यजुर्वेदे विश्वासटिप्पन्यः

त्रयोदशः प्रश्नः

०१

विश्वास-प्रस्तुतिः

अथात इष्टीर्व्याख्यास्यामस्

मूलम्

अथात इष्टीर्व्याख्यास्यामस्

English

Now we shall explain the Iṣṭis.

विश्वास-प्रस्तुतिः

तासाँसकृत्प्रदिष्टमेव दार्शपौर्णमासिकं तन्त्रं दार्शपौर्णमासिकः सँ स्कारः

मूलम्

English

Their procedure following that of the Full-moon and New-moon sacrifices is once laid down. The accomplishments are those that belong to the Full-moon and New-moon sacrifices.

विश्वास-प्रस्तुतिः

सर्वाः प्रथमाः सर्वा मध्यमाः सर्वा उत्तमा यथाकालं पर्वतिथ्या निर्वपेद्या आदिष्टस्थाना अथ या अनादिष्टस्थाना यानि पूर्वपक्षस्य पुण्याहान्येतत्तीर्थानि भवन्ति या अनार्तेष्टयोऽथ या आर्तेष्टय उपाधिगमकालास्ता भवन्ति

मूलम्

English

All (Ișṭis) are the initial ones; all are the middle ones; all are the final ones.¹ Those whose period is prescribed, one should perform at the proper time-the Parvan day or other days. Those for which specific period is not mentioned, are to be performed on the auspicious days of the first month-half. Those Iṣṭis which are prescribed for one who is not in a distress are to be performed on these days (i.e. the auspicious days of the first month-half). Those which are prescribed for one in distress are to be performed at the advent of distress.

विश्वास-प्रस्तुतिः

यथैतदभ्युद्धृताभ्युदिताभिनिम्रुक्ताविजातेति

मूलम्

यथैतदभ्युद्धृताभ्युदिताभिनिम्रुक्ताविजातेति

विश्वास-प्रस्तुतिः

Thus the Iṣṭi to be performed in the contingency that one carries forth the (Āhavanīya) fire again when he has already carried it forth (for the Agnihotra); one carries forth the fire after sunrise; one carries forth the fire after sunset; when a son is born.

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

व्युदितमग्न्यन्वाधानं नित्यं व्रतोपायनं यावत्सिद्धि याजमानमनुसँ हरेदन्यत्रावापदेवताभ्यस्

मूलम्

English

The adding of fuel to the fires is prescribed differently. The observation of vow is obligatory. One should compress the sacrificer’s functioning so far as it is expedient except that for the deities to be admitted.

विश्वास-प्रस्तुतिः

तासां याः सोपनामास्ता उपाँश्वथेतरा उच्चैरादेशादेव

मूलम्

तासां याः सोपनामास्ता उपाँश्वथेतरा उच्चैरादेशादेव

विश्वास-प्रस्तुतिः

The recitings for the deities whose names are with qualifications are to be in a low tone. Those for others are to be in a loud tone because it is so prescribed.

मूलम्

The recitings for the deities whose names are with qualifications are to be in a low tone. Those for others are to be in a loud tone because it is so prescribed.

विश्वास-प्रस्तुतिः

सप्तदश सामिधेन्यो जानीयाद्यथैतन्मानवी ऋचौ धाय्ये कुर्यादुष्णिहककुभौ धाय्ये त्रिष्टुभौ संयाज्ये

मूलम्

English

One should understand seventeen Sāmidheni verses; (the Hotr̥) should add (for that purpose) two verses revealed to Manu;² (or) the verses in the Triṣṭubh and the Kakubh metre, and the puronuvākyā - yājyā verses for the Sviṣṭakr̥t offering in the Triṣṭubh metre.

विश्वास-प्रस्तुतिः

वार्त्रघ्नावाज्यभागौ पूर्वपक्षे

मूलम्

वार्त्रघ्नावाज्यभागौ पूर्वपक्षे

English

In the Iṣṭi to be performed in the bright month-half the puronuvākyās of the Ājyabhāga offerings should be vārtraghna³;

विश्वास-प्रस्तुतिः

वृधन्वन्तावपरपक्ष इत्यौपमन्यवो यानि हवीँषि कामेन वा दक्षिणया वा व्यपेतानि स्युर्नानाबर्हीँष्येव तानि जानीयाद्

मूलम्

English

in the dark month-half the vr̥dhanvant.⁴ So says Aupamanyava. One should understand that for such offerings as are distinguished by the intention or Dakṣiṇās, there should be separate sacrificial grass.

विश्वास-प्रस्तुतिः

आदेशादेव दक्षिणाव्यपेतँसमानबर्हिर्भवति यथा दिशामवेष्टिर्नेष्टीरुपाँ शुयाजोऽनुसमेति

मूलम्

English

It is only by special mention that there should be a common sacrificial grass for more Iṣṭis even though their Dakṣiṇās may vary; for example, the Diśām Aveṣṭi sacrifices. The rule of Upaṁśu offerings does not apply to such Iṣṭis.

विश्वास-प्रस्तुतिः

यद्देवत्यँहविस्तद्देवत्ये याज्यापुरोऽनुवाक्ये

मूलम्

यद्देवत्यँहविस्तद्देवत्ये याज्यापुरोऽनुवाक्ये

English

The puronuvākyā-yājyās should be addressed to that divinity to which the oblation is to be offered.

विश्वास-प्रस्तुतिः

पुरस्तात्स्विष्टकृत उपहोमा यासामुक्ता उपहोमा वासोदक्षिणाः काम्या इष्टयो या अनादिष्टदक्षिणा गोदक्षिणः पशुबन्धो नित्योऽन्वाहार्य इतीन्न्वा इमा इष्टीर्व्याख्याताः १

मूलम्

English

The subordinate offerings, when prescribed, are to be made prior to the Sviṣṭakr̥t offering. In such Iṣṭis in whose case the Dakṣiṇās are not prescribed, pieces of cloth are to be given as Dakṣiṇās. In an animal-sacrifice a cow is to be given as Dakṣiņā. The giving away of Anvāhārya cooked rice is obligatory. Thus are explained the Iṣṭis (in general).

०२

विश्वास-प्रस्तुतिः

अथ वै भवत्यैन्द्रा ग्नमेकादशकपालं निर्वपेत्प्रजाकाम इति

मूलम्

अथ वै भवत्यैन्द्रा ग्नमेकादशकपालं निर्वपेत्प्रजाकाम इति

English

It is indeed said, “One desiring offspring should offer a cake on eleven potsherds to Indra.”⁵

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवत उभा वामिन्द्रा ग्नी अश्रवँहीत्यैन्द्रा ग्नमेकादशकपालं निर्वपेत्स्पर्धमानः क्षेत्रे वा सजातेषु वेति

मूलम्

English

These are the puronuvākyā-yājyā for this ((Iṣṭi) : ubhā vām indrāgnī…⁶ and aśravaṁ hi….⁶ One who is struggling for land or kinsmen should offer a cake on eleven potsherds to Indra-Agni.⁷

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवत इन्द्रा ग्नी रोचना दिवः श्नथद्वृत्रमित्यैन्द्रा ग्नमेकादशकपालं निर्वपेत्सङ्ग्राममुपप्रयास्यन्निति

मूलम्

English

These are the puronuvākyā-yājyā for this (Iṣṭi): Indrāgnī rocanā divaḥ… and śnathad vr̥tram…."⁸ One who is proceeding towards the battle-field should offer a cake on eleven potsherds to Indra-Agni.⁹

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवत इन्द्रा ग्नी नवतिं पुरः शुचिं नु स्तोममित्यैन्द्रा ग्नमेकादशकपालं निर्वपेत्सङ्ग्रामं जित्वेति

मूलम्

English

These are the puronuvākyā-yājyā for this (Iṣṭi) : indrāgni navatim puraḥ … and śucim nu stomam…."¹⁰ One (desiring to regain strength) after having won the battle should offer a cake on eleven potsherds to Indra-Agni.¹¹

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवत उभा वामिन्द्रा ग्नी अश्रवँहीत्यैन्द्रा ग्नमेकादशकपालं निर्वपेज्जनतामेष्यन्निति

मूलम्

English

These are the puronuvākyā-yājyā for this (Iṣṭi): ubhā vām indrāgnī… and aśravaṁ hi…¹² One who is going to meet people should offer a cake on eleven potsherds to Indra-Agni.¹³

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवत इन्द्रा ग्नी रोचना दिवः श्नथद्वृत्रमिति

मूलम्

तस्या एते भवत इन्द्रा ग्नी रोचना दिवः श्नथद्वृत्रमिति

English

These are the puronuvākyā-yājyā for this (Iṣṭi) : indrāgnī rocanā divaḥ… and śnathad vr̥tram …¹⁴

विश्वास-प्रस्तुतिः

पौष्णं चरुमनुनिर्वपेदिति

मूलम्

पौष्णं चरुमनुनिर्वपेदिति

English

Subsequently he should offer cooked rice to Pūṣan.¹⁵

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतो वयमु त्वा पथस्पते पथस्पथ इति

मूलम्

तस्या एते भवतो वयमु त्वा पथस्पते पथस्पथ इति

English

These are the puronuvākyā- yājyā for this (Iṣṭi) : vayam u tvā pathaspate….¹⁶ and pathaspathaḥ….¹⁶

विश्वास-प्रस्तुतिः

क्षैत्रपत्यं चरुं निर्वपेज्जनतामागत्येति

मूलम्

क्षैत्रपत्यं चरुं निर्वपेज्जनतामागत्येति

English

After having met the people, one should offer cooked rice to Kṣetrapati.¹⁷

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतः क्षेत्रस्य पतिना वयं क्षेत्रस्य पत इत्यैन्द्रा ग्नमेकादशकपालमुपरिष्टान्निर्वपेदिति

मूलम्

English

These are the puronuvākyā-yājyā for this (Iṣṭi) : kṣetrasya patinā vayam…¹⁸ and kṣetrasya pate….¹⁸ Subsequently he should offer a cake on eleven potsherds to Indra-Agni.

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतो ये सङ्ग्रामं जिग्युषः २

मूलम्

तस्या एते भवतो ये सङ्ग्रामं जिग्युषः २

English

Those are the puronuvākyā-yājyā for this (Iṣṭi) which are for one who has won the battle.¹⁹

०३

विश्वास-प्रस्तुतिः

अग्नये पथिकृते पुरोडाशमष्टाकपालं निर्वपेद्यो दर्शपूर्णमासयाजी सन्नमावास्यां वा पौर्णमासीं वातिपादयेदित्येतयेष्ट्या यक्ष्यमाण उपकल्पयते पथोऽन्तिकाद्बर्हिरनड्वाहं तस्या एते भवतोऽग्ने नया देवानामित्यन्वाहार्यमासाद्यानड्वाहं ददात्यग्नये व्रतपतये पुरोडाशमष्टाकपालं निर्वपेद्य आहिताग्निः सन्नव्रत्यमिव चरेदिति

मूलम्

English

One who, being an offerer of Full-moon and New-moon sacrifices, trans- gresses a new-moon day or a full-moon day (without performing a sacrifice) should offer a cake on eight potsherds to Pathikr̥t Agni.²⁰ One who is going to perform this Işti procures sacrificial grass grown near a path and an ox. These are the puronuvākya-yājyā for this (Iṣṭi) : agne naya…²¹ and ā devānām…²¹ Having deposited the Anvāhārya cooked rice (within the altar) the sacrificer gives away an ox. One who after having set up the sacred fires breaks the vows, should offer a cake on eight potsherds to Vratapati Agni.²²

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतस्त्वमग्ने व्रतपा असि यद्वो वयं प्रमिनाम व्रतानीत्यग्नये रक्षोघ्ने पुरोडाशमष्टाकपालं निर्वपेद्यँरक्षाँसि सचेरन्नित्यथ वै भवति

मूलम्

English

These are the puronuvākyā-yājyā for this (Iṣṭi) : tvam agne vrtapā asi…²³ and yad vo vayam premināma vratāni….²³ One whom evil spirits trouble should offer a cake on eight potsherds to Rakṣohan Agni.²⁴

विश्वास-प्रस्तुतिः

निशितायां निर्वपेत्परिश्रिते याजयेदिति

मूलम्

निशितायां निर्वपेत्परिश्रिते याजयेदिति

English

It is indeed said, “One should pour out paddy at midnight and cause the sacrificer to offer within an enclosure."²⁴

विश्वास-प्रस्तुतिः

स निशायां महारात्र उत्थायाग्नये रक्षोघ्ने पुरोडाशमष्टाकपालं निर्वपति

मूलम्

स निशायां महारात्र उत्थायाग्नये रक्षोघ्ने पुरोडाशमष्टाकपालं निर्वपति

English

Having got up at early dawn, the Adhvaryu pours out paddy for a cake on eight potsherds to Rakṣohan Agni.

विश्वास-प्रस्तुतिः

परिश्रिते याजयति

मूलम्

परिश्रिते याजयति

English

He makes the sacrificer offer within an enclosure.

विश्वास-प्रस्तुतिः

कृणुष्व पाजः प्रसितिं न पृथ्वीमित्येतस्यानुवाकस्य पञ्चदश सामिधेनीः पराचीरन्वाह

मूलम्

English

The Hotr̥ recites fifteen Sāmidhenī verses in a serial order from the Anuvāka beginning with the verse kṛṇuṣva pājaḥ prasitim na pr̥thvīm…²⁵

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतो रक्षोहणम्वि ज्योतिषेत्यथ पुरस्तात्स्विष्टकृतः स्रुवाहुतिमुपजुहोत्युत स्वानासो दिवि षन्त्वग्नेरिति ३

मूलम्

English

These are the puronuvākyā-yājyā for this (Iṣṭi). rakṣohaṇam…²⁶ vi jyotiṣā…²⁶ Prior to the Sviṣṭakṛt offering he offers a spoonful with the verse uta svānāso divi santu agneḥ…²⁶

०४

विश्वास-प्रस्तुतिः

अग्नये रुद्र वते पुरोडाशमष्टाकपालं निर्वपेदभिचरन्निति

मूलम्

अग्नये रुद्र वते पुरोडाशमष्टाकपालं निर्वपेदभिचरन्निति

English

One who desires to practise exorcism should offer a cake on eight potsherds to Rudravat Agni.²⁷

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतस्त्वमग्ने रुद्र आ वो राजानमित्यग्नये सुरभिमते पुरोडाशमष्टाकपालं निर्वपेद्यस्य गावो वा पुरुषा वा प्रमीयेरन्यो वा बिभीयादिति

मूलम्

English

These are the puronuvākyā-yājyā for this (Iṣṭi): tvam agne rudro…²⁸ and a vo rājānam…²⁸ One whose cattle or men die, should offer a cake on eight potsherds to Surabhimat Agni, or one who is frightful.²⁹

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतोऽग्निर्होता साध्वीमकरित्यग्नये क्षामवते पुरोडाशमष्टाकपालं निर्वपेत्सङ्ग्रामे संयत्त इति

मूलम्

English

These are the puronuvākyā-yājyā for this (Isti) : agnir hotā…³⁰ and sādhvīm akar…³⁰ When the battle has started, one should offer a cake on eight potsherds to Kṣāmavat Agni.³¹

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतोऽक्रन्ददग्निस्त्वे वसूनीत्यथ वै भवत्य्

मूलम्

तस्या एते भवतोऽक्रन्ददग्निस्त्वे वसूनीत्यथ वै भवत्य्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, akrandead agniḥ … and tve vasūni …³²

विश्वास-प्रस्तुतिः

अभि वा एष एतानुच्यति येषां पूर्वाअरा अन्वञ्चः प्रमीयन्ते

मूलम्

अभि वा एष एतानुच्यति येषां पूर्वाअरा अन्वञ्चः प्रमीयन्ते

English

It is indeed said, “This (Agni) likes those whose old and young die successively, (because) a human offering is dearest to him.

विश्वास-प्रस्तुतिः

पुरुषाहुतिर्ह्यस्य प्रियतमाग्नये क्षामवते पुरोडाशमष्टाकपालं निर्वपेदिति

मूलम्

English

(Therefore) one should offer a cake on eight potsherds to Kṣāmavat Agni.”³³

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतोऽथ वै भवत्यभि वा एष एतस्य गृहानुच्यति यस्य गृहान्दधत्यग्नये क्षामवते पुरोडाशमष्टाकपालं निर्वपेदिति

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these.³² It is indeed said, “He (Agni) likes his house whose house he burns. (Therefore) one should offer a cake on eight potsherds to Kṣāmavat Agni.”³³

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतः ४

मूलम्

तस्या एते भवतः ४

English

Its puronuvākyā-yājyā are these.³²

०५

विश्वास-प्रस्तुतिः

अथ वै भवत्यग्नये कामाय पुरोडाशमष्टाकपालं निर्वपेद्यं कामो नोपनमेदिति

मूलम्

अथ वै भवत्यग्नये कामाय पुरोडाशमष्टाकपालं निर्वपेद्यं कामो नोपनमेदिति

English

It is indeed said, “One who does not get his desire fulfilled should offer a cake on eight potsherds to Agni the desire.”³⁴

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतस्तुभ्यं ता अङ्गिरस्तमाश्याम तं काममग्न इत्यग्नये यविष्ठाय पुरोडाशमष्टाकपालं निर्वपेत्स्पर्धमानः क्षेत्रे वा सजातेषु वेति

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely tubhyam tā aṅgirastama… and aśyāma taṁ kāmam agne…³⁵ One who is struggling for land or kinsmen should offer a cake on eight potsherds to Agni the separator.³⁴

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतः श्रेष्ठं यविष्ठ भारत स श्वितान इत्यग्नये यविष्ठाय पुरोडाशमष्टाकपालं निर्वपेदभिचर्यमाण इति

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely śreṣṭham yaviṣṭha bhārata…³⁶ and sa svitānaḥ…³⁶ One upon whom exorcism is being practised should offer a cake on eight potsherds to Agni the most separator.³⁷

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतोऽग्नय आयुष्मते पुरोडाशमष्टाकपालं निर्वपेद्यः कामयेत सर्वमायुरियामिति

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these.³⁶ One who desires; I may enjoy the full span of life “should offer a cake on eight potsherds to Ayuṣmat Agni.³⁷

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवत आयुष्ट आयुर्दा अग्न इत्यग्नये जातवेदसे पुरोडाशमष्टापकालं निर्वपेद्भूतिकाम इति

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, āyuṣ ṭe…³⁸ and āyur dāhy agne…³⁸ One desiring prosperity should offer a cake on eight potsherds to Jātavedas Agni.³⁷

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतस्तस्मै ते दिवस्परीत्यग्नये रुक्मते पुरोडाशमष्टाकपालं निर्वपेद्रुक्काम इति

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, tasmai te…³⁹ and divas pari….³⁹ One desiring radiance should offer a cake on eight potsherds to Rukmat Agni.⁴⁰

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतः शुचिः पावक दृशानो रुक्म इत्यग्नये तेजस्वते पुरोडाशमष्टाकपालं निर्वपेत्तेजस्काम इति

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, śuciḥ pāvaka…³⁹ and dr̥śāno rukma….³⁹ One desiring brilliance should offer a cake on eight potsherds to Tejasvat Agni.⁴¹

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवत आ यदिषे नृपतिं स तेजीयसेत्यग्नये साहन्त्याय पुरोडाशमष्टाकपालं निर्वपेत्सीक्षमाण इति

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, a yad iṣe nr̥patim… and sa tejīyasā….⁴² One desiring to attack should offer a cake on eight potsherds to Sāhantya Agni.⁴²

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतोऽग्ने सहन्तमाभर तमग्ने पृतनासहँरयिमिति ५

मूलम्

तस्या एते भवतोऽग्ने सहन्तमाभर तमग्ने पृतनासहँरयिमिति ५

English

Its puronuvākyā-yājyā are agne sahantam ābhara…⁴² and tam agne pr̥tanāśahaṁ rayim…⁴²

०६

विश्वास-प्रस्तुतिः

अग्नयेऽन्नवते पुरोडाशमष्टाकपालं निर्वपेद्यः कामयेतान्नवान्त्स्यामिति

मूलम्

अग्नयेऽन्नवते पुरोडाशमष्टाकपालं निर्वपेद्यः कामयेतान्नवान्त्स्यामिति

English

One who desires “I may possess food” should offer a cake on eight potshers to Anavat Agni.⁴³

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवत उक्षान्नाय वशान्नाय वद्मा हि सूनो इत्यग्नयेऽन्नादाय पुरोडाशमष्टाकपालं निर्वपेद्यः कामयेतान्नादः स्यामिति

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, ukṣānnāya vaśānnāya…⁴⁴ and vadmā hi sūno…⁴⁴ One who desires “I may be a food-eater,” should offer a cake on eight potsherds to Annada Agni.⁴³

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतोऽग्नयेऽन्नपतये पुरोडाशमष्टाकपालं निर्वपेद्यः कामयेतान्नपतिः स्यामिति

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these,⁴⁴. One who desires “I may be lord of food” should offer a cake on eight potsherds to Annapati Agni.⁴⁵

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतोऽग्नये पवमानाय पुरोडाशमष्टाकपालं निर्वपेदग्नये पावकायाग्नये शुचये ज्योगामयावीत्येतयेष्ट्या यक्ष्यमाण उपकल्पयते हिरण्यं तस्या एता भवन्त्यग्न आयूँषि पवसेऽग्ने पवस्वाग्ने पावक स नः पावकाग्निः शुचिव्रततम उदग्ने शुचयस्तवेत्यन्वाहार्यमासाद्य हिरण्यं ददात्येतामेव निर्वपेच्चक्षुष्काम इति

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these.⁴⁴ One who is suffering from a chronic illness should offer a cake to Pavamāna Agni, another to Pāvaka Agni and still another to Śuci Agni.⁴⁵ One who is going to perform this Iṣți procures gold. Its puronuvākyā-yājyā are respectively these, namely, agna āyāṁṣi pavase…⁴⁶ and agne pavasva…; agne pāvaka… and sa naḥ pāvaka…, agniḥ śucivratatamaḥ… and ud agne śucayas tava….⁴⁶ Having deposited the Anvāhārya cooked ice (within the altar), the sacrificer gives away gold. One desiring eyesight should perform this very Iṣṭi.⁴⁷

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एता भवन्ति ६

मूलम्

तस्या एता भवन्ति ६

English

Its puronuvākyā-yājyā are these.⁴⁶

०७

विश्वास-प्रस्तुतिः

अग्नये पुत्रवते पुरोडाशमष्टाकपालं निर्वपेदिन्द्रा य पुत्रिणे पुरोडाशमेकादशकपालं प्रजाकाम इति

मूलम्

English

One desiring offspring should offer a cake on eight potsherds to Putravat Agni and another on eleven potsherds to Putrin Indra.⁴⁸

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एता भवन्ति यस्त्वा हृदा कीरिणा मन्यमानो यस्मै त्वँसुकृते जातवेदस्त्वे सु पुत्र शवस उक्थौक्थे सोम इन्द्रं ममादेत्यग्नये रसवतेऽजक्षीरे चरुं निर्वपेद्यः कामयेत रसवान्त्स्यामिति

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, yas tua hṛdā kīriṇā manyamāno…⁴⁹, and yasmai tuam sukr̥te jātavedaḥ…; tve suputra savaso… and ukthaukthe soma indram mamāda…⁴⁹ One who desires “I may be provided with essence” should offer rice cooked in goat’s milk to Rasavat Agni.⁴⁸

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतोऽग्ने रसेनापो अन्वचारिषमित्यग्नये वसुमते पुरोडाशमष्टाकपालं निर्वपेद्यः कामयेत वसुमान्त्स्यामिति

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, agne rasena…⁵⁰ and apo anvacāriṣam…⁵⁰ One who desires “I may possess wealth” should offer a cake on eight potsherds to Vasumat Agni.⁵¹

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतो वसुर्वसुपतिस्त्वामग्ने वसुपतिं वसूनामित्यग्नये वाजसृते पुरोडाशमष्टाकपालं निर्वपेत्सङ्ग्रामे संयत्त इति

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, vasur vasupatir…⁵² and tvām agne vasupatiṁ vasūnām…⁵² When a battle has been started, one should offer a cake on eight potsherds to Agni entering into a race.

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतस्त्वामग्ने वाजसातममयं नो अग्निरित्यग्नयेऽग्निवते पुरोडाशमष्टाकपालं निर्वपेद्यस्याग्नावग्निमभ्युद्धरेयुरिति

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, tvām agne vājasātamam… and ayam no agnir…⁵³ One should offer a cake on eight potsherds to Agni possessing Agni for one in whose fire, fire has been again carried forth.[^7-797]

[^7-797] TS II.2.4.6

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतोऽग्निनाग्निः समिध्यते त्वँह्यग्ने अग्निनेत्य्

मूलम्

तस्या एते भवतोऽग्निनाग्निः समिध्यते त्वँह्यग्ने अग्निनेत्य्

English

Its puronuvākya-yajya are these, namely, agnina’gniḥ samidhyate…[^8-797] … and tvaṁ hy agne agninā…[^8-797]

[^8-797] TS 1.4.46.3

विश्वास-प्रस्तुतिः

अग्नये ज्योतिष्मते पुरोडाशमष्टाकपालं निर्वपेद्यस्याग्निरुद्धृतोऽहुतेऽग्निहोत्र उद्वायेदपर आदीप्यानूद्धृत्य इत्याहुस्तत्तथा न कार्यं यद्भागधेयमभि पूर्व उद्ध्रियते किमपरोऽभ्युद्ध्रियेतेति

मूलम्

English

“One should offer a cake on eight potsherds if the (Āhavanīya) fire carried forth becomes extinguished while the Agnihotra is not yet offered. They say that another faggot should be lighted (on the Gārhapatya), and should be carried forth for the second time. One should (however) not do so. When the earlier fire was carried forth for a specific purpose, is it appropriate to carry forth another fire for the same purpose?

विश्वास-प्रस्तुतिः

तान्येवावक्षाणानि सन्निधाय मन्थेदिति

मूलम्

तान्येवावक्षाणानि सन्निधाय मन्थेदिति

English

Having collected together the extinguished coals,

विश्वास-प्रस्तुतिः

स तान्येवावक्षाणानि सन्निधाय मन्थतीतः प्रथमं जज्ञे अग्निः स्वाद्योनेरधि जातवेदाः । स गायत्रिया त्रिष्टुभा जगत्या देवेभ्यो हव्यं वहतु प्रजानन्निति

मूलम्

English

he churns out fire with the verse, “The Jātavedas Agni was first born from these his womb. Knowing, may he carry oblation to gods with the Gāyatrī, Triṣṭubh and Jagatī verses,

विश्वास-प्रस्तुतिः

छन्दोभिरेवैनँस्वाद्योनेः प्रजनयतीति ब्राह्मणम्

मूलम्

छन्दोभिरेवैनँस्वाद्योनेः प्रजनयतीति ब्राह्मणम्

English

“He creates him from his womb by means of the metres.” So says the Brāhmaṇa.[^9-797]

[^9-797] TS II.2.4.7-8

विश्वास-प्रस्तुतिः

अग्नये ज्योतिष्मते पुरोडाशमष्टाकपालं निर्वपेदिति

मूलम्

अग्नये ज्योतिष्मते पुरोडाशमष्टाकपालं निर्वपेदिति

English

“He should offer a cake on eight potsherds to Jyotiṣmat Agni.”[^9-797]

[^9-797] TS II.2.4.7-8

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवत उदग्ने शुचयस्तव वि ज्योतिषेति ७

मूलम्

तस्या एते भवत उदग्ने शुचयस्तव वि ज्योतिषेति ७

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, ud agne śucayas tava… and vi jyotiṣā…[^8-797]

[^8-797] TS 1.4.46.3

०८

विश्वास-प्रस्तुतिः

अथ वै भवति

मूलम्

अथ वै भवति

English

It is indeed said,

विश्वास-प्रस्तुतिः

वैश्वानरं द्वादशकपालं निर्वपेद्वारुणं चरुं दधिक्राव्णे चरुमभिशस्यमान इत्येतयेष्ट्या यक्ष्यमाण उपकल्पयते हिरण्यं तस्या एता भवन्ति वैश्वानरो न ऊत्या त्वमग्ने शोचिषा शोशुचानोऽव ते हेड उदुत्तमं दधिक्राव्णो अकारिषमा दधिक्रा इत्यन्वाहार्यमासाद्य हिरण्यं ददात्येतामेव निर्वपेत्प्रजाकाम इति

मूलम्

English

“One who is being accused should offer a cake on twelve potsherds to Vaiśvānara Agni, cooked rice to Varuṇa and cooked rice to Dadhikrāvan.[^1-799]“One who is going to perform this Iṣṭi procures gold. Its puronuvākyā- yājyā respectively are these, namely, vaiśvānaro na ūtyā…⁵⁴ and tvam agne śocișā śośucānaḥ…⁵⁵ ava te heḍo…⁵⁶ and ud uttamam…,⁵⁶ dadhikrāvṇo akāriṣam…..⁵⁷ and ā dadhikrāḥ…⁵⁷ Having deposited the Anvāhārya rice (within the altar), the sacrificer gives away gold. One desiring progeny should perform this very Iṣṭi.

[^1-799] TS II.2.5.1

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवन्ति

मूलम्

तस्या एते भवन्ति

English

Its puronuvākyā-yājyā are these.

विश्वास-प्रस्तुतिः

वैश्वानरं द्वादशकपालं निर्वपेत्पुत्रे जात इति

मूलम्

वैश्वानरं द्वादशकपालं निर्वपेत्पुत्रे जात इति

English

One should offer a cake on twelve potsherds to Vaiśvānara Agni when a son is born.

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतो वैश्वानरस्य दँसनाभ्यो बृहद्जातो यदग्न इति

मूलम्

तस्या एते भवतो वैश्वानरस्य दँसनाभ्यो बृहद्जातो यदग्न इति

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, vaiśvānarasya daṁsanābhyo br̥hat…⁵⁸ and jāto yad agne…⁵⁸

विश्वास-प्रस्तुतिः

वैश्वानरं द्वादशकपालं निर्वपेदमावास्यां वा पौर्णमासीं वातिपाद्येति

मूलम्

वैश्वानरं द्वादशकपालं निर्वपेदमावास्यां वा पौर्णमासीं वातिपाद्येति

English

One should offer a cake on twelve potsherds to Vaiśvānara Agni after having transgressed a new-moon day or a full-moon day (without performing a sacrifice).⁵⁹

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतो वैश्वानरो न ऊत्या पृष्टो दिवीत्याग्नेयमष्टाकपालं निर्वपेद्वैश्वानरं द्वादशकपालमग्निमुद्वासयिष्यन्निति

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, vaiśvānaro na utya…⁵⁸ and pr̥ṣṭo divi…⁵⁸ One who is going to discard the sacred fires should offer a cake on eight potsherds to Agni and a cake on twelve potsherds to Vaiśvānara Agni.⁶⁰

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एता भवन्त्यग्निर्मूर्धा भुवो वैश्वानरो न ऊत्या त्वमग्ने शोचिषा शोशुचान इति

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, agnir mūrdhā…[^10-799] and bhuvaḥ…;[^10-799] vaiśvānaro na ūtyā…⁶¹ and tvam agne śociṣā śośucānaḥ…⁶¹

विश्वास-प्रस्तुतिः

वैश्वानरं द्वादशकपालं निर्वपेन्मारुतँसप्तकपालं ग्रामकाम इत्यथ वै भवत्याहवनीये वैश्वानरमधिश्रयति गार्हपत्ये मारुतम्

मूलम्

English

One who desires a village should offer a cake on twelve potsherds to Vaiśvānara Agni and a cake on seven potsherds to Maruts. It is indeed said, “One cooks the cake for Vaiśvānara Agni on the Āhavanīya and that for Maruts on the Gārhapatya.

विश्वास-प्रस्तुतिः

अनूच्यमान आसादयतीति

मूलम्

अनूच्यमान आसादयतीति

English

He deposits (the oblations) while (the verses) are being recited.”[^12-799]

[^12-799] TS II.2.5.6

विश्वास-प्रस्तुतिः

काले प्रत्यञ्चं वैश्वानरमासादयत्यनूच्यमानासु सामिधेनीषु मारुतं तस्य एता भवन्ति वैश्वानरो न ऊत्या पृष्टो दिवि मरुतो यद्ध वो दिवो या वः शर्मेति ८

मूलम्

English

At the proper time he deposits the cake for Vaiśvānara Agni to the rear; that for the Maruts while the Sāmidḥenīs are being recited. Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, vaiśvānaro na ūtyā…⁶² and pr̥ṣṭo divi…; maruto yad dha vo divaḥ……. and yā vaḥ śarma…⁶²

०९

विश्वास-प्रस्तुतिः

आदित्यं चरुं निर्वपेत्सङ्ग्राममुपप्रयास्यन्निति

मूलम्

आदित्यं चरुं निर्वपेत्सङ्ग्राममुपप्रयास्यन्निति

English

One who is going to proceed to the battle should offer cooked rice to Aditi.[^1-801]

[^1-801] TS II.2.6.1

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतोऽदितिर्न उरुष्यतु महीमू षु मातरमिति

मूलम्

तस्या एते भवतोऽदितिर्न उरुष्यतु महीमू षु मातरमिति

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, aditir na uruṣyatu…⁶³ and mahīm ū ṣu mātaram….”⁶³

विश्वास-प्रस्तुतिः

वैश्वानरं द्वादशकपालं निर्वपेदायतनं गत्वेति

मूलम्

वैश्वानरं द्वादशकपालं निर्वपेदायतनं गत्वेति

English

After having reached the battle-field one should offer a cake on twelve potsherds to Vaiśvānara Agni.[^1-801]

[^1-801] TS II.2.6.1

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतो वैश्वानरो न ऊत्यास्माकमग्ने मघवत्सु धारयेति

मूलम्

तस्या एते भवतो वैश्वानरो न ऊत्यास्माकमग्ने मघवत्सु धारयेति

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, vaiśvānaro na ūtyā…⁶⁴ and asmākam agne maghavatsu dhāraya…⁶⁴

विश्वास-प्रस्तुतिः

वैश्वानरं द्वादशकपालं निर्वपेद्विद्विषाणयोरन्नं जग्ध्वेति

मूलम्

वैश्वानरं द्वादशकपालं निर्वपेद्विद्विषाणयोरन्नं जग्ध्वेति

English

One should offer a cake on twelve potsherds to Vaiśvānara Agni after having eaten food at (any of) those who hate each other.⁶⁵

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतो वैश्वानरो न ऊत्यर्तावानमिति

मूलम्

तस्या एते भवतो वैश्वानरो न ऊत्यर्तावानमिति

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, vaiśvānaro na ūtyā…..⁶⁶ and r̥tāvānam…⁶⁶

विश्वास-प्रस्तुतिः

वैश्वानरं द्वादशकपालं निर्वपेत्सममानयोः पूर्वोऽभिद्रुह्येति

मूलम्

वैश्वानरं द्वादशकपालं निर्वपेत्सममानयोः पूर्वोऽभिद्रुह्येति

English

Out of the two who are of equal status (have entered into a contract) one who first acts treacherously should offer a cake on twelve potsherds to Vaiśvānara Agni.

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते एव भवतो वैश्वानरं द्वादशकपालं निर्वपेदविं प्रतिगृह्येति

मूलम्

तस्या एते एव भवतो वैश्वानरं द्वादशकपालं निर्वपेदविं प्रतिगृह्येति

English

Its puronuvākyā-yājyā are these.⁶⁶ One who has received a sheep (as Dakṣiṇā) should offer a cake on twelve potsherds to Vaiśvānara Agni.⁶⁷

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतो वैश्वानरो न ऊत्या त्वमग्ने शोचिषा शोशुचान इति

मूलम्

तस्या एते भवतो वैश्वानरो न ऊत्या त्वमग्ने शोचिषा शोशुचान इति

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, vaiśvānaro na utyā…”⁶⁸ and tvam agne śociṣā śośucāhanḥ..⁶⁸.

विश्वास-प्रस्तुतिः

वैश्वानरं द्वादशकपालं निर्वपेदुभयादत्प्रतिगृह्याश्वं वा पुरुषं वेति

मूलम्

वैश्वानरं द्वादशकपालं निर्वपेदुभयादत्प्रतिगृह्याश्वं वा पुरुषं वेति

English

One who receives (as Dakṣiņā) a being having teeth in both the jaws- a horse or a man should offer a cake on twelve potsherds to Vaiśvānara Agni.

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते एव भवतो वैश्वानरं द्वादशकपालं निर्वपेत्सनिमेष्यन्निति

मूलम्

तस्या एते एव भवतो वैश्वानरं द्वादशकपालं निर्वपेत्सनिमेष्यन्निति

English

Its puronuvākyā-yājya are these.⁶⁸ One who is proceeding to obtain wealth should offer a cake on twelve potsherds to Vaiśvānara Agni.⁶⁹

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतो वैश्वानरो न ऊत्या वैश्वानरस्य सुमतौ स्यामेति ९

मूलम्

तस्या एते भवतो वैश्वानरो न ऊत्या वैश्वानरस्य सुमतौ स्यामेति ९

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, vaiśvānaro na ūtyā… and vaiśvānarasya sumatau syāma…⁷⁰

१०

विश्वास-प्रस्तुतिः

अथ वै भवति

मूलम्

अथ वै भवति

English

It is indeed said,

विश्वास-प्रस्तुतिः

यो वै संवत्सरं प्रयुज्य न विमुञ्चत्यप्रतिष्ठानो वै स भवत्येतमेव वैश्वानरं पुनरागत्य निर्वपेदिति

मूलम्

English

“One who after having observed (the vow for obtaining wealth) does not release it, loses stability.

विश्वास-प्रस्तुतिः

स एतमेव वैश्वानरं पुनरागत्य निर्वपति

मूलम्

स एतमेव वैश्वानरं पुनरागत्य निर्वपति

English

He should, after having returned, offer to Vaiśvānara Agni.”⁷¹

विश्वास-प्रस्तुतिः

यमेव प्रयुङ्क्ते तं भागधेयेन विमुञ्चति प्रतिष्ठित्या इति ब्राह्मणम्

मूलम्

यमेव प्रयुङ्क्ते तं भागधेयेन विमुञ्चति प्रतिष्ठित्या इति ब्राह्मणम्

English

He offers the Isti after having returned, “He releases that year by giving it its share for the shake of stability.” So the Brāhmaṇa says.⁷¹

विश्वास-प्रस्तुतिः

अथ वै भवति

मूलम्

अथ वै भवति

English

It is indeed said,

विश्वास-प्रस्तुतिः

यया रज्ज्वोत्तमां गामाजेत्तां भ्रातृव्याय प्रहिणुयादिति

मूलम्

यया रज्ज्वोत्तमां गामाजेत्तां भ्रातृव्याय प्रहिणुयादिति

English

“He should direct that cord towards his enemy with which he would drive the last cow (obtained).”⁷¹

विश्वास-प्रस्तुतिः

स यया रज्ज्वोत्तमां गामाजति तां भ्रातृव्याय प्रहित्य भ्रातृव्यस्य गोष्ठे न्यस्यति

मूलम्

English

He should direct that cord towards the enemy and throw it in the cowpen of the enemy with which he might have driven the last cow.

विश्वास-प्रस्तुतिः

निरृतिमेवास्मै प्रहिणोतीति ब्राह्मणं तस्या एते भवतः १०

मूलम्

निरृतिमेवास्मै प्रहिणोतीति ब्राह्मणं तस्या एते भवतः १०

English

“He thereby sends forth evil towards him.” So says the Brāhmaṇa.⁷¹ Its puronuvākyā-yājyā are these.⁶⁸

११

विश्वास-प्रस्तुतिः

अथ वै भवत्यैन्द्रं चरुं निर्वपेत्पशुकाम इति

मूलम्

अथ वै भवत्यैन्द्रं चरुं निर्वपेत्पशुकाम इति

English

It is indeed said, “One desiring cattle should offer cooked rice to Indra."⁷²

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवत इन्द्रं वो विश्वतस्परीन्द्रं नर इतीन्द्रा येन्द्रि यावते पुरोडाशमेकादशकपालं निर्वपेत्पशुकाम इति

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, indraṁ vo viśvataspari…⁷³ and indraṁ naro…⁷³ “One desirous of cattle should offer a cake on eleven potsherds to Indriyāvat Indra.”⁷²

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवत इन्द्रि याणि शतक्रतोऽनु ते दायीतीन्द्रा य घर्मवते पुरोडाशमेकादशकपालं निर्वपेद्ब्रह्मवर्चसकाम इति

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, indriyāṇi śatakrato…⁷³ and anu te dāyi…⁷³ One desirous of brahman - splendour should offer a cake on eleven potsherds to Gharmavat Indra.⁷⁴

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवत आ यस्मिन्त्सप्त वासवा आमासु पक्वमैरय इतीन्द्रा यार्कवते पुरोडाशमेकादशकपालं निर्वपेदन्नकाम इति

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, ā yasmin tsapta vāsavāḥ…⁷⁵ and āmāsu pakvam airayaḥ…."⁷⁵ One desirous of food should offer a cake on eleven potsherds to Arkavat Indra."⁷⁴

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवत इन्द्र मिद्गाथिनो बृहद्गायन्ति त्वा गायत्रिण इतीन्द्रा य घर्मवते पुरोडाशमेकादशकपालं निर्वपेदिन्द्रा येन्द्रि यावत इन्द्रा यार्कवते भूतिकाम इति

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, indram id gāthino br̥had…⁷⁵ and gāyanti tvā gāyatriṇo…⁷⁵ “One desirous of prosperity should offer a cake on eleven potsherds to Gharmavat Indra, another to Indriyāvat Indra and still another to Arkavat Indra."⁷⁶

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्य एता भवन्त्या यस्मिन्त्सप्त वासवा आमासु पक्वमैरय इन्द्रि याणि शतक्रतोऽनु ते दायीन्द्र मिद्गाथिनो बृहद्गायन्ति त्वा गायत्रिण इति ११

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, ā yasmin tsapta vāsavāḥ…,⁷⁵ and āmāsu pakvam airayaḥ……..; indriyāṇi śatakrato… and anu te dāyi…; indram id gāthino br̥hat… and gāyanti tvā gāyatriṇaḥ…⁷⁵

१२

विश्वास-प्रस्तुतिः

इन्द्रा याँहोमुचे पुरोडाशमेकादशकपालं निर्वपेद्यः पाप्मना गृहीतः स्यादिति

मूलम्

English

“One who is pervaded by evil should offer a cake on eleven potsherds to Indra the deliverer from evil.”⁷⁷

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतोऽँहोमुचे विवेष यन्मेतीन्द्रा य वैमृधाय पुरोडाशमेकादशकपालं निर्वपेद्यं मृधोऽभि प्रवेपेरन्राष्ट्राणि वाभि समियुरिति

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, aṁhomuce⁷⁸ and viveṣa yan mā…⁷⁸ One whom foes may shake or evil spirits may attack should offer a cake on eleven potsherds to Vaimr̥dha Indra.⁷⁷

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतो वि न इन्द्र मृधो जहि मृगो न भीम इतीन्द्रा य त्रात्रे पुरोडाशमेकादशकपालं निर्वपेद्बद्धो वा परियत्तो वेति

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, vi na indra mr̥dho jahi…⁷⁹ and mr̥go na bhīmaḥ…⁷⁹ One who is fastened or caught around should offer a cake on eleven potsherds to Indra the protector.

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतस्त्रातारमिन्द्र म्मा ते अस्याँसहसावन्नितीन्द्रा यार्काश्वमेधवते पुरोडाशमेकादशकपालं निर्वपेद्यं महायज्ञो नोपनमेदिति

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, trātāram indram…⁸⁰ and mā te asyāṁ sahasavan…⁸⁰ One who is unable to perform a great sacrifice should offer a cake on eleven potsherds to Arkāśvamedhavat Indra.⁸¹

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतोऽनवस्ते रथम्वृष्णे यत्त इति १२

मूलम्

तस्या एते भवतोऽनवस्ते रथम्वृष्णे यत्त इति १२

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, anavas te ratham…⁸² and vr̥ṣṇe yat te..⁸³

१३

विश्वास-प्रस्तुतिः

इन्द्रा यान्वृजवे पुरोडाशमेकादशकपालं निर्वपेद्ग्रामकाम इति

मूलम्

इन्द्रा यान्वृजवे पुरोडाशमेकादशकपालं निर्वपेद्ग्रामकाम इति

English

One desirous of a village should offer a cake on eleven potsherds to Indra moving straight-forwards.⁸²

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतोऽन्वह मासा अनु ते दायीतीन्द्रा ण्यै चरुं निर्वपेद्यस्य सेनासँशितेव स्यादित्यथ वै भवति

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājya are these, namely, anu aha māsā…⁸⁴ and anu te dāyi …⁸⁴ “One whose army has gone out of control should offer cooked rice to Indrānī." It is indeed said,

विश्वास-प्रस्तुतिः

बल्बजानपीध्मे सन्नह्येत्

मूलम्

बल्बजानपीध्मे सन्नह्येत्

English

“One should tie up Eleusine Indica in the faggot.

विश्वास-प्रस्तुतिः

तान्सहेध्मेनाभ्यादध्यादिति

मूलम्

तान्सहेध्मेनाभ्यादध्यादिति

English

He should put on fire that grass together with the faggot.”⁸²

विश्वास-प्रस्तुतिः

तान्सहैवेध्मेनाभ्यादधाति

मूलम्

तान्सहैवेध्मेनाभ्यादधाति

English

He puts that grass on the fire together with the faggot.

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवत इन्द्रा णीमासु नारिषु नाहमिन्द्रा णि रारणेतीन्द्रा य मन्युमते मनस्वते पुरोडाशमेकादशकपालं निर्वपेत्सङ्ग्रामे संयत्त इति

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, indrāṇīm āsu nāriṣu…⁸⁵ and nā ’ham indrāni rāraṇa….⁸⁵ One who is engaged in a battle should offer a cake on eleven potsherds to Indra who is passionate and with controlle mind.⁸⁶

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतो यो जात एवा ते मह इन्द्रो ऽत्युग्र इत्येतामेव निर्वपेद्यो हतमना इव स्यादिति

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, yo jāta eva…..⁸⁷ and ā te maha indro❜tyugra…⁸⁷ One who is depressed should offer this very Iṣṭi.

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवत एतामेव निर्वपेद्यः स्वयम्पाप इव स्यादिति

मूलम्

तस्या एते भवत एतामेव निर्वपेद्यः स्वयम्पाप इव स्यादिति

English

Its puronuvākyā- yājyā are these. One who has become wicked by himself should perform this very sacrifice.

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते एव भवतः १३

मूलम्

तस्या एते एव भवतः १३

English

Its puronuvākyā-yājyā are these.⁸⁷

१४

विश्वास-प्रस्तुतिः

इन्द्रा य दात्रे पुरोडाशमेकादशकपालं निर्वपेद्यः कामयेत दानकामा मे प्रजाः स्युरिति

मूलम्

English

One who desires, “The subjects should be inclined to pay me” should offer a cake on eleven potsherds to Indra the giver.⁸⁸

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतो मा नो मर्धीरा तू भरेतीन्द्रा य प्रदात्रे पुरोडाशमेकादशकपालं निर्वपेद्यस्मै प्रत्तमिव सन्न प्रदीयेतेति

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, mā no mardhīr… and ā tu bhara…⁸⁹ One whom (wealth) destined to be given is actually not given should offer a cake on eleven potsherds to Indra the best giver.⁸⁸

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतः प्रदातारँहवामहे प्रदाता वज्रीतीन्द्रा य सुत्राम्णे पुरोडाशमेकादशकपालं निर्वपेदपरुद्धो वापरुध्यमानो वा इति

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, pradātāraṁ havāmahe…"⁹⁰ and pradātā vajrī…⁹⁰ One who is driven away or is being driven away should offer a cake on eleven potsherds to Indra the well protector.⁹¹

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवत इन्द्र ःसुत्रामा तस्य वयँसुमतौ यज्ञियस्येति

मूलम्

तस्या एते भवत इन्द्र ःसुत्रामा तस्य वयँसुमतौ यज्ञियस्येति

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, indraḥ sutrāmā…. and tasya vayam sumatau yajñiyasya….⁹²

विश्वास-प्रस्तुतिः

योऽलँश्रियै सन्सदृङ्समानैः स्यात्तस्मा एतमैन्द्र मेकादशकपालं निर्वपेदित्यथ वै भवति

मूलम्

English

For one who even though capable of earning more wealth remains equal to others, one should offer a cake on eleven potsherds to Indra. It is indeed said,

विश्वास-प्रस्तुतिः

रेवती पुरोऽनुवाक्या भवति शान्त्या अप्रदाहाय शक्वरी याज्येति

मूलम्

रेवती पुरोऽनुवाक्या भवति शान्त्या अप्रदाहाय शक्वरी याज्येति

English

“The puronuvākyā contains the word revatī for tranquility and non-burning, and the yājyā is in the Śakvarī metre.”⁹³

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतो रेवतीर्नः प्रो ष्वस्मै पुरोरथमिति १४

मूलम्

तस्या एते भवतो रेवतीर्नः प्रो ष्वस्मै पुरोरथमिति १४

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, revatīr naḥ…⁹⁴ and proșu asmai puroratham…⁹⁴

१५

विश्वास-प्रस्तुतिः

अथ वै भवत्याग्नावैष्णवमेकादशकपालं निर्वपेदभिचरन्सरस्वत्याज्यभागा स्याद्बार्हस्पत्यश्चरुरित्यथ वै भवति

मूलम्

English

It is indeed said, “One who wants to practise exorcism should offer a cake on eleven potsherds to Agni-Viṣṇu. Sarasvatī should have clarified butter as the share; (there should be) cooked rice for Br̥haspati.⁹⁵ It is indeed said,

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रति वै परस्तादभिचरन्तमभिचरन्ति

मूलम्

प्रति वै परस्तादभिचरन्तमभिचरन्ति

English

“They repel one who is practising exorcism from a distance,

विश्वास-प्रस्तुतिः

द्वेद्वे पुरोऽनुवाक्ये कुर्यादतिप्रयुक्त्या इति

मूलम्

द्वेद्वे पुरोऽनुवाक्ये कुर्यादतिप्रयुक्त्या इति

English

one should employ two puronuvākyās each for repelling.”⁹⁵

विश्वास-प्रस्तुतिः

स द्विर्द्विः पुरोऽनुवाक्यामन्वाह

मूलम्

स द्विर्द्विः पुरोऽनुवाक्यामन्वाह

English

He recites the puronuvākyā twice.

विश्वास-प्रस्तुतिः

त्रिस्त्रिर्हविषामवद्यति

मूलम्

त्रिस्त्रिर्हविषामवद्यति

English

He takes portions of oblations three times each.

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एता भवन्त्यग्नाविष्णू अग्नाविष्णू प्र णो देव्या नो दिवो बृहस्पत एवा पित्र इत्येतयैव यजेताभिचर्यमाण इति

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, agnāviṣṇū (mahi tad vām)…⁹⁶ and agnāviṣṇū (mahi dhāma)… and pra no devī…; ā no divo…; br̥haspate… and evā pitre…⁹⁶ “One against whom exorcism is being practised should perform this very sacrifice.”

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एता एव भवन्त्याग्नावैष्णवमेकादशकपालं निर्वपेद्यं यज्ञो नोपनमेदिति

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these only.⁹⁶ One who is deprived of a sacrifice should offer a cake on eleven potsherds to Agni-Viṣṇu.⁹⁷

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतोऽग्नाविष्णू अग्नाविष्णू इत्याग्नावैष्णवं घृते चरुं निर्वपेच्चक्षुष्काम इति

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these namely, agnāviṣṇū (mahi tad vām)…⁹⁶ and agnāviṣṇū (mahi dhāma)…⁹⁶ One desirous of eyesight should offer rice cooked in ghee to Agni-Viṣṇu.⁹⁷

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते एव भवतः १५

मूलम्

तस्या एते एव भवतः १५

English

Its puronuvākyā-yājyā are these.⁹⁶

१६

विश्वास-प्रस्तुतिः

अथ वै भवतीन्द्रि यं वै वीर्यं वृङ्क्ते भ्रातृव्यो यजमानोऽयजमानस्याध्वरकल्पां प्रतिनिर्वपेद्भ्रातृव्ये यजमाने

मूलम्

English

It is indeed said, “An enemy who has performed a Soma-sacrifice snataches away the power and strength of one who has not performed. When an enemy is performing a Soma-sacrifice, one should simultaneously perform the Adhvarakalpā Iṣṭi.

विश्वास-प्रस्तुतिः

नास्येन्द्रि यं वीर्यं वृङ्क्ते

मूलम्

नास्येन्द्रि यं वीर्यं वृङ्क्ते

English

Thereby the enemy does not snatch away his power and strength.

विश्वास-प्रस्तुतिः

पुरा वाचः प्रवदितोर्निर्वपेदिति

मूलम्

पुरा वाचः प्रवदितोर्निर्वपेदिति

English

He should pour out paddy prior to the utterance of sound.”⁹⁸

विश्वास-प्रस्तुतिः

स पुरा वाचः प्रवदितोर्महारात्र उत्थायाग्नावैष्णवमष्टाकपालं निर्वपेत्प्रातःसवनस्याकाले

मूलम्

English

He, having got up at early dawn prior to the utterance of sound, should pour out paddy for a cake on eleven potsherds to Agni-Viṣṇu in the place of the morning pressing.

विश्वास-प्रस्तुतिः

सरस्वत्याज्यभागा स्याद्बार्हस्पत्यश्चरुरिति

मूलम्

सरस्वत्याज्यभागा स्याद्बार्हस्पत्यश्चरुरिति

English

“Clarified butter should be the share of Sarasvati. There should be cooked rice for Br̥haspati.”⁹⁸

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एता भवन्त्यग्नाविष्णू अग्नाविष्णू प्र णो देव्या नो दिवो बृहस्पत एवा पित्र इत्य्

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyās are these, namely, agnāviṣṇū (mahi tad vām)…⁹⁹ and agnāviṣṇā (mahi dhāma)….,⁹⁹ pra ṇo devī…⁹⁹ and ā no divo…; br̥haspate…⁹⁹ and evā pitre…⁹⁹

विश्वास-प्रस्तुतिः

आग्नावैष्णवमेकादशकपालं निर्वपेन्माध्यन्दिनस्य सवनस्याकाले

मूलम्

आग्नावैष्णवमेकादशकपालं निर्वपेन्माध्यन्दिनस्य सवनस्याकाले

English

“He should offer a cake on eleven potsherds to Agni-Viṣṇu in the place of the Midday pressing.

विश्वास-प्रस्तुतिः

सरस्वत्याज्यभागा स्याद्बार्हस्पत्यश्चरुरिति

मूलम्

सरस्वत्याज्यभागा स्याद्बार्हस्पत्यश्चरुरिति

English

Sarasvatī should have clarified butter as the share. There should also be cooked ice for Br̥haspati.”⁹⁸

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एता एव भवन्त्याग्नावैष्णवं द्वादशकपालं निर्वपेत्तृतीयसवनस्याकाले

मूलम्

तस्या एता एव भवन्त्याग्नावैष्णवं द्वादशकपालं निर्वपेत्तृतीयसवनस्याकाले

English

Its puronuvākyā-yājyā are these.⁹⁹ “He should offer a cake on twelve potsherds to Agni-Viṣṇu in the place of the third pressing.

विश्वास-प्रस्तुतिः

सरस्वत्याज्यभागा स्याद्बार्हस्पत्यश्चरुरिति

मूलम्

सरस्वत्याज्यभागा स्याद्बार्हस्पत्यश्चरुरिति

English

Sarasvatī should have clarified butter as the share. There should also be cooked rice for Bṛhaspati.”⁹⁸

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एता एव भवन्ति

मूलम्

तस्या एता एव भवन्ति

English

Its puronuvākyā-yājyā are these only.⁹⁹

विश्वास-प्रस्तुतिः

मैत्रावरुणमेककपालं निर्वपेद्वशायै काल इति

मूलम्

मैत्रावरुणमेककपालं निर्वपेद्वशायै काल इति

English

“He should offer a cake on one potsherd to Mitra-Varuṇa in the place of the barren cow.”⁹⁸

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवत आ नो मित्रावरुणा प्र बाहवेति १६

मूलम्

तस्या एते भवत आ नो मित्रावरुणा प्र बाहवेति १६

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, ā no mitrāvaruṇā… and pra bāhavā…¹⁰⁰

१७

विश्वास-प्रस्तुतिः

यो ब्रह्मवर्चसकामः स्यात्तस्मा एतँसोमारौद्रं चरुं तिष्यापूर्णमासे निर्वपेदिति

मूलम्

English

“One should offer cooked rice to Soma-Rudra on the full-moon day of Puṣya for one desirous of brahman-splendour.”¹⁰¹

विश्वास-प्रस्तुतिः

स यो ब्रह्मवर्चसकामः स्यात्स तैष्यां पौर्णमास्याँसोमारौद्रं चरुं निर्वपति

मूलम्

English

One who is desirous of brahman-splendour offers cooked rice to Soma-Rudra on the full-moon day of Puṣya.

विश्वास-प्रस्तुतिः

परिश्रिते याजयत्यथ वै भवति

मूलम्

परिश्रिते याजयत्यथ वै भवति

English

The Adhvaryu makes him offer within an enclosure. It is indeed said,

विश्वास-प्रस्तुतिः

श्वेतायै श्वेतवत्सायै दुग्धं मथितमाज्यं भवत्याज्यं प्रोक्षणम्

मूलम्

श्वेतायै श्वेतवत्सायै दुग्धं मथितमाज्यं भवत्याज्यं प्रोक्षणम्

English

“Clarified buter is obtained from the churned out milk of a white cow having a white calf. That clarified butter (serves as) the sprinkling substance.

विश्वास-प्रस्तुतिः

आज्येन मार्जयन्ते

मूलम्

आज्येन मार्जयन्ते

English

They sprinkle themselves with that clarified butter.

विश्वास-प्रस्तुतिः

यावदेव ब्रह्मवर्चसं तत्सर्वं करोत्यति ब्रह्मवर्चसं क्रियत इत्याहुरीश्वरो दुश्चर्मा भवितोरिति

मूलम्

English

Whatever leads to the obtainment of brahman-splendour, he does all that. They (however) say that all brahman-splendour is thereby transferred to him. (Consequently) he is liable to get bad skin.

विश्वास-प्रस्तुतिः

मानवी ऋचौ धाय्ये कुर्यादिति

मूलम्

मानवी ऋचौ धाय्ये कुर्यादिति

English

(Therefore the Hotr̥) should add two Mānavā verses to the Sāmidhenī verses.”

विश्वास-प्रस्तुतिः

मक्षू देववतो रथ इत्येतासां द्वे धाय्यालोके दधाति

मूलम्

मक्षू देववतो रथ इत्येतासां द्वे धाय्यालोके दधाति

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतः सोमारुद्रा विवृहतं विषूचीं सोमारुद्रा युवमेतानीति १७

मूलम्

तस्या एते भवतः सोमारुद्रा विवृहतं विषूचीं सोमारुद्रा युवमेतानीति १७

English

Out of the (four) verses beginning with makṣu devavrato rathaḥ… he adds (any) two as the Dhāyyās (i.e. additional verses). Its puronuvākya-yājyā are these, namely, somārudrā vi vr̥hatam viṣūcīm…¹⁰² somārudrā yuvam etāny…¹⁰²

१८

विश्वास-प्रस्तुतिः

यदि बिभीयाद्दुश्चर्मा भविष्यामीति सोमापौष्णं चरुं निर्वपेदिति

मूलम्

यदि बिभीयाद्दुश्चर्मा भविष्यामीति सोमापौष्णं चरुं निर्वपेदिति

English

If one is frightened, “I shall be suffering from a skin-disease,” he should offer cooked rice to Soma-Pūṣan.¹⁰³

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्य एते भवतः सोमपूषणेमौ देवविति

मूलम्

तस्य एते भवतः सोमपूषणेमौ देवविति

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, somāpūṣaṇā…..¹⁰⁴ and imau devau…¹⁰⁴

विश्वास-प्रस्तुतिः

सोमारौद्रं चरुं निर्वपेत्प्रजाकाम इति

मूलम्

सोमारौद्रं चरुं निर्वपेत्प्रजाकाम इति

English

One desirous of offspring should offer cooked rice to Soma- Rudra.¹⁰⁴

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतः सोमारुद्रा विवृहतं विषूचीं सोमारुद्रा युवमेतानीति

मूलम्

तस्या एते भवतः सोमारुद्रा विवृहतं विषूचीं सोमारुद्रा युवमेतानीति

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, somārudrā vi vṛhatam viṣūcīm¹⁰⁴ and somārudrā yuvam etāny…¹⁰³

विश्वास-प्रस्तुतिः

सोमारौद्रं चरुं निर्वपेदभिचरन्निति

मूलम्

सोमारौद्रं चरुं निर्वपेदभिचरन्निति

English

One who is going to practise exorcism should offer cooked rice to Soma-Rudra.¹⁰⁵

¹⁰⁵" TS II.2.10.4

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते एव भवतः

मूलम्

तस्या एते एव भवतः

English

Its puronuvākyā-yājyā are these.¹⁰⁴

विश्वास-प्रस्तुतिः

सोमारौद्रं चरुं निर्वपेज्ज्योगामयावीत्येतयेष्ट्या यक्ष्यमाण उपकल्पयते होतानड्वाहं तस्या एते एव भवतोऽन्वाहार्यमासाद्य होतानड्वाहं ददाति

मूलम्

English

One who is suffering from a chronic disease should offer cooked rice to Soma-Rudra.¹⁰⁵ One who is going to perform this Iṣṭī procures an ox to be given away by the Hotr̥. Its puronuvākyā-yājyā are these.¹⁰⁴ After the Anvāhārya rice has been deposited (within the altar), the Hotr̥ gives away the ox.

विश्वास-प्रस्तुतिः

सोमारौद्रं चरुं निर्वपेद्यः कामयेत स्वेऽस्मा आयतने भ्रातृव्यं जनयेयमिति

मूलम्

सोमारौद्रं चरुं निर्वपेद्यः कामयेत स्वेऽस्मा आयतने भ्रातृव्यं जनयेयमिति

English

One who desires, “Let me effect hostility in his (enemy’s) establishment,” should offer cooked rice to Soma-Rudra.

विश्वास-प्रस्तुतिः

सोऽपरक्षेत्रमर्यादायामध्यवसाय मथित्वाग्नीन्विहृत्य सोमारौद्रम्चरुं निर्वपत्यथ वै भवति

मूलम्

English

Having resorted to the area of the stranger, having churned out fire and having spread out fires, he pours out paddy for cooked rice to Soma-Rudra. It is indeed said,

विश्वास-प्रस्तुतिः

वेदिं परिगृह्यार्धमुद्धन्यादर्धं नार्धं बर्हिष स्तृणीयादर्धं नार्धमिध्मस्याभ्यादध्यादर्धं न

मूलम्

English

“Having done the first tracing of the altar, one should dig out half the portion; should not dig out the other half. he should spread sacrificial grass in one half; not in the other half. He should put half the faggot on the fire; not the other half.

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्व एवास्मा आयतने भ्रातृव्यं जनयतीति ब्राह्मणं तस्या एते भवतः १८

मूलम्

स्व एवास्मा आयतने भ्रातृव्यं जनयतीति ब्राह्मणं तस्या एते भवतः १८

English

He creates hostility in the establishment of the stranger.” So the Brāhmaṇa¹⁰⁶ says. Its puronuvākyā-yājyā are these.¹⁰⁴

१९

विश्वास-प्रस्तुतिः

अथ वै भवत्यैन्द्र मेकादशकपालं निर्वपेन्मारुतँसप्तकपालं ग्रामकाम इत्यथ वै भवत्याहवनीय ऐन्द्र मधिश्रयति गार्हपत्ये मारुतम्

मूलम्

English

It is indeed said, “One desirous of a village should offer a cake on eleven potsherds to Indra and a cake on seven potsherds to the Maruts.[^1-811] It is indeed said, “He cooks the cake for Indra on the Āhavanīya and that for the Maruts on the Gārhapatya.

[^1-811] TS II.2.11.1

विश्वास-प्रस्तुतिः

अनूच्यमान आसादयतीति

मूलम्

अनूच्यमान आसादयतीति

English

He places (within the altar) while the Sāmidheni verses are being recited.”[^1-811]

[^1-811] TS II.2.11.1

विश्वास-प्रस्तुतिः

काले प्रत्यञ्चमैन्द्र मासादयत्यनूच्यमानासु सामिधेनीषु मारुतं तस्या एता भवन्तीन्द्रं वो विश्वतस्परीन्द्रं नरो मरुतो यद्ध वो दिवो या वः शर्मेति

मूलम्

English

He places the cake for Indra to the west at the normal time; that for the Maruts while the Sāmidhenīs are being recited. Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, indram vo viśvatas pari…¹⁰⁷ and indram naro…,¹⁰⁷ maruto yad dha vo divo…¹⁰⁷ and yā vaḥ śarma…¹⁰⁷

विश्वास-प्रस्तुतिः

एतामेव निर्वपेद्यः कामयेत क्षत्राय च विशे च समदं दध्यामित्यैन्द्र स्यावद्यन्ब्रूयादिन्द्रा यानुब्रूहीतीन्द्रं वो विश्वतस्परीत्यन्वाहात्याक्रम्याश्राव्याह मरुतो यजेति

मूलम्

English

“One who desires, let me instigate struggle between the ruler and the ruled, should perform the same Iṣṭi." While taking portion of the cake for Indra (the Adhvaryu) should say (to the Hotr̥) “Do you recite the puronuvākyā for Indra.” The Hotr̥ recites the verse indraṁ vo viśvatas pari…. Having crossed the altar and having caused to announce, (the Adhvaryu) says (to the Hotr̥) “Do you recite the yājyā for the Maruts.”

विश्वास-प्रस्तुतिः

या वः शर्मेति यजति

मूलम्

या वः शर्मेति यजति

English

(The Hotr̥) recites the verse, yā vaḥ śarma….

विश्वास-प्रस्तुतिः

मारुतस्यावद्यन्ब्रूयाद्मरुद्भ्योऽनुब्रूहीति

मूलम्

मारुतस्यावद्यन्ब्रूयाद्मरुद्भ्योऽनुब्रूहीति

English

While taking the portion of the cake for the Maruts, (the Adhvaryu) says (to the Hotr̥) “Do you recite the puronuvākyā for the Maruts.”

विश्वास-प्रस्तुतिः

मरुतो यद्ध वो दिव इत्यन्वाहात्याक्रम्याश्राव्याहेन्द्रं यजेतीन्द्रं नर इति यजति

मूलम्

English

(The Hotr) recites the verse, maruto yad dha vo divo…. Having crossed the altar and having caused to announce, (the Adhvaryu) says (to the Hotr̥), “Do you recite the yājyā for Indra.” (The Hotr̥) recites the verse indraṁ naro…

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्व एवैभ्यो भागधेये समदं दधाति वितृँहाणास्तिष्ठन्तीति ब्राह्मणम्

मूलम्

स्व एवैभ्यो भागधेये समदं दधाति वितृँहाणास्तिष्ठन्तीति ब्राह्मणम्

English

“(Hereby the Adhvaryu) instigates struggle between them in regard to their share. They stand fighting against each other.” So says the Brāhmaṇa.[^3-811]

[^3-811] TS II.2.11.2

विश्वास-प्रस्तुतिः

एतामेव निर्वपेद्यः कामयेत कल्पेरन्निति

मूलम्

एतामेव निर्वपेद्यः कामयेत कल्पेरन्निति

English

One who desires that they should compromise should perform the same Iṣṭi.

विश्वास-प्रस्तुतिः

यथादेवतमवदाय यथादेवतं यजेद्भागधेयेनैवैनान्यथायथं कल्पयति

मूलम्

यथादेवतमवदाय यथादेवतं यजेद्भागधेयेनैवैनान्यथायथं कल्पयति

English

Having taken portions of the cakes coinciding with the deities, one should make offering accordingly.

विश्वास-प्रस्तुतिः

कल्पन्त एवेति ब्राह्मणं तस्या एता भवन्ति याः पूर्वस्याः १९

मूलम्

कल्पन्त एवेति ब्राह्मणं तस्या एता भवन्ति याः पूर्वस्याः १९

English

“He thereby causes compromise in regard to their shares. They compromise.” So says the Brāhmaṇa.¹⁰⁸ Its puronuvākyā-yājyā are those as are for the preceding one.¹⁰⁷

२०

विश्वास-प्रस्तुतिः

ऐन्द्र मेकादशकपालं निर्वपेद्वैश्वदेवं द्वादशकपालं ग्रामकाम इत्येतयेष्ट्या यक्ष्यमाण उपकल्पयत उपाधाय्यपूर्वयं वासोऽथ वै भवत्यैन्द्र स्यावदाय वैश्वदेवस्यावद्येदथैन्द्र स्योपरिष्टादित्य्स ऐन्द्र स्यावदाय द्विर्वैश्वदेवस्यावद्यत्यथैन्द्र स्योपरिष्टादिन्द्रि येणैवास्मा उभयतः सजातान्परिगृह्णातीति ब्राह्मणं तस्या एते भवतो भरेष्विन्द्र म्ममत्तु न इत्यन्वाहार्यमासाद्योपाधाय्यपूर्वयं वासो ददाति

मूलम्

English

“One desirous of a village should offer a cake on eleven potsherds to Indra and a cake on twelve potsherds to Viśve Devas.”[^1-813] One who is going to perform this Iṣṭi procures a piece of cloth with red ends. It is indeed said, “Having taken a portion of the cake for Indra, he takes the portion of the cake for Viśve Devas, then of that for Indra." Having taken up one portion of the cake for Indra, he takes two portions of that for Viśve Devas, then of that for Indra. “He takes up the kinsmen on both sides for him by means of Indra’s power.” So says the Brāhmaṇa.[^1-813] Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, bhareṣu indram…¹⁰⁹ and mamattu naḥ…¹⁰⁹ Having placed the Anvāhārya cooked rice (within the altar), the sacrificer gives away the piece of cloth with red ends.

[^1-813] TS II.2.11.3

विश्वास-प्रस्तुतिः

पृश्नियै दुग्धे प्रैयङ्गवं चरुं निर्वपेन्मरुद्भ्यो ग्रामकाम इत्यथ वै भवति

मूलम्

English

“One desirous of a village should offer cooked Panicum Italicum in the milk of a spotted cow to the Maruts.”¹⁰⁹ It is indeed said,

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रियवती याज्यानुवाक्ये भवत इति

मूलम्

प्रियवती याज्यानुवाक्ये भवत इति

English

“The puronuvākyā-yājyā are characterised by the word priya.”¹⁰⁹

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतः प्रिया वो नाम हुवे तुराणां श्रियसे कं भानुभिरिति

मूलम्

तस्या एते भवतः प्रिया वो नाम हुवे तुराणां श्रियसे कं भानुभिरिति

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, priyā vo nāma huve turāṇām…¹¹⁰ and śriyase kam bhānubhiḥ…¹⁰⁹

विश्वास-प्रस्तुतिः

यः समानैर्मिथो विप्रियः स्यात्तमेतया सञ्ज्ञान्या याजयेदिति

मूलम्

यः समानैर्मिथो विप्रियः स्यात्तमेतया सञ्ज्ञान्या याजयेदिति

English

“One should make one who is not in good terms with his equals¹⁰⁹

विश्वास-प्रस्तुतिः

स यैः सञ्जिज्ञासीत तेषूपसमेतेष्वग्नये वसुमते पुरोडाशमष्टाकपालं निर्वपति

मूलम्

स यैः सञ्जिज्ञासीत तेषूपसमेतेष्वग्नये वसुमते पुरोडाशमष्टाकपालं निर्वपति

English

perform the Samjñānī Iṣṭi. When those with whom he has to bring about harmony have assembled, he offers a cake on eight potsherds to wealthy Agni,

विश्वास-प्रस्तुतिः

सोमाय रुद्र वते चरुमिन्द्रा य मरुत्वते पुरोडाशमेकादशकपालं वरुणायादित्यवते चरुमिति

मूलम्

English

cooked rice to Soma accompanied by Rudra, a cake on eleven potsherds to Indra accompanied by Maruts and cooked rice to Varuṇa accompanied by the Ādityas”¹⁰⁹

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतोऽग्निः प्रथमो वसुभिर्नो अव्यात्सं नो देवो वसुभिरिति २०

मूलम्

तस्या एते भवतोऽग्निः प्रथमो वसुभिर्नो अव्यात्सं नो देवो वसुभिरिति २०

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, agniḥ prathamo vasubhir no avyāt…¹¹⁰ and saṁ no devo vasubhiḥ…¹¹⁰

२१

विश्वास-प्रस्तुतिः

आदित्येभ्यो भुवद्वद्भ्यश्चरुं निर्वपेद्भूतिकाम इति

मूलम्

आदित्येभ्यो भुवद्वद्भ्यश्चरुं निर्वपेद्भूतिकाम इति

English

“One desirous of fortune should offer cooked rice to Ādityas giving fortune.”¹¹¹

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतो यज्ञो देवानां शुचिरप इत्य्

मूलम्

तस्या एते भवतो यज्ञो देवानां शुचिरप इत्य्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, yajño devānām…¹¹² and śucir apaḥ…¹¹²"

विश्वास-प्रस्तुतिः

आदित्येभ्यो धारयद्वद्भ्यश्चरुं निर्वपेदपरुद्धो वापरुध्यमानो वेत्यथादितेऽनुमन्यस्वेत्यपरुध्यमानोऽपरोद्धुः पदपाँसूनादत्तेऽथैनानादायाहरत्युपप्रेत मरुतः सुदानव एना विश्पतिनाभ्यमुँ राजानमित्यथैनान्यजमानस्याञ्जलावावपति सत्याशीरितीह मन इत्युपनिगृह्णीतेऽत्रैतान्पदपाँसूनसञ्चरे परावपत्यत्र यं यजमानो द्वेष्टि तं मनसा ध्यायति

मूलम्

English

One who is driven away or is being driven away should offer cooked rice to Ādityas praised with verses containing the word dhārayat."¹¹³ One who is being driven away takes the dust below the feet of one who is driving away with the formula, “O Aditi. do thou give consent.” Having taken it he brings it with the formula, “O liberal Maruts, do you come up towards this king together with that king.” He pours it into the folded palms of the sacrificer with the formula, “May the blessing come true.” (The driven one) holds it tight with the formula, “Let the mind (of the subjects be) unto him.” He throws away that dust at a place away from the path. He thinks mentally of him whom the sacrificer hates.

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतो धारयन्त आदित्यासस्तिस्रो भूमीर्धारयन्निति

मूलम्

तस्या एते भवतो धारयन्त आदित्यासस्तिस्रो भूमीर्धारयन्निति

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely dhārayanta ādityāṣaḥ…¹¹⁴ and tisro bhūmīr dhārayan…¹¹⁴

विश्वास-प्रस्तुतिः

यः परस्ताद्ग्राम्यवादी स्यात्तस्य गृहाद्व्रीहीनाहरेद्शुक्लाँश्च कृष्णाँ श्च विचिनुयादित्यथ वै भवति

मूलम्

English

(The cooked rice should be offered). “Subsequently one should bring paddy from the residence of the village-officer. He should sift the white and black grains.” It is indeed said,

विश्वास-प्रस्तुतिः

ये शुक्लाः स्युस्तमादित्यं चरुं निर्वपेदिति

मूलम्

ये शुक्लाः स्युस्तमादित्यं चरुं निर्वपेदिति

English

“He should offer rice of the white grains to Aditya.¹¹⁵”

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतस्त्यान्नु क्षत्रियान्न दक्षिणेत्यादित्या वै देवतया विड्विशमेवावगच्छतीति ब्राह्मणम्

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely tyān nu kṣattriyān…¹¹⁶ and na dakṣiṇā….”¹¹⁶ “Ādityas are the subjects by divinity. He thereby obtains the subjects." So the Brāhmaṇa goes.¹¹⁵

विश्वास-प्रस्तुतिः

अथ वै भवत्यवगतास्य विडनवगतँराष्ट्रमित्याहुर्ये कृष्णाः स्युस्तं वारुणं चरुं निर्वपेदिति

मूलम्

English

It is indeed said, “They say, subjects are obtained by him, not the kingdom. One should (therefore) offer cooked rice of black paddy to Varuṇa.”¹¹⁵

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवत इमं मे वरुण तत्त्वा यामीति

मूलम्

तस्या एते भवत इमं मे वरुण तत्त्वा यामीति

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, imam me varuṇa¹¹⁷… and tat tvā yāmī….¹¹⁷

विश्वास-प्रस्तुतिः

वारुणं वै राष्ट्रम्

मूलम्

वारुणं वै राष्ट्रम्

English

“The kingdom indeed belongs to Varuṇa.

विश्वास-प्रस्तुतिः

उभे एव विशं च राष्ट्रं चावगच्छतीति ब्राह्मणम् २१

मूलम्

उभे एव विशं च राष्ट्रं चावगच्छतीति ब्राह्मणम् २१

English

He thus obtains both the subjects and the kingdom." So says the brāhmaṇa.¹¹⁵

२२

विश्वास-प्रस्तुतिः

अथ वै भवति

मूलम्

अथ वै भवति

English

It is indeed said,

विश्वास-प्रस्तुतिः

यदि नावगच्छेदिममहमादित्येभ्यो भायं निर्वपाम्यामुष्मादमुष्यै विशोऽवगन्तोरिति निर्वपेदिति

मूलम्

English

“If he does not obtain (the kingdom) one should pour out paddy with the formula, “I pour out this share for the Ādityas so that he may obtain the subjects from him (the enemy).”¹¹⁵

विश्वास-प्रस्तुतिः

निरुप्योपरमत्यथावगच्छते सँसादयति

मूलम्

निरुप्योपरमत्यथावगच्छते सँसादयति

English

Having poured out he waits. When he obtains (the kingdom), he places the oblation (within the altar).

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतो यज्ञो देवानामादित्यानामवसा नूतनेनेत्यादित्या एवैनं भागधेयं प्रेप्सन्तो विशमवगमयन्तीति ब्राह्मणम्

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, yajño devānām…¹¹⁷ and ādityānām avasā nītanena…¹¹⁷ The Adityas desiring the share unite him with the subjects.” So says the Brāhmaṇa.¹¹⁵

विश्वास-प्रस्तुतिः

अथ वै भवति

मूलम्

अथ वै भवति

English

It is indeed said,

विश्वास-प्रस्तुतिः

यदि नावगच्छेदाश्वत्थान्मयूखान्सप्त मध्यमेषायामुपहन्यादिति

मूलम्

यदि नावगच्छेदाश्वत्थान्मयूखान्सप्त मध्यमेषायामुपहन्यादिति

English

“If he does not obtain (the subjects), he should fix seven pegs of Ficus religiosa on the middle pole

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रागीषमनोऽवस्थापयित्वाश्वत्थान्मयूखान्सप्त मध्यमेषायामुपहन्ति

मूलम्

प्रागीषमनोऽवस्थापयित्वाश्वत्थान्मयूखान्सप्त मध्यमेषायामुपहन्ति

English

after having made the cart to stand with its yoke towards the east.

विश्वास-प्रस्तुतिः

मध्यममुपहत्य त्रीन्प्रतीचस्त्रीन्प्राच आयातयतीदमहमादित्यान्बध्नाम्यामुष्मादमुष्यै विशोऽवगन्तोरित्यादित्या एवैनं बद्धवीरा विशमवगमयन्तीति ब्राह्मणम्

मूलम्

English

Having fixed the middle one, he extends three to the west and three to the east with the formula, “Here do I fasten the Ādityas so that he may obtain these subjects from that (enemy).” “The Adityas, with their valour fastened, unite him with the subjects (and kingdom).” So says the Brāhmaṇa”¹¹⁵.

विश्वास-प्रस्तुतिः

अथ वै भवति

मूलम्

अथ वै भवति

English

It is indeed said,

विश्वास-प्रस्तुतिः

यदि नावगच्छेदेतमेवादित्यं चरुं निर्वपेदिध्मेऽपि मयूखान्सन्नह्येत्

मूलम्

यदि नावगच्छेदेतमेवादित्यं चरुं निर्वपेदिध्मेऽपि मयूखान्सन्नह्येत्

English

“Even then if he dose not obtain, he should offer the cooked rice to Ādityas. He should fasten the pegs with the faggot.

विश्वास-प्रस्तुतिः

तान्सहेध्मेनाभ्यादध्यादिति

मूलम्

तान्सहेध्मेनाभ्यादध्यादिति

English

He should put them on fire together with the faggot."

विश्वास-प्रस्तुतिः

तान्सहैवेध्मेनाभ्यादधात्यनपरुध्यमेवावगच्छतीति ब्राह्मणम्

मूलम्

तान्सहैवेध्मेनाभ्यादधात्यनपरुध्यमेवावगच्छतीति ब्राह्मणम्

English

“He puts them on fire together with the faggot. He obtains (the subjects and kingdom) so that it may never be snatched away.” So says the Brāhmaṇa.[^1-816]

विश्वास-प्रस्तुतिः

अथ वै भवत्याश्वत्था भवन्ति

मूलम्

अथ वै भवत्याश्वत्था भवन्ति

English

It is indeed said, “They are of Ficus religiosa.

विश्वास-प्रस्तुतिः

मरुतां वा एतदोजो यदश्वत्थ ओजसैव विशमवगच्छति

मूलम्

मरुतां वा एतदोजो यदश्वत्थ ओजसैव विशमवगच्छति

English

Ficus religiosa indeed is the vigour of the Maruts. He obtains the subjects through vigour.

विश्वास-प्रस्तुतिः

सप्त भवन्ति

मूलम्

सप्त भवन्ति

English

They are seven.

विश्वास-प्रस्तुतिः

सप्तगणा वै मरुतो गणश एव विशमवगच्छतीति ब्राह्मणं तस्या एते एव भवतः २२

मूलम्

सप्तगणा वै मरुतो गणश एव विशमवगच्छतीति ब्राह्मणं तस्या एते एव भवतः २२

English

Maruts comprise seven groups. He obtains the subjects by groups.” So the Brāhmaṇa says.¹¹¹ Its puronuvākyā-yājyā are these only.¹¹⁶

२३

विश्वास-प्रस्तुतिः

अथ वै भवति

मूलम्

अथ वै भवति

English

It is indeed said,

विश्वास-प्रस्तुतिः

यो मृत्योर्बिभीयात्तस्मा एतां प्राजापत्याँशतकृष्णलां निर्वपेदित्येतयेष्ट्या यक्ष्यमाण उपकल्पयते शतँसुवर्णानि कृष्णलानि नवं पात्रं प्रभूतमाज्यमित्यथ देवस्य त्वा सवितुः प्रसव इति प्रतिपदं कृत्वा प्रजापतये जुष्टं निर्वपामीति चतुरो मुष्टीन्कृष्णलानां निर्वपति

मूलम्

English

“One who is frightened by death should offer an oblation of a hundred Kṛṣṇalas (to Prajāpati)."¹¹⁸ One who is going to perform this Iṣṭi procures a hundred Kr̥ṣṇalas of gold, a new pot and ample quantity of clarified butter. he pours out four handfuls of Kr̥ṣṇalas with the formula beginning with “In the impulse of god Savitr̥” and (ending with) “I pour out (the oblation) dear to Prajāpati.”

विश्वास-प्रस्तुतिः

हविष्कृता वाचं विसृज्य गार्हपत्ये नवं पात्रमधिश्रित्य तिरः पवित्रमाज्यमानीय तिरः पवित्रं कृष्णलान्यावपत्य्

मूलम्

English

Having released speech with the call to the preparer of the oblation-material, having placed over the fire the new pot and having poured into it clarified butter across the strainer, he pours into it the Kr̥ṣṇalas.

विश्वास-प्रस्तुतिः

अथाज्यं निर्वपत्यथाज्यमधिश्रित्योभयं पर्यग्निकृत्वान्तर्वेद्यासादयत्यथ वै भवति

मूलम्

English

Then he pours out clarified butter (into the vessel). Having kept (the vessel of) clarified butter over the fire and having carried fire around both of them, he places them within the altar. It is indeed said,

विश्वास-प्रस्तुतिः

चत्वारिचत्वारि कृष्णलान्यवद्यति चतुरवत्तस्याप्त्या इत्यष्टौ देवताया अवद्यति चत्वारि स्विष्टकृतेऽष्टाविडायै चत्वार्यवान्तरेडाया एकं प्राशित्रायैकं यजमानायाज्यमेव जुह्वतो जुह्वत्याज्यं प्राश्नन्तः प्राश्नन्त्यथैनान्येकधोद्धृत्य ब्रह्मण उपहरति

मूलम्

English

“He takes up four Kṛṣṇalas as each portion in order to accomplish (the rule of) taking four portions (each time).” He takes eight portions for the divinity, four for the Sviṣṭakṛt, eight for the Iḍā, four for the intermediate Iḍā, one for the Prāŝitra (for the Brahman) and one for the sacrificer.¹¹⁹ When offering is to be made, they offer clarified butter; when there is consuming, they consume clarified butter. Having taken up these (Kṛṣṇalas) in one lot, the sacrificer gives them to the Brahman.

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतो हिरण्यगर्भः प्रजापत इति २३

मूलम्

तस्या एते भवतो हिरण्यगर्भः प्रजापत इति २३

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, hiraṇyagarbhaḥ…¹²⁰ and prajāpāte…¹²⁰

२४

विश्वास-प्रस्तुतिः

यो ब्रह्मवर्चसकामः स्यात्तस्मा एतँसौर्यं चरुं निर्वपेदित्येतयेष्ट्या यक्ष्यमाण उपकल्पयते पञ्च सुवर्णानि कृष्णलानि सुवर्णरजतौ च रुक्मवथैतं चरुँश्रपयित्वाभिघार्योदञ्चमुद्वास्य सुवर्णरजताभ्याँरुक्माभ्यां परिगृह्यान्तर्वेद्यासादयति

मूलम्

English

“One should offer cooked rice to Surya for one who desires Brahman-splendour.”¹²¹ One who is going to perform this Iṣṭi procures five Kr̥ṣṇalas of gold, and two sheets-one of gold and the other of silver. Having cooked the rice, having poured clarified butter over it, having taken it down towards the north and having held it by means of the gold and silver sheets, he places it within the altar.

विश्वास-प्रस्तुतिः

समानं कर्मा प्रयाजेभ्योऽथ वै भवति

मूलम्

समानं कर्मा प्रयाजेभ्योऽथ वै भवति

English

The procedure upto the Prayāja-offerings is similar. It is indeed said,

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रयाजेप्रयाजे कृष्णलं जुहोतीति

मूलम्

प्रयाजेप्रयाजे कृष्णलं जुहोतीति

English

“At each Prayāja offering, he offers one Kr̥ṣṇala.”

विश्वास-प्रस्तुतिः

स प्रयाजेप्रयाज एव कृष्णलमन्ववधाय जुहोति

मूलम्

स प्रयाजेप्रयाज एव कृष्णलमन्ववधाय जुहोति

English

At each Prayāja-offering he puts a Kr̥ṣṇala (into the ladle after first having taken clarified butter) and makes the offering.

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवत उदु त्यं चित्रमित्यन्वाहार्यमासाद्य सुवर्णरजतौ रुक्मौ ददात्याग्नेयमष्टाकपालं निर्वपेत्सावित्रं द्वादशकपालं भूम्यै चरुं यः कामयेत हिरण्यं विन्देय हिरण्यं मोपनमेदित्येतयेष्ट्या यक्ष्यमाण उपकल्पयते हिरण्यं तस्या एता भवन्ति स प्रत्नवद्नि काव्या हिरण्यपाणिमूतये वाममद्य सवितर्बडित्था पर्वतानां स्तोमासस्त्वा विचारिणीत्य्

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, ud u tyam…¹²² and citram… Having placed the Anvāhārya cooked rice (within the altar), the sacrificer gives away the gold and silver sheets. One who desires, “I may secure gold, gold may come to me” should offer a cake on eight potsherds to Agni, a cake on twelve potsherds to Savitr̥ and cooked rice to Bhūmi."¹²³ One who is going to perform this Iṣṭi procures gold. Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, sa pratnavat…¹²² and ni kāvyā…..; hiraṇyapāṇim ūtaye… and vāmām adya savitar…; baḍ itthā parvatānām… and stomāsas tvā vicāriņi…¹²²

विश्वास-प्रस्तुतिः

अन्वाहार्यमासाद्य हिरण्यं ददात्येतामेव निर्वपेद्धिरण्यं वित्त्वेति

मूलम्

अन्वाहार्यमासाद्य हिरण्यं ददात्येतामेव निर्वपेद्धिरण्यं वित्त्वेति

English

Having placed the Anvāhārya rice, the sacrificer gives away the gold. He should offer the same Iṣṭi after having obtained gold."¹²³

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एता एव भवन्त्येतामेव निर्वपेद्यस्य हिरण्यं नश्येदिति

मूलम्

तस्या एता एव भवन्त्येतामेव निर्वपेद्यस्य हिरण्यं नश्येदिति

English

Its puronuvākyā-yājyā are these only. One whose gold is lost should perform this very Iṣṭi.¹²³

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एता एव भवन्ति २४

मूलम्

तस्या एता एव भवन्ति २४

English

Its puronuvākyā-yājyā are these only.

२५

विश्वास-प्रस्तुतिः

यः सोमवामी स्यात्तस्मा एतँसोमेन्द्र ँश्यामाकं चरुं निर्वपेदिति

मूलम्

यः सोमवामी स्यात्तस्मा एतँसोमेन्द्र ँश्यामाकं चरुं निर्वपेदिति

English

“For one who was vomitted Soma one should offer cooked Śyāmāka grains (Panicum frumentaceum) to Somendra.”¹²⁴

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवत ऋदूदरेणापान्तमन्युरिति

मूलम्

तस्या एते भवत ऋदूदरेणापान्तमन्युरिति

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, ṛdūda-reṇa… and āpāntamanyus…¹²⁵

विश्वास-प्रस्तुतिः

सोमवामी वा अन्यो भवत्यन्यः सोमातिपवितो भवति

मूलम्

सोमवामी वा अन्यो भवत्यन्यः सोमातिपवितो भवति

English

“One who vomits Soma is one; who purges Soma is another.

विश्वास-प्रस्तुतिः

यः सोमातिपवितः स्यात्तस्मा एतँसोमेन्द्र ँश्यामाकं चरुं निर्वपेदिति

मूलम्

यः सोमातिपवितः स्यात्तस्मा एतँसोमेन्द्र ँश्यामाकं चरुं निर्वपेदिति

English

For one who has purged Soma one should offer cooked Syāmāka grains to Somendra.”¹²⁶

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतः प्र सुवानः सबाधस्त इत्यग्नये दात्रे पुरोडाशमष्टाकपालं निर्वपेदिन्द्रा य प्रदात्रे पुरोडाशमेकादशकपालं पशुकाम इत्येतयेष्ट्या यक्ष्यमाण उपकल्पयते दधि मधु घृतमपो यवानित्यथ देवस्य त्वा सवितुः प्रसव इति प्रतिपदं कृत्वाग्नये दात्रे जुष्टं निर्वपामीति चतुरो मुष्टीन्व्रीहीणां निर्वपत्येतामेव प्रतिपदं कृत्वेन्द्रा य प्रदात्रे जुष्टं निर्वपामीति चतुर एव व्रीहीणाम्

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, prasuvānaḥ… and sabādhas te…¹²⁵ “One desiring cattle should offer a cake on eight potsherds to Agni the giver, and a cake on eleven potsherds to Indra the special giver." One who is going to perform this Iṣṭi procures curds, honey, ghee, water and barley-grains. The Adhvaryu pours out four handfuls of paddy with the formula beginning with “In the impulse of God Savitr̥ to thee” and ending with “I pour out (paddy) dear to Agni.” Four handfuls of paddy with the formula beginning similarly and ending with “I pour out (paddy) dear to Indra the special giver.”

विश्वास-प्रस्तुतिः

एतामेव प्रतिपदं कृत्वा प्रजापतये जुष्टं निर्वपामीति चतुरो यवानां तेषां व्रीहिष्वेव हविष्कृतमुद्वादयत्युपोद्यच्छन्ते यवान्

मूलम्

English

Four handfuls of varley with the formula beginning similarly and ending with “I pour out (barley) dear to Prajāpati.” He calls upon the preparer of the oblation-material in regard to paddy only. The barley-grains are kept aside.

विश्वास-प्रस्तुतिः

हविष्कृता वाचं विसृजते

मूलम्

हविष्कृता वाचं विसृजते

English

The sacrificer releases speech at the call to the preparer of oblation - material.

विश्वास-प्रस्तुतिः

समानं कर्माधिवपनाद्

मूलम्

समानं कर्माधिवपनाद्

English

The procedure upto the pouring of rice-grains upon the lower crushing stone is similar.

विश्वास-प्रस्तुतिः

अध्युप्य दक्षिणार्धे गार्हपत्यस्याष्टौ कपालान्युपदधात्येकादशोत्तरतोऽथैतान्यवानुलूखले परिक्षुद्य गार्हपत्य एककपालमधिश्रित्य धाना भर्जन्ति

मूलम्

English

Having poured on the lower crushing stone (and having crushed), he arranges eight potsherds towards the south of the Gārhapatya and eleven towards the north. After having pounded the barley-grains into the mortar and having placed a potsherd upon the Gārhapatya, one roasts the barley-grains.

विश्वास-प्रस्तुतिः

यदैते हविषी अधिपृणक्ति तदैता धानाश्चतुष्टयेनोपसृजति दध्ना मधुना घृतेनाद्भिरिति

मूलम्

English

When the cakes are placed upon the potsherds, the roasted barley-grains are mixed with curds, honey, ghee and water.

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एता भवन्त्यग्ने दा दाशुषे रयिं दा नो अग्ने शतिनः प्रदातारँहवामहे प्रदाता वज्री घृतं न पूतमुभे सुश्चन्द्र सर्पिष इति २५

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, agne dā dāśuṣe rayim …¹²⁷ and dā no agne śatinaḥ…; pradātāraṁ havāmahe… and pradātā vajrī…; ghr̥tam na pūtam… and ubhe suścandra sarpiṣaḥ…¹²⁷

२६

विश्वास-प्रस्तुतिः

यो यज्ञविभ्रष्टः स्यात्तस्मा एतामिष्टिं निर्वपेदाग्नेयमष्टाकपालमैन्द्र मेकादशकपालँसौम्यं चरुमित्यथ वै भवत्याग्नेयस्य च सौम्यस्य चैन्द्रे समाश्लेषयेदिति

मूलम्

English

“For one who is deprived of a Soma-sacrifice one should perform this Iṣṭi-a cake on eight potsherds to Agni, a cake on eleven potsherds to Indra, and cooked rice to Soma.” It is indeed said, “He should mix up the oblations for Agni and Soma with that for Indra.”

विश्वास-प्रस्तुतिः

स आग्नेयस्य च सौम्यस्य चैन्द्रे समाश्लेषयति

मूलम्

स आग्नेयस्य च सौम्यस्य चैन्द्रे समाश्लेषयति

English

He mixes up the oblations of Agni and Soma with that for Indra.

विश्वास-प्रस्तुतिः

तेजश्चैवास्मिन्ब्रह्मवर्चसं च समीची दधातीति ब्राह्मणं तस्या एता भवन्ति स प्रत्नवद्नि काव्येन्द्रं वो विश्वतस्परीन्द्रं नरस्त्वं नः सोम या ते धामानीति

मूलम्

English

“(Thereby) he, straightway places into it brilliance and brahman-splendour." So the Brāhmaṇa¹²⁸ says. Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, sa pratnavat…¹²⁹ and ni kāvyā…; indraṁ vo viśvatas pari… and indram naraḥ…; tvaṁ naḥ ṣoma … and yā te dhāmāni…¹²⁹

विश्वास-प्रस्तुतिः

अग्नीषोमीयमेकादशकपालं निर्वपेद्यं कामो नोपनमेदिति

मूलम्

अग्नीषोमीयमेकादशकपालं निर्वपेद्यं कामो नोपनमेदिति

English

“One who does not get his desire fulfilled should offer a cake on eleven potshrds to Agni-Soma.”¹³⁰

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतोऽग्नीषोमा सवेदसा युवमेतानीत्यग्नीषोमीयमष्टाकपालं निर्वपेद्ब्रह्मवर्चसकाम इति

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, agnīṣomā savedasā… and yuvam etāni…¹³¹ “One desiring Brahman-splendour should offer a cake on eight potsherds to Agni-Soma.”¹³²

विश्वास-प्रस्तुतिः

यो ब्रह्मवर्चसकामः स्यात्सोऽग्नीषोमीयमष्टाकपालँश्यामाकानां निर्वपति

मूलम्

यो ब्रह्मवर्चसकामः स्यात्सोऽग्नीषोमीयमष्टाकपालँश्यामाकानां निर्वपति

English

One who desires Brahman-splendour offers a cake of Śyāmāka grains on eight potsherds to Agni-Soma.

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतोऽग्नीषोमाविमँसु मेऽग्नीषोमा हविषः प्रस्थितस्येति

मूलम्

तस्या एते भवतोऽग्नीषोमाविमँसु मेऽग्नीषोमा हविषः प्रस्थितस्येति

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, agnīṣomāv imaṁ su me….. and agnīṣomā haviṣaḥ prasthitasya …¹³²

विश्वास-प्रस्तुतिः

सोमाय वाजिने श्यामाकं चरुं निर्वपेद्यः क्लैव्याद्बिभीयादिति

मूलम्

सोमाय वाजिने श्यामाकं चरुं निर्वपेद्यः क्लैव्याद्बिभीयादिति

English

“One who is afraid of impotency should offer cooked Śyāmāka grains to Vājin Soma.”¹³³

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवत आप्यायस्व सं त इति

मूलम्

तस्या एते भवत आप्यायस्व सं त इति

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, a pyāyasva… and sam te…¹³⁴

विश्वास-प्रस्तुतिः

ब्राह्मणस्पत्यमेकादशकपालं निर्वपेद्ग्रामकाम इत्यथ वै भवति

मूलम्

ब्राह्मणस्पत्यमेकादशकपालं निर्वपेद्ग्रामकाम इत्यथ वै भवति

English

“One desirous of a village should offer a cake on eleven potsherds to Brahmaṇaspati.”¹³³ It is indeed said,

विश्वास-प्रस्तुतिः

गणवती याज्यानुवाक्ये भवत इति

मूलम्

गणवती याज्यानुवाक्ये भवत इति

English

“The puronuvākyā-yājyā contain the word gaṇa.”

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतो गणानां त्वा गणपतिँहवामहे स इज्जनेनेत्येतामेव निर्वपेद्यः कामयेत ब्रह्मन्विशं वि नाशयेयमिति

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, gaṇānāṁ tvā gaṇapatiṁ havāmahe… and sa ij janena…”¹³⁴ “One who desires I would cause the subjects to submit to the brāhmaṇa should perform this very Iṣṭi.

विश्वास-प्रस्तुतिः

मारुती याज्यानुवाक्ये कुर्यादिति

मूलम्

मारुती याज्यानुवाक्ये कुर्यादिति

English

(The Hotr̥) should recite puronuvākyā-yājyā addressed to the Maruts."¹³⁵

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतो मरुतो यद्ध वो दिवो या वः शर्मेति २६

मूलम्

तस्या एते भवतो मरुतो यद्ध वो दिवो या वः शर्मेति २६

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, maruto yad dha vo divaḥ… and yā vaḥ śar-ma…¹³⁴

२७

विश्वास-प्रस्तुतिः

अर्यम्णे चरुं निर्वपेत्सुवर्गकाम इति

मूलम्

अर्यम्णे चरुं निर्वपेत्सुवर्गकाम इति

English

“One desiring to attain the heaven should offer cooked rice to Aryaman.”¹³⁶

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतसर्यमायाति ये तेऽर्यमन्नित्यर्यम्णे चरुं निर्वपेद्यः कामयेत दानकामा मे प्रजाः स्युरिति

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, aryamāyāti… and ye te aryaman…¹³⁷ “One who desires, the subjects may give me wealth,” should offer cooked rice to Aryaman."

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतोऽर्यम्णे चरुं निर्वपेद्यः कामयेत स्वस्ति जनतामियामिति

मूलम्

तस्या एते भवतोऽर्यम्णे चरुं निर्वपेद्यः कामयेत स्वस्ति जनतामियामिति

English

Its puronuvākyā-yājyā are these.¹³⁷ “One who desires, may I approach the people safely should offer cooked rice to Aryaman.”¹³⁸

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते एव भवतो यो राजन्य आनुजावरः स्यात्तस्मा एतमैन्द्र मानुषूकमेकादशकपालं निर्वपेदित्यथ वै भवति

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these.¹³⁷ “For the Rājanya who, being younger, is subdued, one should offer a cake of paddy grown out of shoots on eleven potsherds to Indra.”¹³⁹ It is indeed said,

विश्वास-प्रस्तुतिः

बुध्नवती अग्रवती याज्यानुवाक्ये भवत इति

मूलम्

बुध्नवती अग्रवती याज्यानुवाक्ये भवत इति

English

“The puronuvākyā-yājyā are those containing the words budhna and agra.”¹³⁹

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतो बुध्नादग्रमङ्गिरोभिर्गृणानो बुध्नादग्रेण विमिमाय मानैरिति

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, budhnād agram aṁgirobhir gṛṇānāḥ … and budḥnād agreṇa vimimāya mānaiḥ…¹⁴⁰

विश्वास-प्रस्तुतिः

यो ब्राह्मण आनुजावरः स्यात्तस्मा एतं बार्हस्पत्यमानुषूकं चरुं निर्वपेदित्यथ वै भवति

मूलम्

English

“For the brāhmaṇa who, being younger is subdued one should offer cooked rice of paddy grown out of shoots."¹⁴¹ It is indeed said,

विश्वास-प्रस्तुतिः

बुध्नवती अग्रवती याज्यानुवाक्ये भवत इति

मूलम्

बुध्नवती अग्रवती याज्यानुवाक्ये भवत इति

English

“The puronuvākyā-yājyā are those verses which contain the words budhna and agra.

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतो महान्मही अस्तभायद्बुध्नाद्यो अग्रमभ्यर्त्योजसेति २७

मूलम्

तस्या एते भवतो महान्मही अस्तभायद्बुध्नाद्यो अग्रमभ्यर्त्योजसेति २७

English

“Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, mahān mahi astabhāyad … and budhnād yo agram abhyety ojasā…¹⁴²

२८

विश्वास-प्रस्तुतिः

अथ वै भवति

मूलम्

अथ वै भवति

English

It is indeed said,

विश्वास-प्रस्तुतिः

यः पापयक्ष्मगृहीतः स्यात्तस्मा एतमादित्यं चरुममावास्यायां निर्वपेदिति

मूलम्

यः पापयक्ष्मगृहीतः स्यात्तस्मा एतमादित्यं चरुममावास्यायां निर्वपेदिति

English

“For one who is suffering from consumption, one should offer on the new moon day cooked rice for Aditya.”[^1-823]

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतो नवोनवो भवति जायमानो यमादित्या अँशुमाप्याययन्तीति

मूलम्

तस्या एते भवतो नवोनवो भवति जायमानो यमादित्या अँशुमाप्याययन्तीति

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, navonavo bhavati jayāmāno… and yam ādityā aṁśum ā pyāyayanti…¹⁴³”

विश्वास-प्रस्तुतिः

यं कामयेतान्नादः स्यादिति तस्मा एतं त्रिधातुं निर्वपेदिन्द्रा य राज्ञे पुरोडाशमेकादशकपालमिन्द्रा याधिराजायेन्द्रा य स्वराज्ञ इत्यथ देवस्य त्वा सवितुः प्रसव इति प्रतिपदं कृत्वेन्द्रा य राज्ञे जुष्टं निर्वपामीति चतुरो मुष्टीन्व्रीहीणां निर्वपत्येतामेव प्रतिपदं कृत्वेन्द्रा याधिराजायेन्द्रा य स्वराज्ञ इति चतुरश्चतुरो मुष्टीनेकैकस्यै देवतायै

मूलम्

English

For one whom one desires that he may be eater of food, he should perform this threefold Iṣṭi-a cake on eleven potsherds to Indra the king, to Indra the lord of midregion and to Indra the lord of heaven.”¹⁴⁴ He pours out four handfuls of paddy with the formula beginning with “In the impulse of God Savitr̥ to thee” and ending with “I pour out dear to Indra the king.” He further pours out four handfuls for the deities one by one–for Indra the lord of midregion and for Indra the lord of heaven with the formula beginning with “In the impulse of god Savitr̥ to thee.”

विश्वास-प्रस्तुतिः

हविष्कृता वाचं विसृजते

मूलम्

हविष्कृता वाचं विसृजते

English

The sacrificer releases speech with the call to the preparer of the oblation-material.

विश्वास-प्रस्तुतिः

समानं कर्माधिवपनादध्युप्य गार्हपत्य एकादशोत्तानानि कपालान्युपदधात्यथ वै भवत्युत्तानेषु कपालेष्वधिश्रयत्ययातयामत्वाय

मूलम्

English

The procedure upto the pouring of grains upon the lower crushing stone is similar. Having placed the grains upon the lower crushing stone, he lays down eleven potsherds with their faces upwards on the Gārhapatya. It is indeed said, “He places the cake on the potsherds with their faces upwards for the absence of staleness.

विश्वास-प्रस्तुतिः

त्रयः पुरोडाशा भवन्ति

मूलम्

त्रयः पुरोडाशा भवन्ति

English

There are three cakes.

विश्वास-प्रस्तुतिः

त्रय इमे लोका एषां लोकानामाप्त्ययुत्तरौत्तरो ज्यायान्भवतीति

मूलम्

त्रय इमे लोका एषां लोकानामाप्त्ययुत्तरौत्तरो ज्यायान्भवतीति

English

Three are the regions. For the attainment of these regions. Each upper one is larger.”¹⁴⁴

विश्वास-प्रस्तुतिः

स उत्तरमुत्तरमेव ज्यायाँसं करोति

मूलम्

स उत्तरमुत्तरमेव ज्यायाँसं करोति

English

He makes each upper one to be larger.

विश्वास-प्रस्तुतिः

सर्वेषामभिगमयन्नवद्यतीति

मूलम्

सर्वेषामभिगमयन्नवद्यतीति

English

“Passing (his fingers) through all the cakes he takes the portions.”¹⁴⁴

विश्वास-प्रस्तुतिः

सोऽवद्यन्नाहेन्द्रा य राज्ञेऽनुब्रूहीति

मूलम्

सोऽवद्यन्नाहेन्द्रा य राज्ञेऽनुब्रूहीति

English

While taking portions he says (to the Hotr̥) “Do you recite the puronuvākyā for Indra the king.”

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्राच्यां दिशि त्वमिन्द्रा सि राजेत्यनूच्येन्द्रो जयाति न पराजयाता इति यजति

मूलम्

English

Having recited the verse prācyāṁ diśi tvam indrāʼsi rājā…¹⁴⁵ as the puronuvākyā, he recites as the yājyā the verse indro jayāti na parājayātai…¹⁴⁵

विश्वास-प्रस्तुतिः

सोऽवद्यन्नाहेन्द्रा याधिराजायानुब्रूहीतीन्द्रो जयाति न पराजयाता इत्यनूच्यास्येदेव प्ररिरिचे महित्वमिति यजति

मूलम्

English

While taking portion he says (to the Hotr̥), “Do you recite the puronuvākyā for Indra the lord of midregion." Having recited as the puronuvākyā the verse indro jayāti no parājayātai, (the Hotr̥) recites as the yājyā the verse asye’ de eva pra ririce mahitvam…¹⁴⁵

विश्वास-प्रस्तुतिः

सोऽवद्यन्नाहेन्द्रा य स्वराज्ञेऽनुब्रूहीत्यस्येदेव प्ररिरिचे महित्वमित्यनूच्य प्राच्यां दिशि त्वमिन्द्रा सि राजेति यजति

मूलम्

English

While taking the portion, he says (to the Hotr̥), “Do you recite the puronuvākyā for Indra the lord of heaven.” Having recited the verse asye’ d’eva pra ririce as the puronuvākyā, (the Hotr̥) recites as the yājyā the verse, prācyāṁ diśi tvam indrā ‘si rājā…”

विश्वास-प्रस्तुतिः

व्यत्यासमन्वाहानिर्दाहायेति ब्राह्मणम् २८

मूलम्

व्यत्यासमन्वाहानिर्दाहायेति ब्राह्मणम् २८

English

He recites the verses alternately for the sake of non-burning.” So says the Brāhmaṇa.¹⁴⁵

२९

विश्वास-प्रस्तुतिः

य इन्द्रि यकामो वीर्यकामः स्यात्तमेतया सर्वपृष्ठया याजयेदित्येतयेष्ट्या यक्ष्यमाण उपकल्पयतेऽश्वमृषभं वृष्णिं बस्तमित्यथ देवस्य त्वा सवितुः प्रसव इति प्रतिपदं कृत्वेन्द्रा य राथन्तराय जुष्टं निर्वपामीति चतुरो मुष्टीन्व्रीहीणां निर्वपत्य्

मूलम्

English

“One should cause one who is desirous of strength and power to perform the Sarvapr̥ṣṭhā Iṣṭi.”¹⁴⁶ One who is going to perform this Iṣṭi procures a horse, a bull, a ram and a goat. The Adhvaryu pours out four handfuls of paddy with the formula beginning with “In the impulse of god Savitr̥ to thee” and ending with “I pour out (paddy) dear to Rathantara Indra.”

विश्वास-प्रस्तुतिः

एतामेव प्रतिपदं कृत्वेन्द्रा य बार्हतायेन्द्रा य वैरूपायेन्द्रा य वैराजायेन्द्रा य शाक्वरायेन्द्रा य रैवताय इति चतुरश्चतुरो मुष्टीनेकैकस्यै देवतायै

मूलम्

English

He pours out four handfuls for each divinity beginning with the same formula and respectively ending with “(I pour out) for Bārhata Indra” “for Vairupa Indra” “for Vairaja Indra” “for Sākvara Indra” and “for Raivata Indra.”

विश्वास-प्रस्तुतिः

हविष्कृता वाचं विसृजते

मूलम्

हविष्कृता वाचं विसृजते

English

The sacrificer releases speech with the call to the preparer of the oblation-material.

विश्वास-प्रस्तुतिः

समानं कर्माधिवपनादध्युप्य गार्हपत्ये द्वादशोत्तानानि कपालान्युपदधात्यथ वै भवत्युत्तानेषु कपालेष्वधिश्रयत्ययातयामत्वाय

मूलम्

English

The procedure upto the pouring of the rice-grains over the lower crushing stone is similar. Having poured, he arranges twelve potsherds with their faces upwards upon the Gārhapatya. It is indeed said, “He places (the cakes for baking) on the potsherds with their faces upwards for nonstaleness.

विश्वास-प्रस्तुतिः

द्वादशकपालः पुरोडाशो भवति वैश्वदेवत्वाय

मूलम्

द्वादशकपालः पुरोडाशो भवति वैश्वदेवत्वाय

English

(Each) cake is placed on twelve potsherds so that it may attain the character of Viśve Devas.

विश्वास-प्रस्तुतिः

समन्तं पर्यवद्यतीति

मूलम्

समन्तं पर्यवद्यतीति

English

He takes portions (of each cake) around along the borders."

विश्वास-प्रस्तुतिः

सोऽवद्यन्नाहेन्द्रा य राथन्तरायानुब्रूहीत्यभि त्वा शूर नोनुम इत्यनूच्य त्वामिद्धि हवामह इति यजति

मूलम्

English

While taking portions he say (to the Hotr̥) “Do you recite the puronuvākyā for Rāthantara Indra.” Having recited the verse abhi tvā śūra nonumaḥ…¹⁴⁷ as the puronuvākyā, he recites (at the proper time) the verse tvām id dhi havāmahe….¹⁴⁷ as the yājyā.

विश्वास-प्रस्तुतिः

सोऽवद्यन्नाहेन्द्रा य बार्हतायानुब्रूहीति

मूलम्

सोऽवद्यन्नाहेन्द्रा य बार्हतायानुब्रूहीति

English

While taking the portions (from the second cake) he says (to the Hotr̥) “Do you recite the puronuvākya for Bārhata Indra.”

विश्वास-प्रस्तुतिः

त्वामिद्धि हवामह इत्यनूच्य यद्द्याव इन्द्र त इति यजति

मूलम्

त्वामिद्धि हवामह इत्यनूच्य यद्द्याव इन्द्र त इति यजति

English

Having recited the verse tvām id dhi havāmahe… as the puronuvākyā the (Hotr̥) recites the verse yad dyāva indra te…¹⁴⁷ as the yājyā.

विश्वास-प्रस्तुतिः

सोऽवद्यन्नाहेन्द्रा य वैरूपायानुब्रूहीति

मूलम्

सोऽवद्यन्नाहेन्द्रा य वैरूपायानुब्रूहीति

English

While taking portions (from the third cake) he says (to the Hotr̥), “Do you recite the puronuvākyā for Vairupa Indra.”

विश्वास-प्रस्तुतिः

यद्द्याव इन्द्र त इत्यनूच्य पिबा सोममिन्द्र मन्दतु त्वेति यजति

मूलम्

यद्द्याव इन्द्र त इत्यनूच्य पिबा सोममिन्द्र मन्दतु त्वेति यजति

English

Having recited the verse yad dyāva indra te… as the puronuvākyā (the Hotr̥) recites the verse pibā somam indra mandatu tvā…¹⁴⁷ as the yājyā.

विश्वास-प्रस्तुतिः

सोऽवद्यन्नाहेन्द्रा य वैराजायानुब्रूहीति

मूलम्

सोऽवद्यन्नाहेन्द्रा य वैराजायानुब्रूहीति

English

While taking portions (from the fourth cake) he says (to the Hotr̥) “Do you recite the puronuvākyā for Vairāja Indra.”

विश्वास-प्रस्तुतिः

पिबा सोममिन्द्र मन्दतु त्वेत्यनूच्य कदा चन स्तरीरसीति यजति

मूलम्

पिबा सोममिन्द्र मन्दतु त्वेत्यनूच्य कदा चन स्तरीरसीति यजति

English

Having recited the verse pibā somam indra mandatu tvā… the Hotr̥ recites the verse kada cana starīr asi…¹⁴⁷ as the yajyā.

विश्वास-प्रस्तुतिः

सोऽवद्यन्नाहेन्द्रा य शाक्वरायानुब्रूहीति

मूलम्

सोऽवद्यन्नाहेन्द्रा य शाक्वरायानुब्रूहीति

English

While taking portions (from the fifth cake) he says (to the Hotr̥) “Do you recite the puronuvākyā for Śākvara Indra.”

विश्वास-प्रस्तुतिः

कदा चन स्तरीरसीत्यनूच्य रेवतीर्नः सधमाद इति यजति

मूलम्

कदा चन स्तरीरसीत्यनूच्य रेवतीर्नः सधमाद इति यजति

English

Having recited the verse kada cana starir asi… as the puronuvākyâ the Hotr̥ recites the verse revatīr naḥ sadhamādaḥ…¹⁴⁷ as the yājyā.

विश्वास-प्रस्तुतिः

सोऽवद्यन्नाहेन्द्रा य रैवतायानुब्रूहीति

मूलम्

सोऽवद्यन्नाहेन्द्रा य रैवतायानुब्रूहीति

English

While taking portions (from the sixth cake) he says (to the Hotr̥) “Do you recite the puronuvākya for Raivata Indra.”

विश्वास-प्रस्तुतिः

रेवतीर्नः सधमाद इत्यनूच्याभि त्वा शूर नोनुम इति यजति

मूलम्

रेवतीर्नः सधमाद इत्यनूच्याभि त्वा शूर नोनुम इति यजति

English

Having recited the verse revatīr naḥ sadhamādaḥ… as the puronuvākyā, the Hotr̥ recites the verse abhi tvā śūra nonumaḥ… as the yājyā.

विश्वास-प्रस्तुतिः

व्यत्यासमन्वाहानिर्दाहायेति ब्राह्मणम् २९

मूलम्

व्यत्यासमन्वाहानिर्दाहायेति ब्राह्मणम् २९

English

“He recites the verses alternately for the sake of non-burning.” So says the Brāhmaṇa.

३०

विश्वास-प्रस्तुतिः

अन्वाहार्यमासाद्याश्वमृषभं वृष्णिं बस्तमिति ददात्येतयैव यजेताभिशस्यमान इति

मूलम्

English

Having placed the Anvāhārya cooked rice (within the altar), the sacrificer gives away the horse, the bull, the ram and the goat. “One who is being accused should perform this very Iṣṭi.”

विश्वास-प्रस्तुतिः

यैव पूर्वा सेयं यश्चक्षुष्कामः स्यात्तस्मा एतामिष्टिं निर्वपेदग्नये भ्राजस्वते पुरोडाशमष्टाकपालँसौर्यं चरुमग्नये भ्राजस्वते पुरोडाशमष्टाकपालमिति

मूलम्

English

(The procedure of) this (Iṣṭi) is similar to the preceding one. “For one who desires eyesight one should perform this Iṣṭi-a cake on eight potsherds to brilliant Agni, cooked rice to Sūrya, and a cake on eight potsherds to brilliant Agni.”¹⁴⁶

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवन्त्युदग्ने शुचयस्तव वि ज्योतिषोदु त्यं चित्रमुदग्ने शुचयस्तव वि ज्योतिषेत्युपहूतायामिडायामनहितमग्नीधे भवत्यथ यजमानाय त्रीन्पिण्डान्प्रयच्छत्युदु त्यं जातवेदसं सप्त त्वा हरितो रथे चित्रं देवानामुदगादनीकमिति पिण्डान्प्रयच्छति

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyās are these, namely, ud agne śucayas tava…¹⁴⁸ and vî jyotiṣā…….; ud u tyam… and citraṁ…; ud agne śucayas tava… and vi jyotiṣā…..¹⁴⁸ “When Iḍā has been invoked but Iḍā portions have not yet been given to the Āgnīdhra, he hands over three balls to the sacrificer.” He gives the balls respectively with the verses, ud u tyam jātavedasam…, sapta tvā harito rathe… and citram devānām ud agād anīkam….

विश्वास-प्रस्तुतिः

चक्षुरेवास्मै प्रयच्छति

मूलम्

चक्षुरेवास्मै प्रयच्छति

English

“He thereby gives him the eyesight,

विश्वास-प्रस्तुतिः

यदेव तस्य तदिति ब्राह्मणम्वैश्वदेवीँसाङ्ग्रहणीं निर्वपेद्ग्रामकाम इति

मूलम्

यदेव तस्य तदिति ब्राह्मणम्वैश्वदेवीँसाङ्ग्रहणीं निर्वपेद्ग्रामकाम इति

English

whichever he possesses.” So says the Brāhmaṇa.¹⁴⁹ “One desirous of a village should perform the Iṣṭi which is intended for the Viśve Devas and which achieves harmony (among kinsmen).”¹⁴⁸

विश्वास-प्रस्तुतिः

वैश्वदेवं चरुँसङ्गृह्णन्त इव श्रपयन्त्यथ ध्रुवोऽसि ध्रुवोऽहँसजातेषु भूयासमिति परिधीन्परिदधाति

मूलम्

English

They cook rice for the viśve Devas as if they were achieving harmony. He lays the enclosing sticks respectively with the formulas, “Thou art firm, may I be firm with the kinsmen, steady, cognisant and winning wealth. -Thou art firm; may I be firm with the kinsmen, brave, cognisant and winning wealth. - Thou art firm, may I be firm with the kinsmen, assailant, cognisant and winning wealth.”

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतो विश्वे देवा विश्वे देवा इत्यथ पुरस्तात्स्विष्टकृतः स्रुवाहुतीरुपजुहोत्यामनमस्यामनस्य देवा इति तिस्रः ३०

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, viśve devā (ṛtāvṛdḥaḥ)… and viśve devāḥ (śrṇute’ mam)…¹⁵⁰ Prior to the Sviṣṭakr̥t offering he offers three spoonfuls respectively with the formulas, “(O clarified butter) thou art friendly disposition. O gods related to the friendly disposition, I wish those who are elderly persons to be harmonious; may they heartily wish me to be harmonious. Make them friendly towards me, svāhā. -(O clarified butter) thou art friendly disposition. O gods… youth to be harmo- nious… - (O clarified butter), thou art friendly disposition. O gods…. women to be harmonious…”¹⁵¹

३१

विश्वास-प्रस्तुतिः

अथ वै भवत्यग्निं वा एतस्य शरीरं गच्छति सोमँरसो वरुण एनं वरुणपाशेन गृह्णाति सरस्वतीं वागग्नाविष्णू आत्मा यस्य ज्योगामयति

मूलम्

English

It is indeed said, “The body of one who is suffering from chronic illness goes to Agni, sap to Soma, Varuṇa fastens him with his bonds; speech to Sarasvatī, and self to Agni-viṣṇu.

विश्वास-प्रस्तुतिः

यो ज्योगामयावी स्याद्यो वा कामयेत सर्वमायुरियामिति तस्मा एतामिष्टिं निर्वपेदित्येतयेष्ट्या यक्ष्यमाण उपकल्पयते खादिरं नवं पात्रं नवनीतमाज्यं यावतीः समा एष्यन्मन्येत तावन्मानं च प्रवर्तम्

मूलम्

English

For one who is suffering from chronic illness or one who desires, “I may enjoy the full span of life “one should perform this Iṣṭi.” One who is going to perform this Iṣṭi procures a new pot of Acacia catechu, fresh butter and an ear-ring weighing as many mānas of gold as years for which one thinks he would live.

विश्वास-प्रस्तुतिः

अथ देवस्य त्वा सवितुः प्रसव इति प्रतिपदं कृत्वाग्नेयमष्टाकपालं निर्वपति सौम्यं चरुं वारुणं दशकपालँसारस्वतं चरुमाग्नावैष्णवमेकादशकपालमिति

मूलम्

English

Beginning each time with the formula, “In the impulse of god Savitr̥” he pours out paddy for a cake on eight potsherds to Agni, cooked rice to Soma, a cake on ten potsherds to Varuṇa, cooked rice to Sarasvatī and a cake on eleven potsherds to Agni-Viṣṇu.

विश्वास-प्रस्तुतिः

समानं कर्माज्यावेक्षणात्

मूलम्

समानं कर्माज्यावेक्षणात्

English

The procedure up to the gazing at the clarified butter is similar.

विश्वास-प्रस्तुतिः

स आज्यावेक्षणेऽनुवर्तयति यन्नवमैत्तन्नवनीतमभवदिति

मूलम्

स आज्यावेक्षणेऽनुवर्तयति यन्नवमैत्तन्नवनीतमभवदिति

English

At the gazing at the clarified butter he employs in additon the formula, “Because it came up freshly, therefore it became navanīta, because it flowed it became sarpis; because it became solid it became ghr̥ta.”¹⁵²

विश्वास-प्रस्तुतिः

समानं कर्मा स्रुचाँसादनात्

मूलम्

समानं कर्मा स्रुचाँसादनात्

English

The procedure up to the placing of the ladles is similar.

विश्वास-प्रस्तुतिः

सादयित्वा स्रुचोऽथैतं प्रवर्तं खादिरे नवे पात्र उपस्तीर्णाभिघारितँसह हविर्भिरन्तर्वेद्यासादयति

मूलम्

English

After having placed the ladles, he places the ear-ring in the new pot made of Acacia catechu in which he has first spread clarified butter and on which (ear-ring) he has poured clarified butter, together with the oblation within the altar.

विश्वास-प्रस्तुतिः

समानं कर्मा प्रयाजेभ्यः

मूलम्

समानं कर्मा प्रयाजेभ्यः

English

The procedure upto the Prayāja-offering is similar.

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रयाजैश्चरित्वा हविर्भिश्चरति

मूलम्

प्रयाजैश्चरित्वा हविर्भिश्चरति

English

After having offered the Prayājas, he offers the principal oblations.

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एता भवन्त्यायुष्ट आयुर्दा अग्न आप्यायस्व सं तेऽव ते हेड उदुत्तमम्प्र णो देव्या नो दिवोऽग्नाविष्णू अग्नाविष्णू इत्यथ पुरस्तात्स्विष्टकृतः स्रुवाहुतीरुपजुहोति ३१

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, āyuṣ ṭe…..¹⁵³ and āyur dā agne…..; ā pyāyasva… and saṁ te …; ava te heḍo… and ud uttamam……; pra no devī… and ā no divo…, agnāviṣṇā ( mahi tad vām) and agnāviṣṇā (mahi dhāma)…¹⁵³ Prior to the Sviṣṭakr̥t offering he offers spoonfuls with the formulas.

३२

विश्वास-प्रस्तुतिः

अश्विनोः प्राणोऽसि तस्य ते दत्तां ययोः प्राणोऽसि स्वाहेन्द्र स्य प्राणोऽसि तस्य ते ददातु यस्य प्राणोऽसि स्वाहा मित्रावरुणयोः प्राणोऽसि तस्य ते दत्तां यस्य प्राणोऽसि स्वाहा विश्वेषां देवानां प्राणोऽसि तस्य ते ददतु येषां प्राणोऽसि स्वाहेति

मूलम्

English

“Thou art the vital breath of Asvins. May they give the vital breath to thee who art the vital breaths of them; svāhā. -Thou art the vital breath of Indra. May they give the vital breath to thee who art the vital breath of him. - Thou art the vital breath of Mitra-Varuṇa. May they give the vital breath to thee who art the vital breath of them, svāhā. - Thou art the vital breath of Viśve Devas. May they give the vital breath to thee who art the vital breath of them, svāhā.”¹⁵⁴

विश्वास-प्रस्तुतिः

हुत्वाहुत्वैव सँस्रावैः प्रवर्तमभिघारयति राडसि विराडसि सम्राडसि स्वराडसीत्यथैतं प्रवर्तमग्रेणाहवनीयं पर्याहृत्य दक्षिणतो निदधात्यथ यजमानमाज्यमवेक्षयति घृतस्य धाराममृतस्य पन्थामिन्द्रे ण दत्तां प्रयतां मरुद्भिः । तत्त्वा विष्णुः पर्यपश्यत्तत्त्वेडा गव्यैरयदित्यथ ब्रह्मणो हस्तमन्वारभ्यर्त्विजः पर्याहुः पावमानेन त्वा स्तोमेन गायत्रस्य वर्तन्योपाँशोर्वीर्येण देवस्त्वा सवितोत्सृजतु जीवातवे जीवनस्यायि बृहद्र थन्तरयोस्त्वा स्तोमेन त्रिष्टुभो वर्तन्या शुक्रस्य वीर्येण देवस्त्वा सवितोत्सृजतु जीवातवे जीवनस्याया अग्नेस्त्वा मात्रया जगत्यै वर्तन्याग्रयणस्य वीर्येण देवस्त्वा सवितोत्सृजतु जीवातवे जीवनस्याया इत्य्

मूलम्

English

Each time, after having offered, he pours the drops (from the ladle) over the ear-ring respectively with the formulas, “Thou art shining; thou art variously shining; thou art sharply shining; thou art self-shining.”[^2-831] Having carried around the ear-ring along the front of the Āhavanīya, he puts it down towards the south. He makes the sacrificer gaze at the clarified butter the with the verse, (“O clarified butter), Viṣņu (the sacrificer) has gazed at thee, stream of clarified butter, the way to immortality, given by Indra and forwarded by the Maruts. Iḍā has placed thee within the cow.”¹⁵⁴ The priests keeping contact with the Brahman address (O sacrificer) with the formula, “May god Savitr̥ (O sacrificer) release thee (from the disease) by means of the Stoma pertaining to the Pavamāna stotras, by means of the way of Gāyatrī (for bringing Soma), by means of the vigour of the Upāmsu cup for the obtainment of means of life and for will to live. -May god Savitr̥ release thee by means of the Stoma of Rathantara and Br̥hat stotras, by means of the way of Triṣṭubh, by means of the bright (Soma) for the obtainment of means of life and for the will to live. - May god Savitr̥ release thee by means of the essence of Agni (i.e. Agniṣṭoma stotra) by means of the way of Jagatī, by means of the vigour of Agrayana for the obtainment of means of life and for the will to live.”¹⁵⁴

विश्वास-प्रस्तुतिः

अथ हिरण्याद्घृतं निष्पिबति

मूलम्

अथ हिरण्याद्घृतं निष्पिबति

English

The sacrificer sucks the clarified butter applied to the ear-ring.

विश्वास-प्रस्तुतिः

निष्पिबन्तमनुमन्त्रयत इममग्न आयुषे वर्चसे कृधि प्रियँरेतो वरुण सोम राजन्। मातेवास्मा अदिते शर्म यच्छ विश्वे देवा जरदष्टिर्यथासदित्यथैतं प्रवर्तमद्भिः प्रक्षाल्य दक्षिणे कर्ण आबध्नीत आयुष्टे विश्वतो दधदित्यथैनमनुपरिवर्तयत आयुरसि विश्वायुरसि सर्वायुरसि सर्वमायुरसीत्यथास्य ब्रह्मा हस्तं गृह्णात्यग्निरायुष्मानित्यान्तादनुवाकस्य ३२

मूलम्

English

The Adhvaryu follows the sacrificer sucking the clarified butter with the verse, “O Agni, do thou grant him long life and splendour. O king Varuṇa and Soma, do you grant him the desired object and vital strength. O Aditi, grant him happiness like a mother. O Viśve Devas (do you favour him) so that he may live until oldage.”¹⁵⁴ Having cleansed the ear-ring with water he should hang it in the right ear of the sacrificer with the verse, “May this venerable Agni grant thee full life. (Thereby) let thy vital breath come to thee. I drive away thy disease.”[^3-831] Then he turns it around (towards the four quarters) with the formula, “Thou art life; thou art all life; thou art whole life; thou art entire life.”¹⁵⁵ The Brahman holds his hand reciting the formula beginning with “Agni is long lived” upto the end of the Anuvāka."¹⁵⁴ (“Agni is long-lived; due to trees he is long-lived. I make thee long-lived with that long life of theirs. Soma is long-lived; due to plants he is long-lived. I make thee long-lived with that long life of theirs. Sacrifice is long-lived; due to Dakṣiņās it is long-lived. I make thee long-lived with that long life of theirs. Prayer is long-lived; due to brāhmaṇas it is long lived. I make thee long- lived with that long life of theirs. Gods are long-lived; due to ambrosia they are long-lived. I make thee long-lived with that long life of theirs. Pitr̥s are long-lived; due to Svadha they are long-lived. I make thee long-lived with that long life of theirs.”)

[^3-831] TS I.3.14.4

३३

विश्वास-प्रस्तुतिः

यावतोऽश्वान्प्रतिगृह्णीयात्तावतो वारुणाञ्चतुष्कपालान्निर्वपेदेकातिरिक्तानिति

मूलम्

English

“One should offer as many cakes on four potsherds each plus one as the number of horses one may have given away as Dakṣiņā.”¹⁵⁶

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवत इमं मे वरुण तत्त्वा यामीति

मूलम्

तस्या एते भवत इमं मे वरुण तत्त्वा यामीति

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, imam me Varuṇa… and tat tvā yāmī…;

English

यद्यपरं प्रतिग्राही स्यात्सौर्यमेककपालमनुनिर्वपेदिति

English

“If he is giving away a second time, he should subsequently offer a cake on one potsherds to Sūrya."[^2-833]

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवत उदु त्यं चित्रमित्यथापोऽवभृथमवैत्यथ वै भवत्यपोनप्त्रीयं चरुं पुनरेत्य निर्वपेदिति

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, ud u tyam… and citram…. He performs the Avabhṛtha rite. It is indeed said, “Having returned, he should offer cooked rice to Apām Napāt."[^2-833]

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतोऽपां नपात्समन्या यन्तीति

मूलम्

तस्या एते भवतोऽपां नपात्समन्या यन्तीति

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, apām napāt…¹⁵⁷ and sam anyā yanti…"¹⁵⁷

विश्वास-प्रस्तुतिः

यः पाप्मना गृहीतः स्यात्तस्मा एतामैन्द्रा वरुणीं पयस्यां निर्वपेदित्येतयेष्ट्या यक्ष्यमाण उपकल्पयते दधि पय आमिक्षाया इत्यथ देवस्य त्वा सवितुः प्रसव इति प्रतिपदं कृत्वेन्द्रा वरुणाभ्यां जुष्टं निर्वपामीति चतुरो मुष्टीन्व्रीहीणां निर्वपति

मूलम्

English

For one who is attacked by evil spirit one should offer coagulated milk to Indra-Varuṇa."¹⁵⁸ One who is going to perform this Iṣṭi procures curds and milk for Āmikṣā. He pours out four handfuls of paddy with the formula beginning with “In the impulse of god Savitr̥” and ending with “I pour out dear to Indra-Varuṇa.”

विश्वास-प्रस्तुतिः

हविष्कृता वाचं विसृजते

मूलम्

हविष्कृता वाचं विसृजते

English

The sacrificer releases speech with the call to the preparer of oblation-material.

विश्वास-प्रस्तुतिः

समानं कर्माधिवपनादध्युप्य दक्षिणार्धे गार्हपत्यस्यैकादश कपालान्युपदधाति

मूलम्

English

The procedure up to the pouring of grains over the lower crushing stone is similar. Having poured, he arranges eleven potsherds in the southern half of the Gārhapatya.

विश्वास-प्रस्तुतिः

यदैतं पुरोडाशमधिपृणक्ति तदैतामामिक्षां गार्हपत्ये श्रपयत्यथैतं पुरोडाशमुपस्तीर्णाभिघारितमुद्वास्यामिक्षया सम्प्रच्छाद्यान्तर्वेद्यासादयति ३३

मूलम्

English

While placing the cake, he boils the Āmikṣā on the Gārhapatya. Having taken down the cake (into the pan) on which clarified butter is spread as base and on which (cake) clarified butter has been poured, and having covered it with the Āmikṣā, he places it within the altar.

३४

विश्वास-प्रस्तुतिः

अथ वै भवति

मूलम्

अथ वै भवति

English

It is indeed said,

विश्वास-प्रस्तुतिः

पयस्यायां पुरोडाशमवदधात्यात्मन्वन्तमेवैनं करोत्यथो आयतनवन्तमेव

मूलम्

पयस्यायां पुरोडाशमवदधात्यात्मन्वन्तमेवैनं करोत्यथो आयतनवन्तमेव

English

“He places the cake upon the Amikṣā; thereby he renders it equipped with the self, and also with a seat.

विश्वास-प्रस्तुतिः

चतुर्धा व्यूहति

मूलम्

चतुर्धा व्यूहति

English

He divides it into four parts;

विश्वास-प्रस्तुतिः

दिक्ष्वेव प्रतितिष्ठति

मूलम्

दिक्ष्वेव प्रतितिष्ठति

English

thereby it becomes firm towards the quarters.

विश्वास-प्रस्तुतिः

पुनः समूहतीति

मूलम्

पुनः समूहतीति

English

he again brings the parts together.”¹⁵⁹

विश्वास-प्रस्तुतिः

स आमिक्षां पुरोडाशाच्चतुर्धा कृत्वा व्यूहति या वामिन्द्रा वरुणा यतव्या तनूस्तयेममँहसो मुञ्चतं या वामिन्द्रा वरुणा सहस्या रक्षस्या तेजस्या तनूस्तयेममँहसो मुञ्चतमिति

मूलम्

English

Having divided the Āmikṣā and the cake into four parts, he separates (the parts towards the quarters) respectively with the formulas “Do you O Indra-Varuṇa release this (sacrificer) from evil by means of your body capable of driving away the evil-door. - Do you O Indra-Varuṇa … by means of your invading body. Do you O Indra-Varuṇa… by means of your body killing the evil spirits - Do you O Indra-Varuṇa… by means of your brilliant body.”¹⁵⁹

विश्वास-प्रस्तुतिः

पुनः समूहति समूह्यावद्यतीति

मूलम्

पुनः समूहति समूह्यावद्यतीति

English

“He again brings the parts together. Having brought them together he takes the portions (for offering).”

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवत इन्द्रा वरुणयोरहमिन्द्रा वरुणा युवमध्वराय न इत्यथ पुरस्तात्स्विष्टकृतः स्रुवाहुतीरुपजुहोति यो वामिन्द्रा वरुणावग्नौ स्रामस्तं वामेतेनावयज इत्यष्टौ ३४

मूलम्

English

Its puronuvākya-yājyā are these, namely, indrāvaruṇayor aham…¹⁶⁰ and indrāvaṛuṇā yuvam adhvarāya naḥ…¹⁶⁰ Prior to the Sviṣṭakr̥t-offering he offers eight spoonfuls respectively with the formulas, “O Indra-Varuṇa, I seek redress of the evil in respect of Agni by offering to you. - O Indra-Varuṇa … in respect of bipeds… O Indra-Varuṇa … in respect of quadrupeds… - O Indra-Varuṇa… in respect of the cowpen… - O Indra-Varuṇa… in respect of residence… - O Indra-Varuṇa… in respect of water… -O Indra-Varuṇa … in respect of plants… - O Indra-Varuṇa… in respect of trees…”¹⁵⁹

३५

विश्वास-प्रस्तुतिः

अथ वै भवति

मूलम्

अथ वै भवति

English

It is indeed said,

विश्वास-प्रस्तुतिः

यो भ्रातृव्यवान्त्स्यात्स स्पर्धमान एतयेष्ट्या यजेताग्नये प्रवते पुरोडाशमष्टाकपालं निर्वपेदग्नये विबाधवतेऽग्नये प्रतीकवत इति

मूलम्

English

“One who, having enemies is vying with them, should perform this Iṣṭi; he should offer a cake on eight potsherds to Pravat Agni, another to Vibādhavat Agni and still another to Pratīkavat Agni.”¹⁶¹

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एता भवन्ति प्रप्रायमग्निः प्र ते यक्षि प्र त इयर्मि मन्म भुवो वि पाजसा वि ज्योतिषा स त्वमग्ने प्रतीकेन तँसुप्रतीकँसुदृशँस्वञ्चमिति

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, pra prā’ yam agniḥ…¹⁶² and pra te yakṣi pra ta iyarmi manma bhuvo…; vi pājasā…. and vi jyotiṣā…; sa tvam agne pratikena… and tam supratīkam sudṛśam svañcam…¹⁶²

विश्वास-प्रस्तुतिः

यो भ्रातृव्यवन्त्स्यात्स स्पर्धमान एतयेष्ट्या यजेतेन्द्रा याँहोमुचे पुरोडाशमेकादशकपालं निर्वपेदिन्द्रा य वैमृधायेन्द्रा येन्द्रि यावत इत्यथ वै भवति

मूलम्

English

“One who having enemies is vying with them should perform this Iṣṭi; he should offer a cake on eleven potsherds to Indra relieving from evil, another to fighting Indra and still another to powerful Indra.”¹⁶³ It is indeed said,

विश्वास-प्रस्तुतिः

त्रयस्त्रिँशत्कपालं पुरोडाशं निर्वपतीति

मूलम्

त्रयस्त्रिँशत्कपालं पुरोडाशं निर्वपतीति

English

“He offers a cake on thirtythree potsherds.”¹⁶³

विश्वास-प्रस्तुतिः

य एवैते त्रय एकादशकपालास्त एवैत उक्ता भवन्ति

मूलम्

य एवैते त्रय एकादशकपालास्त एवैत उक्ता भवन्ति

English

Hereby are indicated the three cakes on eleven potsherds each.

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एता भवन्त्यँहोमुचे विवेष यन्मा वि न इन्द्रे न्द्र क्षत्रमिन्द्रि याणि शतक्रतोऽनु ते दायीति

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, aṁhomuce…¹⁶² and viveṣa yan mā…..; vi na indra… and indra kṣatram…; indriyāṇi śatakrato… and anu te dāyi…..¹⁶²

विश्वास-प्रस्तुतिः

यो भ्रातृव्यवान्त्स्यात्स स्पर्धमान एतयेष्ट्या यजेताग्नये संवर्गाय पुरोडाशमष्टाकपालं निर्वपेत्

मूलम्

English

One who having enemies is vying with them should perform this Iṣṭi; he should pour out paddy for a cake on eight potsherds to Saṁvarga Agni.

विश्वास-प्रस्तुतिः

तँशृतमासन्नमेतेन यजुषाभिमृशेदिति

मूलम्

तँशृतमासन्नमेतेन यजुषाभिमृशेदिति

English

After it is baked and placed within the altar, the sacrificer should touch it with this formula.”¹⁶⁴

विश्वास-प्रस्तुतिः

तँशृतमासन्नमेतेन यजुषाभिमृशत्योजोऽसि सहोऽसि बलमसि भ्राजोऽसि देवानां धाम नामासि विश्वमसि विश्वायुः सर्वमसि सर्वायुरभिभूरहमनेन हविषामुं भ्रातृव्यमभिभूयासमिति

मूलम्

English

After it is baked and placed within the altar, he touches it with the formula, “Thou art vigour, thou art might, thou art strength, thou art radiation, thou art indeed the abode of gods, thou art all, of entire life, thou art the whole, of whole life; aggressing; let me aggress this enemy through this offering.”

विश्वास-प्रस्तुतिः

यक्ष्वा हि देवहूतमानित्येतस्यानुवाकस्य सप्तदश सामिधेनीः पराचीरन्वाह

मूलम्

यक्ष्वा हि देवहूतमानित्येतस्यानुवाकस्य सप्तदश सामिधेनीः पराचीरन्वाह

English

(The Hotr̥) recites serially seventeen Sāmidhenī verses from the Anuvāka¹⁶⁵ beginning with yukṣvā hi devahūtamān….

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतः सखायः सं वः सम्यञ्चं सँसमिद्युवसे वृषन्निति ३५

मूलम्

तस्या एते भवतः सखायः सं वः सम्यञ्चं सँसमिद्युवसे वृषन्निति ३५

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, sakhāyaḥ sam vaḥ samyañcau…¹⁶⁵ and saṁ samid yuvase vṛşan…..¹⁶⁵

३६

विश्वास-प्रस्तुतिः

यः प्रजाकामः स्यात्तस्मा एतं प्रजापत्यं गार्मुतं चरुं निर्वपेदिति

मूलम्

यः प्रजाकामः स्यात्तस्मा एतं प्रजापत्यं गार्मुतं चरुं निर्वपेदिति

English

“For one who desires progeny, one should offer cooked wild grains to Prajāpati.”¹⁶⁶

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतः प्रजापते स वेदेति

मूलम्

तस्या एते भवतः प्रजापते स वेदेति

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, prajāpate…¹⁶⁷ and sa veda…”¹⁶⁷

विश्वास-प्रस्तुतिः

यः पशुकामः स्यात्तस्मा एतँसोमापौष्णं गार्मुतं चरुं निर्वपेदिति

मूलम्

यः पशुकामः स्यात्तस्मा एतँसोमापौष्णं गार्मुतं चरुं निर्वपेदिति

English

“For one who desires cattle one should offer cooked wild grains to Soma-Pūṣan.”¹⁶⁶

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतः सोमापूषणेमौ देवविति

मूलम्

तस्या एते भवतः सोमापूषणेमौ देवविति

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, somāpūṣaṇā…¹⁶⁷ and imau devau…¹⁶⁷

विश्वास-प्रस्तुतिः

चित्रया यजेत पशुकाम इति

मूलम्

चित्रया यजेत पशुकाम इति

English

One desirous of cattle should perform the Citreṣṭi."¹⁶⁸

विश्वास-प्रस्तुतिः

श्वश्चित्रयेत्युपवसत्यथ प्रातराग्रेयमष्टाकपालं निर्वपति सौम्यं चरुं त्वाष्ट्रमष्टाकपालँसरस्वत्यै चरुँसरस्वते चरुँसिनीवाल्यै चरुमैन्द्र मेकादशकपालमिति

मूलम्

English

He observes fast (when he thinks) “tomorrow (I shall perform) the Citreṣṭi.” Next morning he offers a cake on eight potsherds to Agni, cooked rice to Soma, a cake on eight potsherds to Tvaṣṭr̥, cooked rie to Sarasvati, cooked rice to Sarasvat, cooked rice to Sinivālī and a cake on eleven potsherds to Indra.

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवन्त्यग्निना रायिमश्नवद्गोमाँअग्न आप्यायस्व सं त इह त्वष्टारमग्रियं तन्नस्तुरीपम्प्र णो देव्या नो दिवः पीपिवाँसँसरस्वतो ये ते सरस्व ऊर्मयः सिनीवालि या सुपाणिरिन्द्रं वो विश्वतस्परीन्द्रं नर इत्यथ पुरस्तात्स्विष्टकृतः स्रुवाहुतीरुपजुहोत्यग्ने गोभिर्न आगहीति पञ्चर्चो द्वे यजुषी ३६

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, agninā rayim aśnavat…¹⁶⁹ and gomān agne…; ā pyāyasva… and sam te…; iha tvaṣṭāram agriyam… and tan nas turipam…; pra no devi … and ā no divaḥ… pīpivāṁsam sarasvato… and ye te sarasva ūrmayaḥ…; sinī-vāli… and yā supāṇiḥ…; indram vo visvatas pari… and indraṁ naro…..¹⁶⁹ Prior to the Sviṣṭakr̥t offering he offers spoonfuls with five verses and two yajus beginning with agne gobhir na ā gahi…¹⁷⁰ (“O Agni, do thou come to us together with cattle. O Indra, do thou gladden us with abundance (in cattle). May Indra support us (with cattle) in our home. - May Savitr̥ abounding in a thousand enjoy himself in our home. May Pūṣan come; may wealth come. -May Dhātṛ, lord, guardian of the world, grant us wealth. May he furnish us with abundance. - May Tvaṣṭr̥ the great, fulfilling the desires rejoice in our home together with a thousand and ten thousands. -O distributor of wealth, do thou, by whom gods gained immortality and ample food in the heaven, unite us with a herd of cattle for our sustenance. - Agni the lord of house, Soma granting all, Savitr̥ with good intention, svāhā. - O Agni, lord of house, do thou grant me the invader the vigour together with thy share consisting of clarified butter. May I not depart from the way leading to greatness. May I be supreme, svāhā.")¹⁷⁰

३७

विश्वास-प्रस्तुतिः

कारीर्या यक्ष्यमाणो भवति

मूलम्

कारीर्या यक्ष्यमाणो भवति

English

One who is going to perform the Kārīrīṣți

विश्वास-प्रस्तुतिः

स उपकल्पयते कृष्णं वासः कृष्णतूषं कृष्णमश्वं कृष्णँसन्दानं कृष्णाजिनं कृष्णमधु करीरसक्तून्कृष्णां कुम्भीमामपक्वां कृष्णमनस्त्रिगधं कृष्णामविं कृष्णं वर्षाहूस्तम्बं वैतसमिध्माबर्हिरित्यथ यजमानायतने कृष्णं वासः कृष्णतूषं निदधात्यथाग्रेणाहवनीयं कृष्णमश्वं कृष्णेन सन्दानेन सन्दित्यान्तर्वेदि कृष्णाजिने कृष्णमधु करीरसक्तून्निवपत्य्

मूलम्

English

procures a black piece of cloth, an upper garment with black border, a black horse, a black fetter, a skin of black antelope, black honey, parched flour of Kārīra fruit (Capparis aphylla), a small black pitcher which is half-baked, a black cart with three roofs, a black female sheep, a bunch of black varṣāhūgrass (Boerhavia procumbens) and sacrificial grass and faggot of reed. The Adhvaryu places the piece of black cloth and the upper garment with black border on the sacrificer’s seat. Having fettered the black horse with the black fetter in front of the Āhavanīya, he pours down the black honey and flour of parched Karīra-fruit upon the skin of black antelope within the altar.

विश्वास-प्रस्तुतिः

उत्करे कुम्भीं निमिनोत्यथाग्रेणोत्करं प्रागीषमन स्थापयित्वा तस्याग्रेणोपस्तम्भनं कृष्णामविं निग्रथ्नात्युत्तरेणाहवनीयं कृष्णं वर्षाहूस्तम्बं वैतसमिध्माबर्हिरिति निदधात्यथ यजमानः कृष्णं वासः कृष्णतूषं परिधत्ते ३७

मूलम्

English

He fixes the earthen pitcher on the rubbish-heap. Having kept the cart with its poles towards the east in front of the rubbish-heap, he ties the black sheep in front of its prop of the poles. He places the bunch of black Varṣāhu grass and the sacrificial grass and faggot of reed to the north of the Āhavanīya. The sacrificer wears the black lower garment and the upper garment with black borders.

३८

विश्वास-प्रस्तुतिः

मारुतमसि मरुतामोजोऽपां धारां भिन्द्धीति

मूलम्

मारुतमसि मरुतामोजोऽपां धारां भिन्द्धीति

English

With the formula, “Belonging to the Maruts, thou art the vigour of the Maruts; do thou tear off the stream of water.”¹⁷¹

विश्वास-प्रस्तुतिः

रमयत मरुतः श्येनमायिनमिति पश्चाद्वातं प्रतिमीवति

मूलम्

रमयत मरुतः श्येनमायिनमिति पश्चाद्वातं प्रतिमीवति

English

He sets back the western wind with the verse, “O Maruts, do you set back the fast-moving (western wind) which is advancing. (Do you impel the eastern wind) speedy like the mind, showering and strong by which the blocked (water) comes released in strong showers. O Aśvins, do you hold it for our welfare.¹⁷¹”

विश्वास-प्रस्तुतिः

पुरोवातमेव जनयति वर्षस्यावरुद्ध्या इति ब्राह्मणम्

मूलम्

पुरोवातमेव जनयति वर्षस्यावरुद्ध्या इति ब्राह्मणम्

English

He thereby produces eastern wind for the attainment of rains." So says the Brāhmaṇa.¹⁷¹

विश्वास-प्रस्तुतिः

अथैतमश्वँसन्दानात्प्रमुच्योत्तरवर्ग्येणाभिविक्षिपत्यभिक्रन्द स्तनय गर्भमाधा इति

मूलम्

English

Having relieved the horse from the fetter he flaps him over with the upper garment with the verse, “(O horse), do thou sneeze and make a sound like a cloud, depositwomb (water into the cloud); move around through the chariot full of water; release the leather-bag downwards; let the upheavels and pits become levelled.”[^2-839]

विश्वास-प्रस्तुतिः

स यदि विधूनुते यदि मेहति यदि शकृत्करोति वर्षिष्यतीत्येव वेदाथ वातनामानि जुहोति पुरोवातो वर्षञ्जिन्वरावृत्स्वाहेत्यष्टवथान्तर्वेदि कृष्णाजिने मधुषा करीरसक्तून्संयौति मान्दा वाशाः शृन्ध्यूरजिराः । ज्योतिष्मतीस्तमस्वरीरुन्दतीः सुफेनाः । मित्रभृतः क्षत्रभृतः सुराष्ट्रा इह मावतेति

मूलम्

English

If he becomes agitated, if makes urine or discharges excrement, one should know that it will rain. He offers eight Vatanāman offerings respectively with the formulas, “Let the eastern wind come showering and gladdening the people, svāhā.-Let the violent wind come showering roaringly, svāhā.-Let the wind making sound and fierce come showering, svāhā.-Let the wind thundering without lightning-strike but accompanied by lightning and brilliant, come showering svāhā.-Let the wind showering beyond the night come filling the region, svāhā.-Let the wind causing exclamations “It has brought ample rains” come, svāhā. Let the wind moving far and wide showering in sunlight come, svāhā.-Let the wind come showering amply with thundering and lightning, svāhā.”¹⁷¹ Within the altar he mixes the flour of parched Karīra-fruits with honey on the skin of black antelope with the formula, O waters, gladdening, resounding, purifying, flowing, brilliant, spreading darkness, wetting, with ample foam, feeding the friendly ones, supporting the ruling power and promoting ruling power, do you help me here."¹⁷¹

विश्वास-प्रस्तुतिः

तिस्रः पिण्डीः कृत्वा समुच्चित्य कृष्णाजिनस्यान्तान्सन्दानेनोपनह्यति वृष्णो अश्वस्य सन्दानमसि वृष्ट्यै त्वोपनह्यामीत्यथैना अनसः प्रथमायां गधायामाबध्नाति ३८

मूलम्

English

Having made three balls and having collected them together, he ties the ends of the skin of black antelope by means of the fetter with the formula, “Thou art the fetter of the strong horse; I fasten thee for rains..” He then fastens those balls on the first roof of the cart.

३९

विश्वास-प्रस्तुतिः

देवा वसव्या अग्ने सोम सूर्येत्यहोरात्रे उपरमति

मूलम्

देवा वसव्या अग्ने सोम सूर्येत्यहोरात्रे उपरमति

English

With the formula, “O gods capable of granting wealth, Agni, Soma, Sūrya, give us water; break the cloud for heaven, midregion and earth; favour us with showers from the cloud."¹⁷² He waits for day and night.

विश्वास-प्रस्तुतिः

द्वितीयस्यामाबध्नाति देवाः शर्मण्या मित्रावरुणार्यमन्नित्य्

मूलम्

द्वितीयस्यामाबध्नाति देवाः शर्मण्या मित्रावरुणार्यमन्नित्य्

English

He fastens them on the second roof with the formula, “O gods capable of giving happiness, Mitra-Varuṇa and Aryaman, give us water….”

विश्वास-प्रस्तुतिः

अहोरात्रे एवोपरमति

मूलम्

अहोरात्रे एवोपरमति

English

He waits for the day and night.

विश्वास-प्रस्तुतिः

तृतीयस्यामाबध्नाति देवाः सपीतयोऽपां नपादाशुहेमन्नित्यहोरात्रे एवोपरमत्यथ वै भवति

मूलम्

English

He fastens them on the third roof with the formula, “O gods drinking together, Apāṁ Napāt of high speed, give us water…."¹⁷² He waits for day and night. It is indeed said,

विश्वास-प्रस्तुतिः

यदि वर्षेत्तावत्येव होतव्यमिति

मूलम्

यदि वर्षेत्तावत्येव होतव्यमिति

English

“If it rains, he should offer (the balls) at once."¹⁷²

विश्वास-प्रस्तुतिः

यदि चैव वर्षति यदि नोभयेनैव पिण्डीर्जुहोति स्रुवोपस्तीर्णाभिघारिता दिवा चित्तमः कृण्वन्त्या यं नर उदीरयथा मरुतः समुद्र त इत्यथासां धूममन्वीक्षतेऽसितवर्णा हरयः सुपर्णा इति

मूलम्

English

If it rains or if it does not, in both the cases he offers the balls by means of the ladle after first having spread clarified butter therein and after having poured over them with the verses, “When the gods wet the earth, they effect darkness even by day by means of the water-carrying cloud. When the liberal leaders dropped the treasure (of waters) from the heaven for the offerer, the clouds release water towards heaven and earth, and the showers drop down in the desert. O Maruts, do you urge (the water) from the cloud, O water-bearing clouds, do you shower the rains. O liberal (Maruts), your cows (clouds) never go dry. Chariots (of other gods) follow you going propitiously.”¹⁷² He gazes at the smoke issuing out with the verse, “The black-coloured (smokes) (resembling) horses and large-winged eagles rise to the heaven bearing the complexion of clouds. Having made an abode (there) they return (to the earth). Thereafter the earth becomes clenched through the flowing water.”¹⁷³

विश्वास-प्रस्तुतिः

यदि न वर्षच्छ्वो भूते हविर्निर्वपेदग्नये धामच्छदे पुरोडाशमष्टाकपालं निर्वपेन्मारुतँसप्तकपालँसौर्यमेककपालमिति

मूलम्

English

If it does not rain, he makes an offering next day. He should offer a cake on eight potsherds to Agni obstructing the light, a cake on seven potsherds to Maruts and a cake on one potsherd to Sūrya.

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एता भवन्ति त्वं त्या चिदच्युताग्ने भूरीणि तव जातवेदो दिवो नो वृष्टिं मरुतो ररीध्वम्पिन्वन्त्यपो मरुतः सुदानव उदु त्यं चित्रमित्यथ पुरस्तात्स्विष्टकृतः स्रुवाहुतीरुपजुहोत्यौर्वभृगुवच्छुचिमप्नवानवदाहुव इति तिस्रोऽथैतां कुम्भीमद्भिः पूरयति सृजा वृष्टिं दिव आद्भिः समुद्रं पृणेति

मूलम्

English

Its puronuvākyā- yājyā are these, namely, tvaṁ tyā cid acyutā…¹⁷⁴ and agne bhūrīņi tava jātavedo…..; divo no vr̥ṣṭim maruto rarīdḥvam… and pinvanty apo marutaḥ sudānavaḥ…; udu tyam… and citram….¹⁷⁴ Prior to the Sviṣṭakr̥t-offering he offers three spoonfuls with the verses, “I offer to bright Agni living in the sea like Aurva, Bhr̥gu and Apnavāna. - … like the impulse of Savitr̥ and enjoyment of Bhaga. -… making sound like wind, the wise, the might evident in the sound of the cloud.”¹⁷⁵ He fills in the pitcher with water with the formula, “Do thou release showers from the heaven and fill in the pond with water.”

विश्वास-प्रस्तुतिः

सा यदि दीर्यते यदि भिद्यते वर्षिष्यतीत्येव वेदाथाविमभिजुहोत्यब्जा असि प्रथमजा बलमसि समुद्रि यमिति

मूलम्

English

If it bursts or breaks, one should know that it will rain. He then pours clarified butter over the female sheep with the formula, “Thou art born of water, born of Prajāpati; thou art strength of the cloud.”¹⁷²

विश्वास-प्रस्तुतिः

सा यदि विधूनुते यदि मेहति यदि शकृत्करोति वर्षिष्यतीत्येव वेदाथ वर्षाहूस्तम्बमभिजुहोति ३९

मूलम्

English

If she shakes, if urinates or if discharges excrement, one should know that it will rain. Then he pours oblation over the bunch of Varṣāhū grass, with the verse.

४०

विश्वास-प्रस्तुतिः

उन्नम्भय पृथिवीं भिन्द्धीदं दिव्यं नभः । उद्नो दिव्यस्य नो देहीशानो विसृजा दृतिमित्यथैनमाहवनीयेऽनुप्रहरति हिरण्यकेशो रजसो विसार इत्यथास्य धूममन्वीक्षत आ ते सुपर्णा अमिनन्त एवैरित्यथान्तर्वेदि तिष्ठन्कृष्णाजिनमवधूनोति ये देवा दिविभागा इत्यान्तादनुवाकस्य

मूलम्

English

“Do thou clench the earth; break off this cloud in heaven, Give us the heavenly water; commanding, do thou release the leather bag.”¹⁷⁶ He puts it on the Āhavanīya fire with the verse, “At the advance of the cloud let the golden-haired smoke, moving like shaking and speedy wind bright-lustred (produce rains) like the dawns which are cognisant, rich in food and true.”¹⁷⁶ He gazes at the smoke issuing out with the verse, “Thy leaping smokes by their movements sprinkled around (water) when the black bull roared. The cloud has come with the auspicious dancing showers. The water comes down and clouds thunder.”¹⁷⁶ Standing within the altar, he shakes the skin of black antelope with the formula ye devā divibhāgā… upto the end. (“May the gods who have share in the heaven, in the midregion and on the earth guard this sacrifice; may they enter this region; may they enter this region continuously.”)¹⁷⁶

विश्वास-प्रस्तुतिः

सन्तिष्ठते कारीर्यथातोऽञ्जःसवकारीर्याग्नेयमष्टाकपालं निर्वपति श्रपयित्वासादयति

मूलम्

English

The Kārīrīṣṭi thus come to an end. Now the Añjahsava Kārīrī. The Adhvaryu pours out paddy for a cake on eight potsherds to Agni. Having baked the cake he places it (within the altar).

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्याः पञ्चदश सामिधेन्यः पञ्च प्रयाजा वार्त्रघ्नावाज्यभागवथ हविषोऽग्निर्मूर्धा भुव इति

मूलम्

English

The Iṣṭi has fifteen Sāmidheni verses, five Prayājas and the Vārtraghna Ājyabhāgas. The puronuvākyā-yājyā of the principal offering are agnir murdha and bhuvo….

विश्वास-प्रस्तुतिः

त्रिष्टुभौ संयाज्ये

मूलम्

त्रिष्टुभौ संयाज्ये

English

The puronuvākyā-yājyā for the Sviṣṭakṛt are those in Triṣṭubh metre.¹⁷⁷

विश्वास-प्रस्तुतिः

याभिश्चैव पिण्डीराबध्नाति याभिश्च जुहोति याभ्यां च धूममन्वीक्षते ताः सँ सिध्यन्ति

मूलम्

English

The verses with which he ties up the balls, with which he makes the offering and with which he gazes at the smoke are those which are already prescribed.

विश्वास-प्रस्तुतिः

सन्तिष्ठतेऽञ्जःसवकारीरी ४०

मूलम्

सन्तिष्ठतेऽञ्जःसवकारीरी ४०

English

Añjhsava Kārīrī comes to an end.

४१

विश्वास-प्रस्तुतिः

अथ वै भवति

मूलम्

अथ वै भवति

English

It is indeed said,

विश्वास-प्रस्तुतिः

त्रैधातवीयेन यजेताभिचरन्वाभिचर्यमानो वा सहस्रेण वा यक्ष्यमाणः सहस्रेण वेजानो यो वा यक्ष्य इत्युक्त्वा न यजत इत्येतयेष्ट्या यक्ष्यमाण उपकल्पयते सहस्रँहिरण्यं तार्प्यं धेनुमित्यथ देवस्य त्वा सवितुः प्रसव इति प्रतिपदं कृत्वेन्द्रा विष्णुभ्यां जुष्टं निर्वपामीति चतुरो मुष्टीन्व्रीहीणां निर्वपत्येतामेव प्रतिपदं कृत्वेन्द्रा विष्णुभ्यां जुष्टं निर्वपामीति चतुरो यवानाम्

मूलम्

English

“One who wants to practise exorcism, one against whom exorcism is being practised, one who wants to perform a sacrifice with one thousand (cows as Dakṣiņā), one who has performed a sacrifice with a thousand, or one who does not perform a sacrifice after declaring, “I shall perform a sacrifice,” should perform the Traidhātavīyeṣṭi.” One who is going to perform this Ișți procures a thousand gold coins, a piece of cloth of linen and a milch-cow. He pours out four handfuls of paddy with the formula beginning with “In the impulse of god Savitr̥” and ending with “I pour out dear to Indra-Viṣṇu.”

विश्वास-प्रस्तुतिः

एतामेव प्रतिपदं कृत्वेन्द्रा विष्णुभ्यां जुष्टं निर्वपामीति चतुर एव व्रीहीणां तेषां व्रीहिष्वेव हविष्कृतमुद्वादयत्य्

मूलम्

English

He pours out four handfuls of barley for Indra-Viṣṇu with the formula beginning similarly and ending with “I pour out dear to Indra-Viṣņu.” Again he pours out four handfuls of paddy with the formula beginning similarly and ending with “I pour out dear to Indra-Viṣṇu.” He gives out a call to the preparer of the oblation-material in regard to paddy alone.

विश्वास-प्रस्तुतिः

उपोद्यच्छन्ते यवान्

मूलम्

उपोद्यच्छन्ते यवान्

English

Barley is kept away.

विश्वास-प्रस्तुतिः

हविष्कृता वाचं विसृजते

मूलम्

हविष्कृता वाचं विसृजते

English

The sacrificer releases speech at the call to the preparer of the oblation-material.

विश्वास-प्रस्तुतिः

समानं कर्माधिवपनादध्युप्य गार्हपत्ये द्वादश कपालान्युपदधात्यथ वै भवति

मूलम्

समानं कर्माधिवपनादध्युप्य गार्हपत्ये द्वादश कपालान्युपदधात्यथ वै भवति

English

The procedure upto the pouring of rice-grains over the lower crushing stone is similar. Having poured he lays down twelve potsherds near the Gārhapatya.

विश्वास-प्रस्तुतिः

द्वादशकपालः पुरोडाशो भवति

मूलम्

द्वादशकपालः पुरोडाशो भवति

English

It is indeed said, “The cake is baked on twelve potsherds.

विश्वास-प्रस्तुतिः

ते त्रयश्चतुष्कपालास्

मूलम्

ते त्रयश्चतुष्कपालास्

English

They are three sets of four potsherds

विश्वास-प्रस्तुतिः

त्रिष्षमृद्धत्वाय

मूलम्

त्रिष्षमृद्धत्वाय

English

each for the accomplishment of threefoldness.

विश्वास-प्रस्तुतिः

त्रयः पुरोडाशा भवन्ति

मूलम्

त्रयः पुरोडाशा भवन्ति

English

There are three cakes.

विश्वास-प्रस्तुतिः

त्रय इमे लोका एषां लोकानामाप्त्ययुत्तरौत्तरो ज्यायान्भवतीति

मूलम्

त्रय इमे लोका एषां लोकानामाप्त्ययुत्तरौत्तरो ज्यायान्भवतीति

English

These are three worlds. For the obtainment of these worlds. Each uppermost one is larger.”

विश्वास-प्रस्तुतिः

स उत्तरमुत्तरमेव ज्यायाँसं करोति यवमयं मध्येऽथ वै भवति ४१

मूलम्

स उत्तरमुत्तरमेव ज्यायाँसं करोति यवमयं मध्येऽथ वै भवति ४१

English

He makes each uppermost one to be larger, that of barley in the middle. It is indeed said:

४२

विश्वास-प्रस्तुतिः

सर्वाणि छन्दाँस्येतस्यामिष्ट्यामनूच्यानीत्याहुस्

मूलम्

सर्वाणि छन्दाँस्येतस्यामिष्ट्यामनूच्यानीत्याहुस्

English

“All metres are to be recited as Sāmidhenīs, so they say.

विश्वास-प्रस्तुतिः

त्रिष्टुभो वा एतद्वीर्यं यत्ककुदुष्णिहा जगत्यै

मूलम्

त्रिष्टुभो वा एतद्वीर्यं यत्ककुदुष्णिहा जगत्यै

English

Kakud is indeed the essence of Triṣṭubh, Uṣṇih of Jagatī.

विश्वास-प्रस्तुतिः

यदुष्णिहककुभावन्वाह तेनैव सर्वाणि छन्दाँस्यवरुन्द्ध इति

मूलम्

यदुष्णिहककुभावन्वाह तेनैव सर्वाणि छन्दाँस्यवरुन्द्ध इति

English

In that the Hotr̥ recites the Uṣṇih and Kakubh verse, he thereby secures all metres.”¹⁷⁸

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्र सो अग्ने तवोतिभिरित्येतासां द्वे धाय्यालोके दधात्यथाग्ने त्री ते वाजिना त्री षधस्थेति त्रिवत्या परिदधाति सरूपत्वायेति ब्राह्मणं सर्वेषामभिगमयन्नवद्यतीति

मूलम्

English

Out of the verses beginning with pra so agne tavo’tibhiḥ… ¹⁷⁹ he employs two verses as dhayyas. With the verse containing the word tri, namely, agne trī te vājinā trī sadhasthā …¹⁷⁹ he encloses the reciting for similarity of form.” So says the brāhmaṇa.¹⁷⁸ “He takes portions by passing his fingers through all.”

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतः सं वां कर्मणोभा जिग्यथुरित्यन्वाहार्यमासाद्य सहस्रँ हिरण्यं तार्प्यं धेनुमिति ददाति

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, sam vāṁ karmaṇā … and ubhā jigyathur…. Having placed the Anvāhārya cooked rice (within the altar) the sacrificer gives away a thousand pieces of gold, a piece of cloth of linen and a milch-cow.

विश्वास-प्रस्तुतिः

यं कामयेत राजन्यमनपोब्धो जायेत वृत्रान्घ्नँश्चरेदिति तस्मा एतमैन्द्रा बार्हस्पत्यं चरुं निर्वपेदित्येतयेष्ट्या यक्ष्यमाण उपकल्पयते हिरण्मयं दाम

मूलम्

English

“For the Rājanya whom he may desire that he should remain unsubdued and may move killing the enemies, the Adhvaryu should offer cooked rice to Indra-Bṛhaspati.”¹⁸⁰ One who is going to perform this Iṣṭi procures a golden chain.

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतोऽस्मे इन्द्रा बृहस्पती बृहस्पतिर्नः परिपातु पश्चादित्यन्वाहार्यमासाद्य हिरण्मयं दाम ददाति ४२

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, indrabhṛhaspati…¹⁸¹ and br̥haspatir naḥ paripātu paścāt…¹⁸¹ After having placed the Anvāhārya cooked rice (within the altar) the sacrificer gives away the golden chain as Dakṣiṇā.

४३

विश्वास-प्रस्तुतिः

वैश्वानरं द्वादशकपालं निर्वपेदनिष्ट्वाग्रयणेन नवान्नं जग्धा यो वान्यस्याग्निषु यजेत यस्य वान्योऽग्निषु यजेत

मूलम्

English

One who has consumed freshly grown grains without first having performed the Āgrayaṇeṣṭi (with that corn),¹⁸² one who has offered in another’s fires or if somebody else offers in his fires, should offer a cake on twelve potsherds to Vaiśvānara Agni.

विश्वास-प्रस्तुतिः

सोऽरण्योरग्नीन्समारोह्योदवसाय मथित्वाग्नीन्विहृत्य वैश्वानरं द्वादशकपालं निर्वपति

मूलम्

English

Having consigned the fires into the kindling woods, having moved away, having churned out fire and having spread out fires, he offers the cake on twelve potsherds to Vaiśvānara Agni.

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतो वैश्वानरो न ऊत्या पृष्टो दिवीत्यग्नये तन्तुमते पुरोडाशमष्टाकपालं निर्वपेद्विच्छिन्नाग्निहोत्रो यो आ कामयेत प्रजायै मे तन्तुर्न विच्छिद्येतेति

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, namely, vaiśvānaro na ūtyā…¹⁸³ and pr̥ṣṭo divi…¹⁸³ One whose Agnihotra-offering is interrupted or one who may desire “my continuance of progeny should not be broken” should offer a cake on eight potsherds to Tantumat Agni,.

विश्वास-प्रस्तुतिः

सोऽरण्योरग्नीन्समारोह्योदवसाय मथित्वाग्नीन्विहृत्याग्नये तन्तुमते पुरोडाशमष्टाकपालं निर्वपेदिति

मूलम्

English

Having consigned the fires into kindling woods, having moved away, having churned out fire and having spread out fires, one should offer a cake on eight potsherds to Tantumat Agni.

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतस्त्वं नस्तन्तुरुत सेतुरग्ने त्वं पन्था भवसि देवयानः । त्वयाग्ने पृष्ठं वयमारुहेम अथा देवैः सधमादं मदेम ॥ स्वयं कृण्वानः सुगमप्रयावं तिग्मशृङ्गो वृषभः शोशुचानः । प्रत्नँ सधस्थमनुपश्यमान आ तन्तुमग्निर्दिव्यं ततानेति

मूलम्

English

Its puronuvākyā- yājyā are these; “Thou art O Agni, the continuity and bridge (towards the heaven); thou art the path leading to the gods. May we, O Agni, ascend the surface (of heaven) and rejoice together with the gods. -Agni, himself fashioning an easy-going and faultless path, sharp-flamed, the bull, brilliant and gazing at the old world, has extended the path leading to heaven.”¹⁸⁴

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्विष्टवत्यौ संयाज्ये हव्यवाहमभिमातिषाहं रक्षोहणं पृतनासु जिष्णुम्। ज्योतिष्मन्तं दीद्यन्तं पुरन्धिमग्निँस्विष्टकृतमाहुवेम ॥ स्विष्टमग्ने अभि तत्पृणाहि विश्वा देव पृतना अभिष्य । उरुं नः पन्थां प्रदिषन्विभाहि ज्योतिष्मद्धेह्यजरं न आयुरित्यग्नये व्रतभृते पुरोडाशमष्टाकपालं निर्वपेद्य आहिताग्निरश्रु कुर्यादिति

मूलम्

English

The puronuvākyā-yājyā for the Sviṣṭakṛt offering are “We offer to Sviṣṭakṛt Agni carrying oblation, overpowering the enemy, killer of evil spirits, gaining victory over the enemy’s army, brilliant, shining and bountiful.-O Agni, do thou fill up that (oblation); O god do thou destroy all enemies. Do thou shine showing broad path to us; grant us brilliant and ever young life. “¹⁸⁵ One, who after having set up the fires sheds tears (of grief), should offer a cake on eight potsherds to Agni the bearer of vow.¹⁸⁶

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एते भवतस्त्वमग्ने व्रतभृच्छुचिर्देवाँआसादया इह । अग्ने हव्याय वोढवे ॥ व्रता नु बिभ्रद्व्रतपा अदाभ्यो यजानो देवाँअजरः सुवीरः । दधद्र त्नानि सुविदानो अग्ने गोपाय नो जीवसे जातवेद इत्य्

मूलम्

English

Its puronuvākyā-yājyā are these, “O Agni do thou, bearing the vow and bright, bring the gods here for carrying the oblation. -O Jātavedas Agni, do thou, bearing the vow, guarding the vow, invulner- able, offering to gods, ever young, giving good sons, carrying riches and possessing ample wealth, guard us for long life.”¹⁸⁷

विश्वास-प्रस्तुतिः

अथ यस्याग्नयो वृथाग्निभिः सँसृज्येरन्मिथो वान्यस्य वाग्निभिः सोऽरण्योरग्नीन्समारोह्योदवसाय मथित्वाग्नीन्विहृत्याग्नये विविचये पुरोडाशमष्टाकपालं निर्वपत्यग्नये व्रतपतय इति

मूलम्

English

“One whose fires may wrongly come into contact with fires-mutually or with another’s fires,”¹⁸⁸ should consign his fires into kindling woods, move away, churn out fire, spread out fires and offer a cake on eight potsherds to Agni the separator and one to Agni the lord of vow.”

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्या एता भवन्ति वि ते विष्वग्वातजूतासो अग्ने त्वामग्ने मानुषीरीडते विशस्त्वमग्ने व्रतपा असि यद्वो वयं प्रमिनाम व्रतानीति

मूलम्

English

Its puronuvākya-yājyā¹⁸⁹ are these, namely, vi te vișvag vātajūtāso agne…¹⁸⁹ and tvām agne mānușīr īḍate viśaḥ…; tuam agne vratapā asi… and yad vo vayam pramināma vratāni….¹⁹⁰

विश्वास-प्रस्तुतिः

सन्तिष्ठन्त इष्टयः सन्तिष्ठन्त इष्टयः ४३

मूलम्

सन्तिष्ठन्त इष्टयः सन्तिष्ठन्त इष्टयः ४३

English

The Iṣṭis come to an end, the Iștis come to an end.

In the contingency of many Iṣṭis to be performed whether separately or combinedly on the Parvan day, their order may be optional. ↩︎
Out of the four verses beginning with makṣū devavato rathaḥ. (TS.I.8.22.34). ↩︎
Namely the verses, agnir vr̥trāṇi jaṅghanad… (R̥V VI.16.35) and tvam sōmāʼsi vr̥trahā….. (R̥V 1.91.5). ↩︎
Namely the verses, agniḥ pratnena manmanā … (ṚV VIII.44.12) and soma gīrbhiṣ ṭvā vayam… (R̥V I.91.17). ↩︎
TS II.2.1.1 ↩︎
TS I.1.14.1 ↩︎ ↩︎
TS II.2.1.2 ↩︎
TS IV.2.11.1 ↩︎
TS II.2.1.2-3 ↩︎
TS I.1.14.1 ↩︎
TS II.2.1.3 ↩︎
TS I.1.14.1 ↩︎
TS II.2.1.4 ↩︎
TS IV.2.11.1 ↩︎
TS II.2.1.4. ↩︎
TS I.1.14.2 ↩︎ ↩︎
TS II.2.1.5 ↩︎
TS II.2.1.5 ↩︎ ↩︎
cf. TS II.2.1.3 ↩︎
TS II.2.2.1 ↩︎
TS I.1.14.3 ↩︎ ↩︎
TS II.2.2.1 ↩︎
TS I.1.14.4-5 ↩︎ ↩︎
TS II.2.2.2 ↩︎ ↩︎
TS I.2.14 ↩︎
TS I.2.14.6 ↩︎ ↩︎ ↩︎
TS II.2.2.3 ↩︎
TS I.3.14.1 ↩︎ ↩︎
TS II.2.2.4 ↩︎
TS I.3.14.1-2 ↩︎ ↩︎
TS II.2.2.4 ↩︎
TS I.3.14.2 ↩︎ ↩︎ ↩︎
TS II.2.2.5 ↩︎ ↩︎
TS II.2.3.1 ↩︎ ↩︎
TS I.3.14.2 ↩︎
TS I.3.14.2-3 ↩︎ ↩︎ ↩︎
TS II.2.3.2 ↩︎ ↩︎ ↩︎
TS I.3.14.4 ↩︎ ↩︎
TS I.3.14.5 ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎
TS II.2.3.3 ↩︎
TS II.2.3.4 ↩︎
TS I.3.14.6 ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎
TS II.2.4.1 ↩︎ ↩︎
TS I.3.14.7 ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎
TS II.2.4.2 ↩︎ ↩︎
TS I.3.14.8 ↩︎ ↩︎ ↩︎
TS II.2.4.3 ↩︎
TS II.2.4.4 ↩︎ ↩︎
TS I.4.46.1 ↩︎ ↩︎
TS I.4.46.2 ↩︎ ↩︎
TS II.2.4.5 ↩︎
TS I.4.46.2-3 ↩︎ ↩︎
TS I.4.46.3 ↩︎
TS 1.5.11.1 ↩︎
TS 1.5.11.2 ↩︎
TS 1.5.11.3 ↩︎ ↩︎
TS 1:5.11.4 ↩︎ ↩︎
TS 1.5.11.1 ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎
TS II.2.5.4 ↩︎
TS II.2.5.5 ↩︎
TS I.5.5.1 ↩︎ ↩︎
TS I.5.11.1,5 ↩︎ ↩︎
TS I.5.11.5 ↩︎ ↩︎
TS I.5.11.2 ↩︎ ↩︎
TS II.2.6.2 ↩︎
TS I.5.11.1 ↩︎ ↩︎ ↩︎
TS II.2.6.3 ↩︎
TS I.5.11.1.3 ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎
TS II.2.6.4 ↩︎
TS 1.5.11.3 ↩︎
TS II.2.6.5 ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎
TS II.2.7.1 ↩︎ ↩︎
TS 1.6.12.1 ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎
TS II.2.7.2 ↩︎ ↩︎
TS 1.6.12.2 ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎
TS II.2.7.3 ↩︎
TS II.2.7.4 ↩︎ ↩︎
TS 1.6.12.3 ↩︎ ↩︎
TS 1.6.12.4 ↩︎ ↩︎
TS 1.6.12.5 ↩︎ ↩︎
TS II.2.7.5 ↩︎
TS II.2.8.1 ↩︎ ↩︎ ↩︎
TS 1.6.12.6 ↩︎
TS 1.7.13.1 ↩︎ ↩︎
TS 1.7.13.1-2 ↩︎ ↩︎
TS II.2.8.2 ↩︎
TS 1.7.13.2 ↩︎ ↩︎ ↩︎
TS II.2.8.4 ↩︎ ↩︎
TS I.7.13.3 ↩︎
TS I.7.13.4 ↩︎ ↩︎
TS II.2.8.4-5 ↩︎
TS I.7.13.4-5 ↩︎
TS II.2.8.6 ↩︎
TS I.7.13.5 ↩︎ ↩︎
TS II.2.9.1 ↩︎ ↩︎
TS I.8.22.1 ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎
TS II.2.9.3 ↩︎ ↩︎
TS II.2.9.4-5 ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎
TS I.8.22.1-2 ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎
TS I.8.22.3 ↩︎
TS II.2.10.1-2 for mānavī r̥cau cf. BaudhŚS XIII.1 f.n. 2 above. ↩︎
TS I.8.22.5 ↩︎ ↩︎
TS II.2.10.2 ↩︎ ↩︎
TS II.2.10.3 ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎
TS II.2.10.4 ↩︎ ↩︎ ↩︎
TS II.2.10.5 ↩︎
TS II.1.11.1 ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎
TS II.2.11.3 ↩︎
TS II.2.11.4 ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎
TS II.1.11.2 ↩︎ ↩︎ ↩︎
TS II.3.1.1 ↩︎ ↩︎
TS II.1.11.4 ↩︎ ↩︎
TS II.3.1.2-3 ↩︎
TS II.1.11.45 ↩︎ ↩︎
TS II.3.1.34 ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎
TS IL1.11.5 ↩︎ ↩︎ ↩︎
TS II.1.11.4-6 ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎
TS II.3.2.1-2 ↩︎
TS II.2.12.1 ↩︎
The total comes to twentysix portions, that is, a hundred and four Kr̥ṣṇalas. ↩︎ ↩︎
TS II.3.2.3 ↩︎
TS II.2.12.2-3 ↩︎ ↩︎ ↩︎
TS II.3.2.4 ↩︎ ↩︎ ↩︎
TS II.3.2.6-7 ↩︎
TS II.2.12.3 ↩︎ ↩︎
This contingency is not traced to the Taittiriya texts. ↩︎
TS II.2.12.6-7 ↩︎ ↩︎
TS II.3.3.2 ↩︎
TS II.3.14.1 ↩︎ ↩︎
TS I1.3.3.3 ↩︎
TS II.3.14.1 ↩︎
TS II.3.14.2 ↩︎ ↩︎
TS II.3.3.4 ↩︎ ↩︎
TS II.3.14.3 ↩︎ ↩︎ ↩︎
TS II.3.3.5 ↩︎
TS II.3.4.1 ↩︎
TS II.3.14.4 ↩︎ ↩︎ ↩︎
TS II.3.4.2 ↩︎
TS II.3.4.3 ↩︎ ↩︎
TS II.3.14.5 ↩︎
TS II.3.4.4 ↩︎
TS II.3.14.6 ↩︎
TS II.4.13.1 ↩︎
TS II.3.6.1-2 ↩︎ ↩︎ ↩︎
TS II.4.14.1-2 ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎
TS II.3.7.2 ↩︎ ↩︎
TS II.4.14.2-3 ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎
TS II.4.14.4 ↩︎ ↩︎ ↩︎
TS II.3.8.1 ↩︎
TS II.4.14.5 ↩︎
TS II.3.9.1-2 ↩︎
TS II.3.10.1 ↩︎
TS II.5.12.1 ↩︎ ↩︎
TS II.3.10.1 ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎
TBr II.5.7.2 ↩︎
Pratigrhniyat is to be taken as a causal form. cf. Jaiminis’ Mīmāsāsūtra III.4.30-31; Bhaṭṭa Bhāskara and Sāyaṇa on TS II.3.12.1. ↩︎
TS II.5.12.1 ↩︎ ↩︎
TS II.3.13.2 ↩︎
TS II.3.12-13 ↩︎ ↩︎ ↩︎
TS II.5.12.2 ↩︎ ↩︎
TS II.4.1 ↩︎
TS II.5.12.4-5 ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎
TS II.4.2.2 ↩︎ ↩︎
TS II.4.3.2 ↩︎
TS II.6.11 ↩︎ ↩︎ ↩︎
TS II.4.4.1 ↩︎ ↩︎
TS II.4.11.5 ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎
TS II.4.6.1 ↩︎
TS III.1.11.14 ↩︎ ↩︎
TS II.4.5 ↩︎ ↩︎
TS II.4.7-9 ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎
TS II.4.7-9 ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎
TS III.1.11.4 ↩︎
TS III.1.11.6-8 ↩︎ ↩︎
TS III.1.11.8 ↩︎
TS III.1.11.4-5. The translation is tentative. cf. R̥V 1.79.1-2 which are employed as puronuvākyā-yājyā for the offering to Dhamachad Agni in the Kārīrīṣṭi. ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎
Namely preddho agne… and imo agne… TS IV.6.5.4.; IV.3.13.6. ↩︎
TS II.4.11-12 ↩︎ ↩︎
TS III.2.11 ↩︎ ↩︎
TS II.4.13.1 ↩︎
TS III.3.11.1 ↩︎ ↩︎
ABr. VII.9 ↩︎
TS I.5.11.1 ↩︎ ↩︎
TBr. II.4.2.6 Baudhāyana has reproduced in entirety these two verses from TBr. ↩︎
TBr II.4.1.4 reproduced in entirety. ↩︎
MS II.1.10; IV.II.4; ABr VII.8 ↩︎
TBr II.4.2.11 ↩︎
TBr II.7.3 ↩︎
TS III 3.11.2 ↩︎ ↩︎
TS I.1.14.4 ↩︎