अग्निर्ऋषिः
मूलम् (संयुक्तम्)
नमो॑ ज्ये॒ष्ठाय॑ च कनि॒ष्ठाय॑ च॒ नमᳶ॑ पूर्व॒जाय॑ चापर॒जाय॑ च॒ नमो॑ मध्य॒माय॑ चापग॒ल्भाय॑ च॒ नमो॑ जघ॒न्या॑य च॒ बुध्नि॑याय च॒ नम॑स्सो॒भ्या॑य च प्रतिस॒र्या॑य च॒ नमो॒ याम्या॑य च॒ क्षेम्या॑य च॒ नम॑ उर्व॒र्या॑य च॒ खल्या॑य च॒ नम॒श्श्लोक्या॑य चावसा॒न्या॑य च॒ नमो॒ वन्या॑य च॒ कक्ष्या॑य च॒ नम॑श्श्र॒वाय॑ च प्रतिश्र॒वाय॑ च [13] नम॑ आ॒शुषे॑णाय चा॒शुर॑थाय च॒ नम॒श्शूरा॑य चावभिन्द॒ते च॒ नमो॑ व॒र्मिणे॑ च वरू॒थिने॑ च॒ नमो॑ बि॒ल्मिने॑ च कव॒चिने॑ च॒ नम॑श्श्रु॒ताय॑ च श्रुतसे॒नाय॑ च ॥ [14]
मूलम् (संयुक्तम्)
नमो॑ ज्ये॒ष्ठाय॑ च कनि॒ष्ठाय॑ च ।
सायण-टीका
(अथ चतुर्थाष्ठके पञ्चमप्रपाठके षष्ठोऽनुवाकः)।
पञ्चमेऽनुवाके कानिचिदन्यतरतोनमस्काराणि यजूंष्युक्तानि।
अथ षष्ठे तथाविधान्येवान्यानि कानिचिद्यजूंष्युच्यन्ते।
तत्र विद्यमानानि पञ्चदश यजूंष्याह— नमो ज्येष्ठाय इति।
विश्वास-प्रस्तुतिः
नमो॑ ज्ये॒ष्ठाय॑ च
मूलम्
नमो॑ ज्ये॒ष्ठाय॑ च
सायण-टीका
विद्यैश्वर्यादिभिरधिको ज्येष्ठः।
विश्वास-प्रस्तुतिः
क॒नि॒ष्ठाय॑ च +++(नमः)+++।
मूलम्
क॒नि॒ष्ठाय॑ च +++(नमः)+++।
सायण-टीका
तै रहितोऽल्पः कनिष्ठः।
मूलम् (संयुक्तम्)
नमᳶ॑ पूर्व॒जाय॑ चापर॒जाय॑ च
विश्वास-प्रस्तुतिः
नमᳶ॑ पूर्व॒जाय॑ च
मूलम्
नमᳶ॑ पूर्व॒जाय॑ च
सायण-टीका
पूर्वं जगदादौ हिरण्यगर्भरूपेणोत्पन्नः पूर्वजः।
विश्वास-प्रस्तुतिः
अ॒प॒र॒जाय॑ च +++(नमः)+++।
मूलम्
अ॒प॒र॒जाय॑ च +++(नमः)+++।
सायण-टीका
अपरस्मिञ्जगदवसानकाले सहर्तुं कालाग्न्यादिरूपेणोत्पन्नोऽपरजः।
मूलम् (संयुक्तम्)
नमो॑ मध्य॒माय॑ चापग॒ल्भाय॑ च ।
विश्वास-प्रस्तुतिः
नमो॑ मध्य॒माय॑ च
मूलम्
नमो॑ मध्य॒माय॑ च
सायण-टीका
मध्यकाले देवतिर्यगादिरूपेणोत्पन्नो मध्यमः ।
विश्वास-प्रस्तुतिः
अ॒प॒ग॒ल्भाय॑ च +++(नमः)+++।
मूलम्
अ॒प॒ग॒ल्भाय॑ च +++(नमः)+++।
सायण-टीका
अपगल्मोऽपरूढेन्द्गियो बालः।
मूलम् (संयुक्तम्)
नमो॑ जघ॒न्या॑य च॒ बुध्नि॑याय च
विश्वास-प्रस्तुतिः
नमो॑ जघ॒न्या॑य च
मूलम्
नमो॑ जघ॒न्या॑य च
सायण-टीका
जघने गवादीनां पश्चाद्भागे वत्सादिरूपेण भवो जघन्यः।
विश्वास-प्रस्तुतिः
बुध्नि॑याय च +++(नमः)+++।
मूलम्
बुध्नि॑याय च +++(नमः)+++।
सायण-टीका
बुघ्ने वृक्षादीनां मूले शाखादिरूपेणोत्पन्नो बुघ्नियः।
मूलम् (संयुक्तम्)
नम॑स्सो॒भ्या॑य च प्रतिस॒र्या॑य च
विश्वास-प्रस्तुतिः
नम॑स्सो॒भ्या॑य च
मूलम्
नम॑स्सो॒भ्या॑य च
सायण-टीका
उभाम्यां पुण्यपापाभ्यां सह वर्तत इति सोमो मनुष्यलोकः।
अत एवाऽऽथर्वणिका आमनन्ति “पुण्येन पुण्यं लोकं जयति पापेन पापमुभाभ्यामेव मनुष्य लोकम्’ इति।
तत्र भवः सोभ्यः।
विश्वास-प्रस्तुतिः
प्र॒ति॒सर्या॑य च +++(नमः)+++।
मूलम्
प्र॒ति॒सर्या॑य च +++(नमः)+++।
सायण-टीका
प्रतिसरो विवाहादौ हस्ते धार्यमाणो रक्षा बन्धस्तमर्हतीति प्रतिसर्यः।
मूलम् (संयुक्तम्)
नमो॒ याम्या॑य च॒ क्षेम्या॑य च
विश्वास-प्रस्तुतिः
नमो॒ याम्या॑य च
मूलम्
नमो॒ याम्या॑य च
सायण-टीका
यमलोके पापिशिक्षकरूपेणोत्पन्नो याम्यः।
विश्वास-प्रस्तुतिः
क्षेम्या॑य च +++(नमः)+++।
मूलम्
क्षेम्या॑य च +++(नमः)+++।
सायण-टीका
क्षेमो
२१२७ मोक्षस्तमर्हतीति क्षेम्यः।
मूलम् (संयुक्तम्)
नम॑ उर्व॒र्या॑य च॒ खल्या॑य च
विश्वास-प्रस्तुतिः
नम॑ उर्व॒र्या॑य च
मूलम्
नम॑ उर्व॒र्या॑य च
सायण-टीका
उर्वरा सर्वसस्याढ्या भूमिस्तामर्हसि धान्यविशेषरूपेणे त्युर्वर्यः।
विश्वास-प्रस्तुतिः
खल्या॑य च +++(नमः)+++।
मूलम्
खल्या॑य च +++(नमः)+++।
सायण-टीका
खला धान्यविवेचनदेशस्तमर्हसि मेढ्यादिरूदेणेति खेल्यः।
मूलम् (संयुक्तम्)
नम॒श्श्लोक्या॑य चावसा॒न्या॑य च
विश्वास-प्रस्तुतिः
नम॒श्श्लोक्या॑य च
मूलम्
नम॒श्श्लोक्या॑य च
सायण-टीका
श्लोका वैदिकमन्त्रास्तत्प्रतिपाद्यत्वेन तत्र भवः श्लोक्यः।
विश्वास-प्रस्तुतिः
अ॒व॒सा॒न्या॑य च +++(नमः)+++।
मूलम्
अ॒व॒सा॒न्या॑य च +++(नमः)+++।
सायण-टीका
अवसानं वेदान्तस्तत्प्रतिपाद्यत्वेन तत्र भवोऽवसान्यः।
मूलम् (संयुक्तम्)
नमो॒ वन्या॑य च॒ कक्ष्या॑य च
सायण-टीका
नमो॒ वन्या॑य च
सायण-टीका
वने वृक्षादिरूपेण भवो वन्यः।
विश्वास-प्रस्तुतिः
कक्ष्या॑य च +++(नमः)+++।
मूलम्
कक्ष्या॑य च +++(नमः)+++।
सायण-टीका
कक्षे लतादिरूपेण भवः कक्ष्यः।
मूलम् (संयुक्तम्)
नम॑श्श्र॒वाय॑ च प्रतिश्र॒वाय॑ च [13]
विश्वास-प्रस्तुतिः
नम॑श्श्र॒वाय॑ च
मूलम्
नम॑श्श्र॒वाय॑ च
सायण-टीका
श्रूयत इति श्रवः शब्दः।
विश्वास-प्रस्तुतिः
प्र॒ति॒श्र॒वाय॑ च +++(नमः)+++।
मूलम्
प्र॒ति॒श्र॒वाय॑ च +++(नमः)+++।
सायण-टीका
प्रतिश्रवः प्रतिध्वनिः।
मूलम् (संयुक्तम्)
नम॑ आ॒शुषे॑णाय चा॒शुर॑थाय च
विश्वास-प्रस्तुतिः
नम॑ आ॒शुषे॑णाय च
मूलम्
नम॑ आ॒शुषे॑णाय च
सायण-टीका
आशुः शीघ्रं गामिनी सेना यस्यासावाशुषेणः।
विश्वास-प्रस्तुतिः
आ॒शुर॑थाय च+++(नमः)+++।
मूलम्
आ॒शुर॑थाय च+++(नमः)+++।
सायण-टीका
आशुः शीघ्रगामी रथो यस्यासावाशुरथः।
मूलम् (संयुक्तम्)
नम॒श्शूरा॑य चावभिन्द॒ते च
विश्वास-प्रस्तुतिः
नम॒श्शूरा॑य च
मूलम्
नम॒श्शूरा॑य च
सायण-टीका
शूरो युद्धे धैर्यवान्।
विश्वास-प्रस्तुतिः
अ॒व॒भि॒न्द॒ते च +++(नमः)+++।
मूलम्
अ॒व॒भि॒न्द॒ते च +++(नमः)+++।
सायण-टीका
अवभिन्दन्वैरिणां प्रहर्ता।
मूलम् (संयुक्तम्)
नमो॑ व॒र्मिणे॑ च वरू॒थिने॑ च ।
विश्वास-प्रस्तुतिः
नमो॑ व॒र्मिणे॑ च
मूलम्
नमो॑ व॒र्मिणे॑ च
सायण-टीका
वर्मी कञ्चुकोपेतः।
विश्वास-प्रस्तुतिः
व॒रू॒थिने॑ च +++(नमः)+++।
मूलम्
व॒रू॒थिने॑ च +++(नमः)+++।
सायण-टीका
वरूथी गृहोपेतः।
मूलम् (संयुक्तम्)
नमो॑ बि॒ल्मिने॑ च कव॒चिने॑ च ।
विश्वास-प्रस्तुतिः
नमो॑ बि॒ल्मिने॑ च
मूलम्
नमो॑ बि॒ल्मिने॑ च
सायण-टीका
बिल्मं विलेपेतं युद्धे शिरोरक्षकं तदस्यास्तीति बिल्मी।
विश्वास-प्रस्तुतिः
क॒व॒चिने॑ च +++(नमः)+++।
मूलम्
क॒व॒चिने॑ च +++(नमः)+++।
सायण-टीका
कवचः शरीररक्षकः सोऽस्यास्तीति कवची।
मूलम् (संयुक्तम्)
नम॑श्श्रु॒ताय॑ च श्रुतसे॒नाय॑ च
विश्वास-प्रस्तुतिः
नम॑श्श्रु॒ताय॑ च
मूलम्
नम॑श्श्रु॒ताय॑ च
सायण-टीका
श्रुतो वेदेषु प्रसिद्धः।
विश्वास-प्रस्तुतिः
श्रु॒त॒से॒नाय॑ च +++(नमः)+++॥
मूलम्
श्रु॒त॒से॒नाय॑ च +++(नमः)+++॥
सायण-टीका
श्रुता वेदेषु प्रसिद्धा सेना यस्यासै श्रुतसेनः॥
इति श्रीमत्सायणाचार्यविरचिते माधवीये वेदार्थप्रकाशे कृष्णयजुर्वेदीयतैत्तिरीयसंहिताभाष्ये चतुर्थकाण्डे पञ्चमप्रपाठके षष्ठोऽनुवाकः ॥ ६॥
चतुर्थाष्टके पञ्चमप्रपाठके सप्तमोऽनुवाकः