(अथ द्वितीयकाण्डेपञ्चमप्रपाठके सप्तमोऽनुवाकः)।
दे॒वा वै नर्चि न यजु॑ष्यश्रयन्त॒ ते साम॑न्ने॒—
वाश्र॑यन्त॒ हिं क॑रोति॒ सामै॒वाक॒र्हिं क॑रोति॒
यत्रै॒व दे॒वा अश्र॑यन्त॒ तत॑ ए॒वैना॒न्प्र युङ्क्ते॒ हिं
क॑रोति वा॒च ए॒वैष योगो॒ र्हि क॑रोति प्र॒जा
ए॒व तद्यज॑मानः सृजते॒ त्रिः प्र॑थ॒मामन्वा॑ह॒
त्रिरु॑त्त॒मां य॒ज्ञस्यै॒व तद्ब॒र्सम् (१) न॒ह्य॒त्यप्र॑—
स्रँ साय॒ संत॑त॒मन्वा॑ह प्रा॒णाना॑म॒न्नाद्य॑स्य॒
संत॑त्या॒ अथो॒ रक्ष॑सा॒मप॑हत्यै॒ राथं॑तरीं प्रथ॒—
[[1314]]
श्रीमत्सायणाचार्यविरचितभाष्यसमेता——(२ द्वितीयकाण्डे—–
(हौत्रविवक्षया सामिधेनीव्याख्यानम्)
मामन्वा॑ह॒ राथं॑तरो॒ वा अ॒यं लो॒क इममे॒व
लो॒केम॒भि ज॑यति॒ त्रिर्वि गृ॑ह्णाति॒ त्रय॑ इमे॒
लो॒का इ॒माने॒व लो॒कान॒भि ज॑यति॒ बार्ह॑ती
मुत्त॒मामन्वा॑ह॒ बार्ह॑तो॒ वा अ॒सौ लो॒को॑ऽमु
मे॒व लो॒कम॒भि ज॑यति॒ प्र वः॑ (२) वाजा॒
इत्यनि॑रुक्तां प्राजाप॒त्याम न्वा॑ह य॒ज्ञो वै
प्र॒जाप॑तिर्य॒ज्ञमे॒व प्रजाप॑ति॒मा र॑भते॒ प्र वो॒
वाजा॒ इत्यन्वा॒हान्नं॒ वै वाजोऽन्न॑मे॒वाव॑ रुन्धे॒
प्र वो॒ वाजा॒ इत्यन्वा॑ह॒ तस्मा॑त्प्राचीनँ॒ रेतो॑
धीय॒तेऽग्न॒ आ या॑हि वी॒तय॒ इत्या॑ह॒ तस्मा
त्प्र॒तीचीः॑ प्र॒चा जा॑यन्ते॒ प्र वो॒ वाजाः॑ (३)
इत्यन्वा॑ह॒ मासा॒ वै वाजा॑ अर्धमा॒सा अ॒भि
द्य॑वो दे॒वा ह॒विष्म॑न्तो॒ गौर्घृ॒ताची॑ य॒ज्ञो दे॒
वाञ्जि॑गाति॒ यज॑मानः सुम्न॒युरि॒दम॑सी॒दम॒—
सीत्ये॒व य॒ज्ञस्य॑ प्रि॒यं धामाव॑ रुन्धे॒ यं का॒म
येत॒ सर्व॒मायु॑रिया॒दिति॒ प्र वो॒ वाजा॒ इति॒
तस्या॒नृच्याग्न॒ आ या॑हि वी॒तय॒ इति॒ संत॑त॒—
मुत्त॑रमर्ध॒र्चमा ल॑भेत (४) प्रा॒णेनै॒वास्या॑
पा॒नं दा॑धार॒ सर्व॒मायु॑रेति॒ यो वा अ॑र॒त्निँ
सा॑मिधेनीनां॒ वेदा॑रत्नावेव भ्रातृ॑व्यं कुरुतेऽ
र्ध॒र्चौ सं द॑धात्ये॒ष वा र॒त्निः सा॑मिधे॒नी
नां॒ य ए॒वं वेदा॑र॒त्नावे॒व भ्रातृ॑व्यं कुरुत॒ ऋ
[[1315]]
प्रपा. ५ अनु. ५) कृष्णयजुर्वेदीयतैत्तिरीयसंहिता।
(हौत्रविवक्षया सामिधेनीव्याख्यानम्)
षे॑ऋषे॒र्वा ए॒ता निर्मि॑ता॒ यत्सा॑मिधे॒न्य॑स्ता य-
दसं॑युक्ताः॒ स्युः प्र॒जया॑ प॒शुभि॒र्यजमानस्य॒
वि ति॑ष्टेरन्नर्धर्चौ सं द॑धाति॒ सं यु॑नक्त्य॒वै—
ना॒स्ता अ॑स्मै॒ संयु॑क्ता॒ अव॑रुद्धाः॒ सर्वा॑मा॒शिषं॑
दुह्रे (५) ।।
(व॒र्सं वो॑ जायन्ते॒ प्र वो॒ वाजा॑ लभेत दधाति॒ सं दश॑ च ) ।
इति कृष्णयजुर्वेदीयतैत्तिरीयसंहितायां द्वितीयाष्टके
पञ्चमप्रपाठके सप्तमोऽनुवाकः ।। ७ ।।
(अथ द्वितीयकाण्डे पञ्चमप्रपाठके सप्तमोऽनुवाकः।)
अनुवाकैः षड्भिरेतैरार्घ्ववमुदीरितम्।
अथोत्तेरैरनुवाककैर्हौवं विवक्षुरस्मिन्सप्तमेऽनुवाके तदनन्तरभाव्यष्टमे च सामिधेनीमन्त्रा व्याख्यायन्ते। ते च ब्राह्मणग्रन्थे तृतीयकाण्डे पच्चमप्रपाठके समाम्नाताः।
…
[[1316]]
श्रीमत्सायणाचार्यविरचितभाष्यसमेता—-(२ द्वितीयकाण्डे
(हौत्रविवक्षया साभिधेनव्याख्यानम्)
…
…
…
…
…
[[1317]]
प्रपा. ५ अनु. ७) कृष्णयजुर्वेदीयतैत्तिरीयसंहिता।
(हौत्रविवक्षया सामिधेनीव्याख्यानम्)
…
…
…
…
…
…
…
…
…
[[1318]]
श्रीमत्सायणाचार्यविरचितभाष्यसमेता—–(२ द्वितीयकाण्डे—
(हौत्रविवक्षया सामिधेनीव्याख्यानम्)
…
…
…
…
…
…
…
…
…
[[1319]]
प्रपा. ५ अनु. ७) कृष्णयजुर्वेदीयतैत्तिरीयसंहिता।
(हौत्रविवक्षया सामिधेनीव्याख्यानम्)
…
…
…
…
…
अथ मीमांसा।
नवमाध्यायस्य प्रथमपादे चिन्तितम्—-
त्रिरत्र किमृचो धर्मः स्थानधर्मोऽथवाऽऽदिमः।
सत्रीलिङ्गत्वान्न तत्प्रातिपदिकप्रबलत्वतः।।
दर्शपूर्णमासयोः सामिधेनीः प्रकृत्य श्रूयते—-‘त्रिः प्रथमामन्वाह’ इति। सोऽयं त्रिरभ्यास आदौ पठितस्य प्र वो वाजा इत्यृग्विशेषस्य धर्मः। कुतः। प्राथमामित्यस्य स्त्रीलिङ्गत्वादृक्परत्वोपपत्तेरिति चेन्नेतद्युक्तम्। स्त्रीलिङ्गवाचिनष्टाप्प्रत्ययादपि पूर्व पठितस्य स्थानवाचिनः प्रथमेत्यस्य प्रातिपदिकस्य प्रवलत्वात्। अतो विकृतिष्वप्यन्यस्या अप्यृचः प्रथमस्थानपठितायास्त्रिरभ्यासः कर्तव्यः। स्थानांन्तरे पठितायाः प्र वो वाजा इत्यस्या अप्यृचो नाभ्यासः।।
[[1320]]