01 अथ यदि पुरुषाकृतिङ् ...{Loading}...
अथ यदि पुरुषाकृतिं करिष्यन्स्यात्समानमा प्रथमस्योपावहरणात् । अत्रैवेतरावुपावहृत्य शिरसो रूपं करोति । अप्रच्छिन्नाग्रं वेदमुपरिष्टान्निदधाति शिखाया रूपम् । अभितो दोग्ध्रे कर्णयो रूपम् । अभितो हिरण्यशकलावाज्यस्रुवौ वाक्ष्यो रूपम् । अभितः स्रुवौ नासिकयो रूपम् । प्रोक्षणीधानीं मुखस्य रूपम् । आज्यस्थालीं ग्रीवाणां रूपम् । अभितो धृष्टी जत्रूणां रूपम् । अभितः शफावंसयो रूपम् । अभितो रौहिणहवन्यौ बाह्वो रूपम् । प्राचीं मेथीं पृष्टीनां रूपम् । अभितो धवित्रे पार्श्वयो रूपम् । मध्ये तृतीयमुरसो रूपम् । मध्य उपयमनमुदरस्य रूपम् । तस्मिन् सर्वं रञ्जुमयं समवदधात्यान्त्राणां रूपम् । उदीचीमभ्रिं श्रोण्यो रूपम् । अभितः शङ्कू सक्थ्यो रूपम् । मध्ये तृतीयं मेढ्रस्य रूपम् । अभितो रौहिणकपाले पार्ष्ण्यो रूपम् । रौहिणपिष्टशेषेणापध्वंसयति मज्जारूपम् । वेदं विस्रस्यानुविकिरति स्राव्नां रूपम् । अवकाभिर्धूपतृणैरिति प्रच्छादयति मांसस्य रूपम् । दध्ना मधुमिश्रेणावोक्षति लोहितस्य रूपम् । कृष्णाजिनेनोत्तरलोम्ना प्रच्छादयति त्वचो लोम्नां रूपम् । सम्राडासन्दीं विस्रस्योपरिष्टान्निदधाति साम्राज्यस्य रूपम् १
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
1a. Now, if (the Adhvaryu) is going to make out a human form1 (the ritual) upto bringing and placing of the first Mahāvīra everything should be the same (as described above).
1b. Having brought and placed the other two Mahāvīras to the same spot, he makes out the form of the head. He places the grass-brush with its ends not cut, above it (and makes out) the form of the tufts of hair. He places the two milking pots (and makes out) the form of the two ears; (…) the two pieces of gold or the two spoons, for ghee on the (two) sides … the two eyes; (…) the two spoons on the two sides (…) the (two) nostrils; (…) the ladle for the sprinkling water (…) the mouth; the vessel for ghee (…) the neck; (…) the two stirrring sticks on the (two) sides (…) the collar-bones; (…) the pair of tongs on the (two) sides (…) the two shouldrs; (…) the (two) ladles for offering the Rauhiṇa (-sacrificial-breads) on the (two) sides (…) (two) arms; (…) the peg to the east (…) ribs; (…) the (two) fans on the (two) sides (…) flanks; (…) in the middle third (fan) (…) the chest; (….) in the middle the supporting ladle (….) belly; (….) the everything made out of cords, within it (….) entrails; (….) the spade towards the north (…) the two buttocks; (…) the (two) pins on (the two) sides (…) the (two) thighs; (….) the third (pin) in the middle (….) the male organ; (…) the potsherds for the Rauhiṇa (-sacrificial breads) on the (two) sides (….) the two heels; he dusts (the various parts) with the remnants of the Rauhiṇa (-sacrificial-breads) (to make) the form of the nerves; having loosened the grass-brush he scatters, (he thereby makes out) the form of the muscles; he covers (the various parts with Avakā (plants) and blades of incense-grass (he thereby makes) the form of flesh; he sprinkles (the various parts) with curds mixed with honey (he thereby makes) the form of blood; He covers (the various parts) with the skin of black antelope with the hairy side of it upwards (he thereby makes) the form of skin and of hair; having dismantled the emperor’s throne-seat, he places it upon (the figure); (he thereby gives) the form of imperial status (to the figure).1
मूलम् ...{Loading}...
अथ यदि पुरुषाकृतिं करिष्यन्स्यात्समानमा प्रथमस्योपावहरणात् । अत्रैवेतरावुपावहृत्य शिरसो रूपं करोति । अप्रच्छिन्नाग्रं वेदमुपरिष्टान्निदधाति शिखाया रूपम् । अभितो दोग्ध्रे कर्णयो रूपम् । अभितो हिरण्यशकलावाज्यस्रुवौ वाक्ष्यो रूपम् । अभितः स्रुवौ नासिकयो रूपम् । प्रोक्षणीधानीं मुखस्य रूपम् । आज्यस्थालीं ग्रीवाणां रूपम् । अभितो धृष्टी जत्रूणां रूपम् । अभितः शफावंसयो रूपम् । अभितो रौहिणहवन्यौ बाह्वो रूपम् । प्राचीं मेथीं पृष्टीनां रूपम् । अभितो धवित्रे पार्श्वयो रूपम् । मध्ये तृतीयमुरसो रूपम् । मध्य उपयमनमुदरस्य रूपम् । तस्मिन् सर्वं रञ्जुमयं समवदधात्यान्त्राणां रूपम् । उदीचीमभ्रिं श्रोण्यो रूपम् । अभितः शङ्कू सक्थ्यो रूपम् । मध्ये तृतीयं मेढ्रस्य रूपम् । अभितो रौहिणकपाले पार्ष्ण्यो रूपम् । रौहिणपिष्टशेषेणापध्वंसयति मज्जारूपम् । वेदं विस्रस्यानुविकिरति स्राव्नां रूपम् । अवकाभिर्धूपतृणैरिति प्रच्छादयति मांसस्य रूपम् । दध्ना मधुमिश्रेणावोक्षति लोहितस्य रूपम् । कृष्णाजिनेनोत्तरलोम्ना प्रच्छादयति त्वचो लोम्नां रूपम् । सम्राडासन्दीं विस्रस्योपरिष्टान्निदधाति साम्राज्यस्य रूपम् १
इति पञ्चदशी कण्डिका