यजुर्वेदे विश्वासटिप्पन्यः

01 ध्रुवासि धरुणास्तृतेति स्वयमातृणामभिमृश्याश्वेनोपघ्राप्य ...{Loading}...

ध्रुवासि धरुणास्तृतेति स्वयमातृणामभिमृश्याश्वेनोपघ्राप्य प्रजापतिस्त्वा सादयतु पृथिव्याः पृष्ठ इत्यविदुषा ब्राह्मणेन सह मध्येऽग्नेरुपदधाति । भूरिति चैतया व्याहृत्या १

सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...

थिते

with dhruvāsi dharuṇāstr̥ta…¹ having touched the naturally perforated stone,² having caused the horse smell it³, with prajāpatistvā sādayatu pr̥thivyāḥ pr̥ṣṭhe⁴ the Adhvaryu along with an ignorant Brāhmin⁵, places it (the naturally perforated stone) in the central part of the place on which fire-altar-building is going to be built and with this sacred utterance viz. bhūḥ⁶.

मूलम् ...{Loading}...

ध्रुवासि धरुणास्तृतेति स्वयमातृणामभिमृश्याश्वेनोपघ्राप्य प्रजापतिस्त्वा सादयतु पृथिव्याः पृष्ठ इत्यविदुषा ब्राह्मणेन सह मध्येऽग्नेरुपदधाति । भूरिति चैतया व्याहृत्या १

02 चित्तिञ् जुहोमीति स्वयमातृणायां ...{Loading}...

चित्तिं जुहोमीति स्वयमातृणायां हुत्वानुप्राणिति २

सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...

थिते

Having offered a libation of ghee on the naturally perforated stone with cittim juhomi…¹ he breathes on it.²

मूलम् ...{Loading}...

चित्तिं जुहोमीति स्वयमातृणायां हुत्वानुप्राणिति २

03 अविद्वान्ब्राह्मणो वरन् ददात्येकन् ...{Loading}...

अविद्वान्ब्राह्मणो वरं ददात्येकं द्वौ त्रीन्वा ३

सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...

थिते

The ignorant Brahmin gives one or two or three boons (gifts) (chosen by the Adhvaryu) (out of the possessions of the sacrificer to the Adhvaryu)¹.

मूलम् ...{Loading}...

अविद्वान्ब्राह्मणो वरं ददात्येकं द्वौ त्रीन्वा ३

04 आसीनः प्रथमां स्वयमातृणामुपदधाति ...{Loading}...

आसीनः प्रथमां स्वयमातृणामुपदधाति । ऊर्ध्वज्ञुर्द्वितीयाम् । तिष्ठंस्तृतीयाम् ४

सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...

थिते

The Adhvaryu places the first naturally perforated stone while sitting; with his knees raised up the second; while standing, the third.

मूलम् ...{Loading}...

आसीनः प्रथमां स्वयमातृणामुपदधाति । ऊर्ध्वज्ञुर्द्वितीयाम् । तिष्ठंस्तृतीयाम् ४

05 स्वयमातृणायां साम गायेति ...{Loading}...

स्वयमातृणायां साम गायेति सम्प्रेष्यति ५

सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...

थिते

In connection with the naturally perforated (stone) he orders. “Sing the sāman”;¹

¹ Cf. ŚB VIII.7.4.5. Here the Bhūḥ Sāman, Bhuvaḥ Sāman and the Svaḥ Sāman are to be sung.

मूलम् ...{Loading}...

स्वयमातृणायां साम गायेति सम्प्रेष्यति ५

06 एवन् द्वितीयान् तृतीयाञ् ...{Loading}...

एवं द्वितीयां तृतीयां चोपधाय सम्प्रेष्यति ६

सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...

थिते

in the same way after having placed the second and the third (naturally perforated stones), he orders.

मूलम् ...{Loading}...

एवं द्वितीयां तृतीयां चोपधाय सम्प्रेष्यति ६

07 यदि मन्येत यजमानः ...{Loading}...

यदि मन्येत यजमानः पूर्वो मातिक्रान्तो भ्रातृव्य इति प्रथोऽसीत्युपहितां प्राचीमुदूहेत् । यदि वापरः पृथिव्यसीति प्रतीचीम् । सदृङ्यदि भूरसि भुवनमसीति विचालयेत् ७

सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...

थिते

If the sacrificer thinks, “The enemy in the east has attacked me, he should push it (the naturally perforated stone) to the east after it has been placed, with pratho’si…; if… in the west… to west… with pr̥thivyasi.. if he thinks. “The enemy having the same view¹ as mine has attached me” he should move it (the naturally perforated stone) with bhūrasi bhuvanamasi…²

मूलम् ...{Loading}...

यदि मन्येत यजमानः पूर्वो मातिक्रान्तो भ्रातृव्य इति प्रथोऽसीत्युपहितां प्राचीमुदूहेत् । यदि वापरः पृथिव्यसीति प्रतीचीम् । सदृङ्यदि भूरसि भुवनमसीति विचालयेत् ७

08 तेजोऽसि तेजो मे ...{Loading}...

तेजोऽसि तेजो मे यच्छेति हिरण्येष्टकाम् ८

सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...

थिते

With tejosi tejo me yacchat¹ he places the golden brick².

मूलम् ...{Loading}...

तेजोऽसि तेजो मे यच्छेति हिरण्येष्टकाम् ८

09 पृथिव्युदपुरमन्नेनेति मण्डलेष्टकाम् ...{Loading}...

पृथिव्युदपुरमन्नेनेति मण्डलेष्टकाम् ९

सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...

थिते

With pr̥thivyudapuramannena…¹ he places brick having a mark of a circle on it².

मूलम् ...{Loading}...

पृथिव्युदपुरमन्नेनेति मण्डलेष्टकाम् ९

10 भूरसि भुवनस्य रेतः ...{Loading}...

भूरसि भुवनस्य रेतः । इष्टका स्वर्गो लोकः । वाचा त्वान्वारोहामि । अग्निर्ज्योतिर्ज्योतिरग्निः । तया देवतयाङ्गिरस्वद्ध्रुवा सीद । सूरसि सुवनस्य रेतः । इष्टका स्वर्गो लोकः । मनसा त्वान्वारोहामि । सूर्यो ज्योतिर्ज्योतिः सूर्यः । तया देवतयाङ्गिरस्वद्ध्रुवा सीदेत्यन्वारोहे द्वे १०

सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...

थिते

With the two formulae beginning with bhūrasi bhuvanasya retaḥ sūrasi suvanasya retaḥ¹ he places the two Anvāroha bricks.

मूलम् ...{Loading}...

भूरसि भुवनस्य रेतः । इष्टका स्वर्गो लोकः । वाचा त्वान्वारोहामि । अग्निर्ज्योतिर्ज्योतिरग्निः । तया देवतयाङ्गिरस्वद्ध्रुवा सीद । सूरसि सुवनस्य रेतः । इष्टका स्वर्गो लोकः । मनसा त्वान्वारोहामि । सूर्यो ज्योतिर्ज्योतिः सूर्यः । तया देवतयाङ्गिरस्वद्ध्रुवा सीदेत्यन्वारोहे द्वे १०