01 पूर्वौ दुह्याज्ज्येष्ठस्य ज्यैष्ठिनेयस्य ...{Loading}...
पूर्वौ +++(स्तनौ)+++ दुह्याज्ज्येष्ठस्य ज्यैष्ठिनेयस्य+++(=ज्येष्ठभार्यापुत्रः)+++ यो वा गतश्रीः स्यात् । अपरौ दुह्यात्कनिष्ठस्य कानिष्ठिनेयस्य यो वानुजावरो यो वा बुभूषेत् १
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- For (the sacrificer who is) the eldest son, born out of the eldest wife of his father or for one who is a Gataśrī, he (the Adhravyu) should milk the two front teats of the cow; for (the sacrificer) who is the youngest son, born out the youngest wife of his father or for one who is a posthumos son, or for one who wants to progress, he should milk the two rear teats."
मूलम् ...{Loading}...
पूर्वौ दुह्याज्ज्येष्ठस्य ज्यैष्ठिनेयस्य यो वा गतश्रोः स्यात् । अपरौ दुह्यात्कनिष्ठस्य कानिष्ठिनेयस्य यो वानुजावरो यो वा बुभूषेत् १
02 न स्तनान्सम्मृशति ...{Loading}...
+++(प्रस्नवनार्थं)+++ न स्तनान्संमृशति २
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- He does not touch the teats.1
मूलम् ...{Loading}...
न स्तनान्सम्मृशति २
03 यथोपलम्भन् नित्ये कल्पे ...{Loading}...
यथोपलम्भं +++(स्तनविशेषमनवेक्ष्य)+++ नित्ये कल्पे दोग्धि ३
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- In the regular ritual he milks the teats as he gets them1.
मूलम् ...{Loading}...
यथोपलम्भं नित्ये कल्पे दोग्धि ३
04 पूर्ववदुपसृष्टान् दुह्यमानान् धाराघोषञ् ...{Loading}...
पूर्ववद् उपसृष्टां दुह्यमानां धाराघोषं च यजमानो ऽनुमन्त्रयते ४
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- In the same manner as described earlier,1 the sacrificer addresses (the cow) when the calf is sent near her and when she is being milked, and (also) the sound of stream (of milk).
मूलम् ...{Loading}...
पूर्ववदुपसृष्टां दुह्यमानां धाराघोषं च यजमानोऽनुमन्त्रयते ४
05 अस्तमिते दोग्धि ...{Loading}...
अस्तमिते दोग्धि ५
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- He milks (the cow) after (the sun) is set down;
मूलम् ...{Loading}...
अस्तमिते दोग्धि ५
06 अम्नरस्तमिते होतव्यम् ...{Loading}...
अम्नर्+++(ईषद्)+++ अस्तमिते होतव्यम् । ६
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- immediately after the sun is set, (the Agnihotra) libation should be offered.1
मूलम् ...{Loading}...
अम्नरस्तमिते होतव्यम् ६
07 समुद्रो वा एष ...{Loading}...
समुद्रो वा एष यदहोरात्रस्तस्यैते गाधे तीर्थे यत्संधी। तस्मात् संधौ होतव्यमिति शैलालिब्राह्मणं भवति ७
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- “The day and night are like an ocean indeed; the juncture (twilight)-times of it are like shallow fords; therefore the Agnighotra-libation) should be offered at the time of) in tures (twilight times)"- thus is said in the Śaiāli-Brāhmaṇa.1
मूलम् ...{Loading}...
समुद्रो वा एष यदहोरात्रस्तस्यैते गाधे तीर्थे यत्सन्धी तस्मात्सन्धौ होतव्यमिति शैलालिब्राह्मणं भवति ७
08 नक्षत्रन् दृष्ट्वा प्रदोषे ...{Loading}...
+++(प्रथमं)+++ नक्षत्रं दृष्ट्वा, प्रदोषे +++(सर्वेषु नक्षेत्रेषूदितेषु)+++, निशायां +++(=यदा शेरते भूताः)+++ वा सायम् ८
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- Or in the evening (the Agnihotra may be offered) after an asterism is seen, when the night starts or at night.
मूलम् ...{Loading}...
नक्षत्रं दृष्ट्वा प्रदोषे निशायां वा सायम् ८
09 उपस्युपोदयं समयाविषित उदिते ...{Loading}...
उषस्युपोदयं, समयाविषित +++(अर्धोदितः)+++, उदिते वा प्रातः ९
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- In the morning (the Agnihotra may be offered) at the dawn, before the sun-rise, when the sun is half-risen or when it is (fully) risen.
मूलम् ...{Loading}...
उपस्युपोदयं समयाविषित उदिते वा प्रातः ९
10 यदुदिते जुहोत्यग्निष्टोमन् तेनावरुन्द्धे ...{Loading}...
+++(आपदि)+++ यदुदिते जुहोत्यग्निष्टोमं तेनावरुन्द्धे।
यन्मध्यंदिने जुहोत्युक्थ्यं तेनावरुन्द्धे।
यदपराह्णे जुहोति षोडशिनं तेनावरुन्द्धे।
यत्पूर्वरात्रे जुहोति +++(अतिरात्रे)+++ प्रथमं तेन रात्रिपर्यायमाप्नोति।
यन्मध्यरात्रे जुहोति मध्यमं तेन रात्रिपर्यायमाप्नोति।
यदपररात्रे जुहोति जघन्यं तेन रात्रिपर्यायमाप्नोति। १०
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- If one offers after (the sun is fully) risen, one obtains the Agniṣṭoma thereby; if one offers at the midday,… Ukthya thereby; if in the afternoon… Ṣoḍaśin thereby; if in the first part of night…., one obtains the first night-round thereby; if one offers at the midnight one obtains the middle night-round thereby. If one offers in the last part of the night, one obtains the last night-round thereby.
मूलम् ...{Loading}...
यदुदिते जुहोत्यग्निष्टोमं तेनावरुन्द्धे यन्मध्यन्दिने जुहोत्युक्थ्यं तेनावरुन्द्धे यदपराह्णे जुहोति षोडशिनं तेनावरुन्द्धे यत्पूर्वरात्रे जुहोति प्रथमं तेन रात्रिपर्यायमाप्नोति यन्मध्यरात्रे जुहोति मध्यमं तेन रात्रिपर्यायमाप्नोति यदपररात्रे जुहोति जघन्यं तेन रात्रिपर्यायमाप्नोति १०
11 स न मन्येत ...{Loading}...
स +++(स्वस्थो)+++ न मन्येत सर्वेष्वेतेषु कालेषु होतव्यम् +++(इति)+++। आपदि हुतम् इत्येव प्रतीयादिति विज्ञायते +++(न तदा प्रायश्चित्तम्)+++११
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- He should not think that offering can be made in all these timings; one should understand that at the time of emergency libation offered (in any of these timings also is equally good)-thus is known (from a Brāhmaṇa-text).
मूलम् ...{Loading}...
स न मन्येत सर्वेष्ठेतेषु कालेषु होतव्यमापदि हुतनित्येव प्रतीयादिति विज्ञायते ११
12 यो होमकालः सोऽङ्गानाम् ...{Loading}...
यो होमकालः सोऽङ्गानाम् १२
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- Whatever is the time of the offering (proper) that (same is the time) of the subsidiary (rites).
मूलम् ...{Loading}...
यो होमकालः सोऽङ्गानाम् १२
इति चतुर्थी कण्डिका इति प्रथमः पटलः