01 अथ चत्वार्यथ चत्वारि ...{Loading}...
अथ चत्वार्यथ चत्वारि १
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- Then (after having recited the next) four the Hotr̥ breathes; then (after having recited the four (he breathes) next).1
मूलम् ...{Loading}...
अथ चत्वार्यथ चत्वारि १
02 ता अनूच्य देवता ...{Loading}...
ता अनूच्य देवता आवाहयति या यक्ष्यमाणो भवति २
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- Having recited those (formulae) he invites those deities whom he is going to recite the offering-verses.1
मूलम् ...{Loading}...
ता अनूच्य देवता आवाहयति या यक्ष्यमाणो भवति २
03 स वै खलु ...{Loading}...
स वै खलु वाजिनो नावाहयेद्देविका देवसुवो यच्च किं चैतादृक्ते मन्यामहे ३
मूलम् ...{Loading}...
स वै खलु वाजिनो नावाहयेद्देविका देवसुवो यच्च किं चैतादृक्ते मन्यामहे ३
04 परप्रधानानाम् परतन्त्रव्यवेतानाञ् च ...{Loading}...
परप्रधानानां परतन्त्रव्यवेतानां च प्रतिषेधः स्यात्तल्लिङ्गत्वाच्छब्दस्य ४
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- There should be the prohibition of those (deities) when they are subordinate to other (deities) and (or) they are separated from the procedure of the other (deities) because the word (viz. Vājin etc.) is indicatory of it.
मूलम् ...{Loading}...
परप्रधानानां परतन्त्रव्यवेतानां च प्रतिषेधः स्यात्तल्लिङ्गत्वाच्छब्दस्य ४
05 एकदेवतानान् नानादेवताव्यवेतानान् तन्त्रमावाहनं ...{Loading}...
एकदेवतानां नानादेवताव्यवेतानां तन्त्रमावाहनं विभवात् ५
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- When there are the same deities and they are separated from the different deities, then the invitation of them should be done jointly because that is possible.
मूलम् ...{Loading}...
एकदेवतानां नानादेवताव्यवेतानां तन्त्रमावाहनं विभवात् ५
06 अथोर्द्वज्ञुः प्रादेशेन भूमिमभिनिधाय ...{Loading}...
अथोर्द्वज्ञुः प्रादेशेन भूमिमभिनिधाय जपतीदमहं त्रिवृता स्तोमेन रथन्तरेण साम्ना वषट्कारेण वज्रेणास्यै पृथिव्या अस्यै प्रतिष्ठाया अस्मादायतनाद्यो ऽस्मान्द्वेष्टि यं च वयं द्विष्मस्तं हन्मि । यदद्य होतृवर्ये जिह्मं चक्षुः परापतत् । अग्निष्टत्पुनराभरज्जातवेदा विचर्षणिः । वसूनां रातौ स्याम रुद्राणामूर्म्यायां स्वादित्या अदितयेऽनहसः । चारुमद्य देवेभ्यो वाचमुद्यासं चारुं ब्रह्मभ्यश्चारुं मनुष्येभ्यश्चारुं नराशंसायानुमतां पितृभिः । ये ते शतं वरुण ये सहस्रं यज्ञियाः पाशा वितताः पुरुत्रा । तेभ्यो न इन्द्रः सवितोत विष्णुर्विश्वे देवा मुञ्चन्तु मरुतः स्वस्त्येति ६
मूलम् ...{Loading}...
अथोर्द्वज्ञुः प्रादेशेन भूमिमभिनिधाय जपतीदमहं त्रिवृता स्तोमेन रथन्तरेण साम्ना वषट्कारेण वज्रेणास्यै पृथिव्या अस्यै प्रतिष्ठाया अस्मादायतनाद्यो ऽस्मान्द्वेष्टि यं च वयं द्विष्मस्तं हन्मि । यदद्य होतृवर्ये जिह्मं चक्षुः परापतत् । अग्निष्टत्पुनराभरज्जातवेदा विचर्षणिः । वसूनां रातौ स्याम रुद्राणामूर्म्यायां स्वादित्या अदितयेऽनहसः । चारुमद्य देवेभ्यो वाचमुद्यासं चारुं ब्रह्मभ्यश्चारुं मनुष्येभ्यश्चारुं नराशंसायानुमतां पितृभिः । ये ते शतं वरुण ये सहस्रं यज्ञियाः पाशा वितताः पुरुत्रा । तेभ्यो न इन्द्रः सवितोत विष्णुर्विश्वे देवा मुञ्चन्तु मरुतः स्वस्त्येति ६
07 अथ यदेनमाहासौ मानुष ...{Loading}...
अथ यदेनमाहासौ मानुष इति तदुपोत्थाय दक्षिणेन पाणिना दक्षिणमध्वर्योरंसमन्वारभ्य जपति । सव्येनाग्नीध्रस्य दक्षिणम् । षष्टिश्चाध्वर्यो नवतिश्च पाशा होतारमग्निमन्तरा विचृत्ताः । सिनन्ति पाकमति धीर एत्यृतस्य पन्थामन्वेति होता । अग्निमन्वारभामहे होतृवर्ये पुरोहितम् । येनायन्नुत्तमं स्वर्देवा अङ्गिरसो दिवमिति ७
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- Then when the Adhvaryu says to him (the Hotr̥)1 “So and so is the human Hotr̥” having stood up, having held from behind the right sholulder of the Adhvaryu with his own right hand and the right shoulder of the Āgnīdhra with his own left hand2 the Hotr̥ mutters: ṣaṣṭiścādhvaryo… and agnimanvārabhāmahe…..
मूलम् ...{Loading}...
अथ यदेनमाहासौ मानुष इति तदुपोत्थाय दक्षिणेन पाणिना दक्षिणमध्वर्योरंसमन्वारभ्य जपति । सव्येनाग्नीध्रस्य दक्षिणम् । षष्टिश्चाध्वर्यो नवतिश्च पाशा होतारमग्निमन्तरा विचृत्ताः । सिनन्ति पाकमति धीर एत्यृतस्य पन्थामन्वेति होता । अग्निमन्वारभामहे होतृवर्ये पुरोहितम् । येनायन्नुत्तमं स्वर्देवा अङ्गिरसो दिवमिति ७
08 मयि प्राणापानाविति पाणी ...{Loading}...
मयि प्राणापानाविति पाणी प्रत्याहृत्योरोदेशं स्पृशते ८
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- Having taken back his hands with mayi prānāpānau… he touches the region of his chest.
मूलम् ...{Loading}...
मयि प्राणापानाविति पाणी प्रत्याहृत्योरोदेशं स्पृशते ८
09 आ पृणोषि सम्पृण ...{Loading}...
आ पृणोषि संपृण प्रजया मा पशुभिरापृणेतीध्मसन्नहनानि मुखं प्रति विधूनुते ९
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- He shakes the strings used for binding the fuel in front of his face with a pr̥ṇosi….
मूलम् ...{Loading}...
आ पृणोषि संपृण प्रजया मा पशुभिरापृणेतीध्मसन्नहनानि मुखं प्रति विधूनुते ९
10 अथाप उपस्पृश्याग्ने नय ...{Loading}...
अथाप उपस्पृश्याग्ने नय सुपथा राये अस्मान् । एह्यग्न इह होता नि षीदादब्धः सु पुरएता भवा नः । अवतां मा रोदसी विश्वमिन्वे यजा महे सौमनसाय देवानित्येते ऋचौ जपन्होतृषदनाय प्रव्रजति १०
मूलम् ...{Loading}...
अथाप उपस्पृश्याग्ने नय सुपथा राये अस्मान् । एह्यग्न इह होता नि षीदादब्धः सु पुरएता भवा नः । अवतां मा रोदसी विश्वमिन्वे यजा महे सौमनसाय देवानित्येते ऋचौ जपन्होतृषदनाय प्रव्रजति १०
11 जघनेन होतृषदनम् प्राङ्मुख ...{Loading}...
जघनेन होतृषदनं प्राङ्मुख उपविश्याथ होतृषदनमभिमृशत्यहे दैधिषव्येति ११
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- Having sat to the back side of the Hotr̥’s seat, with his face to the east, he then touches the Hotr̥’s seat with ahe daidhiṣavya….1
मूलम् ...{Loading}...
जघनेन होतृषदनं प्राङ्मुख उपविश्याथ होतृषदनमभिमृशत्यहे दैधिषव्येति ११
12 अथास्मात्तृणन् निरस्यति ...{Loading}...
अथास्मात्तृणं निरस्यति १२
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- Then from this (seat) he throws a blade of grass.1
मूलम् ...{Loading}...
अथास्मात्तृणं निरस्यति १२
इति द्वादशी कण्डिका