01 पृथिव्याः सम्पृचः पाहीत्यनधो ...{Loading}...
“पृथिव्याः संपृचः पाही"त्य् अनधो+++(=न+अधः =अभूमौ)+++ निदधाति १
मूलम् ...{Loading}...
पृथिव्याः सम्पृचः पाहीत्यनधो निदधाति १
02 अयुजो मुष्टींल्लुनोति ...{Loading}...
अयुजो मुष्टील्ँ लुनोति २
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- He cuts an odd number of handfuls of grass.
मूलम् ...{Loading}...
अयुजो मुष्टींल्लुनोति २
03 तथा निधनानि ...{Loading}...
तथा निधनानि+++(=मुष्टीनां राशयः)+++ +++(अयुञ्जि भवन्ति।)+++३
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- In the same way the bundle (nidhana)1 (Should be odd in number).
मूलम् ...{Loading}...
तथा निधनानि ३
04 तेषाम् प्रस्तरोऽयुगर्थ इत्येके ...{Loading}...
तेषां +++(निधनगतानां दर्भमुष्टीनाम्)+++ प्रस्तरो ऽयुगर्थ इत्येके (नाम तेषु प्रस्तरो ऽन्तर्भवतीति) ४
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- According to some (ritualists) the Prastara is for the sake of making their (=of the bundles) number odd.
मूलम् ...{Loading}...
तेषां प्रस्तरोऽयुगर्थ इत्येके ४
05 प्रस्तरे याथाकामी ...{Loading}...
+++(आपस्तम्बस्तु -)+++ प्रस्तरे याथाकामी ५
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- In connection with the Prastara he can do according to his desire.1
मूलम् ...{Loading}...
प्रस्तरे याथाकामी ५
06 यदन्यत्परिषवणादुत्सर्जनाच्च तत्सर्वत्रावर्तते ...{Loading}...
यदन्यत् +++(देवबर्हिः-)+++परिषवणाद् +++(पशुबर्हिर्-)+++उत्सर्जनाच्च तत् सर्वत्र+++(=सर्वासु मुष्टिषु)+++ आवर्तते ६
मूलम् ...{Loading}...
यदन्यत्परिषवणादुत्सर्जनाच्च तत्सर्वत्रावर्तते ६
07 प्रस्तरमेव मन्त्रेण दाति ...{Loading}...
प्रस्तरमेव मन्त्रेण दाति तूष्णीमितरदिति वाजसनेयकम् ७
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- The view of Vājasaneyins’ is that he cuts only the Prastara along with a formula; and all the other silently (without any formula).
मूलम् ...{Loading}...
प्रस्तरमेव मन्त्रेण दाति तूष्णीमितरदिति वाजसनेयकम् ७
08 सर्वं लुत्वा देवबर्हिः ...{Loading}...
सर्वं लुत्वा “देवबर्हिः शतवल्शं विरोहे"त्य् अलवान्+++(=अलूनान् दर्भान्)+++ अभिमृशति ८
मूलम् ...{Loading}...
सर्वं लुत्वा देवबर्हिः शतवल्शं विरोहेत्यालवानभिमृशति ८
10 अदित्यै रास्नासीति त्रिधातु ...{Loading}...
“अदित्यै रास्नासी"ति त्रिधातु+++(त्रिसन्धिं)+++ पञ्चधातु वा शुल्बं +++(=एकसरां रज्जुम्)+++ करोति १०
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- With adityai rāsnāsi1 he prepares a cord of three or five strands.
मूलम् ...{Loading}...
अदित्यै रास्नासीति त्रिधातु पञ्चधातु वा शुल्बं करोति १०
11 आयुपिता योनिरिति प्रतिदधाति ...{Loading}...
“आयुपिता योनिरि"ति प्रतिदधाति +++(शुल्बम्)+++ ११
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- With āyupitā yoniḥ he twists (the strands) with one another.
मूलम् ...{Loading}...
आयुपिता योनिरिति प्रतिदधाति ११
12 अदित्यै रास्नासीत्युदगग्रं वितत्य ...{Loading}...
“अदित्यै रास्नासी"त्युदगग्रं +++(शुल्बम्)+++ वितत्य,
“सुसंभृता त्वा संभरामी"ति तस्मिन् निधनानि+++(=दर्भमुष्टिराशयः)+++ संभृत्य,
“आलुभिता योनि"रित्युत्तमे निधने+++(=स्थाने दर्भमुष्टिसमूहे ९-सङ्ख्याके)+++ प्रस्तरम् +++(=आदौ यत् कर्तितम्)+++ अत्याधाय
“इन्द्राण्यै संनहन"मिति +++(शुल्बस्योपरि)+++ संनह्यति १२
मूलम् ...{Loading}...
अदित्यै रास्नासीत्युदगग्रं वितत्य सुसम्भृता त्वा सम्भरामीति तस्मिन्निधनानि सम्भृत्यालुभिता योनिरित्युत्तमे निधने प्रस्तरमत्याधायेन्द्राण्यै सन्नहनमिति सन्नह्यति १२
13 पूषा ते ग्रन्थिङ् ...{Loading}...
“पूषा ते ग्रन्थिं ग्रथ्नात्वि"ति ग्रन्थिं करोति १३
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- With pūṣā te granthiṁ grathnātu1 he fixes up the knot.
मूलम् ...{Loading}...
पूषा ते ग्रन्थिं ग्रथ्नात्विति ग्रन्थिं करोति १३
14 स ते मास्थादिति ...{Loading}...
“स ते मास्थादि"ति पुरस्तात् प्रत्यञ्चं ग्रन्थिम् उपगूहति पश्चात्प्राञ्चं वा १४
सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
थिते
- With sa te mā sthāt1 he conceals the knot from the east to the west or from the west to the east.
मूलम् ...{Loading}...
स ते मास्थादिति पुरस्तात्प्रत्यञ्चं ग्रन्थिमुपगूहति पश्चात्प्राञ्चं वा १४
15 आपस्त्वामश्विनौ त्वामृषयः सप्त ...{Loading}...
“आपस् त्वाम् अश्विनौ त्वाम् ऋषयः सप्त मामृजुः ।
+++(सन्नहनी-मन्त्रः सूत्रान्तरे दर्शितोऽधः।)+++
शिरसि सादनम्
बर्हिः सूर्यस्य रश्मिभिरुषसां केतुमारभ” इति बर्हिरार+++(ल)+++भते ।
“इन्द्रस्य त्वा बाहुभ्यामुद्यच्छ” इत्युद्यच्छते ।
“बृहस्पतेर् मूर्ध्ना हरामी"ति शीर्षन्न्+++(=शिरसि)+++ अधिनिधत्ते १५
मूलम् ...{Loading}...
आपस्त्वामश्विनौ त्वामृषयः सप्त मामृजुः । बर्हिः सूर्यस्य रश्मिभिरुषसां केतुमारभ इति बर्हिरारभते । इन्द्रस्य त्वा बाहुभ्यामुद्यच्छ इत्युद्यच्छते । बृहस्पतेर्मूर्ध्ना हरामीति शीर्षन्नधिनिधत्ते १५
इति चतुर्थो कण्डिका