०७९

सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
सायण-भाष्यम्

‘महे नो अद्य ’ इति दशर्चं सप्तमं सूक्तमात्रेयस्य सत्यश्रवस आर्षं पाङ्त्दमुषस्यम् । अनुक्रम्यते च – ‘ महे दश सत्यश्रवा उषस्यं तु पाङ्क्तम् ’ इति । प्रातरनुवाके उषस्ये क्रतौ पाङ्क्ते छन्दस्याश्विनशस्त्रे चेदं सूक्तम् । सूत्र्यते हि - महे नो अद्येति पाङ्क्तम् ’ ( आश्व. श्रौ. ४. १४ ) इति ॥

Jamison Brereton

79 (433)
Dawn
Satyaśravas Ātreya
10 verses: paṅkti
A hymn with a remarkably unwavering focus on material gain. Since the priestly gifts (dakṣiṇā) are distributed at the dawn ritual, the goddess Dawn is often associated

with wealth and giving, but here very little attention is given to any other aspect of the goddess. The tone is set by the increasingly monotonous refrain: “o well-born lady, liberal with horses.” Several patrons are named in the first verses (1–3), and the poet hopes that patrons in general will be the recipients of Dawn’s bounty, in order for them to redistribute it to the poets (4–8).
The usual attention to Dawn’s beauty, her first appearance, her journey, her cows, and so forth is entirely missing in this hymn, which does, however, con tain one striking image, in verse 9. Why a laggard Dawn would be compared to a thief isn’t entirely clear, but it is quite possibly because thieves worked at night.

Jamison Brereton Notes

Dawn The meter of this hymn is Paṅkti, with five 8-syllable pādas. The fifth in all vss. is the refrain, a voc. phrase sújāte aśvasūnṛte “o well-born lady, liberal with horses,” which is essentially detachable. So the hymn comes across as standard Anuṣṭubh, with an appended and superfluous refrain. As indicated in the published translation, the contents are for the most part uninspired, contrary to most Dawn hymns, though closer inspection reveals more intricate patterns than a superficial reading turned up.

01 महे नो - पङ्क्तिः

विश्वास-प्रस्तुतिः ...{Loading}...

महे᳓ नो अद्य᳓ बोधय
उ᳓षो राये᳓ दिवि᳓त्मती
य᳓था चिन् नो अ᳓बोधयः
सत्य᳓श्रवसि वायिये᳓
सु᳓जाते अ᳓श्वसूनृते

02 या सुनीथे - पङ्क्तिः

विश्वास-प्रस्तुतिः ...{Loading}...

या᳓ सुनीथे᳓ शौचद्रथे᳓
वि᳓ अउ᳓छो दुहितर् दिवः
सा᳓ वि᳓ उछ स᳓हीयसि
सत्य᳓श्रवसि वायिये᳓
सु᳓जाते अ᳓श्वसूनृते

03 सा नो - पङ्क्तिः

विश्वास-प्रस्तुतिः ...{Loading}...

सा᳓ नो अद्या᳓भर᳓द्वसुर्
वि᳓ उछा दुहितर् दिवः
यो᳓ वि᳓ अउ᳓छः स᳓हीयसि
सत्य᳓श्रवसि वायिये᳓
सु᳓जाते अ᳓श्वसूनृते

04 अभि ये - पङ्क्तिः

विश्वास-प्रस्तुतिः ...{Loading}...

अभि᳓ ये᳓ त्वा विभावरि
स्तो᳓मैर् गृण᳓न्ति व᳓ह्नयः
मघइ᳓र् मघोनि सुश्रि᳓यो
दा᳓मन्वन्तः सुरात᳓यः
सु᳓जाते अ᳓श्वसूनृते

05 यच्चिद्धि ते - पङ्क्तिः

विश्वास-प्रस्तुतिः ...{Loading}...

य᳓च् चिद् धि᳓ ते गणा᳓ इमे᳓
छद᳓यन्ति मघ᳓त्तये
प᳓रि चिद् व᳓ष्टयो दधुर्
द᳓दतो रा᳓धो अ᳓ह्रयं
सु᳓जाते अ᳓श्वसूनृते

06 ऐषु धा - पङ्क्तिः

विश्वास-प्रस्तुतिः ...{Loading}...

अइ᳓षु धा वीर᳓वद् य᳓श
उ᳓षो मघोनि सूरि᳓षु
ये᳓ नो रा᳓धांसि अ᳓ह्रया
मघ᳓वानो अ᳓रासत
सु᳓जाते अ᳓श्वसूनृते

07 तेभ्यो द्युम्नम् - पङ्क्तिः

विश्वास-प्रस्तुतिः ...{Loading}...

ते᳓भ्यो द्युम्न᳓म् बृह᳓द् य᳓श
उ᳓षो मघोनि आ᳓ वह
ये᳓ नो रा᳓धांसि अ᳓श्विया
गव्या᳓ भ᳓जन्त सूर᳓यः
सु᳓जाते अ᳓श्वसूनृते

08 उत नो - पङ्क्तिः

विश्वास-प्रस्तुतिः ...{Loading}...

उत᳓ नो गो᳓मतीर् इ᳓ष
आ᳓ वहा दुहितर् दिवः
साकं᳓ सू᳓र्यस्य रश्मि᳓भिः
शुक्रइः᳓ शो᳓चद्भिर् अर्चि᳓भिः
सु᳓जाते अ᳓श्वसूनृते

09 व्युच्छा दुहितर्दिवो - पङ्क्तिः

विश्वास-प्रस्तुतिः ...{Loading}...

वि᳓ उछा दुहितर् दिवो
मा᳓ चिरं᳓ तनुथा अ᳓पः
ने᳓त् त्वा स्तेनं᳓ य᳓था रिपुं᳓
त᳓पाति सू᳓रो अर्चि᳓षा
सु᳓जाते अ᳓श्वसूनृते

10 एतावद्वेदुषस्त्वं भूयो - पङ्क्तिः

विश्वास-प्रस्तुतिः ...{Loading}...

एता᳓वद् वे᳓द् उषस् तुव᳓म्
भू᳓यो वा दा᳓तुम् अर्हसि
या᳓ स्तोतृ᳓भ्यो विभावरि
उछ᳓न्ती न᳓ प्रमी᳓यसे
सु᳓जाते अ᳓श्वसूनृते