01 अग्नये च त्वा ...{Loading}...
“अग्नये च त्वा पृथिव्यै चोन्नयामी"ति प्रथमं, “वायवे च त्वान्तरिक्षाय चे"ति द्वितीयं, “सूर्याय त्वा दिवे चे"ति तृतीयं, “चन्द्रमसे च त्वा नक्षत्रेभ्यश्चे"ति चतुर्थम् १
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- (The Adhvaryu) scoops first with agnaye ca tvā prthivyai connayāmi, second with vāyave ca tvāntarikṣāya ca, third with sūryāya ca tvā dive ca…, fourth with candramase ca tvā nakṣatrebhyaśca…..
मूलम् ...{Loading}...
अग्नये च त्वा पृथिव्यै चोन्नयामीति प्रथमं वायवे च त्वान्तरिक्षाय चेति द्वितीयं सूर्याय त्वा दिवे चेति तृतीयं चन्द्रमसे च त्वा नक्षत्रेभ्यश्चेति चतुर्थम् १
02 अद्भ्यश्च त्वौषधीभ्यश्चेति पञ्चमञ् ...{Loading}...
“अद्भ्यश्च त्वौषधीभ्यश्चे"ति पञ्चमं जमदग्नीनाम् २
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- In the case of (sacrificers) belonging to Jamadgni-family, fifth with adbhyaśca tvāuṣadhibhyaḥ.1
मूलम् ...{Loading}...
अद्भ्यश्च त्वौषधीभ्यश्चेति पञ्चमं जमदग्नीनाम् २
03 भूरिडा भुव इडा ...{Loading}...
भूरिडा भुव इडा सुवरिडा करदिडा पृथगिडेति वा प्रतिमन्त्रम् ३
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- Or with each one of the formulae viz. bhūriḍā, bhuva-iḍā, suvariḍa, karadiḍā, pr̥thagiḍa.
मूलम् ...{Loading}...
भूरिडा भुव इडा सुवरिडा करदिडा पृथगिडेति वा प्रतिमन्त्रम् ३
04 पशून्मे यच्छेत्यपरेण गार्हपत्यमुन्नयनदेशेऽभितरां ...{Loading}...
“पशून्मे यच्छे"त्यपरेण गार्हपत्यम् उन्नयनदेशे ऽभितरां+++(=अतिसमीपे)+++ वा सादयित्वा
गार्हपत्ये हस्तं प्रताप्य
संमृशति “सजूर्देवैः सायं यावभिः सायं यावानो देवाः स्वस्ति संपारयन्तु पशुभिः संपृचीय प्रजां दृंहे"ति सायम् । “सजूर्देवैः प्रातर्यावभिः …” इति प्रातः ४
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- With paśūn me pāhi1 having kept the Agnihotra-ladle containing the scooped milk either to the west of the Gārhapatya-fire where the scooping was done2 or near the Gārhapatya,3 having heated his hand on the Gārhapatya, he touches the ladle with sajūrdevaiḥ sāyaṁyāvabhiḥ…4 in the evening; with sajūrdevaiḥ prātaryāvabhiḥ.., in the morning.
मूलम् ...{Loading}...
पशून्मे यच्छेत्यपरेण गार्हपत्यमुन्नयनदेशेऽभितरां वा सादयित्वा गार्हपत्ये हस्तं प्रताप्य सम्मृशति सजूर्देवैः सायंयावभिः सायंयावानो देवाः स्वस्ति सम्पारयन्तु पशुभिः सम्पृचीय प्रजां दृंहेति सायम् । सजूर्देवैः प्रातर्यावभिः प्रातर्यावाणो देवाः स्वस्ति सम्पारयन्तु पशुभिः सम्पृचीय प्रजां दृंहेति प्रातः ४
05 दशहोत्रा चाभिमृश्य पालाशीं ...{Loading}...
दशहोत्रा+++(मन्त्रविशेषः)+++ चाभिमृश्य
पालाशीं समिधं प्रादेशमात्रीमुपरि धारयन्
गार्हपत्यस्य समया ऽर्चिर् हरति ५
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- And having touched (the Agnihotra-ladle) also with the Daśahotr̥-formula,1 holding a one-span long fuel-stick of Palāśa-wood upon the Gārhapatya, he carries it near the flame (in the fire).
मूलम् ...{Loading}...
दशहोत्रा चाभिमृश्य पालाशीं समिधं प्रादेशमात्रीमुपरि धारयन्गार्हपत्यस्य समयार्चिर्हरति ५
06 उर्वन्तरिक्षं वीहीत्युद्द्रवति ...{Loading}...
+++(आहवनीयम् प्रति)+++ “उर्वन्तरिक्षं वीही"त्य् उद्द्रवति+++(=गच्छति)+++ ६
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- With urvantarikṣaṁ vīhi1 he runs from Gārhapatya towards the Āhavanīya.
मूलम् ...{Loading}...
उर्वन्तरिक्षं वीहीत्युद्द्रवति ६
07 उद्द्रवन्दशहोतारं व्याचष्टे ...{Loading}...
उद्द्रवन् दशहोतारं+++(मन्त्रविशेषः)+++ व्याचष्टे ७
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- While running he mutters the Daśahotr̥-formula.1
मूलम् ...{Loading}...
उद्द्रवन्दशहोतारं व्याचष्टे ७
08 समङ् ग्राणैर्हरति ...{Loading}...
समं प्राणैर्हरति ८
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- He carries the Agnihotra-ladle at the level of his nose.
मूलम् ...{Loading}...
समं ग्राणैर्हरति ८
09 स्वाहाग्नये वैश्वानरायेति मध्यदेशे ...{Loading}...
“स्वाहाग्नये वैश्वानराये"ति मध्यदेशे नि+++(नीचैर्)+++यच्छति ९
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- At the half of the distance (between the Gārhaptya and Āhavanīya) he lowers (the Agnihotra-ladle) with svāhāgnaye vaiśvānarāya.
मूलम् ...{Loading}...
स्वाहाग्नये वैश्वानरायेति मध्यदेशे नियच्छति ९
10 वाताय त्वेत्युद्गृह्णाति ...{Loading}...
वाताय त्वेत्युद्गृह्णाति +++(प्राणसमम्)+++ १०
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- With vātāya tvā he takes up the Agnihotra-ladle at the level of nose.
मूलम् ...{Loading}...
वाताय त्वेत्युद्गृह्णाति १०
11 उपप्रेत संयतध्वम् मान्तर्गात ...{Loading}...
“उपप्रेत संयतध्वं, मान्तर्गात भागिनं भागधेयात्, सप्तर्षीणां सुकृतां यत्र लोकस्, तत्रेमं यज्ञं यजमानं च धेह्युप प्रत्नम् उप भूर्भुवः सुवरायुर् मे यच्छे"त्यपरेणाहवनीयं दर्भेषु सादयति ११
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- With upapreta saṁyatadhvam… upa pratnam upa, bhūḥ bhuvaḥ svaḥ. āyur me yaccha he keeps the Agnihotra-ladle on the Darbha-grass, to the west of the Āhavanīya.
मूलम् ...{Loading}...
उपप्रेत संयतध्वं मान्तर्गात भागिनं भागधेयात्सप्तर्षीणां सुकृतां यत्र लोकस्तत्रेमं यज्ञं यजमानं च धेह्युप प्रत्नमुप भूर्भुवः सुवरायुर्मे यच्छेत्यपरेणाहवनीयं दर्भेषु सादयति ११
इत्यष्टमी कण्डिका इति द्वितीयः पटलः