विश्वास-प्रस्तुतिः
श्रावण्यां पौर्णमास्यां श्रवणाकर्म १
Oldenberg
1 1 . On the full moon day of the Śrāvaṇa month the Śrāvaṇa ceremony (is performed).
मूलम्
श्रावण्यां पौर्णमास्यां श्रवणाकर्म १
विश्वास-प्रस्तुतिः
अक्षतसक्तूनां नवङ्कलशं पूरयित्वा दर्वीञ्च बलिहरणीं नवे शिक्ये निदधाति २
Oldenberg
- Having filled a new jug with flour of fried barley, he lays (this jug) and a spoon for offering the Balis on new strings of a carrying pole (and thus suspends them).
मूलम्
अक्षतसक्तूनां नवङ्कलशं पूरयित्वा दर्वीञ्च बलिहरणीं नवे शिक्ये निदधाति २
विश्वास-प्रस्तुतिः
अक्षतधानाः कृत्वा सर्पिषाऽर्द्धा अनक्ति ३
Oldenberg
- Having prepared fried barley grains, he smears half of them with butter.
मूलम्
अक्षतधानाः कृत्वा सर्पिषाऽर्द्धा अनक्ति ३
विश्वास-प्रस्तुतिः
अस्तमिते स्थालीपाकं श्रपयित्वैककपालञ्च पुरोडाशं अग्ने नय सुपथा राये अस्मानिति चतसृभिः प्रत्यृचं हुत्वा पाणिनैककपालमच्युताय भौमाय स्वाहेति ४
Oldenberg
- After sunset he prepares a mess of cooked food and a cake in one dish and sacrifices (the cooked food) with the four verses, ‘Agni, lead us on a good path to wealth’ (Rig-veda I, 189, 1 seqq.), verse by verse, and with his hand the (cake) in one dish with (the formula), ‘To the steady One, the earth-demon, svāhā!’
मूलम्
अस्तमिते स्थालीपाकं श्रपयित्वैककपालञ्च पुरोडाशं अग्ने नय सुपथा राये अस्मानिति चतसृभिः प्रत्यृचं हुत्वा पाणिनैककपालमच्युताय भौमाय स्वाहेति ४
विश्वास-प्रस्तुतिः
अविप्लुतः स्यादाविःपृष्ठो वा ५
Oldenberg
- (The cake) should be (entirely) immersed (into the butter), or its back should be visible.
मूलम्
अविप्लुतः स्यादाविःपृष्ठो वा ५
विश्वास-प्रस्तुतिः
मा नो अग्नेऽवसृजो अघायेत्येनमाशयेनाभिजुहोति ६
Oldenberg
- With (the verse), ‘Agni, do not deliver us to evil’ (Rig-veda I, 189, 5) he sacrifices over it (the butter) in which it had lain.
मूलम्
मा नो अग्नेऽवसृजो अघायेत्येनमाशयेनाभिजुहोति ६
विश्वास-प्रस्तुतिः
शन्नो भवन्तु वाजिनो हवेष्वित्यक्ता धाना अञ्जलिना ७
Oldenberg
7 2 . With (the verse), ‘May the steeds at our invocation be for a blessing to us’ (Rig-veda VII, 38, 7) (he sacrifices) the besmeared grains with his joined hands,
मूलम्
शन्नो भवन्तु वाजिनो हवेष्वित्यक्ता धाना अञ्जलिना ७
विश्वास-प्रस्तुतिः
अमात्येभ्य इतरा दद्यात् ८
Oldenberg
- The other (grains) he should give to his people.
मूलम्
अमात्येभ्य इतरा दद्यात् ८
विश्वास-प्रस्तुतिः
कलशात्सक्तूनान्दर्वीं पूरयित्वा प्रागुपनिष्क्रम्य शुचौ देशेऽपोऽवनिनीय सर्पदेवजनेभ्यः स्वाहेति हुत्वा नमस्करोति ये सर्पाः पार्थिवा य आन्तरिक्ष्या ये दिव्या ये दिश्यास्तेभ्य इमं बलिमाहार्षं तेभ्य इमं बलिमुपाकरोमीति ९
Oldenberg
- Out of the jug he fills the spoon with flour, goes out (of the house) to the east, pours water on the ground on a clean spot, sacrifices with (the formula), ‘To the divine hosts of the serpents svāhā!’ and does reverence to them with (the formula), ‘The serpents which are terrestrial, which are aerial, which are celestial, which dwell in the directions (of the horizon) - to them I have brought this Bali; to them I give over this Bali.’
मूलम्
कलशात्सक्तूनान्दर्वीं पूरयित्वा प्रागुपनिष्क्रम्य शुचौ देशेऽपोऽवनिनीय सर्पदेवजनेभ्यः स्वाहेति हुत्वा नमस्करोति ये सर्पाः पार्थिवा य आन्तरिक्ष्या ये दिव्या ये दिश्यास्तेभ्य इमं बलिमाहार्षं तेभ्य इमं बलिमुपाकरोमीति ९
विश्वास-प्रस्तुतिः
प्रदक्षिणं परीत्य पश्चाद्बलेरुपविश्य सर्पोऽसि सर्पतां सर्पाणामधिपतिरस्यन्नेन मनुष्यांस्त्रायसेऽपूपेन सर्पान्यज्ञेन देवांस्त्वयि मा सन्तं त्वयि सन्तः सर्पा मा हिंसिषुर्ध्रुवान्ते परिददामीति १०
Oldenberg
- Having gone round (the Bali) from left to right, he sits down to the west of the Bali with (the words), ‘The serpent art thou; the lord of the creeping serpents art thou; by food thou protectest men, by cake the serpents, by sacrifice the gods. To me, being in thee, the serpents being in thee should do no harm. I give over the firm one (i.e. the spoon) to thee.’
मूलम्
प्रदक्षिणं परीत्य पश्चाद्बलेरुपविश्य सर्पोऽसि सर्पतां सर्पाणामधिपतिरस्यन्नेन मनुष्यांस्त्रायसेऽपूपेन सर्पान्यज्ञेन देवांस्त्वयि मा सन्तं त्वयि सन्तः सर्पा मा हिंसिषुर्ध्रुवान्ते परिददामीति १०
विश्वास-प्रस्तुतिः
ध्रुवामुन्ते ध्रुवामुन्त इत्यमात्याननुपूर्वम् ११
Oldenberg
- ‘Firm one, (I give) N.N. (in charge) to thee! Firm one, (I give) N.N. (in charge) to thee!’ - with (these words he gives) his people, man by man, (in charge to the serpent god);
मूलम्
ध्रुवामुन्ते ध्रुवामुन्त इत्यमात्याननुपूर्वम् ११
विश्वास-प्रस्तुतिः
ध्रुव मां ते परिददामीत्यात्मानमन्ततः १२
Oldenberg
- ‘Firm one, I give myself in charge to thee!’ - with these words himself at the end.
मूलम्
ध्रुव मां ते परिददामीत्यात्मानमन्ततः १२
विश्वास-प्रस्तुतिः
नैनमन्तरा व्यवेयुरा परिदानात् १३
Oldenberg
- Let no one step between it (i.e. the Bali, and the sacrificer), until the giving in charge has been performed.
मूलम्
नैनमन्तरा व्यवेयुरा परिदानात् १३
विश्वास-प्रस्तुतिः
सर्पदेवजनेभ्यः स्वाहेति सायं प्रातर्बलिं हरेदा प्रत्यवरोहणात् १४
Oldenberg
14 3 . With (the formula), ‘To the divine hosts of the serpents svāhā!’ - let him offer the Bali in the evening and in the morning, till the Pratyavarohaṇa (i.e. the ceremony of the ‘redescent’).
मूलम्
सर्पदेवजनेभ्यः स्वाहेति सायं प्रातर्बलिं हरेदा प्रत्यवरोहणात् १४
विश्वास-प्रस्तुतिः
प्रसङ्ख्याय हैके तावतो बलींस्तदहरेवोपहरन्ति १५
Oldenberg
15 4 . Some count (the days till the Pratyavarohaṇa) and offer the corresponding number of Balis already on that day (on which the Śravaṇā ceremony is performed).
मूलम्
प्रसङ्ख्याय हैके तावतो बलींस्तदहरेवोपहरन्ति १५
-
1, 1. Nārāyaṇa’s observation that the Śrāvaṇa full moon can fall also under certain other Nakṣatras than Śravaṇa itself, furnishes no reason why we should think here of solar months, as Prof. Stenzler proposes. ↩︎
-
7, 8. See above, Sūtra 3. 9. See above, Sūtra 1. ↩︎
-
On the Pratyavarohaṇa, see the third chapter of this Adhyāya. ↩︎
-
I.e. two Bali offerings for each day, one for the morning and one for the evening. ↩︎