१८४

• देवता - लिङ्गोक्तदेवताः (विष्णुत्वष्टृप्रजापतिसिनीवालीसरस्वत्यश्विनः) गर्भार्थाशीः
• ऋषिः - त्वष्टा गर्भकर्ता, विष्णुर्वा प्राजापत्यः
• छन्दः - अनुष्टुप्

वि᳓ष्णुर् यो᳓निं कल्पयतु
त्व᳓ष्टा रूपा᳓णि पिंशतु
आ᳓ सिञ्चतु प्रजा᳓पतिर्
धाता᳓ ग᳓र्भं दधातु ते

Strata
Popular for linguistic reasons, and possibly also for non-linguistic reasons

Pāda-label
popular;; epic anuṣṭubh (292)
popular;; epic anuṣṭubh (292)
popular;; epic anuṣṭubh (292)
popular;; epic anuṣṭubh (292)

Morph
kalpayatu ← √kl̥p- (root)
{number:SG, person:3, mood:IMP, tense:PRS, voice:ACT}

víṣṇuḥ ← víṣṇu- (nominal stem)
{case:NOM, gender:M, number:SG}

yónim ← yóni- (nominal stem)
{case:ACC, gender:M, number:SG}

piṁśatu ← √piś- 1 (root)
{number:SG, person:3, mood:IMP, tense:PRS, voice:ACT}

rūpā́ṇi ← rūpá- (nominal stem)
{case:NOM, gender:N, number:PL}

tváṣṭā ← tváṣṭar- (nominal stem)
{case:NOM, gender:M, number:SG}

ā́ ← ā́ (invariable)

prajā́patiḥ ← prajā́pati- (nominal stem)
{case:NOM, gender:M, number:SG}

siñcatu ← √sic- (root)
{number:SG, person:3, mood:IMP, tense:PRS, voice:ACT}

dadhātu ← √dhā- 1 (root)
{number:SG, person:3, mood:IMP, tense:PRS, voice:ACT}

dhātā́ ← dhātár- (nominal stem)
{case:NOM, gender:M, number:SG}

gárbham ← gárbha- (nominal stem)
{case:ACC, gender:M, number:SG}

te ← tvám (pronoun)
{case:DAT, number:SG}

विष्णुः॑ । योनि॑म् । क॒ल्प॒य॒तु॒ । त्वष्टा॑ । रू॒पाणि॑ । पिं॒श॒तु॒ ।
आ । सि॒ञ्च॒तु॒ । प्र॒जाऽप॑तिः । धा॒ता । गर्भ॑म् । द॒धा॒तु॒ । ते॒ ॥

• viṣṇur ← viṣṇuḥ ← viṣṇu
• [noun], nominative, singular, masculine
• “Vishnu; Krishna; Viṣṇu; Om; Shiva.”

• yoniṃ ← yonim ← yoni
• [noun], accusative, singular, feminine
• “vagina; vulva; uterus; beginning; origin; reincarnation; birthplace; family; production; cause; race; grain; raw material; birth; kind; caste; kinship; bed.”

• kalpayatu ← kalpay ← √kﾱp
• [verb], singular, Present imperative
• “prepare; assign; create; produce; fix; restore; order; prepare; imitate; restore; make; treat.”

• tvaṣṭā ← tvaṣṭṛ
• [noun], nominative, singular, masculine
• “Tvaṣṭṛ; Viśvakarman; sun.”

• rūpāṇi ← rūpa
• [noun], accusative, plural, neuter
• “form; appearance; beauty; look; shape; shape; symptom; feature; nature; guise; rūpa [word]; one; appearance; likeness; color; kind; vowel; type; disguise; aspect; form; derivative; omen; vision.”

• piṃśatu ← piś
• [verb], singular, Present imperative
• “decorate.”

• ā
• [adverb]
• “towards; ākāra; until; ā; since; according to; ā [suffix].”

• siñcatu ← sic
• [verb], singular, Present imperative
• “submerge; sprinkle; pour; wet; decant; impregnate.”

• prajāpatir ← prajāpatiḥ ← prajāpati
• [noun], nominative, singular, masculine
• “Prajapati; Brahma; Dakṣa.”

• dhātā ← dhātṛ
• [noun], nominative, singular, masculine
• “Brahma; Dhātṛ; creator; Dhātṛ.”

• garbhaṃ ← garbham ← garbha
• [noun], accusative, singular, masculine
• “fetus; garbha; inside; cavity; embryo; uterus; child; pit; garbhadruti; filling; pregnancy; room; abdomen; fertilization; inside; hole; baby; calyx; midst.”

• dadhātu ← dhā
• [verb], singular, Present imperative
• “put; give; cause; get; hold; make; provide; lend; wear; install; have; enter (a state); supply; hold; take; show.”

• te ← tvad
• [noun], dative, singular
• “you.”

विष्णुः व्यापको देवः योनिं गर्भाधानस्थानं कल्पयतु करोतु । त्वष्टा तनुकर्ता एतत्संज्ञको देवश्च रूपाणि निरूपकाणि स्त्रीत्वपुंस्त्वाभिव्यञ्जकानि चिह्नानि पिंशतु अवयवीकरोतु ॥ ‘ पिश अवयवे । मुचादित्वान्नुम् ॥ एवं प्रक्लृप्तायां योन्यां प्रजापतिः रेतः आ सिञ्चतु निषिञ्चतु । विसृजत्वित्यर्थः । धाता धारको देवो हे जाये ते तव गर्भं गर्भरूपेण परिणतं तद्रेतः दधातु ॥ तत्रैव धारयतु । स्रावपातापप्रसवा मा भूवन्नित्यर्थः ॥

English translation:

“May Viṣṇu construct the womb, may Tvaṣṭā fabricate the members, may Prajāpati sprinkle (theseed), may Dhātā cherish your embryo.”

Let Viṣṇu arrange the womb; let Tvaṣṭar carve the forms.
Let Prajāpati pour out (the semen); let the Placer place the embryo
in you.
1658 X.185–186

MAY Visnu form and mould the womb, may Tvastar duly shape the forms,
Prajapati infuse the stream, and Dhatar lay the germ for thee.

Vishnu soll den Mutterschoß bereiten, Tvastri soll die Formen bilden, Prajapati soll den Samen eingießen, der Schöpfer soll dir eine Leibesfrucht machen!

Es bilde Vischnu deinen Schooss, Gestalten forme Tvaschtar dir, Es ströme dir Pradschapati, der Schöpfer schaffe Leibesfrucht.

Вишну пусть подготовит лоно!
Тваштар пусть вытешет формы!
Пусть вольет (семя) Праджапати!
Дхатар пусть вложит тебе плод!

• लिङ्गोत्ताः (गर्भार्थाशीः)
• त्वष्टा गर्भकर्त्ता विष्णुर्वा प्राजापत्यः
• अनुष्टुप्
• गान्धारः

इस सूक्त में होमयज्ञ से स्त्री की योनि गर्भधारण करने योग्य हो जाती है, स्त्री पुरुषों का उत्तम रज वीर्य सन्तानोत्पत्ति में प्रमुख निमित्त है, इत्यादि विषय हैं।

पदार्थान्वयभाषाः - (विष्णुः) होमयज्ञ(योनिम्)स्त्रीयोनीको (कल्पयतु) विकसित करे-करता है (त्वष्टा) सूर्य (रूपाणि) गर्भस्थ बालक के भिन्न-भिन्न अङ्गों को रूप स्वरूप दे (पिंशतु) पृथक्-पृथक् करे-करता है (प्रजापतिः) माता के अन्दर के जल-अप्तत्त्व (आ सिञ्चतु) भलीभाँति सींचें-सींचते हैं-बढ़ाते हैं (धाता) पृथिवी (ते) तेरे (गर्भम्) गर्भ को (दधातु) पुष्ट करे-पाले, पुष्ट करता है, पालता है ॥१॥

भावार्थभाषाः - होम यज्ञ से स्त्रीयोनि का विकास होता है, गर्भधारण करने योग्य बनती है, सूर्य के द्वाराअङ्गोंके आकार-रूप बनते हैं, अप्तत्त्व से बढ़ते हैं, पृथिवी-पार्थिव रस वातावरण से गर्भ पुष्ट होता है ॥१॥

अत्र सूक्ते होमयज्ञेन स्त्रीयोनिः विकसिता भवति-गर्भधारणयोग्या भवति, सूर्यो गर्भस्याङ्गानि कल्पयति, स्त्रीपुरुषयो रजोवीर्येऽपि सन्तानस्य प्रमुखं कारणमित्येवं विषयाः सन्ति।

पदार्थान्वयभाषाः - (विष्णुः-योनिं कल्पयतु) होमयज्ञः “यज्ञो वै विष्णुः” [श० १।१।२।३] स्त्रीयोनिं विकासयतु (त्वष्टा रूपाणि पिंशतु) सूर्यः “त्वष्ट्रा-छेदकेन प्रतापिना सूर्येण” [यजु० १०।३० दयानन्दः] गर्भस्य रूपाणि भिन्नभिन्नाङ्गानां स्वरूपाणि पृथक् पृथक् करोति “पिंशति-पृथक् करोति” [ऋ० १।१६।१० दयानन्दः] (प्रजापतिः-आसिञ्चतु) मातृगता आपः ‘अप्तत्त्वम्’ “आपो वै प्रजापतिः” [श० ८।२।३।१३] समन्तात् सिञ्चतु (धाता ते गर्भं दधातु) पृथिवी “इयं पृथिवी वै धाता” [तै० २।८।२३।३] तुभ्यं गर्भं धारयतु पोषयतु ॥१॥

• देवता - लिङ्गोक्तदेवताः (विष्णुत्वष्टृप्रजापतिसिनीवालीसरस्वत्यश्विनः) गर्भार्थाशीः
• ऋषिः - त्वष्टा गर्भकर्ता, विष्णुर्वा प्राजापत्यः
• छन्दः - अनुष्टुप्

ग᳓र्भं धेहि सिनीवालि
ग᳓र्भं धेहि सरस्वति
ग᳓र्भं ते अश्वि᳓नौ देवा᳓व्
आ᳓ धत्ताम् पु᳓ष्करस्रजा

Strata
Popular for linguistic reasons, and possibly also for non-linguistic reasons

Pāda-label
popular;; epic anuṣṭubh (292)
popular;; epic anuṣṭubh (292)
popular;; epic anuṣṭubh (292)
popular;; epic anuṣṭubh (292)

Morph
dhehi ← √dhā- 1 (root)
{number:SG, person:2, mood:IMP, tense:PRS, voice:ACT}

gárbham ← gárbha- (nominal stem)
{case:ACC, gender:M, number:SG}

sinīvāli ← sinīvālī́- (nominal stem)
{case:VOC, gender:F, number:SG}

dhehi ← √dhā- 1 (root)
{number:SG, person:2, mood:IMP, tense:PRS, voice:ACT}

gárbham ← gárbha- (nominal stem)
{case:ACC, gender:M, number:SG}

sarasvati ← sárasvant- (nominal stem)
{case:VOC, gender:F, number:SG}

aśvínau ← aśvín- (nominal stem)
{case:NOM, gender:M, number:DU}

devaú ← devá- (nominal stem)
{case:NOM, gender:M, number:DU}

gárbham ← gárbha- (nominal stem)
{case:ACC, gender:M, number:SG}

te ← tvám (pronoun)
{case:DAT, number:SG}

ā́ ← ā́ (invariable)

dhattām ← √dhā- 1 (root)
{number:DU, person:3, mood:IMP, tense:PRS, voice:ACT}

púṣkarasrajā ← púṣkarasraj- (nominal stem)
{case:NOM, gender:M, number:DU}

गर्भ॑म् । धे॒हि॒ । सि॒नी॒वा॒लि॒ । गर्भ॑म् । धे॒हि॒ । स॒र॒स्व॒ति॒ ।
गर्भ॑म् । ते॒ । अ॒श्विनौ॑ । दे॒वौ । आ । ध॒त्ता॒म् । पुष्क॑रऽस्रजा ॥

• garbhaṃ ← garbham ← garbha
• [noun], accusative, singular, masculine
• “fetus; garbha; inside; cavity; embryo; uterus; child; pit; garbhadruti; filling; pregnancy; room; abdomen; fertilization; inside; hole; baby; calyx; midst.”

• dhehi ← dhā
• [verb], singular, Present imperative
• “put; give; cause; get; hold; make; provide; lend; wear; install; have; enter (a state); supply; hold; take; show.”

• sinīvāli ← sinīvālī
• [noun], vocative, singular, feminine
• “Durga.”

• garbhaṃ ← garbham ← garbha
• [noun], accusative, singular, masculine
• “fetus; garbha; inside; cavity; embryo; uterus; child; pit; garbhadruti; filling; pregnancy; room; abdomen; fertilization; inside; hole; baby; calyx; midst.”

• dhehi ← dhā
• [verb], singular, Present imperative
• “put; give; cause; get; hold; make; provide; lend; wear; install; have; enter (a state); supply; hold; take; show.”

• sarasvati ← sarasvatī
• [noun], vocative, singular, feminine
• “Sarasvati; Sarasvatī; language; voice; speech; eloquence; balloon vine; river.”

• garbhaṃ ← garbham ← garbha
• [noun], accusative, singular, masculine
• “fetus; garbha; inside; cavity; embryo; uterus; child; pit; garbhadruti; filling; pregnancy; room; abdomen; fertilization; inside; hole; baby; calyx; midst.”

• te ← tvad
• [noun], dative, singular
• “you.”

• aśvinau ← aśvin
• [noun], nominative, dual, masculine
• “Asvins; two.”

• devāv ← devau ← deva
• [noun], nominative, dual, masculine
• “Deva; Hindu deity; king; deity; Indra; deva [word]; God; Jina; Viśvedevās; mercury; natural phenomenon; gambling.”

• ā
• [adverb]
• “towards; ākāra; until; ā; since; according to; ā [suffix].”

• dhattām ← dhā
• [verb], dual, Present imperative
• “put; give; cause; get; hold; make; provide; lend; wear; install; have; enter (a state); supply; hold; take; show.”

• puṣkarasrajā ← puṣkarasraj
• [noun], nominative, dual, masculine
• “Asvins.”

हे सिनीवालि एतत्संज्ञे देवि गर्भं धेहि । निषिक्तं गर्भं धारय । हे सरस्वति त्वं च निषिक्तं गर्भं धारय । हि जाये पुष्करस्रजा पुष्करमालिनौ स्वर्णकमलाभरणौ अश्विनौ देव ते तव गर्भम् “ धत्ता प्रक्षिपताम् । कुरुतामित्यर्थः ॥

English translation:

“Sustain the embryo, Sinīvāli, sustain the embryo, Sarasvatī, may the divine Aśvins, garlanded withlotuses, sustain your embryo.”

Place the embryo, Sinīvālī; place the embryo, Sarasvatī.
Let the Aśvins, the two lotus-garlanded gods, place the embryo for you.

O Sinivali, set the germ, set thou the germ, Sarasvati:
May the Twain Gods bestow the germ, the Asvins crowned with lotuses.

Mache eine Leibesfrucht, Sinivali; mache eine Leibesfrucht, Sarasvati! Die beiden lotusbekränzten Götter Asvin sollen dir eine Leibesfrucht machen!

Gib Frucht ihr, o Sinivali, gib Frucht ihr, o Sarasvati, Das Ritterpaar im Blumenkranz, das Götterpaar verleih dir Frucht.

Плод вложи, о Синивали!
Плод вложи, о Сарасвати!
Плод тебе пусть вложат Ашвины,
Два бога с венками из лотосов!

• लिङ्गोत्ताः (गर्भार्थाशीः)
• त्वष्टा गर्भकर्त्ता विष्णुर्वा प्राजापत्यः
• अनुष्टुप्
• गान्धारः

पदार्थान्वयभाषाः - (सिनीवालि) हे पूर्व अमावास्या चतुर्दशी के अन्त में होनेवाली तिथि या प्रेमबद्ध बल देनेवाली सखी ! (गर्भं धेहि) गर्भ धारण करा, गर्भ की रक्षा कर (सरस्वति) हेउत्तरअमावास्या या प्रशस्त गृहविज्ञानयुक्त वृद्धदेवि ! (गर्भं धेहि) गर्भ को धारण करा या गर्भपोषण की विधि को बतला (ते) तेरे लिए (पुष्करस्रजा) अन्तरिक्ष में होनेवाले (अश्विनौ) सूर्यचन्द्र देव (गर्भम्-आ धत्ताम्) गर्भ को धारण कराते हैं या कराओ ॥२॥

भावार्थभाषाः - स्त्री में गर्भधारण कराने और बढ़ाने के निमित्त अमावास्या का पूर्वभाग और उत्तरभाग ये निमित्त बनें तथा घर में रहनेवाली बल सहायता देनेवाली सेविका तथा ज्ञानवृद्धा सास आदि ज्ञान देनेवाली होती हैं तथा सूर्य चन्द्रमा भी उनके उचित प्रकाश और चाँदनी का सेवन सहायक होते हैं ॥२॥

पदार्थान्वयभाषाः - (सिनीवालि गर्भं धेहि) हे पूर्वेऽमावास्ये चतुर्दश्यन्तिमे तिथे ! “या पूर्वाऽमावास्या सा सिनीवाली” [मै० सं० ४।३।५] यद्वा प्रेमबद्धे बलकारिणि “सिनीवालि सिनी प्रेमबद्धा बलकारिणी च तत्सम्बुद्धौ” [यजु० ३४।१० दयानन्दः] गर्भं स्थापय धारय वा (सरस्वति गर्भं धेहि) हे उत्तरे अमावास्ये ! “अमावास्या वै-सरस्वती” [मै० १।४।१५] यद्वा प्रशस्तगृहविज्ञानयुक्ते विदुषि ! स्त्रि ! “सरस्वति प्रशस्तगृहविज्ञानयुक्ते” [यजु ३९।२ दयानन्दः] त्वं गर्भं स्थापय यद्वा धारय (ते) तुभ्यम् “पुष्करम्-स्रजा-अश्विनौ देवौ गर्भम्-आधत्ताम्) पुष्करेऽन्तरिक्षे सृष्टौ “पुष्करम्-अन्तरिक्षनाम” [निघ० १।३] सूर्याचन्द्रमसौ “अश्विनौ सूर्याचन्द्रमसावित्येके” [निरु० १२।१] गर्भमाधारयताम् ॥२॥

• देवता - लिङ्गोक्तदेवताः (विष्णुत्वष्टृप्रजापतिसिनीवालीसरस्वत्यश्विनः) गर्भार्थाशीः
• ऋषिः - त्वष्टा गर्भकर्ता, विष्णुर्वा प्राजापत्यः
• छन्दः - अनुष्टुप्

हिरण्य᳓यी अर᳓णी
यं᳓ निर्म᳓न्थतो अश्वि᳓ना
तं᳓ ते ग᳓र्भं हवामहे
दशमे᳓ मासि᳓ सू᳓तवे

Strata
Popular for linguistic reasons, and possibly also for non-linguistic reasons

Pāda-label
popular;; epic anuṣṭubh (292)
popular;; epic anuṣṭubh (292)
popular;; epic anuṣṭubh (292)
popular;; epic anuṣṭubh (292)

Morph
aráṇī ← aráṇi- ~ aráṇī- (nominal stem)
{case:ACC, gender:F, number:DU}

hiraṇyáyī ← hiraṇyáya- (nominal stem)
{case:ACC, gender:F, number:DU}

aśvínā ← aśvín- (nominal stem)
{case:NOM, gender:M, number:DU}

nirmánthataḥ ← √manthⁱ- (root)
{number:DU, person:3, mood:IND, tense:PRS, voice:ACT}

yám ← yá- (pronoun)
{case:ACC, gender:M, number:SG}

gárbham ← gárbha- (nominal stem)
{case:ACC, gender:M, number:SG}

havāmahe ← √hū- (root)
{number:PL, person:1, mood:IND, tense:PRS, voice:MED}

tám ← sá- ~ tá- (pronoun)
{case:ACC, gender:M, number:SG}

te ← tvám (pronoun)
{case:DAT, number:SG}

daśamé ← daśamá- (nominal stem)
{case:LOC, gender:M, number:SG}

māsí ← mā́s- 1 (nominal stem)
{case:LOC, gender:M, number:SG}

sū́tave ← √sū- 2 (root)
{case:DAT, number:SG}

हि॒र॒ण्ययी॒ इति॑ । अ॒रणी॒ इति॑ । यम् । निः॒ऽमन्थ॑तः । अ॒श्विना॑ ।
तम् । ते॒ । गर्भ॑म् । ह॒वा॒म॒हे॒ । द॒श॒मे । मा॒सि । सूत॑वे ॥

• hiraṇyayī ← hiraṇyaya
• [noun], accusative, dual, feminine
• “gold; aureate; hiraṇyaya [word].”

• araṇī
• [noun], accusative, dual, feminine
• “Premna spinosa Roxb..”

• yaṃ ← yam ← yad
• [noun], accusative, singular, masculine
• “who; which; yat [pronoun].”

• nirmanthato ← nirmanthataḥ ← nirmath ← √math
• [verb], dual, Present indikative
• “churn; crush; grind.”

• aśvinā ← aśvin
• [noun], nominative, dual, masculine
• “Asvins; two.”

• taṃ ← tam ← tad
• [noun], accusative, singular, masculine
• “this; he,she,it (pers. pron.); respective(a); that; nominative; then; particular(a); genitive; instrumental; accusative; there; tad [word]; dative; once; same.”

• te ← tvad
• [noun], dative, singular
• “you.”

• garbhaṃ ← garbham ← garbha
• [noun], accusative, singular, masculine
• “fetus; garbha; inside; cavity; embryo; uterus; child; pit; garbhadruti; filling; pregnancy; room; abdomen; fertilization; inside; hole; baby; calyx; midst.”

• havāmahe ← hvā
• [verb], plural, Present indikative
• “raise; call on; call; summon.”

• daśame ← daśama
• [noun], locative, singular, masculine
• “tenth.”

• māsi ← mās
• [noun], locative, singular, masculine
• “month; lunar month.”

• sūtave ← sū
• [verb noun]
• “give birth; urge; bestow; cause.”

हिरण्ययी हिरण्मय्यौ अरणी यं गर्भमुद्दिश्य अश्विना अश्विनौ देवौ निर्मन्थतः निर्मथितवन्तौ हे जाये ते तुभ्यं त्वदर्थं तं गर्भं हवामहे आह्वयामहे । दशमे मासि सूतवे प्रसोतुम् ॥ पद्दन् इत्यादिना मासशब्दस्य मास्भावः । सूते: तुमर्थे सेसेन् ’ इति तवेन्प्रत्ययः ॥ ॥४२॥

English translation:

“We invoke your embryo which the A’vins have churned with the golden pieces of touchwood, that youmay bring it forth in the tenth month.”

The one that the Aśvins churned out of the two golden kindling sticks, that embryo of yours we call, to be born in the tenth month.

That which the Asvins Twain rub forth with the attrition-sticks of gold,-
That germ of thine we invocate, that in the tenth month thou mayst bear.

Die Leibesfrucht, die die Asvin aus den beiden goldenen Reibhölzern herausreiben, die rufen wir für dich her, daß du im zehnten Monat gebären sollst.

Die Frucht, die dir das Ritterpaar hervorreibt mit dem goldnen Holz, Die wünschen durch Gebet wir dir, zur Niederkunft im zehnten Mond.

Кого Ашвины добывают трением
Из двух золотых дощечек,
Этот плод мы призываем для тебя,
Чтоб родила (ты его) на десятом месяце.

• लिङ्गोत्ताः (गर्भार्थाशीः)
• त्वष्टा गर्भकर्त्ता विष्णुर्वा प्राजापत्यः
• निचृदनुष्टुप्
• गान्धारः

पदार्थान्वयभाषाः - (हिरण्ययी-अरणी) सुवर्णमय दो अरणी काष्ठ के समान (अश्विनौ) सूर्य-चन्द्रमा-स्त्रीपुरुषगत रजवीर्य (यं निर्मन्थतः) जिस गर्भ को निष्पादित करते हैं (ते) हे स्त्रि ! तेरे लिए (तं गर्भम्) उस गर्भ को (दशमे मासि) दशवें मास में (सूतवे हवामहे) प्रसव होने बाहर आने को आमन्त्रित करते हैं-यत्न करते हैं ॥३॥

भावार्थभाषाः - आकाश के सूर्य और चन्द्रमा ये दो अरणियाँ हैं, संसार की वस्तुओं के उत्पन्न होने में निमित्त हैं, इसी प्रकार पुरुष और स्त्री के वीर्य और रज ये दो अरणियों के समान गर्भ को उत्पन्न करती हैं और दशवें मास में पूर्णाङ्ग हो जाता है बाहर प्रसव होने के लिए, उसे यत्न से प्रसूत करना चाहिये ॥३॥

पदार्थान्वयभाषाः - (हिरण्ययी-अरणी) सौवर्णमयी द्वे काष्ठे इव (अश्विनौ यं निर्मन्थतः) सूर्याचन्द्रमसौ स्त्रीपुरुषगतौ वीर्यरजोभूतौ यं गर्भं निष्पादयतः (ते) हे स्त्रि ! तुभ्यम् (तं गर्भं दशमे मासि सूतवे हवामहे) तं गर्भं पुष्टं जातं दशमे मासे प्रसोतुं बहिरागन्तुं हवामहे-आमन्त्रयामहे यतामहे ॥३॥