01 भूतमसि भूते मा ...{Loading}...
भूतमसि भूते मा धा इति प्रतिप्रस्थाता ध्रुवमवेक्ष्य द्यावापृथिवीभ्यां त्वा परिगृह्णामीत्यञ्जलिना परिगृह्य विश्वे त्वा देवा वैश्वानराः प्रच्यावयन्त्विति हृत्वा ध्रुवं ध्रुवेणेति पुरस्तात्प्रत्यङ्ङासीनो होतृचमसे ध्रुवमवनयति १
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- Having looked at the Dhruva(-scoop) with bhūtamasi bhūte mā dhāḥ…,1 having held it by means of the folded hands (in the cavity of the folded hands) with dyāvāpr̥thivībhyaṁ tvā parigr̥hṇāmi,2 having carried it with viśve tvā devāḥ…,3 the Pratiprasthātr̥, sitting in front of him (Hotr̥) with his face to the west4 pours the Dhruva (-scoop) into the goblet of the Hotr̥,5 with dhruvaṁ dhruveṇa…6
मूलम् ...{Loading}...
भूतमसि भूते मा धा इति प्रतिप्रस्थाता ध्रुवमवेक्ष्य द्यावापृथिवीभ्यां त्वा परिगृह्णामीत्यञ्जलिना परिगृह्य विश्वे त्वा देवा वैश्वानराः प्रच्यावयन्त्विति हृत्वा ध्रुवं ध्रुवेणेति पुरस्तात्प्रत्यङ्ङासीनो होतृचमसे ध्रुवमवनयति १
02 पुरस्तादुक्थ्यस्यावनीयः मध्यतोऽन्ततो वा ...{Loading}...
पुरस्तादुक्थ्यस्यावनीयः । मध्यतोऽन्ततो वा २
मूलम् ...{Loading}...
पुरस्तादुक्थ्यस्यावनीयः । मध्यतोऽन्ततो वा २
03 उत नोऽहिर्बुÞयः शृणोत्वज ...{Loading}...
उत नोऽहिर्बुÞयः शृणोत्वज एकपादिति वा वैश्वदेव्यामृचि शस्यमानायाम् ३
मूलम् ...{Loading}...
उत नोऽहिर्बुÞयः शृणोत्वज एकपादिति वा वैश्वदेव्यामृचि शस्यमानायाम् ३
04 परिधानीयायां वा सकृच्छास्तायाम् ...{Loading}...
परिधानीयायां वा सकृच्छास्तायाम् ४
मूलम् ...{Loading}...
परिधानीयायां वा सकृच्छास्तायाम् ४
05 मध्यमायामुत्तमायां वा ...{Loading}...
मध्यमायामुत्तमायां वा ५
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- or when (it is recited) for the last (i.e. third) time.
मूलम् ...{Loading}...
मध्यमायामुत्तमायां वा ५
06 उक्थं वाचीन्द्रायेत्याह तृतीयसवनम् ...{Loading}...
उक्थं वाचीन्द्रायेत्याह तृतीयसवनं प्रतिगीर्य । शस्त्रंशस्त्रं वा ६
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- After having responded to (all the Śastras at) the third pressing (the Adhvaryu) says ukthaṁ vācindrāya or (he says these words at the end of) each Sastra.1
मूलम् ...{Loading}...
उक्थं वाचीन्द्रायेत्याह तृतीयसवनं प्रतिगीर्य । शस्त्रंशस्त्रं वा ६
07 प्रचरणकाले होतृचमसमध्वर्युरादत्ते चमसांश्चमसाध्वर्यवः ...{Loading}...
प्रचरणकाले होतृचमसमध्वर्युरादत्ते । चमसांश्चमसाध्वर्यवः । आश्राव्य प्रत्याश्राविते सम्प्रेष्यत्युक्थशा यज सोमानामिति । वषट्कृतानुवषट्कृते जुह्वति । भक्षान्हरन्ति ७
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- At the time of the performance (of the offering) the Adhvaryu takes the goblet of the Hotr̥, the Camasādhvaryus (take) their goblets (respectively). Having caused (the Āgnīdhra to say) astu śrauṣat, after (the Āgnīdhra has) responded (by saying astu śrauṣat), the Adhvaryu orders, “O reciter of the Śastra, do you recite the offering verse (connected with the offering) of the Somas. After the Vaṣaṭ and the subsequent Vaṣaṭ have been uttered (all viz. the Adhvaryu and the Camasadhvaryus) offer (the Soma-juice). They bring the (remnants into the Sadas for) drinking.1
मूलम् ...{Loading}...
प्रचरणकाले होतृचमसमध्वर्युरादत्ते । चमसांश्चमसाध्वर्यवः । आश्राव्य प्रत्याश्राविते सम्प्रेष्यत्युक्थशा यज सोमानामिति । वषट्कृतानुवषट्कृते जुह्वति । भक्षान्हरन्ति ७
08 होतृचमसमध्वर्युः प्रतिभक्षयति सुभूरसि ...{Loading}...
होतृचमसमध्वर्युः प्रतिभक्षयति सुभूरसि श्रेष्ठो रश्मीनां प्रियो देवानां संसदनीयः । तं त्वा सुभव देवा अभिसंविशन्त्विषोऽसि त्वेषोऽसि नृम्णोऽसि यह्वोऽसि व्रतोऽसि स्वोऽसि वारणोऽसि तस्य त इषस्य त्वेषस्य नृम्णस्य यह्वस्य व्रतस्य स्वस्य वारणस्य शूद्रस्य चार्यस्य च भुक्षिषीयेति ८
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- With subhūrasi..,1 the Adhvaryu drinks (the remnant in) the Hotr̥’s goblet from his side.
मूलम् ...{Loading}...
होतृचमसमध्वर्युः प्रतिभक्षयति सुभूरसि श्रेष्ठो रश्मीनां प्रियो देवानां संसदनीयः । तं त्वा सुभव देवा अभिसंविशन्त्विषोऽसि त्वेषोऽसि नृम्णोऽसि यह्वोऽसि व्रतोऽसि स्वोऽसि वारणोऽसि तस्य त इषस्य त्वेषस्य नृम्णस्य यह्वस्य व्रतस्य स्वस्य वारणस्य शूद्रस्य चार्यस्य च भुक्षिषीयेति ८
09 यथा त्वं सूर्यासि ...{Loading}...
यथा त्वं सूर्यासि विश्वदर्शत एवमहं विश्वदर्शतो भूयासमित्यादित्यं यजमान उपतिष्ठते ९
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- With yathā tvaṁ suryāsi…1 the sacrificer praises the sun.
मूलम् ...{Loading}...
यथा त्वं सूर्यासि विश्वदर्शत एवमहं विश्वदर्शतो भूयासमित्यादित्यं यजमान उपतिष्ठते ९
10 आयुर्म इन्द्रियन् धेह्यदो ...{Loading}...
आयुर्म इन्द्रियं धेह्यदो म आगच्छत्वित्याहवनीयम् १०
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- With āyurma indriyaṁ dhehyado ma agacchatu1 (he praises) the Āhavanīya.
मूलम् ...{Loading}...
आयुर्म इन्द्रियं धेह्यदो म आगच्छत्वित्याहवनीयम् १०
11 यत्कामयते तस्य नाम ...{Loading}...
यत्कामयते तस्य नाम गृह्णाति ११
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- (He utters) the name of that thing which he desirs to get (instead of the word adaḥ).1
मूलम् ...{Loading}...
यत्कामयते तस्य नाम गृह्णाति ११
12 अग्नीदौपयजानङ्गारानाहरेत्येतदादि पाशुकङ् कर्म ...{Loading}...
अग्नीदौपयजानङ्गारानाहरेत्येतदादि पाशुकं कर्म प्रतिपद्यते १२
मूलम् ...{Loading}...
अग्नीदौपयजानङ्गारानाहरेत्येतदादि पाशुकं कर्म प्रतिपद्यते १२
इति षोडशी कण्डिका इति चतुर्थः पटलः