०३ केशवपनाङ्गं पुष्टिवेदनम् ...{Loading}...
मूलम्
यो वा अवि॑द्वान्निव॒र्तय॑ते ।
विशी॑र्षा॒ सपा॑प्मा॒ऽमुष्मिल्ँ॑ लो॒के भ॑वति ।
अथ॒ यो वि॒द्वान्नि॑व॒र्तय॑ते ।
सशी॑र्षा॒ विपा॑प्मा॒ऽमुष्मिल्ँ॑ लो॒के भ॑वति ।
दे॒वता॒ वै स॒प्त पुष्टि॑कामा॒ न्य॑वर्तयन्त ।
अ॒ग्निश्च॑ पृथि॒वी च॑ ।
वा॒युश्चा॒न्तरि॑क्षञ्च ।
आ॒दि॒त्यश्च॒ द्यौश्च॑ च॒न्द्रमाः॑ ।
अ॒ग्निर्न्य॑वर्तयत ।
स सा॑ह॒स्रम॑पुष्यत् ॥9॥
पृ॒थि॒वी न्य॑वर्तयत ।
सौष॑धीभि॒र्वन॒स्पति॑भिरपुष्यत् ।
वा॒युर्न्य॑वर्तयत ।
स मरी॑चीभिरपुष्यत् ।
अ॒न्तरि॑क्ष॒न्न्य॑वर्तयत ।
तद्वयो॑भिरपुष्यत् ।
आ॒दि॒त्यो न्य॑वर्तयत ।
स र॒श्मिभि॑रपुष्यत् ।
द्यौर्न्य॑वर्तयत ।
सा नक्ष॑त्रैरपुष्यत् ।
च॒न्द्रमा॒ न्य॑वर्तयत ।
सौ॑ऽहोरा॒त्रैर॑र्धमा॒सैर्मासैर्॑ऋ॒तुभि॑स्सव्ँवत्स॒रेणा॑पुष्यत् ।
तान्पोषा॑न्पुष्यति ।
याँस्तेऽपु॑ष्यन् ।
य ए॒वव्ँ वि॒द्वान्नि च॑ व॒र्तय॑ते॒ परि॑ च ॥10॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
यो वा अवि॑द्वान्निव॒र्तय॑ते॒ विशी॑र्षा॒ सपा॑प्मा॒ऽमुष्मिल्ँ॑ लो॒के भ॑वति ।
अथ॒ यो वि॒द्वान्नि॑व॒र्तय॑ते॒ सशी॑र्षा॒ विपा॑प्मा॒ऽमुष्मिल्ँ॑ लो॒के भ॑वति ।
दे॒वता॒ वै स॒प्त पुष्टि॑कामा॒ न्य॑वर्तयन्त । अ॒ग्निश्च॑ पृथि॒वी च॑ वा॒युश्चा॒न्तरि॑क्षञ्च , आदि॒त्यश्च॒ द्यौश्च॑ च॒न्द्रमाः॑ ।
मूलम्
यो वा अवि॑द्वान्निव॒र्तय॑ते॒ विशी॑र्षा॒ सपा॑प्मा॒ऽमुष्मिल्ँ॑ लो॒के भ॑वति ।
अथ॒ यो वि॒द्वान्नि॑व॒र्तय॑ते॒ सशी॑र्षा॒ विपा॑प्मा॒ऽमुष्मिल्ँ॑ लो॒के भ॑वति ।
दे॒वता॒ वै स॒प्त पुष्टि॑कामा॒ न्य॑वर्तयन्त । अ॒ग्निश्च॑ पृथि॒वी च॑ वा॒युश्चा॒न्तरि॑क्षञ्च , आदि॒त्यश्च॒ द्यौश्च॑ च॒न्द्रमाः॑ ।
भट्टभास्कर-टीका
1यो वा इत्यादि ॥ वक्ष्यमाणानग्न्यादिपुष्टिप्रकारान् अविद्वान् यो निवर्तयते केशान् । सामर्थ्याच्चातुर्मास्यशेषोऽयमिति केचित् । चतुर्होतृप्रकरणात् तद्विषयमेव निवर्तनादिकमित्यन्ये । विशीर्षेत्यादि गतम् ।
विश्वास-प्रस्तुतिः
अ॒ग्निर्न्य॑वर्तयत॒ स सा॑ह॒स्रम॑पुष्यत् ॥9॥
मूलम्
अ॒ग्निर्न्य॑वर्तयत॒ स सा॑ह॒स्रम॑पुष्यत् ॥9॥
भट्टभास्कर-टीका
अग्न्यादयस्सप्त देवताः पुष्टिकामाः पूर्वं न्यवर्तयन्त ।
विश्वास-प्रस्तुतिः
पृ॒थि॒वी न्य॑वर्तयत॒ सौष॑धीभि॒र्वन॒स्पति॑भिरपुष्यत् ।
मूलम्
पृ॒थि॒वी न्य॑वर्तयत॒ सौष॑धीभि॒र्वन॒स्पति॑भिरपुष्यत् ।
भट्टभास्कर-टीका
साहस्रं सहस्रपरिमाणं बहुप्रकारपुष्टिकम् ।
विश्वास-प्रस्तुतिः
वा॒युर्न्य॑वर्तयत॒ स मरी॑चीभिरपुष्यत् ।
तान्पोषा॑न्पुष्यति॒ याँस्तेऽपु॑ष्यन् ।
मूलम्
वा॒युर्न्य॑वर्तयत॒ स मरी॑चीभिरपुष्यत् ।
तान्पोषा॑न्पुष्यति॒ याँस्तेऽपु॑ष्यन् ।
भट्टभास्कर-टीका
अपुष्यत् पुष्टोऽभवत् । मरीचयो रश्मयः ।
विश्वास-प्रस्तुतिः
अ॒न्तरि॑क्ष॒न्न्य॑वर्तयत॒ तद्वयो॑भिरपुष्यत् ।
आ॒दि॒त्यो न्य॑वर्तयत॒ स र॒श्मिभि॑रपुष्यत् ।
द्यौर्न्य॑वर्तयत॒ सा नक्ष॑त्रैरपुष्यत् ।
च॒न्द्रमा॒ न्य॑वर्तयत सौ॑ऽहोरा॒त्रैर॑र्धमा॒सैर्मासैर्॑ऋ॒तुभि॑स्सव्ँवत्स॒रेणा॑पुष्यत् ।
मूलम्
अ॒न्तरि॑क्ष॒न्न्य॑वर्तयत॒ तद्वयो॑भिरपुष्यत् ।
आ॒दि॒त्यो न्य॑वर्तयत॒ स र॒श्मिभि॑रपुष्यत् ।
द्यौर्न्य॑वर्तयत॒ सा नक्ष॑त्रैरपुष्यत् ।
च॒न्द्रमा॒ न्य॑वर्तयत सौ॑ऽहोरा॒त्रैर॑र्धमा॒सैर्मासैर्॑ऋ॒तुभि॑स्सव्ँवत्स॒रेणा॑पुष्यत् ।
भट्टभास्कर-टीका
वयांसि पक्षिणः ।
विश्वास-प्रस्तुतिः
य ए॒वव्ँ वि॒द्वान्नि च॑ व॒र्तय॑ते॒ परि॑ च ॥10॥
मूलम्
य ए॒वव्ँ वि॒द्वान्नि च॑ व॒र्तय॑ते॒ परि॑ च ॥10॥
भट्टभास्कर-टीका
एवं विद्वान् यो निवर्तयते परिवर्तयते च स तान् पोषान् पुष्यति, यानग्न्यादयोऽपुष्यन् । सामान्यपुष्टेर्विशेषपुष्टिः कर्म ॥
इति तैत्तिरीयब्राह्मणे द्वितीयाष्टके तृतीयप्तपाठके तृतीयोऽनुवाकः ॥