विश्वेदेवा ऋषयः
भास्करोक्त-विनियोगः
1अभिषेकार्थं षोडश सप्तदश वा वायव्यैर्गृह्णाति -
अर्थेतस्थेत्येतैर्मन्त्रैः ॥
एतास्व् अप्सु
प्रथमम् आज्येन हुत्वा
ग्रहान् गृह्णाति ।
यस्मिन्न् एव जुहोति,
तस्मिन्न् एव जले
तेनैव मन्त्रेण ग्रहं गृह्णाति ।
तत्र ‘आपो देवीः’ इत्यादिका त्रिष्टुप् सर्वत्रानुषज्यते ।
‘राष्ट्रदास्स्थ राष्ट्रं दत्त स्वाहा’ इत्यन्तेन होमः,
‘राष्ट्रदास्स्थ राष्ट्रममुष्मै दत्त’ इत्यन्तेन ग्रहणम् ।
अमुष्मा इत्यत्र चतुर्थ्यन्तं विशेषवाचिपदमुपादीयते,
यथा राजसींहवर्मणे दत्तेति ।
‘अपां ग्रहान् गृह्णात्येतद्वाव राजसूयम्’ इत्यग्निकाण्डे ब्राह्मणं भवति ।
तत्रायं प्रयोगक्रमः -
‘अर्थेतस्थापो देवीर्मधुमतीरगृह्णन्’ इत्यारभ्य ‘राष्ट्रं दत्त स्वाहा’ इति
सारस्वतीष्वप्सु प्रागेवानीतासु वहन्तीनां वा जले
आज्येन जुहोति,
पुनश्च ‘अर्थेतस्स्थापो देवीः’ इत्यारभ्य,
‘राष्ट्रं राजेन्द्रवर्मणे दत्त’ इति तस्मिन्नेव जले
वायव्यैः पर्णमयेन गृह्णाति ।
पर्णमयेन स्रुवेणेति केचित् ।
एवमुत्तरत्रापि होमग्रहणे सर्वत्र समानमन्त्रे कर्तव्ये ।
विश्वास-प्रस्तुतिः
अ॒र्थेत॑स्स्थ ।
Keith
Ye are active,
मूलम्
अ॒र्थेत॑स्स्थ ।
भट्टभास्कर-टीका
मन्त्रार्थस्तु - अर्थेतस्स्थ हे आपः अर्थमरणीयं स्थानान्तरं यन्ति गच्छन्तीति अर्थेतः । एतेः क्विप् ।
राष्ट्रदाः ...{Loading}...
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
आपो दे॒वीर् मधु॑मतीर् अगृह्ण॒न्न्
ऊर्ज॑स्वती राज॒सूया॑य॒ चिता॑नाः ।
याभि॑र् मि॒त्रा-वरु॑णाव् अ॒भ्यषि॑ञ्च॒न् +++(देवाः)+++,
याभि॒र् इन्द्र॒म् अन॑य॒न्न् अत्य् अरा॑तीः ॥
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
Keith
They have taken the waters, divine,
Rich in sweetness, full of strength, caring for the royal consecration;
Whereby they anointed Mitra and Varuna,
Whereby they led Indra beyond his foes.
भट्टभास्कर-टीका
तादृशीर्व आपः व्यापनस्वभावाः देवीः दीप्तिमतीः मधुमतीः मधुरसवतीः अगृह्णन् देवाः, ऋत्वीजो वा । ऊर्जस्वतीः बलवतीः राजसूयाय राजसूयार्थं राजसूये अभिषेकार्थम् अगृह्णन् चितानाः चिन्तयन्तीः राजसूयाभिनिष्पत्त्य्-उपाय-चिन्ताव्यापृताः । यद्वा - राजसूयाय चिताना देवा अगृह्णन् ।
राजेह सूयते राजा वानेन सूयते इति राजसूयः क्रतुः, ‘राजसूयसूर्य’ इति क्यपि निपात्यते ।
चिती सञ्चेतने, चुरादिरनुदात्तेत्, ‘बहुलमन्यत्रापि’ इति णिलुक्, ‘बहुलं छन्दसि’ इति शपो लुक्, लसार्वधातुकानुदात्तत्वे धातुस्वरः ।
याभिर् युष्माभिर् मित्रावरुणौ कर्मस्व् अभ्यषिञ्चन् देवाः, याभिश्च युष्माभिर् इन्द्रम् अभ्यषिञ्चन् देवाः, अरातींश् चात्यनयन् इन्द्रं सर्वान् शत्रूनतीत्योपरीन्द्रं स्थापितवन्तः ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रन्द॑त्त॒ स्वाहा॑॥
Keith
Ye are givers of the kingdom; give ye the kingdom, hail!
मूलम्
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रन्द॑त्त॒ स्वाहा॑॥
भट्टभास्कर-टीका
ता यूयं राष्ट्रदास्स्थ राष्ट्रस्य दात्र्यस्स्थ, अद्भिर्हि राष्ट्रं भवति । ता यूयमस्मै राष्ट्रं दत्त, स्वाहा स्वाहुतमिदमाज्यमस्तु इति होमे ।
विश्वास-प्रस्तुतिः
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ - रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑+++(←नामोहः)+++ दत्त ॥
Keith
Ye are givers of the kingdom; give N. N. the kingdom.
मूलम्
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑ दत्त ॥
भट्टभास्कर-टीका
ग्रहणे तु यस्माद्राष्ट्रदास्स्थ, तस्मादमुष्मै राजेन्द्रवर्मणे राष्ट्रं दत्त ; ता वो गृह्णामीति ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
[अ॒र्थेत॑स्स्थ ।]
राष्ट्रदाः अमुष्मै ...{Loading}...
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
आपो दे॒वीर् मधु॑मतीर् अगृह्ण॒न्न्
ऊर्ज॑स्वती राज॒सूया॑य॒ चिता॑नाः ।
याभि॑र् मि॒त्रा-वरु॑णाव् अ॒भ्यषि॑ञ्च॒न् +++(देवाः)+++,
याभि॒र् इन्द्र॒म् अन॑य॒न्न् अत्य् अरा॑तीः ॥
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
Keith
They have taken the waters, divine,
Rich in sweetness, full of strength, caring for the royal consecration;
Whereby they anointed Mitra and Varuna,
Whereby they led Indra beyond his foes.
भट्टभास्कर-टीका
तादृशीर्व आपः व्यापनस्वभावाः देवीः दीप्तिमतीः मधुमतीः मधुरसवतीः अगृह्णन् देवाः, ऋत्वीजो वा । ऊर्जस्वतीः बलवतीः राजसूयाय राजसूयार्थं राजसूये अभिषेकार्थम् अगृह्णन् चितानाः चिन्तयन्तीः राजसूयाभिनिष्पत्त्य्-उपाय-चिन्ताव्यापृताः । यद्वा - राजसूयाय चिताना देवा अगृह्णन् ।
राजेह सूयते राजा वानेन सूयते इति राजसूयः क्रतुः, ‘राजसूयसूर्य’ इति क्यपि निपात्यते ।
चिती सञ्चेतने, चुरादिरनुदात्तेत्, ‘बहुलमन्यत्रापि’ इति णिलुक्, ‘बहुलं छन्दसि’ इति शपो लुक्, लसार्वधातुकानुदात्तत्वे धातुस्वरः ।
याभिर् युष्माभिर् मित्रावरुणौ कर्मस्व् अभ्यषिञ्चन् देवाः, याभिश्च युष्माभिर् इन्द्रम् अभ्यषिञ्चन् देवाः, अरातींश् चात्यनयन् इन्द्रं सर्वान् शत्रूनतीत्योपरीन्द्रं स्थापितवन्तः ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ - रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑+++(←नामोहः)+++ दत्त ॥
Keith
Ye are givers of the kingdom; give N. N. the kingdom.
मूलम्
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑ दत्त ॥
भट्टभास्कर-टीका
ग्रहणे तु यस्माद्राष्ट्रदास्स्थ, तस्मादमुष्मै राजेन्द्रवर्मणे राष्ट्रं दत्त ; ता वो गृह्णामीति ॥
भास्करोक्त-विनियोगः
2पुन्नदस्य शोणादेर्वा जलं - अपाम्पतिरसीति ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
अपाम्पति॑रसि ।
Keith
thou art the lord of the waters,
मूलम्
अपाम्पति॑रसि ।
भट्टभास्कर-टीका
अपाम्पतिस्समुद्रः तदीया आप उच्यन्ते ; विकारे प्रकृतिशब्दात् । समुदायशब्दादेकवचनम् । शोणादीनां पुंस्त्वेन अपांपतित्वम् । ‘ऊडिदम्’ इति षष्ठ्या उदात्तत्वम् ॥
राष्ट्रदाः ...{Loading}...
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
आपो दे॒वीर् मधु॑मतीर् अगृह्ण॒न्न्
ऊर्ज॑स्वती राज॒सूया॑य॒ चिता॑नाः ।
याभि॑र् मि॒त्रा-वरु॑णाव् अ॒भ्यषि॑ञ्च॒न् +++(देवाः)+++,
याभि॒र् इन्द्र॒म् अन॑य॒न्न् अत्य् अरा॑तीः ॥
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
Keith
They have taken the waters, divine,
Rich in sweetness, full of strength, caring for the royal consecration;
Whereby they anointed Mitra and Varuna,
Whereby they led Indra beyond his foes.
भट्टभास्कर-टीका
तादृशीर्व आपः व्यापनस्वभावाः देवीः दीप्तिमतीः मधुमतीः मधुरसवतीः अगृह्णन् देवाः, ऋत्वीजो वा । ऊर्जस्वतीः बलवतीः राजसूयाय राजसूयार्थं राजसूये अभिषेकार्थम् अगृह्णन् चितानाः चिन्तयन्तीः राजसूयाभिनिष्पत्त्य्-उपाय-चिन्ताव्यापृताः । यद्वा - राजसूयाय चिताना देवा अगृह्णन् ।
राजेह सूयते राजा वानेन सूयते इति राजसूयः क्रतुः, ‘राजसूयसूर्य’ इति क्यपि निपात्यते ।
चिती सञ्चेतने, चुरादिरनुदात्तेत्, ‘बहुलमन्यत्रापि’ इति णिलुक्, ‘बहुलं छन्दसि’ इति शपो लुक्, लसार्वधातुकानुदात्तत्वे धातुस्वरः ।
याभिर् युष्माभिर् मित्रावरुणौ कर्मस्व् अभ्यषिञ्चन् देवाः, याभिश्च युष्माभिर् इन्द्रम् अभ्यषिञ्चन् देवाः, अरातींश् चात्यनयन् इन्द्रं सर्वान् शत्रूनतीत्योपरीन्द्रं स्थापितवन्तः ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रन्द॑त्त॒ स्वाहा॑॥
Keith
Ye are givers of the kingdom; give ye the kingdom, hail!
मूलम्
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रन्द॑त्त॒ स्वाहा॑॥
भट्टभास्कर-टीका
ता यूयं राष्ट्रदास्स्थ राष्ट्रस्य दात्र्यस्स्थ, अद्भिर्हि राष्ट्रं भवति । ता यूयमस्मै राष्ट्रं दत्त, स्वाहा स्वाहुतमिदमाज्यमस्तु इति होमे ।
विश्वास-प्रस्तुतिः
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ - रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑+++(←नामोहः)+++ दत्त ॥
Keith
Ye are givers of the kingdom; give N. N. the kingdom.
मूलम्
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑ दत्त ॥
भट्टभास्कर-टीका
ग्रहणे तु यस्माद्राष्ट्रदास्स्थ, तस्मादमुष्मै राजेन्द्रवर्मणे राष्ट्रं दत्त ; ता वो गृह्णामीति ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
[अपाम्पति॑रसि ।]
राष्ट्रदाः अमुष्मै ...{Loading}...
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
आपो दे॒वीर् मधु॑मतीर् अगृह्ण॒न्न्
ऊर्ज॑स्वती राज॒सूया॑य॒ चिता॑नाः ।
याभि॑र् मि॒त्रा-वरु॑णाव् अ॒भ्यषि॑ञ्च॒न् +++(देवाः)+++,
याभि॒र् इन्द्र॒म् अन॑य॒न्न् अत्य् अरा॑तीः ॥
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
Keith
They have taken the waters, divine,
Rich in sweetness, full of strength, caring for the royal consecration;
Whereby they anointed Mitra and Varuna,
Whereby they led Indra beyond his foes.
भट्टभास्कर-टीका
तादृशीर्व आपः व्यापनस्वभावाः देवीः दीप्तिमतीः मधुमतीः मधुरसवतीः अगृह्णन् देवाः, ऋत्वीजो वा । ऊर्जस्वतीः बलवतीः राजसूयाय राजसूयार्थं राजसूये अभिषेकार्थम् अगृह्णन् चितानाः चिन्तयन्तीः राजसूयाभिनिष्पत्त्य्-उपाय-चिन्ताव्यापृताः । यद्वा - राजसूयाय चिताना देवा अगृह्णन् ।
राजेह सूयते राजा वानेन सूयते इति राजसूयः क्रतुः, ‘राजसूयसूर्य’ इति क्यपि निपात्यते ।
चिती सञ्चेतने, चुरादिरनुदात्तेत्, ‘बहुलमन्यत्रापि’ इति णिलुक्, ‘बहुलं छन्दसि’ इति शपो लुक्, लसार्वधातुकानुदात्तत्वे धातुस्वरः ।
याभिर् युष्माभिर् मित्रावरुणौ कर्मस्व् अभ्यषिञ्चन् देवाः, याभिश्च युष्माभिर् इन्द्रम् अभ्यषिञ्चन् देवाः, अरातींश् चात्यनयन् इन्द्रं सर्वान् शत्रूनतीत्योपरीन्द्रं स्थापितवन्तः ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ - रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑+++(←नामोहः)+++ दत्त ॥
Keith
Ye are givers of the kingdom; give N. N. the kingdom.
मूलम्
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑ दत्त ॥
भट्टभास्कर-टीका
ग्रहणे तु यस्माद्राष्ट्रदास्स्थ, तस्मादमुष्मै राजेन्द्रवर्मणे राष्ट्रं दत्त ; ता वो गृह्णामीति ॥
भास्करोक्त-विनियोगः
3अथ नद्यां पुरुषे पशौ वा तिष्ठति प्रतीपमन्य ऊर्मिर् युद्ध्यति,
अन्वीपम् अन्यः ;
तयोः प्रतिस्रोता य ऊर्मिर् भवति तज्-जलं गृह्णाति - वृषास्यूर्मीरिति ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
वृषा॑स्य् ऊ॒र्मिः ।
Keith
thou art the male wave,
मूलम्
वृषा॑स्यू॒र्मिः ।
भट्टभास्कर-टीका
वृषा वर्षिता वृष्टिहेतुत्वात् । प्रधाने[धानं]वा ; सङ्घातरूपत्वात् । ऊर्मिस्सङ्घातार्था अरणशीला वा ॥
राष्ट्रदाः ...{Loading}...
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
आपो दे॒वीर् मधु॑मतीर् अगृह्ण॒न्न्
ऊर्ज॑स्वती राज॒सूया॑य॒ चिता॑नाः ।
याभि॑र् मि॒त्रा-वरु॑णाव् अ॒भ्यषि॑ञ्च॒न् +++(देवाः)+++,
याभि॒र् इन्द्र॒म् अन॑य॒न्न् अत्य् अरा॑तीः ॥
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
Keith
They have taken the waters, divine,
Rich in sweetness, full of strength, caring for the royal consecration;
Whereby they anointed Mitra and Varuna,
Whereby they led Indra beyond his foes.
भट्टभास्कर-टीका
तादृशीर्व आपः व्यापनस्वभावाः देवीः दीप्तिमतीः मधुमतीः मधुरसवतीः अगृह्णन् देवाः, ऋत्वीजो वा । ऊर्जस्वतीः बलवतीः राजसूयाय राजसूयार्थं राजसूये अभिषेकार्थम् अगृह्णन् चितानाः चिन्तयन्तीः राजसूयाभिनिष्पत्त्य्-उपाय-चिन्ताव्यापृताः । यद्वा - राजसूयाय चिताना देवा अगृह्णन् ।
राजेह सूयते राजा वानेन सूयते इति राजसूयः क्रतुः, ‘राजसूयसूर्य’ इति क्यपि निपात्यते ।
चिती सञ्चेतने, चुरादिरनुदात्तेत्, ‘बहुलमन्यत्रापि’ इति णिलुक्, ‘बहुलं छन्दसि’ इति शपो लुक्, लसार्वधातुकानुदात्तत्वे धातुस्वरः ।
याभिर् युष्माभिर् मित्रावरुणौ कर्मस्व् अभ्यषिञ्चन् देवाः, याभिश्च युष्माभिर् इन्द्रम् अभ्यषिञ्चन् देवाः, अरातींश् चात्यनयन् इन्द्रं सर्वान् शत्रूनतीत्योपरीन्द्रं स्थापितवन्तः ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रन्द॑त्त॒ स्वाहा॑॥
Keith
Ye are givers of the kingdom; give ye the kingdom, hail!
मूलम्
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रन्द॑त्त॒ स्वाहा॑॥
भट्टभास्कर-टीका
ता यूयं राष्ट्रदास्स्थ राष्ट्रस्य दात्र्यस्स्थ, अद्भिर्हि राष्ट्रं भवति । ता यूयमस्मै राष्ट्रं दत्त, स्वाहा स्वाहुतमिदमाज्यमस्तु इति होमे ।
विश्वास-प्रस्तुतिः
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ - रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑+++(←नामोहः)+++ दत्त ॥
Keith
Ye are givers of the kingdom; give N. N. the kingdom.
मूलम्
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑ दत्त ॥
भट्टभास्कर-टीका
ग्रहणे तु यस्माद्राष्ट्रदास्स्थ, तस्मादमुष्मै राजेन्द्रवर्मणे राष्ट्रं दत्त ; ता वो गृह्णामीति ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
[वृषा॑स्य् ऊ॒र्मिः ।]
राष्ट्रदाः अमुष्मै ...{Loading}...
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
आपो दे॒वीर् मधु॑मतीर् अगृह्ण॒न्न्
ऊर्ज॑स्वती राज॒सूया॑य॒ चिता॑नाः ।
याभि॑र् मि॒त्रा-वरु॑णाव् अ॒भ्यषि॑ञ्च॒न् +++(देवाः)+++,
याभि॒र् इन्द्र॒म् अन॑य॒न्न् अत्य् अरा॑तीः ॥
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
Keith
They have taken the waters, divine,
Rich in sweetness, full of strength, caring for the royal consecration;
Whereby they anointed Mitra and Varuna,
Whereby they led Indra beyond his foes.
भट्टभास्कर-टीका
तादृशीर्व आपः व्यापनस्वभावाः देवीः दीप्तिमतीः मधुमतीः मधुरसवतीः अगृह्णन् देवाः, ऋत्वीजो वा । ऊर्जस्वतीः बलवतीः राजसूयाय राजसूयार्थं राजसूये अभिषेकार्थम् अगृह्णन् चितानाः चिन्तयन्तीः राजसूयाभिनिष्पत्त्य्-उपाय-चिन्ताव्यापृताः । यद्वा - राजसूयाय चिताना देवा अगृह्णन् ।
राजेह सूयते राजा वानेन सूयते इति राजसूयः क्रतुः, ‘राजसूयसूर्य’ इति क्यपि निपात्यते ।
चिती सञ्चेतने, चुरादिरनुदात्तेत्, ‘बहुलमन्यत्रापि’ इति णिलुक्, ‘बहुलं छन्दसि’ इति शपो लुक्, लसार्वधातुकानुदात्तत्वे धातुस्वरः ।
याभिर् युष्माभिर् मित्रावरुणौ कर्मस्व् अभ्यषिञ्चन् देवाः, याभिश्च युष्माभिर् इन्द्रम् अभ्यषिञ्चन् देवाः, अरातींश् चात्यनयन् इन्द्रं सर्वान् शत्रूनतीत्योपरीन्द्रं स्थापितवन्तः ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ - रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑+++(←नामोहः)+++ दत्त ॥
Keith
Ye are givers of the kingdom; give N. N. the kingdom.
मूलम्
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑ दत्त ॥
भट्टभास्कर-टीका
ग्रहणे तु यस्माद्राष्ट्रदास्स्थ, तस्मादमुष्मै राजेन्द्रवर्मणे राष्ट्रं दत्त ; ता वो गृह्णामीति ॥
भास्करोक्त-विनियोगः
4अथानुस्रोता य ऊर्मिस्तज्जलं गृह्णाति - वृषसेनोसीति ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
वृ॑ष-से॒नो॑ऽसि ।
Keith
thou art the male host,
मूलम्
वृ॑षसे॒नो॑ऽसि ।
भट्टभास्कर-टीका
सेक्त्री सेना यस्य संघातत्वेन महत्त्वात् सेकसामर्थ्याच्च । छान्दसमन्तोदात्तत्वम् । केचित्तु - वृषास्यूर्मिरित्येतावता ऊर्मिजलं गृह्णाति, वृषसेनोसीति पल्वल्यमिति ॥
राष्ट्रदाः ...{Loading}...
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
आपो दे॒वीर् मधु॑मतीर् अगृह्ण॒न्न्
ऊर्ज॑स्वती राज॒सूया॑य॒ चिता॑नाः ।
याभि॑र् मि॒त्रा-वरु॑णाव् अ॒भ्यषि॑ञ्च॒न् +++(देवाः)+++,
याभि॒र् इन्द्र॒म् अन॑य॒न्न् अत्य् अरा॑तीः ॥
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
Keith
They have taken the waters, divine,
Rich in sweetness, full of strength, caring for the royal consecration;
Whereby they anointed Mitra and Varuna,
Whereby they led Indra beyond his foes.
भट्टभास्कर-टीका
तादृशीर्व आपः व्यापनस्वभावाः देवीः दीप्तिमतीः मधुमतीः मधुरसवतीः अगृह्णन् देवाः, ऋत्वीजो वा । ऊर्जस्वतीः बलवतीः राजसूयाय राजसूयार्थं राजसूये अभिषेकार्थम् अगृह्णन् चितानाः चिन्तयन्तीः राजसूयाभिनिष्पत्त्य्-उपाय-चिन्ताव्यापृताः । यद्वा - राजसूयाय चिताना देवा अगृह्णन् ।
राजेह सूयते राजा वानेन सूयते इति राजसूयः क्रतुः, ‘राजसूयसूर्य’ इति क्यपि निपात्यते ।
चिती सञ्चेतने, चुरादिरनुदात्तेत्, ‘बहुलमन्यत्रापि’ इति णिलुक्, ‘बहुलं छन्दसि’ इति शपो लुक्, लसार्वधातुकानुदात्तत्वे धातुस्वरः ।
याभिर् युष्माभिर् मित्रावरुणौ कर्मस्व् अभ्यषिञ्चन् देवाः, याभिश्च युष्माभिर् इन्द्रम् अभ्यषिञ्चन् देवाः, अरातींश् चात्यनयन् इन्द्रं सर्वान् शत्रूनतीत्योपरीन्द्रं स्थापितवन्तः ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रन्द॑त्त॒ स्वाहा॑॥
Keith
Ye are givers of the kingdom; give ye the kingdom, hail!
मूलम्
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रन्द॑त्त॒ स्वाहा॑॥
भट्टभास्कर-टीका
ता यूयं राष्ट्रदास्स्थ राष्ट्रस्य दात्र्यस्स्थ, अद्भिर्हि राष्ट्रं भवति । ता यूयमस्मै राष्ट्रं दत्त, स्वाहा स्वाहुतमिदमाज्यमस्तु इति होमे ।
विश्वास-प्रस्तुतिः
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ - रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑+++(←नामोहः)+++ दत्त ॥
Keith
Ye are givers of the kingdom; give N. N. the kingdom.
मूलम्
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑ दत्त ॥
भट्टभास्कर-टीका
ग्रहणे तु यस्माद्राष्ट्रदास्स्थ, तस्मादमुष्मै राजेन्द्रवर्मणे राष्ट्रं दत्त ; ता वो गृह्णामीति ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
[वृ॑षसे॒नो॑ऽसि ।]
राष्ट्रदाः अमुष्मै ...{Loading}...
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
आपो दे॒वीर् मधु॑मतीर् अगृह्ण॒न्न्
ऊर्ज॑स्वती राज॒सूया॑य॒ चिता॑नाः ।
याभि॑र् मि॒त्रा-वरु॑णाव् अ॒भ्यषि॑ञ्च॒न् +++(देवाः)+++,
याभि॒र् इन्द्र॒म् अन॑य॒न्न् अत्य् अरा॑तीः ॥
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
Keith
They have taken the waters, divine,
Rich in sweetness, full of strength, caring for the royal consecration;
Whereby they anointed Mitra and Varuna,
Whereby they led Indra beyond his foes.
भट्टभास्कर-टीका
तादृशीर्व आपः व्यापनस्वभावाः देवीः दीप्तिमतीः मधुमतीः मधुरसवतीः अगृह्णन् देवाः, ऋत्वीजो वा । ऊर्जस्वतीः बलवतीः राजसूयाय राजसूयार्थं राजसूये अभिषेकार्थम् अगृह्णन् चितानाः चिन्तयन्तीः राजसूयाभिनिष्पत्त्य्-उपाय-चिन्ताव्यापृताः । यद्वा - राजसूयाय चिताना देवा अगृह्णन् ।
राजेह सूयते राजा वानेन सूयते इति राजसूयः क्रतुः, ‘राजसूयसूर्य’ इति क्यपि निपात्यते ।
चिती सञ्चेतने, चुरादिरनुदात्तेत्, ‘बहुलमन्यत्रापि’ इति णिलुक्, ‘बहुलं छन्दसि’ इति शपो लुक्, लसार्वधातुकानुदात्तत्वे धातुस्वरः ।
याभिर् युष्माभिर् मित्रावरुणौ कर्मस्व् अभ्यषिञ्चन् देवाः, याभिश्च युष्माभिर् इन्द्रम् अभ्यषिञ्चन् देवाः, अरातींश् चात्यनयन् इन्द्रं सर्वान् शत्रूनतीत्योपरीन्द्रं स्थापितवन्तः ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ - रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑+++(←नामोहः)+++ दत्त ॥
Keith
Ye are givers of the kingdom; give N. N. the kingdom.
मूलम्
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑ दत्त ॥
भट्टभास्कर-टीका
ग्रहणे तु यस्माद्राष्ट्रदास्स्थ, तस्मादमुष्मै राजेन्द्रवर्मणे राष्ट्रं दत्त ; ता वो गृह्णामीति ॥
भास्करोक्त-विनियोगः
5अथ कूप्या गृह्णाति - व्रजक्षितस्स्थ इति ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
व्रज॒-क्षित॑स्+++(=आश्रयाः)+++ स्थ।
Keith
ye are the pen-dwellers,
मूलम्
व्रज॒क्षित॑स्स्थ।
भट्टभास्कर-टीका
व्रजे वेष्टितेवकाशे क्षियन्ति निवसन्तीति व्रजक्षितः । क्षि निवासगत्योः ॥
राष्ट्रदाः ...{Loading}...
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
आपो दे॒वीर् मधु॑मतीर् अगृह्ण॒न्न्
ऊर्ज॑स्वती राज॒सूया॑य॒ चिता॑नाः ।
याभि॑र् मि॒त्रा-वरु॑णाव् अ॒भ्यषि॑ञ्च॒न् +++(देवाः)+++,
याभि॒र् इन्द्र॒म् अन॑य॒न्न् अत्य् अरा॑तीः ॥
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
Keith
They have taken the waters, divine,
Rich in sweetness, full of strength, caring for the royal consecration;
Whereby they anointed Mitra and Varuna,
Whereby they led Indra beyond his foes.
भट्टभास्कर-टीका
तादृशीर्व आपः व्यापनस्वभावाः देवीः दीप्तिमतीः मधुमतीः मधुरसवतीः अगृह्णन् देवाः, ऋत्वीजो वा । ऊर्जस्वतीः बलवतीः राजसूयाय राजसूयार्थं राजसूये अभिषेकार्थम् अगृह्णन् चितानाः चिन्तयन्तीः राजसूयाभिनिष्पत्त्य्-उपाय-चिन्ताव्यापृताः । यद्वा - राजसूयाय चिताना देवा अगृह्णन् ।
राजेह सूयते राजा वानेन सूयते इति राजसूयः क्रतुः, ‘राजसूयसूर्य’ इति क्यपि निपात्यते ।
चिती सञ्चेतने, चुरादिरनुदात्तेत्, ‘बहुलमन्यत्रापि’ इति णिलुक्, ‘बहुलं छन्दसि’ इति शपो लुक्, लसार्वधातुकानुदात्तत्वे धातुस्वरः ।
याभिर् युष्माभिर् मित्रावरुणौ कर्मस्व् अभ्यषिञ्चन् देवाः, याभिश्च युष्माभिर् इन्द्रम् अभ्यषिञ्चन् देवाः, अरातींश् चात्यनयन् इन्द्रं सर्वान् शत्रूनतीत्योपरीन्द्रं स्थापितवन्तः ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रन्द॑त्त॒ स्वाहा॑॥
Keith
Ye are givers of the kingdom; give ye the kingdom, hail!
मूलम्
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रन्द॑त्त॒ स्वाहा॑॥
भट्टभास्कर-टीका
ता यूयं राष्ट्रदास्स्थ राष्ट्रस्य दात्र्यस्स्थ, अद्भिर्हि राष्ट्रं भवति । ता यूयमस्मै राष्ट्रं दत्त, स्वाहा स्वाहुतमिदमाज्यमस्तु इति होमे ।
विश्वास-प्रस्तुतिः
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ - रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑+++(←नामोहः)+++ दत्त ॥
Keith
Ye are givers of the kingdom; give N. N. the kingdom.
मूलम्
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑ दत्त ॥
भट्टभास्कर-टीका
ग्रहणे तु यस्माद्राष्ट्रदास्स्थ, तस्मादमुष्मै राजेन्द्रवर्मणे राष्ट्रं दत्त ; ता वो गृह्णामीति ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
[व्रज॒क्षित॑स् स्थ।]
राष्ट्रदाः अमुष्मै ...{Loading}...
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
आपो दे॒वीर् मधु॑मतीर् अगृह्ण॒न्न्
ऊर्ज॑स्वती राज॒सूया॑य॒ चिता॑नाः ।
याभि॑र् मि॒त्रा-वरु॑णाव् अ॒भ्यषि॑ञ्च॒न् +++(देवाः)+++,
याभि॒र् इन्द्र॒म् अन॑य॒न्न् अत्य् अरा॑तीः ॥
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
Keith
They have taken the waters, divine,
Rich in sweetness, full of strength, caring for the royal consecration;
Whereby they anointed Mitra and Varuna,
Whereby they led Indra beyond his foes.
भट्टभास्कर-टीका
तादृशीर्व आपः व्यापनस्वभावाः देवीः दीप्तिमतीः मधुमतीः मधुरसवतीः अगृह्णन् देवाः, ऋत्वीजो वा । ऊर्जस्वतीः बलवतीः राजसूयाय राजसूयार्थं राजसूये अभिषेकार्थम् अगृह्णन् चितानाः चिन्तयन्तीः राजसूयाभिनिष्पत्त्य्-उपाय-चिन्ताव्यापृताः । यद्वा - राजसूयाय चिताना देवा अगृह्णन् ।
राजेह सूयते राजा वानेन सूयते इति राजसूयः क्रतुः, ‘राजसूयसूर्य’ इति क्यपि निपात्यते ।
चिती सञ्चेतने, चुरादिरनुदात्तेत्, ‘बहुलमन्यत्रापि’ इति णिलुक्, ‘बहुलं छन्दसि’ इति शपो लुक्, लसार्वधातुकानुदात्तत्वे धातुस्वरः ।
याभिर् युष्माभिर् मित्रावरुणौ कर्मस्व् अभ्यषिञ्चन् देवाः, याभिश्च युष्माभिर् इन्द्रम् अभ्यषिञ्चन् देवाः, अरातींश् चात्यनयन् इन्द्रं सर्वान् शत्रूनतीत्योपरीन्द्रं स्थापितवन्तः ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ - रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑+++(←नामोहः)+++ दत्त ॥
Keith
Ye are givers of the kingdom; give N. N. the kingdom.
मूलम्
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑ दत्त ॥
भट्टभास्कर-टीका
ग्रहणे तु यस्माद्राष्ट्रदास्स्थ, तस्मादमुष्मै राजेन्द्रवर्मणे राष्ट्रं दत्त ; ता वो गृह्णामीति ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
म॒रुता॒म् ओज॑स् स्थ ।
Keith
ye are the strength of the Maruts,
मूलम्
म॒रुता॒मोज॑स्स्थ ।
भट्टभास्कर-टीका
6प्रतीपोदकमावर्तजलं गृह्णाति - मरुतामोजस्स्थेति ॥ मरुतां वायूनामोजः बलं स्थ ; तेन निर्वृत्तत्वात् ॥
राष्ट्रदाः ...{Loading}...
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
आपो दे॒वीर् मधु॑मतीर् अगृह्ण॒न्न्
ऊर्ज॑स्वती राज॒सूया॑य॒ चिता॑नाः ।
याभि॑र् मि॒त्रा-वरु॑णाव् अ॒भ्यषि॑ञ्च॒न् +++(देवाः)+++,
याभि॒र् इन्द्र॒म् अन॑य॒न्न् अत्य् अरा॑तीः ॥
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
Keith
They have taken the waters, divine,
Rich in sweetness, full of strength, caring for the royal consecration;
Whereby they anointed Mitra and Varuna,
Whereby they led Indra beyond his foes.
भट्टभास्कर-टीका
तादृशीर्व आपः व्यापनस्वभावाः देवीः दीप्तिमतीः मधुमतीः मधुरसवतीः अगृह्णन् देवाः, ऋत्वीजो वा । ऊर्जस्वतीः बलवतीः राजसूयाय राजसूयार्थं राजसूये अभिषेकार्थम् अगृह्णन् चितानाः चिन्तयन्तीः राजसूयाभिनिष्पत्त्य्-उपाय-चिन्ताव्यापृताः । यद्वा - राजसूयाय चिताना देवा अगृह्णन् ।
राजेह सूयते राजा वानेन सूयते इति राजसूयः क्रतुः, ‘राजसूयसूर्य’ इति क्यपि निपात्यते ।
चिती सञ्चेतने, चुरादिरनुदात्तेत्, ‘बहुलमन्यत्रापि’ इति णिलुक्, ‘बहुलं छन्दसि’ इति शपो लुक्, लसार्वधातुकानुदात्तत्वे धातुस्वरः ।
याभिर् युष्माभिर् मित्रावरुणौ कर्मस्व् अभ्यषिञ्चन् देवाः, याभिश्च युष्माभिर् इन्द्रम् अभ्यषिञ्चन् देवाः, अरातींश् चात्यनयन् इन्द्रं सर्वान् शत्रूनतीत्योपरीन्द्रं स्थापितवन्तः ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रन्द॑त्त॒ स्वाहा॑॥
Keith
Ye are givers of the kingdom; give ye the kingdom, hail!
मूलम्
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रन्द॑त्त॒ स्वाहा॑॥
भट्टभास्कर-टीका
ता यूयं राष्ट्रदास्स्थ राष्ट्रस्य दात्र्यस्स्थ, अद्भिर्हि राष्ट्रं भवति । ता यूयमस्मै राष्ट्रं दत्त, स्वाहा स्वाहुतमिदमाज्यमस्तु इति होमे ।
विश्वास-प्रस्तुतिः
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ - रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑+++(←नामोहः)+++ दत्त ॥
Keith
Ye are givers of the kingdom; give N. N. the kingdom.
मूलम्
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑ दत्त ॥
भट्टभास्कर-टीका
ग्रहणे तु यस्माद्राष्ट्रदास्स्थ, तस्मादमुष्मै राजेन्द्रवर्मणे राष्ट्रं दत्त ; ता वो गृह्णामीति ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
[म॒रुता॒म् ओज॑स् स्थ ।]
राष्ट्रदाः अमुष्मै ...{Loading}...
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
आपो दे॒वीर् मधु॑मतीर् अगृह्ण॒न्न्
ऊर्ज॑स्वती राज॒सूया॑य॒ चिता॑नाः ।
याभि॑र् मि॒त्रा-वरु॑णाव् अ॒भ्यषि॑ञ्च॒न् +++(देवाः)+++,
याभि॒र् इन्द्र॒म् अन॑य॒न्न् अत्य् अरा॑तीः ॥
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
Keith
They have taken the waters, divine,
Rich in sweetness, full of strength, caring for the royal consecration;
Whereby they anointed Mitra and Varuna,
Whereby they led Indra beyond his foes.
भट्टभास्कर-टीका
तादृशीर्व आपः व्यापनस्वभावाः देवीः दीप्तिमतीः मधुमतीः मधुरसवतीः अगृह्णन् देवाः, ऋत्वीजो वा । ऊर्जस्वतीः बलवतीः राजसूयाय राजसूयार्थं राजसूये अभिषेकार्थम् अगृह्णन् चितानाः चिन्तयन्तीः राजसूयाभिनिष्पत्त्य्-उपाय-चिन्ताव्यापृताः । यद्वा - राजसूयाय चिताना देवा अगृह्णन् ।
राजेह सूयते राजा वानेन सूयते इति राजसूयः क्रतुः, ‘राजसूयसूर्य’ इति क्यपि निपात्यते ।
चिती सञ्चेतने, चुरादिरनुदात्तेत्, ‘बहुलमन्यत्रापि’ इति णिलुक्, ‘बहुलं छन्दसि’ इति शपो लुक्, लसार्वधातुकानुदात्तत्वे धातुस्वरः ।
याभिर् युष्माभिर् मित्रावरुणौ कर्मस्व् अभ्यषिञ्चन् देवाः, याभिश्च युष्माभिर् इन्द्रम् अभ्यषिञ्चन् देवाः, अरातींश् चात्यनयन् इन्द्रं सर्वान् शत्रूनतीत्योपरीन्द्रं स्थापितवन्तः ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ - रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑+++(←नामोहः)+++ दत्त ॥
Keith
Ye are givers of the kingdom; give N. N. the kingdom.
मूलम्
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑ दत्त ॥
भट्टभास्कर-टीका
ग्रहणे तु यस्माद्राष्ट्रदास्स्थ, तस्मादमुष्मै राजेन्द्रवर्मणे राष्ट्रं दत्त ; ता वो गृह्णामीति ॥
भास्करोक्त-विनियोगः
7आदित्ये दृश्यमाने यदा वर्षति तज्जलं गृह्णाति - सुर्यवर्चसस्स्थेति ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
सूर्य॑वर्चसस् स्थ ।
Keith
ye have the radiance of the sun,
मूलम्
सूर्य॑वर्चसस्स्थ ।
भट्टभास्कर-टीका
सूर्यं वर्चयन्ति भृशं दीपयन्ति । ‘गतिकारकयोरपि पूर्वपदप्रकृतिस्वरत्वञ्च’ इत्यसुन् । सातपेहि वर्षे भृशमादित्यो दीप्यते । बहुव्रीहिर्वा सूर्यस्येव वर्चो येषामिति । सूर्यरश्मिसंयोगेन वर्चस्वित्वात् ॥
राष्ट्रदाः ...{Loading}...
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
आपो दे॒वीर् मधु॑मतीर् अगृह्ण॒न्न्
ऊर्ज॑स्वती राज॒सूया॑य॒ चिता॑नाः ।
याभि॑र् मि॒त्रा-वरु॑णाव् अ॒भ्यषि॑ञ्च॒न् +++(देवाः)+++,
याभि॒र् इन्द्र॒म् अन॑य॒न्न् अत्य् अरा॑तीः ॥
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
Keith
They have taken the waters, divine,
Rich in sweetness, full of strength, caring for the royal consecration;
Whereby they anointed Mitra and Varuna,
Whereby they led Indra beyond his foes.
भट्टभास्कर-टीका
तादृशीर्व आपः व्यापनस्वभावाः देवीः दीप्तिमतीः मधुमतीः मधुरसवतीः अगृह्णन् देवाः, ऋत्वीजो वा । ऊर्जस्वतीः बलवतीः राजसूयाय राजसूयार्थं राजसूये अभिषेकार्थम् अगृह्णन् चितानाः चिन्तयन्तीः राजसूयाभिनिष्पत्त्य्-उपाय-चिन्ताव्यापृताः । यद्वा - राजसूयाय चिताना देवा अगृह्णन् ।
राजेह सूयते राजा वानेन सूयते इति राजसूयः क्रतुः, ‘राजसूयसूर्य’ इति क्यपि निपात्यते ।
चिती सञ्चेतने, चुरादिरनुदात्तेत्, ‘बहुलमन्यत्रापि’ इति णिलुक्, ‘बहुलं छन्दसि’ इति शपो लुक्, लसार्वधातुकानुदात्तत्वे धातुस्वरः ।
याभिर् युष्माभिर् मित्रावरुणौ कर्मस्व् अभ्यषिञ्चन् देवाः, याभिश्च युष्माभिर् इन्द्रम् अभ्यषिञ्चन् देवाः, अरातींश् चात्यनयन् इन्द्रं सर्वान् शत्रूनतीत्योपरीन्द्रं स्थापितवन्तः ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रन्द॑त्त॒ स्वाहा॑॥
Keith
Ye are givers of the kingdom; give ye the kingdom, hail!
मूलम्
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रन्द॑त्त॒ स्वाहा॑॥
भट्टभास्कर-टीका
ता यूयं राष्ट्रदास्स्थ राष्ट्रस्य दात्र्यस्स्थ, अद्भिर्हि राष्ट्रं भवति । ता यूयमस्मै राष्ट्रं दत्त, स्वाहा स्वाहुतमिदमाज्यमस्तु इति होमे ।
विश्वास-प्रस्तुतिः
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ - रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑+++(←नामोहः)+++ दत्त ॥
Keith
Ye are givers of the kingdom; give N. N. the kingdom.
मूलम्
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑ दत्त ॥
भट्टभास्कर-टीका
ग्रहणे तु यस्माद्राष्ट्रदास्स्थ, तस्मादमुष्मै राजेन्द्रवर्मणे राष्ट्रं दत्त ; ता वो गृह्णामीति ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
[सूर्य॑वर्चसस् स्थ ।]
राष्ट्रदाः अमुष्मै ...{Loading}...
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
आपो दे॒वीर् मधु॑मतीर् अगृह्ण॒न्न्
ऊर्ज॑स्वती राज॒सूया॑य॒ चिता॑नाः ।
याभि॑र् मि॒त्रा-वरु॑णाव् अ॒भ्यषि॑ञ्च॒न् +++(देवाः)+++,
याभि॒र् इन्द्र॒म् अन॑य॒न्न् अत्य् अरा॑तीः ॥
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
Keith
They have taken the waters, divine,
Rich in sweetness, full of strength, caring for the royal consecration;
Whereby they anointed Mitra and Varuna,
Whereby they led Indra beyond his foes.
भट्टभास्कर-टीका
तादृशीर्व आपः व्यापनस्वभावाः देवीः दीप्तिमतीः मधुमतीः मधुरसवतीः अगृह्णन् देवाः, ऋत्वीजो वा । ऊर्जस्वतीः बलवतीः राजसूयाय राजसूयार्थं राजसूये अभिषेकार्थम् अगृह्णन् चितानाः चिन्तयन्तीः राजसूयाभिनिष्पत्त्य्-उपाय-चिन्ताव्यापृताः । यद्वा - राजसूयाय चिताना देवा अगृह्णन् ।
राजेह सूयते राजा वानेन सूयते इति राजसूयः क्रतुः, ‘राजसूयसूर्य’ इति क्यपि निपात्यते ।
चिती सञ्चेतने, चुरादिरनुदात्तेत्, ‘बहुलमन्यत्रापि’ इति णिलुक्, ‘बहुलं छन्दसि’ इति शपो लुक्, लसार्वधातुकानुदात्तत्वे धातुस्वरः ।
याभिर् युष्माभिर् मित्रावरुणौ कर्मस्व् अभ्यषिञ्चन् देवाः, याभिश्च युष्माभिर् इन्द्रम् अभ्यषिञ्चन् देवाः, अरातींश् चात्यनयन् इन्द्रं सर्वान् शत्रूनतीत्योपरीन्द्रं स्थापितवन्तः ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ - रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑+++(←नामोहः)+++ दत्त ॥
Keith
Ye are givers of the kingdom; give N. N. the kingdom.
मूलम्
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑ दत्त ॥
भट्टभास्कर-टीका
ग्रहणे तु यस्माद्राष्ट्रदास्स्थ, तस्मादमुष्मै राजेन्द्रवर्मणे राष्ट्रं दत्त ; ता वो गृह्णामीति ॥
भास्करोक्त-विनियोगः
8यत्र कुत्र चित्प्रसन्नं जलं गृह्णाति - सूर्यत्वचसस्स्थेति ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
सूर्य॑-त्वचसस् स्थ ।
Keith
ye have the brightness of the sun,
मूलम्
सूर्य॑त्वचसस्स्थ ।
भट्टभास्कर-टीका
त्वच संवरणे, सुर्यं त्वचन्ति संवृण्वन्ति । पूर्ववदसुन् । यासु खलु निर्मलास्वप्सु रूपाणि परिदृश्यन्ते ताः खलु सूर्यरूपप्रकाशनं सूर्यमपि स्वमहिम्ना संवृण्वन्ति ॥
राष्ट्रदाः ...{Loading}...
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
आपो दे॒वीर् मधु॑मतीर् अगृह्ण॒न्न्
ऊर्ज॑स्वती राज॒सूया॑य॒ चिता॑नाः ।
याभि॑र् मि॒त्रा-वरु॑णाव् अ॒भ्यषि॑ञ्च॒न् +++(देवाः)+++,
याभि॒र् इन्द्र॒म् अन॑य॒न्न् अत्य् अरा॑तीः ॥
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
Keith
They have taken the waters, divine,
Rich in sweetness, full of strength, caring for the royal consecration;
Whereby they anointed Mitra and Varuna,
Whereby they led Indra beyond his foes.
भट्टभास्कर-टीका
तादृशीर्व आपः व्यापनस्वभावाः देवीः दीप्तिमतीः मधुमतीः मधुरसवतीः अगृह्णन् देवाः, ऋत्वीजो वा । ऊर्जस्वतीः बलवतीः राजसूयाय राजसूयार्थं राजसूये अभिषेकार्थम् अगृह्णन् चितानाः चिन्तयन्तीः राजसूयाभिनिष्पत्त्य्-उपाय-चिन्ताव्यापृताः । यद्वा - राजसूयाय चिताना देवा अगृह्णन् ।
राजेह सूयते राजा वानेन सूयते इति राजसूयः क्रतुः, ‘राजसूयसूर्य’ इति क्यपि निपात्यते ।
चिती सञ्चेतने, चुरादिरनुदात्तेत्, ‘बहुलमन्यत्रापि’ इति णिलुक्, ‘बहुलं छन्दसि’ इति शपो लुक्, लसार्वधातुकानुदात्तत्वे धातुस्वरः ।
याभिर् युष्माभिर् मित्रावरुणौ कर्मस्व् अभ्यषिञ्चन् देवाः, याभिश्च युष्माभिर् इन्द्रम् अभ्यषिञ्चन् देवाः, अरातींश् चात्यनयन् इन्द्रं सर्वान् शत्रूनतीत्योपरीन्द्रं स्थापितवन्तः ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रन्द॑त्त॒ स्वाहा॑॥
Keith
Ye are givers of the kingdom; give ye the kingdom, hail!
मूलम्
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रन्द॑त्त॒ स्वाहा॑॥
भट्टभास्कर-टीका
ता यूयं राष्ट्रदास्स्थ राष्ट्रस्य दात्र्यस्स्थ, अद्भिर्हि राष्ट्रं भवति । ता यूयमस्मै राष्ट्रं दत्त, स्वाहा स्वाहुतमिदमाज्यमस्तु इति होमे ।
विश्वास-प्रस्तुतिः
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ - रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑+++(←नामोहः)+++ दत्त ॥
Keith
Ye are givers of the kingdom; give N. N. the kingdom.
मूलम्
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑ दत्त ॥
भट्टभास्कर-टीका
ग्रहणे तु यस्माद्राष्ट्रदास्स्थ, तस्मादमुष्मै राजेन्द्रवर्मणे राष्ट्रं दत्त ; ता वो गृह्णामीति ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
[सूर्य॑-त्वचसस् स्थ ।]
राष्ट्रदाः अमुष्मै ...{Loading}...
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
आपो दे॒वीर् मधु॑मतीर् अगृह्ण॒न्न्
ऊर्ज॑स्वती राज॒सूया॑य॒ चिता॑नाः ।
याभि॑र् मि॒त्रा-वरु॑णाव् अ॒भ्यषि॑ञ्च॒न् +++(देवाः)+++,
याभि॒र् इन्द्र॒म् अन॑य॒न्न् अत्य् अरा॑तीः ॥
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
Keith
They have taken the waters, divine,
Rich in sweetness, full of strength, caring for the royal consecration;
Whereby they anointed Mitra and Varuna,
Whereby they led Indra beyond his foes.
भट्टभास्कर-टीका
तादृशीर्व आपः व्यापनस्वभावाः देवीः दीप्तिमतीः मधुमतीः मधुरसवतीः अगृह्णन् देवाः, ऋत्वीजो वा । ऊर्जस्वतीः बलवतीः राजसूयाय राजसूयार्थं राजसूये अभिषेकार्थम् अगृह्णन् चितानाः चिन्तयन्तीः राजसूयाभिनिष्पत्त्य्-उपाय-चिन्ताव्यापृताः । यद्वा - राजसूयाय चिताना देवा अगृह्णन् ।
राजेह सूयते राजा वानेन सूयते इति राजसूयः क्रतुः, ‘राजसूयसूर्य’ इति क्यपि निपात्यते ।
चिती सञ्चेतने, चुरादिरनुदात्तेत्, ‘बहुलमन्यत्रापि’ इति णिलुक्, ‘बहुलं छन्दसि’ इति शपो लुक्, लसार्वधातुकानुदात्तत्वे धातुस्वरः ।
याभिर् युष्माभिर् मित्रावरुणौ कर्मस्व् अभ्यषिञ्चन् देवाः, याभिश्च युष्माभिर् इन्द्रम् अभ्यषिञ्चन् देवाः, अरातींश् चात्यनयन् इन्द्रं सर्वान् शत्रूनतीत्योपरीन्द्रं स्थापितवन्तः ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ - रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑+++(←नामोहः)+++ दत्त ॥
Keith
Ye are givers of the kingdom; give N. N. the kingdom.
मूलम्
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑ दत्त ॥
भट्टभास्कर-टीका
ग्रहणे तु यस्माद्राष्ट्रदास्स्थ, तस्मादमुष्मै राजेन्द्रवर्मणे राष्ट्रं दत्त ; ता वो गृह्णामीति ॥
भास्करोक्त-विनियोगः
9स्थावराणां गृह्णाति, ह्रादीर् वा - मान्दास् स्थेति ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
मान्दाः॑ स्थ ।
Keith
ye are delightful,
मूलम्
मान्दाः॑ स्थ ।
भट्टभास्कर-टीका
मन्दस्वभावाः । मां दत्तदेवेभ्य इति ह्रादं कुर्वाणाः, अशोष्या इत्यन्ये ॥
राष्ट्रदाः ...{Loading}...
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
आपो दे॒वीर् मधु॑मतीर् अगृह्ण॒न्न्
ऊर्ज॑स्वती राज॒सूया॑य॒ चिता॑नाः ।
याभि॑र् मि॒त्रा-वरु॑णाव् अ॒भ्यषि॑ञ्च॒न् +++(देवाः)+++,
याभि॒र् इन्द्र॒म् अन॑य॒न्न् अत्य् अरा॑तीः ॥
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
Keith
They have taken the waters, divine,
Rich in sweetness, full of strength, caring for the royal consecration;
Whereby they anointed Mitra and Varuna,
Whereby they led Indra beyond his foes.
भट्टभास्कर-टीका
तादृशीर्व आपः व्यापनस्वभावाः देवीः दीप्तिमतीः मधुमतीः मधुरसवतीः अगृह्णन् देवाः, ऋत्वीजो वा । ऊर्जस्वतीः बलवतीः राजसूयाय राजसूयार्थं राजसूये अभिषेकार्थम् अगृह्णन् चितानाः चिन्तयन्तीः राजसूयाभिनिष्पत्त्य्-उपाय-चिन्ताव्यापृताः । यद्वा - राजसूयाय चिताना देवा अगृह्णन् ।
राजेह सूयते राजा वानेन सूयते इति राजसूयः क्रतुः, ‘राजसूयसूर्य’ इति क्यपि निपात्यते ।
चिती सञ्चेतने, चुरादिरनुदात्तेत्, ‘बहुलमन्यत्रापि’ इति णिलुक्, ‘बहुलं छन्दसि’ इति शपो लुक्, लसार्वधातुकानुदात्तत्वे धातुस्वरः ।
याभिर् युष्माभिर् मित्रावरुणौ कर्मस्व् अभ्यषिञ्चन् देवाः, याभिश्च युष्माभिर् इन्द्रम् अभ्यषिञ्चन् देवाः, अरातींश् चात्यनयन् इन्द्रं सर्वान् शत्रूनतीत्योपरीन्द्रं स्थापितवन्तः ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रन्द॑त्त॒ स्वाहा॑॥
Keith
Ye are givers of the kingdom; give ye the kingdom, hail!
मूलम्
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रन्द॑त्त॒ स्वाहा॑॥
भट्टभास्कर-टीका
ता यूयं राष्ट्रदास्स्थ राष्ट्रस्य दात्र्यस्स्थ, अद्भिर्हि राष्ट्रं भवति । ता यूयमस्मै राष्ट्रं दत्त, स्वाहा स्वाहुतमिदमाज्यमस्तु इति होमे ।
विश्वास-प्रस्तुतिः
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ - रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑+++(←नामोहः)+++ दत्त ॥
Keith
Ye are givers of the kingdom; give N. N. the kingdom.
मूलम्
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑ दत्त ॥
भट्टभास्कर-टीका
ग्रहणे तु यस्माद्राष्ट्रदास्स्थ, तस्मादमुष्मै राजेन्द्रवर्मणे राष्ट्रं दत्त ; ता वो गृह्णामीति ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
[मान्दाः॑ स्थ ।]
राष्ट्रदाः अमुष्मै ...{Loading}...
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
आपो दे॒वीर् मधु॑मतीर् अगृह्ण॒न्न्
ऊर्ज॑स्वती राज॒सूया॑य॒ चिता॑नाः ।
याभि॑र् मि॒त्रा-वरु॑णाव् अ॒भ्यषि॑ञ्च॒न् +++(देवाः)+++,
याभि॒र् इन्द्र॒म् अन॑य॒न्न् अत्य् अरा॑तीः ॥
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
Keith
They have taken the waters, divine,
Rich in sweetness, full of strength, caring for the royal consecration;
Whereby they anointed Mitra and Varuna,
Whereby they led Indra beyond his foes.
भट्टभास्कर-टीका
तादृशीर्व आपः व्यापनस्वभावाः देवीः दीप्तिमतीः मधुमतीः मधुरसवतीः अगृह्णन् देवाः, ऋत्वीजो वा । ऊर्जस्वतीः बलवतीः राजसूयाय राजसूयार्थं राजसूये अभिषेकार्थम् अगृह्णन् चितानाः चिन्तयन्तीः राजसूयाभिनिष्पत्त्य्-उपाय-चिन्ताव्यापृताः । यद्वा - राजसूयाय चिताना देवा अगृह्णन् ।
राजेह सूयते राजा वानेन सूयते इति राजसूयः क्रतुः, ‘राजसूयसूर्य’ इति क्यपि निपात्यते ।
चिती सञ्चेतने, चुरादिरनुदात्तेत्, ‘बहुलमन्यत्रापि’ इति णिलुक्, ‘बहुलं छन्दसि’ इति शपो लुक्, लसार्वधातुकानुदात्तत्वे धातुस्वरः ।
याभिर् युष्माभिर् मित्रावरुणौ कर्मस्व् अभ्यषिञ्चन् देवाः, याभिश्च युष्माभिर् इन्द्रम् अभ्यषिञ्चन् देवाः, अरातींश् चात्यनयन् इन्द्रं सर्वान् शत्रूनतीत्योपरीन्द्रं स्थापितवन्तः ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ - रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑+++(←नामोहः)+++ दत्त ॥
Keith
Ye are givers of the kingdom; give N. N. the kingdom.
मूलम्
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑ दत्त ॥
भट्टभास्कर-टीका
ग्रहणे तु यस्माद्राष्ट्रदास्स्थ, तस्मादमुष्मै राजेन्द्रवर्मणे राष्ट्रं दत्त ; ता वो गृह्णामीति ॥
भास्करोक्त-विनियोगः
10अवश्यायोदकं गृह्णाति - वाशास्थेति ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
वाशाः॑ स्थ ।
Keith
ye are obedient,
मूलम्
वाशाः॑ स्थ ।
भट्टभास्कर-टीका
वाशा वश्याः नीहारो हि नदीप्रवाहवन्मनुष्यगतिं न प्रतिबध्नाति ; ततो वश्यत्वम् ॥
राष्ट्रदाः ...{Loading}...
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
आपो दे॒वीर् मधु॑मतीर् अगृह्ण॒न्न्
ऊर्ज॑स्वती राज॒सूया॑य॒ चिता॑नाः ।
याभि॑र् मि॒त्रा-वरु॑णाव् अ॒भ्यषि॑ञ्च॒न् +++(देवाः)+++,
याभि॒र् इन्द्र॒म् अन॑य॒न्न् अत्य् अरा॑तीः ॥
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
Keith
They have taken the waters, divine,
Rich in sweetness, full of strength, caring for the royal consecration;
Whereby they anointed Mitra and Varuna,
Whereby they led Indra beyond his foes.
भट्टभास्कर-टीका
तादृशीर्व आपः व्यापनस्वभावाः देवीः दीप्तिमतीः मधुमतीः मधुरसवतीः अगृह्णन् देवाः, ऋत्वीजो वा । ऊर्जस्वतीः बलवतीः राजसूयाय राजसूयार्थं राजसूये अभिषेकार्थम् अगृह्णन् चितानाः चिन्तयन्तीः राजसूयाभिनिष्पत्त्य्-उपाय-चिन्ताव्यापृताः । यद्वा - राजसूयाय चिताना देवा अगृह्णन् ।
राजेह सूयते राजा वानेन सूयते इति राजसूयः क्रतुः, ‘राजसूयसूर्य’ इति क्यपि निपात्यते ।
चिती सञ्चेतने, चुरादिरनुदात्तेत्, ‘बहुलमन्यत्रापि’ इति णिलुक्, ‘बहुलं छन्दसि’ इति शपो लुक्, लसार्वधातुकानुदात्तत्वे धातुस्वरः ।
याभिर् युष्माभिर् मित्रावरुणौ कर्मस्व् अभ्यषिञ्चन् देवाः, याभिश्च युष्माभिर् इन्द्रम् अभ्यषिञ्चन् देवाः, अरातींश् चात्यनयन् इन्द्रं सर्वान् शत्रूनतीत्योपरीन्द्रं स्थापितवन्तः ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रन्द॑त्त॒ स्वाहा॑॥
Keith
Ye are givers of the kingdom; give ye the kingdom, hail!
मूलम्
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रन्द॑त्त॒ स्वाहा॑॥
भट्टभास्कर-टीका
ता यूयं राष्ट्रदास्स्थ राष्ट्रस्य दात्र्यस्स्थ, अद्भिर्हि राष्ट्रं भवति । ता यूयमस्मै राष्ट्रं दत्त, स्वाहा स्वाहुतमिदमाज्यमस्तु इति होमे ।
विश्वास-प्रस्तुतिः
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ - रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑+++(←नामोहः)+++ दत्त ॥
Keith
Ye are givers of the kingdom; give N. N. the kingdom.
मूलम्
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑ दत्त ॥
भट्टभास्कर-टीका
ग्रहणे तु यस्माद्राष्ट्रदास्स्थ, तस्मादमुष्मै राजेन्द्रवर्मणे राष्ट्रं दत्त ; ता वो गृह्णामीति ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
[वाशाः॑ स्थ ।]
राष्ट्रदाः अमुष्मै ...{Loading}...
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
आपो दे॒वीर् मधु॑मतीर् अगृह्ण॒न्न्
ऊर्ज॑स्वती राज॒सूया॑य॒ चिता॑नाः ।
याभि॑र् मि॒त्रा-वरु॑णाव् अ॒भ्यषि॑ञ्च॒न् +++(देवाः)+++,
याभि॒र् इन्द्र॒म् अन॑य॒न्न् अत्य् अरा॑तीः ॥
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
Keith
They have taken the waters, divine,
Rich in sweetness, full of strength, caring for the royal consecration;
Whereby they anointed Mitra and Varuna,
Whereby they led Indra beyond his foes.
भट्टभास्कर-टीका
तादृशीर्व आपः व्यापनस्वभावाः देवीः दीप्तिमतीः मधुमतीः मधुरसवतीः अगृह्णन् देवाः, ऋत्वीजो वा । ऊर्जस्वतीः बलवतीः राजसूयाय राजसूयार्थं राजसूये अभिषेकार्थम् अगृह्णन् चितानाः चिन्तयन्तीः राजसूयाभिनिष्पत्त्य्-उपाय-चिन्ताव्यापृताः । यद्वा - राजसूयाय चिताना देवा अगृह्णन् ।
राजेह सूयते राजा वानेन सूयते इति राजसूयः क्रतुः, ‘राजसूयसूर्य’ इति क्यपि निपात्यते ।
चिती सञ्चेतने, चुरादिरनुदात्तेत्, ‘बहुलमन्यत्रापि’ इति णिलुक्, ‘बहुलं छन्दसि’ इति शपो लुक्, लसार्वधातुकानुदात्तत्वे धातुस्वरः ।
याभिर् युष्माभिर् मित्रावरुणौ कर्मस्व् अभ्यषिञ्चन् देवाः, याभिश्च युष्माभिर् इन्द्रम् अभ्यषिञ्चन् देवाः, अरातींश् चात्यनयन् इन्द्रं सर्वान् शत्रूनतीत्योपरीन्द्रं स्थापितवन्तः ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ - रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑+++(←नामोहः)+++ दत्त ॥
Keith
Ye are givers of the kingdom; give N. N. the kingdom.
मूलम्
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑ दत्त ॥
भट्टभास्कर-टीका
ग्रहणे तु यस्माद्राष्ट्रदास्स्थ, तस्मादमुष्मै राजेन्द्रवर्मणे राष्ट्रं दत्त ; ता वो गृह्णामीति ॥
भास्करोक्त-विनियोगः
11गोरुल्ब्याः गोर् गर्भवेष्टनगता आपो गृह्णाति - शक्वरीस्स्थेति ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
शक्व॑रीस् स्थ ।
Keith
ye are powerful,
मूलम्
शक्व॑रीस्स्थ ।
भट्टभास्कर-टीका
गर्भसंरक्षणे शक्ताश्शक्वर्यः । ‘वा छन्दसि’ इति पूर्वसवार्णदीर्घत्वम् ॥
राष्ट्रदाः ...{Loading}...
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
आपो दे॒वीर् मधु॑मतीर् अगृह्ण॒न्न्
ऊर्ज॑स्वती राज॒सूया॑य॒ चिता॑नाः ।
याभि॑र् मि॒त्रा-वरु॑णाव् अ॒भ्यषि॑ञ्च॒न् +++(देवाः)+++,
याभि॒र् इन्द्र॒म् अन॑य॒न्न् अत्य् अरा॑तीः ॥
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
Keith
They have taken the waters, divine,
Rich in sweetness, full of strength, caring for the royal consecration;
Whereby they anointed Mitra and Varuna,
Whereby they led Indra beyond his foes.
भट्टभास्कर-टीका
तादृशीर्व आपः व्यापनस्वभावाः देवीः दीप्तिमतीः मधुमतीः मधुरसवतीः अगृह्णन् देवाः, ऋत्वीजो वा । ऊर्जस्वतीः बलवतीः राजसूयाय राजसूयार्थं राजसूये अभिषेकार्थम् अगृह्णन् चितानाः चिन्तयन्तीः राजसूयाभिनिष्पत्त्य्-उपाय-चिन्ताव्यापृताः । यद्वा - राजसूयाय चिताना देवा अगृह्णन् ।
राजेह सूयते राजा वानेन सूयते इति राजसूयः क्रतुः, ‘राजसूयसूर्य’ इति क्यपि निपात्यते ।
चिती सञ्चेतने, चुरादिरनुदात्तेत्, ‘बहुलमन्यत्रापि’ इति णिलुक्, ‘बहुलं छन्दसि’ इति शपो लुक्, लसार्वधातुकानुदात्तत्वे धातुस्वरः ।
याभिर् युष्माभिर् मित्रावरुणौ कर्मस्व् अभ्यषिञ्चन् देवाः, याभिश्च युष्माभिर् इन्द्रम् अभ्यषिञ्चन् देवाः, अरातींश् चात्यनयन् इन्द्रं सर्वान् शत्रूनतीत्योपरीन्द्रं स्थापितवन्तः ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रन्द॑त्त॒ स्वाहा॑॥
Keith
Ye are givers of the kingdom; give ye the kingdom, hail!
मूलम्
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रन्द॑त्त॒ स्वाहा॑॥
भट्टभास्कर-टीका
ता यूयं राष्ट्रदास्स्थ राष्ट्रस्य दात्र्यस्स्थ, अद्भिर्हि राष्ट्रं भवति । ता यूयमस्मै राष्ट्रं दत्त, स्वाहा स्वाहुतमिदमाज्यमस्तु इति होमे ।
विश्वास-प्रस्तुतिः
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ - रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑+++(←नामोहः)+++ दत्त ॥
Keith
Ye are givers of the kingdom; give N. N. the kingdom.
मूलम्
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑ दत्त ॥
भट्टभास्कर-टीका
ग्रहणे तु यस्माद्राष्ट्रदास्स्थ, तस्मादमुष्मै राजेन्द्रवर्मणे राष्ट्रं दत्त ; ता वो गृह्णामीति ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
[शक्व॑रीस् स्थ ।]
राष्ट्रदाः अमुष्मै ...{Loading}...
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
आपो दे॒वीर् मधु॑मतीर् अगृह्ण॒न्न्
ऊर्ज॑स्वती राज॒सूया॑य॒ चिता॑नाः ।
याभि॑र् मि॒त्रा-वरु॑णाव् अ॒भ्यषि॑ञ्च॒न् +++(देवाः)+++,
याभि॒र् इन्द्र॒म् अन॑य॒न्न् अत्य् अरा॑तीः ॥
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
Keith
They have taken the waters, divine,
Rich in sweetness, full of strength, caring for the royal consecration;
Whereby they anointed Mitra and Varuna,
Whereby they led Indra beyond his foes.
भट्टभास्कर-टीका
तादृशीर्व आपः व्यापनस्वभावाः देवीः दीप्तिमतीः मधुमतीः मधुरसवतीः अगृह्णन् देवाः, ऋत्वीजो वा । ऊर्जस्वतीः बलवतीः राजसूयाय राजसूयार्थं राजसूये अभिषेकार्थम् अगृह्णन् चितानाः चिन्तयन्तीः राजसूयाभिनिष्पत्त्य्-उपाय-चिन्ताव्यापृताः । यद्वा - राजसूयाय चिताना देवा अगृह्णन् ।
राजेह सूयते राजा वानेन सूयते इति राजसूयः क्रतुः, ‘राजसूयसूर्य’ इति क्यपि निपात्यते ।
चिती सञ्चेतने, चुरादिरनुदात्तेत्, ‘बहुलमन्यत्रापि’ इति णिलुक्, ‘बहुलं छन्दसि’ इति शपो लुक्, लसार्वधातुकानुदात्तत्वे धातुस्वरः ।
याभिर् युष्माभिर् मित्रावरुणौ कर्मस्व् अभ्यषिञ्चन् देवाः, याभिश्च युष्माभिर् इन्द्रम् अभ्यषिञ्चन् देवाः, अरातींश् चात्यनयन् इन्द्रं सर्वान् शत्रूनतीत्योपरीन्द्रं स्थापितवन्तः ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ - रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑+++(←नामोहः)+++ दत्त ॥
Keith
Ye are givers of the kingdom; give N. N. the kingdom.
मूलम्
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑ दत्त ॥
भट्टभास्कर-टीका
ग्रहणे तु यस्माद्राष्ट्रदास्स्थ, तस्मादमुष्मै राजेन्द्रवर्मणे राष्ट्रं दत्त ; ता वो गृह्णामीति ॥
भास्करोक्त-विनियोगः
12पयो गृह्णाति - विश्वभृतस्स्थेति ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
वि॒श्व॒भृत॑स् स्थ ।
Keith
ye are all supporters,
मूलम्
वि॒श्व॒भृत॑स्स्थ ।
भट्टभास्कर-टीका
विश्वं बिभ्रति धारयन्ति वा पोषयन्ति वा विश्वभृतः, तद्रूपेण विवक्षितत्वात् बहुवचनं स्त्रीत्वं च ॥
राष्ट्रदाः ...{Loading}...
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
आपो दे॒वीर् मधु॑मतीर् अगृह्ण॒न्न्
ऊर्ज॑स्वती राज॒सूया॑य॒ चिता॑नाः ।
याभि॑र् मि॒त्रा-वरु॑णाव् अ॒भ्यषि॑ञ्च॒न् +++(देवाः)+++,
याभि॒र् इन्द्र॒म् अन॑य॒न्न् अत्य् अरा॑तीः ॥
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
Keith
They have taken the waters, divine,
Rich in sweetness, full of strength, caring for the royal consecration;
Whereby they anointed Mitra and Varuna,
Whereby they led Indra beyond his foes.
भट्टभास्कर-टीका
तादृशीर्व आपः व्यापनस्वभावाः देवीः दीप्तिमतीः मधुमतीः मधुरसवतीः अगृह्णन् देवाः, ऋत्वीजो वा । ऊर्जस्वतीः बलवतीः राजसूयाय राजसूयार्थं राजसूये अभिषेकार्थम् अगृह्णन् चितानाः चिन्तयन्तीः राजसूयाभिनिष्पत्त्य्-उपाय-चिन्ताव्यापृताः । यद्वा - राजसूयाय चिताना देवा अगृह्णन् ।
राजेह सूयते राजा वानेन सूयते इति राजसूयः क्रतुः, ‘राजसूयसूर्य’ इति क्यपि निपात्यते ।
चिती सञ्चेतने, चुरादिरनुदात्तेत्, ‘बहुलमन्यत्रापि’ इति णिलुक्, ‘बहुलं छन्दसि’ इति शपो लुक्, लसार्वधातुकानुदात्तत्वे धातुस्वरः ।
याभिर् युष्माभिर् मित्रावरुणौ कर्मस्व् अभ्यषिञ्चन् देवाः, याभिश्च युष्माभिर् इन्द्रम् अभ्यषिञ्चन् देवाः, अरातींश् चात्यनयन् इन्द्रं सर्वान् शत्रूनतीत्योपरीन्द्रं स्थापितवन्तः ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रन्द॑त्त॒ स्वाहा॑॥
Keith
Ye are givers of the kingdom; give ye the kingdom, hail!
मूलम्
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रन्द॑त्त॒ स्वाहा॑॥
भट्टभास्कर-टीका
ता यूयं राष्ट्रदास्स्थ राष्ट्रस्य दात्र्यस्स्थ, अद्भिर्हि राष्ट्रं भवति । ता यूयमस्मै राष्ट्रं दत्त, स्वाहा स्वाहुतमिदमाज्यमस्तु इति होमे ।
विश्वास-प्रस्तुतिः
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ - रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑+++(←नामोहः)+++ दत्त ॥
Keith
Ye are givers of the kingdom; give N. N. the kingdom.
मूलम्
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑ दत्त ॥
भट्टभास्कर-टीका
ग्रहणे तु यस्माद्राष्ट्रदास्स्थ, तस्मादमुष्मै राजेन्द्रवर्मणे राष्ट्रं दत्त ; ता वो गृह्णामीति ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
[वि॒श्व॒भृत॑स् स्थ ।]
राष्ट्रदाः अमुष्मै ...{Loading}...
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
आपो दे॒वीर् मधु॑मतीर् अगृह्ण॒न्न्
ऊर्ज॑स्वती राज॒सूया॑य॒ चिता॑नाः ।
याभि॑र् मि॒त्रा-वरु॑णाव् अ॒भ्यषि॑ञ्च॒न् +++(देवाः)+++,
याभि॒र् इन्द्र॒म् अन॑य॒न्न् अत्य् अरा॑तीः ॥
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
Keith
They have taken the waters, divine,
Rich in sweetness, full of strength, caring for the royal consecration;
Whereby they anointed Mitra and Varuna,
Whereby they led Indra beyond his foes.
भट्टभास्कर-टीका
तादृशीर्व आपः व्यापनस्वभावाः देवीः दीप्तिमतीः मधुमतीः मधुरसवतीः अगृह्णन् देवाः, ऋत्वीजो वा । ऊर्जस्वतीः बलवतीः राजसूयाय राजसूयार्थं राजसूये अभिषेकार्थम् अगृह्णन् चितानाः चिन्तयन्तीः राजसूयाभिनिष्पत्त्य्-उपाय-चिन्ताव्यापृताः । यद्वा - राजसूयाय चिताना देवा अगृह्णन् ।
राजेह सूयते राजा वानेन सूयते इति राजसूयः क्रतुः, ‘राजसूयसूर्य’ इति क्यपि निपात्यते ।
चिती सञ्चेतने, चुरादिरनुदात्तेत्, ‘बहुलमन्यत्रापि’ इति णिलुक्, ‘बहुलं छन्दसि’ इति शपो लुक्, लसार्वधातुकानुदात्तत्वे धातुस्वरः ।
याभिर् युष्माभिर् मित्रावरुणौ कर्मस्व् अभ्यषिञ्चन् देवाः, याभिश्च युष्माभिर् इन्द्रम् अभ्यषिञ्चन् देवाः, अरातींश् चात्यनयन् इन्द्रं सर्वान् शत्रूनतीत्योपरीन्द्रं स्थापितवन्तः ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ - रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑+++(←नामोहः)+++ दत्त ॥
Keith
Ye are givers of the kingdom; give N. N. the kingdom.
मूलम्
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑ दत्त ॥
भट्टभास्कर-टीका
ग्रहणे तु यस्माद्राष्ट्रदास्स्थ, तस्मादमुष्मै राजेन्द्रवर्मणे राष्ट्रं दत्त ; ता वो गृह्णामीति ॥
भास्करोक्त-विनियोगः
13दधि गृह्णाति - जनभृतस्स्थेति ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
ज॒न॒भृत॑स्स्थ ।
Keith
ye are supporters of men,
मूलम्
ज॒न॒भृत॑स्स्थ ।
भट्टभास्कर-टीका
जनं बिभ्रर्तीति जनभृतः ॥
राष्ट्रदाः ...{Loading}...
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
आपो दे॒वीर् मधु॑मतीर् अगृह्ण॒न्न्
ऊर्ज॑स्वती राज॒सूया॑य॒ चिता॑नाः ।
याभि॑र् मि॒त्रा-वरु॑णाव् अ॒भ्यषि॑ञ्च॒न् +++(देवाः)+++,
याभि॒र् इन्द्र॒म् अन॑य॒न्न् अत्य् अरा॑तीः ॥
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
Keith
They have taken the waters, divine,
Rich in sweetness, full of strength, caring for the royal consecration;
Whereby they anointed Mitra and Varuna,
Whereby they led Indra beyond his foes.
भट्टभास्कर-टीका
तादृशीर्व आपः व्यापनस्वभावाः देवीः दीप्तिमतीः मधुमतीः मधुरसवतीः अगृह्णन् देवाः, ऋत्वीजो वा । ऊर्जस्वतीः बलवतीः राजसूयाय राजसूयार्थं राजसूये अभिषेकार्थम् अगृह्णन् चितानाः चिन्तयन्तीः राजसूयाभिनिष्पत्त्य्-उपाय-चिन्ताव्यापृताः । यद्वा - राजसूयाय चिताना देवा अगृह्णन् ।
राजेह सूयते राजा वानेन सूयते इति राजसूयः क्रतुः, ‘राजसूयसूर्य’ इति क्यपि निपात्यते ।
चिती सञ्चेतने, चुरादिरनुदात्तेत्, ‘बहुलमन्यत्रापि’ इति णिलुक्, ‘बहुलं छन्दसि’ इति शपो लुक्, लसार्वधातुकानुदात्तत्वे धातुस्वरः ।
याभिर् युष्माभिर् मित्रावरुणौ कर्मस्व् अभ्यषिञ्चन् देवाः, याभिश्च युष्माभिर् इन्द्रम् अभ्यषिञ्चन् देवाः, अरातींश् चात्यनयन् इन्द्रं सर्वान् शत्रूनतीत्योपरीन्द्रं स्थापितवन्तः ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रन्द॑त्त॒ स्वाहा॑॥
Keith
Ye are givers of the kingdom; give ye the kingdom, hail!
मूलम्
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रन्द॑त्त॒ स्वाहा॑॥
भट्टभास्कर-टीका
ता यूयं राष्ट्रदास्स्थ राष्ट्रस्य दात्र्यस्स्थ, अद्भिर्हि राष्ट्रं भवति । ता यूयमस्मै राष्ट्रं दत्त, स्वाहा स्वाहुतमिदमाज्यमस्तु इति होमे ।
विश्वास-प्रस्तुतिः
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ - रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑+++(←नामोहः)+++ दत्त ॥
Keith
Ye are givers of the kingdom; give N. N. the kingdom.
मूलम्
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑ दत्त ॥
भट्टभास्कर-टीका
ग्रहणे तु यस्माद्राष्ट्रदास्स्थ, तस्मादमुष्मै राजेन्द्रवर्मणे राष्ट्रं दत्त ; ता वो गृह्णामीति ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
ज॒न॒भृत॑स्स्थ ।
राष्ट्रदाः अमुष्मै ...{Loading}...
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
आपो दे॒वीर् मधु॑मतीर् अगृह्ण॒न्न्
ऊर्ज॑स्वती राज॒सूया॑य॒ चिता॑नाः ।
याभि॑र् मि॒त्रा-वरु॑णाव् अ॒भ्यषि॑ञ्च॒न् +++(देवाः)+++,
याभि॒र् इन्द्र॒म् अन॑य॒न्न् अत्य् अरा॑तीः ॥
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
Keith
They have taken the waters, divine,
Rich in sweetness, full of strength, caring for the royal consecration;
Whereby they anointed Mitra and Varuna,
Whereby they led Indra beyond his foes.
भट्टभास्कर-टीका
तादृशीर्व आपः व्यापनस्वभावाः देवीः दीप्तिमतीः मधुमतीः मधुरसवतीः अगृह्णन् देवाः, ऋत्वीजो वा । ऊर्जस्वतीः बलवतीः राजसूयाय राजसूयार्थं राजसूये अभिषेकार्थम् अगृह्णन् चितानाः चिन्तयन्तीः राजसूयाभिनिष्पत्त्य्-उपाय-चिन्ताव्यापृताः । यद्वा - राजसूयाय चिताना देवा अगृह्णन् ।
राजेह सूयते राजा वानेन सूयते इति राजसूयः क्रतुः, ‘राजसूयसूर्य’ इति क्यपि निपात्यते ।
चिती सञ्चेतने, चुरादिरनुदात्तेत्, ‘बहुलमन्यत्रापि’ इति णिलुक्, ‘बहुलं छन्दसि’ इति शपो लुक्, लसार्वधातुकानुदात्तत्वे धातुस्वरः ।
याभिर् युष्माभिर् मित्रावरुणौ कर्मस्व् अभ्यषिञ्चन् देवाः, याभिश्च युष्माभिर् इन्द्रम् अभ्यषिञ्चन् देवाः, अरातींश् चात्यनयन् इन्द्रं सर्वान् शत्रूनतीत्योपरीन्द्रं स्थापितवन्तः ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ - रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑+++(←नामोहः)+++ दत्त ॥
Keith
Ye are givers of the kingdom; give N. N. the kingdom.
मूलम्
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑ दत्त ॥
भट्टभास्कर-टीका
ग्रहणे तु यस्माद्राष्ट्रदास्स्थ, तस्मादमुष्मै राजेन्द्रवर्मणे राष्ट्रं दत्त ; ता वो गृह्णामीति ॥
भास्करोक्त-विनियोगः
14घृतं गृह्णाति - अग्नेस्तेजस्यास्स्थेति ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
अ॒ग्नेस् ते॑ज॒स्याः॑ स्थ ।
Keith
ye have the brilliance of Agni,
मूलम्
अ॒ग्नेस्ते॑ज॒स्याः॑ स्थ ।
भट्टभास्कर-टीका
अग्नेस्तेजसा सहितास्तेजस्याः गवादिर्द्रष्टव्यः । तेजसो वा निमित्तभूतास्तेजस्याः । ‘गोद्व्यचः’ इति यत् । तेजसि वा भवाः ; तदर्थं व्यापृतत्वात् ॥
राष्ट्रदाः ...{Loading}...
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
आपो दे॒वीर् मधु॑मतीर् अगृह्ण॒न्न्
ऊर्ज॑स्वती राज॒सूया॑य॒ चिता॑नाः ।
याभि॑र् मि॒त्रा-वरु॑णाव् अ॒भ्यषि॑ञ्च॒न् +++(देवाः)+++,
याभि॒र् इन्द्र॒म् अन॑य॒न्न् अत्य् अरा॑तीः ॥
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
Keith
They have taken the waters, divine,
Rich in sweetness, full of strength, caring for the royal consecration;
Whereby they anointed Mitra and Varuna,
Whereby they led Indra beyond his foes.
भट्टभास्कर-टीका
तादृशीर्व आपः व्यापनस्वभावाः देवीः दीप्तिमतीः मधुमतीः मधुरसवतीः अगृह्णन् देवाः, ऋत्वीजो वा । ऊर्जस्वतीः बलवतीः राजसूयाय राजसूयार्थं राजसूये अभिषेकार्थम् अगृह्णन् चितानाः चिन्तयन्तीः राजसूयाभिनिष्पत्त्य्-उपाय-चिन्ताव्यापृताः । यद्वा - राजसूयाय चिताना देवा अगृह्णन् ।
राजेह सूयते राजा वानेन सूयते इति राजसूयः क्रतुः, ‘राजसूयसूर्य’ इति क्यपि निपात्यते ।
चिती सञ्चेतने, चुरादिरनुदात्तेत्, ‘बहुलमन्यत्रापि’ इति णिलुक्, ‘बहुलं छन्दसि’ इति शपो लुक्, लसार्वधातुकानुदात्तत्वे धातुस्वरः ।
याभिर् युष्माभिर् मित्रावरुणौ कर्मस्व् अभ्यषिञ्चन् देवाः, याभिश्च युष्माभिर् इन्द्रम् अभ्यषिञ्चन् देवाः, अरातींश् चात्यनयन् इन्द्रं सर्वान् शत्रूनतीत्योपरीन्द्रं स्थापितवन्तः ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रन्द॑त्त॒ स्वाहा॑॥
Keith
Ye are givers of the kingdom; give ye the kingdom, hail!
मूलम्
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रन्द॑त्त॒ स्वाहा॑॥
भट्टभास्कर-टीका
ता यूयं राष्ट्रदास्स्थ राष्ट्रस्य दात्र्यस्स्थ, अद्भिर्हि राष्ट्रं भवति । ता यूयमस्मै राष्ट्रं दत्त, स्वाहा स्वाहुतमिदमाज्यमस्तु इति होमे ।
विश्वास-प्रस्तुतिः
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ - रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑+++(←नामोहः)+++ दत्त ॥
Keith
Ye are givers of the kingdom; give N. N. the kingdom.
मूलम्
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑ दत्त ॥
भट्टभास्कर-टीका
ग्रहणे तु यस्माद्राष्ट्रदास्स्थ, तस्मादमुष्मै राजेन्द्रवर्मणे राष्ट्रं दत्त ; ता वो गृह्णामीति ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
[अ॒ग्नेस् ते॑ज॒स्याः॑ स्थ ।]
राष्ट्रदाः अमुष्मै ...{Loading}...
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
आपो दे॒वीर् मधु॑मतीर् अगृह्ण॒न्न्
ऊर्ज॑स्वती राज॒सूया॑य॒ चिता॑नाः ।
याभि॑र् मि॒त्रा-वरु॑णाव् अ॒भ्यषि॑ञ्च॒न् +++(देवाः)+++,
याभि॒र् इन्द्र॒म् अन॑य॒न्न् अत्य् अरा॑तीः ॥
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
Keith
They have taken the waters, divine,
Rich in sweetness, full of strength, caring for the royal consecration;
Whereby they anointed Mitra and Varuna,
Whereby they led Indra beyond his foes.
भट्टभास्कर-टीका
तादृशीर्व आपः व्यापनस्वभावाः देवीः दीप्तिमतीः मधुमतीः मधुरसवतीः अगृह्णन् देवाः, ऋत्वीजो वा । ऊर्जस्वतीः बलवतीः राजसूयाय राजसूयार्थं राजसूये अभिषेकार्थम् अगृह्णन् चितानाः चिन्तयन्तीः राजसूयाभिनिष्पत्त्य्-उपाय-चिन्ताव्यापृताः । यद्वा - राजसूयाय चिताना देवा अगृह्णन् ।
राजेह सूयते राजा वानेन सूयते इति राजसूयः क्रतुः, ‘राजसूयसूर्य’ इति क्यपि निपात्यते ।
चिती सञ्चेतने, चुरादिरनुदात्तेत्, ‘बहुलमन्यत्रापि’ इति णिलुक्, ‘बहुलं छन्दसि’ इति शपो लुक्, लसार्वधातुकानुदात्तत्वे धातुस्वरः ।
याभिर् युष्माभिर् मित्रावरुणौ कर्मस्व् अभ्यषिञ्चन् देवाः, याभिश्च युष्माभिर् इन्द्रम् अभ्यषिञ्चन् देवाः, अरातींश् चात्यनयन् इन्द्रं सर्वान् शत्रूनतीत्योपरीन्द्रं स्थापितवन्तः ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ - रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑+++(←नामोहः)+++ दत्त ॥
Keith
Ye are givers of the kingdom; give N. N. the kingdom.
मूलम्
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑ दत्त ॥
भट्टभास्कर-टीका
ग्रहणे तु यस्माद्राष्ट्रदास्स्थ, तस्मादमुष्मै राजेन्द्रवर्मणे राष्ट्रं दत्त ; ता वो गृह्णामीति ॥
भास्करोक्त-विनियोगः
15-16मधु गृह्णाति - अपामोषधीनां रसस्थेति ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
अ॒पामोष॑धीनाँ॒ रस॑स्स्थ ।
Keith
ye are the sap of the waters, of the plants.
मूलम्
अ॒पामोष॑धीनाँ॒ रस॑स्स्थ ।
भट्टभास्कर-टीका
अद्भ्य ओषधीभ्यश्च निष्पत्तेः ॥
इत्यष्टमे एकादशोनुवाकः ॥
राष्ट्रदाः ...{Loading}...
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
आपो दे॒वीर् मधु॑मतीर् अगृह्ण॒न्न्
ऊर्ज॑स्वती राज॒सूया॑य॒ चिता॑नाः ।
याभि॑र् मि॒त्रा-वरु॑णाव् अ॒भ्यषि॑ञ्च॒न् +++(देवाः)+++,
याभि॒र् इन्द्र॒म् अन॑य॒न्न् अत्य् अरा॑तीः ॥
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
Keith
They have taken the waters, divine,
Rich in sweetness, full of strength, caring for the royal consecration;
Whereby they anointed Mitra and Varuna,
Whereby they led Indra beyond his foes.
भट्टभास्कर-टीका
तादृशीर्व आपः व्यापनस्वभावाः देवीः दीप्तिमतीः मधुमतीः मधुरसवतीः अगृह्णन् देवाः, ऋत्वीजो वा । ऊर्जस्वतीः बलवतीः राजसूयाय राजसूयार्थं राजसूये अभिषेकार्थम् अगृह्णन् चितानाः चिन्तयन्तीः राजसूयाभिनिष्पत्त्य्-उपाय-चिन्ताव्यापृताः । यद्वा - राजसूयाय चिताना देवा अगृह्णन् ।
राजेह सूयते राजा वानेन सूयते इति राजसूयः क्रतुः, ‘राजसूयसूर्य’ इति क्यपि निपात्यते ।
चिती सञ्चेतने, चुरादिरनुदात्तेत्, ‘बहुलमन्यत्रापि’ इति णिलुक्, ‘बहुलं छन्दसि’ इति शपो लुक्, लसार्वधातुकानुदात्तत्वे धातुस्वरः ।
याभिर् युष्माभिर् मित्रावरुणौ कर्मस्व् अभ्यषिञ्चन् देवाः, याभिश्च युष्माभिर् इन्द्रम् अभ्यषिञ्चन् देवाः, अरातींश् चात्यनयन् इन्द्रं सर्वान् शत्रूनतीत्योपरीन्द्रं स्थापितवन्तः ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रन्द॑त्त॒ स्वाहा॑॥
Keith
Ye are givers of the kingdom; give ye the kingdom, hail!
मूलम्
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रन्द॑त्त॒ स्वाहा॑॥
भट्टभास्कर-टीका
ता यूयं राष्ट्रदास्स्थ राष्ट्रस्य दात्र्यस्स्थ, अद्भिर्हि राष्ट्रं भवति । ता यूयमस्मै राष्ट्रं दत्त, स्वाहा स्वाहुतमिदमाज्यमस्तु इति होमे ।
विश्वास-प्रस्तुतिः
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ - रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑+++(←नामोहः)+++ दत्त ॥
Keith
Ye are givers of the kingdom; give N. N. the kingdom.
मूलम्
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑ दत्त ॥
भट्टभास्कर-टीका
ग्रहणे तु यस्माद्राष्ट्रदास्स्थ, तस्मादमुष्मै राजेन्द्रवर्मणे राष्ट्रं दत्त ; ता वो गृह्णामीति ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
[अ॒पामोष॑धीनाँ॒ रस॑स्स्थ ।]
राष्ट्रदाः अमुष्मै ...{Loading}...
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
आपो दे॒वीर् मधु॑मतीर् अगृह्ण॒न्न्
ऊर्ज॑स्वती राज॒सूया॑य॒ चिता॑नाः ।
याभि॑र् मि॒त्रा-वरु॑णाव् अ॒भ्यषि॑ञ्च॒न् +++(देवाः)+++,
याभि॒र् इन्द्र॒म् अन॑य॒न्न् अत्य् अरा॑तीः ॥
आपो देवीर् मधुमतीः ...{Loading}...
Keith
They have taken the waters, divine,
Rich in sweetness, full of strength, caring for the royal consecration;
Whereby they anointed Mitra and Varuna,
Whereby they led Indra beyond his foes.
भट्टभास्कर-टीका
तादृशीर्व आपः व्यापनस्वभावाः देवीः दीप्तिमतीः मधुमतीः मधुरसवतीः अगृह्णन् देवाः, ऋत्वीजो वा । ऊर्जस्वतीः बलवतीः राजसूयाय राजसूयार्थं राजसूये अभिषेकार्थम् अगृह्णन् चितानाः चिन्तयन्तीः राजसूयाभिनिष्पत्त्य्-उपाय-चिन्ताव्यापृताः । यद्वा - राजसूयाय चिताना देवा अगृह्णन् ।
राजेह सूयते राजा वानेन सूयते इति राजसूयः क्रतुः, ‘राजसूयसूर्य’ इति क्यपि निपात्यते ।
चिती सञ्चेतने, चुरादिरनुदात्तेत्, ‘बहुलमन्यत्रापि’ इति णिलुक्, ‘बहुलं छन्दसि’ इति शपो लुक्, लसार्वधातुकानुदात्तत्वे धातुस्वरः ।
याभिर् युष्माभिर् मित्रावरुणौ कर्मस्व् अभ्यषिञ्चन् देवाः, याभिश्च युष्माभिर् इन्द्रम् अभ्यषिञ्चन् देवाः, अरातींश् चात्यनयन् इन्द्रं सर्वान् शत्रूनतीत्योपरीन्द्रं स्थापितवन्तः ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ - रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑+++(←नामोहः)+++ दत्त ॥
Keith
Ye are givers of the kingdom; give N. N. the kingdom.
मूलम्
रा॒ष्ट्र॒दास्स्थ॑ रा॒ष्ट्रम॒मुष्मै॑ दत्त ॥
भट्टभास्कर-टीका
ग्रहणे तु यस्माद्राष्ट्रदास्स्थ, तस्मादमुष्मै राजेन्द्रवर्मणे राष्ट्रं दत्त ; ता वो गृह्णामीति ॥