०२१

सर्वाष् टीकाः ...{Loading}...
सायण-भाष्यम्

‘ मनुष्वत्त्वा’ इति चतुर्ऋचं सप्तमं सूक्तमात्रेयस्य ससस्यार्षम् । ‘ मनुष्वत्ससः’ इत्यनुक्रमणिका । पङ्क्त्यन्तं ह ’ इति पूर्वत्रोक्तत्वादिदमादीनि त्रीणि सूक्तानि पङ्क्त्यन्तानि । शिष्टा अनुष्टुभः । अग्निर्देवता । प्रातरनुवाकाश्विनशस्त्रयोरुक्तो विनियोगः ॥

Jamison Brereton

21 (375)
Agni
Sasa Ātreya
4 verses: anuṣṭubh, except paṅkti 4
The name of the poet is extracted from sasá “grain” in verse 4, which sticks out as an unusual word in an unusual context. The poet, whatever his name might be, pairs and links similar-sounding words and expressions. The last line of the first verse devā́n devayaté yaja (1d) is echoed in the first line of the last verse deváṃ
vo devayajyáyā (4a). He fronts accented forms of the 2nd-person pronoun at the beginning of 2a (tvám) and 3a (tvā́m), both to be read disyllabically, as is normal for tvám but not for tvā́m. These repetitions are thematically the more significant since the poet emphasizes the 2nd-person address to Agni and his role as a god (vss. 3, 4) sacrificing to the gods. But there are other repetitions as well. For example verse 3 links su- and uṣ-sounds: mā́nuṣe …súprīta …srúcas…ānuṣák sújāta sárpirāsute.

01 मनुष्वत्त्वा नि - अनुष्टुप्

विश्वास-प्रस्तुतिः ...{Loading}...

मनुष्व᳓त् त्वा नि᳓ धीमहि
मनुष्व᳓त् स᳓म् इधीमहि
अ᳓ग्ने मनुष्व᳓द् अङ्गिरो
देवा᳓न् देवयते᳓ यज

02 त्वं हि - अनुष्टुप्

विश्वास-प्रस्तुतिः ...{Loading}...

तुवं᳓ हि᳓ मा᳓नुषे ज᳓ने
अ᳓ग्ने सु᳓प्रीत इध्य᳓से
स्रु᳓चस् त्वा यन्ति आनुष᳓क्
सु᳓जात स᳓र्पिरासुते

03 त्वां विश्वे - अनुष्टुप्

विश्वास-प्रस्तुतिः ...{Loading}...

तुवां᳓ वि᳓श्वे सजो᳓षसो
देवा᳓सो दूत᳓म् अक्रत
सपर्य᳓न्तस् तुवा कवे
यज्ञे᳓षु देव᳓म् ईळते

04 देवं वो - पङ्क्तिः

विश्वास-प्रस्तुतिः ...{Loading}...

देवं᳓ वो देवयज्य᳓या
अग्नि᳓म् ईळीत म᳓र्तियः
स᳓मिद्धः शुक्र दीदिहि
ऋत᳓स्य यो᳓निम् आ᳓सदः
सस᳓स्य यो᳓निम् आ᳓सदः