑चासि॒वद्धकं॥ योने॑रिव॒प्रच्यु॑तो॒गर्भः॒सर्वा॑न्प॒थोअ॑नु॒ष्व॥ सप्र॑जा॒नन्प्रति॑गृभ्णीतवि॒द्वान्प्र॒जाप॑तिःप्रथम॒जाऋ॒तस्य॑॥ अ॒स्माभि॑र्द॒त्तंज॒रसः॑प॒रस्ता॒दच्छि॑न्नं॒तंतु॑मनु॒संच॑रेम॥ त॒तंतंतु॒मन्वेके॒अनु॒संच॑रंति॒येषां॑द॒त्तंपित्र्य॒माय॑नवत्॥ अ॒बं॒ध्वेके॒दद॑तः प्र॒यच्छा॒द्दातुं॒चेच्छ॒क्नवाँसःस्व॒र्गए॑षां॥ आर॑भेथा॒मनु॒सँर॑भेथाँसमा॒नंपंथा॒मव॑था॑घृ॒तेन॑॥ यद्वां॑पू॒र्तपरि॑विष्टं॒यद॒ग्नौतस्मै॒गोत्रा॑ये॒ह

जाया॑पती॒सँर॑भेथां॥ यदं॒तरि॑क्षंपृथि॒वीमु॒तद्यांयन्मा॒तरं॑पि॒तरं॑बाजिहिँसि॒म॥ अ॒ग्निर्मा॒तस्मा॒देन॑सो॒गार्ह॑पत्य॒उन्नो॑नेपद्दुरि॒तायानि॑कृ॒म्॥भूमि॑र्मा॒तादि॑तिर्नोज॒नित्रं॒भ्रातां॒तरि॑क्षम॒भिश॑स्तएनः॥ द्यौर्नः॑पि॒तापि॑तृ॒याच्छंभ॑वासिजा॒मिमि॒त्वामावि॑वित्सलो॒कात्॥ यत्र॑सु॒हार्दः॑सु॒कृतो॒मदं॑तेवि॒हाय॒रोगं॑त॒न्वाँस्वायां॑॥ अ॒श्लो॒णांगै॒रह्रु॑ताःस्व॒र्गेतत्र॑पश्येमपि॒तरं॑चपु॒त्रं॥ यद॒न्न॒मद्भ्यनृ॑तेनदे॒वादा॑स्यन्नुदा॑स्यन्नु॒तवा॑करि॒ष्यन्॥ यद्दे॒वानां॒चक्षु॒प्यागो॒ अस्ति॒यदे॒वकिंच॑प्रतिजग्रा॒हम॒ग्निर्मा॒तस्मा॑दनृ॒णंकृ॑णोतु॥यद॒न्न॒मद्मि॑बहु॒धाविरू॑पं॒वासो॒हिर॑ण्यमु॒तगाम॒जामविं॑॥ यद्दे॒वानां॒चक्षु॒ष्यागो॒आस्ति॒यदे॒वकिंच॑प्रतिजग्रा॒हम॒ग्निर्मा॒तस्मा॑दनृ॒णंकृ॑णोतु॥ य॒न्मयामन॑सावा॒चा॒कृ॒त॒मेनः॑कदा॒चन॥ सर्वस्मा॑त्तस्मा॑न्मेलि॑तोमोग्धित्वँहिवेत्थ॑यथात॒थं॥७॥ कू॒ष्मां॒डैर्जु॑हु॒या॒द्योषू॑तइव॒मन्ये॑त॒यथा॑स्ते॒नोयथा॑भ्रू

ण॒हैवमे॒षभ॑वति॒योयोनौ॒रेतः॑सिं॒चति॒यद॑र्वा॒चीन॒मेनो॑भ्रूणह॒त्याया॒स्तस्मा॑न्मुच्यते॒याव॒देनो॑दी॒क्षामुपै॑ति-दीक्षि॒तए॒तैःस॑त॒तिजु॑होतसंवत्स॒रंदी॑क्षितोभ॑वतिसंवत्स॒रादे॒वात्मनं॑पुनीते॒मासं॑दीक्षि॒तोभ॑वति॒योमासः॒-ससं॑वत्स॒रःसं॑वत्स॒रादे॒वात्मानं॑पुनीते॒चतु॑र्विंशतिँ॒रात्री॑दी॑क्षि॒तोभ॑वति॒चतु॑र्विँशतिरर्धमा॒साःसं॑वत्स॒-रःसं॑वत्स॒रादे॒वात्मानं॑पुनीते॒द्वाद॑श॒रात्री॑र्दी॑क्षि॒तोभ॑वति॒द्वाद॑श॒मासाः॑सं॑वत्स॒रःसं॑वत्स॒रादे॒वात्मानं॑पुनी-तेषड्रात्री॑र्दीक्षि॒तोभवति॒षड्वाऋ॒तवः॑संवत्स॒रःसं॑वत्स॒रादे॒वात्मानं॑पुनीतेति॒स्रोरात्री॑र्दीक्षि॒तोभवतित्रि॒-पदा॑गाय॒त्रीगा॑यत्रि॒याए॒वात्मानं॑पुनीते॒नमाँसम॑श्नीया॒न्नस्त्रिय॒मुपे॑या॒न्नोपर्या॑सीत॒जुगु॑प्से॒तानृ॑ता॒त्पयो॑-ब्राह्म॒णस्य॑व्र॒तंय॑वा॒गूरा॑ज॒न्य॑स्या॒मिक्षा॒वैश्य॒स्याथो॑सौ॒म्येप्य॑ध्व॒रए॒तद्व्र॒तंब्रू॑याद्यदि॒मन्ये॑तोप॒दस्या॒मीत्यो॑-द॒नंधा॒नाःसक्तू॑न्घृ॒तमित्यनु॑व्रतयेदा॒त्मनोनु॑पदासाय॥८॥ याव॑ती॒र्वैदे॒वता॒

स्ताःसर्वा॑वेद॒विदि॑ब्राह्म॒णेव॑संति॒तमा॑द्ब्राह्म॒णेभ्यो॑वेद॒विद्भ्यो॑दि॒वेदि॑वे॒नम॑स्कुर्या॒न्नाश्ली॒लंकी॑र्तयेदे॒ता-ए॒वदे॒वताः॑प्रीणाति॥ चित्तःस्रुक्॥ चि॒त्तमाज्यं॑॥ वाग्वेदिः॑॥ आधी॑तंब॒र्हिः॥ केतो॑अ॒ग्निः॥ विज्ञा॑तम॒ग्निः॥वाक्प॑ति॒र्होता॑॥ मन॑उपव॒क्ता॥ प्रा॒णोह॒विः॥ सामा॑ध्व॒र्युः॥ वाच॑स्पतेविधेनामन्॥ वि॒धेम॑ते॒नाम॑॥ वि॒धेस्त्वम॒स्माकं॒नाम॑॥ वा॒चस्पतिः॒सोमं॑पिबतु॥ आस्मासु॑नृ॒म्णंधा॒त्स्वाहा॑॥९॥ पृ॒थि॒वीहोता॑॥द्यौर॑ध्व॒र्युः॥ रु॒द्रो॑ग्नीत्॥ बृह॒स्पति॑रुपव॒क्ता॥ वाच॑स्पतेवा॒चोवी॒र्ये॑ण॥ संभृ॑ततमे॒नाय॑क्ष्यसे॥ यज॑मानाय॒वार्यं॑॥ आसुव॒स्कर॑स्मै॥ वा॒चस्पतिः॒सोमं॑पिबति॥ ज॒जन॒दिंद्र॑मंद्रि॒याय॒स्वाहा॑॥१०॥ अ॒ग्निर्होता॑॥अ॒श्विना॑ध्व॒र्यू॥ त्वष्टा॒ग्नीत्॥ मि॒त्रउ॑पव॒क्ता॥ सोमः॒सोम॑स्यपुरोगाः॥शु॒क्रःशु॒क्रस्य॑पुरो॒गाः॥ श्रा॒तास्त॑इंद्र॒सोमाः॑॥ वाता॑पेर्हवन॒श्रुतः॒स्वाहा॑

॥११॥ सूर्यं॑ते॒चक्षुः॑॥ वातं॑प्रा॒णः॥ द्यांपृ॒ष्ठं॥ अंतरि॑क्षमा॒त्मा॥अंगै॑र्य॒ज्ञं॥ पृथि॒वीँशरी॑रैः॥ वाच॑स्प॒तेच्छि॑द्रयावा॒चा॥ अच्छि॑द्रयाजु॒ह्वा॑॥ दि॒विदे॑वा॒वृधँ॒ होत्रा॒मेर॑यस्व॒स्वाहा॑॥१२॥ म॒हाह॑वि॒र्होता॑॥स॒त्यह॑विरध्व॒र्युः॥ अच्यु॑तपाजाअ॒ग्नीत्॥ अच्यु॑तमनाउपव॒क्ता॥अ॒ना॒धृ॒ष्यश्चा॑प्रतिधृ॒ष्यश्च॑य॒ज्ञस्या॑भिग॒रौ॥ अ॒यास्य॑उद्गा॒ता॥ वाच॑स्पतेहृद्विधेनामन्॥ वि॒धेम॑ते॒नाम॑॥ वि॒धेस्त्वम॒स्माकं॒नाम॑॥ वा॒चस्पतिः॒सोम॑मपात्॥ मादैव्य॒स्तंतु॒श्छेदि॒माम॑नु॒ष्यः॑॥ नमो॑दि॒वे॥ नमः॑पृथि॒व्यैस्वाहा॑॥ १३॥ वाग्घोता॑॥ दी॒क्षापत्नी॑॥ वातो॑ध्व॒र्युः॥ आपो॑भिग॒रः॥ मनो॑ह॒विः॥ तप॑सिजुहोमि॥ भूर्भुवः॒सुवः॑॥ ब्रह्म॑स्वयं॒भु॥ब्रह्म॑णेस्वयं॒भुवे॒स्वाहा॑॥ १४॥ ब्र॒ह्म॒णएक॑होता॥ सय॒ज्ञः॥ समे॑ददातुप्र॒जांप॒शून्पुष्टिं॒यशः॑॥ य॒ज्ञश्च॑मेभूयात्॥ अ॒ग्निर्द्विहो॑ता॥ सभ॒र्ता॥

समे॑ददातुप्र॒जांप॒शून्पुष्टिं॒यशः॑॥ भ॒र्ताच॑मेभूयात्॥ पृ॒थि॒वीत्रिहो॑ता॥ सप्र॑ति॒ष्ठा॥ समे॑ददातु०॥ प्र॒ति॒ष्ठाच॑मेभूयात्॥ अं॒तरि॑क्षं॒चतु॑र्होता॥ सवि॒ष्ठाः॥ समे॑ददातु०॥ वि॒ष्ठाश्च॑मेभूयात्॥ वा॒युःपंच॑होता॥ सप्रा॒णः॥ समे॑ददातु०॥ प्रा॒णश्च॑मेभूयात्॥ चं॒द्रमाः॒षढ्ढो॑ता॥ सऋ॒तून्क॑ल्पयाति॥ समे॑ददातु०॥ ऋ॒तव॑श्चमेकल्पंतां॥ अन्नँ॑स॒प्तहो॑ता॥ सप्रा॒णस्य॑प्रा॒णः॥ समे॑ददातु०॥ प्रा॒णस्य॑चमेप्रा॒णोभू॑यात्॥ द्यौर॒ष्टहो॑ता॥ सो॑नाधृ॒ष्यः॥ समे॑ददातु०॥ अ॒ना॒धृ॒ष्यश्च॑भूयासं॥ आ॒दि॒त्योनव॑होता॥ सते॑ज॒स्वी॥ समे॑ददातु०॥ ते॒ज॒स्वीच॑भूयासं॥ प्र॒जाप॑ति॒र्दश॑होता॥ सइ॒दँसर्वं॑॥ समे॑ददातु०॥ सर्वं॑चमेभूयात्॥ १५॥ अ॒ग्निर्यजु॑र्भिः॥ स॒वि॒तास्तोमैः॑॥ इंद्र॑उक्थाम॒दैः॥ मि॒त्रावरु॑णाव॒शिषा॑॥ अंगि॑रसो॒धिष्णि॑यैर॒ग्निभिः॑॥ म॒रुतः॑सदोहविर्धा॒नाभ्यां॑॥

आपः॒प्रोक्ष॑णीभिः॥ ओष॑धयोब॒र्हिषा॒॥ अदि॑ति॒र्वेद्या॑॥ सोमो॑दी॒क्षया॑॥ त्वष्टे॒ध्मेन॑॥ विष्णु॑र्य॒ज्ञेन॑॥ वस॑व॒आज्ये॑न॥ आ॒दि॒त्यादक्षि॑णाभिः॥ विश्वे॑दे॒वाऊ॒र्जा॥ पू॒षास्व॑गाका॒रेण॑॥ बृह॒स्पतिः॑पुरो॒धया॑॥ प्र॒जाप॑तिरुद्गी॒थेन॑॥ अं॒तरि॑क्षंप॒वित्रे॑ण॥ वा॒युःपत्रैः॑॥ अ॒हँश्रद्धया॑॥ १६॥ सेनेंद्र॑स्य॥ धेना॒बृह॒स्पतेः॑॥ प॒थ्या॑पू॒ष्णः॥ वाग्वा॒योः॥ दी॒क्षासोम॑स्य॥ पृ॒थि॒व्य॑ग्नेः॥ वसू॑नांगाय॒त्री॥ रु॒द्राणां॑त्रि॒ष्टुप्॥ आ॒दि॒त्यानां॒जग॑ती॥ विष्णो॑रनु॒ष्टुप्॥ वरु॑णस्यवि॒राट्॥ य॒ज्ञस्य॑पं॒क्तिः॥ प्र॒जाप॑तेरनु॑मतिः॥ मि॒त्रस्य॑श्र॒द्धा॥ स॒वि॒तुःप्रसू॑तिः॥ सूर्य॑स्य॒मरी॑चिः॥ चं॒द्रम॑सोरोहि॒णी॥ ऋषी॑णामरुंध॒ती॥ प॒र्जन्य॑स्यवि॒द्युत्॥ चत॑स्रो॒दिशः॑॥ चत॑स्रोवांतरदि॒शाः॥ अह॑श्च॒रात्रि॑श्च॥ कृषिश्च॒वृष्टि॑श्च॥ त्विषि॒श्चाप॑चितिश्च॥ आप॒श्चौष॑धयश्च॥ ऊर्क्च॑सू॒नृता॑चदे॒वाना॒पत्न॑यः॥ १७॥ दे॒वस्य॑त्वा

सवि॒तुःप्र॑स॒वे॑श्विनो॑र्बा॒हुभ्यां॑पृ॒ष्णोहस्ता॑भ्यां॒प्रति॑गृह्णामि॒राजा॑त्वा॒वरु॑णोनयतुदेविदक्षिणे॒ग्नये॒हिर॑ण्यं॒तेना॑मृत॒त्वम॑श्यां॒वयो॑दा॒त्रेमयो॒मह्य॑मस्तुप्रतिग्रही॒त्रेकइ॒दंकस्मा॑अदा॒त्कामः॒कामा॑य॒कामो॑दा॒ताकामः॑प्रतिग्रही॒ताकामँ॑समु॒द्रसावि॑श॒कामे॑नत्वा॒प्रति॑गृह्णामि॒कामै॒तत्त॑एषाते॑काम॒दक्षि॑णोत्ता॒नस्त्वां॑गीर॒सःप्रति॑गृह्णातु॥ १८॥ सु॒वर्ण॑ध॒र्मंपरि॑वेदवे॒नं॥ इंद्र॑स्या॒त्मानं॑दश॒धाचरं॑तं॥ अतःस॑मु॒द्रेमन॑सा॒चरं॑तं॥ ब्र॒ह्मान्व॑विंद॒द्दश॑होतार॒मर्णे॑॥ अं॑तःप्रवि॑ष्टःशा॒स्ताजना॑नां॥ एकः॒सन्ब॑हु॒धावि॑चारः॥ श॒तँशु॒क्राणियत्रैकं॒भवं॑ति॥ सर्वे॒वेदा॒यत्रैकं॒भवं॑ति॥ सर्वे॒होता॑रो॒यत्रैकं॒भवं॑ति॥ स॒मान॑सीनआ॒त्माजना॑नां॥ अं॒तःप्रवि॑ष्टःशा॒स्ताजना॑नाँ॒सर्वा॑त्मा॥ सर्वाः॑प्र॒जायत्रैकं॒भवं॑ति॥ चतु॑र्होतारो॒यत्र॑सं॒पदं॒गच्छं॑तिदे॒वैः॥ स॒मान॑सीनआ॒त्माजना॑नां॥ ब्रह्मेंद्र॑म॒ग्निंजग॑तःप्रति॒ष्ठां॥ दि॒वआ॒त्मानँ॑स

वि॒तारं॒बृह॒स्पतिं॑॥ चतु॑र्होतारंप्र॒दिशोनु॑क्लृ॒प्तं॥ वा॒चोवी॒र्यं॑तप॒सान्व॑विंदत्॥ अं॒तःप्रवि॑ष्टंक॒र्तार॑मे॒तं॥ त्वष्टा॑रँरू॒पाणि॑विकु॒र्वतं॑विप॒श्चिं॥ अ॒मृत॑स्यप्रा॒णंय॒ज्ञमे॒तं॥ चतु॑र्होतृणामा॒त्मानं॑क॒वयो॒निचि॑क्युः॥ अं॒तःप्रवि॑ष्टंक॒र्तार॑मे॒तं॥ दे॒वानां॒बंधु॒निहि॑तं॒गुहा॑सु॥ अ॒मृते॑नक्लृ॒प्तंय॒ज्ञमे॒तं॥ चतु॑र्होतृणामा॒त्मानंक॒वयो॒निचि॑क्युः॥ श॒तंनि॒युतः॒परि॑वेद॒विश्वा॑वि॒श्ववा॑रः॥ विश्व॑मि॒दंवृ॑णाति॥ इंद्र॑स्या॒त्मानिहि॑तः॒पंच॑होता॥ अ॒मृतं॑दे॒वाना॒मायुः॑प्र॒जानां॑॥ इंद्रँ॒राजा॑नँसवि॒तार॑मे॒तं॥ वा॒योरा॒त्मनं॑क॒वयो॒निचि॑क्युः॥ र॒श्मिँर॑श्मी॒नांमध्ये॒तपं॑तं॥ ऋ॒तस्य॑प॒देक॒वयो॒निपां॑ति॥ यआं॑डको॒शे भुव॑नंबि॒भर्ति॑॥ अनि॑र्भि॑ण्णः॒सन्नथ॑लो॒कान्वि॒चष्टे॑॥ य॒स्यां॑डकोशँशुष्म॑मा॒हुःप्रा॒णमुल्बं॑॥ तेन॑क्लृ॒प्तो॑मृते॑ना॒हम॑स्मि॥ सुवर्ण॒कोशँ॒रज॑सा॒परी॑वृतं॥ दे॒वानां॑वसु॒धानी॑वि॒राजं॑॥ १९॥ अ॒मृत॑स्यपू॒र्णांतामु॑क॒लांविच॑

क्षते॥ पादँ॒पढ्ढो॑तु॒र्नकिला॑विवित्से॥ येन॒र्तवः॑पंच॒धोतकॢ॒प्ताः॥ उ॒त वा॑ष॒ट्धामन॒सोतकॢ॒प्ताः॥ तँपढ्ढो॑तारमृ॒तुभिः॒कल्प॑मानं॥ ऋ॒तस्य॑प॒देक॒वयो॒निपां॑ति॥ अ॒तःप्रवि॑ष्टंक॒र्तार॑मे॒तं॥ अं॒तश्चं॒द्रम॑सि॒मन॑सा॒चरं॑तं॥ स॒हैवसंतं॒नविजा॑नंतिदे॒वाः॥ इंद्र॑स्या॒त्मानँ॑शत॒धाचरं॑तं॥ इंद्रो॒राजा॒ जग॑तो॒यईशे॑॥ स॒प्तहो॑तासप्त॒धाविकॢ॑प्तः॥ परे॑ण॒तंतुं॑परिषि॒च्यमा॑नं॥ अं॒तरा॑दि॒त्येमन॑सा॒चरं॑तं॥ दे॒वानाँ॒हृद॑यं॒ब्रह्मान्व॑विंदत्॥ ब्रह्मै॒तत्ब्रह्म॑ण॒उज्ज॑भार॥ अ॒र्कँश्चोतं॑तँसरि॒रस्य॒मध्ये॑॥ आयस्मि॑न्त्स॒प्तपेर॑वः॥ मेहं॑तिबहु॒लाँश्रियं॑॥ ब॒ह्व॒श्वामिं॑द्र॒गोम॑तीं॥ अच्यु॑तांबहु॒लाँश्रियं॑॥ सहरि॑र्वसु॒वित्त॑मः॥ पे॒रुरिंद्रा॑यपिन्वते॥ ब॒ह्व॒श्वामिं॑द्र॒गोम॑तीं॥ अच्यु॑तांबहुलाँश्रियं॑॥॥ मह्य॒मिंद्रो॒निय॑च्छतु॥ श॒तँश॒ताअ॑स्ययु॒क्ताहरीणां॥ अ॒र्वाङाया॑तु॒वसु॑भीर॒श्मिरिंद्रः॑॥ प्रमँह॑माणोबहु॒लाँश्रियं॑॥ र॒श्मिरिंद्रः॑

सवि॒तामे॒निय॑च्छतु॥ घृ॒त॑तेजो॒मधु॑मदिंद्रि॒यं॥ मय्य॒यम॒ग्निर्द॑धातु॥ हरिः॑पतं॒गःप॑ट॒रीसु॑प॒र्णः॥ दि॒वि॒क्षयो॒नभ॑सा॒यएति॑॥ सन॒इंद्रः॑कामव॒रंद॑दातु॥पंचा॑रंच॒क्रंपरि॑वर्ततेपृ॒थु॥ हिर॑ण्यज्योतिःसरि॒रस्य॒मध्ये॑॥ अज॑स्रं॒ज्योति॒र्नभ॑सा॒सर्प॑देति॥ सन॒इंद्रः॑कामव॒रंद॑दातु॥ स॒प्तयुं॑जंति॒रथ॒मेक॑चक्रं॥२०॥ एको॒अश्वो॑वहतिसप्तना॒मा॥ त्रि॒नाभि॑च॒क्रम॒जर॒मन॑र्व॥ येने॒माविश्वा॒भुव॑नानितस्थुः॥ भ॒द्रंपश्यं॑त॒उप॑सेदु॒रग्रे॥ तपो॑दी॒क्षामृष॑यःसुव॒र्विदः॑॥ ततः॑क्ष॒त्रंबल॒मोज॑श्चजा॒तं॥ तद॒स्मैदे॒वाअ॒भिसंन॑मंतु॥ श्वे॒तँर॒श्मिंबो॑भु॒ज्यमा॑नं॥ अ॒पांने॒तारं॒भुव॑नस्यगो॒पां॥ इंद्रं॒निचि॑क्युःपर॒मेव्यो॑मन्॥रोहि॑णीःपिंग॒लाएक॑रूपाः॥ क्षरं॑तीःपिंग॒लाएक॑रूपाः॥ श॒तँस॒हस्रा॑णिप्र॒युता॑नि॒नाव्या॑नां॥ अ॒यंयःश्वे॒तोर॒श्मिः॥ परि॒सर्व॑मि॒दंजग॑त्॥प्र॒जांप॒शून्धना॑नि॥ अ॒स्माकं॑ददातु॥ श्वे॒तोर॒श्मिःपरि॒सर्वं॑बभूव॥ सुव॒

वो॑वि॒श्वरू॑पाः॥ विरू॑पाः॒संतो॑बहु॒धैक॑रूपाः॥ तेषाँ॑सप्ता॒नामि॒हरंति॑रस्तु॥ रा॒यस्पोषा॑यसुप्रजा॒स्त्वाय॑सु॒वीर्या॑य॥२१॥ अ॒द्भ्यःसंभू॑तःपृथि॒व्यैरसा॑च्च॥ वि॒श्वक॑र्मणः॒सम॑वर्त॒ताधि॑॥ तस्य॒त्वष्टा॑वि॒दध॑द्रू॒पमे॑ति॥ तत्पुरु॑षस्य॒विश्व॒माजा॑न॒मग्रे॑॥ वेदा॒हमे॒तंपुरु॑षंम॒हांतं॑॥ आ॒दि॒त्यव॑र्ण॒तम॑सः॒पर॑स्तात्॥ तमे॒वंवि॒द्वान॒मृत॑इ॒हभ॑वति॥ नान्यःपंथा॑विद्य॒तेय॑नाय॥ प्र॒जाप॑तिश्चरति॒गर्भे॑अं॒तः॥ अ॒जाय॑मानोबहु॒धाविजा॑यते॥तस्य॒धीराः॒परि॑जानंति॒योनिं॑॥ मरी॑चीनांप॒दमि॑च्छंतिवे॒धसः॑॥ योदे॒वेभ्य॒आत॑पति॥ योदे॒वानां॑पु॒रोहि॑तः॥ पूर्वो॒योदे॒वेभ्यो॑जा॒तः॥ नमो॑रु॒चाय॒ब्राह्म॑ये॥ रुचं॑ब्रा॒ह्मंज॒नयं॑तः॥ दे॒वाअग्रे॒तद॑ब्रुवन्॥ यस्त्वै॒वंब्रा॑ह्म॒णोवि॒द्यात्॥ तस्य॑दे॒वाअस॒न्वशे॑॥ ह्रीश्च॑तेल॒क्ष्मीश्च॒पत्न्यौ॑॥ अ॒हो॒रा॒त्रेपा॒र्श्वे॥ नक्ष॑त्राणिरू॒पं॥ अ॒श्विनौ॒व्यात्तं॑॥ इ॒ष्टंम॑निषाण॥ अ॒मुंम॑नि

षाण॥ सर्व॑मनिषाण॥२२॥ अर्ह॑न्विभर्षि॒साय॑कानि॒धन्वार्ह॑न्नि॒ष्कंय॑ज॒तंवि॒श्वरू॑पं॥ अर्ह॑न्नि॒दंद॑यसे॒विश्व॒मम्भु॑वं॒नवाओजी॑योरुद्र॒त्वद॑स्ति॥यस्ते॒स्तनः॑शश॒योयोम॑यो॒भूर्येन॒विश्वा॒पुष्य॑सि॒-वार्या॑णि॥ योर॑न्त॒धाव॑सु॒विद्यःसु॒दत्रः॒सर॑स्वति॒तमि॒धात॑वेकः॥ पृ॒थि॒वीस॒मित्॥ ताम॒ग्निःसमि॑धे॥ साग्निँसमिं॑धे॥ ताम॒हँसमि॑धे॥ सामा॒समि॑द्धा॥ आयु॑षा॒तेज॑सा॥वर्च॑साश्रि॒या॥ यश॑साब्रह्मवर्च॒सेन॑॥ अ॒न्नाद्ये॑न॒समिं॑ताँ॒स्वाहा॑॥अं॒तरि॑क्षँस॒मित्॥ तांव॒युःसमि॑धे॥ सावा॒युँसमिं॑धे॥ ताम॒हँसमिं॑धे॥ सामा॒समि॑द्धा॥ आयु॑षा॒तेज॑सा॥ वर्च॑साश्रि॒या॥ यश॑सा ब्रह्मवर्च॒सेन॑॥ अ॒न्नाद्ये॑न॒समिं॑ताँ॒स्वाहा॑॥ द्यौःस॒मित्॥ तामा॑दि॒त्यःसमिं॑धे॥ सादि॒त्यँसमिं॑धे॥ ताम॒हँसमिं॑धे॥ सामा॒समि॑द्धा॥आयु॑षा॒तेज॑सा॥ वर्च॑साश्रि॒या॥ यश॑साब्रह्मवर्च॒सेन॑॥ अ॒न्नाद्ये॑न॒स

मि॑ताँ॒स्वाहा॑॥ प्र॒जाप॒त्यामे॑स॒मद॑सिसपत्न॒क्षय॑णी॥ भ्रा॒तृ॒व्य॒हामे॑सि॒स्वाहा॑॥२३॥ इ॒दंत॒एकं॑प॒रऊ॑त॒एकं॑तृ॒तीये॑न॒ज्योति॑षा॒संवि॑शस्व॥ सं॒वेश॑नस्त॒नुवै॒चारु॑रेधिप्रि॒योदे॒वानां॑पर॒-मेस॒धस्थे॑॥धा॒तापु॑नातुसवि॒तापु॑नातु॥ अ॒ग्नेस्तेज॑सा॒सूर्य॑स्य॒वर्च॑सा॥ यंते॑अ॒ग्निममं॑थामवृष॒भाये॑व॒पक्त॑वे॥ इ॒मंतँश॑मयामसिक्षी॒रेण॑चोद॒केन॑च॥ यंत्वम॑ग्नेस॒मद॑ह॒स्त्वमु॒निर्वा॑पया॒पुनः॑॥ क्यां॒बूरत्र॑जायतांपाकदू॒र्वाव्य॑ल्कशा॥ शीति॑के॒शीति॑कावति॒ह्लादु॑केह्लादु॑कावति॥ मं॒डू॒क्या॑सुसंग॒मये॒मँस्व॑ग्निँश॒मय॑॥ श॑ते॒धन्व॒न्याआपः॒शमु॑तेसंत्वनू॒क्याः॑॥ शंते॑समु॒द्रिया॒आपः॒शमु॑तेसंतु॒वर्ष्याः॑॥ शंते॒स्रवं॑तीस्त॒नुवे॒शमु॑तेसंतु॒कृप्याः॑॥ शंते॑नीहा॒रोव॑र्षतु॒शमु॒पृष्वाव॑शीयतां॥ अव॑सृज॒पुन॑रग्नेपि॒तृभ्यो॒यस्त॒आहु॑त॒श्चर॑तिस्व॒धाभिः॑॥ आयु॒र्वसा॑न॒उप॑यातु॒शेषँ॒संग॑च्छतांत॒नुवा॑जातवेदः॥

सु॒फलास॑सि॥ इ॒मंजीवेभ्यः॑परि॒धिंद॑धामि॒मानोनु॑गा॒दप॑रो॒अर्ध॑मे॒तं॥ श॒तंजी॑वंतुश॒रदःपुरू॒चीस्ति॒रोमृ॒त्युंद॑द्महे॒पर्व॑तेन॥ इ॒मानारी॑रविध॒वाःसु॒ पत्नी॒रांज॑नेनस॒र्पिषा॒संमृ॑शंतां॥ अ॒न॒श्रवो॑अनमी॒वाःसु॒शेवा॒आरो॑हंतुजन॑यो॒योनि॒मग्ने॑॥२५॥ अप॑नःशोशु॑चद॒घमग्ने॑शुशु॒ध्यार॒यिं॥ अप॑नः॒शोशु॑चद॒घं॥ सु॒क्षे॒त्रि॒यासु॑गातु॒याव॑सू॒याच॑यजामहे॥ अप॑नः॒शोशु॑चद॒घं॥ प्रयद्भंदि॑ष्ठएषां॒प्रास्माका॑सश्चसू॒रयः॑॥ अप॑नः॒शोशु॑चद॒घं॥ प्रयद॒ग्नेःसह॑स्वतोवि॒श्वतो॒यंति॑सू॒रयः॑॥ अप॑नः॒शोशु॑चद॒घं॥ प्रयत्ते॑अग्नेसू॒रयो॒जाये॑महि॒प्रते॑व॒यं॥ अप॑नः॒शोशु॑चद॒घं॥ त्वँहिवि॑श्वतोमुखवि॒श्वतः॑परि॒भूरसि॑॥ अप॑नः॒शोशु॑चद॒घं॥ द्विषो॑नोविश्वतोमु॒खाति॑ना॒वेव॑पारय॥ अप॑नः॒शोशु॑चद॒घं॥ सनः॒सिंधु॑मिवना॒वयाति॑पर्षास्व॒स्तये॑॥ अप॑नः॒शोशु॑चद॒घं॥ आपः॑प्रव॒णादि॑वय॒तीरपा॒स्मत्स्यं॑द॒ताम॒घं॥ अप॑

नः॒शोशु॑चद॒घं॥ उ॒द्व॒नादु॑द॒कानी॒वापा॒स्मत्स्यं॑दताम॒घं॥ अप॑नः॒शो॑शुचद॒घं॥ आ॒नं॒दाय॑प्रमो॒दाय॒पुन॒रागाँ॒स्वान्गृ॒हान्॥ अप॑नः॒शोशु॑चद॒घं॥ नवैतत्र॒प्रमी॑यते॒गौरश्वः॒पुरु॑षःप॒शुः॥ यत्रे॒दंब्रह्म॑क्रि॒यते॑परि॒धिर्जीव॑नाय॒ कमप॑नः॒शोशु॑चद॒घं॥ गौर्धे॒नुर्भ॒व्या॥ मा॒तारु॒द्राणां॑दुहि॒तावसू॑नाँस्वसा॑दि॒त्याना॑म॒मृत॑स्य॒नाभिः॑॥ प्रणु॒वोचं॑चिकि॒तुषे॒जना॑य॒मागामना॑गा॒मदितिंवधिष्ट॥ पिब॑तूद॒कंतृणा॑न्यत्तु॥ ओमुत्सृ॒जत॥ कुर्वा॒णाचीर॑मा॒त्मनः॑॥ वासाँ॑सि॒मम॒गाव॑श्च॥ अ॒न्न॒पा॒नेच॑सर्व॒दा॥ ततो॑मे॒श्रिय॒माव॑ह॥ मातृ॑देवो॒भव॥ पितृ॑देवो॒भव॥ आचार्य॑देवो॒भव॥ अतिथि॑देवो॒ भव॥२६॥ भी॒षास्मा॒द्वातः॑पवते॥ भी॒षोदे॑ति॒सूर्यः॑॥ भीषास्मादग्नि॑श्चेंद्र॒श्च॥ मृत्युर्धावतिपंच॑मइति॥ सैषानंदस्यमीमाँ॑साभ॒वति॥ युवास्यात्साधुयु॑वाध्या॒यकः॥ आशिष्ठोदृढिष्ठो॑बलि॒ष्ठः॥ तस्येयंपृथिवी

सर्वावित्तस्य॑पूर्णा॒स्यात्॥ सएकोमानुष॑आनं॒दः॥ तेयेशतंमानुषा॒आनं॒दाः॥ सएकोमनुष्यगंधर्वाणा॑मानं॒दः॥ श्रोत्रियस्यचाकाम॑हत॒स्य॥ तेयेशतंमनुष्यगंधर्वाणा॑मानं॒दाः॥ सएकोदेवगंधर्वाणा॑मानं॒दः॥ श्रोत्रियस्यचाकाम॑हत॒स्य॥ तेयेशतंदेवगंधर्वाणा॑मानं॒दाः॥ सएकःपितॄणां चिरलोकलोकाना॑मानं॒दः॥ श्रोत्रियस्यचाकाम॑हत॒स्य॥ तेयेशतंपितृणां चिरलोकलोकाना॑मानं॒दाः॥ सएकआजानजानांदेवाना॑मानं॒दः॥ श्रोत्रियस्य चाकाम॑हत॒स्य॥ तेयेशतमाजानजानां देवाना॑मानं॒दाः॥ स एकःकर्मदेवानांदे॒वाना॑मानंदः॥ येकर्मणादे॒वान॑पियं॒ति॥ श्रोत्रियस्यचाकामह॑त॒स्य॥ तेयेशतंकर्मदेवानांदेवाना॑मानं॒दाः॥ सएकोदेवाना॑मानं॒दः॥ श्रोत्रियस्यचाकाम॑हत॒स्य॥ तेयेशतंदेवाना॑मानं॒दाः॥ सएकइंद्र॑स्यानं॒दः॥ श्रोत्रियस्यचाकाम॑हत॒स्य॥ तेयेशतमिंद्र॑स्यानं॒दाः॥

सएकोबृह॒स्पते॑रानं॒दः॥ श्रोत्रियस्यचाकाम॑हत॒स्य॥ तेयेशतंबृहस्पते॑रानं॒दाः॥ सएकःप्रजापते॑रानं॒दः॥ श्रोत्रियस्यचाकाम॑हत॒स्य॥ तेयेशतंप्रजापते॑रानं॒दाः॥ सएकोब्रह्मण॑आनं॒न्दः॥ श्रोत्रियस्यचाकाम॑हत॒स्य॥ सयश्चा॑यंपु॒रुषे॥ यश्चासा॑वादि॒त्ये॥ सएकः॑॥ सय॑एवं॒वित्॥ अस्माल्लो॑कात्प्रे॒त्य॥ एतमन्नमयमात्मानमुप॑संक्रा॒मति॥ एतंप्राणमयमात्मानमुप॑संक्रा॒मति॥ एतंमनोमयमात्मानमुप॑संक्रा॒मति॥ एतंविज्ञानमयमात्मानमुप॑संक्रा॒मति॥ एतमानंदमयमात्मानमुप॑संक्रा॒मति॥ तदप्येषश्लो॑कोभ॒वति॥ यतो॒वाचो॒निव॑र्तंते॥ अप्रा॑प्य॒मन॑सास॒ह॥ आनंदंब्रह्म॑णोवि॒द्वान्॥ नबिभेतिकुत॑श्चने॒ति॥ एतँहवाव॑नत॒पति॥ किमहँसाधु॑नाक॒रवं॥ किमहंपापमकर॑वमि॒ति॥ सयएवंविद्वानेते आत्मा॑नँस्पृ॒णुते॥ उ॒भेर्ह्ये॑वैष॒एतेआत्मा॑नँस्पृ॒णुते॥ यए॒वंवेद॑॥

इत्यु॑प॒निष॑त्॥२७॥ ए॒षहिदे॒वःप्र॒दिशो॒स॒पूर्वो॑हिजा॒तःसउ॒गर्भे॒अं॒तः॥ सवि॒जाय॑मानःसजनि॒ष्यमा॑णः प्र॒त्यङ्भुखा॑स्तिष्ठतिवि॒श्वतो॑मुखः॥ वि॒श्वत॑श्चक्षुरु॒तवि॒श्वतो॑मुखोवि॒श्वतो॑हस्तउ॒तवि॒श्वत॑स्पात्॥ संबा॒हुभ्यां॒ नम॑ति॒संपत॑त्रै॒र्द्यावा॑पृथि॒वीज॒नय॑न्दे॒वएकः॑॥ सद॑स॒स्पति॒मद्भु॑तंप्रि॒यमिंद्र॑स्य॒काम्यं॑॥ सनि॑मे॒धाम॑यासिषं॥ उद्दी॑प्यस्वजातवेदोप॒घ्नंनिर्ऋ॑तिं॒मम॑॥ प॒शूँश्च॒मह्य॒माव॑ह॒जीव॑नंच॒दिशो॑दिश॥ पुरु॑षस्यविद्मसहस्रा॒क्षस्य॑माहादे॒वस्य॑धीमहि॥ तन्नो॑रु॒द्रःप्रचो॒दया॑त्॥ तत्पुरु॑षायवि॒द्महे॑महादे॒वाय॑ धीमहि॥ तन्नो॑रुद्रःप्रचो॒दया॑त्॥ तत्पुरु॑षायवि॒द्महे॑वक्रतुं॒डाय॑धीमहि॥ तन्नो॑दंतिःप्रचो॒दया॑त्॥ तत्पुरु॑षायवि॒द्महे॑चक्रतुं॒डायधीमहि॥ तन्नो॑नंदिःप्रचो॒दया॑त्॥ तत्पुरु॑षायवि॒द्महे॑महासे॒नाय॑धीमहि॥ तन्नः॑षण्मुखःप्रचो॒दया॑त्॥ तत्पुरु॑षायवि॒द्महे॑सुवर्णप॒क्षाय॑धीमहि॥ तन्नो॑ग

रुडःप्रचो॒दया॑त्॥ वे॒दात्म॒नाय॑वि॒द्महे॑हिरण्यग॒र्भाय॑धीमहि॥ तन्नो॑ब्रह्य प्रचो॒दया॑त्॥ ना॒रा॒य॒णाय॑वि॒द्महे॑वासुदे॒वाय॑धीमहि॥ तन्नो॑विष्णुःप्रचो॒दया॑त्॥ व॒ज्र॒न॒खाय॑वि॒द्महे॑तीक्ष्णदँ॒ष्ट्राय॑धीमहि॥ तन्नो॑नारसिँहः प्रचो॒दया॑त्॥ भा॒स्क॒राय॑वि॒द्महे॑महद्द्युतिक॒राय॑धीमहि॥ तन्नो॑आदित्यः प्रचो॒दया॑त्॥ वै॒श्वा॒न॒राय॑वि॒द्महे॑लाली॒लाय॑धीमहि॥ तन्नो॑अ॒ग्निःप्रचो॒दया॑त्॥ का॒त्या॒य॒नाय॑वि॒द्महे॑कन्यकु॒मारि॑धीमहि॥ तन्नो॑दुर्गिःप्रचो॒दया॑त्॥२८॥ स॒ह॒स्र॒पर॑मादे॒वी॒श॒तमू॑लाश॒तांकु॑रा॥ सर्वँ॑हरतु॑मे॒पा॒पं॒दू॒र्वादुः॑स्वप्न॒नाशि॑नी॥ कांडा॑त्कांडात्प्र॒रोहं॑ती॒परु॑पःपरुपः॒परि॑॥ ए॒वानो॑दूर्वे॒प्रत॑नुस॒हस्रे॑णश॒तेन॑च॥ याश॒तेन॑प्रत॒नोपि॑स॒हस्रे॑णवि॒रोह॑सि॥ तस्या॑स्ते देवीष्टकेवि॒धेम॑ह॒विषा॑व॒यं॥ अश्व॑क्रां॒तेर॑थक्रां॒ते॒वि॒ष्णुक्रां॑तेव॒सुंध॑रा॥ शिरसा॑धार॑यिष्या॒मि॒र॒क्ष॒स्वमां॑पदे॒पदे॥ भूमिर्धेनुर्धरणीलो॑कधा॒रिणी॥

उ॒द्धृता॑सिव॑राहे॒ण॒कृ॒ष्णे॒नश॑तबा॒हुना॥ मृ॒त्तिकै॑हन॑मेपा॒पं॒य॒न्म॒यादु॑ष्कृतं॒ कृतं॥ मृ॒त्तिके॑र्ब्रह्म॑दत्ता॒सि॒का॒श्यपे॑नाभि॒मंत्रि॑ता॥ मृ॒त्तिके॑देहि॑मेपु॒ष्टिं॒त्व॒यिस॑र्वप्र॒तिष्ठि॑तं॥ मृ॒त्तिके॑प्रतिष्ठि॑तेस॒र्व॒त॒न्मेनि॑र्णुद॒मृत्ति॑के॥ तया॑ह॒ते न॑पापे॒न॒ग॒च्छा॒मिप॑रमां॒गतिं॥ यत॑इंद्र॒भया॑महे॒ततो॑नो॒अभ॑यंकृधि॥ मघ॑वन्छ॒ग्धितव॒तन्न॑ऊ॒तये॒विद्विषो॒विमृधो॑जहि॥ स्व॒स्ति॒दावि॒शस्पति॑र्वृत्र॒हा विमृधो॑व॒शी॥ वृ॒षेंद्रः॑पु॒रए॑तु॒नःस्व॒स्ति॒दाअ॑भयंक॒रः॥ स्व॒स्तिन॒इंद्रो॑वृ॒द्ध श्र॑वाःस्व॒स्तिनः॑पू॒षावि॒श्ववे॑दाः॥ स्व॒स्तिन॒स्तार्क्ष्यो॒अरि॑ष्टनेमिःस्व॒स्तिनो॒ बृह॒स्पति॑र्दधातु॥ आपां॑तमन्युस्तृ॒पल॑प्रभर्मा॒धुनिःशिमी॑वां॒छरु॑माँऋजी॒षी॥ सोमो॒विश्वा॑न्यत॒सावना॑नि॒नर्वागिंद्रं॑प्रति॒माना॑निदेभुः॥ ब्रह्म॑ जज्ञा॒नंप्र॑थ॒मंपु॒रस्ता॒द्विसी॑म॒तःसु॒रुचो॑वे॒नआ॑वः॥ सबु॒ध्निया॑उप॒माअ॑ स्यवि॒ष्ठाःस॒तश्च॒योनि॒मस॑तश्च॒विवः॑॥ स्यो॒नापृ॑थिवि॒भवा॑नृक्ष॒रानि॒वेश॑

यद॑शां॒तंतदप॑गच्छतात्॥ अ॒त्या॒श॒नाद॑तीपा॒ना॒द्य॒च्चउ॒ग्रात्प्र॑ति॒ग्रहा॑त्॥ तन्नो॒वरु॑णोरा॒जा॒पा॒णिना॑ह्यव॒मर्श॑तु॥ सो॑हम॑पा॒पोवि॒रजो॒निर्मु॒क्तोमु॑क्तकि॒ल्बिषः॥ नाक॑स्यपृ॒ष्ठमारु॑ह्म॒गच्छेद्ब्रह्म॑सलो॒कतां॥ यश्चा॒प्सु॒वरु॑णः॒सपु॒नात्व॑घमर्ष॒णः॥ इ॒मंमे॑गंगेयमुनेसरस्वति॒शुतु॑द्रि॒स्तोमँ॑सचता॒परु॒ष्णिया॥ अ॒सि॒क्नि॒याम॑रुद्वृधेवि॒तस्त॒यार्जी॑कीयेशृणु॒ह्यासु॒षोम॑या॥ ऋ॒तंच॑स॒त्य॑चा॒भी॑द्धा॒त्तप॒सोध्य॑जायत॥ततो॒रात्रि॑रजायत॒ततः॑समु॒द्रोअ॑र्ण॒वः॥ स॒मु॒द्राद॑र्ण॒वादधि॑संवत्स॒रोअ॑जायत॥अ॒हो॒रा॒त्राणि॑मि॒दध॒द्विश्व॑स्यमिष॒तोव॒शी॥ सू॒र्या॒चं॒द्र॒मसौ॑धा॒ताय॑थापू॒र्वम॑कल्पयत्॥ दिवं॑चपृथि॒वींचां॒तरि॑क्ष॒मथो॒सुवः॑॥३०॥ यत्पृ॑थि॒व्याँरज॑स्व॒मांतरि॑क्षेवि॒रोद॑सी॥ इ॒माँस्त दा॒पोव॑रुणःपु॒नात्व॑घमर्ष॒णः॥ पु॒नंतु॒वस॑वःपु॒नातु॒वरु॑णः पु॒नात्व॑घमर्ष॒णः॥ ए॒षभू॒तस्य॑म॒ध्येभुव॑नस्यगो॒प्ता॥ ए॒षपु॒ण्यकृ॑तांलो॒का॒ने॒षमृ॒त्योर्हि॑र॒ण्मयं॑॥

द्यावा॑पृथि॒व्योर्हि॑र॒ण्मयँ॒सँश्रि॑तँ॒सुवः॑॥ सनः॒सुवः॒सँशि॑शाधि॥ आर्द्र॒ज्वल॑ति॒ज्योति॑र॒हम॑स्मि॥ ज्योति॒र्ज्वल॑ति॒ब्रह्मा॒हम॑स्मि॥ यो॑हम॑स्मि॒ब्रह्मा॒हम॑स्मि॥ अ॒हम॑स्मि॒ब्रह्मा॒हम॑स्मि॥ अ॒हमे॒वाहंमांजु॑होमि॒स्वाहा॑॥ अ॒का॒र्य॒का॒र्य॑वकी॒र्णी॑स्ते॒नोभ्रू॑ण॒हागु॑रुत॒ल्पगः॥ वरु॑णो॒पाम॑घमर्ष॒णस्तस्मा॑त्पा॒पात्प्रमु॑च्यते॥ र॒जोभूमि॑स्त्व॒माँरोद॑यस्व॒प्रव॑दंति॒धीराः॑॥ आक्रा॑न्त्समु॒द्रः प्र॑थ॒मेविध॑र्मज॒नय॑न्प्र॒जाभुव॑नस्य॒राजा॑॥ वृषा॑प॒वित्रे॒ अधि॒सानो॒अव्ये॑वृ॒हत्सोमो॑वावृधेसुवा॒इंदुः॑॥३१॥ जा॒तवे॑दसे सुनवाम॒सोम॑मरातीय॒तोनिद॑ हाति॒वेदः॑॥ सनः॑पर्ष॒दति॑दु॒र्गाण॒विश्वा॑ना॒वेव॒सिंधुं॑दुरि॒तात्य॒ग्निः॥ ताम॒ ग्निव॑र्णां॒तप॑साज्वलं॒तींवै॑रोच॒नींक॑र्मफ॒लेषु॒जुष्टां॑॥ दु॒र्गांदे॒वीँशर॑णम॒हं प्रप॑द्येसु॒तर॑सितरसे॒नमः॑॥ अग्ने॒त्वंपा॑रया॒नव्यो॑अ॒स्मान्त्स्व॒स्तिभि॒रति॑दु॒र्गाणि॒विश्वा॑॥ पूश्च॑पृ॒थ्वीब॑हु॒लान॑उ॒र्वीभवा॑तो॒काय॒तन॑याय॒शंयोः॥ विश्वा॑

निनोदु॒र्गहा॑जातवेदः॒सिंधुं॒नना॒वादु॑रि॒तति॑पर्षि॥ अग्ने॑अत्रि॒वन्मन॑सागृणा॒नो॑स्माकं॑बोध्यवि॒तात॒नूनां॑॥ पृ॒त॒ना॒जितँ॒सह॑मानमु॒ग्रम॒ग्निँहु॑वेमपर॒मात्स॒धस्था॑त्॥ सनः॑पर्ष॒दति॑दु॒र्गाणि॒विश्वा॒क्षाम॑द्दे॒वोअति॑दुरि॒तात्य॒ग्निः॥ प्र॒त्नोषि॑क॒मीड्यो॑अध्व॒रेषु॑स॒नाच्च॒होता॒नव्य॑श्च॒सत्सि॑॥ स्वांचा॑ग्नेत॒नुवं॑पि॒ प्रय॑स्वा॒स्मभ्यं॑च॒सौभ॑ग॒साय॑जस्व॥ गोभि॒र्जुष्ट॑म॒युजो॒निषि॑क्तं॒तवें॑द्रविष्णो॒रनु॒संच॑रेम॥ नाक॑स्यपृ॒ष्ठम॒भिसं॒वसा॑नो॒वैष्ण॑वींलो॒कइ॒हमा॑दयंतां॥३२॥ भू॒र॒ग्नये॑चपृथि॒व्यैच॑मह॒ते च॒ स्वाहा॒ भुवो॑वा॒यवे॑चां॒तरि॑क्षायचमह॒तेच॒स्वाहा॒सुव॑रादि॒त्याय॑चदि॒वेच॑मह॒ते च॒ स्वाहा॒ भूर्भुवः॒ सुव॑श्चं॒न्द्रम॑सेच॒नक्ष॑त्रेभ्यश्चदि॒ग्भ्यश्च॑मह॒तेच॒स्वाहा॒नमो॑दे॒वेभ्यः॑स्व॒धापि॒तृभ्यो॒ भूर्भुवः॒ सुव॒र्मह॒रोम्॥पाहिनोअग्नएन॑सेस्॒वाहा॥पाहिनोविश्ववेद॑सेस्वा॒हा॥ यज्ञं पाहिविभाव॑सोस्वा॒हा॥ सर्वपाहिशतक्र॑तोस्वा॒हा॥ पा॒हिनो॑अग्न॒ए

क॑या॥ पा॒ह्यु॑तद्वि॒तीय॑या॥ पा॒ह्यूर्जंतृ॒तीय॑या॥ पा॒हिगी॒र्भिश्च॑त॒सृभि॑र्वसो॒स्वाहा॑॥ घृ॒तंमि॑मिक्षिरेघृ॒तम॑स्य॒योनि॑र्घृ॒तेश्रि॒तोघृ॒तमु॑वस्य॒धाम॑॥ अ॒नु॒ष्व॒धमाव॑हमा॒दय॑स्व॒ स्वाहा॑कृ॒तंवृषभवक्षिह॒व्यं॥ स॒मु॒द्रादू॒र्भिर्मधु॑माँ॒उदा॑रदुपा॒शुना॒सम॑मृत॒त्वमा॑नट्॥ घृ॒तस्य॒नाम॒गुह्यं॒दस्ति॑ जि॒ह्वादे॒वाना॑म॒मृत॑स्य॒नाभिः॑॥ व॒यंनाम॒प्रब्र॑वामाघृ॒तेना॒स्मिन्य॒ज्ञेधा॑रयामा॒नमो॑भिः॥ उप॑ब्र॒ह्माशृ॑णवच्छ॒स्यमा॑नं॒चतुः॑शृंगोवमीदौ॒रए॒तत्॥३३॥ स॒ह॒स्र॒शी॑र्षदे॒वं॒वि॒श्वाक्षं॑वि॒श्वशं॑भुवं॥ विश्वं॑ना॒राय॑णंदे॒व॒म॒क्षरं॑ पर॒मंप॒दं॥ वि॒श्वतः॒पर॑मांनि॒त्यं॒वि॒श्वंना॑राय॒णँह॑रिं॥ विश्व॑मे॒वेदंपुरु॑ष॒स्तद्विश्व॒मुप॑जीवति॥ पतिं॒विश्व॑स्या॒त्मेश्व॑रँ॒शाश्व॑तँशि॒वम॑च्युतं॥ ना॒राय॒णंम॑हाज्ञे॒यं॒वि॒श्वात्मा॑नंप॒राय॑णं॥ ना॒राय॒णप॑रोज्यो॒ति॒रा॒त्माना॑राय॒णःप॑रः॥ ना॒राय॒णप॑रंब्र॒ह्म॒त॒त्त्वंना॑राय॒णः प॑रः॥ ना॒राय॒णप॑रोध्या॒

ता॒ध्या॒नंना॑राय॒णःप॑रः॥ यच्च॑किं॒चिज्ज॑गत्स॒र्व॒दृ॒श्यते॑श्रूय॒तेपि॑वा॥ अंत॑र्ब॒हिश्च॑तत्स॒र्व॒व्या॒प्यना॑राय॒णः स्थि॑तः॥ अनं॑त॒मव्य॑यंक॒विँस॑मु॒द्रेंतं॑वि॒श्वशं॑भुवं॥ प॒द्म॒को॒शप्र॑तीका॒शँ॒हृ॒दयं॑चाप्य॒धोर्मुखं॥ अधो॑नि॒ष्ट्यावि॑ तस्त्यां॒ते॒ना॒भ्यामु॑परि॒तिष्ठ॑ति॥ ज्वा॒ल॒मा॒लाकु॑लंभा॒ती॒वि॒श्वस्या॑यत॒नंम॑हत्॥ संत॑तँशि॒लाभि॑स्तु॒लंब॑त्याकोश॒संनि॑भं॥ तस्या॑ते॑सुषि॒रँसू॒क्ष्मं तस्मि॑न्त्स॒र्वप्रति॑ष्ठतं॥ तस्य॒मध्ये॑म॒हाना॑ग्निर्वि॒श्वाचि॑र्वि॒श्वतो॑मुखः॥ सोग्र॑भु॒ग्विभ॑जन्ति॒ष्ठ॒न्नाहा॑रमज॒रःक॒विः। ति॒र्य॒गू॒र्ध्वम॑धःशा॒यी॒र॒श्मयः॑स्तस्य॒ संत॑ता॥ सं॒ता॒पय॑तिस्वंदे॒हमापा॑दतल॒मस्त॑कः॥ तस्य॒मध्ये॒वह्नि॑शिखा अ॒णीयो॑र्ध्वाव्य॒वस्थि॑तः॥ नी॒लतो॑यद॑मध्य॒स्था॒द्वि॒द्युल्ले॑खेव॒भास्व॑रा॥ नी॒वार॒शूक॑वत्त॒न्वी॒पी॒ताभा॑स्वत्य॒णूप॑मा॥ तस्याः॑शिखा॒याम॑ध्येप॒रमा॑त्मा व्य॒वस्थि॑तः॥ सब्र॒ह्म॒सशिवः॒सहरिः॒सेंद्रः॒सोक्ष॑रः पर॒मः स्व॒राट्॥३४॥

विश्वं॑भू॒तंभुव॑नंचि॒त्रंब॑हु॒धाजा॒तंजाय॑मानंच॒यत्॥ सर्वो॒ह्ये॑परु॒द्रस्तस्मै॑रु॒द्राय॒नमो॑अस्तु॥ कद्रु॒द्राय॒प्रचे॑तसेमी॒ढुष्ट॑माय॒तव्य॑से॥ वो॒चेम॒शंत॑मँहृ॒दे॥ सर्वो॒ह्ये॑षरु॒द्रस्तस्मै॑रु॒द्राय॒नमो॑अस्तु॥ आपः॑पुनंतुपृथि॒वींपृ॑थि॒वीपू॒तापु॑नातु॒मां॥ पु॒नंतु॒ब्रह्म॑ण॒स्पति॒र्ब्रह्म॑पू॒तापु॑नातु॒मां॥ यदुच्छि॑ष्ट॒मभो॑ज्यं॒यद्वा॑दु॒श्चरि॑तं॒मम॑॥ सर्वं॑पुनंतु॒मामापो॑स॒तांच॑प्रति॒ग्रहँ॒स्वाहा॑॥ मे॒धांम॒इंद्रो॑ददातुमे॒धांदे॒वीसर॑स्वती॥ मे॒धांमे॑अ॒श्विना॑वु॒भावाध॑त्तां॒पुष्क॑रस्रजा॥ अ॒प्स॒रासु॑च॒यामे॒धागं॑ध॒र्वेपु॑च॒यन्मनः॑॥ दैवीं॑मे॒धासर॑स्वती॒सामां॑मे॒धासु॒रभि॑र्जुषताँस्वाहा॑। आमां॑मे॒धासु॒रभि॑र्वि॒श्वरू॑पा॒हिर॑ण्यवर्णा॒जग॑तीजग॒म्या॥ ऊर्ज॑स्वती॒पय॑सा॒पिन्व॑माना॒सामां॑मे॒धासु॒प्रती॑काजुषंतां॥३५॥ अपै॑तुमृ॒त्युर॒मृतं॑न॒आग॑न्वैवस्व॒तोनो॒अभ॑यंकृणोतु॥ प॒र्णवन॒स्पते॑रिवा॒भिनः॑शीयताँरयिःसच॑तांनः॒शची॒पतिः॑॥ परं॑मृत्यो॒अनु॒परे॑हि॒पंथां॒यस्ते॒

स्वइत॑रोदेव॒याना॑त्॥ चक्षु॑ष्मतेशृण्व॒तेते॑ब्रवीमि॒मानः॑प्र॒जाँरी॑रिषो॒मोतवी॒रान्॥ वातं॑प्रा॒णंमन॑सा॒न्वार॑भामहेप्र॒जाप॑तिं॒योभुव॑नस्यगो॒पाः॥ सनो॑मृ॒त्योस्‍त्रा॑यतां॒पात्वँह॑सो॒ज्योग्जी॒वाज॒राम॑शीमहि॥ अ॒मु॒त्र॒भूया॒दध॒यद्य॒मस्य॒बृह॑स्पतेअ॒भिश॑स्ते॒रमुं॑चः॥ प्रत्यौ॑हताम॒श्विना॑मृ॒त्यम॑स्माद्दे॒वाना॑मग्नेभि॒षजा॒शची॑भिः॥ हरिँ॒हरं॑त॒मनु॑यंतिदे॒वाविश्व॒स्येशा॑नंवृष॒भंम॑तीनां॥ ब्रह्म॒सरू॑प॒मनु॑मे॒दमागा॒दय॑नं॒माविव॑धी॒र्वि‍क्र॑मस्व॥ शल्कै॑र॒ग्निमिं॑धा॒नउ॒भौलो॒कौस॑नेम॒हं॥ उ॒भयो॑र्लो॒कयो॑र्ऋ॒ध्वाति॑मृ॒त्युंत॑राम्य॒हं॥ माछि॑दोमृत्यो॒माव॑धी॒र्मामे॒वलं॒विवृ॑हो॒माप्रमो॑षीः॥ प्र॒जांमामे॑रीरिष॒आयु॑रुग्रनृ॒चक्ष॑संत्वाह॒विषा॑विधेम॥ मानो॑म॒हांत॑० रीरिषः॥ मान॑स्तो॒के० विधेमते॥ प्रजा॑पते॒नत्व॑०रयी॒णां॥ स्व॒स्ति॒दावि॒श०अ॑भयंक॒रः॥ त्र्यं॑बकं यजामहे०मामृता॑त्॥ येते॑स॒हस्र॑म॒युतं॒पाशा॒मृत्यो॒मर्त्या॑य॒हंत॑वे॥ तान्य॒

ऋग्वि॑धानाय॒स्वाहा॑॥ क॒षो॑त्काय॒स्वाहा॑॥ क्षु॒त्पि॒पा॒साम॑लांज्ये॒ष्ठा॒म॒ल॒क्ष्मीर्ना॑शया॒म्यहं॥अभू॑तिमस॑मृद्ध‍िं॒च॒सर्वानिर्णुदमेपाप्‍मा॑नँस्‍वा॒हा॥ अन्नमयप्राणमयमनोमयविज्ञानमयमानंदमयमात्मामे॑शु॒ध्‍य॒तां॒ज्योति॑र॒हं वि॒रजा॑विपा॒प्माभू॑यासँ॒स्वाहा॑॥३७॥ श्र॒द्धायां॑प्रा॒णेनिवि॑ष्टो॒मृतं॑जुहोमि॥ श्र॒द्धाया॑मपा॒नेनि‍वि॑ष्टो॒मृतं॑जुहोमि॥ श्र॒द्धायां॑व्या॒नेनिवि॑ष्टाे॒मृतं॑जुहोमि॥ श्र॒द्धाया॑मुदा॒नेनि‍वि॑ष्टो॒मृतं॑जुहोमि। श्र॒द्धायाँ॑समा॒नेनि‍वि॑ष्टो॒मृतं॑जुहोमि॥ ब्रह्म॑णिमआ॒त्मामृ॑त॒त्वाय॑॥ अ॒मृ॒तो॒प॒स्तर॑णमसि॥ श्र॒द्धायां॑प्रा॒णेनिवि॑ष्टो॒मृतं॑जुहोमि॥ शि॒वोमा॑वि॒शाप्र॑दाहाय॥ प्रा॒णाय॒स्वाहा॑॥ श्र॒द्धाया॑मपा॒नेनिवि॑ष्टो॒मृतं॑जुहोमि॥ शि॒वोमा॑वि॒शाप्र॑दाहाय॥ अ॒पा॒नाय॒स्वाहा॑॥ श्र॒द्धायां॑व्या॒नेनिवि॑ष्टो॒मृतं॑जुहोमि॥ शि॒वोमा॑वि॒शाप्र॑दाहाय॥ व्या॒नाय॒स्वाहा॑॥ श्र॒द्धाया॑मुदा॒नेनिवि॑ष्टो॒मृतं॑जुहोमि॥ शि॒वो

मा॑वि॒शाप्र॑दाहाय॥ उ॒दा॒नाय॒स्वाहा॑॥ श्र॒द्धायाँ॑समा॒नेनिवि॑ष्टो॒मृतं॑जुहोमि॥ शि॒वोमा॑वि॒शाप्र॑दाहाय॥ स॒मा॒नाय॒स्वाहा॑॥ ब्रह्म॑णिमआ॒त्मामृ॑त॒त्वाय॑॥ ओं॑तद्ब्र॒ह्म॥ ओं॑तद्वा॒युः॥ ओं॑तदा॒त्मा॥ ओं॑तत्स॒त्यं॥ ओं॑तत्सर्वं॑॥ ओं॑तत्पुरो॒र्नमः॥ अंतश्चरति॑भू॒ते॒पु॒गुहायांवि॑श्वमू॒र्तिषु॥ त्वंयज्ञस्त्वंवषट्कारस्त्वमिंद्रस्त्वँरुद्रस्त्वंविष्‍णुस्त्वंब्रह्मत्वं॑प्रजा॒पतिः॥ त्वंत॑दाप॒आपो॒ज्योती॒रसो॒मृतं॒ब्रह्म॒भूर्भुवः॒सुव॒रोम्॥ अ॒मृ॒ता॒पि॒धा॒नम॑सि॥ श्र॒द्धायां॑प्रा॒णेनिवि॑श्‍या॒मृतँ॑हु॒तं॥ प्रा॒णमन्ने॑नाप्यायस्व॥ श्र॒द्धाया॑मपा॒नेनिवि॑श्या॒मृतँ॑हु॒तं॥ अ॒पा॒नमन्ने॑नाप्यायस्व॥ श्र॒द्धायां॑व्या॒नेनिवि॑श्या॒मृतँ॑हु॒तं॥ व्या॒नमन्ने॑नाप्यायस्व॥ श्र॒द्धाया॑मुदा॒नेनिवि॑श्या॒मृतँ॑हु॒तं॥ उ॒दा॒नमन्ने॑नाप्यायस्व॥ श्र॒द्धायाँ॑समा॒नेनिवि॑श्या॒मृतँ॑हु॒तं॥ स॒मा॒नमन्ने॑नाप्यायस्व॥ अंगुष्ठमात्रःपुरुषोंगुष्ठंच॑समा॒श्रितः॥ ईशःसर्वस्य

जगतःप्रभुप्रीणाति॑विश्व॒भुक्॥ वाङ्म॑आ॒सन्॥ न॒सोःप्रा॒णः॥ अ॒क्ष्योश्‍चक्षुः॑॥ कर्ण॑योः॒श्रोत्रं॑॥ बा॒हु॒वोर्बलं॑॥ ऊ॒रु॒वोरोजः॑॥ अरि॑ष्टा॒विश्वा॒न्यंगा॑नित॒नूः॥ त॒नुवा॑मेस॒हनम॑स्तेअस्तु॒मामा॑हिँसीः॥३८॥ इति अरणउपनिषत्समाप्ता॥

अथदशशांतिप्रारंभः॥ ॐभ॒द्रंकर्णे॑भिःशृणु॒याम॑दे॒वाः॥ भ॒द्रंप॑श्येमा॒क्षभि॒र्यज॑त्राः॥ स्थि॒रैरंगै॑स्तुष्टु॒वाँस॑स्त॒नूभिः॑॥ व्य॒शे॑मदे॒वहि॑तं॒यदायुः॑॥ स्व॒स्तिन॒इंद्रो॑वृ॒द्धश्र॑वाः॥ स्व॒स्तिनः॑पू॒षावि॒श्ववे॑दाः॥ स्व॒स्तिन॒स्तार्क्ष्यो॒अरि॑ष्टनेमिः॥ स्व॒स्तिनो॒बृह॒स्पति॑र्दधातु॥ ॐशांतिः॒शांतिः॒शांतिः॑॥ ॐनमो॒ब्रह्म॑णे॒नमो॑अ॒स्त्व॒ग्नये॒नमः॑पृथि॒व्यैनम॒ओष॑धीभ्यः॥ नमो॑वा॒चेनमो॑वा॒चस्पत॑ये॒नमो॒विष्ण॑वेबृह॒तेक॑रोमि॥ ॐशांतिः॒शांतिः॒शांतिः॒॥ ॐतच्छं॒योरावृ॑णीमहे॥ गा॒तुंय॒ज्ञाय॑॥ गा॒तुंय॒ज्ञप॑तये॥

दैवी॑स्व॒स्तिर॑स्तुनः॥ स्व॒स्तिर्मानु॑षेभ्यः॥ ऊ॒र्ध्वंजि॑गातुभेष॒जं॥ शंनो॑ अस्तुद्वि॒पदे॑॥ शंचतु॑ष्पदे॥ ॐ शांतिः॒शांतिः॒शांतिः॒॥ नमो॑वा॒चेया चो॑दि॒तायाचानु॑दिता॒तस्यै॑वा॒चेनमो॒नमो॑वा॒चेनमो॑वा॒चस्पत॑ये॒नम॒ऋषि॑भ्योमंत्र॒कृ॒द्भ्यो॒मंत्र॑पतिभ्यो॒मामामृष॑योमंत्र॒कृतो॑मंत्र॒पत॑यः॒परा॑दु॒र्माहमृषी॑न्मंत्र॒कृतो॑मंत्र॒पती॒न्परा॑दांवैश्वदे॒वींवाच॑मुद्यासँशि॒वामद॑स्तां॒जुष्टां॑दे॒वेभ्यः॒शर्म॑मे॒द्यौःशर्म॑पृथि॒वीशर्म॒विश्व॑मि॒दंजग॑त्॥ शर्म॑चं॒द्रश्च॒सूर्य॑श्च॒शर्म॑ब्रह्मप्रजाप॒ती॥ भू॒तंव॑दिष्ये॒भुव॑नंवदिष्ये॒तेजो॑वदिष्ये॒यशो॑वदिष्ये॒तपो॑वदिष्ये॒ब्रह्म॑वदिष्येस॒त्यंव॑दिष्ये॒तस्मा॑अ॒हमि॒दमु॑प॒स्तर॑ण॒मुप॑स्तृ॒णउप॒स्तर॑णंमेप्र॒जायै॑पशू॒नांभू॑यादुप॒स्तर॑णम॒हंप्र॒जायै॑पशू॒नांभू॑यासं॒प्राणा॑पानौमृ॒त्योर्मा॑पातं॒प्राणा॑पानौ॒मामा॑हासिष्टं॒मधु॑मनिष्ये॒मधु॑जनिष्ये॒मधु॑वक्ष्यामि॒मधु॑वदिष्यामि॒मधु॑मतींदे॒वेभ्यो॒वाच॑मुद्यासँशुश्रू॒षेण्यां॑मनु॒ष्ये॑भ्य॒स्तंमा॑

दे॒वाअ॑वंतुशो॒भायै॑पि॒तरोनु॑मदंतु॥ ॐशांतिः॒शांतिः॒शांतिः॒॥ ॐशंनो॒वातः॑पवतांमात॒रिश्वा॒शंन॑स्तपतु॒सूर्यः॑॥ अहा॑नि॒शंभ॑वंतुनः॒शँरात्रिः॒प्रति॑धीयतां॥ शमु॒षानो॒व्यु॑च्छतु॒शमा॑दि॒त्यउदे॑तुनः॥ शि॒वानः॒शंत॑माभवसुमृडी॒कासर॑स्वति॥ माते॒व्यो॑मसं॒दृशि॑॥ इडा॑यै॒वास्त्व॑सिवास्तु॒मद्वा॑स्तु॒मंतो॑भूयास्म॒मावास्तो॑श्छित्स्मह्यवा॒स्तुःसभू॑या॒द्यो॑स्मान्द्वेष्टि॒यंच॑व॒यंद्वि॒ष्मः॥ प्र॒ति॒ष्ठासि॑प्रति॒ष्ठावं॑तोभूयास्म॒माप्र॑ति॒ष्ठाया॑श्छित्स्मह्यप्रति॒ष्ठःसभू॑या॒द्यो॑स्मान्द्वेष्टि॒यंच॑व॒यंद्वि॒ष्मः॥ आवा॑तवाहिभेष॒जंविवा॑तवाहि॒यद्रपः॑॥ त्वँहिवि॒श्वभे॑षजोदे॒वानां॑दू॒तईय॑से॥ द्वावि॒मौवातौ॑वात॒आसिंधो॒राप॑रा॒वतः॑॥ दक्षं॑मेअ॒न्यआ॒वातु॒परा॒न्योवा॑तु॒यद्रपः॑॥ यद॒दोवा॑ततेगृ॒हे॑मृत॑स्यनि॒धिर्हि॒तः॥ ततो॑नोदेहिजी॒वसे॒ततो॑नोधेहिभेष॒जं॥ ततो॑नो॒मह॒आव॑ह॒वात॒आवा॑तु॒भेष॒जँशं॒भूर्म॑यो॒भूर्नो॑हृ॒दे॥ प्रण॒आयूँ॑षिता

रिषत्॥ इंद्र॑स्यगृ॒हो॑सि॒तंत्वा॒प्रप॑द्ये॒सगुः॒साश्वः॑॥ स॒हयन्मे॒अस्ति॒तेन॑॥भूःप्रप॑द्ये॒भुवः॒प्रप॑द्ये॒सुवः॒प्रप॑द्ये॒भूर्भुवः॒सुवः॒प्रप॑द्येवा॒युंप्रप॒द्येना॑र्तादे॒वतां॒प्रप॒द्येश्मा॑नमाख॒णंप्रप॑द्येप्र॒जाप॑तेर्ब्रह्मको॒शंब्रह्म॒प्रप॑द्य॒ओंप्रप॑द्ये॥ अं॒तरि॑क्षंमउ॒र्वं॑तरं॑बृहद॒ग्नयः॒पर्व॑ताश्च॒यया॒वात॑स्व॒रत्यास्व॑स्ति॒मांतया॑स्व॒स्त्यास्व॑स्ति॒मान॑सानि॥ प्राणा॑पानौमृ॒त्योर्मा॑पातं॒प्राणा॑पानौ॒मामा॑हा॒सिष्टं॒मयि॑मे॒धांमयि॑प्र॒जांमय्य॒ग्निस्तेजो॑दधातु॒मयि॑मे॒धांमयि॑प्र॒जांमयींद्र॑इंद्रि॒यंद॑धातु॒मयि॑मे॒धांमयि॑प्र॒जांमयि॒सूर्यो॒भ्राजो॑दधातु॥ द्यु॒भिर॒क्तुभिः॒परि॑पातम॒स्मानरि॑ष्टेभिरश्विना॒सौभ॑गेभिः॥ तन्नो॑मि॒त्रोवरु॑णोमामहंता॒मदि॑तिः॒सिंधुः॑पृथि॒वीउ॒तद्यौः॥ कया॑नश्चि॒त्रआभु॑वदू॒तीस॒दावृ॑धः॒सखा॑॥ कया॒शचि॑ष्ठयावृ॒ता॥ कस्त्वा॑स॒त्योमदा॑नां॒मँहि॑ष्ठोमत्स॒दंध॑सः॥ दृ॒ढाचि॑दा॒रुजे॒वसु॑॥ अ॒भीषुणः॒सखी॑नामवि॒ताज॑रितॄ॒णां॥ श॒तंभ॑वास्यू॒तिभिः॑॥

वयः॑सुप॒र्णाउप॑सेदु॒रिंद्रं॑प्रि॒यमे॑धा॒ऋष॑यो॒नाध॑मानाः॥ अप॑ध्वां॒तमू॑र्णु॒हिपू॒र्धिचक्षु॑र्मुमु॒ग्ध्य॑स्मान्नि॒धये॑व॒ब॒द्धान्॥ शंनो॑दे॒वीर॒भिष्ट॑य॒आपो॑भवंतुपी॒तये॑॥ शंयोर॒भिस्र॑वंतुनः॥ ईशा॑ना॒वार्या॑णां॒क्षयं॑तीश्चर्षणी॒नां॥ अ॒पोया॑चामिभेष॒जं॥ सु॒मि॒त्रान॒आप॒ओष॑धयःसंतुदुर्मि॒त्रास्तस्मै॑भूयासु॒र्यो॑स्मान्द्वेष्टि॒यंच॑व॒यंद्वि॒ष्मः॥ आपो॒हिष्ठाम॑यो॒भुव॒स्तान॑ऊ॒र्जेद॑धातन॥म॒हेरणा॑य॒चक्ष॑से॥ योवः॑शि॒वत॑मो॒रस॒स्तस्य॑भाजयते॒हनः॑॥ उ॒श॒तीरि॑वमा॒तरः॑॥ तस्मा॒अरं॑गमामवो॒यस्य॒क्षया॑य॒जिन्व॑थ॥ आपो॑ज॒नय॑थाच॒नः॥ पृ॒थि॒वीशां॒तासाग्निना॑शां॒तासामे॑शां॒ताशुचँ॑शमयतु॥ अं॒तरि॑क्षँशां॒तंतद्वा॒युना॑शां॒तंतन्मे॑शां॒तँशुचँ॑शमयतु॥ द्यौःशां॒तासादि॒त्येन॑शां॒तासामे॑शां॒ताशु॒चँ॑शमयतु॥ पृ॒थि॒वीशांति॑रं॒तरि॑क्षँ॒शांति॒र्द्यौःशांति॒र्दिशः॒शांति॑रवांतरदि॒शाःशांति॑र॒ग्निःशांति॑र्वा॒युःशांति॑रादि॒त्यःशांति॑श्चं॒द्रमाः॒शांति॒

नातु॥ ब्रह्म॑ण॒श्चोत॑न्यसि॒ब्रह्म॑ण॒आ॒णीस्थ॒ब्रह्म॑ण॒आ॒वप॑नमसिधारि॒तेयं पृ॑थि॒वीब्रह्म॑णाम॒हीधा॑रि॒तमे॑नेनम॒हदं॒तरि॑क्षं॒दिवं॑दाधारपृथि॒वीँसदे॑वां॒य द॒हंवेद॒तद॒हंधा॑रयाणि॒मामद्वेदोधि॒विस्र॑सत्॥ मे॒धा॒म॒नी॒षेमावि॑शताँस मीची॑भू॒तस्य॒भव्य॒स्याव॑रुध्यै॒सर्व॒मायु॑रयाणि॒ सर्व॒मायु॑रयाणि॥ आभिर्गी॒ भि॑र्यदतो॑नऊ॒न॒माप्या॑ययहरिवो॒वर्ध॑मानः॥ य॒दास्तो॒तृभ्यो॒महि॑गो॒त्रारु॒जा सि॑भूयिष्ठ॒भाजो॒अध॑तेस्याम॥ ब्रह्म॒प्रावा॑दिष्म॒तन्नो॒माहा॑सीत्॥ ॐशांतिः॒शांतिः॒शांति॑॥ ॐसंत्या॑सिंचामि॒यजु॑षाप्र॒जामायुर्धनं॑च॥ ॐशांतिः॒शांतिः॒शांति॑॥ ॐशंनो॑मि॒त्रः शंवरु॑णः॥ शंनो॑भवत्वर्य॒मा॥शंन॒इंद्रो॒ बृह॒स्पतिः॒॥ शंनो॒विष्णु॑रुरुक्र॒मः॥ नमो॒ब्रह्म॑णे॥ नम॑स्ते॒वायो॥ त्वमे॒वप्र॒त्यक्षं॒ब्रह्मा॑सि॥ त्वमे॒वप्र॒त्यक्षं॒ब्रह्म॑वदिष्यामि॥ ऋ॒तंव॑दिष्यामि॥ स॒त्यंव॑दिष्यामि॥ तन्माम॑वतु॥ तद्व॒क्तार॑मवतु॥ अव॑तु॒मां॥ अव॑तु

व॒क्तारं॑॥ ओंशांतिः॒शांतिः॒शांति॑॥ स॒हना॑ववतु॥ इतत्रिः ॐशांतिः॒शांतिः॒शांति॑॥ इतिदशशांतयः समाप्ताः॥

अथहिरण्यकेशीसूत्रमंत्रप्रारंभः॥ ॐ अयंतइध्म आत्माजातवेदस्ते नेध्यस्ववर्धस्वचेंधिवर्धयचास्मान्प्रजयापशुभिर्ब्रह्मवर्चसेनान्नाद्येनसमेधय॥ युक्तोवहजातवेदःपुरस्तादग्नेविद्धिकर्मक्रियमाणंयथेदं॥ त्वंभि षक्भेषजस्यासिकर्तात्वयागाश्वान्पुरुपान्सनेम॥ यातिरश्चीनिपद्यसेहं विधरणीइति॥ तांत्वाघृतस्यधारयाग्नौसँराधनींयजे॥ यदस्य कर्मणो त्यरीरिचंयद्वान्यूनमिहाकरं॥ अग्निष्टत्स्विष्टकृद्विद्वान्त्सर्वँस्विष्टँसुहुतंकरोतुमे॥ अग्नयेस्विष्टकृतेसुहुतहुतेसर्वहुतआहुतीनांकामानाँसमर्धयित्रेस्वाहा॥ समुद्रंवः प्रहिणोम्यक्षितास्वांयोनिमपिगच्छत॥ अच्छिद्रः प्रजयाभूयासंमापरासेचिमत्पयः॥ येचेहपितरोयेचनेहयाँश्चविद्मया‍ँ

उचनप्रविद्म॥अग्नेतान्वेत्थयदितेजातवेदस्तयाप्रत्तँस्वधयामदंतुस्वधानमः॥ अयाश्चाग्नेस्यनभिशस्तीश्चसत्यमित्वमयाअसि॥ अयसामन साधृतोयसाहव्यमूहिषेयानोधेहि भेषजँस्वाहा॥१॥ योब्रह्माब्रह्मणउ ज्जभारप्राणेश्वरःकृत्तिवासाः पिनाकी॥ ईशानोदेवः सनआयुर्दधातुतस्मै जुहोमिह विषाघृतेनखाहा॥ विभ्राजमानः सरिरस्यमध्याद्रोचमानाधर्म रुचिर्यआगात्॥ समृत्युपाशानपनुद्यघोरामिहायुषेनोघृतमत्तुदेवास्वा हा॥ ब्रह्मज्योतिर्ब्रह्मपत्नीषुगर्भयमोदधात्पुरुरूपंजयंतं॥ सुवर्णरंभंगृहस कमर्चन्नमायुषेवर्धयामोघृतेनस्वाहा॥ श्रियंलक्ष्मीमंबिकामोपलांगांषष्ठीं चयामिंद्रसेनेत्युदाहुः॥ तांविद्यांब्रह्मयोनिँसरूपामिहायुषेतर्पयामोघृ तेनस्वाहा॥ दाक्षायण्यः सर्वयोन्यः सयोन्यः सहस्रशोविश्वरूपाविरूपाः॥ ससूनवःसपतयः सयूथ्याआयुषेनोघृतमिदंजुषताँस्वाहा॥ दिव्याग

भर्तुसजायतांवीरतमःस्वानां॥ आतेगर्भोयोनिमेतुपुमान्बाणइवेषुधिं॥ आवीरोअत्रजायतां पुत्रस्तेदशमास्यः॥ करोमितेप्राजापत्यमागर्भोयोनि मेतुते॥ अनूनः पूर्णोजायतामनंधोश्लोणोपिशाचधीरः॥ यानिप्रभूणि वीर्याण्यृषभाजनयंतुनः॥ तैस्त्वंगर्भिणीभवसजायतांवीरतमःखानां॥ योवशायांगर्भोयश्चवेहतींद्रस्तंनिदधेवनस्पतौ॥ तेनत्वंगर्भिणीभवसा प्रसूर्धेनुगाभव॥ सन्नाम्नःसँहृदयानिसन्नाभिः संत्वचः॥ संत्वाकामस्य योक्त्रेणयुंजान्यविमोचनाय॥ मामनुव्रताभवसहचर्यामयाभव॥ यातेप तिघ्नीतनूर्जारघ्नींत्वेतांकरोमिशिवात्वंमह्यमेधिक्षुरपविर्जारेभ्यः॥ अथा स्यैमुखेनमुखमीप्सतेमधुहेमध्विदंमधुजिह्वामेमधुवादिनी॥ मुखेमेसार घंमधुदत्सुसंवननंकृतं॥ चक्रवाकँसंवननंयन्नदीभ्यउदाहृतं॥ यद्युक्तो देवगंधर्वस्तेनसंवनिनौस्वकः॥ भूःप्रजापतिनात्यृर्षभेणस्कंदयामिवीरं

धस्व॥भुवःप्रजापतिनात्यृर्पणस्कंदयामिवीरंधस्व॥ सुवःप्रजापतिनात्यृर्षभेणस्कंदयामिवीरंधव॥३॥ विश्वाउतत्वयावयंधाराउदन्याइव॥ अतिगाहेमहिद्विपः॥अश्माभवपरशुर्भवहिरण्यमस्तृतंभव॥ वेदोवैपुत्रनामासिसजीवशरदःशतं॥अंगादंगात्संभवसिहृदयादधिजायसे॥ आत्मावैपुत्रनामासिसजीवशरदःशतं॥शंडोमर्कउपवीरःशांडिकेरउलूखलः॥ च्यवनोनश्यतादितःस्वाहा॥ आलिखन्विलिखन्ननिमिषन्किंवदंतउपश्रुतिःस्वाहा॥ अर्यम्णःकुंभीशत्रुःपात्रपाणि निपुणिःस्वाहा॥ आंत्रीमुखःसर्पपारुणोनश्यतादितःस्वाहा॥ केशिनीश्वलोमिनीवजाबोजोपकाशिनी॥ अपेतनश्यतादितःस्वाहा॥ कौवेरकाविश्ववासोरक्षोराजेनप्रेषिताः॥ग्रामान्त्सजातयोयंतीप्सतःपरिजाकृतान्त्स्वाहा॥ एतान्हतैतान्बध्नीतेत्ययंब्रह्मणोदूतस्तानग्निःपर्यसरत्॥

तानिंद्रस्तान्बृहस्पतिस्तानहंवेदब्राह्मणःप्रभृशतःकूटदंतान्विकेशान्लंबस्तनान्स्वाहा॥नक्तंचारिणउरस्पेशान्छूलहस्तान्कपालपान्त्स्वाहा॥माताजघन्यागच्छंतीग्रामेविखुरमिच्छंतीस्वाहा॥नक्तंचारिणीस्वसासंधिनाप्रेक्ष्यतेकुलं॥यास्वपत्सुजागर्तियस्यैविजातायांमनःस्वाहा॥ तासांत्वंकृष्णवर्त्मनेक्लोमानँहृदयंयकृत्॥ अग्नेक्षिणीनिर्दहस्वाहा॥ यत्तेसुशीमेहृदयंदिविचंद्रमसिश्रितं॥तस्यामृतत्वस्यनोधेहिमाहंपौत्रमघँरुदं॥ वेदतेभूमिहृदयंदिविचंद्रमसिश्रितं॥ तथामृतत्वस्येशानोमापौत्रमघँरुदं॥४॥ मातेपुत्रँरक्षोहिँसीन्माधेनुरतिसारिणी॥ प्रियाधनस्यभूयाएधमानास्खेवशे॥ अयंकुमारोजरांधयतुसर्वमायुरेतुतस्मैस्तनंप्रप्यायस्वायुःकीर्तिर्वचयशोबलं॥ नामयतिनरुदतियत्रवयंवदामोयत्रवाभिमृशामसि॥ आपोगृहेषुजाग्रतयथादेवेषुजाग्रथ॥

एवमस्यैसुपुत्रायैजाग्रत॥येनपूपावृहस्पतेरग्नेरिंद्रस्यचायुपेवपत्॥तेनतेहंवपामि॥यथाज्योक्सुमनाअसत्॥ ज्योक्चसूर्यदृशे॥यत्रपूषावृहस्पतिःसवितासोमोअग्निः॥ तेभ्योनिधानंबहुधान्यैच्छन्नंतराद्यावापृथिवीअपःसुवः॥येतेशतंवरुणयेसहसंयज्ञियाःपाशावितताःपुरुत्रा॥तेभ्योनइंद्रःसवितोतविष्णुर्विश्वेदेवामुंचंतुमरुतःस्वस्त्याखाहा॥ आयुर्दादेवजरसंगृणानोघृतप्रतीकोघृतपृष्ठोअग्ने॥ घृतंपिवन्नमृतंचारुगव्यंपितेवपुत्रंजरसेनयेमँस्वाहा॥ आतिष्ठेममश्मानमश्मेवत्वँस्थिरोभव॥ प्रमृणीहिदुरस्यून्त्सहस्वपृतनायतः॥ याअकृंतन्नवयन्याअतन्वतयाश्चदेवीरंतानभितोददंत॥ तास्त्वादेवीर्जरसासंव्ययन्त्वायुष्मानिदंपरिधत्स्ववासः॥ परिधत्तधत्तवाससैनँशतायुषंकृणुतदीर्घमायुः॥ वृहस्पतिःप्रायच्छद्वासएतत्सोमायराज्ञेपरिदातवाउ॥ जरांगच्छासिपरिध

त्स्ववासोभवाकृष्टीनामभिशस्तिपावा॥शतंचजीवशरदःसुवर्चारायश्चपोषमुपसंव्ययस्य॥परीदंवासोधिधास्वस्तयेभूरापीणामभिशस्तिपावा॥शतंचजीवशरदःपुरूचीर्वसूनिचाय्योविभजासजीवन्॥५॥ यादुरि तापरिबाधमानाशर्मवरूथेपुनतीनआगात्॥प्राणापानाभ्यांबलमाव हंतीस्वसादेवानाँसुभगामेखलेयं॥मित्रस्यचक्षुर्धरणंधरीयस्तेजोयश स्विस्थविरँसमिद्धं॥ अनाहनस्यंवसनंजरिष्णुपरीदंवाज्यजिनंधत्स्व॥अदितिस्तेकक्षांबध्नातु॥ वेदस्यानुवक्तवैमेधायैश्रद्धायाअनूक्तस्यानिरा करणायब्रह्मणेब्रह्मवर्चसाय॥परीममिंद्रब्रह्मणेमहेश्रोत्रायदध्मस्यथै नंजरिमाणयेज्योक्श्रोत्रेधिजागरत्॥आगंतासमगन्महिप्रसमृत्युंयुयोतन॥अरिष्टाःसंचरेमहिस्वस्तिचरतादिहस्वस्त्यागृहेभ्यः॥ब्रह्मचर्य मागामुपमानयस्वब्रह्मचारीभवानिदेवेनसवित्राप्रसूतः॥स्वस्तिदेवस

वितरहमनेनामुनोदृचमशीय॥ अग्नौपृथिव्यांप्रतितिष्टवायावंतरिक्षे सूर्येदिवियाँस्वस्तिमग्निर्वायुरादित्यश्चंद्रमा-आपोनुसंचरंतिताँस्वस्तिमनुसंचर॥ अग्नयेसमिधमाहार्षवृहतेजातवेदसे॥ यथात्वमग्नेस मिधासमिध्यसएवंमांमेधयाप्रज्ञयाप्रजयापशुभिर्ब्रह्मवर्चसेनान्नाद्येनस मेधयस्वाहा॥ अग्निष्ट आयुः-प्रतरांकृणोत्यग्निष्टे पुष्टिंप्रतरांदधात्विंद्रोमरुद्भिरिहतेदधात्वादित्यस्ते वसुभिरादधातु॥ यस्यतेप्रथमवास्यँहरामस्तं त्वाविश्वेअवंतुदेवाः॥ तंत्वाभ्रातरः सुहृदोवर्धमानमनुजायतांबहवः सु जातं॥ एषातेअग्नेसमित्तयावर्धस्वचाचप्यायस्व॥ वर्धिषीमहिचवयमाचप्यासिषीमहिस्वाहा॥६॥ इमँस्तोममर्हतेजातवेदसेरथमिवसंमहे मामनीषया॥ भद्राहिनः प्रमतिरस्यसँसद्यग्नेसख्येमारिषामावयंतवस्वाहा॥ क्षुरोनामासिस्वधितिस्तेपितानमस्ते अस्तुमामाहिँसीः॥ यत्क्षुरेण

मर्चयथासुपेशसावप्तर्वषसिकेशश्मश्रुवर्चयामुखंमानआयुःप्रमोषीः॥ इद महममुष्यामुष्यायणस्यपाप्मानमवगूहामि॥ अन्नद्यायव्यूहध्वंदीर्घायु त्वायव्यूहध्वंब्रह्मवर्चसायव्यूहदीर्घायुरहमन्नादोब्रह्मवर्चसीभूयांस॥ नमोग्रहायचाभिग्रहायचनमःशाकजंजभाभ्यांनमस्ताभ्योदेवताभ्योया अभिग्रहणीः॥ अप्सरासुचयोगंधोगंधर्वेषुचयद्यशः॥ दैव्योयोमानुषोगं धःसमामविशतादिह॥ सोमस्यतनूरसितनुवंमेपाहिस्वामातनूराविश शिवामातनूराविश॥ आयूष्यंवर्चस्यँरायस्पोषमौद्भिदं॥ इदँहिरण्य मायुषेवर्चसेज्जैत्रायाविशतांमाँस्वाहा॥ उच्चैर्वाजिपृतनासाहँसभासा हंधनंजयं॥ सर्वाःसमग्राऋद्वयोहिरण्येस्मिन्त्समाभृताः स्वाहा॥ शुनम हँहिरण्यस्यपितुरिवनामाग्रभीषं॥ तंमाहिरण्यवर्चसंकरोतुपुरूषुप्रियंब्रह्मवर्चसिनंमाकरोतुस्वाहा॥ प्रियंमाकुरूदेवेषुप्रियंमाब्रह्मणिकुरू॥प्रियं

विश्येपुशूद्रेपुप्रियंमाकुरुराजसुखाहा॥ इयमोपधेत्रायमाणासहमानासरस्वती सामाहिरण्यवर्चसंकरोतुपुरुपुप्रियंव्रह्मवर्चसिनंमाकरोतुस्वाहा॥७॥ विराजंचस्वराजंचाभिष्टिर्याचनोगृहे॥ लक्ष्मीराष्ट्रस्ययामुखेतयामा सँसृजामसि॥ ऋतुभिष्ट्वार्तवैरायुपेवर्चसेसंवत्सरस्यधायसातेनसन्ननु
गृह्णासि॥ इयमोपधेत्रायमाणासहमानासरस्वती॥ सामाहिरण्यवर्चसं करोतुपुरुषुप्रियंव्रह्मवर्चसिनंमाकरोत्वपाशोसि॥ शुभिकेशोभमारोह शोभयंतीमुखंमम॥ मुखंचममशोभयभूयाँसंचभगंकुरु॥ यामाहरज्ज मदग्निःश्रद्धायैकामायास्यै॥ इमांतांप्रतिमुंचेहंभगेनसहवर्चमयिपर्वत पूरुषं॥ यदांजनंत्रैककुदंजातँहिमवतउपरि॥ तेनवामांजेहंभगेन
सहवर्चसामयिपर्वतपूरुषं॥ वेगवेजयास्मद्विषतस्करान्त्सरीसृपान् छ्वापदान्ररक्षाँसिपिशाचान्पौरुषेयाद्भयान्नोदंडरक्षविश्वस्माद्भयाद्रक्ष

सर्वतोजहितस्कराननग्नःसर्ववृक्षेषुजायसेत्वँसपत्नहा॥ जहिशत्रुगणान्त्सर्वान्त्संमतंमघवानिव॥योमेदंडःपरापतद्विहायसोधिभूम्यां॥ इमंतंपुनराददेयमायुषेचबलायच॥ विराजोदोहोसिमयिदोहःपद्यायै विराज॥आत्मानमभिमृशति॥ मयितेजइंद्रियंवीर्यमायुःकीर्तिर्वर्चो यशोवलं॥ आमागन्यशसासँसृजतेजसावर्चसापयसाच॥ तंमाकुरुप्रियंप्रजानामधिपतिंपशूनां॥ यन्मधुनोमधव्यंपरममन्नाद्यँरूपं॥ तेनाहंमधुनोमधव्येनपरमेणरूपेणपरमोमधव्योन्नादोभूयासं॥ तेज सेत्वाश्रियैयशसेबलायान्नाद्यायप्राश्नामि॥८॥ सुमंगलीरियंवधूरि
माँसमेतपश्यत॥ सौभाग्यमस्यैदत्वायायास्तंविपरेतन॥ अग्निरैतु प्रथमोदेवतानाँसोस्यैप्रजांमुंचतुमृत्यपाशात्॥ तदयँराजावरुणो नुमन्यतांयथेयँस्त्रीपौत्रमघंनरोदात्स्वाहा॥ इमामग्निस्त्रायतांगार्हप

त्यःप्रजामस्यैनयतुदीर्घमायुः॥ अशून्योपस्थाजीवतामस्तुमातापौत्र मानंदमभिप्रबुध्यतामियँस्वाहा॥ मातेगृहेनिशिघोषउत्थादन्यत्रत्वद्रुदत्यःसंविशंतु॥ मात्वंविकेश्युरआवधिष्ठाजीवपत्नीपतिलोकेविरा जप्रजांपश्यंतीसुमनस्यमानाँस्वाहा॥ द्यौस्तेपृष्ठँरक्षतुवायुरूरूअश्विनौचस्तनंधयतस्तेपुत्रान्त्सविताभिरक्षतु॥ आवाससःपरिधानाद्वृह
स्पतिर्विश्वेदेवाअभिरक्षंतुपश्चात्स्वाहा॥ अप्रजस्तांपौत्रमृत्युंपाप्मानमु तवाघं॥ शीर्ष्णःस्रजमिवोन्मुच्यद्विषद्भ्यःप्रतिमुंचामिपापँस्वाहा॥ देवकृतंव्राह्मणंकल्पमानंतेनहन्मियोनिषदःपिशाचान्॥ क्रव्यादोमृत्यूनधरान्पादयामिदीर्घमायुस्तवजीवंतुपुत्राःस्वाहा॥९॥ सरस्वति प्रेदमिवसुभगेवाजिनीवति॥ तांत्वाविश्वस्यभूतस्यप्रजायामस्यग्रतः॥ गृह्णामितेसुप्रजास्त्वायहस्तंमयापत्याजरदष्टिर्यथासत्॥ भगोअर्यमा

सवितापुरंधिर्मह्यंत्वादुर्गार्हपत्यायदेवाः॥ अघोरचक्षुरपतिध्न्येधिशि वापशुभ्यःसुमनाःसुवर्चाः॥ जीवसूर्वीरसूःस्योनाशंनएधिद्विपदेशंचतुष्पदे॥ तान्नःपूषंछिवतमामेरयस्वयस्यांबीजंमनुष्यावपंति॥ यान
ऊरूउशतीविस्रयातेयस्यामुशंतःप्रहरेमशेपं॥ सोमःप्रथमोविविदेगं धर्वोविविदउत्तरः॥ तृतीयोअग्निष्टेपतिस्तुरीयोहंमनुष्यजाः॥ सोमो ददद्गंधर्वायगंधर्वाग्नयेददात्॥ पशूँश्चमह्यंपुत्राँश्चाग्निर्ददात्यथोत्वां॥
अमुहमस्मिसात्वंद्यौरहंपृथिवीत्वँसामाहमृक्त्वंतावेहिसंभवावसहरे तोदधावहैपुँसेपुत्रायवेत्तवैरायस्पोषायसुप्रजास्त्वायसुवीर्याय॥ इमांत्व मिंद्रमीढ्वःसुपुत्राँसुभगांकुरु॥ दशास्यांपुत्रानाधेहिपतिमेकादशंकुरु॥ इमांलाजानावपामिसमृद्धिकरणान्मम॥ तुभ्यंचसंवननंतदग्निरनुमन्य तामयं॥ इयंनार्युपब्रूतेग्नौलाजानावपंतीदीर्घायुरस्तुमेपतिरेधंतांज्ञातयो

ममस्वाहा॥ विश्वाउतत्वयावयंधाराउदन्याइव॥ अतिगाहेमहिद्विपः॥१०॥ सप्तर्षयःप्रथमांकृत्तिकानामरुंधतीं॥ येध्रुवताँहनिन्युः॥ पट्कृत्तिकामुख्ययोगंवहंतीयमस्माकंभ्राजत्वष्टमिति॥ ध्रुवक्षितिर्ध्रुवयोनिध्रु वमसिध्रुवतस्थितं॥ त्वंनक्षत्राणांमेथ्यसिसमापाहिपृतन्यतः॥ नमोब्रह्मणेध्रुवायाच्युतायास्तुनमोब्रह्मणःपुत्रायप्रजापतयेनमोब्रह्मणः पुत्रेभ्योदे वेभ्यस्त्रयस्त्रिँशेभ्योनमोब्रह्मणःपुत्रपौत्रेभ्योंगिरोभ्योयस्त्वांध्रुवमच्युतँसपुत्रँसपौत्रंब्रह्मवेदध्रुवाअस्मिन्पुत्राः पौत्राभवंतिप्रेप्यांतेवासिनोव सनंकंबलानिकँसँहिरण्यँस्त्रियोराजानोन्नमभयमायुःकीर्तिर्वर्चोय शोबलंब्रह्मवर्चसमन्नाद्यमित्येतानिमयिसर्वाणिध्रुवाण्यच्युतानिसंतु॥ ध्रुवंत्वाब्रह्मवेदध्रुवोहमस्मिन्लोकेस्मिँश्चजनपदेभूयासमच्युतंत्वात्रह्म वेदमाहमस्माल्लोकादस्माच्चजनपदाच्चोषिद्विषन्मेभ्रातृव्योस्माल्लोकाद

स्माच्चजनपदाच्च्यवतामचेष्टंत्वाब्रह्मवेदमाहमस्माल्लोकादस्माच्चजनपदा च्चेष्टिषिद्वषन्मेभ्रातृव्योस्माल्लोकादस्माच्चजनपदाच्चेष्टतामव्यथमानंत्वा ब्रह्मवेदमाहमस्माल्लोकादस्माच्चजनपदाद्व्यथिषिद्विषन्मेभ्रातृव्योस्माल्लो कादस्माच्चजनपदाद्व्यथतां॥ नभ्यंत्वासर्वस्यवेदनभ्यमहमस्यजनप दस्यभूयासंमध्यंत्वासर्वस्यवेदमध्यमहमस्यजनपदस्यभूयासंतंतिंत्वासर्व स्यवेदतंतिरहमस्यजनपदस्यभूयासंमेथींत्वासर्वस्यवेदमेथ्यमहमस्यज नपदस्यभूयासंनाभिंत्वासर्वस्यवेदनाभिरहमस्यजनपदस्यभूयासंयथा नाभिःप्राणानांविषूवानेवमहंविषूवानेकशतंतंपाप्मानमृच्छतुयोस्मान्द्वे ष्टियंचवयंद्विष्मोभूयाँसिमामेकशतात्पुण्यान्यागच्छंतु॥११॥ अग्ने
प्रायश्चित्तेत्वंप्रायश्चित्तिरसिब्राह्मणस्त्वानाथकामउपधावामियास्यैघोरा तनूस्तामितोनाशयस्वाहा॥वायोप्रायश्चित्तेत्वंप्रायश्चित्तिरसिब्राह्मण

स्त्वानाथकामउपधावामियास्यैनिंदितातनूस्तामितोनाशयस्वाहा॥ आ दित्यप्रायश्चित्तेत्वंप्रायश्चित्तिरसिब्राह्मणस्त्वानाथकामउपधावामिया स्यैपतिघ्नीतनूस्तामितोनाशयस्वाहा॥ अभित्वापंचशाखेनशिवेनाभि द्विषावता॥ सहस्रेणयशस्विनाहस्तेनाभिमृशामसिसुप्रजास्त्वायेति॥ यस्मैत्वाकामकामायवयँसम्राड्यजामहे॥ तमस्मभ्यंकामंदत्वाथेदंत्वं घृतंपिवस्वाहा॥ इहैवध्रुवांनिमिनोमिशालांक्षेमेतिष्ठतिघृतमुक्षमाणा॥ तांत्वाशालेसुवीराःसर्ववीराअरिष्टवीराअनुसंचरेम॥ इहैवध्रुवाप्रति तिष्ठशालेअश्वावतीगोमतीसूनृतावती॥ ऊर्जस्वतीपयसापिन्वमानो च्छ्रयस्वमहतेसौभगाय॥ आत्वाकुमारस्तरुणआवत्सोजगतासह॥ आत्वाहिरण्मयःकुंभआदध्नःकलशैरयन्निव॥ ऋतेनस्थूणावधिरोहव‍ँ शोर्ध्वोविराजन्नपसेधशत्रून्॥ अथास्मभ्यँसहवीराँरयिंदाः॥ मानः

सपत्नःशरणःस्योनादेवोदेवेभिर्विमतास्यग्रे॥ तृणंवसानाःसुमनाअसि त्वँर्शनएधिद्विपदेशंचतुष्पदे॥१२॥ गृहामाबिभीतमावेषिढ्वमूर्ज बिभ्रतएमसि॥ ऊर्जबिभ्रद्वसुवनिःसुमेधागृहानेमिमनसामोदमानः॥ येषामभ्येतिप्रवसन्नेतिसौमनसोबभुः॥ गृहानुपह्वयामहेतेनोजानंतु जानतः॥ उपहूताइवगावउपहूताअजावयः॥ अथोअन्नस्यकीलाल उपहूतोगृहेषुनः॥ उपहूताभूरिसखाःसखायःस्वादुसंमुदः॥ अरिष्टाः सर्वपूरुषागृहानःसंतुसर्वदा॥ ऊर्जस्वतःपयस्वंतइरावंतोहसामुदः॥ अनश्याअतृष्यागृहामास्मद्बिभीतन॥ क्षेमायवःशांत्यैप्रपद्येशिवँशग्म शंयोःशंयोः॥ गृहानहँसुमनसःप्रपद्येवीरघ्नोवीरतमःसुशेवान्॥ इ रावहंतःसुमनस्यमानास्तेष्वहँसुमनाःसंशामि॥१३॥ इतिहिरण्य केशीयसूत्रभागःसमाप्तः॥

अथयजुर्वेदमंत्रप्रारंभः॥ स॒शि॒राजा॒तवे॑दाः॥ अ॒क्षरं॑ब्रह्म॒संमि॑तं॥ वे॒दानाँ॒शिर॑उत्त॒मं॥ जा॒तवे॑दसे॒शिर॑सामा॒ता। स्व॒यंब्रह्म॒भूर्भुवः॒सुव॒रोम्॥ यज्जाग्र॑तोदू॒रमु॒दैतु॒दैवं॒तदु॑सु॒प्तस्य॒तथै॒वैति॑॥ दू॒रं॒ग॒मंज्योति॑षां॒ज्योति॒रेकं॒तन्मे॒मनः॑शि॒वसं॑क॒ल्पम॑स्तु॥ येन॒कर्मा॑ण्य॒पसो॑मनी॒षिणो॑य॒ज्ञेकृ॒ण्वंति॑वि॒दथे॑षु॒धीराः॑॥ यद॑पू॒र्वयक्ष्म॒मंतः॑प्र॒जानां॒तन्मे॒मनः॑शि॒वसं॑क॒ल्पम॑स्तु॥ यत्प्र॒ज्ञान॑मु॒तचेतोधृति॑श्च॒यज्ज्योति॑रं॒तर॒मृतं॑प्र॒जासु॑॥ यस्मा॒न्नऋ॒तेकिंच॒नकर्म॑क्रि॒यते॒तन्मे॒मनः॑शि॒वसं॑क॒ल्पम॑स्तु॥ येने॒दंभू॒तंभुव॑नंभवि॒ष्यत्परि॑गृहीतम॒मृते॑न॒सर्वं॑॥ येन॑य॒ज्ञस्त्रा॒यते॑स॒प्तहो॑ता॒तन्मे॒मनः॑शि॒वसं॑क॒ल्पम॑स्तु॥ यस्मि॒नृ॒चः॒साम॒यजूँ॑षि॒यस्मि॒न्प्रति॑ष्ठतारथ॒नाभावि॑वा॒राः॥ यस्मिँ॑श्चि॒त्तँसर्व॒मोतं॑प्र॒जानां॒तन्मे॒मनः॑शि॒वसंक॒ल्पम॑स्तु॥ सु॒वा॒रथि॒रश्वा॑निव॒यं

म॑नु॒ष्या॑न्नेनी॒यते॒भीशु॑भिर्वा॒जिन॑इव॥ हृ॒त्प्र॒ति॒ष्ठंयद॑जि॒रंयवि॑ष्ठं॒तन्मे॒मनः॑ शि॒वसं॑क॒ल्पम॑स्तु॥ इतियजुर्वेदमंत्राः समाप्ताः॥

अथॠग्वेदमंत्रप्रारंभः॥ येभ्यो॑मा॒तामधु॑म॒त्पिन्व॑ते॒पयः॑पी॒यूषं॒द्यौरदि॑ति॒रद्रि॑बर्हाः॥ उ॒क्थशु॑ष्मान्वृषभ॒रान्स्वप्न॑स॒स्ताँआ॑दि॒त्याँअनु॑मदास्व॒स्तये॑॥ नमो॑म॒हद्भ्यो॒नमो॑अर्भ॒केभ्यो॒नमो॒युव॑भ्यो॒नम॑आ॒शि॒नेभ्यः॑॥ यजा॑म दे॒वान्यदि॑श॒क्नवा॑म॒माज्याय॑सः॒शंस॒मावृ॑क्षिदे॒वाः॥ असु॑नीते॒पुन॑र॒स्मासु॒चक्षुःपुनः॑प्रा॒णमि॒हनो॑धेहि॒भोगं॑॥ ज्योक्प॑श्येम॒सूर्य॑मु॒च्चरं॑त॒मनु॑मतेमृ॒लया॑नःस्व॒स्ति॥ अ॒स्मेरु॒द्रामे॒हना॒पर्व॑तासोवृत्र॒हत्ये॒भर॑हूतौस॒जोषाः॑॥ यः शंस॑तेस्तुव॒तेधायि॑प॒ज्रइंद्र॑ज्येष्ठाअ॒स्माँअ॑वंतु॒दे॒वाः॥ तमीशा॑नं॒जग॑तस्त॒स्थुष॒स्पतिं॑धियंजि॒न्वमव॑सेहूमहेव॒यं॥ पू॒षानो॒यथा॒वेद॑सा॒मस॑द्वृ॒धेर॑क्षि॒तापा॒युरद॑ब्धःस्व॒स्तये॑॥श॒रासः॒कुश॑रासोद॒र्भासः॑सै॒र्याउ॒त॥ मौं॒जाअदृ

ष्टा॑वैरि॒णाःसर्वे॑सा॒कंन्य॑लिप्सत॥ इ॒हैवस्तं॒मावियौ॑ष्टं॒विश्व॒मायु॒र्व्य॑श्नुतं॥ क्रीलं॑तौपु॒त्रैर्नप्तृ॑भि॒र्मोद॑मानौ॒स्वेगृ॒हे॥ वसि॑ष्ठासःपितृ॒वद्वाच॑मक्रतदे॒वाँईला॑नाऋषि॒वत्स्व॒स्तये॑॥ प्री॒ताइ॑वज्ञा॒तयः॒काम॒मेत्या॒स्मेदे॑वासोव॑धूनुता॒वसु॑॥ दे॒वान्वसि॑ष्ठोअ॒मृता॑न्ववंदे॒येविश्वा॒भुव॑ना॒भिप्र॑त॒स्थुः॥ तेनो॑रासंतामुरुगा॒यम॒द्ययू॒यंपा॑तस्व॒स्तिभिः॒सदा॑नः॥ इदंपितृभ्योनमोअस्त्वद्येतिनमस्कारवतीमंततःशंसति॑तस्मादंततःपितृभ्योनमस्क्रियते॑तदाहुर्व्याहावंपित्र्याःशंसे३त्॥ अव्याहावाँ३इति॥ व्याहावमेवशंसेदसंस्थितंवै॑पितृयज्ञस्यसाध्वसंस्थितंवा॑एषपितृयज्ञंसंस्थापयति॑योव्याहावंशंसति॑तस्माद्व्याहावमेवशंस्तव्यं॥१॥ उप॑ह्वयेसु॒दुघां॑धे॒नुमे॒तांसु॒हस्तो॑गो॒धुगु॒तदो॑ हदेनां॥ श्रेष्ठं॑स॒वंस॑वि॒तासा॑विषन्नो॒भी॑द्धोध॒र्मस्तदु॒षुप्रवो॑चं॥ हिं॒कृ॒ण्व॒ती व॑सु॒पत्नी॒वसू॑नांव॒त्समि॒च्छंती॒मन॑सा॒भ्यागा॑त्॥ दु॒हाम॒श्विभ्यां॒पयो॑अ॒घ्न्ये

यंसाव॑र्धतांमह॒तेसौभ॑गाय॥ इं॒द्र॒दृह्य॑यामको॒शाअ॑भूवन्य॒ज्ञाय॑शिक्षगृण॒तेसस्वि॑भ्यः॥ दु॒र्मायवो॑दु॒रेवा॒मय॑र्त्या॑सोनिषं॒गिणो॑रि॒पवो॒हंत्वा॑सः॥ वाशी॑मंतऋष्टि॒मंतो॑मनी॒षिणः॑सु॒धन्वा॑न॒इषु॑मंतोनिषं॒गिणः॑॥ स्वश्वा॑स्थसु॒रथाः॑ पृश्निमातरःस्वायु॒धाम॑रुतोयाथना॒शुभं॑॥ चतु॑ष्कपर्दायुव॒तिःसु॒पेशा॑घृ॒तप्र॑तीकाव॒युना॑निवस्ते॥ तस्यां॑सुप॒र्णावृष॑णा॒निषे॑दतु॒र्यत्र॑दे॒वाद॑धि॒रेभा॑ग॒धेयं॑॥ एकः॑सुप॒र्णःसस॑मु॒द्रमावि॑वेश॒सइ॒दंविश्वं॒भुव॑नं॒विच॑ष्टे॥ तंपाके॑न॒मन॑सापश्य॒मंति॑त॒स्तंमा॒तारे॑लिह॒सउ॑रेलिहमा॒तरं॑॥ सुप॒र्णविप्राः॑क॒वयो॒वचो॑भिरेकं॒संतं॑बहु॒धाक॑ल्पयंति॥ छंदां॑सिच॒दध॑तोअध्व॒रेषु॒ग्रहा॒न्त्सोम॑स्यमिमते॒ह्वाद॑श॥पि॒तुंनुस्तो॑षंम॒होध॒र्माणं॒तवि॑षीं॥ यस्य॑त्रि॒तोव्योज॑सावृ॒त्रंविप॑र्वम॒र्दय॑त्॥ स्वादो॑पितो॒मधो॑पितोव॒यंत्वा॑ववृमहे॥ अ॒स्माक॑मवि॒ताभ॑व॥ उप॑नःपित॒वाच॑रशि॒वःशि॒वाभि॑रू॒तिभिः॑॥ मयो॒भुरा॑द्विषे॒ण्यःसखा॑

सु॒शेवो॒अद्व॑याः॥ तव॒त्येपि॑तो॒रसा॒रजां॒स्यनु॒विष्ठि॑ताः॥ दि॒विवाता॑इ॒वश्रि॒ताः॥ तव॒त्येपि॑तो॒दद॑त॒स्तव॑स्वादिष्ठ॒तेपि॑तो॥ प्रस्वा॒द्मानो॒रसा॑नांतु॒वि॒ग्रीवा॑इवेरते॥ त्वेपि॑तोम॒हानां॑दे॒वानां॒मनो॑हि॒तं॥ अका॑रि॒चारु॑के॒तुना॒तवाहि॒मव॑सावधीत्॥ यद॒दोपि॑तो॒अज॑गन्वि॒वस्व॒पर्व॑तानां॥ अत्रा॑चिन्नोमधोपि॒तोरं॑भ॒क्षाय॑गम्याः॥ यद॒पामोष॑धीनां॒परिं॒शमा॑रि॒शाम॑हे॥ वाता॑पे॒पीव॒इद्भ॑व॥ यत्ते॑सोम॒गवा॑शिरो॒यवा॑शिरो॒भजा॑महे॥ वाता॑पे॒पीव॒इद्भ॑व॥ क॒रं॒भऔषधेभव॒पीवो॑वृक्कउ॑दार॒थिः॥ वाता॑पे॒पीव॒इद्भ॑व॥ तंत्वा॑व॒यंपि॑तो॒वचो॑भि॒र्गावो॒नह॒व्यासु॑षूदिम॥ दे॒वेभ्य॑स्त्वासध॒माद॑म॒स्मभ्यं॑त्वासध॒मादं॑॥ कया॑नश्चि॒त्रआभु॑वदू॒तीस॒दावृ॑धः॒सखा॑॥ कया॒शचि॑ष्ठयावृ॒ता॥ कस्त्वा॑स॒त्योमदा॑नां॒मंहि॑ष्ठोमत्स॒दंध॑सः॥ दृ॒ल्हाचि॑दा॒रुजे॒वसु॑॥ अ॒भीषुणःसखी॑नामवि॒ताज॑रितॄ॒णां॥ श॒तंभ॑वास्यू॒तिभि॑॥२॥ द्र॒वि॒णो॒दाद्र

वि॑णसस्तु॒रस्य॑द्रविणो॒दाःसन॑रस्य॒प्रयंसत्॥ द्र॒वि॒णो॒दावी॒रव॑ती॒मिष॑न्नोद्रविणो॒दारा॑सतेदी॒र्घमायुः॑॥ स॒वि॒ताप॒श्चाता॑त्सवि॒तापु॒रस्ता॑त्सवि॒तोत्त॒रात्ता॑त्सवि॒ताध॒रात्ता॑त्॥ स॒वि॒तानः॑सुवतुस॒र्वता॑तिंसवि॒तानो॑रासतांदी॒र्घमायुः॑॥ उ॒च्चादि॒विदक्षि॑णावंतोअस्थु॒र्येअ॑श्व॒दाःस॒ह॒तेसूर्ये॑ण॥ हि॒र॒ण्य॒दाअ॑मृत॒त्वंभ॑जंतेवासो॒दाःसो॑म॒प्रति॑रंत॒आयुः॑॥ उ॒द्गा॒तेव॑शकुने॒साम॑गायसिब्रह्मपु॒त्रइ॑व॒सव॑नेषुशंससि॥ वृषे॑ववा॒जीशिशु॑मतीर॒पीत्या॑स॒र्वतो॑नःशकुनेभ॒द्रमाव॑दवि॒श्वतो॑नःशकुने॒पुण्य॒माव॑द॥ याज्ययायजतिप्रत्तिर्वैयाज्या पुण्यैवलक्ष्मीः पुण्यामेवतल्लक्ष्मींसंभावयतिपुण्यांलक्ष्मींसंस्कुरुते॥ स्व॒स्तये॑वा॒युमुप॑ब्रवामहै॒सोमं॑स्व॒स्तिभुव॑नस्य॒स्पतिः॑॥ बृह॒स्पतिं॒सर्व॑गण॑स्व॒स्त॒ये॑स्व॒स्तय॑आदि॒त्यासो॑भवंतुनः॥ आदित्यउदयनीयःपथ्ययैवेतःस्वस्त्याप्रयंतिपथ्यांस्वस्तिमभ्युद्यंतिस्वस्त्येवेतःप्रयंतिस्वस्त्युद्यंतिस्वस्त्यु

द्यंति॥ ऋ॒ध्याम॒स्तोमंसनु॒याम॒वाजXXXमत्रस॒रथ॒हापयात॥ यशा॒नप॒क्कंमधुगोप्वं॒तराभूतांशो॑अ॒श्विनोः॒कैम॑म॒प्राः॥ सर्वामृद्धिमृध्नुयामिति॑तंवैतेजसैवपुरस्तात्पर्यभव॑च्छंदोभिर्मध्यतोक्षरैरुपरिष्टा॑द्गायत्र्यासर्वतो॑द्वादशाहंपरिभूय॑सर्वामृद्धिमार्ध्नोत्स॑र्वामृद्धिमृध्नोतियएवंवेद॥३॥ श्रि॒ये जा॒तःश्रियआनिरि॑याय॒श्रियं॒वयो॑जरि॒तृभ्यो॑दधाति॥ श्रियं॒वसा॑नाअमृत॒त्वमा॑य॒न्भवं॑तिस॒त्यास॑मि॒थामि॒तद्रौ॑॥ श्रियएवैनंतच्छ्रियामादधाति॑संततमृचावषट्कृत्यं॑संतत्यैसंधीयते॑प्रजयापशुभिर्यएवंवेद॥ शु॒क्रेभि॒रंगै॒रज॑आतत॒न्वान्क्रतुं॑पुना॒नःक॒विभिः॑प॒वित्रैः॥ शो॒चिर्वसा॑नः॒पर्यायु॑र॒पा॑श्रियो॑मिमीतेबृह॒तीरनू॑नाः॥ वास्तो॑ष्पते॒प्रति॑जानीह्य॒स्मान्त्स्वा॑वे॒शोअ॑नमी॒वोभ॑वानः॥ यत्त्वेम॑हे॒प्रति॒तन्नो॑जुपस्व॒शंनो॑भवद्वि॒पदे॒शंचतु॑ष्पदे॥ वास्तो॑ष्पतेप्र॒तर॑णोन एधिगय॒स्फानो॒गोभि॒रश्वे॑भिरिंदो॥ अ॒जरा॑सस्तेस॒ख्येस्या॑

मपि॒तेव॑पु॒त्रान्प्रति॑नोजुषस्व॥ वास्तो॑ष्पतेश॒ग्मया॑सं॒सदा॑तेसक्षी॒महि॑रण्वया॑गातु॒मत्या॑॥ पा॒हिक्षेम॑उ॒तयोगे॒वरं॑नोयू॒यंपा॑तस्व॒स्तिभिः॒सदा॑नः॥ अ॒मी॒व॒हावा॑स्तोष्पते॒विश्वा॑रू॒पाण्या॑वि॒शन्॥ सखा॑सु॒शेव॑एधिनः॥४॥ स॒मु॒द्रज्ये॑ष्ठाःसलि॒लस्य॒मध्या॑त्पुना॒नायं॒त्यनि॑विशमानाः॥ इंद्रोयाव॒ज्रीवृ॑ष॒भोर॒राद॒ताआपो॑दे॒वीरि॒हमाम॑वंतु॥ याआपो॑दि॒व्याउ॒तवा॒स्रवं॑तिख॒नित्रि॑माउ॒तवा॒याःस्व॑यं॒जाः॥ स॒मु॒द्रार्था॒याःशुच॑यःपाव॒कास्ताआपो॑दे॒वीरि॒हमाम॑वंतु॒॥ यासां॒राजा॒वरु॑णो॒याति॒मध्ये॑सत्यानृ॒तेअ॑व॒पश्यं॒जना॑नां॥ म॒धु॒श्चुतः॒शुच॑यो॒याः पा॑व॒कास्ताआपो॑दे॒वीरि॒माम॑वंतु॥ यासु॒राजा॒वरु॑णो॒यासु॒सोमो॒विश्वे॑दे॒वायासूर्ज॒मदं॑ति॥ वै॒श्वा॒न॒रोयास्व॒ग्निःप्रवि॑ष्ट॒स्ताआपो॑दे॒वीरि॒हमाम॑वंतु॥ त्रायं॑तामि॒हदे॒वास्त्राय॑तांम॒रुतां॑ग॒णः॥ त्रायं॑तां॒विश्वा॑भू॒तानि॒यथा॒यम॑र॒पाअस॑त्॥ आप॒इद्वाउ॑भेष॒जीरापो॑अमीव॒चात॑नीः॥ आ

पः॒सर्व॑स्यभेष॒जीस्तास्ते॑कृण्वंतुभेष॒जं॥ हस्ता॑भ्यां॒दश॑शाखाभ्या॑जि॒ह्वावा॒चःपु॑रोग॒वी॥ अ॒ना॒म॒यित्नुभ्यां॑त्वा॒ताभ्यां॒त्वोप॑स्पृशामसि॥ इ॒माआ॑पःशि॒वत॑माइ॒माःस॒र्वस्य॑भेष॒जीः॥ इ॒मारा॒ष्ट्रस्य॒वर्ध॑नीरि॒पारा॒ष्ट्रभृतोमृताः॑॥ याभि॒रिंद्र॑म॒भ्यपिं॑चत्प्र॒जाप॑तिः॒सोमं॒राजा॑नं॒वरु॑णं॒यमं॒मनुं॑॥ ताभि॑र॒द्भिर॒भिषिं॑चामि॒त्वाम॒हंराज्ञां॒त्वम॑धिराजो॑भवे॒ह॥ म॒हांतं॑त्वाम॒हीना॑सं॒म्राजं॑चर्षणी॒नां॥ दे॒वीजनि॑त्र्यजीजनद्र॒द्राजनि॑त्र्यजीजनत्॥५॥ उपा॑स्मैगायतानरः॒पव॑माना॒येंद॑वे॒॥ अ॒भिदे॒वाँइय॑क्षते॥ अ॒भिते॒मधु॑ना॒पयोथ॑र्वाणोअशिश्रयुः॥ दे॒वंदे॒वाय॑देव॒यु॥ सनः॑पवस्व॒शंगवे॒शंजना॑य॒शमर्व॑ते॥ शंरा॑ज॒न्नोष॑धीभ्यः॥ ब॒भ्रवे॒नुस्वत॑वसेरु॒णाय॑दिवि॒स्पृशे॥ सोमा॑यगा॒थम॑र्चत॥ हस्त॑च्युतेभि॒रद्रि॑भिःसु॒तंसोमं॑पुनीतन॥ मधा॒वाधा॑वता॒मधु॑॥ प्रमं॒दिने॑पितु॒मद॑र्चता॒वचो॒यःकृ॒ष्णग॑र्भानि॒रह॑न्नृ॒जिश्व॑ना॥

अ॒व॒स्यवो॒वृष॑णं॒वज्र॑दक्षिणंम॒रुत्वं॑तंस॒ख्याय॑हवामहे॥ सूय॒व॒साद्भग॑वती॒हिभू॒याअथो॑व॒यंभग॑वंतःस्याम॥ अ॒द्धितृण॑मघ्न्येविश्व॒दानीं॒पिब॑शु॒द्धमु॑द॒कमा॒चरं॑ती॥६॥ कनि॑क्रदज्ज॒नुषं॑त्रब्रुवा॒णइय॑र्ति॒वाच॑मरि॒तेव॒नावं॑॥ सु॒मं॒गल॑श्चशकुने॒भवा॑सि॒मात्वा॒काचि॑दभि॒भाविश्व्या॑विदत्॥ मात्वा॑श्ये॒नउद्व॑धी॒न्मासु॑प॒र्णोमात्वा॑विद॒दिषु॑मान्वी॒रोअस्ता॑॥ पित्र्या॒मनु॑प्र॒दिशं कनि॑क्रदत्सुमं॒गलो॑भद्रवा॒दीव॑दे॒ह॥ अव॑क्रंददक्षिण॒तोगृ॒हाणां॑सुमं॒गलो॑भद्रव॒दीशकुंते॥ मान॑स्ते॒नई॑शत॒माघशं॑सोबृहद्व॑दे॒मव॒दर्थेसुवीराः॥ प्र॒द॒क्षि॒णिद॒भिगृ॑णंतिका॒रवो॒वयो॒वयो॒वदं॑तऋतु॒थाश॒कुंत॑यः॥ उ॒भेवाचौ॑वदतिसाम॒गाइ॑वगाय॒त्रंच॒त्रैष्टु॑भं॒चानु॑राजति॥ उ॒द्गा॒तेव॑शकुने॒साम॑गायसिब्रह्मपु॒त्रइ॑व॒सव॑नेषु॒शंससि॥ वृ॒षे॑ववा॒जीशिशु॑मतीर॒पीत्या॑स॒र्वतो॑नःशकुनेभ॒द्रमाव॑दवि॒श्वतो॑नःशकुने॒पुण्य॒माव॑द॥ आ॒वदं॒स्त्वंश॑कुनेभ॒द्रमाव॑दतू॒ष्णी

मासी॑नःसुम॒तिंचि॑किद्धिनः॥ यदु॒त्पत॒न्वद॑सिकर्क॒रिर्य॑थाबृ॒हद्व॑दे॒मवि॒दथे॑सु॒वीराः॑॥७॥ श॒तमिन्नुश॒रदो॒अंति॑दे॒वा॒यत्रा॑न॒श्च॒क्राज॒रसं॑त॒नूनां॑॥ पु॒त्रासो॒यत्र॑पि॒तरो॒भवं॑ति॒मानो॑म॒ध्यारी॑रिप॒तायु॒र्गतोः॑॥ अस्मिन्राष्ट्रेश्रियमावेशया॑म्यतोदेवीःप्रतिपश्याम्यापः॥ दक्षिणंपादमवनेनिजे॑स्मिन्राष्ट्रइंद्रियंदधामि॥ सव्यंपादमवनेनिजे॑स्मिन्राष्ट्रइंद्रियंवर्धयामि॥ पूर्वमन्यमपरमन्यं॑पादाववनेनिजे॥ देवाराष्ट्रस्यगुप्त्या॑अभयस्यावरुध्यै॥ आपःपादावनेजनी॑र्द्विषंतंनिर्दहंतुमे॥ अ॒नृ॒क्ष॒राऋ॒रात्र॒जवः॑संतु॒पंथा॒येभिः॒सखा॑यो॒यंति॑नोवरे॒यं॥ सम॑र्य॒मासंभगो॑नोनिनीया॒त्संजा॑स्प॒त्यंसु॒यम॑मस्तुदे॒वाः॥ आनः॑प्र॒जांज॑नयतुप्र॒जाप॑तिराजर॒साय॒सम॑नक्त्वर्य॒मा॥ अदु॑र्मगलीःपतिलो॒कमावि॑श॒शंनो॑भवद्वि॒पदे॒शंचतु॑ष्पदे॥ अघो॑रचक्षु॒रप॑तिघ्न्येधिशि॒वाप॒शुभ्यः॑सु॒मनाः॑सु॒वर्चाः॑॥ वी॒र॒सूर्दे॒वका॑मास्यो॒नाशंनो॑भवद्वि॒पदे॒शंचतु॑

ष्पदे॥ इ॒मांत्वमिं॑द्रमीढ्वःसुपु॒त्रसु॒भगां॑कृणु॥ दशा॑स्यांपु॒त्रानाधे॑हि॒पति॑मेकाद॒शंकृ॑धि॥ स॒म्राज्ञी॒श्वशु॑रेभवस॒म्राज्ञी॑श्व॒श्र्वांभ॑व॥ ननां॑दरिस॒म्राज्ञी॑भवस॒म्राज्ञीअधि॑दे॒वृषु॑॥ समं॑जंतु॒विश्वे॑दे॒वाःसमापो॒हृद॑यानिनौ॥ संमा॑त॒रिश्वा॒संधा॒तासमु॒देष्ट्रि॑दधातुनौ॥८॥ परि॑त्वागिर्वणो॒गिर॑इ॒माभ॑वंतुवि॒श्वतः॑॥ वृ॒द्धायु॒मनु॒वृद्ध॑योजुष्टा॑भवंतु॒जुष्ट॑यः॥ तान्वो॑म॒होम॒रुत॑एव॒याव्नो॒-विष्णो॑रे॒षस्य॑प्रभृ॒थेह॑वामहे॥ हिर॑ण्यवर्णान्ककु॒हान्य॒तःस्रु॑चोब्रह्म॒ण्यंतः॒शंस्यं॒राध॑महे॥ दशा॑वनिभ्यो॒दश॑कक्षेभ्यो॒दश॑योक्त्रेभ्यो॒दश॑योजनेभ्यः॥ दशा॑भीशुभ्योअर्चता॒जरे॑भ्यो॒दश॒धुरो॒दश॑यु॒क्तावह॑द्भ्यः॥ तेअद्र॑यो॒दश॑यंत्रासआ॒शव॒स्तेषा॑मा॒धानं॒पर्ये॑तिहर्य॒तं॥ तऊ॑सु॒तस्य॑सो॒म्यस्यांध॑सों॒शोःपी॒यूषं॑प्रथ॒मस्य॑भेजिरे॥ तेसो॒मादो॒हरी॒इंद्र॑स्यनिंसतें॒शुंदु॒हंतो॒अध्या॑सते॒गवि॑॥ तेभि॑र्दु॒ग्धंप॑पि॒वान्त्सो॒म्यंमध्विंद्रो॑वर्धते॒प्रथ॑तेवृषा॒यते॑॥

वृषा॑वोअं॒शुर्नकिला॑रिषाथ॒नेला॑वंतः॒सद॒मित्स्थ॒नाशि॑ताः॥ रै॒व॒त्येव॒मह॑सा॒चार॑वस्थन॒यस्य॑ग्रावाणो॒अजु॑षध्वमध्व॒रं॥ विश्वेत्ताते॒सव॑नेषुप्र॒वाच्या॒याच॒कर्थ॑मघवन्निंद्रसुन्व॒ते॥ पारा॑वतं॒यत्पु॑रुसंभृ॒तंवस्व॒पावृ॑णोःशर॒भाय॒ऋषि॑बंधवे॥ नी॒ल॒लो॒हि॒तंभ॑वतिकृ॒त्यास॒क्तिर्व्य॑ज्यते॥ एधं॑तेअस्याज्ञा॒तयः॒पति॑र्ब॒धेषु॑बध्यते॥ प्रेतिचेतिचेत्येतद्वैसर्वस्वस्त्ययनंयत्प्रेतिचेतिचेतितद्योस्यप्रियःस्यात्तमेतेनानुमंत्रयेतप्रेतिचेतिचेतिस्वस्त्येवगच्छतिस्वस्तिपुनरागच्छति॥ संगोभि॑रांगिर॒सोनक्ष॑माणो॒भग॑इ॒वेद॑र्य॒मणं॑निनाय॥ जने॑मि॒त्रोनदंप॑तीअनक्ति॒बृह॑स्पतेवा॒जया॒शूँरि॑वा॒जौ॥९॥ अ॒क्षीभ्यं॑ते॒नासि॑काभ्यां॒॑कर्णा॑भ्यां॒छुबु॑का॒दधि॑॥ यक्ष्मं॑शीर्ष॒ण्यं॑म॒स्तिष्का॑ज्जि॒ह्वाया॒विवृ॑हामिते॥ ग्री॒वाभ्य॑स्त॒उ॒ष्णिहा॑भ्यः॒कीक॑साभ्योअनू॒क्या॑त्॥ यक्ष्मं॑दोष॒ण्य॑१॒मंसा॑भ्यांबा॒हुभ्यां॒विवृ॑हामिते॥ आं॒त्रेभ्य॑स्ते॒गुदा॑भ्योवनि॒

ष्ठोर्हृद॑या॒दधि॑॥ यक्ष्मं॒मत॑स्नाभ्यांय॒क्नःप्ला॒शिभ्यो॒विवृ॑हामिते॥ ऊ॒रुभ्यां॑तेअष्ठी॒वद्भ्यां॒पार्ष्णि॑भ्यां॒प्रप॑दा॒भ्यां॥ यक्ष्मं॒श्रोणि॑भ्यां॒भास॑दा॒द्भंस॑सो॒विवृ॑हामिते॥ मेह॑नाद्वनं॒कर॑णा॒ल्लोम॑भ्यस्तेन॒खेभ्यः॑॥ यक्ष्मं॒सर्व॑स्मादा॒त्मन॒स्तमि॒दंविवृ॑हामिते॥ अंगा॑दंगा॒ल्लोम्नो॑लोम्नोजा॒तंपर्व॑णिपर्वणि॥ यक्ष्मं॒सर्व॑स्मादा॒त्मन॒स्तमि॒दंविवृ॑हामिते॥ भ॒द्राअ॒ग्नेर्व॑ध्र्य॒श्वस्य॑सं॒दृशो॑वा॒मीप्रणी॑तिःसु॒रणा॒उपे॑तयः॥ यदीं॑सुमि॒त्रावि॒शोअग्र॑इं॒धते॑घृ॒तेनाहु॑तोजरते॒दवि॑द्युतत्॥ स्व॑र्भानो॒रध॒यदिं॑द्रमा॒याअ॒वोदि॒वोवर्त॑मानाअ॒वाह॑न्॥ गू॒ल्हंसूर्य॒तम॒साप॑व्रतेनतु॒रीये॑ण॒ब्रह्म॑णाविन्द॒दत्रिः॑॥ धामं॑ते॒विश्वं॒भुव॑न॒मधि॑श्रि॒तमं॒तःस॑मु॒द्रेहृ॒द्यं॑१॒तरायु॑षि॥ अ॒पामनी॑केसमि॒थेयआभृ॑त॒स्तम॑श्याम॒मधु॑मंतंतऊ॒र्मिं॥१०॥ भ॒द्रोभ॒द्रया॒सच॑मान॒आगा॒त्स्वसा॑रंजा॒रोअ॒भ्ये॑तिप॒श्चात्॥ सु॒प्र॒के॒तैर्द्युभि॑र॒ग्निर्वि॒तिष्ठ॒न्रुश॑द्भि॒र्वर्णैर॒भिरा॒मम॑स्थात्॥ ज॒ज्ञा॒नंस॒

प्तमा॒तरो॑वे॒धाम॑शासतश्रि॒ये॥ अ॒यंध्रु॒वोर॑यी॒णांचिके॑त॒यत्॥ योजा॒गार॒तमृचः॑कामयंते॒योजा॒गार॒तमु॒सामा॑नियंति॥ योजा॒गार॒तम॒यंसोम॑आह॒तवा॒हम॑स्मि॒स॒ख्येन्यो॑काः॥ अ॒ग्निर्जा॑गार॒तमृचः॑कामयंते॒ग्निर्जा॑गार॒तमु॒सामा॑नियंति॥ अ॒ग्निर्जा॑गार॒तम॒यंसोम॑आह॒तवा॒हम॑स्मिस॒ख्येन्यो॑काः॥ जा॒गर्पि॒त्वंभुव॑नेजातवेदोजा॒गर्पि॒यत्र॒यज॑तेह॒विष्मा॑न्॥ इ॒द॑ह॒विःश्र॒द्दधा॑नोजुहोमि॒तेन॑पासि॒गुह्यं॒नाम॒गोनां॑॥ अध॒स्यायोष॑णाम॒हीप्र॑ती॒चीवश॑म॒श्व्यं॥ अधि॑रुक्मा॒विनी॑यसे॥ स॒त्यास॒त्येभि॑र्मह॒तीम॒हद्भि॑र्दे॒वीदे॒वेभि॑र्यज॒तायज॑त्रैः॥ रु॒जद्दृ॒ल्हानि॒दद॑दु॒स्रिया॑णां॒प्रति॒गाव॑उ॒षसं॑वावशंत॥ प्रक्षोद॑सा॒धाय॑सासस्रए॒षासर॑स्वतीध॒रुण॒माय॑सी॒पूः॥ प्र॒बाब॑धानार॒थ्ये॑वयाति॒विश्वा॑अ॒पोम॑हि॒नासिंधु॑र॒न्याः॥ आतून॑इंद्रक्षु॒मंतं॑चि॒त्रंग्रा॒भंसंगृ॑भाय॥ म॒हा॒ह॒स्तीदक्षि॑णेन॥ वास्तो॑प्पतेध्रु॒वास्थूणांस॑त्रंसो॒म्यानां॑॥ द्र॒प्सोभे॒

त्तापु॒रांशश्व॑तीना॒मिंद्रो॒मुनी॑नां॒सखा॑॥११॥ दे॒वानां॒नुव॒यंजाना॒प्रवो॑चामविप॒न्यया॑॥ उ॒क्थेषु॑श॒स्यमा॑नेषु॒यःपश्या॒दुत्त॑रेयु॒गे॥ ब्रह्म॑ण॒स्पति॑रे॒तासंक॒र्मार॑इवाधमत्॥ दे॒वानां॑पू॒र्व्येयु॒गेस॑तः॒सद॑जायत। दे॒वानां॑यु॒गेप्र॑थ॒मेस॑तः॒सद॑जायत। तदशा॒अन्व॑जायंत॒तदु॑त्ता॒नप॑द॒स्परि॑॥ भूर्ज॑ज्ञउत्ता॒नप॑दोभुवआशा॑अजायंत॥ अदि॑ते॒र्दक्षो॑अजायत॒दक्षा॒द्वदि॑तिः॒परि॑॥ अदि॑ति॒र्ह्यज॑निष्ट॒दक्ष॒यादु॑हि॒तातव॑॥ ता॑दे॒वाअन्व॑जायंतभ॒द्राअ॒मृत॑बंधवः॥ यद्दे॑वाअ॒दःस॑लि॒लेसुसं॑रब्धा॒अति॑ष्ठत॥ अत्रा॑वो॒नृत्य॑तामिवती॒व्रोरे॒णुरपा॑यत॥ यद्दे॑वा॒यत॑योयथा॒भुव॑ना॒न्यपि॑न्वत॥ अत्रा॑समु॒द्रआगू॒ल्हमासूर्य॑मजभर्तन॥ अ॒ष्टौपु॒त्रासो॒अदि॑ते॒र्येजा॒तास्त॒न्व॑१॒स्परि॑॥ दे॒वाँउप॒प्रैत्स॒प्तभिः॒परा॑मार्ता॒डमा॑स्यत्। स॒प्तभिः॑पु॒त्रैरदि॑ति॒रुप॒प्रैत्पू॒र्व्ययु॒गं॥ प्र॒जायै॑मृ॒त्यवे॑त्व॒त्पुन॑र्मार्ता॒डमाभ॑रत्॥ त्व॑नो॑अग्नआ॒युषु॒त्वं

दे॒वेषु॑पू॒र्व्य॒वस्व॒एक॑इरज्यसि॥ त्वमापः॒परि॒स्रुतः॒परि॑यंति॒स्व॒से॑तवो॒नभं॑तामन्य॒केस॑मे॥ मोपुणः॒परा॑परा॒निर्ऋ॑तिर्दु॒र्हणा॑वधीत्॥ पदी॒ष्टतृष्ण॑यास॒ह॥ य॒ज्ञाय॑ज्ञावःसम॒नातु॑तु॒र्वणि॒र्धियं॑धियंवोदेव॒याउ॑दधिध्वे॥ आवो॒ र्वाचः॑सुवि॒ताय॒रोद॑स्योर्म॒हेब॑वृत्या॒मव॑सेसुवृ॒क्तिभिः॑॥ इतिॠग्वेदमंत्राःसमाप्ताः॥ ॥ इतिहिरण्यकेशीयामंत्रसंहितासमाप्ता॥

——————

इदं पुस्तकं गोखलेइत्युपनामकेन लक्ष्मणात्मजमहादेवभट्टेनसंपाद्यदत्तं तदिदं मुंबय्यां श्री. पांडुरंग जावजी श्रेष्ठिभिः स्वीये “निर्णयसागरा” ख्यमुद्रणालये मुद्रयित्वा प्रकाशितम्. शाकः १८५६. सन १९३४.

——————

[TABLE]

[TABLE]

]