01 प्रेयमगादुर्वन्तरिक्षमन्विहीति यौ गमनौ ...{Loading}...
“प्रेयमगाद्, उर्वन्तरिक्षम् अन्विही"ति यौ गमनौ +++(आदौ बर्हिरानयने कृतौ)+++ तौ प्रत्यायनौ १
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- The same formulae preyamagād… and urvantarikṣamanvihi which were used at the time going out1 should be used for returning.
मूलम् ...{Loading}...
प्रेयमगादुर्वन्तरिक्षमन्विहीति यौ गमनौ तौ प्रत्यायनौ १
02 अदित्यास्त्वोपस्थे सादयामीत्यन्तर्वेदि परिधिदेशेऽन्धः ...{Loading}...
“अदित्यास् त्वोपस्थे सादयामी"त्यन्तर्वेदि परिधिदेशे ऽनधः+++(तृणस्योपरि)+++ सादयति २
मूलम् ...{Loading}...
अदित्यास्त्वोपस्थे सादयामीत्यन्तर्वेदि परिधिदेशेऽन्धः सादयति २
03 बर्हिरसि देवङ्गममित्यासन्नमभिमन्त्रयते ...{Loading}...
“बर्हिरसि देवंगममि"त्यासन्नमभिमन्त्रयते ३
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- With barhirasi devaṁgamam…1 he addresses the (sacrificial grass) kept down.
मूलम् ...{Loading}...
बर्हिरसि देवङ्गममित्यासन्नमभिमन्त्रयते ३
04 देवङ्गममसीत्यनधो निदधाति यथा ...{Loading}...
“देवंगममसी"त्यनधो +++(अगारे नागदन्ते यथा)+++ निदधाति - यथा प्राग् उपसादयेत् ४
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- (Having taken up the grass again) with devaṁgamamasi1 he puts it down not directly upon the ground (but on some grass) in such a manner that he can lay it down towards the east (i.e. it is near from the east).
मूलम् ...{Loading}...
देवङ्गममसीत्यनधो निदधाति यथा प्रागुपसादयेत् ४
05 या जाता ओषधयो ...{Loading}...
“या जाता ओषधयो
देवेभ्यस्त्रियुगं पुरा ।
तासां पर्व राध्यासं
परिस्तरमाहरन् ।”
“अपां मेध्यं यज्ञियं सदेवं शिवमस्तु मे ।
आच्छेत्ता वो मा रिषं जीवानि शरदः शतम् ।”
“अपरिमितानां परिमिताः संनह्ये सुकृताय कम् ।
एनो मा निगां कतमच्चनाहं पुनरुत्थाय बहुला भवन्त्वि"ति
परिस्तरणानाम् अधि निधानी +आच्छेदनी+++(=ऊर्ध्वम् द्वितीया ऋक्)+++ संनहनीति+++(=ऊर्ध्वं तृतीया ऋक्)+++ यथालिङ्गम् ५
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
मूलम् ...{Loading}...
या जाता ओषधयो देवेभ्यस्त्रियुगं पुरा । तासां पर्व राध्यासं परिस्तरमाहरन् । अपां मेध्यं यज्ञियं सदेवं शिवमस्तु मे । आच्छेत्ता वो मा रिषं जीवानि शरदः शतम् । अपरिमितानां परिमिताः सन्नह्ये सुकृताय कम् । एनो मा निगां कतमच्चनाहं पुनरुत्थाय बहुला भवन्त्विति परिस्तरणानामधि निधान्याच्छेदनी सन्नहनीति यथालिङ्गम् ५
06 खादिरम् पालाशं वैकविंशतिदारुमिध्मङ् ...{Loading}...
खादिरं पालाशं वैकविंशतिदारुम् +++(तेष्वाघारौ २, परिध्यर्थाः ३, अनूयाज-समिच्च १)+++ इध्मं करोति ६
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- He prepares the fuel consisting of twenty one sticks either of Khadira or Palāśa tree?.
मूलम् ...{Loading}...
खादिरं पालाशं वैकविंशतिदारुमिध्मं करोति ६
07 त्रयः परिधयः ...{Loading}...
+++(तेषु)+++ त्रयः परिधयः ७
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- There should be three enclosing sticks-
मूलम् ...{Loading}...
त्रयः परिधयः ७
08 पलाशकार्ष्मर्यखदिरोदुम्बरबिल्वरोहीतकविकङ्कतानां ये वा ...{Loading}...
+++(परिध्यर्थे -)+++ पलाश-कार्ष्मर्य-खदिर+उदुम्बर-बिल्व-रोहीतक+++(=वटजातीयो)+++-विकङ्कतानां ये वा यज्ञिया वृक्षाः ८
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- of Palasa, Karṣmarya, Khadira, Udumbara, Bilva, Rohītaka, vikaṅkata or of any other trees worthy to be used in sacrifices.1
मूलम् ...{Loading}...
पलाशकार्ष्मर्यखदिरोदुम्बरबिल्वरोहीतकविकङ्कतानां ये वा यज्ञिया वृक्षाः ८
09 आर्द्राः शुष्का वा ...{Loading}...
आर्द्राः शुष्का वा सत्वक्काः ९
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- They may be either wet or dry (but) with their skin (undamaged).
मूलम् ...{Loading}...
आर्द्राः शुष्का वा सत्वक्काः ९
10 स्तविष्ठो मध्यमोऽणीयान्द्राघीयान्दक्षिणार्ध्योऽणिष्ठो ह्रसिष्ठ ...{Loading}...
स्थविष्ठो मध्यमो,
ऽणीयान् द्राघीयान् दक्षिणार्ध्यो,
ऽणिष्ठो ह्रसिष्ठ उत्तरार्ध्यः १०
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- The Middle1 (should be) the broadest; the southern (should be) thinner (but) longer, the northern (should be) the tninnest (and) smallest.
मूलम् ...{Loading}...
स्तविष्ठो मध्यमोऽणीयान्द्राघीयान्दक्षिणार्ध्योऽणिष्ठो ह्रसिष्ठ उत्तरार्ध्यः १०
11 द्वे आघारसमिधावनूयाजसमिदेकविंशीति ...{Loading}...
+++(पूर्वोक्त इध्मे)+++ द्वे आघारसमिधाव् अनूयाजसमिद् एकविंशीति ११
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- (There should be) two Āghāra-sticks, one Anūyāja (after-offering)-stick–thus twentyone (in all).
मूलम् ...{Loading}...
द्वे आघारसमिधावनूयाजसमिदेकविंशीति ११
12 समूलानामृतेमूलानां वा दर्भाणाम् ...{Loading}...
समूलानामृते ऽमूलानां वा दर्भाणां पूर्ववच् +++(तूष्णीं)+++ छुल्बं कृत्वा, उदगग्रं वितत्य १२
मूलम् ...{Loading}...
समूलानामृतेमूलानां वा दर्भाणां पूर्ववच्छुल्बं कृत्वोदगग्रं वितत्य १२
इति पञ्चमी कण्डिका