विश्वास-प्रस्तुतिः
देवविशः कल्पयितव्या इत्याहुस्ताः ।
English
They say, the gods should be provided with Vaiśyas[16] (agriculturists and herdsmen).
English - Notes
“According to Sāyaṇa, the word viśah may convey two meanings: 1. a subject in general; 2, men of the Vaiśya caste. I prefer the latter meaning. The Vaiśyas are to provide gods and men with food and wealth. They are here evidently regarded as the subjected population. The gods are, as Sây. states with reference to the creation theory of the Vâjasaneyins, divided into four castes, just as men. Agni and Brihaspati are the Brâhmaṇs among the gods; Indra, Varuna, Soma, the Rudras, Parjanya, Yama Mṛtyu are the Kṣatriyas; Ganeśa, the Vasus, the Rudras, the Âdityas, Viśvedevas and Marutas are the Vaiśyas, and Pūṣan belongs to the Śūdra caste.
मूलम्
देवविशः कल्पयितव्या इत्याहुस्ताः ।
विश्वास-प्रस्तुतिः
कल्पमाना अनु मनुष्यविशः कल्पन्त इति सर्वा विशः कल्पन्ते ।
English
For if the gods are provided with them, men subsequently obtain them also. If all Vaiśyas (to furnish the necessary supplies) are in readiness, then the sacrifice is prepared.
मूलम्
कल्पमाना अनु मनुष्यविशः कल्पन्त इति सर्वा विशः कल्पन्ते ।
विश्वास-प्रस्तुतिः
कल्पते यज्ञो ऽपि तस्यै जनतायै कल्पते यत्रैवं विद्वान्होता भवति ।
English
It is prepared for that family in the midst of which there is a Hotar who has this knowledge (and makes provision accordingly).
मूलम्
कल्पते यज्ञो ऽपि तस्यै जनतायै कल्पते यत्रैवं विद्वान्होता भवति ।
विश्वास-प्रस्तुतिः
स्वस्ति नः पथ्यासु धन्वस्वित्यन्वाह ।
English
(The gods are provided with Vaiśyas by the recital of the verse, svastinaḥ pathyâsu :[17] 10, 63, 15), “O Maruts! grant us in the desert tracks prosperity (by providing us with water);
English - Notes
[17]See the 3rd note above, page 16. The translation of the whole is given in the context.
मूलम्
स्वस्ति नः पथ्यासु धन्वस्वित्यन्वाह ।
विश्वास-प्रस्तुतिः
स्वस्त्यप्सु वृजने स्वर्वति स्वस्ति नः पुत्रकृथेषु योनिषु स्वस्ति राये मरुतो दधातनेति ।
English
grant us prosperity (by abundance) in waters in a desolated region over which the sky shines! grant prosperity to the wombs of our women for producing children! grant prosperity to our wealth.”
मूलम्
स्वस्त्यप्सु वृजने स्वर्वति स्वस्ति नः पुत्रकृथेषु योनिषु स्वस्ति राये मरुतो दधातनेति ।
विश्वास-प्रस्तुतिः
मरुतो वै देवानां विशस्ता एवैतद्यज्ञमुखे ऽचीकॢपत् ।
English
For the Maruts are the Vaiśyas of the gods (their agriculturists). The Hotar puts them by (repeating) this (mantra) in readiness at the beginning of the sacrifice.
मूलम्
मरुतो वै देवानां विशस्ता एवैतद्यज्ञमुखे ऽचीकॢपत् ।
विश्वास-प्रस्तुतिः
सर्वैश्छन्दोभिर्यजेदित्याहुः ।
English
They (say), the Hotar should (as Anuvākyā and Yājyā verses at the Prāyaṇīya iṣṭi) use mantras of all (principal) metres.
मूलम्
सर्वैश्छन्दोभिर्यजेदित्याहुः ।
विश्वास-प्रस्तुतिः
सर्वैर्वै छन्दोभिरिष्ट्वा देवाः स्वर्गं लोकमजयंस्तथैवैतद्यजमानः सर्वैश्छन्दोभिरिष्ट्वा स्वर्गं लोकं जयति ।
English
For the gods conquered the celestial world by means of having used for their (Anuvākyā and) Yājyā verses mantras of all metres. Likewise, the sacrificer who does the same gains the celestial world.
मूलम्
सर्वैर्वै छन्दोभिरिष्ट्वा देवाः स्वर्गं लोकमजयंस्तथैवैतद्यजमानः सर्वैश्छन्दोभिरिष्ट्वा स्वर्गं लोकं जयति ।
विश्वास-प्रस्तुतिः
स्वस्ति नः पथ्यासु धन्वसु स्वस्तिरिद्धि प्रपथे श्रेष्ठेति पथ्यायाः स्वस्तेस्त्रिष्टुभौ ।
English
The (two verses) svasti naḥ pathyâsu and svastir iddhi prapathe (10, 63, 15, 16),[17] which are addressed to path yâsvasti, i.e., safe journey, are in the Triṣṭubh metre.
English - Notes
[17]See the 3rd note above, page 16. The translation of the whole is given in the context.
मूलम्
स्वस्ति नः पथ्यासु धन्वसु स्वस्तिरिद्धि प्रपथे श्रेष्ठेति पथ्यायाः स्वस्तेस्त्रिष्टुभौ ।
विश्वास-प्रस्तुतिः
अग्ने नय सुपथा राये अस्माना देवानामपि पन्थामगन्मेत्यग्नेस्त्रिष्टुभौ ।
English
The two verses addressed to Agni, *agne naya supathâ* (1, 189, 1), and *â devânâm api panthâm* (10, 2, 3), are also in the Triṣṭubh metre.मूलम्
अग्ने नय सुपथा राये अस्माना देवानामपि पन्थामगन्मेत्यग्नेस्त्रिष्टुभौ ।
विश्वास-प्रस्तुतिः
त्वं सोम प्र चिकितो मनीषा या ते धामानि दिवि या पृथिव्यामिति सोमस्य त्रिष्टुभौ ।
English
The two verses, addressed to Soma, tvam amos prachikito manîṣâ (1, 91, 1), and yâ te dhâmâni divi (1, 91, 4) are (also) in the Triṣṭubh metre.
मूलम्
त्वं सोम प्र चिकितो मनीषा या ते धामानि दिवि या पृथिव्यामिति सोमस्य त्रिष्टुभौ ।
विश्वास-प्रस्तुतिः
विश्वदेवं सत्पतिं य इमा विश्वा जातानीति सवितुर्गायत्र्यौ ।
English
The two verses addressed to Savitâ : â viśvadevam satpatim (5, 82, 7), and yâ imâ viśvâ (5, 82, 9), are in the Gāyatrī metre.
मूलम्
विश्वदेवं सत्पतिं य इमा विश्वा जातानीति सवितुर्गायत्र्यौ ।
विश्वास-प्रस्तुतिः
सुत्रामाणम्पृथिवीं द्यामनेहसम्महीमू षु मातरं सुव्रतानामित्यदितेर्जगत्यौ ।
English
The two verses addressed to Aditi, sutrâmâṇam pṛithivîm (10, 63, 10), and mahîm û ṣu mâtaram (Atharv. 7, 6, 2), are in Jagatî metre.[18]
English - Notes
[18]All the Anuvâkyâ and Yâjyâ verses required for the five deities (see 1, 7), of the *Prâyaniya iṣṭi are here mentioned.
मूलम्
सुत्रामाणम्पृथिवीं द्यामनेहसम्महीमू षु मातरं सुव्रतानामित्यदितेर्जगत्यौ ।
विश्वास-प्रस्तुतिः
एतानि वाव सर्वाणि छन्दांसि गायत्रं त्रैष्टुभं जागतम् ।
English
These are all the (principal) metres : Gāyatrī, Triṣṭubh, and Jagatī.
मूलम्
एतानि वाव सर्वाणि छन्दांसि गायत्रं त्रैष्टुभं जागतम् ।
विश्वास-प्रस्तुतिः
अन्वन्यानि ।
English
Those (other metres) follow them.
मूलम्
अन्वन्यानि ।
विश्वास-प्रस्तुतिः
एतानि हि यज्ञे प्रतमामिव क्रियन्ते ।
English
For these (three kinds of metres) are, as it were, of the most frequent occurrence (pratamâm) at a sacrifice.
मूलम्
एतानि हि यज्ञे प्रतमामिव क्रियन्ते ।
विश्वास-प्रस्तुतिः
एतैर्ह वा अस्य छन्दोभिर्यजतः सर्वैश्छन्दोभिरिष्टम्भवति य एवं वेद ।
English
He, therefore, who having such a knowledge gets repeated his Anuvākyā and Yājyā verses in these (three) metres, gets repeated them in all metres (obtains the particular advantage to be derived not only from the three metres mentioned, but from all other metres also).
मूलम्
एतैर्ह वा अस्य छन्दोभिर्यजतः सर्वैश्छन्दोभिरिष्टम्भवति य एवं वेद ।