01 पत्नीसन्नहनमेके पूर्वं समामनन्ति ...{Loading}...
पत्नीसन्नहनमेके पूर्वं समामनन्ति स्रुक्सम्मार्जनमेके १
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- According to the opinion of some ritualists the girding of the wife of the sacrificer should be done first1; according to some others cleansing of the ladles.
मूलम् ...{Loading}...
पत्नीसन्नहनमेके पूर्वं समामनन्ति स्रुक्सम्मार्जनमेके १
02 घृताचीरेताग्निर्वो ह्वयति देवयज्याया ...{Loading}...
घृताचीरेताग्निर्वो ह्वयति देवयज्याया इति स्रुच आदाय प्रत्युष्टं रक्षः प्रत्युष्टा अरातय इत्याहवनीये गार्हपत्ये वा प्रतितप्यानिशिता स्थ सपत्नक्षयणीरित्यभिमन्त्र्य वेदाग्राणि प्रतिविभज्याप्रतिविभज्य वा तैः स्रुचः सम्मार्ष्टि प्राचीरुदीचीर्वोत्ताना धारयमाणः २
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- With ghr̥tācīreta…1 having taken up the ladles, with pratyuṣṭaṁ rakṣaḥ pratyuṣṭā arātayaḥ2 having heated them either on the Āhavanīya or gārhapatya with aniṣitā stha sapatnakayiṇiḥ3 having addressed them, having either divided the tips of the Veda in parts according to the number of ladles or not, he cleanses the ladles by means of them (tips) holding them (the ladles) with their openings turned upwards, with their points either to the east or to the north.
मूलम् ...{Loading}...
घृताचीरेताग्निर्वो ह्वयति देवयज्याया इति स्रुच आदाय प्रत्युष्टं रक्षः प्रत्युष्टा अरातय इत्याहवनीये गार्हपत्ये वा प्रतितप्यानिशिता स्थ सपत्नक्षयणीरित्यभिमन्त्र्य वेदाग्राणि प्रतिविभज्याप्रतिविभज्य वा तैः स्रुचः सम्मार्ष्टि प्राचीरुदीचीर्वोत्ताना धारयमाणः २
03 उपभृतमेवोदीचीमित्येके ...{Loading}...
उपभृतमेवोदीचीमित्येके ३
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- According to some1 (ritualists) he should hold only the Upabhr̥t pointing to the north.
मूलम् ...{Loading}...
उपभृतमेवोदीचीमित्येके ३
04 गोष्ठम् मा निर्मृक्षमिति ...{Loading}...
“गोष्ठं मा निर्मृक्षम्” इति
स्रुवम् अग्रैर् अन्तरतो ऽभ्याकारं+++(=पुनः पुनः)+++ सर्वतो बिलम् अभिसमाहारम् +++(यथा पूर्वम् प्रत्य् एव शोधनम्)+++ ,
मूलैर् दण्डम् ४
मूलम् ...{Loading}...
गोष्ठं मा निर्मृक्षमिति स्रुवमग्रैरन्तरतोऽभ्याकारं सर्वतो बिलमभिसमाहारम् । मूलैर्दण्डम् ४
05 वाचम् प्राणमिति जुहूमग्रैरन्तरतोऽभ्याकारम् ...{Loading}...
“वाचं प्राणम्” इति
जुहूम् अग्रैर् अन्तरतो ऽभ्याकारं+++(=पुनः पुनः)+++ प्राचीं,
मध्यैर् बाह्यतः प्रतीचीम्,
मूलैर् दण्डम् ५
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- With vācam prāṇam…1 (he cleanses) the Juhū (-ladle )by means of the tips (of the Veda-cuttings) internally, again and again from the west to the east (and he cleanses it) by means of the middle parts (of the Veda-cuttings) externally, from the east to the west; (he cleanses) the handle by means (of the root-parts of the Veda-cuttings).
मूलम् ...{Loading}...
वाचं प्राणमिति जुहूमग्रैरन्तरतोऽभ्याकारं प्राचीं मध्यैर्बाह्यतः प्रतीचीम् । मूलैर्दण्डम् ५
06 चक्षुः श्रोत्रमित्युपभृतमुदीचीमग्रैरन्तरतोऽभ्याकारम् प्रतीचीम् ...{Loading}...
चक्षुः श्रोत्रमित्युपभृतमुदीचीमग्रैरन्तरतोऽभ्याकारं प्रतीचीं मध्यैर्बाह्यतः प्राचीम् । मूलैर्दण्डम् ६
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- With cakṣuḥ śrotram…1 (he cleanses) the Upabhr̥t ( ladle) pointing to the north by means of the tips (of the Veda cutting) internally again and again from east to the west, (he cleanses) it externally by means the middle parts (of the Veda cuttings), from the east to west; (he cleanses) the handle by means of the root-parts (of the Veda-cuttings).2
मूलम् ...{Loading}...
चक्षुः श्रोत्रमित्युपभृतमुदीचीमग्रैरन्तरतोऽभ्याकारं प्रतीचीं मध्यैर्बाह्यतः प्राचीम् । मूलैर्दण्डम् ६
07 प्रजां योनिमिति यथा ...{Loading}...
प्रजां योनिमिति यथा स्रुवमेवं ध्रुवाम् ७
मूलम् ...{Loading}...
प्रजां योनिमिति यथा स्रुवमेवं ध्रुवाम् ७
08 रूपं वर्णम् पशूनाम् ...{Loading}...
रूपं वर्णं पशूनां मा निर्मृक्षं वाजि त्वा सपत्नसाहं सम्मार्ज्मीति प्राशित्रहरणं तूष्णीं वा ८
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- He cleanses the Prāśitraharaṇa either with rūpaṁ varṇam…1 or silently (without any formula).
मूलम् ...{Loading}...
रूपं वर्णं पशूनां मा निर्मृक्षं वाजि त्वा सपत्नसाहं सम्मार्ज्मीति प्राशित्रहरणं तूष्णीं वा ८
09 न सम्मृष्टान्यसम्मृष्टैः संस्पर्शयति ...{Loading}...
न सम्मृष्टान्यसम्मृष्टैः संस्पर्शयति ९
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- He does not allow the cleansed (utensils) be touched by the uncleansed.
मूलम् ...{Loading}...
न सम्मृष्टान्यसम्मृष्टैः संस्पर्शयति ९
10 अग्नेर्वस्तेजिष्ठेन तेजसा निष्टपामीति ...{Loading}...
अग्नेर्वस्तेजिष्ठेन तेजसा निष्टपामीति पुनः प्रतितप्य प्रोक्ष्याग्रेणोत्करं दर्भेषु सादयति जघनेन वा १०
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- With agner vastejiṣṭhena tejasā..1 having heated (the cleansed utensils on the fire), having sprinkled (water upon them), he places them on the darbha-blades either to the east or the west of the rubbish-heap.
मूलम् ...{Loading}...
अग्नेर्वस्तेजिष्ठेन तेजसा निष्टपामीति पुनः प्रतितप्य प्रोक्ष्याग्रेणोत्करं दर्भेषु सादयति जघनेन वा १०
11 स्रुक्सम्मार्जनान्यद्भिः संस्पर्श्य ...{Loading}...
स्रुक्सम्मार्जनान्यद्भिः संस्पर्श्य ११
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- Having sprinkled water on the (Veda-cuttings used) for cleansing of the ladles,1
मूलम् ...{Loading}...
स्रुक्सम्मार्जनान्यद्भिः संस्पर्श्य ११
इति चतुर्थी कण्डिका