१० सम्भाव्यानि प्रायश्चित्तानि

॥ अत्र संभाव्यानि प्रायश्चित्तानि ॥

शिला-स्थाल्यादि-नाशे

शिला-स्थाल्यादि-नाशे
द्रव्य-वस्त्रादि-विपर्यासे च
अन्यद् गृहीत्वा
पूर्वदत्ताञ्जलीन् पुनर् दद्यात् ।।

उत्तरीय-शिला-पात्र-कर्तृ-द्रव्य-विपर्यये

उत्तरीय-शिला-पात्र-कर्तृ-द्रव्य-विपर्यये-

पूर्व-दत्ताञ्जलीन् पिंडान्
पुनर् इत्य् आह गौतमः

इत्य्-आदि वैद्यनाथीय-वचनात् ॥
तत्-क्रमश् चोक्तः कुंभकोण-प्रयोगे ।

शिला-नाशे
ऽन्यच्-छिला-त्रयं पूर्ववत् प्रतिष्ठाप्यावाह्य स्पृष्ट्वा जपेत् -

इति ॥

पूर्व-दत्तान् वासोदक-तिलोदक-पिंडांश् च
पुनर् दद्यात् ॥
ततो नष्ट-शिलानां पुनर्-लाभे
ता अप्य्
अत्रैव संस्थाप्य
उभयं स्पृष्ट्वा जपेत्-

इति ।।

शिलानां नाशे पुनर्दर्शने च
लौकिकाग्नाव् आज्यं संस्कृत्य-

इति तिस्रः युवाहुतीर् जुहोति ॥ " यमायेदं॰" ॥

पिण्ड-द्रव्य-चरु-स्थाल्योर् विपर्यासे
ऽन्यद् गृहीत्वा
पूर्वदत्त-पिण्डान् बलींश्च
पुनर् दद्यात् ॥
वस्त्र-विपर्यासे
पूर्व-दत्त-वासोदकादि सर्वं
पुनर् दद्यात्

इति ॥

दहन-काले श्मशानाऽग्निविनाशे

॥ दहन-काले श्मशानाग्नि-नाशे–

दह्यमाने शवे वह्निर्
नष्टो, वर्षा भवेद् यदि ।
चितिकाष्ठं तु निर्मथ्य
तेन प्रेतं पुनर् दहेत् ।।
अभावे चिति-काष्ठानां
प्रायश्चित्ते कृते ऽग्निना ।
दाहयेत् तानि शिष्टानि
शेषं वाप्सु विनिक्षिपेत् ॥

अस्थि-नाशे

॥ अस्थि-नाशे –

पूर्णे दग्धे तथा कुर्याज्
ज्वालौघेनास्थि-नाशने ।
नदी-तीरे सरित्-तीरे
तन्मन्त्रांस् तु जपेद् बुधः ।।

अस्थि-सञ्चयनात् पूर्वं
प्रमादापहृतं यदि ।
अस्थि-प्रतिकृतिं कृत्य
तद्-देशान् मृदम् आहरेत् ॥
अस्थिवच् चिनुयाद् विद्वान्
लोष्ठं वा भस्म वा ततः ।
प्रमाणम् अस्थिवत् कृत्वा
तन्-मन्त्रांस्तु जपेद् बुधः ॥

इत्यादि वचनैर् अस्थि-नाशे
ऽग्न्य्-अनुगत-प्रायश्चित्तं कृत्वा
तिस्रो ऽवसर्जनीयाश् च हुत्वा
भस्मादि सञ्चिनुयात् ॥

भस्माद्य्-अभावे
केवलं मन्त्रजपः ॥

अस्थिसञ्चयात् पूर्वं श्मशानाग्नाव् अनुगते

अथास्थिसंचयनात्पूर्वं श्मशानाग्नावनुगते प्रायश्चित्तम् ।।

अमुक॰ प्रेतस्यास्थिसंचयनात् पूर्वं श्मशानाग्न्यनुगतप्रायश्चित्तं करिष्ये

इति संकल्प्य,

इत्य् अद्भिश्चितां प्रोक्ष्य

इति तद्भस्म समिधि समारोप्य
दहनदेशाद् दक्षिणतः उद्धत्यावोक्ष्य
लौकिकाग्निं प्रतिष्ठाप्य
तां समिधम् आदधाति -

इति द्वाभ्याम् ।।

अथैनम् उपसमाधाय-

प्रायश्चित्त-होमः कर्म,
पैतृकं तन्त्रं,
चित्तिर् नामाग्निः,
अग्न्यादयो देवताः,
आज्यं हविः,
सद्यो यक्ष्ये

इत्यादि संकल्प्यान्वाधानादि स्रुक्संमार्जनान्तं कृत्वा
ऽग्निम् अपसव्यं परिषिच्यालंकृत्य
समिधमाधायाज्याहुतीर्जुहोति-

“अग्नये अयस इदं॰” । स्रुचि चतुर्ग्रहीत गृहीत्वा जुहोति

“वाचस्पतये ब्रह्मण इदं॰” +++(कथं त्यागः सङ्गच्छते??)+++॥

ततः स्रुवेण-

ब्राह्मण एकहोता । स यज्ञः। स मे ददातु प्रजां पशून्पुष्टिं यशः । यज्ञश्च मे भूयात्स्वाहा ॥ ब्रह्मण इदं॰ ॥ अग्निर्द्विहोता। स भर्ता । स मे ददातु॰ यशः। भर्ता च मे भूयात्स्वाहा । अग्नय इदं॰ ॥ पृथिवी त्रिहोता। स प्रतिष्ठा । स मे ददातु॰ यशः। प्रतिष्ठा च मे भूयात्स्वाहा ॥ पृथिव्या इदं॰ ॥ अन्तरिक्षं चतुर्होता । स विष्ठाः । स मे॰ यशः । विष्टाश्च मे भूयात्स्वाहा ॥ अन्तरिक्षायेदं॰ ॥ वायुः पञ्चहोता । स प्राणः। स मे॰ यशः। प्राणश्च मे भूयात् स्वाहा ॥ वायव इदं॰ ॥ चन्द्रमाः षढ्ढोता । स ऋतून्कल्पयाति । स मे॰ यशः। ऋतवश्च मे कल्पन्ता स्वाहा । चन्द्रमस इदं॰ ।। अन्नँ सप्तहोता । स प्राणस्य प्राणः। स मे॰ यशः। प्राणस्य च मे प्राणो भूयात्स्वाहा ॥ अन्नायेदं॰ ॥ द्यौरष्टहोता। सोऽनाधृष्यः । स मे॰ यशः । अनाधृष्यश्च भूयासँ स्वाहा ।। दिव इदं। आदित्यो नवहोता। स तेजस्वी। स मे॰ यशः। तेजस्वी च भूयासँ स्वाहा ॥ आदित्यायेदं॰ । प्रजापतिर्दशहोता। स इद सर्वम् । स मे॰ यशः । सर्वं च मे भूयात्स्वाहा । प्रजापतय इदं॰ [[TODO: परिष्कार्यम्]]

मनस्वती,

मिन्दाहुती,

महाव्याहृतीः,

व्याहृतीश्च हुत्वा ।।

भूर्भुवः सुवः स्वाहा ॥

इति सर्वप्रायश्चित्तं हुत्वा

पुनर् अपसव्यं परिषिच्य
होम-शेषं समापयेत् ॥