01 विस्रस्य यज्ञोपवीतानि प्राचीनावीतानि ...{Loading}...
विस्रस्य यज्ञोपवीतानि प्राचीनावीतानि कुर्वते । विपरिक्रामन्त्यृत्विजः । विपरिहरन्ति स्रुचो हवींषि परिश्रयणानीति १
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- Having loosened their sacred threads (which were upto now on the left shoulder and under the right arm-pit) the performers put them on the right shoulder and under the left arm-pit. The priests (and also the sacrificer) exchange (their places).1 They transfer the places of ladles,2 oblations and the enclosures (curtains).3
मूलम् ...{Loading}...
विस्रस्य यज्ञोपवीतानि प्राचीनावीतानि कुर्वते । विपरिक्रामन्त्यृत्विजः । विपरिहरन्ति स्रुचो हवींषि परिश्रयणानीति १
02 दक्षिणेन जुहूमुपभृतं सादयति ...{Loading}...
दक्षिणेन जुहूमुपभृतं सादयति । दक्षिणेनोपभृतं ध्रुवां दक्षिणेन पुरोडाशं धानास्ता दक्षिणेन मन्थम् २
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- (The Adhvaryu) places the Upabhr̥t, to the south of (right of) the Juhū; Dhruvā to the south of the Upabhr̥t, the fried grains to the south of the sacrificial bread, and the stirred flour to the south of them (fried grains).
मूलम् ...{Loading}...
दक्षिणेन जुहूमुपभृतं सादयति । दक्षिणेनोपभृतं ध्रुवां दक्षिणेन पुरोडाशं धानास्ता दक्षिणेन मन्थम् २
03 समानत्र जुहूषट्कपालौ ...{Loading}...
समानत्र जुहूषट्कपालौ ३
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- The Juhū and the sacrifical bread on six potsherds remain on the same i.e. the earlier place.
मूलम् ...{Loading}...
समानत्र जुहूषट्कपालौ ३
04 ब्रह्मयजमानावित्येके ...{Loading}...
ब्रह्मयजमानावित्येके ४
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- According to some (ritualists)1 the Brahman and the sacrificer also remain on their original place.
मूलम् ...{Loading}...
ब्रह्मयजमानावित्येके ४
05 षडवत्तः पञ्चावत्तिनाम् पञ्चावत्तश्चतुरवत्तिनाम् ...{Loading}...
षडवत्तः पञ्चावत्तिनां पञ्चावत्तश्चतुरवत्तिनाम् ५
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- (In the case of those sacrificers) for whom the portions are cut (of the offering material) for five times in the basic paradigm)1 the portions (should be cut) for six times (and in the case of the sacrificers) for whom the portions are cut for four times in the normal paradigm) the portions (should be cut) for five times.
मूलम् ...{Loading}...
षडवत्तः पञ्चावत्तिनां पञ्चावत्तश्चतुरवत्तिनाम् ५
06 सम्भिन्दन्पुरोडाशस्यावद्यति ...{Loading}...
सम्भिन्दन्पुरोडाशस्यावद्यति ६
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- He cuts the portions from the sacrificial bread connectingly.1
मूलम् ...{Loading}...
सम्भिन्दन्पुरोडाशस्यावद्यति ६
07 द्विः प्रथमस्यावद्येत्पञ्चावत्तिनः ...{Loading}...
द्विः प्रथमस्यावद्येत्पञ्चावत्तिनः ७
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- In the case of sacrificer for whom the portions are to be cut for five-times, he should cut (portions) twice form the first oblation material.
मूलम् ...{Loading}...
द्विः प्रथमस्यावद्येत्पञ्चावत्तिनः ७
08 जुह्वामुपस्तीर्य सोमाय पितृमतेऽनु ...{Loading}...
जुह्वामुपस्तीर्य सोमाय पितृमतेऽनु स्वधेति संप्रेष्यति ८
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- Having made an underlayer of ghee in the Juhū he gives order to the Hotr̥ to recite the invitatory verse with the words somāya pir̥mate anu svadhā.1
मूलम् ...{Loading}...
जुह्वामुपस्तीर्य सोमाय पितृमतेऽनु स्वधेति संप्रेष्यति ८
09 सकृत्पुरोडाशस्यावद्यति सकृद्धानानां सकृन्मन्थस्य ...{Loading}...
सकृत्पुरोडाशस्यावद्यति सकृद्धानानां सकृन्मन्थस्य ९
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- Once he cuts portion from the sacrifical bread, once from the fried grains and once from the stirred flour.
मूलम् ...{Loading}...
सकृत्पुरोडाशस्यावद्यति सकृद्धानानां सकृन्मन्थस्य ९
10 दक्षिणतोऽवदायाभिघार्योदङ्ङतिक्रम्य दक्षिणामुखस्तिष्ठन्ना स्वधेत्याश्रावयति ...{Loading}...
दक्षिणतोऽवदायाभिघार्योदङ्ङतिक्रम्य दक्षिणामुखस्तिष्ठन्ना स्वधेत्याश्रावयति १०
मूलम् ...{Loading}...
दक्षिणतोऽवदायाभिघार्योदङ्ङतिक्रम्य दक्षिणामुखस्तिष्ठन्ना स्वधेत्याश्रावयति १०
11 अस्तु स्वधेति प्रत्याश्रावयति ...{Loading}...
अस्तु स्वधेति प्रत्याश्रावयति । सोमं पितृमन्तं स्वधेति सम्प्रेष्यति । ये स्वधामह इति यजति । स्वधा नम इति वषट्करोति ११
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- The Āgnīdhra1 responds with the words astu svadhā.2 The Adhvaryu orders the Hotr̥ to recite the offering verse with somaṁ pitr̥mantaṁ svadhā.3 The Hotr̥ recites the offering verse adding the words ye svadhāmahe4 (in the beginning). (The Hotr̥) utters the words svadhā namaḥ[^5] at the end of the verse.
मूलम् ...{Loading}...
अस्तु स्वधेति प्रत्याश्रावयति । सोमं पितृमन्तं स्वधेति सम्प्रेष्यति । ये स्वधामह इति यजति । स्वधा नम इति वषट्करोति ११
12 स्वधाकारन् तु प्रतिषिध्य ...{Loading}...
स्वधाकारं तु प्रतिषिध्य बह्वृचवाजसनेयिनामाश्रुतप्रत्याश्रुतान्येव विदधाति १२
मूलम् ...{Loading}...
स्वधाकारं तु प्रतिषिध्य बह्वृचवाजसनेयिनामाश्रुतप्रत्याश्रुतान्येव विदधाति १२
13 द्वे पुरोऽनुवाक्ये अन्वाह ...{Loading}...
द्वे पुरोऽनुवाक्ये अन्वाह १३
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- (The Hotr̥) recites two2 invitatory verses (for each oblation).
मूलम् ...{Loading}...
द्वे पुरोऽनुवाक्ये अन्वाह १३
14 ऋचमुक्त्वा प्रणौति अपरामुक्त्वा ...{Loading}...
ऋचमुक्त्वा प्रणौति । अपरामुक्त्वा प्रणौति १४
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- Having recited a verse he pronounces om; having recited another (verse) he pronounces om.
मूलम् ...{Loading}...
ऋचमुक्त्वा प्रणौति । अपरामुक्त्वा प्रणौति १४
15 त्वं सोम प्रचिकित ...{Loading}...
त्वं सोम प्रचिकित इत्येता आम्नाता भवन्ति १५
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- Tvaṁ soma pracikitaḥ… these verses are mentioned by the tradition (for being used as invitatory and offering verses).
मूलम् ...{Loading}...
त्वं सोम प्रचिकित इत्येता आम्नाता भवन्ति १५
16 एका याज्या ...{Loading}...
एका याज्या १६
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- One offering verse for each.
मूलम् ...{Loading}...
एका याज्या १६
17 अग्निष्वात्ताः पितर इत्येषा ...{Loading}...
अग्निष्वात्ताः पितर इत्येषा । ये अग्निष्वात्ता येऽनग्निष्वात्ता अंहोमुचः पितरः सोम्यासः । परेऽवरेऽमृतासो भवन्तोऽधिब्रुवन्तु ते अवन्त्वस्मान् । वान्यायै दुग्धे जुषमाणाः करम्भमुदीराणा अवरे परे च । अग्निष्वात्ता ऋतुभिः संविदाना इन्द्रवन्तो हविरिदं जुषन्तामिति पितृभ्योऽग्निष्वात्तेभ्यः १७
मूलम् ...{Loading}...
अग्निष्वात्ताः पितर इत्येषा । ये अग्निष्वात्ता येऽनग्निष्वात्ता अंहोमुचः पितरः सोम्यासः । परेऽवरेऽमृतासो भवन्तोऽधिब्रुवन्तु ते अवन्त्वस्मान् । वान्यायै दुग्धे जुषमाणाः करम्भमुदीराणा अवरे परे च । अग्निष्वात्ता ऋतुभिः संविदाना इन्द्रवन्तो हविरिदं जुषन्तामिति पितृभ्योऽग्निष्वात्तेभ्यः १७
18 उपांशु परिश्रिते पितृयज्ञेन ...{Loading}...
उपांशु परिश्रिते पितृयज्ञेन चरन्ति १८
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- They perform the ancestral ritual in an enclosed place and inaudibly.1
मूलम् ...{Loading}...
उपांशु परिश्रिते पितृयज्ञेन चरन्ति १८
19 एतेनैव कल्पेन पितॄन्बर्हिषदो ...{Loading}...
एतेनैव कल्पेन पितॄन्बर्हिषदो यजत्यग्निष्वात्तान् १९
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- In the same manner (the Adhvaryu) performs the ritual for Barhiṣad Pitr̥s and Agniṣvātta Pitr̥s.
मूलम् ...{Loading}...
एतेनैव कल्पेन पितॄन्बर्हिषदो यजत्यग्निष्वात्तान् १९
20 अग्निङ् कव्यवाहनं स्विष्टकृदर्थे ...{Loading}...
अग्निं कव्यवाहनं स्विष्टकृदर्थे यजति २०
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- For the sake of the Sviṣṭakr̥t offering he offers a libation to Agni Kavyavāhana.1
मूलम् ...{Loading}...
अग्निं कव्यवाहनं स्विष्टकृदर्थे यजति २०
21 यान् देवतां यजेत्तद्धविषः ...{Loading}...
यां देवतां यजेत्तद्धविषः प्रथममवदानमवद्यति २१
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- To whatsoever deity he offers the oblation, from the oblation-material of it, he cuts the portion first.
मूलम् ...{Loading}...
यां देवतां यजेत्तद्धविषः प्रथममवदानमवद्यति २१
22 स चावदानकल्पः ...{Loading}...
स चावदानकल्पः २२
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- And this is the procedure of cutting the portions.
मूलम् ...{Loading}...
स चावदानकल्पः २२
23 मन्थ इडामवद्यति मन्थं ...{Loading}...
मन्थ इडामवद्यति मन्थं वैव २३
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- He cuts the Iḍā-portion from the stirred flour or he takes the (entire remaining portion of) the stirred-flour (ION being used) as Iḍā.1
मूलम् ...{Loading}...
मन्थ इडामवद्यति मन्थं वैव २३
24 मन्थं होत्र आदधाति ...{Loading}...
मन्थं होत्र आदधाति २४
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- He places the stirred flour on the hand of the Hotr̥.
मूलम् ...{Loading}...
मन्थं होत्र आदधाति २४
25 तं होतावजिघ्रति ...{Loading}...
तं होतावजिघ्रति २५
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- The Hotr smells it.1
मूलम् ...{Loading}...
तं होतावजिघ्रति २५
इति पञ्चदशी कण्डिका
-
Thus the Brahman and sacrificer who were so far to the south of the altar, should sit to the north of it and the Hotr̥, the Adhvaryu, and the Āgnīdhra should now go to the south (cp. VIII.16.15). ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎
-
The ladles Juhū, Upbhr̥t, Dhruva were upto now (see II. 10.2). behind the fire on the altar, should now be kept as follows: the Juhū, to the north of the Upabhr̥t, and to the north of it the Dhruvā. The three oblations (sacrificial bread, fried grains, and stirred flour) are placed to the west of the ladles (II. 11.7) in the north. See for details the next two Sūtras. ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎
-
viz. the four mats which are to be used for enclosing the altar VII.13.15. should also undergo the change in their places. Thus the one which was so far in the west should be now in the east, the one in the south, in the north and vice versa. ↩︎ ↩︎
-
Instead of ye yajāmahe. 5. Instead of vaṣat (vauṣaṭ). ↩︎