यजुर्वेदे विश्वासटिप्पन्यः

01 येन देवा ज्योतिषोर्ध्वा ...{Loading}...

येन देवा ज्योतिषोर्ध्वा उदायन्निति प्रादेशमात्रैः काष्ठैरुख्यमुपसमिन्द्धे १

सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...

थिते

With yena devā jyotiṣā…¹ he enkindles the fire in the pan² with fuel-sticks of one span measure.

मूलम् ...{Loading}...

येन देवा ज्योतिषोर्ध्वा उदायन्निति प्रादेशमात्रैः काष्ठैरुख्यमुपसमिन्द्धे १

02 नित्यो ज्वलति ...{Loading}...

नित्यो ज्वलति २

सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...

थिते

It burns permanently.

मूलम् ...{Loading}...

नित्यो ज्वलति २

03 व्रतकालेऽन्नपतेऽन्नस्य नो देहीत्यौदुम्बरीं ...{Loading}...

व्रतकालेऽन्नपतेऽन्नस्य नो देहीत्यौदुम्बरीं समिधं व्रते ऽक्त्वाभ्यादधाति ३

सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...

थिते

At the time of (drinking) the fast (milk) with annapate’ nnasya no dehi…¹ he puts a fuel-stick of Udumbara-wood in the fire (in the pan) after having besmeared it with the fast (-milk)².

मूलम् ...{Loading}...

व्रतकालेऽन्नपतेऽन्नस्य नो देहीत्यौदुम्बरीं समिधं व्रते ऽक्त्वाभ्यादधाति ३

04 देवस्य त्वा सवितुः ...{Loading}...

देवस्य त्वा सवितुः प्रसवेऽश्विनोर्बाहुभ्यां पूष्णो हस्ताभ्यां गायत्रेण च्छन्दसा रात्रिमिष्टकामुपदधे तया देवतयाङ्गिरस्वद्ध्रुवा सीदेति सायं समिधमादधाति ४

सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...

थिते

With devasya tvā…¹ he puts a fuel-stick in the fire (in the pan) at the evening.

मूलम् ...{Loading}...

देवस्य त्वा सवितुः प्रसवेऽश्विनोर्बाहुभ्यां पूष्णो हस्ताभ्यां गायत्रेण च्छन्दसा रात्रिमिष्टकामुपदधे तया देवतयाङ्गिरस्वद्ध्रुवा सीदेति सायं समिधमादधाति ४

05 एतेनैव त्रैष्टुभेन च्छन्दसाहरिष्टकामुपदध ...{Loading}...

एतेनैव त्रैष्टुभेन च्छन्दसाहरिष्टकामुपदध इति प्रातः ५

सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...

थिते

With the same (formula) (but using the expression) traiṣṭubhena chandsā (instead of gayatreṇa chandasā) (and) ahari-ṣṭakāṁ (instead of rātririmṣtakām) (he places a fuel stick on the fire in the pan) in the morning.

मूलम् ...{Loading}...

एतेनैव त्रैष्टुभेन च्छन्दसाहरिष्टकामुपदध इति प्रातः ५

06 दिवस्परीत्येकादशभिर्द्वादशभिस्त्रयोदशभिर्वा वात्सप्रेणोपतिष्ठते ...{Loading}...

दिवस्परीत्येकादशभिर्द्वादशभिस्त्रयोदशभिर्वा वात्सप्रेणोपतिष्ठते ६

सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...

थिते

He stands near (the fire in the pan) praising it with the hymn of Vatsaprī¹ consisting of eleven or twelve or thirteen verses, (and beginning with) divaspari.²

मूलम् ...{Loading}...

दिवस्परीत्येकादशभिर्द्वादशभिस्त्रयोदशभिर्वा वात्सप्रेणोपतिष्ठते ६

07 पूर्वेद्युर्विष्णुक्रमान्क्रामति उत्तरेद्युरुपतिष्ठते ...{Loading}...

पूर्वेद्युर्विष्णुक्रमान्क्रामति । उत्तरेद्युरुपतिष्ठते ७

सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...

थिते

(As long as he carries the fire in the pan) on the first day he takes the Viṣṇu-steps;¹ on the next day he stands praising near it (with the Vātsapra-hymn).²

मूलम् ...{Loading}...

पूर्वेद्युर्विष्णुक्रमान्क्रामति । उत्तरेद्युरुपतिष्ठते ७

08 एवं सदा क्रयात् ...{Loading}...

एवं सदा क्रयात् ८

सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...

थिते

Thus (he does) always upto the purchase (of Soma).

मूलम् ...{Loading}...

एवं सदा क्रयात् ८

09 यदहः सोमङ् क्रीणीयात्तदहरुभयं ...{Loading}...

यदहः सोमं क्रीणीयात्तदहरुभयं समस्येत् । प्र च क्रामेदुप च तिष्ठेत ९

सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...

थिते

The day¹ on which he will purchase Soma, he should bring together both (the acts). He should take the Viṣṇu-steps; and he should stand near (while praising)².

मूलम् ...{Loading}...

यदहः सोमं क्रीणीयात्तदहरुभयं समस्येत् । प्र च क्रामेदुप च तिष्ठेत ९

10 मुष्टिकरणप्रभृति कर्म प्रतिपद्यते ...{Loading}...

मुष्टिकरणप्रभृति कर्म प्रतिपद्यते १०

सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...

थिते

(Then) he performs the work beginning with making fists.¹

मूलम् ...{Loading}...

मुष्टिकरणप्रभृति कर्म प्रतिपद्यते १०

11 यद्युख्ये भ्रियमाणेऽयन् देवः ...{Loading}...

यद्युख्ये भ्रियमाणेऽयं देवः प्रजा अभिमन्येताग्नेयीभिर्भिषग्वतीभिस्तिसृभिस्तिस्रः समिध आदध्यात् । भिषङ्गो अग्न आवह स्वरूपं कृष्णवर्तने । असि होता न ईड्यः । त्वं नो अग्ने भिषग्भव देवेषु हव्यवाहनः । देवेभ्यो हव्यवडसि । भिषजस्त्वा हवामहे भिषजः समिधीमहि । भिषग्देवेषु नो भवेति ११

सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...

थिते

If during the period in which the fire in the pan is being carried, this god viz. Rudra becomes angry with his (of the sacrificer) progeney, he should put three fuel-sticks on the fire in the pan with the three verses containing the word bhiṣaj (physician) (and) beginning with bhiṣabṇno agna āvaha.

मूलम् ...{Loading}...

यद्युख्ये भ्रियमाणेऽयं देवः प्रजा अभिमन्येताग्नेयीभिर्भिषग्वतीभिस्तिसृभिस्तिस्रः समिध आदध्यात् । भिषङ्गो अग्न आवह स्वरूपं कृष्णवर्तने । असि होता न ईड्यः । त्वं नो अग्ने भिषग्भव देवेषु हव्यवाहनः । देवेभ्यो हव्यवडसि । भिषजस्त्वा हवामहे भिषजः समिधीमहि । भिषग्देवेषु नो भवेति ११

12 यदि कामयेत वर्षोदिति ...{Loading}...

यदि कामयेत वर्षोदिति याः सौरी रश्मिवतीस्ताभिस्तिसृभिस्तिस्रः समिध आदध्यात् । सूर्यो अपो वि गाहते रश्मिभिर्वाजसातमः । बोधा स्तोत्रे वयोवृधः । परि यो रश्मिना दिवोऽन्तान्ममे पृथिव्याः । उभे आ पप्रौ रोदसी महित्वा । वहिष्ठेभिर्विहरन्यासि तन्तुमवव्ययन्नसितं देव वस्वः । दविध्वतो रश्मयः सूर्यस्य चर्मेवावाधुस्तमो अप्स्वन्तरिति १२

सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...

थिते

If he desires that it should rain, he should put those three fuel-sticks (in the fire in the pan)¹ with those three verses which are addressed to Sūrya, which contain the word raśmi (ray) and begin with sūryo apo vi gāhate.

मूलम् ...{Loading}...

यदि कामयेत वर्षोदिति याः सौरी रश्मिवतीस्ताभिस्तिसृभिस्तिस्रः समिध आदध्यात् । सूर्यो अपो वि गाहते रश्मिभिर्वाजसातमः । बोधा स्तोत्रे वयोवृधः । परि यो रश्मिना दिवोऽन्तान्ममे पृथिव्याः । उभे आ पप्रौ रोदसी महित्वा । वहिष्ठेभिर्विहरन्यासि तन्तुमवव्ययन्नसितं देव वस्वः । दविध्वतो रश्मयः सूर्यस्य चर्मेवावाधुस्तमो अप्स्वन्तरिति १२

13 यदि कामयेत न ...{Loading}...

यदि कामयेत न वर्षेदिति याः सौरीर्भ्राजस्वतीस्ताभिस्तिसृभिस्तिस्रः समिध आदध्यात् १३

सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...

थिते

यदि कामयेत न वर्षेदिति याः सौरीर्भ्राजस्वतीस्ताभिस्तिसृभिस्तिस्रः समिध आदध्यात् १३

मूलम् ...{Loading}...

यदि कामयेत न वर्षेदिति याः सौरीर्भ्राजस्वतीस्ताभिस्तिसृभिस्तिस्रः समिध आदध्यात् १३