०५१

• देवता - पवमानः सोमः
• ऋषिः - उचथ्यः
• छन्दः - गायत्री

अ᳓ध्वर्यो अ᳓द्रिभिः सुतं᳓
सो᳓मम् पवि᳓त्र आ᳓ सृज
पुनीही᳓न्द्राय पा᳓तवे

Strata
Normal

Pāda-label
genre M;; Oldenberg’s gāyatrī-corpus, cf. Oldenberg (1888: 9f.).
genre M;; Oldenberg’s gāyatrī-corpus, cf. Oldenberg (1888: 9f.).;; repeated line
genre M;; Oldenberg’s gāyatrī-corpus, cf. Oldenberg (1888: 9f.).;; repeated line

Morph
ádhvaryo ← adhvaryú- (nominal stem)
{case:VOC, gender:M, number:SG}

ádribhiḥ ← ádri- (nominal stem)
{case:INS, gender:M, number:PL}

sutám ← √su- (root)
{case:NOM, gender:M, number:SG, non-finite:PPP}

ā́ ← ā́ (invariable)

pavítre ← pavítra- (nominal stem)
{case:LOC, gender:N, number:SG}

sómam ← sóma- (nominal stem)
{case:ACC, gender:M, number:SG}

sr̥ja ← √sr̥j- (root)
{number:SG, person:2, mood:IMP, tense:PRS, voice:ACT}

índrāya ← índra- (nominal stem)
{case:DAT, gender:M, number:SG}

pā́tave ← √pā- 2 (root)
{case:DAT, number:SG}

punīhí ← √pū- (root)
{number:SG, person:2, mood:IMP, tense:PRS, voice:ACT}

अध्व॑र्यो॒ इति॑ । अद्रि॑ऽभिः । सु॒तम् । सोम॑म् । प॒वित्रे॑ । आ । सृ॒ज॒ ।
पु॒नी॒हि । इन्द्रा॑य । पात॑वे ॥

• adhvaryo ← adhvaryu
• [noun], vocative, singular, masculine
• “Adhvaryu; adhvaryu [word]; Yajur-Veda.”

• adribhiḥ ← adri
• [noun], instrumental, plural, masculine
• “mountain; rock; seven; stone; adri; grindstone; adri; rock.”

• sutaṃ ← sutam ← su
• [verb noun], accusative, singular
• “press out; su.”

• somam ← soma
• [noun], accusative, singular, masculine
• “Soma; moon; soma [word]; Candra.”

• pavitra ← pavitre ← pavitra
• [noun], locative, singular, neuter
• “strainer.”

• ā
• [adverb]
• “towards; ākāra; until; ā; since; according to; ā [suffix].”

• sṛja ← sṛj
• [verb], singular, Present imperative
• “create; shoot; discharge; free; cause; throw; emit; send; produce; use; be born; make.”

• punīhīndrāya ← punīhi ← pū
• [verb], singular, Present imperative
• “purify; filter; blow; purify; purge; sift.”

• punīhīndrāya ← indrāya ← indra
• [noun], dative, singular, masculine
• “Indra; leader; best; king; first; head; self; indra [word]; Indra; sapphire; fourteen; guru.”

• pātave ← pā
• [verb noun]
• “drink; gulp; soak; drink; suck; inhale.”

हे अध्वर्यो अद्रिभिः ग्रावभिः सुतम् अभिषुतं सोमं पवित्र आ सृज । एतदेव दर्शयति । इन्द्राय इन्द्रस्य पातवे पानाय पुनीहि पावय ॥

English translation:

“Adhvaryu, pour upon the filter the Soma that has been expressed with the stones, purify it for Indra’s drinking.”

Commentary by Sāyaṇa: Ṛgveda-bhāṣya

Yajus. 20.31; Brahmā gives this instrumental uction to Adhvaryu

O Adhvaryu, send the soma, pressed by stones, surging into the filter. Purify it for Indra to drink.

ADHVARYU, on the filter pour the Soma juice expressed with stones,
And make it pure for Indra’s drink.

Adhvaryu! Laß den mit Steinen ausgepreßten Soma auf die Seihe laufen; läutere ihn für Indra zum Trunke!

Den steingepressten Soma lass, o Priester, durch die Seihe gehn, Dem Indra läutre ihn zum Trunk.

Адхварью! Выжатого камнями
Сому выливай в цедилку!
Очищай (его) Индре для питья!

• पवमानः सोमः
• उचथ्यः
• गायत्री
• षड्जः

अब सौम्यस्वभाव के उत्पादन का वर्णन करते हैं।

पदार्थान्वयभाषाः - (अध्वर्यो) हे अध्वर्यु लोगों ! (सोमम्) परमात्मा को (अद्रिभिः सुतः) अपनी इन्द्रियों द्वारा ज्ञान का विषय (सृज) करिये (इन्द्राय पातवे) और जीवात्मा की तृप्ति के लिये (पवित्रे पुनीहि) अपने अन्तःकरण को पवित्र करिये॥१॥

भावार्थभाषाः - परमात्मा की प्राप्ति के लिए अन्तःकरण का पवित्र होना अत्यावश्यक है, इसलिए प्रत्येक जिज्ञासु को चाहिये कि पहले अपने अन्तःकरण को पवित्र करे॥१॥

अथ सौम्यस्वभावोत्पादनं वर्ण्यते।

पदार्थान्वयभाषाः - (अध्वर्यो) हे अध्वर्युगणाः ! (सोमम्) परमात्मानं (अद्रिभिः सुतः) स्वेन्द्रियद्वारेण ज्ञानविषयं (सृज) कुर्वन्तु (इन्द्राय पातवे) जीवात्मतर्पणाय (पवित्रे पुनीहि) स्वकीयमन्तःकरणं पवित्रं कुर्वन्तु ॥१॥

• देवता - पवमानः सोमः
• ऋषिः - उचथ्यः
• छन्दः - गायत्री

दिवः᳓ पीयू᳓षम् उत्तमं᳓
सो᳓मम् इ᳓न्द्राय वज्रि᳓णे
सुनो᳓ता म᳓धुमत्तमम्

Strata
Normal

Pāda-label
genre M;; Oldenberg’s gāyatrī-corpus, cf. Oldenberg (1888: 9f.).
genre M;; Oldenberg’s gāyatrī-corpus, cf. Oldenberg (1888: 9f.).;; repeated line
genre M;; Oldenberg’s gāyatrī-corpus, cf. Oldenberg (1888: 9f.).;; repeated line

Morph
diváḥ ← dyú- ~ div- (nominal stem)
{case:ABL, gender:M, number:SG}

pīyū́ṣam ← pīyū́ṣa- (nominal stem)
{case:NOM, gender:M, number:SG}

uttamám ← uttamá- (nominal stem)
{case:NOM, gender:N, number:SG}

índrāya ← índra- (nominal stem)
{case:DAT, gender:M, number:SG}

sómam ← sóma- (nominal stem)
{case:ACC, gender:M, number:SG}

vajríṇe ← vajrín- (nominal stem)
{case:DAT, gender:M, number:SG}

mádhumattamam ← mádhumattama- (nominal stem)
{case:ACC, gender:M, number:SG}

sunóta ← √su- (root)
{number:PL, person:2, mood:IMP, tense:PRS, voice:ACT}

दि॒वः । पी॒यूष॑म् । उ॒त्ऽत॒मम् । सोम॑म् । इन्द्रा॑य । व॒ज्रिणे॑ ।
सु॒नोत॑ । मधु॑मत्ऽतमम् ॥

• divaḥ ← div
• [noun], genitive, singular, masculine
• “sky; Svarga; day; div [word]; heaven and earth; day; dawn.”

• pīyūṣam ← pīyūṣa
• [noun], accusative, singular, neuter
• “amṛta; pīyūṣa; ambrosia.”

• uttamaṃ ← uttamam ← uttama
• [noun], accusative, singular, neuter
• “best; excellent; highest; better; extreme; last; first; topmost; chief(a); higher; highest; maximal; uttama [word]; prevailing; finest.”

• somam ← soma
• [noun], accusative, singular, masculine
• “Soma; moon; soma [word]; Candra.”

• indrāya ← indra
• [noun], dative, singular, masculine
• “Indra; leader; best; king; first; head; self; indra [word]; Indra; sapphire; fourteen; guru.”

• vajriṇe ← vajrin
• [noun], dative, singular, masculine
• “Indra; vajra; Euphorbia neriifolia L.; abhra; Buddha.”

• sunotā ← sunota ← su
• [verb], plural, Present imperative
• “press out; su.”

• madhumattamam ← madhumattama
• [noun], accusative, singular, masculine
• “sweetest.”

हे अध्वर्यवः यूयं मधुमत्तमम् अतिशयेन मधुमन्तं दिवः द्युलोकस्य पीयूषम् अमृतम् उत्तमं श्रेष्ठं सोमं वज्रिणे वज्रवते इन्द्राय सुनोत अभिषुणुत ॥

English translation:

“(Adhvaryus), effuse the most sweet-flavoured Soma, the best ambrosia of heaven for Indra, the wielder of the thunderbolt.”

The highest beestings of heaven, the most honeyed soma—
press it for Indra who bears the mace.

The ritual impv. here, sunótā ‘press!’, is in the 2nd plural and therefore contrasts with the singular punīhí ‘purify!’in 1c, though they occupy the same slot in the vs. The subj.

of the impv. in vs. 1 is the Adhvaryu (voc. ádhvaryo), while the priestly subjects here are unspecified.

Pour out for Indra, Thunder-armed, the milk of heaven,, the Soma’s juice,
Most excellent, most rich in sweets.

Den besten Rahm des Himmels, den Soma, presset für den Keulenträger Indra aus, den süßesten!

Des Himmels allerschönste Milch, den Soma braut, den süssesten, Dem Indra, ihm dem Blitzes Herrn.

Лучшие сливки неба –
Сому сладчайшего выжимайте
Для Индры-громовержца!

• पवमानः सोमः
• उचथ्यः
• गायत्री
• षड्जः

पदार्थान्वयभाषाः - हे अध्वर्य लोगों ! जो कि (मधुमत्तमम्) सब रसो में उत्तम है (दिवः पीयूषम्) और द्युलोक का अमृत है, ऐसे (उत्तमम् सोमम्) उत्तम परमात्मा को (इन्द्राय पातवे) अपने जीवात्मा की तृप्ति के लिये(सुनोत) ध्यान का विषय बनाओ॥२॥

भावार्थभाषाः - जो अपनी तृप्ति के लिए एकमात्र परमात्मा को ध्यान का विषय बनाते हैं, वे उस ब्रह्मामृत का पान करते हैं, अन्य नहीं॥२॥

पदार्थान्वयभाषाः - हे अध्वर्यवः ! यो हि (मधुमत्तमम्) सर्वरसेषूत्तमोऽस्ति (दिवः पीयूषम्) अथ च द्युलोकस्य यदमृतमस्ति, एवं भूतम् (उत्तमम् सोमम्) उत्तमं परमात्मानं (इन्द्राय पातवे) स्वस्य जीवात्मनस्तृप्तये (सुनोत) ध्यानविषयं कुरुत ॥२॥

• देवता - पवमानः सोमः
• ऋषिः - उचथ्यः
• छन्दः - गायत्री

त᳓व त्य᳓ इन्दो अ᳓न्धसो
देवा᳓ म᳓धोर् वि᳓ अश्नते
प᳓वमानस्य मरु᳓तः

Strata
Normal

Pāda-label
genre M;; Oldenberg’s gāyatrī-corpus, cf. Oldenberg (1888: 9f.).
genre M;; Oldenberg’s gāyatrī-corpus, cf. Oldenberg (1888: 9f.).
genre M;; Oldenberg’s gāyatrī-corpus, cf. Oldenberg (1888: 9f.).

Morph
ándhasaḥ ← ándhas- 2 (nominal stem)
{case:GEN, gender:N, number:SG}

indo ← índu- (nominal stem)
{case:VOC, gender:M, number:SG}

táva ← tvám (pronoun)
{case:GEN, number:SG}

tyé ← syá- ~ tyá- (pronoun)
{case:NOM, gender:M, number:PL}

aśnate ← √aśⁱ- (root)
{number:PL, person:3, mood:IND, tense:PRS, voice:MED}

devā́ḥ ← devá- (nominal stem)
{case:NOM, gender:M, number:PL}

mádhoḥ ← mádhu- (nominal stem)
{case:GEN, gender:N, number:SG}

ví ← ví (invariable)

marútaḥ ← marút- (nominal stem)
{case:NOM, gender:M, number:PL}

pávamānasya ← √pū- (root)
{case:GEN, gender:M, number:SG, tense:PRS, voice:MED}

तव॑ । त्ये । इ॒न्दो॒ इति॑ । अन्ध॑सः । दे॒वाः । मधोः॑ । वि । अ॒श्न॒ते॒ ।
पव॑मानस्य । म॒रुतः॑ ॥

• tava ← tvad
• [noun], genitive, singular
• “you.”

• tya ← tye ← tya
• [noun], nominative, plural, masculine
• “that.”

• indo ← indu
• [noun], vocative, singular, masculine
• “moon; Soma; drop; anusvāra; one; Candra; silver; camphor; point; juice.”

• andhaso ← andhasaḥ ← andhas
• [noun], genitive, singular, neuter
• “Soma; drink; amṛta.”

• devā ← devāḥ ← deva
• [noun], nominative, plural, masculine
• “Deva; Hindu deity; king; deity; Indra; deva [word]; God; Jina; Viśvedevās; mercury; natural phenomenon; gambling.”

• madhor ← madhoḥ ← madhu
• [noun], genitive, singular, neuter
• “sweet; deft.”

• vy ← vi
• [adverb]
• “apart; away; away.”

• aśnate ← aś
• [verb], plural, Present indikative
• “eat; consume; chew; feed.”

• pavamānasya ← pū
• [verb noun], genitive, singular
• “purify; filter; blow; purify; purge; sift.”

• marutaḥ ← marut
• [noun], nominative, plural, masculine
• “Marut; vāta; wind; Vayu.”

हे इन्दो सोम तव संबन्धिनं मधोः मदकरस्य पवमानस्य पूयमानम् अन्धसः अन्नम् । कर्मणि षष्ठी । त्ये त इमे देवाः इन्द्रादयः मरुतः च व्यश्नते व्याप्नुवन्ति प्राप्नुवन्तीत्यर्थः ॥

English translation:

“Indu, the gods and the Maruts partake your sweet purifying beverage.”

Of your stalk, of your honey, o drop, do these gods eat;
of you, the self-purifying one, do the Maruts.

I assume the gods in b are a different and more inclusive group than the Maruts in c, though devā́ḥ could just anticipate marútaḥ.

These Gods and all the Marut host, Indu enjoy this juice of thine,
This Pavamana’s flowing meath.

Von deinem süßen Trank, o Saft, von dem sich läuternden genießen jene Götter, die Marut.

Von deinem süssen Trank geniesst, o Indu, hier die Götterschar, Die Maruts von dem rieselnden.

Этот твой сок, о капля,
Вкушают боги, сладкий,
Очищающийся, Маруты.

• पवमानः सोमः
• उचथ्यः
• निचृद्गायत्री
• षड्जः

पदार्थान्वयभाषाः - (इन्दो) हे परमात्मन् ! (पवमानस्य) सबको पवित्र करनेवाले (तव) आपके (मधोः) मधुर (अन्धसः) रस का (देवाः त्ये मरुतः) दिव्यगुणसम्पन्न विद्वान् पान करते हैं॥३॥

भावार्थभाषाः - ब्रह्मामृतरसास्वाद के लिए दिव्य शक्तियों को उपलब्ध करना अत्यावश्यक है, इसलिए उक्त मन्त्र में परमात्मा ने दिव्य शक्तियों का उपदेश किया है॥३॥

पदार्थान्वयभाषाः - (इन्दो) हे जगद्रक्षक परमात्मन् ! (पवमानस्य) सर्वपवित्रकारकस्य (तव) भवतः (मधोः) मधुरस्य (अन्धसः) रसस्य (देवाः त्ये मरुतः) दिव्यगुणसम्पन्ना विद्वांसः (व्यश्नते) पानं कुर्वन्ति ॥३॥

• देवता - पवमानः सोमः
• ऋषिः - उचथ्यः
• छन्दः - गायत्री

तुवं᳓ हि᳓ सोम वर्ध᳓यन्
सुतो᳓ म᳓दाय भू᳓र्णये
वृ᳓षन् स्तोता᳓रम् ऊत᳓ये

Strata
Normal

Pāda-label
genre M;; Oldenberg’s gāyatrī-corpus, cf. Oldenberg (1888: 9f.).
genre M;; Oldenberg’s gāyatrī-corpus, cf. Oldenberg (1888: 9f.).
genre M;; Oldenberg’s gāyatrī-corpus, cf. Oldenberg (1888: 9f.).

Morph
hí ← hí (invariable)

soma ← sóma- (nominal stem)
{case:VOC, gender:M, number:SG}

tvám ← tvám (pronoun)
{case:NOM, number:SG}

vardháyan ← √vr̥dh- (root)
{case:NOM, gender:M, number:SG, tense:PRS, voice:ACT}

bhū́rṇaye ← bhū́rṇi- (nominal stem)
{case:DAT, gender:M, number:SG}

mádāya ← máda- (nominal stem)
{case:DAT, gender:M, number:SG}

sutáḥ ← √su- (root)
{case:NOM, gender:M, number:SG, non-finite:PPP}

stotā́ram ← stotár- (nominal stem)
{case:ACC, gender:M, number:SG}

ūtáye ← ūtí- (nominal stem)
{case:DAT, gender:F, number:SG}

vŕ̥ṣan ← vŕ̥ṣan- (nominal stem)
{case:VOC, gender:M, number:SG}

त्वम् । हि । सो॒म॒ । व॒र्धय॑न् । सु॒तः । मदा॑य । भूर्ण॑ये ।
वृष॑न् । स्तो॒तार॑म् । ऊ॒तये॑ ॥

• tvaṃ ← tvam ← tvad
• [noun], nominative, singular
• “you.”

• hi
• [adverb]
• “because; indeed; for; therefore; hi [word].”

• soma
• [noun], vocative, singular, masculine
• “Soma; moon; soma [word]; Candra.”

• vardhayan ← vardhay ← √vṛdh
• [verb noun], nominative, singular
• “increase; strengthen; promote; rear; add; greet; laud.”

• suto ← sutaḥ ← su
• [verb noun], nominative, singular
• “press out; su.”

• madāya ← mada
• [noun], dative, singular, masculine
• “drunkenness; mada; estrus; excitement; sexual arousal; alcohol; musth; mad; mada; ecstasy; pride; drink; joy; arrogance; vivification.”

• bhūrṇaye ← bhūrṇi
• [noun], dative, singular, masculine
• “impatient; restless.”

• vṛṣan
• [noun], vocative, singular, masculine
• “bull; Indra; stallion; Vṛṣan; man.”

• stotāram ← stotṛ
• [noun], accusative, singular, masculine
• “laudatory; worshiping.”

• ūtaye ← ūti
• [noun], dative, singular, feminine
• “aid; favor; ūti [word].”

हे सोम सुतः अभिषुतः त्वं वर्धयन् देवान प्रवृद्धान् कुर्वन् वृषन् कामान् वर्षन् भूर्णये क्षिप्राय मदाय ऊतये रक्षणाय च स्तोतारम् अभिगच्छसीत्यर्थः ॥

English translation:

“For you, Soma, being effused, approach the worshipper for speedy exhilaration and protection.”

For you, Soma, are strengthening when you are pressed for fervent exhilaration,
to help the praiser, you bull.

The published translation takes the pres. part. vardháyan as the predicate of the vs., though it might be possible to take sutáḥ instead (“You, the strengthening one, are pressed …”).

Although a predicated ppl. sutáḥ would better conform to RVic syntactic patterns, predicating the pres. part. seems to produce better sense: it provides the reason why the gods (and) the Maruts consume soma in vs. 3.

For, Soma, thou hast been effused, strengthening for the wild carouse,
O Steer, the singer, for our help.

Denn du, o Soma, bist es, der zu erregtem Rausche ausgepreßt den Sänger erhebt, um ihm beizustehen, o Bulle.

Denn du, o Soma, bist gepresst zu kraftbegabten Rausch, o Stier, Den Sänger stärkend zum Genuss.

Ведь это ты, сома, выжатый
Для буйного опьянения, укрепляешь,
О бык, восхвалителя, чтобы (ему) помочь.

• पवमानः सोमः
• उचथ्यः
• निचृद्गायत्री
• षड्जः

पदार्थान्वयभाषाः - (सोम) हे परमात्मन् ! (त्वं हि) आप जब (सुतः) विद्वानों द्वारा साक्षात्कार किये जाते हैं, तो (मदाय) आनन्द के लिये और (भूर्णये) दक्षता के लिये तथा (ऊतये) रक्षा के लिये (स्तोतारम्) उपासक को (वर्धयन्) समृद्ध बनाते हुए (वृषन्) सब कामनाओं को पूर्ण करते हैं॥४॥

भावार्थभाषाः - सर्वोपरि नीति और व्यवहारकुशलता की नीति एकमात्र परमात्मा द्वारा उपदिष्ट वेदों से ही मिल सकती है, अन्यत्र नहीं॥४॥

पदार्थान्वयभाषाः - (सोम) हे परमात्मन् ! (त्वं हि) त्वं यदा (सुतः) विद्वद्भिः साक्षात्कृतो भवसि तदा (मदाय) आनन्दाय (भूर्णये) दाक्ष्याय (ऊतये) रक्षायै च (स्तोतारम्) उपासकं (वर्धयन्) समृद्धयन् (वृषन्) सर्वान् कामान् पूरयसि ॥४॥

• देवता - पवमानः सोमः
• ऋषिः - उचथ्यः
• छन्दः - गायत्री

अभि᳓ अर्ष विचक्षण
पवि᳓त्रं धा᳓रया सुतः᳓
अभि᳓ वा᳓जम् उत᳓ श्र᳓वः

Strata
Normal

Pāda-label
genre M;; Oldenberg’s gāyatrī-corpus, cf. Oldenberg (1888: 9f.).
genre M;; Oldenberg’s gāyatrī-corpus, cf. Oldenberg (1888: 9f.).
genre M;; Oldenberg’s gāyatrī-corpus, cf. Oldenberg (1888: 9f.).;; repeated line

Morph
abhí ← abhí (invariable)

arṣa ← √arṣ- (root)
{number:SG, person:2, mood:IMP, tense:PRS, voice:ACT}

vicakṣaṇa ← vicakṣaṇá- (nominal stem)
{case:VOC, gender:M, number:SG}

dhā́rayā ← dhā́rā- 1 (nominal stem)
{case:INS, gender:F, number:SG}

pavítram ← pavítra- (nominal stem)
{case:NOM, gender:N, number:SG}

sutáḥ ← √su- (root)
{case:NOM, gender:M, number:SG, non-finite:PPP}

abhí ← abhí (invariable)

śrávaḥ ← śrávas- (nominal stem)
{case:NOM, gender:N, number:SG}

utá ← utá (invariable)

vā́jam ← vā́ja- (nominal stem)
{case:ACC, gender:M, number:SG}

अ॒भि । अ॒र्ष॒ । वि॒ऽच॒क्ष॒ण॒ । प॒वित्र॑म् । धार॑या । सु॒तः ।
अ॒भि । वाज॑म् । उ॒त । श्रवः॑ ॥

• abhy ← abhi
• [adverb]
• “towards; on.”

• arṣa ← ṛṣ
• [verb], singular, Present imperative
• “run.”

• vicakṣaṇa
• [noun], vocative, singular, masculine
• “expert; wise; discerning; clear-sighted; conversant(p); bright.”

• pavitraṃ ← pavitram ← pavitra
• [noun], accusative, singular, neuter
• “strainer.”

• dhārayā ← dhārā
• [noun], instrumental, singular, feminine
• “flush; flow; current; spring; fountain.”

• sutaḥ ← su
• [verb noun], nominative, singular
• “press out; su.”

• abhi
• [adverb]
• “towards; on.”

• vājam ← vāja
• [noun], accusative, singular, masculine
• “prize; Vāja; reward; reward; Ribhus; vigor; strength; contest.”

• uta
• [adverb]
• “and; besides; uta [indecl.]; similarly; alike; even.”

• śravaḥ ← śravas
• [noun], accusative, singular, neuter
• “fame; glory; ear.”

हे विचक्षण सोम सुतः अभिषुतस्त्वं पवित्रम् अभि प्रति धारया अर्ष गच्छ। उत अपि चास्माकं वाजम् अन्नं श्रव: कीर्तिं च अभि क्षरेत्यर्थः॥ ॥ ८ ॥

English translation:

“Hasten, sagacious (Soma), when you are effused, to the filter in a stream; bestow upon us food and fame.”

O wide-gazing one, pressed in a stream, rush into the filter
to the prize of victory and to fame.

Flow with thy stream, Far-sighted One, effused, into the cleansing sieve:
Flow on to give us strength and fame.

Fließe du Hellsehender ausgepreßt im Strome auf die Seihe, zu Gewinn und Ruhme!

Zur Seihe rinne hin im Strom, gepresst, o weithinschauender, Zur Labung und zu hohem Ruhm.

Струись, о далеко смотрящий,
В цедилку, выжатый потоком, –
К добыче и к славе!

• पवमानः सोमः
• उचथ्यः
• निचृद्गायत्री
• षड्जः

पदार्थान्वयभाषाः - (विचक्षण) हे सर्वज्ञ परमात्मन् ! (सुतः) ध्यानविषय किये गये आप (धारया पवित्रम् अभ्यर्ष) आनन्द की धारा से पवित्र हुए अन्तःकरण में निवास करिये और (वाजम्) अन्नादि ऐश्वर्य तथा (उत श्रवः) सुन्दर कीर्ति को (अभि) प्रदान करिये॥५॥

भावार्थभाषाः - इस मन्त्र में परमात्मा से ऐश्वर्यप्राप्ति की प्रार्थना की गई है॥५॥ बह ५१ वाँ सूक्त और ८ वाँ वर्ग समाप्त हुआ ॥

पदार्थान्वयभाषाः - (विचक्षण) हे सम्पूर्णवित्परमात्मन् ! (सुतः) सम्यग्ध्यातो भवान् (धारया पवित्रम् अभ्यर्ष) आनन्दधारया पूतीभूतेऽन्तःकरणे निवसतु। अथ च (वाजम्) अन्नाद्यैश्वर्यम् एवं (उत श्रवः) सुयशांसि च (अभि) प्रददातु ॥५॥ इत्येकपञ्चाशत्तमं सूक्तमष्टमो वर्गश्च समाप्तः ॥