१७२

सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
सायण-भाष्यम्

आ याहि’ इति चतुर्ऋचमेकविंशं सूक्तमाङ्गिरसस्य संवर्तस्यार्षमुषोदेवताकम् । चतस्रोऽपि विंशतिका द्विपदा विराजः । तथा चानुकान्तम्—* आ याहि संवर्त उषस्यं द्वैपदम्’ इति । प्रथमे छन्दोमे वैश्वदेवसूक्तात्पूर्वमिदं सूक्तम् । सूत्रित च–* आ याहि वनसेमा नु कं बभ्रुरेक इति द्विपदासूक्तानि (आश्व. श्रौ. ८. ७) इति । महाव्रतेऽपि निष्केवल्य एतत् । तथैव पञ्चमारण्यके सूत्रितम्– आ याहि वनसा सहेति नव समाम्नाताः’ (ऐ. आ. ५. २. २) इति ।।

Jamison Brereton

172 (998)
Dawn
Saṃvarta Āṅgirasa
4 verses: dvipadā virāj
Although the Anukramaṇī identifies the divinity of this hymn as Dawn, only the last verse (4) clearly belongs to her, and, at least in verse 2, the masculine adjectives preclude Dawn as subject. Commentators have suggested other deities: Dawn (vs. 1), Sūrya (vs. 2), Agni (vs. 3), Dawn (vs. 4), or Sūrya (vss. 1–3). These particular identifications cannot be confirmed, but it is clear that this is a hymn appropriate to early morning. In verse 2 the subject awakens mortals. Though verse 1 is less clear, the cows there are on the move after giving milk (in our interpretation): as real cows, they are going to pasture after the morning milking; as dawn cows they are following the track of the sun out of the east and across the sky, having filled the sky with their milky light. In the third verse the sacrifice is begun, as is appropriate at dawn. And finally in verse 4 Dawn makes an explicit appearance upon her birth.

01 आ याहि - द्विपदा विराट्

विश्वास-प्रस्तुतिः ...{Loading}...

आ᳓ याहि व᳓नसा सह᳓
गा᳓वः सचन्त वर्तनिं᳓ य᳓द् ऊ᳓धभिः

02 आ याहि - द्विपदा विराट्

विश्वास-प्रस्तुतिः ...{Loading}...

आ᳓ याहि व᳓स्विया धिया᳓
मं᳓हिष्ठो जारय᳓न्मखः सुदा᳓नुभिः

03 पितुभृतो न - द्विपदा विराट्

विश्वास-प्रस्तुतिः ...{Loading}...

पितुभृ᳓तो न᳓ त᳓न्तुम् इ᳓त्
सुदा᳓नवः प्र᳓ति दध्मो य᳓जामसि

04 उषा अप - द्विपदा विराट्

विश्वास-प्रस्तुतिः ...{Loading}...

उषा᳓ अ᳓प स्व᳓सुस् त᳓मः
सं᳓ वर्तयति वर्तनिं᳓ सुजात᳓ता