01 एतानि वः पितरो ...{Loading}...
“एतानि वः पितरो वासांस्यतो नो ऽन्यत् पितरो मा योष्टेति” वाससो दशां +++(=अग्रम्)+++ छित्त्वा निदधात्य् ऊर्णास्तुकां +++(=उर्णानाम् अविलोमम् कलापम्)+++ वा पूर्वे वयसि । उत्तर आयुषि स्वं लोम १
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- In his early age having cut a fringe of his garment (the sacrificer) keeps it on the balls with etāni vaḥ pitaro vāsāmsi…1; or he keeps down a piece of wool. In the later part of his age he keeps his own hair (of his chest).
मूलम् ...{Loading}...
। एतानि वः पितरो वासांस्यतो नोऽन्यत्पितरो मा योष्टेति वाससो दशां छित्त्वा निदधात्यूर्णास्तुकां वा पूर्वे वयसि । उत्तर आयुषि स्वं लोम १
02 वीतोष्मसु पिण्डेषु नमो ...{Loading}...
वीतोष्मसु पिण्डेषु “नमो वः पितरो रसाये"ति नमस्काराञ्जपति २
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- After the rice-balls have become cold, he mutters homage formulae beginning with namo vaḥ pitaraḥ…1
मूलम् ...{Loading}...
वीतोष्मसु पिण्डेषु नमो वः पितरो रसायेति नमस्काराञ्जपति २
03 गृहान्नः पितरो दत्त ...{Loading}...
“गृहान्नः पितरो दत्त सदो वः पितरो देष्मे"ति पितॄनुपतिष्ठते ३
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- With uttiṣthata pitaraḥ preta….he stands praising the ancestors.
मूलम् ...{Loading}...
गृहान्नः पितरो दत्त सदो वः पितरो देष्मेति पितॄनुपतिष्ठते ३
04 ऊर्जम् बृहन्तीरमृतङ् घृतम् ...{Loading}...
“ऊर्जं बृहन्तीर् अमृतं घृतं पयः कीलालं परिस्रुतम् । स्वधा स्थ तर्पयत मे पितॄनि"त्युदकं +++(कुम्भेषु)+++ निनयति +++(एकस्प्यायाम्)+++ ४
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- With ūrjaṁ bṛhantīḥ….1 he pours water (on the line).
मूलम् ...{Loading}...
ऊर्जं बृहन्तीरमृतं घृतं पयः कीलालं परिस्रुतम् । स्वधा स्थ तर्पयत मे पितॄनित्युदकं निनयति ४
05 मनो न्वाहुवामह इति ...{Loading}...
“मनो न्वाहुवामह” इति मनस्वतीभिर् +++(त्रिभिर्)+++ उपतिष्ठते ५
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- He praises with verses containing the word manas beginning with mano nvāhuvāmahe1.
मूलम् ...{Loading}...
मनो न्वाहुवामह इति मनस्वतीभिरुपतिष्ठते ५
06 उत्तिष्ठत पितरः प्रेत ...{Loading}...
“उत्तिष्ठत पितरः प्रेतशूरा यमस्य पन्थामनुवेता पुराणम् ।
धत्ताद् अस्मासु द्रविणं यच्च भद्रं प्र णो ब्रूताद् भागधां देवतास्वि"ति पितॄनुत्थापयति ६
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- With uttiṣthata…..1 he causes the ancestors to stand up.
मूलम् ...{Loading}...
उत्तिष्ठत पितरः प्रेत शूरा यमस्य पन्थामनुवेता पुराणम् । धत्तादस्मासु द्रविणं यच्च भद्रं प्र णो ब्रूताद्भागधां देवतास्विति पितॄनुत्थापयति ६
07 परेत पितरः सोम्या ...{Loading}...
“परेत पितरः सोम्या” इति प्रवाहण्या+++(=?)+++ पितॄन् प्रवाहयति ७
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- With the “carrying verse (pravāhaṇi)” beginning with pareta pitaraḥ…1 he causes the ancestors to be carried away.
मूलम् ...{Loading}...
परेत पितरः सोम्या इति प्रवाहण्या पितॄन्प्रवाहयति ७
08 प्रजापते न त्वदेतानीति ...{Loading}...
“प्रजापते न त्वदेतानी"ति यज्ञोपवीती गार्हपत्यदेशं गच्छति ८
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- With prajāpate na tvadetāni …1 he goes towards the region of the Gārhapatya, being sacrificially clad (thus carrying his upper garment (thread) on the left shoulder and under the right armpit).
मूलम् ...{Loading}...
प्रजापते न त्वदेतानीति यज्ञोपवीती गार्हपत्यदेशं गच्छति ८
09 यदन्तरिक्षमिति पङ्क्त्या गार्हपत्यमुपतिष्ठते ...{Loading}...
“यदन्तरिक्षमि"ति पङ्क्त्या गार्हपत्यमुपतिष्ठते ९
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- With the verse in Paṅkti (metre) beginning with yadantarikṣaṁ1 he stands near the Gārhapatya praising it.
मूलम् ...{Loading}...
यदन्तरिक्षमिति पङ्क्त्या गार्हपत्यमुपतिष्ठते ९
10 अपान् त्वौषधीनां रसम् ...{Loading}...
“अपां त्वौषधीनां रसं प्राशयामि, भूतकृतं गर्भं धत्स्वे"ति मध्यमं पिण्डं पत्न्यै प्रयच्छति १०
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- With apāṁ tvauṣadhināṁ … he gives the middle rice ball to his wife for eating.
मूलम् ...{Loading}...
अपां त्वौषधीनां रसं प्राशयामि भूतकृतं गर्भं धत्स्वेति मध्यमं पिण्डं पत्न्यै प्रयच्छति १०
11 आधत्त पितरो गर्भङ् ...{Loading}...
“आधत्त पितरो गर्भं
कुमारं पुष्करस्रजम् ।
यथेह पुरुषोऽसदि"ति तं पत्नी प्राश्नाति । पुमांसं ह जानुका+++(=जननशीला)+++ भवतीति विज्ञायते ११
मूलम् ...{Loading}...
आधत्त पितरो गर्भं कुमारं पुष्करस्रजम् । यथेह पुरुषोऽसदिति तं पत्नी प्राश्नाति । पुमांसं ह जानुका भवतीति विज्ञायते ११
12 ये सजाताः समनसो ...{Loading}...
“ये सजाताः समनसो
जीवाजीवेषु मामकाः ।
तेषां श्रीर् मयि कल्पताम्
अस्मिंल् लोके शतं समा” इत्यवशिष्टानामेकं यजमानः प्राश्नाति । न वा १२
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- With ye sajātāḥ…1 the sacrificer eats one of the remaining balls, or he does not eat.
मूलम् ...{Loading}...
ये सजाताः समनसो जीवाजीवेषु मामकाः । तेषां श्रीर्मयि कल्पतामस्मिंल्लोके शतं समा इत्यवशिष्टानामेकं यजमानः प्राश्नाति । न वा १२
13 स्थाल्याम् पिण्डान्समवधाय ये ...{Loading}...
स्थाल्यां पिण्डान् समवधाय “ये समाना” इति सकृदाच्छिन्नमग्नौ प्रहरति १३ +++(“ये समानाः समनसः पितरो यमराज्ये । तेषां लोकः स्वधा नमो, यज्ञो देवेषु कल्पतां वीरं धत्त पितर” इति पूर्वं गतम्)+++
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- Having kept the rice-balls in the pot, with ye samānāḥ …1 he throws the barhis cut in one stroke, into the fire.
मूलम् ...{Loading}...
स्थाल्यां पिण्डान्समवधाय ये समाना इति सकृदाच्छिन्नमग्नौ प्रहरति १३
14 अभून्नो दूतो हविषो ...{Loading}...
“अभून्नो दूतो हविषो जातवेदा
अवाड्ढव्यानि सुरभीणि कृत्वा ।
प्रादाः पितृभ्यः स्वधया ते अक्षन्
प्रजानन्न् अग्ने पुनरप्येहि देवानि"त्येकोल्मुकं प्रत्यपिसृज्य +++(=प्रतिक्षिप्य)+++
प्रोक्ष्य पात्राणि द्वन्द्वमभ्युदाहरति १४
मूलम् ...{Loading}...
अभून्नो दूतो हविषो जातवेदा अवाड्ढव्यानि सुरभीणि कृत्वा । प्रादाः पितृभ्यः स्वधया ते अक्षन्प्रजानन्नग्ने पुनरप्येहि देवानित्येकोल्मुकं प्रत्यपिसृज्य प्रोक्ष्य पात्राणि द्वन्द्वमभ्युदाहरति १४
15 सन्तिष्ठते पिण्डपितृयज्ञः ...{Loading}...
संतिष्ठते+++(=समाप्यते)+++ पिण्डपितृयज्ञः १५
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- The Pindapitṛyajña stands completely established (is concluded thereby).
मूलम् ...{Loading}...
सन्तिष्ठते पिण्डपितृयज्ञः १५
16 अपः पिण्डानभ्यवहरेद्ब्राह्मणं वा ...{Loading}...
अपः पिण्डानभ्यवहरेद्, ब्राह्मणं वा प्राशयेत् १६
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- He may carry the rice-balls to the water or cause a Brāhmaṇa to eat them.
मूलम् ...{Loading}...
अपः पिण्डानभ्यवहरेद्ब्राह्मणं वा प्राशयेत् १६
17 सोऽयमेवंविहित एवानाहिताग्नेः ...{Loading}...
सो ऽयमेवंविहित एवानाहिताग्नेः +++(मासिश्राद्धम् अतिरिच्य।)+++१७ +++(मानवानामभिप्राये त्वाहिताग्निनां मासिश्राधे विकल्पः, ब्राह्मणभोजनम् इत्यधिकं वा।)+++
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- The thus prescribed Pindapitṛyajña itself is (supposed to be prescribed) for one who has not established fires.
मूलम् ...{Loading}...
सोऽयमेवंविहित एवानाहिताग्नेः १७
18 औपासने श्रपणधर्मा होमश्च ...{Loading}...
औपासने श्रपणधर्मा होमश्च १८
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- The rites of cooking and the offering should be per formed in the Aupāsana-fire.
मूलम् ...{Loading}...
औपासने श्रपणधर्मा होमश्च १८
19 अतिप्रणीते वा जुहुयात् ...{Loading}...
+++(औपासने श्रपयित्वा, ततो ऽग्नौ दक्षिणाप्राञ्चं)+++ अतिप्रणीते वा जुहुयात् १९
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- Or he may offer in the fire brought (to the south from the Aupāsana-fire).
मूलम् ...{Loading}...
अतिप्रणीते वा जुहुयात् १९
20 यस्मिञ्जुहुयात्तमुपतिष्ठेत ...{Loading}...
यस्मिञ्जुहुयात्तमुपतिष्ठेत २०
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- The fire in which he performs the offering, near the same he should stand praising it.
मूलम् ...{Loading}...
यस्मिञ्जुहुयात्तमुपतिष्ठेत २०
21 तत्र गार्हपत्यशब्दो लुप्येत ...{Loading}...
तत्र गार्हपत्यशब्दो लुप्येत संस्कारप्रतिषेधात् २१
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- The word gārhapatya is to be dropped there (while praising) because of the denial of sanctification (in connection with the establishment-rite).
मूलम् ...{Loading}...
तत्र गार्हपत्यशब्दो लुप्येत संस्कारप्रतिषेधात् २१
इति दशमी कण्डिका इति तृतीयः पटलः