01 इन्द्रस्य वैमृधस्याहन् देवयज्ययासपत्नो ...{Loading}...
इन्द्रस्य वैमृधस्याहं देवयज्ययासपत्नो वीर्यवान्भूयासमिन्द्रस्य त्रातुरहं देवयज्यया त्रातो भूयासं द्यावापृथिव्योरहं देवयज्ययोभयोर्लोकयोरृध्यासं । भूमानं प्रतिष्ठां गमेयमित्येके । पूष्णोऽहं देवयज्यया प्रजनिषीय प्रजया पशुभिः सरस्वत्या अहं देवयज्यया वाचमन्नाद्यं पुषेयं विश्वेषां देवानामहं देवयज्यया प्राणैः सायुज्यं गमेयमर्यम्णोऽहं देवयज्यया स्वर्गं लोकं गमेयमदित्या अहं देवयज्यया प्र प्रजया च पशुभिश्च जनिषीयेन्द्रस्येन्द्रियावतोऽहं देवयज्ययेन्द्रियाव्यन्नादो भूयासमिति यथालिङ्गं वैकृतीः १
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- (The sacrificer) addresses the modificatory offerings with one of the following formulae in accordance with the characteristic mark (i.e. mention of the deity to which the offering is made): indrasya vaimr̥dhasyāhaṁ…; indrasya trātuh… dyāvāpr̥thivyorahaṁ devayajyayobhayor lokayorr̥ddhyāsam or according to some (ritualists) dyāvāpr̥thivyoḥ… bhūmānaṁ pratiṣṭhāṁ gameyam; pūṣṇaḥ…; Sarasvatyāḥ…, viśveṣāṁ devānām…, aryamṇaḥ…., adityāḥ…; indrasya indriyāvataḥ….
मूलम् ...{Loading}...
इन्द्रस्य वैमृधस्याहं देवयज्ययासपत्नो वीर्यवान्भूयासमिन्द्रस्य त्रातुरहं देवयज्यया त्रातो भूयासं द्यावापृथिव्योरहं देवयज्ययोभयोर्लोकयोरृध्यासं । भूमानं प्रतिष्ठां गमेयमित्येके । पूष्णोऽहं देवयज्यया प्रजनिषीय प्रजया पशुभिः सरस्वत्या अहं देवयज्यया वाचमन्नाद्यं पुषेयं विश्वेषां देवानामहं देवयज्यया प्राणैः सायुज्यं गमेयमर्यम्णोऽहं देवयज्यया स्वर्गं लोकं गमेयमदित्या अहं देवयज्यया प्र प्रजया च पशुभिश्च जनिषीयेन्द्रस्येन्द्रियावतोऽहं देवयज्ययेन्द्रियाव्यन्नादो भूयासमिति यथालिङ्गं वैकृतीः १
02 अग्निर्मा दुरिष्टात्पात्विति प्राशित्रमवदीयमानम् ...{Loading}...
अग्निर्मा दुरिष्टात्पात्विति प्राशित्रमवदीयमानम् २
मूलम् ...{Loading}...
अग्निर्मा दुरिष्टात्पात्विति प्राशित्रमवदीयमानम् २
03 सुरूपवर्षवर्ण एहीतीडाम् ...{Loading}...
सुरूपवर्षवर्ण एहीतीडाम् ३
मूलम् ...{Loading}...
सुरूपवर्षवर्ण एहीतीडाम् ३
04 भूयस्येहि श्रेयस्येहि वसीयस्येहि ...{Loading}...
भूयस्येहि श्रेयस्येहि वसीयस्येहि चित्त एहि दधिष एहीड एहि सूनृत एहीतीडाया उपांश्रूपहवे सप्त देवगवीर्जपति । चिदसि मनासि धीरसि रन्ती रमतिः सूनुः सूनरीत्युच्चैरुपहवे सप्त मनुष्यगवीः । देवीर्देवैरभि मा निवर्तध्वं स्योनाः स्योनेन घृतेन मा समुक्षत नम इदमुदं भिषगृषिर्ब्रह्मा यद्ददे समुद्रादुदचन्निव स्रुचा वागग्रे विप्रस्य तिष्ठति शृङ्गेभिर्दशभिर्दिशन्निति च ४
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- By means of the formulae (called) Saptagavī beginning with bhūyasyehi śreyasyehi1 (he addresses the Iḍā -portion) at the time of its inaudible invocation.2 By means of the formulae called Munuṣyagavī beginning with cidasi manāsi…3 and by means of the formulae beginning with devīrdevairabhi mā nivartadhvam (he addresses the Iḍā-portion) at the time of its loud invocation.
मूलम् ...{Loading}...
भूयस्येहि श्रेयस्येहि वसीयस्येहि चित्त एहि दधिष एहीड एहि सूनृत एहीतीडाया उपांश्रूपहवे सप्त देवगवीर्जपति । चिदसि मनासि धीरसि रन्ती रमतिः सूनुः सूनरीत्युच्चैरुपहवे सप्त मनुष्यगवीः । देवीर्देवैरभि मा निवर्तध्वं स्योनाः स्योनेन घृतेन मा समुक्षत नम इदमुदं भिषगृषिर्ब्रह्मा यद्ददे समुद्रादुदचन्निव स्रुचा वागग्रे विप्रस्य तिष्ठति शृङ्गेभिर्दशभिर्दिशन्निति च ४
05 उपहूयमानायां वायविडा ते ...{Loading}...
उपहूयमानायां वायविडा ते मातेति होतारमीक्षमाणो वायुं मनसा ध्यायेत् ५
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- Looking at the Hotr̥ while the (Iḍā) is being invoked, he should think of Vāyu in his mind1 with vāyaviḍā te mātā.
मूलम् ...{Loading}...
उपहूयमानायां वायविडा ते मातेति होतारमीक्षमाणो वायुं मनसा ध्यायेत् ५
06 सा मे सत्याशीरित्याशिःषु ...{Loading}...
सा मे सत्याशीरित्याशिःषु । आशीर्म ऊर्जमिति च ६
मूलम् ...{Loading}...
सा मे सत्याशीरित्याशिःषु । आशीर्म ऊर्जमिति च ६
07 इडाया अहन् देवयज्यया ...{Loading}...
इडाया अहं देवयज्यया पशुमान्भूयासमित्युपहूताम् । इडा धेनुः सहवत्सा न आगादूर्जं दुहाना पयसा प्रपीना । सा नो अन्नेन हविषोत गोभिरिडाभ्यस्माँ आगादिति भक्षायाह्रियमाणाम् ७
मूलम् ...{Loading}...
इडाया अहं देवयज्यया पशुमान्भूयासमित्युपहूताम् । इडा धेनुः सहवत्सा न आगादूर्जं दुहाना पयसा प्रपीना । सा नो अन्नेन हविषोत गोभिरिडाभ्यस्माँ आगादिति भक्षायाह्रियमाणाम् ७
08 उक्त इडाभक्षो मार्जनी ...{Loading}...
उक्त इडाभक्षो मार्जनी च ८
मूलम् ...{Loading}...
उक्त इडाभक्षो मार्जनी च ८
09 ब्रध्न पिन्वस्व ददतो ...{Loading}...
ब्रध्न पिन्वस्व ददतो मे मा क्षायि कुर्वतो मे मोपदसद्दिशां कॢप्तिरसि दिशो मे कल्पन्तां कल्पन्तां मे दिशो दैवीश्च मानुषीश्चाहोरात्रे मे कल्पेतामर्धमासा मे कल्पन्तां मासा मे कल्पन्तामृतवो मे कल्पन्तां संवत्सरो मे कल्पतां कॢप्तिरसि कल्पतां म इति बर्हिषि पुरोडाशमासन्नमभिमृशति ९
मूलम् ...{Loading}...
ब्रध्न पिन्वस्व ददतो मे मा क्षायि कुर्वतो मे मोपदसद्दिशां कॢप्तिरसि दिशो मे कल्पन्तां कल्पन्तां मे दिशो दैवीश्च मानुषीश्चाहोरात्रे मे कल्पेतामर्धमासा मे कल्पन्तां मासा मे कल्पन्तामृतवो मे कल्पन्तां संवत्सरो मे कल्पतां कॢप्तिरसि कल्पतां म इति बर्हिषि पुरोडाशमासन्नमभिमृशति ९
इति दशमी कण्डिका