01 अत्र चतुर्होतॄन्यजमानं वाचयति ...{Loading}...
अत्र चतुर्होतॄन्यजमानं वाचयति १
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- At this stage the Adhvaryu makes the sacrificer recite the Caturhotr̥-formulae.1
मूलम् ...{Loading}...
अत्र चतुर्होतॄन्यजमानं वाचयति १
02 अजन्नग्निः पूर्वः पूर्वेभ्यः ...{Loading}...
अजन्नग्निः पूर्वः पूर्वेभ्यः पवमानः शुचिः पावक ईड्य इति जातमभिमन्त्रयते २
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- With ajannagniḥ purvaḥ…1 he (the Adhvaryu) addresses (the fire after it is) produced.
मूलम् ...{Loading}...
अजन्नग्निः पूर्वः पूर्वेभ्यः पवमानः शुचिः पावक ईड्य इति जातमभिमन्त्रयते २
03 जाते यजमानो वरन् ...{Loading}...
जाते यजमानो वरं ददाति ३
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- After (the fire) is produced, the sacrificer gives a boon (chosen gift) (to the Adhvaryu).
मूलम् ...{Loading}...
जाते यजमानो वरं ददाति ३
04 गौर्वै वरोऽतिवरोऽन्यो धेनुर्वरोऽतिवरोऽन्योऽनद्घान्वरोऽतिवरोऽन्यः ...{Loading}...
गौर्वै वरोऽतिवरोऽन्यो धेनुर्वरोऽतिवरोऽन्योऽनद्घान्वरोऽतिवरोऽन्यः पष्ठौही वरो ऽतिवरोऽन्यः ४
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- A bull is indeed a boon; any other (animal) is a redundant boon; a milch-cow is a boon; any other (animal) is a redundant boon; an ox is a boon; any other (animal) is a redundant boon; a cow pregnant for the first time is a boon, any other (animal) is a redundant boon.
मूलम् ...{Loading}...
गौर्वै वरोऽतिवरोऽन्यो धेनुर्वरोऽतिवरोऽन्योऽनद्घान्वरोऽतिवरोऽन्यः पष्ठौही वरो ऽतिवरोऽन्यः ४
05 जातं यजमानोऽभिप्राणिति प्रजापतेस्त्वा ...{Loading}...
जातं यजमानोऽभिप्राणिति प्रजापतेस्त्वा प्राणेनाभिप्राणिमि पूष्णः पोषेण मह्यं दीर्घायुत्वाय शतशारदाय शतं शरद्भ्य आयुषे वर्चसे जीवात्वै पुण्यायेति ५
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- With prajāpatestvā prāṇena…1 the sacrificer breathes over the fire after it has been produced.
मूलम् ...{Loading}...
जातं यजमानोऽभिप्राणिति प्रजापतेस्त्वा प्राणेनाभिप्राणिमि पूष्णः पोषेण मह्यं दीर्घायुत्वाय शतशारदाय शतं शरद्भ्य आयुषे वर्चसे जीवात्वै पुण्यायेति ५
06 अजीजनन्नमृतम् मर्त्यासोऽस्रेमाणन् तरणिं ...{Loading}...
अजीजनन्नमृतं मर्त्यासोऽस्रेमाणं तरणिं वीडुजम्भम् । दश स्वसारो अग्रुवः समीचीः पुमांसं जातमभिसंरभन्तामिति जातमञ्जलिनाभिगृह्य सम्राडसि विराडसि सारस्वतौ त्वोत्सौ समिन्धातामन्नादं त्वान्नपत्यायेत्युपसमिध्याथैनं प्राञ्चमुद्धृत्यासीनः सर्वेषां मन्त्राणामन्तेन रथन्तरे गीयमाने यज्ञायज्ञीये च यथर्ष्याधानेन प्रथमया व्याहृत्या द्वाभ्यां वा प्रथमाभ्यां च सर्पराज्ञीभ्यां प्रथमेन च घर्मशिरसा ६
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- With ajījanannamr̥tam…1 having held the produced fire (in an earthen vessel) by means of his folded hands, with samrādasi virādasi…2 having enkindled it, then having lifted it towards the east, remaining seated,3 (the Adhvaryu) should place it on the materials while Rathantara4 and Yajñāyajñīya5 sāmans are being sung, at the end of all the formulae, with the establishment formula according to the sage (of the sacrificer), with first sacred utterance (vyāhr̥ti),6 or two sacred utterances7 with the first two Sārparājñi verses8 and with the first Gharmaśiras formula.9
मूलम् ...{Loading}...
अजीजनन्नमृतं मर्त्यासोऽस्रेमाणं तरणिं वीडुजम्भम् । दश स्वसारो अग्रुवः समीचीः पुमांसं जातमभिसंरभन्तामिति जातमञ्जलिनाभिगृह्य सम्राडसि विराडसि सारस्वतौ त्वोत्सौ समिन्धातामन्नादं त्वान्नपत्यायेत्युपसमिध्याथैनं प्राञ्चमुद्धृत्यासीनः सर्वेषां मन्त्राणामन्तेन रथन्तरे गीयमाने यज्ञायज्ञीये च यथर्ष्याधानेन प्रथमया व्याहृत्या द्वाभ्यां वा प्रथमाभ्यां च सर्पराज्ञीभ्यां प्रथमेन च घर्मशिरसा ६
07 भृगूणान् त्वा देवानां ...{Loading}...
भृगूणां त्वा देवानां व्रतपते व्रतेनादधामीति भार्गवस्यादध्यात् । अङ्गिरसां त्वा देवानां व्रतपते व्रतेनादधामीति यो ब्राह्मण आङ्गिरसः स्यात् । आदित्यानां त्वा देवानां व्रतपते व्रतेनादधामीत्यन्यासां ब्राह्मणीनां प्रजानाम् । वरुणस्य त्वा राज्ञो व्रतपते व्रतेनादधामीति राज्ञः । इन्द्रस्य त्वेन्द्रियेण व्रतपते व्रतेनादधामीति राजन्यस्य । मनोस्त्वा ग्रामण्यो व्रतपते व्रतेनादधामीति वैश्यस्य । ऋभूणां त्वा देवानां व्रतपते व्रतेनादधामीति रथकारस्येति यथर्ष्याधानानि ७
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- With bhr̥gūṇām tvā devānāṁ vratapate vratenādadhāmi he should place (the fire) of (a sacrificer) belonging to Bhr̥gu’s family; with angirasāṁ… he should place… who belongs to Āṅgirasa family; with ādityānāṁ… (he should place…) of other Brāhmaṇa-people; with varuṇasya… (he should place…) of a king; with indrasya… (he should place…) of a Kṣatriya; with manoḥ… (he should place…) of a Vaiśya; with r̥bhūṇāṁ…1 (he should place…) of a chariot-maker-these are the (formulae for) establishment (of fire) in accordance with the sages.
मूलम् ...{Loading}...
भृगूणां त्वा देवानां व्रतपते व्रतेनादधामीति भार्गवस्यादध्यात् । अङ्गिरसां त्वा देवानां व्रतपते व्रतेनादधामीति यो ब्राह्मण आङ्गिरसः स्यात् । आदित्यानां त्वा देवानां व्रतपते व्रतेनादधामीत्यन्यासां ब्राह्मणीनां प्रजानाम् । वरुणस्य त्वा राज्ञो व्रतपते व्रतेनादधामीति राज्ञः । इन्द्रस्य त्वेन्द्रियेण व्रतपते व्रतेनादधामीति राजन्यस्य । मनोस्त्वा ग्रामण्यो व्रतपते व्रतेनादधामीति वैश्यस्य । ऋभूणां त्वा देवानां व्रतपते व्रतेनादधामीति रथकारस्येति यथर्ष्याधानानि ७
इत्येकादशी कण्डिका