उत्सर्गः

तैषी+++(=पौष)+++-पक्षस्य रोहिण्यां पौर्णमास्यां वोत्सर्गः ८

अभिप्यन्ते +++(=प्रार्थयन्ते [स्नानादिकं सहैव कर्तुं])+++ वान्योन्यम् १६

एवं पारायण+++(=यथारुच्यध्ययनमिति केचित्)+++समाप्तौ च -
काण्डादि+++(-अध्ययन)+++-दूर्वारोपणोदधि-धावनवर्जम् २४

प्राचीमुदीचीं वा सगणो दिशम् उपनिष्क्रम्य
यत्रापः पुरस्तात् सुखाः सुखावगाहा अवकिन्यः +++(=तीरतृणवत्यः)+++ शङ्खिन्यः, तासाम् अन्तं गत्वा ऽभिषेकान् कृत्वा
सुरभिमत्या ऽब्लिङ्गाभिर् वारुणीभिर्+++(=“अवते हेड, उदुत्तमम्, इमं मे वरुण, तत्वा यामी"त्य् एताभिः)+++ हिरण्यवर्णाभिः+++(=“हिरण्यवर्णाश् शुचयः पावका” इति चतसृभिः)+++ पावमनीभिर्+++(=“पवमानः सुवर्जन” इत्येतेनानुवाकेन)+++ इति मार्जयित्वा
ऽन्तर्-जल-गतो ऽघ-मर्षणेन+++(=तृचेन “ऋतं च सत्यं च” इत्य् अघमर्षण-दृष्टेन)+++ त्रीन् प्राणायामान् धारयित्वा
उत्तीर्याचम्योपोत्थाय
दर्भान् अन्योन्यस्मै सम्प्रदाय
शुचौ देशे प्राक्-कूलैर् दर्भैर् आसनानि कल्पयन्ति ९

मन्त्राः

ब्रह्मणे, प्रजा-पतये, बृहस्-पतये,
ऽग्नये, वायवे, सूर्याय,
चन्द्रमसे, नक्षत्रेभ्यः,
ऋतुभ्यस्, संवत्सराय,
इन्द्राय राज्ञे, सोमाय राज्ञे, यमाय राज्ञे, वरुणाय राज्ञे, वैश्रवणाय राज्ञे,
वसुभ्यो, रुद्रेभ्य, आदित्येभ्यो,
विश्वेभ्यो देवेभ्यस्, साध्येभ्यो,
मरुद्भ्य, ऋभुभ्यो,
भृगुभ्यो, ऽङ्गिरोभ्य, +++(कल्पयामि)+++ इति +++(२४)+++ देवगणानाम् +++(स्थापन-क्रमेण +उदग्-अपवर्गाण्य् आसनानि दर्भैः प्रागग्रैः कल्पयति।)+++ १०

अथर्षयः -
विश्वामित्रो जमदग्निर् भरद्वाजो गौतमो ऽत्रिर् वसिष्ठः +++(अरुन्धत्याः कल्पान्तर-दर्शनात्)+++ कश्यप इत्य् एते सप्तर्षयः।
सप्तर्षिभ्यः +++(देवानाम् उत्तरत आसनानि दर्भैः)+++ कल्पयित्वा, दक्षिणतो +++(प्राचीन-प्रवणे)+++ ऽगस्त्याय कल्पयन्ति ११

+++(निवीतिन उत्तरत उदीचीनप्रवण उदगग्रैर्दर्भैः प्राग्-अपवर्गाण्य् आसनानि)+++
ततो यावद् +++(सप्तर्षिभिः)+++ एक-वैद्य्-अन्तैः कल्पयन्ति १२

प्राचीनावीतानि कृत्वा
+++(देवानाम् अगस्त्यस्य च दक्षिणा-प्रवणदेशे दक्षिणाग्रैः प्रत्यग्-अपवर्गम्)+++ दक्षिणतो
वैशम्पायनाय, पैङ्गये, तित्तिरये, उखाय,
आत्रेयाय पदकाराय, कौण्डिन्याय वृत्तिकाराय,
बौधायनाय प्रवचनकाराय, आपस्तम्बाय सूत्रकाराय, भरद्वाजाय सूत्रकाराय, सत्याषाढाय हिरण्यकेशाय,
आचार्येभ्य ऊर्ध्व-रेतोभ्य, एकपत्नीभ्यो वानप्रस्थेभ्यः
कल्पयामीति +++(दर्भैर् आसनानि कल्पयति)+++ ॥ १३

अथ यथास्वं +++(=जीवपितृकत्वं परिगणय्य)+++ पितृभ्यः कल्पयन्ति
मातामहेभ्यश् च पृथक् १४

यज्ञोपवीतानि कृत्वा
तेष्व् एव देशेषु, तथैवानुपूर्व्या, तैर् एव नामभिर्,
देवान् ऋषींश् च तर्पयन्ति।
वैशम्पायन-प्रभृतींस् तु मातुः प्रपितामह-पर्यन्तान् प्राचीनावीतिनस् तर्पयन्ति।
“अमुं तर्पयाम्य्, अमुं तर्पयाम्य्, अमुं तर्पयामी"ति १५

यज्ञोपवीतानि कृत्वा त्रीनादितोऽनुवाकानधीयीरन् १७

काण्डादीन्प्रथमोत्तमौ वा १८

“काण्डात् काण्डात् प्ररोहन्ती"ति द्वाभ्यामुपोदके दूर्वा रोपयन्ति ॥१९॥

अपः प्रगाह्योदधिं कुर्वन्ति +++(=क्षोभयन्ति)+++ २०

सर्वतः परिवार्योर्मिमन्तः कुर्वन्ति २१

उद्गाह्य +आतमितोर् +++(=श्रमं यावत्)+++ आजिं +++(प्राचीमुदीचीं वा)+++ धावन्ति २२

प्रत्येत्य
+अभिदानानि+++(=??)+++ सक्तुभिर् ओदनेनेति
ब्राह्मणान् भोजयित्वा वाचयति २३

+++(पारायण-समाप्तौ)+++ प्रत्येत्य ब्राह्मण-भोजनादि कर्म प्रतिपद्यते २५