०८ उदकशान्तिविधिः

(बो. गृ. शे. सू. १. १४. १-२ )

अथ वै भवति - श्रद्धा वा आपः श्रद्धामेवारभ्येति । यज्ञो वा आपो यज्ञमेवारभ्येति । वनो वा आपो वज्रमेव भ्रातृव्येभ्यः प्रहृत्येति । आपो वै रक्षोघ्नी रक्षसामपहत्या इति । आपो वै देवानां प्रियं धामेति । अमृतं वा आपस्तस्मादद्भिवतां तमभिषिञ्चन्तीति । आपो वै सर्वा देवता देवता एवारभ्येति । आपो वै शान्ताः शान्ताभिरेवास्य शुचं शमयति । इति ब्राह्मणम् । तस्मात्पवित्रेण शान्त्युदकं करोति । जन्मनक्षत्रे पुण्ये नक्षत्रे विवाहचौळोपनयनसमावर्तनसीमन्ताग्न्याधेयान्यन्यानि मङ्गलकार्याणि ग्रहोपरागे ग्रहोत्पाते वा द्विपात्सु चतुष्पात्सु भयं विन्दताथ शान्तिमारभेत ॥

सा च श्वःकर्मकरणपक्षे पूर्वेद्युः प्रातर्नान्दीश्राद्धं कृत्वा तस्यामेव रात्रौ प्रदोषान्ते कर्तव्या । तदुक्तं गृह्यसारसंग्रहे -

एवं श्राद्धं समाप्याथ प्रदोषस्यान्त आगते

इत्यादिना । कारिकान्तरे तु -

शान्त्यर्थं चेद्दिवा कुर्याद्रात्रौ चेत्कर्मशुद्धये

इति व्यवस्था कृता।

अथोदकशान्तेर्मन्त्रानुक्रमः । (बो. गृ. शे. सू. १. १४. ७-८ ) “तत्सवितुर्वरेण्यम्” इत्येतां पच्छोऽर्धर्चशोऽनवानमुक्त्वा वेदादीन् जपति । राक्षोघ्नं “कृणुष्व पाजः प्रसितिं" इत्येतमनुवाकं मदे चिदस्येत्यर्धर्चमपोद्धृत्य इन्द्रं वो विश्वतस्परि हवामहे जनेभ्यः इत्येतमनुवाकं यत इन्द्र भयामहे, स्वस्तिदा विशस्पतिः इति द्वाभ्याम् । “महाँ इन्द्रः, सजोषा इन्द्रः” इति द्वाभ्याम् । “ये देवाः पुरःसदः" इति पञ्चभिः पर्यायैः । “अग्नये रक्षोघ्ने” इति पञ्च । “अग्निरायुष्मान्" इति पञ्च । “या वामिन्द्रावरुणा” इति चतस्रः । “यो वामिन्द्रावरुणौ” इत्यष्टौ । “अग्ने यशस्विन्” इति चतस्रः । राष्ट्रभृतं “ऋताषाडृतधामा” इत्येतमनुवाकम् । “नमो अस्तु सर्पेभ्यः" इति तिसृभिरनुच्छन्दसम् । पञ्च चोडाः “अयं पुरो हरिकेशः” इति पञ्चभिः पर्यायैः । अप्रतिरथं “आशुः शिशानः” इत्येतमनुवाकम् । “शञ्च मे मयश्च मे" इत्येतमनुवाकम् ॥ विहव्यं “ममाग्ने वर्चो विहवेष्वस्तु” इत्येतमनुवाकम् । मृगारं “अग्नेर्मन्वे” इत्येतमनुवाकम् । सर्पाहुतीः “समीची नामासि प्राची दिक्" इति षड्भिः पर्यायैः। गन्धर्वाहुतीः “हेतयो नाम स्थ तेषां वः पुरोगृहाः” इति षड्भिः । अज्यानीः “शतायुधाय" इति पञ्च । “भूतं भव्यं भविष्यत्” इत्येतमनुवाकम् । अथर्वशिरसं “इन्द्रो दधीचो अस्थभिः" इत्येतमनुवाकम् । प्रत्यङ्गिरसं “चक्षुषो हेते मनसो हेते” इति प्रतिपद्य “भ्रातृव्यं पादयामसि" इत्यन्तम् । “प्राणो रक्षति विश्वमेजत्" इत्येतमनुवाकम् ॥ “सिँ हे व्याघ्र उत या पृदाकौ" इत्येतमनुवाकम् । “अहमस्मि" इत्येतमनुवाकम् । “ता सूर्याचन्द्रमसा" इत्येतमनुवाकम् । “अग्निर्नःपातु” “ऋध्या स्म" “नवोनवः” इत्येतैस्त्रिभिरनुवाकैरुत्तमैरुपहोमैश्च । सुरभिमत्याब्लिङ्गाभिर्वारुणीभिर्हिरण्यवर्णाभिः पावमानीभिर्व्याहृतीभिः । “तच्छंयोरावृणीमहे” इत्येतमनुवाकम् । “नमो ब्राह्मणे" इति परिधानीयां त्रिरन्वाहेति ब्राह्मणम् ॥ कल्पसारे- “तच्छंयोर्घृतसूक्तकम्" इति ॥

उदकशान्तिप्रयोगः

उदकशान्तिप्रयोगः ॥

शुचौ समे देशे गोमयेन गोचर्ममात्रं चतुरश्रं स्थण्डिलमुपलिप्य चतुरवरान् युग्मान् ब्राह्मणान् सुप्रक्षाळितपाणिपादानप आचमय्य प्रतिदिशमासनेषूपवेश्य कर्ता शुचिः सपत्नीको दर्भेषु प्राङ्मुख उपविश्य दर्भान् दर्वांश्च धारयमाणः पवित्रपाणिराचम्य प्राणानायम्य देशकालौ संकीर्त्य सर्वामङ्गलनिरसनद्वारा सौमङ्गल्यप्राप्त्यर्थमेभिर्ब्राह्मणैस्सहामुककर्माङ्गतया विहितामुदकशान्ति करिष्ये,

इति सङ्कल्प्य निर्विघ्नतासिध्यर्थं गणपतिं सम्पूज्य

अस्मिन्नुदकशान्ति कर्मणि पूर्वस्यां दिशि जपार्थं त्वामहं वृणे । एवं दक्षिणस्यां दिशि॰ वृणे । पश्चिमायां दिशि॰ वृणे । उत्तरस्यां दिशि॰ वृणे ।

इति ब्राह्मणान् वृत्वा गन्धादिभिरभ्यर्च्य पञ्चप्रस्थपरिमितैर्व्रीहिभिर्यवैर्वा अरत्निमात्रं समचतुरश्रं स्थण्डिलं कृत्वा तस्मिन् सुवर्णरजतताम्रव्रीहिदर्भाणामन्यतमेन प्रादेशमात्रं त्रिः प्राचीनमुल्लिखेत् - मध्ये “ब्रह्म॑ जज्ञा॒नं” इति । दक्षिणे “नाके॑ सुप॒र्णं” इति । उत्तरे “आप्या॑यस्व” इति ॥ एवं त्रिरुदीचीनं– मध्ये “यो रु॒द्रो अ॒ग्नौ” इति । अप उपस्पृश्य । पश्चिमे “इ॒दं विष्णुः॑” इति । प्राच्यां “इन्द्रं॒ विश्वा॑ अवीवृधन्” इति । शकलं निरस्याप उपस्पृश्याद्भिस्स्थण्डिलमभ्युक्ष्य दूर्वाभिर्दभैरास्तीर्य गन्धोदकेनाभ्युक्ष्य पुष्पैरवकीर्य, उत्तरतः प्रागग्रेषु दर्भेषु सूत्रवेष्टितब्रह्मपात्रमासाद्य संस्कृताभिः प्रोक्षणीभिस्त्रिः प्रोक्ष्य सुधूपितं तत्पात्रं स्थण्डिलमध्ये निदधाति –

ब्रह्म जज्ञानं प्रथमं पुरस्ताद्विसीमतस्सुरुचो वेन आवः । सबुध्निया उपमा अस्य विष्ठास्ततश्च योनिमसतश्च विवः [[TODO: परिष्कार्यम्]]

इति ।

अथ दे॒वस्य॑ त्वा॰ हस्ता॑भ्यां॒ परिस्तृ॑णामि ॥ ॐ भूर्भुवः सुवः, परि॰॥ उद्वयं॰ रुत्तमं, परि॰ ॥ अग्न आयाहि॰ बहिर्षि, परिस्तृणामि

प्रागादि चतुर्दिक्षु क्रमेण दर्भैः संपरिस्तीर्य ब्रह्मपात्रे तिरः पवित्रमप आनयञ्जपति- “तत्स॑वि॒तुर्वरे॑ण्यं” इति । अद्भिः पूरयित्वा यवाक्षततण्डुलानावपति भूर्भुवस्सुवरोमिति ॥ ततो वक्ष्यमाणेन कलशस्थापनधर्मेण “गन्ध॑द्वा॒रां” इति गन्धम् । “काण्डा॑त्काण्डात्” इति दूर्वाः । “अश्व॒त्थे वः॑” इति पल्लवान् । “याः फ॒लिनीः” इति फलम् । “बृह॑स्पते जु॒षस्व॑ नः” इति रत्नानि । “अ॒ग्ने रेतः॑ " इति हिरण्यम् । “युवा॑सु॒वासाः॑” इति वस्त्रम् । “पू॒र्णा द॑र्वि॒ परा॑पत" इति तण्डुलपूर्णपात्रं कूर्चं च निक्षिप्य । “तत्वा॑ यामि” इति वरुणमावाह्य पूजयेत् ॥ ततो “ब्रह्म॑ जज्ञा॒नं " इति वेदब्रह्माणमावाह्य षोडशोपचारैरभ्यर्च्य पुष्पैर्दूर्वाभिः फलैरवकीर्य दूर्वाभिर्दर्भैः प्रतिच्छाद्याभिमृशति “शन्नो॑ दे॒वीः” इति ॥ अथ सर्वे कुम्भमन्वारभ्य जपेयुः ॥

ॐ भूर्भुवस्सुवः॥ तत्सवितुर्वरेण्यम् ॥ भर्गो देवस्य धीमहि ॥ धियो यो नः प्रचोदयात् ॥१॥ तत्सवितुर्वरेण्यं भर्गो देवस्य धीमहि ॥ धिगो यो नः प्रचोदयात् ॥२॥ तत्सवितुर्वरेण्यं भर्गो देवस्य धीमहि धियो यो नः प्रचोदयात् ॥३॥ अग्निमीळे पुरोहितं यज्ञस्य॑ देवमृत्विजम् ॥होतारं रत्नधातम् ॥ (इति ऋग्वेदस्य)॥ इथे त्वोर्जे त्या वायवस्थोपायवस्थ देवो वः सविता प्रार्पयतु श्रेष्ठतमाय कर्मण आप्यायध्वमनिया देवभागमूर्जस्वती पर्यस्वतीः प्र॒जावतीरन मीवा अयश्मा मा वस्तेन ईशतमाधश सो रुद्रस्य हेतिः परि वो वृणक्तु धुवा अस्मिन् गोपतो स्यात बह्वीर्यजमानस्य पशून्पाहि ॥ यज्ञस्य घोषदास प्रत्युष्ट रक्षः प्रत्युष्टा अरातयः प्रेयमंगाद्धिषर्णा बहिरच्छ मनुना कृता स्वधया वितष्टा त आवहन्ति कवयः पुरस्ताद्देवेभ्यो जुष्टमिह बर्हिरासदे’ देवानी परिघृतमसि वर्षवृद्धमसि देवबर्हिर्मा त्वान्वदमा तिर्यकपर्व ते राध्यासमाच्छेत्ताते मा रिपन्देवबर्हिः शतवल्शं विरोह सहस्रवल्शा विवयः रुहेम पृथिव्याः संपृचः पाहि सुसंभृता त्वा संभराम्यदित्यै रास्नासीन्द्राण्यै सन्नहनं पूषा ते ग्रंथि प्रभातु सते मास्थादिन्द्रस्य त्वा बाहुभ्यामुद्यच्छे बृहस्पतेर्मु हराम्युर्वन्तरिक्षमन्विहि देवं गममसि ॥ शुन्धध्वं दैव्याय कर्मणे देवय॒ज्याय मातरिश्चनो धौसि द्यौरसि पृथिव्यास विश्वधाया आस परमेण धाम्ना दृ* हस्व माह्वार्वसूनां पवित्रमसि शतधार वसूनां पवित्रमास सहस्रधार हुतस्तोको हुतो नुप्सोऽनये’ बृहते नाकाय स्वाहा द्यावापृथिवीभ्याः सा विश्वायुस्सा विश्वव्यचास्सा विश्वकर्मा संपच्यध्वमृतावरीरूमिणीमधुमत्तमा मन्द्रा धनस्य सातये सोमन त्वाऽऽतनच्मीन्द्राय दधि विष्णो हव्य रक्षस्व ॥ (इति यजुर्वेदस्य)॥ अग्न आयाहि वीतये गृणानो हव्यातये ॥ नि होता सत्सि बर्हिषि ॥ (इति सामवेदस्य)॥ शंन्ना देवीरभिष्टय आपो भवन्तु पीतये ।। | शंयोरभि स्त्रवन्तु नः ।। (इत्यथर्ववेदस्य)॥ कृणुष्वपाजः प्रसिति न पृथ्वीं याहि राजेवाम वा इभेन॥ तृष्वीमनु प्रसितिं द्रणानोऽस्ता सि विध्यरक्षसस्तपिठ ॥ तव भ्रमास आशुयायतन्त्यनु स्पृश धृषता शोशुचानः॥ तपूर व्यग्ने जुह्वा पतङ्गानसदितो विसृज विष्वगुल्काः॥ प्रतिस्पशी विसृज तूर्णितमो भवा पायुर्विशो अस्या अदब्धः।। यो नौ दुरे अधशरसो यो अन्त्यग्ने माकिष्टे व्यथिरादधर्षीत् ॥ उदग्ने तिष्ठ प्रत्यातनुष्वन्यमित्रा ओषतात्तिग्महेते॥ यो नो अरातिर समिधान चके नीचा तं धक्ष्यतसं न शुष्कम् ॥ ऊवा भव प्रतिविध्याध्यस्मदाविष्कृ | णुष्व दैव्यान्यग्ने । अब स्थिरा तनुहि यातुजूनी जामिमजामि प्रभृणीहि शत्रून् । स ते जानाति सुमति यविष्ठ य ईवते ब्रह्मणे गातुमैरत् ॥ विश्वान्यस्मै सुदिनानि रायो झुम्नान्यों विदुरो अभिद्यौत् ।। सेदने अस्तु सुभगः सुदानुर्यस्त्वा नित्येन हविषा य उक्थैः ॥ पिनापतिस्व आयुषि दुरोणे विश्वेदस्मै सुदिना सासदिष्टिः ।अामि ते सुमति घोष्यर्वाक सं ते वावाता जरतामियङ्गीः॥ स्वश्वास्त्वा सुरथा मर्ज येमास्मे क्षत्राणि धारयेरनु यन्।। इह त्वा भूर्या चरेदुपामन्दोषावस्तीदिवार समनु झुन्। क्रीडन्तस्त्वा सुमनसः सपेमाभि झुम्ना तस्थिवा * सो जनानाम् ॥ यस्त्वा स्वश्वः सुहिरण्यो अग्न उपयाति वसुमता रथेन ॥ तस्य त्राता भवसि तस्य सस्वा यस्त आतिथ्य | मानुषग्जुजोषत् ।। महो रुंजामि बन्धुता बचौभिस्तन्मा पितुतिमादन्धियाय ॥ त्वं नो अस्य वचसश्चिकिध्दि होतयविष्ठ सुक्रतोदमूनाः ॥ अस्वप्नजस्तरणयः सुशेवा अतन्द्रासोऽवृका अश्रमिष्ठाः ।। ते पायवः सधियञ्चो निषद्याग्ने तव नः पान्त्वमूर ।। ये पायवो मामते । यन्त अग्ने पश्यन्तो अन्धं दुरितादरक्षन् ॥ ररक्षतान्त्सुकृतो विश्ववेदादिप्सत इद्रिपवो ना हं देभुः ॥ त्वया वय ५ सधन्यस्त्वोतास्तव ।। प्रणीत्यश्याम वाजान् ॥ उभाश* सौ सूदय सत्यतातेऽनुष्ठुया कृणुह्ययाण ।। अया ते अग्ने समिधा विधेम प्रतिस्तोमर शस्यमानं । गुभाय ॥ दहाशसो रक्षसः पाह्यस्मान्दुहो निदो मित्रमहो अवद्यात् ॥ रक्षाहणं वाजिनमाजिमि मित्रं प्रथिष्ठमुपयामि शर्म ॥ शिशानो अग्निः क्रतुभिस्समिद्धस्स नो दिवा सरिषः पातु नक्तम् ॥ विज्योतिषा बृहताभात्यग्निराविर्विश्वानि कृणुते महित्वा ।। प्रादेवी यास्सहते IAN दुरेवाः शिशीते श्रृंगे रक्षसे विनिक्षे ॥ उतस्वानासो दिविषन्त्वग्नस्तिग्मायुधा रक्षसे हन्तवा उ ॥ ॥ इन्द्र वो विश्वतस्परि हवामहे । जनभ्यः । अस्माकमस्तु केवलः ॥ इन्दुन्न। नेमधिता हवन्ते यत्पार्यायुनते धियस्ताः ॥ शूरो वृषांता शव॑सश्चकान आगोमति व्रजेमजा त्वन्नः ॥ इन्दियाणि शतक्रतो याते जनेषु पञ्चसु ॥ इन्द्र तानि त आवृणे ॥ अनुते दायिमह इन्द्रियाय सत्रा ते विश्व मनुवृत्रहत्ये। । अनुक्षत्रमनु सहो यजत्रेन्द्र देवेभिरनु ते नृषहो ॥ आयस्मिन्सप्त वासवास्तिवन्ति स्वारुहो यथा॥ ऋषिर्ह दीर्घश्रुत्तम इन्द्रस्य धर्मो अतिथिः ॥ आमासु पक्वमैरय आसूर्य ५ रोहयो दिवि ॥ धर्म न सामं तपतासु वृक्तिभिर्जुष्टं गिर्वणसे गिरः ॥ इन्द्रमिद्गाथिनो बृहदिन्द्र मर्केभिरकिर्णः ॥ इन्द्रं वाणीरनूषत॥ गायति त्वा गायत्रिणोर्चन्त्यर्कमणिः ॥ ब्रह्माणस्त्वा शतक्रतवुद्ध ५ शमिवयेमिरे ॥ अ'५ होमुचे प्रभरेमा मनीषा मौषिष्ठदाउन्ने सुमतिं गृणानाः॥ इदमिन्द्र प्रति हव्यं गृभाय सत्यास्सन्तु यज॑मानस्य कामाः ॥ विवेषयन्मान धिषणा जजान स्तवै’ पुरा पार्यादिन्द्रमह्नः । अहसो यत्र पीपरद्या नो नावेव यान्त मुभये हवन्त ॥ प्रसम्राज प्रथममध्वराणाम* होमुच वृषभं यज्ञियानाम् ॥ अपानपातमश्विना हयंतमस्मिन्नर इन्द्रियं धत्तमोजः॥ वि न इन्द्र मृधौ जहि नीचा यच्छ पृतन्यतः॥ अधस्पदं तमी’ कृधि यो अस्मा ५ अभिदासति ॥ इन्द्र क्षत्रमा वाममोजोऽजायथा वृषभ चर्षणीनाम् ॥ अनुदो जनममित्रयन्तमुझे 28 देवेभ्यो अकृणोरु लोकम् ॥ मृगो न भीमः कुचरो गिरिष्ठाः परावत आजगामा परस्याः॥ सृक स शाय पविमिन्द्र तिग्मं विशन्तादि विमृधो’ नुदस्व ॥ विशन्विमृधो नुद विवृत्रस्य हनू रुज ॥ विमन्युमिन्द्र भामितोऽमित्रस्याभिदासतः॥ त्रातारमिन्द्रमवितारमिन्द्र 6 हवे हवे सुहब “शूरमिन्द्रम् ॥ हुवे नु शकं पुरुहूतमिन्द्र ५ स्वस्तिनो’ मघा धात्विन्द्रः ॥ माते’ अस्या - सहसावन्परिष्टावधाय भूम || | हरिवः परावै ॥ त्रायस्व नोऽवृकेभिर्वरूथैस्तव प्रियासः सूरिष स्याम॥ अनवस्ते रथमश्वाय तक्षन्वष्टा व पुरुहूत झुमन्तम् ॥ ब्रह्माण 12 इन्द्र महयन्तो अर्केरवर्धयनहये हन्तवा उ ॥ वृष्णे यत्ते वृषणो अर्कमर्चानिन्द्र ग्रावाणो अदितिः सजोषाः ॥ अनश्वासो ये पवयोऽ रथा इन्द्रषिता अभ्यवर्तन्त दस्यून ॥ ॥ यत इन्द्र भामहे ततो नो अभयं कृधि । मघवच्छन्धि तव तन्न ऊतये विद्विषो वि मृधौ जहि ॥ स्वस्तिदा विशस्पतिवत्रहा वि मृधो वशी॥ वृषेन्द्रः पुर एतु नस्स्वस्तिदा अभयङ्करः ।। महार इन्द्रो वज्रबाहुः षोडशी शर्म यच्छतु। 18| स्वस्तिनो मघवा करोतु हन्तु पाप्मान योऽस्मान्द्वेष्टि’ ॥ सजोषा इन्द्र सगणो मरुद्भिः सोमं पिब वृत्रहन्छूर विद्वान् । जहि शत्रूरप मृधौ नुदस्वाथाभयं कृणुहि विश्वतो नः ॥ ॥ ये देवाः पुरस्सदोऽग्निनेत्रा रक्षाहणस्ते नः पान्तु ते नाऽवन्तु तेभ्यो नमस्तेभ्यस्स्वाहा॥ । ये देवा दक्षिणसदा यमनेत्रा रक्षोहणस्ते नः पान्तु ते नाऽवन्तु तेभ्यो नमस्तेभ्यस्स्वाहा ॥ ये देवाः पश्चात्सदः सवितृनेत्रा रक्षोहणस्ते नः पान्तु तेनोऽवन्तु तेभ्यो नमस्तेभ्यस्स्वाहा ॥ ये दे॒वा उत्तरसदो वरुणनेत्रा रक्षोहणस्ते नः पान्तु ते नोऽवन्तु तेभ्यो नमस्तेभ्य स्स्वाहा ॥ ये देवा उपरिषदो बृहस्पतिनेत्रा रक्षोहणस्ते नः पान्तु तेनोऽवन्तु तेभ्यो नमस्तेभ्यस्स्वाहा ॥ ॥ अग्नेय रक्षोग्ने स्वाहा । यमाय रक्षोध्ने स्वाहा ॥ सवित्रे रक्षाने स्वाहा ॥ वरुणाय रक्षोग्ने स्वाहा ॥ बृहस्पतये दुवस्वते रक्षाग्ने स्वाहा ॥ ॥ अग्निरायुष्मान्त्स वनस्पतिभिरायुष्मान्तेन त्वायुषायुष्मन्तङ्करामि ॥ सोम आयुष्मान्त्स ओषधीभिरायुष्मान्तेन त्वायुषा युष्मन्तङ्करोमि ॥ यज्ञ आयुष्मान्त्स दक्षिणाभिरायुष्मान्तेन त्वायुषायुष्मन्तङ्करोमि ॥ ब्रह्मायुष्मत्तद्ब्राह्मणैरायुष्मत्तेन त्वायुषायु प्मन्तङ्करोमि ॥ देवा आयुष्मन्तस्तेऽमृतेनायुष्मन्तस्तेन त्वायुषायुष्मन्तङ्करोमि ॥ ॥ या वामिन्द्रावरुणा यतव्या तनूस्तयेमम हसो मुश्चतम् ॥ या वामिन्द्रावरुणा सहस्या तनूस्तयेममर हंसो मुश्चतम् ॥ या वामिन्द्रावरुणा रक्षस्या तनूस्तयेमम ५ हसो मुश्चतम् ।। या वामिन्द्रावरुणा तेजस्या तनूस्तयेमम हसो मुञ्चतम् ।। यो वामिन्द्रावरुणावग्नौ नामस्तं वामेतेनाव यजे ॥ यो वामिन्द्रावरुणाद्विपात्सु पशुष स्रामस्तं वामतेनाव यजे ॥ यो वामिन्द्रावरुणा चतुष्पात्सु पशुष स्रामस्तं वामेतेनाव यजे ॥ यो बामिन्द्रावरुणा गोष्ठे सामस्तं वामेतेनाव यजे ॥ यो वामिन्द्रावरुणा गृहेषु स्रामस्तं वामेतेनाव यजे ॥ यो वामिन्द्रावरुणाप्सु स्रामस्तं वामेतेनाव यजे ॥ है| यो वामिन्द्रावरुणोषधीषु नामस्तं वामेतेनाव यजे ॥ यो वामिन्द्रावरुणा वनस्पतिषु स्रामस्तं वामेतेनावं यजे ॥ ॥ अग्नेयशस्विन्यशसे ममर्पयेन्द्रावतीमपचितीमिहावह ॥ अयं मूर्धापरमेष्ठी सुवर्चाः समानानामुत्तमश्लोको अस्तु ।। भद्रं पश्यन्त | उपसेदुरग्रे तपो दक्षिामृषयः सुवर्विदः ॥ ततः क्षत्रं वलमोजश्च जातं तदस्मै देवा अभिसन्नमन्तु ॥ धाता विधाता परमोतसन्दक | प्रजापतिः परमेष्ठी विराजा ॥ स्तोमाश्छन्दा सि निविदोम आहुरेतस्मै’ राममभिसन्नमाम ॥ अभ्यावर्तध्वमुपमेतसाकमय " | शास्ताधिपतिर्वा अस्तु ॥ अस्य विज्ञानमनुस रभध्वाभिमं पश्चादनुजीवाथ सर्व ॥ ॥ ऋतापातामाग्निर्गन्धर्वस्तस्यौषधयोऽप्सरस | ऊर्जी नाम स इदं ब्रह्मक्षत्रं पातु ता इदं ब्रह्मक्षत्रं पान्तु तस्मै स्वाहा ताभ्यः स्वाहा सरहितो विश्वसामा सूर्यो गन्धर्वस्तस्य मरीचयोऽप्सरस आयुवस्सुषुम्नः सूर्यरश्मिश्चन्द्रमा गन्धर्वस्तस्य नक्षत्राण्यप्सरसा बेकुरयो भुज्युः सुपर्णो यज्ञो गन्धर्वस्तस्य दक्षिणा अप्सरसस्तवाः प्रजापतिविश्वकर्मा मनो गन्धर्वस्तस्यर्सामान्यप्सरसो वह्नय इषिरो विश्वव्यंचा वातो गन्धर्वस्तस्यापोऽप्सरसो’ मुदा भुवनस्य पते ।। यस्य त उपरि’ गृहा इह च ॥ सना रास्वाज्यानि ५ रायस्पोर्ष - सुवीर्य'५ संवत्सरीणां ५ स्वस्तिम् ।। परमेष्ठ्यधिपतिर्मृत्युर्गन्धर्वस्तस्य विश्वमप्सरसो भुवः सुक्षितिस्सुभूतिभद्रकृत्सुवान् पर्जन्यो गन्धर्वस्तस्य विद्युतेोऽप्सरसो रुचो दूरे हे तिरमृडयो मृत्युर्गन्धर्व | स्तस्य प्रजा अप्सरसा’ भीरुवश्चारुः कृपणकाशीकामे। गन्धर्वस्तस्याधोऽप्सरसः शोचयन्ती म स इदं ब्रह्मक्षत्रं पातु ता इदं ब्रह्मशत्र पान्तु तस्मै स्वाहा ताभ्यः स्वाहा सने। भुवनस्य पते यस्य त उपरि’ गृहा इह च॥ उरुब्रह्मणेस्मै क्षत्राय महिशर्म यच्छ॥ ॥ नमो अस्तु सर्पेभ्यो ये के च पृथिवीमर्नु ।। ये अन्तरिक्षे ये दिवि तेभ्यः सर्पेभ्यो नमः ॥ येदोरे चने दिवो ये वा सूर्यस्य रश्मिर्ष ॥ येषामप्सुसदः कृतं तेभ्यः सर्पभ्यो नमः ॥ या इषवो यातुधानानां ये वा वनस्पतीरनु । ये वाऽवटेषु शेरते तेभ्यः सर्पेभ्यो नमः॥ ॥ अयं पुरोहरि केशः सूर्यरश्मिस्तस्य स्थगृासश्चरथाजाश्च सेनानिग्रामण्या पुझिकस्थला च कृतस्थला चाप्सरसौ यातुधाना हेती रक्षासि प्रहेतिस्तभ्यो नमस्ते नो मृडयन्तु ते यं द्विष्मो यश्च नो द्वेष्टि तं वो जम्भे दधामि ।। अयं दक्षिणा विश्वकर्मा तस्य रथस्वनश्च रथे। चित्रश्च सेनानिग्रामण्यौ मेनका च सहजन्या चाप्सरसो दृश्णवः पशवो’ हतिः पौरुषेयोवधः प्रेहतिस्तेभ्यो नमस्ते’नो’ मृडयन्तु ते यं | द्विष्मो यच नो इष्टि तं वो जम्भे दधामि ॥ अयं पश्चाद्विश्वव्यचास्तस्य रर्थप्रोतश्चासमरथश्च सेनानिग्रामण्यो’ प्रलोचन्ता चानुम्लो चन्ती चाप्सरसै। सर्षा हेति-घ्राः प्रतिस्तभ्यो नमस्ते ने। मृडयन्तु ते यं शिष्मो यश्च नो टेष्टि तं वो जम्भे दधामि ॥ अयमुत्तरात्संय द्वसुस्तस्य सेनजिब्च सुषेणश्च सेनानिग्रामण्यैविश्वाची’ च घृताची’ चाप्सरसावापो हेतिर्वातः प्रहे।तस्तेभ्यो नमस्ते ने मृडयन्तु ते । यं द्विष्मी यश्च नो टेष्टि तं वो जम्भे दधामि अयमुपर्यवाग्व॑सुस्तस्य तार्यधारिमनेमिश्च सेनानिग्रामण्यावुर्वशी’ च पूर्वचित्ति श्चाप्सरसो विद्युद्धतिरवस्फूजन् हतिस्तेभ्यो नमस्ते नो मृडयन्तु ते यं द्विष्मो यश्च नो टेष्टि तं वो जम्भे दधामि ॥ ॥ आशुः शिशानो वृषभो न युध्मो धनाधनः क्षोभणश्चर्षणीनाम् ॥ संक्रन्दनोऽनिमिष एकवीरः शतः सेना अजयत्साकमिन्द्रः ॥ संक्रन्दनेनानिमि षेण जिष्णुना युत्कारेण दुश्च्यवनेन धृष्णुना तदिन्द्रेणजयत तत्संहध्वं युधे। नर इधुहस्तेन वृष्णा ॥ स इपुंहस्तैः सनिषङ्गिभिर्वशी स ५ स्रष्टा सयुध इन्द्रो’ गणेन । स ५ सृष्टजित्सामपावाहुशध्वूर्ध्वधन्यापतिहिताभिरस्ता ॥ बृहस्पते परिदीयारथेन रक्षोहामित्रा | अपराधमानः । प्रभञ्जन्त्सनाः प्रमृणो युधाजयन्नस्माकमेद्धयवितारानाम् ।। गोत्रभिदै गोविदं वज्रबाहुञ्जयन्तमज्म प्रमृणन्तमोजसा ॥ इम ५ सजाता अनुवीरयध्वमिन्द्र सखायोऽनुस ५ रभध्वम् ॥ बलविज्ञायः स्थविरः प्रवीरः सहस्वान्वाजी सहमान उग्रः । | अभिवीरो अभिसंवा सहोजा जैत्रीमन्द्ररथमातिष्ठ गोवित् ।। अभिगोत्राणि सहसा गाहमानोऽदायो वीरः शतमन्युरिन्द्रः ॥ दुश्च्यवनः । | पृतनापायुध्योऽस्माक सेना अवतु प्रयुत्सु ॥ इन्द्र आसां नेता बृहस्पतिर्दक्षिणा यज्ञः पुर एतु सोमः ॥ देवसेनानामभि | भजतीनाञ्जयन्तीनां मरुतो यन्त्वने ॥ इन्द्रस्य वृष्णो वरुणस्य राई आदित्यानां’ मरुता शर्ध उग्रम् ।। महामनसां भुवनच्यवानां घोषों देवानां जयतामुदस्थात् ॥ अस्माकमिन्द्रः समतेषु ध्वजेष्वस्माकं या इषवस्ता जयन्तु ॥ अस्माकं वीरा उत्तरे भवन्त्वस्मानु देवा अवताहवेषु ॥ उद्धर्षय मघवन्नायुधान्युत्सर्वनां मामकानां महाशसि ॥ उदृत्रहन्वाजिनां वाजिनान्युद्र थानाञ्जयतामेतु घोषः । उपप्रेत जयतानरः स्थिरा वः सन्तु बाहवः ॥ इन्द्रो वः शर्म यच्छत्वनाधृष्या यथासथ ॥ अवसृष्टा परापत शरव्ये ब्रह्मस ५ शिता ॥ गच्छामित्रान्प्रविशमैषां कंचनोच्छिषः ॥ मर्माणि ते वमभिश्छादयामि सोमस्त्वा राजा ऽ मृत ।। । नाभिवस्ताम् ॥ उरोर्वरीयो वरिवस्ते अस्तु जयन्तं त्वाम मदन्तु देवाः ॥ यत्र बाणाः सम्पतन्ति कुमारा विशिखा व ॥ इन्द्रो नस्तत्र वृत्रहा विश्वाहा शर्म यच्छतु ॥ ॥ शञ्च मे मयश्च मे प्रियञ्च मेऽनुकामश्च मे कामश्च मे सौमनसश्च ।। मे भद्रं च मे श्रेयश्च मे वस्यश्च मे यशश्च मे भगश्च मे द्रविणं च मे यन्ता च मे धर्ता च मे क्षेमेश्च मे धृतिश्च । मे विश्वञ्च मे महश्च मे संविञ्च मे ज्ञात्रंश्च मे सूश्च मे प्रसूश्च मे सीरञ्च मे लयश्च म ऋतं च मेऽमृतञ्च मेऽयक्ष्मं च । मे ऽ नामयच्च मे जीवातुश्च मे दीर्घायुत्वञ्च मे ऽनमित्रं च मे ऽ भयं च मे सुगश्च मे शयनश्च मे सूषा च मे सुदिनन मे ।। ममाग्ने व विहवेष्वस्तु वयन्त्वेन्धानास्तुनुवं पुषेम । मही नमन्तां प्रदिशश्चतस्रस्त्वयाध्यक्षेण पृतना जयेम ॥ मम देवा विहवे सन्तु सर्व इन्द्रावन्तो मरुतो विष्णुरग्निः ॥ ममान्तरिक्षमुरुगोपमस्तु मह्य वातः पवतां कामे अस्मिन् । मर्यि देवा द्रविणमार्यजन्तामय्याशीरस्तु मयि देवहूतिः । देव्या होतारावनिषन्त पूर्वरिष्टा स्याम तनुवा सुवीराः ।! महा यजन्तु मम यानि हव्याकूतिः सत्यामनसोमे अस्तु ।एनोमानिगा कतमञ्च नाहं विश्व देवासो अधिवोचता मे। देवाः षडुर्वीरुरु णः कृणोत विश्व देवास इह वीरयध्वम् ॥ माहा । स्महि प्रजया मा तनूभिर्मा रंधाम द्विष ते सोम राजन् ।। आग्निर्मन्यु प्रतिनुदन पुरस्तादधो गोपाः परिपाहि नस्त्वम् ॥ प्रत्यञ्चा यन्तु निगुतः पुनस्तमैषी चित्तं प्रयुधा विनशत् ॥ धाता घातॄणां भुवनस्य यस्पतिदेव ५ सवितारमभिमातिषाहम् ॥ इमं यज्ञमश्विनोभा | । बृहस्पतिर्देवाः पान्तु यजमानं न्यर्थात् ॥ उरुव्यत्रानो महिषः शर्म यर सदस्मिन्हवै पुरुहूतः पुरुक्षु॥ स नः प्रजायै हर्यश्व मृड्यन्द्र मा ना रीरिषो मा परादाः । ये नः सपत्ना अप ते भन्त्विन्द्राग्निभ्यामवाधामहे तान् ॥ वसवो रुद्रा आदित्या उपरिस्पृश मोयं चेत्तार | मधिराजमऋन् । अर्वाञ्चमिन्द्रममुते। हवामहे यो गोजिद्धन जिदश्वजिद्यः ॥ इमं नो यज्ञं विहवे जुषस्वास्य कुर्मो हरिवो मे A दिन त्वा ॥ ॥ अग्नेमन्वे प्रथमस्य प्रचेतसो यं पाञ्चजन्यं बहवस्समिन्धते । विश्वस्यां विशि प्रविधि शिवा - समीमहे स नो मुञ्चत्व * हसः॥ यस्येदं प्राण निमिषद्यदेजति यस्य जातं जनमानं च केवलम् ॥ स्तौम्याग्निं नाथितो जोहवीमि स ना मुञ्चत्व * हसः ॥ इन्द्रस्य मन्ये प्रथमस्य प्रचेतसो वृत्रघ्नस्तोमा उपमामुपागुः ॥ यो दाशुषः सुकृती हवमुप गन्ता स नो मुञ्चत्व हसः ॥ यः सदाम नयति संवशी युधे यः पुष्टानि स * सृजति त्रयाणि ॥ स्तोमीन्द्र’ नाथितो जोहवीमि स नो’ मुश्चत्व हसः ॥ मन्वे वां’ मित्रावरुणा तस्य वित्त सत्यौजसा दृश्हणा यन्नुदेथे ॥ या राजानः सरथं याथ उग्रा ता नो मुञ्चतमागसः ॥ यो वार रथ ऋजुरश्मिः सत्यधर्मा मिथुश्चरन्तमुपयाति दूषयन् ॥ स्तौमि मित्रावरुणा नाथितो जोहवीमि तौ नो मुञ्चतमार्गसः ॥ वायोस्सवितुर्विदथानि मन्महे यावात्मन्वद्विभृतो यो च I रक्षतः ॥ यो विश्वस्य परिभूवभूवतुस्तौ नो मुञ्चतमार्गसः॥ उपश्रेष्ठा न आशिषो देवयोधर्म’ अस्थिरन् ॥ स्तमिश वायु सवितारं नाथितो जोहवीमि तौ नो मुञ्चतमागसः ॥ रथीतमौ रथीनामह ऊतये शुभङ्गमिष्ठौ सुयमेभिरश्वैः॥ ययोर्वान्देवी देवेष्वनिशितमोजस्तौ नो मुञ्चतमागसः ॥ यदयातं वहतुर सूर्यायास्त्रिचक्रेण सर सदमिच्छमानौ ॥. । स्तौमि देवावश्विनी नाथितो जोहवीमि तौ नो मुञ्चतमार्गसः ॥ मरुतां मन्वे अधि नो ब्रुवन्तु प्रेमां वाचं विश्वामवन्तु विश्वे’ ॥ आशून्हुवे सुयमानूतये ते नो मुञ्चन्त्वेन॑सः ॥ तिग्ममायुधं वीडित सहस्वद्दिव्य र शर्धः प्रतनासु जिष्णु ॥ स्तौमि देवामरुतो नाथितो जोहवीमि ते नो मुञ्चन्त्वेनसः ॥ देवानां मन्वे अधि’ नो ब्रुवन्तु प्रेमां वाचं विश्वामवन्तु विश्वे’ ॥ आशून्हुवे ।। | सुयमानूतये ते नो मुञ्चन्त्वेनसः ॥ यदिदं माभिशोचति पौरुषेयेण दैव्येन ॥ स्तौमि विश्वान्देवासाथितो जोहवीमि ते नो । 4 मुञ्चन्त्वेनसः ॥ अनुनोऽद्यानुमतिर्यज्ञं देवेषु मन्यताम् ॥ अग्निश्च हव्यवाहनो भवत्तान्दाशुषे मयः ॥ अन्विदनुमते त्वं मन्यासैशच नः । कृधि ॥ क्रत्वे दक्षाय नो हिनु प्रण आयू ५ षि तारिषः॥ वैश्वानरो ने ऊत्याऽऽप यातु परावतः ॥ अग्निरुक्थेन वाहसा ॥ पृष्टो दिवि पृष्टो अग्निः पृथिव्यां पृष्टो विश्वा ओषधीराविवेश ॥ वैश्वानरस्सहसा पृष्टो अग्निस्स नो दिवा सरिषः पातु नक्तम् ॥ये अप्रथताममिते भिरोजोभिर्येप्रतिष्ठे अभवतां वसूनाम् ॥ स्तौमि द्यावापृथिवी नाथितो जोहवीमि ते नो’ मुञ्चतम ५ हसः ॥ उर्वीरोदेसी वरिवः । | कृणोतं क्षेत्रस्य पत्नी अधि’ नो ब्रूयातम् ॥ स्तौमि द्यावापृथिवी नाथितो जोहवीमि ते नो मुञ्चतमर हसः ॥ यत्ते :वयं पुरुषत्राहै । यविष्वविद्वारसश्चकृमा कञ्चनागः ॥ कृधी स्वस्मा ५ अदितरनागा व्येनासि शिश्रथो विष्व॑गग्ने ॥ याह तसवो गौर्य 12 चित्पदिषिताममुञ्चता यजत्राः ॥ एवात्वमस्मत्प्रमुचाव्य ५ हः प्रातार्यग्ने प्रतरान्न आयुः ॥ ॥ समीची नामासि प्राचीदिक्तस्यास्ते ऽग्निरधिपतिरसितो राक्षता यश्चाधिपतिर्यश्च गोप्ता ताभ्यां नमस्तौ नो मृडयता ते यं द्विष्मो यच नो द्वेष्टि तं | वां जम्भे दधामि ॥ ओजस्विनी नामांसि दक्षिणा दिक्तस्यास्त इन्द्रोऽधिपतिः पृदाकू रक्षिता यश्चाधिपतिर्यश्च गोप्ता ताभ्यां नमस्तौ नो मृडयतां ते यं द्विष्मो यश्च नो द्वेष्टितं वां जम्भे दधामि ॥ प्राची नामासि प्रतीची दिक्तस्यास्ते सीमोऽधिपतिः स्वजो रक्षिता यश्चाधि । पतिर्यश्च गोप्ता ताभ्यां नमस्तौ ना मृडयतां ते यं द्विष्मो यश्च नो द्वेष्टितं वां जम्भे दधामि ।। अवस्थावा नामास्युदीची दिक्तस्यास्ते वरुणोऽ धिपतिस्तिरश्चराजी रक्षिता यश्चाधिपतिर्यश्च गोप्ता ताभ्यां नमस्तौ नी मृडयतां ते यं द्विष्मो यश्च नो द्वेष्टि तं वां जम्भे दधामि ॥ अधिपत्नी नामासि बृहती दिक्तस्यास्ते बृहस्पतिरधिपतिः श्वित्रा रक्षिता यश्चाधिपतिर्यश्च गोप्ता ताभ्यां नमस्ती नो मृडयता ते यं द्विष्मो ) ] यश्च नो द्वेष्टितं वां जम्भे दधामि ॥ वशिनी नामासीयं दिक्तस्यास्ते यमोऽधिपतिः कल्माषग्रीवो रक्षिता यश्चाधिपतिर्यश्च गोप्ता ताभ्यां नमस्तौ नो मृडयतां ते यं द्विष्मो यश्च नो द्वेष्टि तं वां जम्भे दधामि ॥ ॥ हेतयो नाम स्थ तेषां वः पुरो गृहा अग्नि | | इषवस्सलिलो वातनामन्तेभ्यो वो नमस्ते नो मृड्यत ते यं द्विष्मो यश्च नो द्वेष्टि तं वो जम्भे दधामि ॥ निलिम्पा नाम स्थ तेषां वो I दक्षिणा गृहाः पितरे। व इषवस्सगरो वातनामन्तेभ्यो वो नमस्तेनो’ मृडयत ते य द्विष्मो यश्चनो द्वेष्टि तं वो जम्भे दधामि ॥ वज्रिणो नाम स्थ तेषां वः पश्चादगृहाः स्वमोव इषवो गहरो वातनामन्तेभ्यो वो नमस्ते नो मृडयत ते यं द्विष्मो यश्च नो द्वेष्टि तं वो जम्भे दधामि ॥ अवस्थावानो नाम स्थ तेषां व उत्तरादगृहा आपोव इर्षवः समुद्री वातनामन्तेभ्यो वो नमस्ते नो’ मृडयत ते यं द्विष्मो । यश्च नो द्वेष्टि तंबो जम्भेदधामि । अधिपतयो नाम स्थ तेषी व उपरि गृहा वर्ष व इषवोऽव॑स्वान्वातनामन्तभ्यो वो नमस्ते नौ मृडयत । ते य द्विष्मो यश्च नो द्वेष्टितं वो जम्भे दधामि ॥ व्या नाम स्थ पार्थिवास्तेषां व इह गृहा अन्न व इषवोऽनिमिषोवातनामन्तेभ्यो वो | नमस्ते नौ मृडयत ते यं द्विष्मो यश्च नो द्वेष्टि तं वो जम्भे दधामि ॥ ॥ शतायुधाय शतवीर्याय शतोतयेऽभिमातिषाहे ॥ शतं यो नः शरदो अजीतानिन्द्रो नेषदति दुरितानि विश्वा । ये चत्वारः पथयो देवयाना अन्तरा द्यावाप्याथिवी वियन्ति ॥ तेषां यो अज्यानि | । मजीतिमावहात्तस्मै नो देवाः परिदत्तेह सर्वे ॥ ग्रीष्मो हेमन्त उत नो वसन्तश्शरद्वर्षाः संवतन्नो अस्तु ॥ तेषामृतूना ५ शत है। शारदानां निवात एषामभये स्याम ॥ इदुवत्सराय परिवत्सराय संवत्सराय कृणुता बृहन्नमः ॥ तेषां वय सुमतौ यज्ञियानांज्योगजीता अहताः स्याम ॥ भद्रान्नः श्रेयस्समैनेष्ट देवास्त्वयावसेन समशीमहि त्वा ॥ स नो मयोभूः पितो आविशस्त्र शं * तोकाय तनुवे स्योनः ॥ ॥ भूतं भव्य भविष्यद्वषटत्स्वाहा नम ऋक्सामयर्जुवषट्स्वाहा नमो गायत्रीत्रिष्टुब्जगतीवत्स्वाहा नमः पृथिव्यन्तरिक्षं द्यौर्वषट्त्स्वाहा नमोऽग्निर्वायुः सूर्यो वषट्त्स्वाहा नमः प्राणो व्यानोऽपानो वषन्त्स्वाहा नमोऽन | कृषिवृष्टिर्वषट्त्स्वाहा नमः पिता पुत्रः पौत्रो वषट्त्स्वाहा नमो भूर्भुवस्सुवर्वषदत्स्वाहा नमः ॥ ॥ इन्दौ । ६ दधीचो अस्थभिः ॥ वृत्राण्यप्रतिष्कुतः ॥ जधान नक्तीनव ॥ इच्छन्नश्वस्य यच्छिरः ॥ पर्वतष्वपश्रितम् ।। तद्विदच्छर्यणावति ॥ A अत्राह गोरम॑न्वत । नाम त्वष्टुरपीच्यम् ।। इत्था चन्द्रमसो गृहे॥ इन्द्रमिन्दाथिनो बृहत् ॥ इन्द्रमभिरकिर्णः । इन्द्रं वाणीरनूषत ।। इन्द्र इद्धर्योः सचा । संमिश्ल आवंची युजा ॥ इन्द्रो वनी हिरण्ययः ॥ इन्द्रो दीर्घाय चक्षसे ॥ आसूर्य रोहयद्दिवि॥ वि गोभिरदिमैरयत् ॥ इन्द्र वाजेषु नो अब ॥ सहस्रप्रधनेषु च ॥ उग्र उग्राभिरूतिभिः ॥ तमिन्द्र वाजयामास ॥ महे वृत्राय हन्तवे ॥ स वृषावृषभोऽभुवत् ॥ इन्द्रः स दामने कृतः ॥ ओजिष्ठः स बले हितः ॥ ह्युम्नी श्लोकी स सौम्यः । गिरा वज्रो न सम्भृतः॥ सबलो अनपच्युतः॥ ववक्षुरुयो अस्तृतः॥ ॥चक्षुषो हेते मनसो हेते ॥ वाचो हेते ब्रह्मणो हेते ॥ योमाघायुरभिदासति ॥ तमग्न मेन्यामनि कृणु ॥ Ta यो मा चक्षुषा यो मनसा ॥ यो वाचा ब्रह्मणाधायुरभिदासति ॥ तयाऽग्ने त्वं मेन्या । अमुममेनिं कृणु ॥ यत्किञ्चासौ मनसा यच्च वाचा ॥ यज्ञैर्जुहोति यर्जुषा हविर्भिः ॥ तन्मृत्युनिर्ऋत्या संविदानः ॥ पुरादिष्टादाहुतीरस्य हन्तु ॥ यातुधाना निक्रतिरादु रक्षः ॥ ते || | अस्य नन्त्वनृतेन सत्यम् ॥ इन्द्रेषिता आज्यमस्य मनन्तु ॥ मा तत्समृद्धि यदसौ करोति ॥ हन्मि तेऽहं कृत हविः।।यो मे घोरमचीकृतः॥ अपाञ्चौत उभौ बाहू ।। अपनह्याम्यास्यम्॥ अपनह्यामिते बाहू। अपनह्याम्यास्यम् ।। अग्नेर्देवस्य ब्रह्मणा ।। सर्व तेऽवधिषं कृतम्। पुरामुष्य | वषट्कारात्॥ यज्ञं देवेषु नः कृधिस्विष्टमस्माकै भूयात्॥मास्मान्प्रापन्नरांतयः।। अन्तिदूरे सतो अग्ने ॥ भ्रातृव्यस्याभिदासतः॥ वषट्कारेण । वज्रेण कृत्या ५ हन्मि कृतामहम् ।। यो मा नक्तं दिवा सायम् ॥ प्रातश्चाह्ना निपीयति ॥ अद्या तमिन्द्र वज्रेण ॥ भ्रातृव्यम्पादयामसि ।। | ॥ प्राणो रक्षति विश्वमेजत् । इयों भूत्वा बहुधा बहूनि ॥ स इत्सर्व व्यानशे । यो देवो देवेषु विभूरन्तः॥ आवृदात्क्षेत्रियध्वगढ़वृषा ॥ तमित्प्राणं मनसोपशिक्षत ॥ अंग्रे देवानामिदमत्तु नो हविः ॥ मनसाश्चत्तेदम् ॥ भूतं भव्यं च गुप्यते ॥ तद्धि देवेष्वग्रियम् ॥ आ न एतु MAI पुरश्चरम् ॥ सह देवैरिमर हवम् ॥ मनः श्रेयसिश्रेयसि ॥ कर्मन्यज्ञपतिं दधत् ॥ जुषतां मे वागिद ५ हविः ॥ विराट् देवी पुरो हिता ॥ हव्यवाडनपायिनी ॥ यया रूपाणि बहुधा वदन्ति । पेशासि देवाः परमे जनित्र ॥ सा नौ विराडनपस्फुरन्ती॥ वाग्देवी जुषता मिद हविः॥ चक्षुर्देवानां ज्योतिरमृते न्यक्तम् ॥ अस्य विज्ञानाय बहुधा निधीयते ॥ तस्य सुम्नमशीमहि ॥ मा नो हासीद्विचक्षणम् ॥ आयुरिनः प्रतीयताम् ।। अनन्धाश्चक्षुषा वयम् ॥ जीवा ज्योतिरशीमहि ॥ सुवज्योतिरुतामृतम् ॥ श्रोत्रेण भद्रमुत शृण्वन्ति सत्यम् ।। श्रोत्रण वाच बहुधोद्यानाम् ॥ श्रोत्रण मोदश्च महश्च श्रूयते॥ श्रोत्रेण सर्वा दिश आशृणोमि ॥ येन प्राच्या उत दक्षिणा ॥ प्राच्य । दिशः शृण्वन्त्युत्तरात् ॥ तदिच्छ्रोत्रं बहुधोद्यमानम् ॥ अरान्ननमिः परि सर्व बभूव ॥ ॥ सि ५ हे व्याघ्र उत या पृदाकौ ॥ स्विीष रग्नौ ब्राह्मणे सूर्ये या॥ इन्द्रं या देवी सुभगा जजान ॥सा न आगन्वर्चसा संविदाना ॥ या राजन्य दुन्दुभावार्यतायाम् ॥अश्वस्य कन्ये पुरुषस्य मायौ ॥ इन्द्रं या देवी सुभगा जजान ॥ सा न आगन्वर्चसा संविदाना ॥ या हस्तिनि द्वीपिनि या हिरण्ये ॥ विषिरश्वषु 1 पुरुषेषु गोषु ॥ इन्द्रं या देवी सुभगा जनान ॥ सा न आगन्वर्चसा संविदाना ॥ रथे अक्षेषु वृषभस्य वाजे’ ॥ वात पर्जन्ये वरुणस्य शुष्मे ॥ इन्द्रं या देवी सुभगा जजान ॥ सा न आगन्वर्चसा संविदाना ॥ राडसि विराडसि ॥ | सम्राडसि स्वराडसि ॥ इन्द्राय त्वा तेजस्वते तेजस्वन्त ५ श्रीणामि ॥ इन्द्राय॒ त्वौजस्वत ओजस्वन्तः श्रीणामि ॥ इन्द्राय त्वा पयस्वते पयस्वन्त ५ श्रीणामि ॥ इन्द्राय त्वायुष्मत आयुष्मन्त ५ श्रीणामि ॥ तेजोऽसि ॥ तत्ते प्रयच्छामि ॥ तेजस्वदस्तु मे मुखम् ॥ तेज स्वच्छिरो अस्तु मे ॥ तेजस्वान्विश्वतः प्रत्यङ् ॥ तेजसा सम्पिटग्धि मा । ओजोऽसि ॥ तत्ते प्रयच्छामि ॥ ओजस्वदस्तु मे मुखम् ।। ओजस्वच्छिरो अस्तु मे ॥ ओजस्वान्विश्वतः प्रत्यङ् ॥ ओजसा सम्पिग्धि मा ।। पयोऽसि ॥ तत्ते प्रयच्छामि ॥ पर्यस्वदस्तु मे मुखम् ॥ पयस्वच्छिरो अस्तु मे ॥ पयस्वान्विश्वतः प्रत्यङ् । पयसा सम्पिटग्धि मा॥ आयुरसि ॥ तत्ते प्रयच्छामि ॥ आयुष्म दस्तु मे मुखम् ॥ आयुष्मच्छिरो अस्तु मे ॥ आयुष्मान्विश्वतः प्रत्यङ् ।। आयुषा सम्पिग्धि मा ॥ इममग्न आयुषे वर्चसे कृधि । प्रिय रेतो’ वरुण सोम राजन् ॥ मातेस्मा अदिते शर्म यच्छ ॥ विश्वदेवा जरदष्टियथासत् ॥ आयुरसि विश्वायुरसि ॥ सर्वायुरास सर्वमायुरसि ॥ यतो वातो मनोजवाः । यतः क्षरन्ति सिन्धवः ॥ तासान्त्वा सर्वासा रुचा ॥ अभिषिञ्चामि वर्चसा । समुद्र इवासि गह्मना ।। सोम इवास्यदाभ्यः ॥ अग्निरिव विश्वतः प्रत्यङ् ॥ सूर्य इव ज्योतिषा विभूः ॥ अपां यो द्रवर्ण रसः ॥ तमह मस्मा आमुष्यायणाय ॥ तेजसे ब्रह्मवर्चसाय गृह्णामि ॥ अपां य ऊर्मी रसः ॥ तमहमस्मा आमुष्यायणाय ॥ ओज॑से वीर्याय गृह्णामि ॥ अपां यो मध्यतो रसः ॥ तमहमस्मा आमुष्यायणाय ॥ पुष्टयै प्रजननाय गृह्णामि ॥ अपां यो यज्ञियो रसः । तमह मस्मा आमुष्यायणाय ।। आयुषे दीर्घायुत्वाय गृह्णामि ॥ ॥ अहमस्मि प्रथमजा ऋतस्य । पूर्व देवेभ्यो अमृतस्य नाभिः ॥ यो | मा ददाति स इदेव मावाः ॥ अहमन्नमन्नमदन्तमाझे ॥ पूर्वमन्नेरपि’ दहत्यन्नम् ॥ यत्तौ हासाते अहमुत्तरेषु ॥ व्यात्तमस्य पशवः सुजम्भम् ॥ पश्यन्ति धीराः प्रचरन्ति पाकाः ॥ जहाम्यन्यं न जहाम्यन्यम् ॥ अहमन्नं वशमिच्चरामि ॥ समानमर्थ पमि भुञ्जत् ।। 2 को मामन मनुष्यो दयेत ॥ पराके अन्नं निहितं लोक एतत् ॥ विश्ववैः पितृभिगुप्तमन्नम् ॥ यद्यते लुप्यते यत्परोप्यते॥ शततमी सा तन्मे बभूव ।। महान्तौ चुरू सकृदुग्धेन पौ॥ दिवञ्च पृश्नि पृथिवीश्च साकम् ॥ तत्सम्पिबन्तो न मिनन्ति वेधसः ।। नैतद्भूयो भवत नो | कनीयः ।। अन्न प्राणमन्नमपानमाहुः ॥ अन्न मृत्यु तमु जीवातुमाहुः ॥ अन्न ब्रह्माणो जरसं वदन्ति ॥ अन्नमाहुः प्रजननं प्रजानाम् ॥ मोघमन्ने विन्दते अप्रचेताः॥ सत्यं ब्रवीमि वध इत्स तस्य । नार्यमणं पुष्यति नो सायम् ॥ केवलाधो भवति केवलादी ॥ अहं मेघस्तनयन्वर्षन्नास्मि ॥ मामदन्त्यहमयन्यान् ॥ अह " सदमृता भवामि ॥ मदादित्या अधि सर्वे तपन्ति ॥ देवीं वाचमजनयन्त | देवाः ।। तां विश्वरूपाः पशवो वदन्ति ॥ सा नो मन्द्रेष मूर्जन्दुहाना ॥ धेनुर्वागस्मानुष सुप्लुतैतु ॥ यद्वाग्वदन्त्यविचेतनानि ॥ राष्ट्री देवानां निषसाद मन्द्रा ।। चतस्र ऊर्जन्दुदुहे पयासि ॥ कस्चिदस्याः परमअंगाम॥ अनन्तामन्तादधिनिर्मितां महीम् ॥ यस्या देवा अद धुर्भोजनानि ॥ एकाक्षरां द्विपदा ५ षट्पदाञ्च ॥ वाच देवा उपजीवन्ति विश्वे ॥ वाचं देवा उपजीवन्ति विश्वे ॥ वाच गन्धर्वाः पशवो । मनुष्याः ॥ वाचीमा विश्वा भुवनान्यर्पिता ॥ सा नो हवं जुषतामिन्द्रपत्नी ॥ वागक्षरं प्रथमजा ऋतस्य ॥ वेदानां माताऽमृतस्य नाभिः ॥ सा नो’ जुणिोपयज्ञमागात् ॥ अवन्ती देवी सुहवा मे अस्तु ॥ यामृषयो मन्त्रकृतो मनीषिणः ॥ अन्वैच्छन्देवास्तपसा है। I/ अमेण ॥ तां देवीं वाच- हविषा यजामहे ॥ सा नौ दधातु सुकृतस्य लोके ॥ चत्वारि वाक्परिमिता पदानि । तानि विदुर्ब्राह्मणा ये 1 | मनीषिणः ॥ गुहा त्रीणि निहिता नद्यन्ति ॥ तुरीयं वाचो मनुष्या वदन्ति॥ श्रद्धयाग्निः समिध्येत ॥ श्रद्धया विन्दते हविः ॥ श्रद्धां भगस्य मूनि ॥ वचसा वेदयामसि ॥ प्रियर श्रद्धे ददतः ॥ प्रिय श्रद्धे दिदासतः ॥ प्रियं भोजेषु । । यज्वसु ॥ इदं में उदितं कृधि । यथा देवा असुरेषु ॥ श्रद्धामुग्रेषु चक्रिरे ॥ एवं भोजेषु यज्वसु ॥ अस्माकमुदितं कृधि । A श्रद्धां देवा यजमानाः । वायुगोपा उपासते ॥ श्रद्धा हृदय्ययाऽऽकूत्या ॥ श्रद्धया हूयते हविः ॥ श्रद्धां प्रातहवामहे ॥ श्रद्धां मध्यन्दिनम्परि’ ॥ श्रद्धार सूर्यस्य निमुचि ॥ श्रद्धे श्रद्धापयेह मां ॥ श्रद्धा देवानधिवस्ते ॥ श्रद्धा विश्वमिदं जगत् ॥ श्रद्धां कामस्य मातरम् ॥ हविषा वर्धयामासि ॥ ब्रह्म जज्ञानं प्रथम पुरस्तात् ॥ विसीमतः सुरुची आवः ॥ सबुधिया उपमा अस्य विष्ठाः ॥ सतश्च योनिमसतश्च विवः ॥ पिता विराजामृषभो रयीणाम् ॥ अन्तरिक्षं विश्वरूप | आविवेश ॥ तमरभ्यन्ति वत्सम् ॥ ब्रह्म सन्तं ब्रह्मणा वर्धय॑न्तः ॥ ब्रह्म देवानंजनयत् ॥ ब्रह्मविश्वमिदं जगत् ॥ ब्रह्मणः क्षत्रं निर्मितम् ।। ब्रह्म ब्राह्मण आत्मना ॥ अन्तरस्मिन्निमे लोकाः॥ अन्तर्विश्वमिदं जगत् ॥ ब्रह्मैव भूतानां ज्येष्ठम् ॥ तेन को ऽर्हति स्पर्धितुम् ॥ ब्रह्मन्देवास्त्रयस्त्रिशत् ॥ ब्रह्मन्निन्द्रप्रजापती ॥ ब्रह्मन्ह विश्वा भूतानि ॥ नावीवान्तः समाहिता ॥ चतस्र आशाः प्रचरन्त्वग्नयः ॥ इमं नो यज्ञ नयतु प्रजानन ॥ धृतं पिन्वन्नजर सुवीरम् ॥ ब्रह्म समिद्भव त्याहुतीनाम् ॥ आगावो’ अग्मञ्जत भद्रमकन् ॥ सीदन्तु गोष्ठे रणयन्त्यस्मे ॥ प्रजावतीः पुरुरूपा इह स्युः ॥ इन्द्राय || पूर्वीरुषसो दुहानाः । इन्द्रो यज्वने पृत॒ते च शिक्षति ॥ उपेद्ददाति नस्वं मुषायति ॥ भूयो भूयो रयिमिदस्य वर्धयन् ॥ अभिन्ने खिल्ले निदधाति देवयुम् ॥ न ता नशन्ति न दभाति तस्करः ॥ नैना अमित्रो व्याथिराधर्षति ॥ देवाश्च । याभिर्यजते ददाति च ॥ ज्योगित्ताभिः सचते गोपतिस्सह ॥ न ता अर्वा रेणुककाटो अश्नुते ॥ न संस्कृतत्रमुपयन्ति ता अभि ॥ उरुगायमभयं तस्य ता अनु ॥ गावो मर्त्यस्य विचरन्ति यज्वनः ॥ गावो भगो गाव इन्दो मे अच्छात् ।। गावः सोमस्य प्रथमस्य भक्षः ॥ इमा या गावः सर्जनास इन्द्रः ॥ इच्छामीध्वृदा मनसा चिदिन्द्रम् ।। यूयं गांवो मे दयथा कृशचित् ॥ अश्लीलश्चित्कृणुथा सुप्रतीकम् ॥ भद्रं गृहं कृणुथ भद्रवाचः ॥ बृहद्वो वयं उच्यते सभासु ॥ प्र॒जाव॑तीः सूयवसररिशन्ती’: ॥ शुद्धा अपः सुप्रपाणे पिबन्तीः ॥ मावस्तेन ईशत माघश सः ॥ परि वो हेती रुद्रस्य वृक्षात् ।। उपेदमुपपर्चनम् ॥ आसु गोधूपं पृच्यताम् ॥ उपर्षभस्य रेतसि ॥ उपेन्द्र तवं वीर्ये । ॥ता सूर्याचन्द्रमा विश्वभृत्तमामहत् ।। तेजो वसुमद्राजतो दिवि | सामात्माना चरतः सामचारिणा ॥ ययोव्रतं न ममे जातु देवयोः ॥ उभावन्तौ परियात अम्या ॥ दिवो न रस्मी स्तनुतो व्यर्णवे।। उभा भुवन्ती भुवनाकविक्रतू ॥ सूर्या न चन्द्रा चरतो हतामती ॥ पतौशुमद्विश्वविदा उभा दिवः ।। सूर्या’ ! उभा चन्द्रमसा विचक्षणा॥ विश्ववारा वरिवो भावरेण्या॥ ता नोऽवतं मतिमन्ता महिव्रता ॥ विश्ववपरी प्रतरणातरन्ता ॥ सुवर्विदा दृशये भूरि’ रश्मी ॥ सूर्या हि चन्द्रा वसुंत्वेषदर्शता॥ मनस्विनो भानु चरतोऽनु सन्दिवम् ॥ अस्य श्रवो नद्यः सप्त । विभ्रति ॥ द्यावाक्षामा पृथिवी दर्शतं वपुः ॥ अस्मे सूर्याचन्द्रमसाभिचः ॥ श्रद्धेकमिन्द्र चरतो विचर्तुरम् ॥ पूर्वापरं चरतो माययैतौ ॥ शिशू क्रीडन्तौ परियातो अध्वरम् ।। विश्वान्यन्यो भुवनाभिचष्टे ॥ ऋतूनन्यो विधज्जायते पुनः ॥ हिरण्यवर्णाः । | शुचयः पावका यासु जातः कश्यपो यास्विन्द्रः ॥ अग्निं या गंभ दधिरे विरूपास्ता न आपझ्श स्योना भवन्तु ॥ यासार राजा वरुणो । | याति मध्ये सत्यानृते अवपश्यञ्जनानाम् ॥ मधुश्चुतः शुचयो याः पावकास्ता न आपश्शश्स्योना भवन्तु ॥ यासा देवा दिवि । कृण्वन्ति भक्षं या अन्तरिक्षे बहुधा भवन्ति ॥ याः पृथिवीं पयसोन्दन्ति शुक्रास्ता न आपश्शः स्योना भवन्तु ॥ शिवनमा चक्षुषा पश्य तापः शिवो तनुवोप स्पृशत त्वच मे ॥ सर्वा ५ अग्नी ५ रप्सुषदा हुवेवो माय व! बलमोजो निधत्त ॥ आपो भद्रा घृतमिदाप | आसुरग्नीषोमौ बिभ्रत्याप इत्ताः॥ तीनो रसो’ मधुष्टचामरङ्गम आमा प्राणेन सहवर्चसागन् ।। आदित्पश्याम्युता शृणोम्यामाघोषों गच्छति वाइन आसाम् ॥ मन्ये भेजानी अमृतस्य तर्हि हिरण्यवर्णा अतृपं यदा व ॥ नासदासीन्नो सदासीत्तदानीम् ॥ 2 नासीद्रजो नो व्योमा परो यत् ॥ किमावरीवः कुह कस्य शर्मन् ॥ अम्भः किमासीद्गहनं गभीरम् ।। न मृत्युरमृतं तर्हि न ॥ रात्रिया | उ० शा० 6 अह्न आसीत् प्रकेतः ॥ आनीदवात स्वधया तदेकम् ।। तस्माद्धान्यं न परः किन्न नास ॥ तम आसीत्तमसा गूढमनेप्रकेतम् ॥ सलिल सर्वमा इदम् ॥ तुच्छेनाभ्वपिहितं यदासीत् ॥ तमसस्तन्महिना जायतैकम् ॥ कामस्तदने समवर्तताधि ॥ मन | सो रेतः प्रथमं यदासीत् ।। सतोबन्धुमसतिनिरविन्दन् । हृदि प्रतीष्या कवयो मनीषा ।। तिरश्चीनो विततो रश्मिरेषाम् । अधस्चिदासी ३ दुपरिस्थिदासी ३ त् ॥ रेतोधा आसन्महिमान आसन् । स्वधा अवस्तात्प्रयतिः परस्तात् ।। को अद्धा वेद क इह प्रवचित् ।। । कुत आनाता कुत इयं विसृष्टिः ॥ अर्वाग्देवा अस्य विसर्जनाय ॥ अथा को वैद यत आबभूव ॥ इयं विसृष्टियंत IA | आवभूव ii यदि वा दधे यदि वा न । यो अस्याध्यक्षः परमे व्योमन् ॥ सो अङ्ग वेद यदि वा न वेद ।। कि * स्विद्वनं क उस | वृक्ष आसीत् ।। यतो द्यावापृथिवी निष्टतक्षुः ॥ मनीषिणो मनसा पृच्छते दुतत् ॥ यद्ध्यतिष्ठद्गभुवनानि धारयन् ।’ ब्रह्म वनं ब्रह्म ।। सवृक्ष आसीत् ॥ यतो द्यावापृथिवी निस्तक्षुः ॥ मनीषिणो मनसा विब्रवीमि वः ॥ ब्रह्माध्यतिवद्भुवनानि धारयन् ॥ प्रातरनिं | प्रातरिन्द्र हवामहे ॥ प्रातर्मित्रावरुणा प्रातरश्विना ॥ प्रातर्भग पूषणं ब्रह्मणस्पतिम् ॥ प्रातः सोममुत रुद्र * हुवेम । प्रातर्जितं भगमुग्र * हुवेम ॥ वयं पुत्रमदितों विधर्ता ॥ आधश्चियं मन्यमानस्तुरश्चित् ॥ राजाचियं भग भक्षीत्याह । | भग प्रणेतर्भग सत्यराधः ॥ भगेमां धियमुवदन्नः ॥ भग प्रणो जनय गोभिरश्वः ॥ भग प्रवृभिवन्तः स्याम ।। उतेदानी भगवन्तः स्याम ॥ उत प्रपित्व उत मध्ये अह्नाम् ॥ उतोदिता मघवन्सूर्यस्य ॥ वयं देवानार सुमतौ स्याम ॥ भग एव भगवा ५ अस्तु देवाः ॥ तेन वयं भगवन्तः स्याम ॥ तं त्वा भग सर्व इज्जोहवीमि ॥ स नो’ भग पुर एता भवेह ॥ समध्वरायोषो नमन्त ॥ दधिकावेव शुचये पदार्थ ॥ अर्वाचीनं वसुविदं भग नः ॥ रथमिवाश्वा वाजिन आवहन्तु ॥ अश्वावतीगोमती उषासः । वीरवतीः सदमुच्छन्तु भद्राः॥ घृतन्दुहाना विश्वतः प्रपीनाः ।। यूयं पात स्वस्तिभिः सदा नः ॥ ॥ अग्निर्न : पातु कृत्तिकाः ॥ नक्षत्रं देवमिन्द्रियम् ॥ इदमासां विचक्षणम् ॥ हविरासं जुहोतन ॥ यस्य भान्ति रश्मयो यस्थ केतवः ॥ यस्येमा विश्वा भुवनानि सर्वा ॥ स कृत्तिकाभिरभिसंवसानः ॥ अग्निों देवः सुविते दधातु ॥ प्रजापते रोहिणी वैतु पत्नी’ । विश्वरूपा बृहती चित्रभानुः ।। सा नो’ य॒ज्ञस्य॑ सुवि॒ते दधातु॥ यथा जीवेम शरदः सवीराः ॥ रोहिणी देव्युदंगात् पुरस्तात्।। विश्वा रूपाणि’ प्रतिमोदमाना ॥ प्रजापति ५ हविषां वर्धयन्ती॥ प्रिया देवानामुपयात यज्ञम् । सोमो राजा मृगशीर्षेण आगन् ॥ शिवं नक्षत्रं प्रियमस्य धाम ॥ आप्यायमानो बहुधा जनेषु ।। रेतः प्रजां यजमाने दधातु ॥ यत्ते नक्षत्रं मृगशीर्षमस्ति ॥ प्रिय ५ राजप्रियतमं प्रियाणाम् ॥ तस्मै ते सोम हविषा विधेम ॥ शं न एधि द्विपदे शं चतुष्पदे । आईया रुद्रः प्रथमान एति ॥ श्रेष्ठौ देवानां || Pा पतिरनियानाम् ॥ नक्षत्रमस्य हविषा विधेम ॥ मा नः प्रजा रीरिषन्मोत वीरान् ।। हेती रुद्रस्य परिणो वृणक्तु ॥ आर्द्रानानंजुषता हविर्न’: ॥ प्रमुश्चमानौ दुरितानि विश्वा । अपाघर सन्नुतामरांतिम् ।। पुनर्नो देव्यरितिस्पृणोतु ॥ पुनर्वसू नः पुन रेता यज्ञम् ॥ पुनर्नो देवा अभियन्तु सर्वे ॥ पुनः पुनर्वो हविषा यजामः ॥ एवा न देव्यादतिरनर्वा ॥ विश्वस्य भी जगतः प्रतिष्ठा ॥ पुनर्वसू हविर्षा वर्धयन्ती ॥ प्रियं देवानामप्येतु पार्थः ॥ बृहस्पतिः प्रथमं जायमानः ॥ तिष्य । | नक्षत्रमभिसम्बभूव ॥ श्रेष्ठो देवानां पृतनासु जिष्णुः ॥ दिशो नु सर्वा अभयं नो अस्तु ॥ तिष्यः पुरस्तादुत मध्यतो नः॥ बृहस्पतिर्नः परिपातु पश्चात् ॥ बाधेता द्वेषो अभयं कृणुताम् ।। सुवीर्यस्य पतयः स्याम॥ इद ५ सर्पेभ्यो हविरस्तु जुष्टम् ॥ आश्रेषा येषामनुयन्ति चेतः ये अन्तरिक्षं पृथिवीं क्षियन्ति ॥ ते नः सर्पासो हवमागमिष्ठाः॥ ये रोचने सूर्यस्यापि । । सर्पाः ॥ ये दिव देवीमनुसञ्चरन्ति ॥ येषामाश्रेषा अनुयन्ति कामम् ॥ तेभ्यः सर्पेभ्यो मधुमज्जुहोमि॥ उपहूताः पितरो ये मघासु ॥ मनोजवसः सुकृतः सुकृत्याः॥ ते नो नक्षत्रे हवमागमिष्ठाः ॥ स्वधाभिर्यज्ञ प्रयतं जुषन्ताम् ।। ये अग्निदग्धा येऽनग्निदग्धाः॥ ये ऽमुं लोकं पितरः क्षियन्ति ॥ या ५ श्च विद्म या ५ उचन प्रविद्म ॥ मघासु यज्ञ सुकृतं जुषन्ताम् ॥ गवां पतिः फल्गुनीनामसित्वम् ।। तदर्थमन्वरुणमित्र चार ॥ तं त्वा व्यः सनितार सनीनाम् ॥ जीवा जीवन्तमुपसंविशेम ॥ यनेमा विश्वा भुवनानि सन्निता ॥ यस्य I देवा अनुसंयन्ति चेतः॥ अर्यमा राजाजरस्तुविष्मान् । फल्गुनीनामृषभो रोरवीति । श्रेष्ठौ देवानां भगवो भगासि ॥ तत्वा विदुः फल्गुस्तिस्य वित्तात् ॥ अस्मभ्य क्षत्रमजर ५ सुवीर्यम् ॥ गोमदश्ववदुपसन्नुदेह ॥ भगौह दाता भग इत्प्रदाता ॥ भगो देवीः A फल्गुनीराविवेश ॥ भगस्येत्तं प्रसङ्गमेम ।। यत्र देवैः सधमाद मदेम ॥ आयातु देवः सवितोपयातु ॥ हिरण्ययेन सुवृता रथेन ॥ वह॒न्हस्तर सुभगं विद्मनापसम् ॥ प्रयच्छन्तं पपुरि पुण्यमच्छ ॥ हस्तः प्रयच्छत्वमृतं वसीयः॥ दक्षिणेन प्रतिगृभ्णीम एनत् ।। दातारमद्य सविता विदेय ॥ यो नो हस्ताय प्रसुवाति यज्ञम् ॥ त्वष्टा नक्षत्रमभ्येति चित्राम् । सुभ ५ संसं युवति २ रोचमानाम् ॥ निवेशयन्नमृतान्मर्या” श्च ॥ रूपाणि पिशन्भुव॑नानि विश्वा ॥ तन्नस्त्वष्टा त चित्रा विष्टाम ॥ तन्नक्षत्रं | भूरिदा अस्तु मह्यम् ॥ तन्नः प्रजा वीरवती २ सनोतु ॥ गोभिर्नो अश्वैः सम॑नक्तु यज्ञम् ॥ वायुर्नक्षत्रमभ्येति निष्टयाम् ।। तिग्मश्रृङ्गो वृषभो रोरुवाणः ॥ समीरयन्भुवना मातरिश्वा । अप द्वेषा रसि नुदतामरांतीः ॥ तन्नो वायुस्तदु निष्टया । | गृणोतु ॥ तन्नक्षत्रं भूरिदा अस्तु मह्यम् ॥ तन्नो देवासो अनुजानन्तु कामम् ॥ यथा तरेम दुरितानि विश्वा ॥ दूरमस्मच्छवो है यन्तु भीताः॥ तदिन्द्राग्नी कृणुतां तद्विशाखे ।। तन्नो देवा अनुमदन्तु यज्ञम् ॥ पश्चात्पुरस्तादभयं नो अस्तु ।। नक्षत्राणामधिपत्नी || विशाखे ॥ श्रेष्ठाविन्द्राग्नी भुवनस्य गोपौ ॥ विषूचः शनपबाधमानौ ॥ अप क्षुधै नुदतामरातिम् ॥ पूर्णा पश्चादुत पूर्णा | | पुरस्तात् ॥ उन्मध्यतः पौर्णमासी जिंगाय ॥ तस्यां’ देवा अधि संवसन्तः ॥ उत्तमे नाक इह मादयन्ताम् ॥ पृथ्वी सुवची । ती युवतिः सजोषाः ॥ पौर्णमास्युदंगाच्छोभमाना ॥ आप्यायय॑न्ती दुरितानि विश्वा ॥ उरुन्दुहां यजमानाय यज्ञम् ॥ ॥ ऋध्या स्म हव्यैनमसोप सद्य ॥ मित्रं देवं मित्रधेय नो अस्तु ॥ अनुराधान्हविषा वर्धयन्तः ॥ शतं जीवेम शरदः । | सीराः ॥ चित्रं नक्षत्रमुदगात्पुरस्तात् ॥ अनूराधास इति यद्वदन्ति ॥ तन्मित्र एति पथिभिर्देवयानः हिरण्ययै- 14 विततैरन्तरिक्षे ॥ इन्द्रो ज्येष्ठामनु नक्षत्रमेति ॥ यस्मिन्वृत्रं वृत्रतूर्ये ततार ॥ तस्मिन्वयममृतं दुहानाः ॥ क्षुधं तरेम । दुरिति दुरिष्टिम् ॥ पुरन्दराय वृषभाय धृष्णवे ॥ अषाढाय सहमानाय मीढुषे ॥ इन्द्राय ज्येष्ठा मधुमदुहाना ॥ उरुं कृणोतु यजमानाय लोकम् ॥ मूल प्रजा वीरवतीं विदेय ॥ पराच्येतु निर्ऋतिः पराचा ॥ गोभिर्नक्षत्रं पशुभिः समक्तम् ।। अहर्भूयाद्यजमानाय मह्यम् ।। अहनों अद्य सुविते दधातु ॥ मूलं नक्षत्रमिति यद्वदन्ति ॥ परांची वाचा निर्ऋतिं नुदामि ॥ शिवं प्रजायै । शिवमस्तु मह्यम् ॥ या दिव्या आपः पयसा सम्बभूवुः ॥ या अन्तरिक्ष उत पार्थिवीर्याः यासामषाढा अनुयन्ति कामम् ॥ ता न आपः श ५ स्योना भवन्तु ॥ याश्च कूप्या याश्च नाद्याः समुद्रियाः ॥ याश्च वैशन्तीरुत प्रासचीर्याः ॥ यासामषाढा मधु | भक्षयन्ति ॥ ता न आपः शस्योना भवन्तु ॥ तन्नो विश्वे उपशृण्वन्तु देवाः ॥ तदषाढा अभिसंयन्तु यज्ञम् ॥ तनक्षत्रं प्रथतां । पशुभ्यः ॥ कृषिर्वृष्टिर्यजमानाय कल्पताम् ॥ शुभ्राः कन्या युवतयः सुपेशसः ॥ कर्मकृतः सुकृतो वीर्यावतीः ॥ विश्वान्दे वान्हविषा वर्धयन्तीः ॥ अषाढाः काममुप॑यान्तु यज्ञम् ॥ यस्मिन्ब्रह्मभ्यजयत्सर्व मेतत् ॥ अमुञ्च लोकमिदमूच सर्वम् ॥ तनो । नक्षेत्रमभिजिद्विजित्य ॥ श्रियं दधात्वहणीयमानम् ॥ उभौ लौको ब्रह्मणा सञ्जितेमौ ॥ तन्नो नक्षत्रमभिजिद्विचष्टाम् ॥ तस्मिन्वयं पृतनाः स येम ॥ तन्नो देवासो अनुजानन्तु कामम् ॥ शृण्वन्ति श्रोणाममृतस्य गोपाम् ॥ पुण्यामस्या उपशृणोमि | | वाचम् ॥ महीं देवीं विष्णुपत्नीमजूर्याम् ॥ प्रतीचीमेनार हविषा यजामः ॥ त्रेधा विष्णुरुरुगायो विच॑क्रमे ॥ महीं दिवं | पृथिवीमन्तरिक्षम् ॥ तच्छोणैति श्रच इच्छमाना ॥ पुण्य श्लोकं यजमानाय कृण्वती ॥ अष्टौ देवा वसवः सोम्यासः ॥ | चतस्रो देवीरजराः श्रविष्ठाः ॥ ते यज्ञं पान्तु रजसः परस्तात् ॥ संवत्सरीणममृतर स्वस्ति ॥ यज्ञं नः पान्तु वसवः पुरस्तात् ॥ | दक्षिणतो भियन्तु श्रविष्ठाः ॥ पुण्यं नक्षत्रमभिसंविशाम ॥ मा नो अरातिरघश सागन् ॥ क्षत्रस्य राजा वरुणोऽधिराजः ॥ नक्षत्राणार शतभिषग्वसिष्ठः ॥ तौ देवेभ्यः कृणुतो दीर्घमायुः॥ शतः सहस्रा भेषजा निधत्तः ॥ यज्ञं नो राजा वरुण उपयातु ।। तनो विश्वे’ अभि संयन्तु देवाः ॥ तन्नो नक्षत्र शतभिषग्जुषाणम् ॥ दीर्घमायुः प्रतिरभेषजानि ॥ अज एकपादुदगात्पुरस्तात् ॥ विश्वा भूतानि प्रति मोदमानः ॥ तस्य देवाः प्रसवं यन्ति सर्वे॥ प्रोष्ठपदासो अमृतस्य गोपाः॥ विभ्राज॑मानः समिधा न उग्रः ॥ आन्तरिक्ष मरुहदगन्याम् ॥ तर सूर्य देवमजमेकपादम् ॥ प्रोष्ठपदासो अनुयन्ति सर्वे ॥ अहिर्बुनियः प्रथमान एति ॥ श्रेष्ठो’ देवानामुत मानुषाणाम् ॥ तं ब्राह्मणाः सोमपाः सोम्यासः ॥ प्रोष्ठपदासो अभिरक्षन्ति सर्वे ॥ चत्वार एकमभिकर्मदेवाः॥ पोष्ठपदास इति यान्वदन्ति । ते बुनिय परिषध स्तुवन्तः ॥ अहिरक्षन्ति नमसोप सर्च ॥ पूषा रेवत्यन्वेति पथाम् ॥ A पुष्टिपती’ पशुपावाजबस्त्यौ ॥ इमानि हत्या प्रयता जुषाणा ॥ सुगै! यानरुपयातां यज्ञम् ॥ क्षुद्रान्पशून्रक्षतु रेवती’नः॥ गावो नो अश्वार अन्वेतु पूषा ।। अन्न रक्षन्तौ बहुधा विरूपम् ॥ वार्जर सनुतां यजमानाय यज्ञम् ॥ तश्विनावश्व युजीप याताम् ॥ शुभङ्गमिष्ठौ सुयमभिरश्वैः॥ स्वं नक्षत्र हविषा यजन्तौ ॥ मध्वा सम्पृक्तौ यजुषा समक्तौ ॥ यो देवानां’ भिषजौ हव्यवाही ॥ विश्वस्य दूतावमृतस्य गोपौ । तौ नक्षत्रं जुजुषाणोपयाताम् ॥ नमोऽश्विभ्यां कृणुमोऽश्वयुग्भ्याम् ॥ अर्प पाप्मानं भरणीभरन्तु ॥ तद्यमो राजा भगवान्विष्टाम् ॥ लोकस्य राजा महतो महान्हि ॥ सुगं नः पन्थामभयं कृणोतु ॥ यस्मिन्नक्षत्रे यम एति राजा ॥ यस्मिन्ननमभ्यषिश्चन्त देवाः ॥ तदस्य चित्र- हविषां यजाम । अब पाप्मानं भरणीभरन्तु ॥ निवेशनी सङ्गमनी वसूनां विश्वा रूपाणि वझून्यावेशयन्ती ॥ सहस्रपोष सुभगा रराणा सा न आगन्वर्चसा संविदाना ॥ यत्ते देवा अदधुर्भागधेयमावास्ये संवसन्तो महित्वा॥ सा नो यज्ञं पिटहि विश्ववारे रयिं नो धेहि सुभगे सुवीरम् ॥ ॥ नवो नवो भवति जाय॑मानोऽही केतुरुषसामेत्यग्रे ॥ भागं देवेभ्यो विधात्यायन्प्रचन्द्रमास्तिरति दीर्घमायुः ॥ यमादित्या अशुमाप्याययन्ति यमक्षित मक्षितयः पिबन्ति । तेन नो राजा बरुणी बृहस्पतिराप्याययन्तु भुवनस्य गोपाः॥ ये विरूपे समनसा संव्ययन्ती ॥ समान तन्तुं परितातनात ॥ विभू प्रभू अनुभू विश्वतो हुवे ॥ ते नो नक्षत्रे हवमागमतम् ।। वयं देवी ब्रह्मणा संविदानाः ॥ | सुरत्नासो देववातिं दधानाः ॥ अहोरात्रे हविषा वर्धयन्तः ॥ अतिपाप्मानमतिमुक्त्यागर्मम ॥ प्रत्युवदृश्यायती॥ व्युच्छन्ती | दुहिता दिवः ॥ अपो मही वृणुते चक्षुषा ॥ तमो ज्योतिष्कृणोति सूनरी । उदुस्रियाः सचते सूर्य ःस चा उद्यन्नक्षत्रमर्चिमत् ॥ तवेदुषो व्युषि सूर्यस्य च ॥ संभक्तंन गमेमहि ॥ तन्नो नक्षत्रमचिमत् ॥ भानुमत्तेज उच्चरत् ॥ उप यज्ञमिहागमत् ॥ प्रनक्षत्राय | देवाय । इन्द्रायेन्दु हवामहे ॥ स नः सविता सुवत्सनिम् ।। पुष्टिदां वीरवत्तमम् ॥ उदुत्यं जातवेदसं देवं वहन्ति केतवः ॥ दृशे विश्वाय सूर्यम् ॥ चित्रं देवानामुदगादनीक चक्षुमित्रस्य वरुणस्याग्नेः ॥ आप्राद्यावापृथिवी अन्तरिक्ष सूर्य’ आत्मा जगतस्तस्थुषश्च ॥ अदितिर्न उरुष्यत्वदितिः शर्म यच्छतु ॥ अदितिः पात्व - हसः ॥ महीम् षु मातर ५ सुव्रतानामृतस्य पत्नीमवसे हुवेम ॥ तुविक्षत्रामजरन्तीमुरूची’ सुशर्माणमदितिर सुप्रणींतिम् ॥ इदं विष्णुविचक्रमे त्रेधा निदधे पदम् ॥ समूढमस्य Tी पा ५ सुरे॥ प्र तद्विष्णुस्तवते वीर्याय ॥ मृगो न भीमः कुचरो गिरिष्ठाः ॥ यस्योरु त्रिषु विक्रमणेषु ॥ अधिक्षियन्ति भुवनानि विश्वा ॥ अग्निर्मूर्धा दिवः ककुत्पतिः पृथिव्या अयम् ॥ अपार रेतासि जिन्वति ॥ भुवो’ यज्ञस्य रज॑सश्च नेता योनियुद्भिः सचसे शिवाभिः ॥ दिवि मूर्धान दधिषे सुवर्षी जिह्वामने चकृषे हव्यवाहम् ।। अनुनोद्यानुमतियज्ञ देवेषु मन्यताम् ॥ अग्निश्च । हव्यवाहनो भवतां दाशुषे मयः ॥ अन्विदनुमते त्वं मन्या सैशञ्च नः कृधि ॥ कत्वे दक्षाय नो हि नु प्रण || आयू ५ षि तारिषः ॥ हव्यवाहमभिमातिषाहम् ॥ रक्षोहणं पृतनासु जिष्णुम् ॥ ज्योतिष्मन्तं दीद्यतं पुरन्धिम् ॥ अग्नि ५ स्विष्टकृतमाहुवेम ॥ स्विष्टमग्ने अभितत्घृणाहि ॥ विश्वादेव पृतना अभिष्य ॥ उरुं नः पन्थां प्रदिशन्विभाहि॥ ज्योतिष्मद्धेह्यजरं न आयुः॥ ॥ अग्नये स्वाहा कृत्तिकाभ्यः स्वाहा ॥ अम्बार्य स्वाहा दुलायै स्वाहा ॥ नितान्यै स्वाहाभ्रयन्त्यै स्वाहा ॥ मेघयन्त्यै | स्वाहा वर्षयन्त्यै स्वाहा ॥ चुपुणीकायै स्वाहा ॥ प्रजापतये स्वाहा रोहिण्यै स्वाहा ॥ रोच॑मानायै स्वाहा प्रजाभ्यः स्वाहा ॥ सोमाय स्वाहा मृगशीर्षाय स्वाहा ॥ इन्वकाभ्यः स्वाहौषधीभ्यः स्वाहा ॥ राज्याय स्वाहाभिजित्यै स्वाहा ॥ रुद्राय स्वाहायै स्वाहा ॥ पिन्व॑मानाय स्वाहा पशुभ्यः स्वाहा ॥ अदित्यै स्वाहा पुनर्वसुभ्याम् ॥ स्वाहा भूत्यै स्वाहा प्रजात्यै स्वाहा ॥ बृहस्पतये स्वाहा तिष्याय स्वाहा ॥ ब्रह्मवर्चसाय स्वाहा ॥ सर्पभ्यः स्वाहाश्रेषाभ्यः स्वाहा ॥ दन्दशूकेभ्यः स्वाहा ॥ पितृभ्यः स्वाहा मघाभ्यः । स्वाहानधाभ्यः स्वाहा गदाभ्यः ॥ स्वाहारुन्धतीभ्यः स्वाहा ॥ अर्यम्णे स्वाहा फल्गुनीभ्या ५ स्वाहा ॥ पशुभ्यः | Ma स्वाहा ॥ भगाय स्वाहा फल्गुनीभ्या ५ स्वाहा ॥ श्रेष्ठयाय स्वाहा ॥ सवित्रे स्वाहा हस्ताय ॥ स्वाहां ददते स्वाहा पृणते ॥ स्वाहा प्रयच्छते स्वाहा प्रतिगृभ्णते स्वाहा ॥ त्वष्ट्रे स्वाहा चित्रायै स्वाहा।। चैत्राय स्वाहा प्रजायै स्वाहा॥ वायवे स्वाहा निष्ट्याये स्वाहा ॥ कामचाराय स्वाहाभिजित्यै स्वाहा ॥ इन्द्राग्निभ्या * स्वाहा विशाखाभ्या र स्वाहा ॥ श्रेष्ठ्याय स्वाहाभिजित्यै स्वाहा ॥ पौर्णमास्यै स्वाहा कामाय स्वाहागत्यै स्वाहा ॥ मित्राय स्वाहानूराधेभ्यः स्वाहा ॥ मित्रंधेयाय स्वाहाभिजित्य । स्वाहा ॥ इन्द्राय स्वाहा ज्येष्ठायै स्वाहा ॥ ज्यैष्ठ्याय स्वाहाभिजित्यै स्वाहा॥ प्रजापतये स्वाहा मूलाय स्वाहा॥ प्रजायै स्वाहा।। अद्भ्यः स्वाहाषाढाभ्यः स्वाहा ॥ समुद्राय स्वाहा कामाय स्वाहा ।। अभिजित्यै स्वाहा ॥ विश्वेभ्यो देवेभ्यः स्वाहाषाढाभ्यः | स्वाहा ॥ अनपजय्याय स्वाहाजित्यै स्वाहा ॥ ब्रह्मणे स्वाहाभिजिते स्वाहा ॥ ब्रह्मलोकाय स्वाहाभिजित्यै स्वाहा ॥ विष्णवे | स्वाहा श्रीणायै स्वाहा ॥ श्लोकाय स्वाहा श्रुताय स्वाहा ॥ वसुभ्यः स्वाहा श्रविष्टाभ्यः स्वाहा ॥ अाय स्वाहा परीत्यै स्वाहा वरुणाय स्वाहा शतभिषजे स्वाहा ॥ भेषजेभ्यः स्वाहा ॥ अजायैकपदे स्वाहा प्रोष्ठपदेभ्यः स्वाहा ॥ तेजसे स्वाहां ब्रह्मवर्चसाय स्वाहा ॥ अहये बुधियाय स्वाहा प्रोष्पदेभ्यः स्वाहा ॥ प्रतिष्ठायै स्वाहा । पूष्णे स्वाहा रेवत्यै स्वाहा ॥ पशुभ्यः स्वाहा ॥ अश्विभ्यार स्वाहाश्वयुग्भ्या स्वाहा ॥ श्रोत्रीय स्वाहा श्रुत्यै स्वाहा ॥ यमाय स्वाहापभरणीभ्यः स्वाहा ॥ राज्याय स्वाहा भिजित्यै स्वाहा ॥ अमावास्यायै स्वाहा कामाय स्वाहागत्यै स्वाहा ॥ चन्द्रमसे स्वाहा प्रतीदृश्यायै स्वाहा ॥ अहोरात्रेभ्यः स्वाहार्धमासेभ्यः स्वाहा ॥ मासे भ्यस्वाहतुभ्यः स्वाहा ॥ संवत्सराय स्वाहा ॥ अढे स्वाहा रात्रियै स्वाहा ॥ अतिमुक्त्यै स्वाहा । उषसे स्वाहा व्युष्टयै स्वाहा ॥ व्यूषुष्यै स्वाहा व्युच्छन्त्यै स्वाहा ॥ व्युष्टायै स्वाहा ।। नक्षत्राय स्वाहादेष्यते स्वाहा ॥ उद्यते । स्वाहोदिताय स्वाहा ।। हरसे स्वाहा भरसे स्वाहा ॥ भ्राजसे स्वाहा तेजसे स्वाहा ॥ तपसे स्वाहा ब्रह्मवर्चसाय स्वाहा ॥ से सूर्याय स्वाहा नक्षत्रेभ्यः स्वाहा । प्रतिष्ठायै स्वाहा । अदित्यै स्वाहा प्रतिष्ठायै स्वाहा ॥ विष्णवे स्वाहा यज्ञाय स्वाहा ॥ प्रतिष्ठायै स्वाहा ॥ ॥ दधिकाव्णो’ अकारिषं जिष्णोरश्वस्य वाजिनः ।। सुरभिनो मुखाकरत्मण आयूषि तारिषत् ॥ आपो हि ष्ठा० चनः॥ यञ्चिद्धिते विशो’ यथा प्रदेव वरुण व्रतम् ॥ मिनीमसि द्यविद्यवि॥ यत्किञ्चेदं वरुण दैव्ये जनेऽभिद्रोहं मनुष्या श्चरामसि ॥ अचित्ती यत्तव धर्मा युयोपिममानस्तस्मादेनसो देव रीरिषः ॥ कितवासो यद्रि रिपुर्न दीवि यद्वाघा सत्यमुत यन्न विद्म ॥ सर्वाता विष्र्ण्य शिथुिरेव देवार्थाते स्याम वरुण प्रियासः ॥ हिर॑ण्यवर्णाश्शुच॑यः पावका ० यासा ५ राजा ० यासान्देवा० शिवेन • निधत्त॥ पर्वमानस्सुवर्जनः ० जातवेदा मोर्जयन्त्या पुनातु ॥ भूर्भुवः सुवः॥ ॥ तच्छ्योरावृणीमहे ॥ गातुं यज्ञाय ॥ गातुं यज्ञपतये ॥ दैवी’ स्वस्तिरस्तु नः । स्वस्तिर्मानुषेभ्यः॥ ऊर्ध्व जिगातु भेषजम् ॥ शं नो अस्तु द्विपदे ॥ शश्चतुष्पदे । ॥ यो ब्रह्म ब्रह्मण उज्जभार प्राणेश्वरः कृत्तिवासाः पिनाकी ।। ईशानो देवः स न आयुर्दधातु तस्मै जुहोमि हविर्षा घृतेन ॥ विभ्राजमानः सरिरस्य मध्याद्रोचमानो धर्मरुचिर्य आगात् ॥ स मृत्युपाशादपद्द्य घोरादिहायुषेणो धृतमन्तु देवः॥ ब्रह्मज्योतिर्ब्रह्मपत्नी गर्भ यमादधात्पुरुरूपं जयन्तम् ॥ सुवर्णरम्भङ्ग्रहमर्कमर्थ्य तमायुषे वर्धयामो’ घृतेन ॥ श्रियं लक्ष्मी मौपलामम्बिकां गां षष्ठीं जयामिन्द्रसेनेत्युदाहुः॥ तां विद्यां ब्रह्मयोनि ५ सरूपामिहायुषे तर्पयामो’ घृतेन ॥ दाक्षायण्यः सर्वयोन्यस्सयोन्यः सहस्रशो विश्वरूपा विरूपाः ॥ ससूनवस्सपतयस्सयूथ्या आयुषेणो घृतमिदं जुषन्ताम् ।। दिव्या गणा बहुरूपाः पुराणा आयुश्छिदो नः प्रमथन्तु वीरान् ॥ तेभ्यो’ जुहोमि बहुधा घृतेन मा नः प्रजार रीरिषो मोत वीरान् ॥ एक पुरस्ताद्य इदं बभूव यतो बभूव भुवनस्य गोपाः॥ यमप्येति भुवन र साम्पराये स नो हविर्घतमिहायुषेनु देवः॥ वसून रुद्रानादित्यान्मरुतोऽथ साध्यानृभून्यक्षान्गन्धर्वाश्च पितॄश्च विश्वान् ॥ भृगून्त्सर्पा ५ श्चाङ्गिरसो ऽथ सर्वान्धृतर हुत्वा स्वायुष्या महयाम शश्वत् ॥ इति घृतसूक्तम् ॥ " नमो ब्रह्मणे नमो अस्त्वग्नये नमः पृथिव्यै नम ओषधीभ्यः ।। नमो वाचे नमो’ वाचस्पतये । प्र.वि

नमो विष्णवे बृहते करोमि” इति त्रिः ॥ ॐ शान्तिः शान्तिः शान्तिः ॥ इति ॥ [[TODO: परिष्कार्यम्]]

ततः सर्वे प्रणवेन कुम्भमुत्थाप्य तत्रैव संस्थाप्य पुनर्यथोपपादमभ्यर्च्य यस्यैतत्कुर्वंति तं व्याहृतीभिः शान्त्युदकेन प्रोक्षयुः ॥ अथ कृतस्योदकशान्तिकर्मणः साङ्गतासिध्यर्थमृत्विग्भ्यो दक्षिणां दद्यात् ॥

पुरस्तादुपविष्टाय हिरण्यं, दक्षिणतो रजतं, पश्चात्कांस्य, उत्तरतो वास

इति प्रत्यक्षं तन्निष्क्रयं वा दद्यात् ॥ देवतामुद्वास्य कलशमाचार्याय दत्वा अनेनोदकशान्तिकर्मणा श्रीपरमेश्वरः प्रीयतामिति कर्मेश्वरार्पणं कुर्यात् ॥ ॥ एवमेव शान्त्युदकं कृत्वा ग्रहगृहीतानां ज्वरगृहीतानां भूतोपसृष्टानां मित्रसुहृज्ज्ञातिसखिसम्बन्धिबान्धवानां राज्ञां राजपुरोहितानाञ्च बालवृद्धान्तर्वत्नीपापरोगिदीर्घरोगिकृशातुरान्प्रोक्षति ॥ हस्त्यश्वोष्ट्रगोमहिष्यजाविकभृत्यांश्च धनधान्यानि च प्रोक्षति ॥ एवमेकरात्रं त्रिरात्रं पञ्चरात्रं सप्तरात्रं नवरात्रमित्यपपुनर्मृत्युञ्जयतीत्याह भगवान् बोधायनः॥ ॥