08 9.8

स एव मृत्युः सोऽमृतम्‌। अ.वे. १३.४.२५¹
स एव वीरः स उ वीर्यावान्‌। मै०सं० ४.१४.१३¹, २३६.६; तै०ब्रा० २.८.३.७¹
स एव सं भुवनानि पर्यैत्‌। (अ०वे० १९.५३.४¹, भुवनान्य्‌ आ भरत्‌)। अ०वे० १९.५३.४¹, ४²
स एव सुभिषक्तमः। अ०वे० २.९.५²
स एवाद्य स उ श्वः। श०ब्रा० १४.४.३.३४⁴; बृ० उ० १.५.३४⁴
स एष एक एकवृद्‌ एक एव। अ०वे० १३.४.१२², २०²
स एष कोशो वसुधानः। छा० उप० ३.१५.१⁵
स एषां यज्ञो अभवत्‌ तनूपाः। ऋ०वे० १०.८८.८³
स एषि सुधृतस्‌ तपन्‌। अ०वे० १३.२.१२³
स एषु द्युम्नं पीपयत्‌ स वाजम्‌। ऋ०वे० १.७७.५³
स ओतः प्रोतश्‌ च विभूः प्रजासु। वा०सं० ३२.८⁴; तै०आ० १०.१.३⁴; महाना०उप०२.३⁴
स ओदनः शतधारः स्वर्गः। अ०वे० १२.३.५³
स ओषधीः पचति विश्वरूपाः। ऋ०वे० १०.८८.१०⁴; नि० ७.२८⁴
स ओषधीः समनक्तु घृतेन। मै०सं० १.११.४², १६५.२
स ओषधीः सो अपः स वनानि। ऋ०वे० १.१०३.५⁴
सं यं स्तुभोऽवनयो न यन्ति। ऋ०वे० १.१९०.७¹; आ०श्रौ०सू० ३.७.९
संयच्‌ च प्रचेताश्‌ चाग्नेः सोमस्य सूर्यस्य। तै०सं० ४.४.११.२; का०सं० २२.५. प्रतीकः संयच्‌ च प्रचेताश्‌ च। आप०श्रौ०सू० १७.७.७, २४.९
संयच्‌ छन्दः। वा०सं० १५.५; तै०सं० ४.३.१२.२; मै०सं० २.८.७, १११.१६; का०सं० १७.६; श०ब्रा० ८.५.२.५
सं यजत्रैर्‌ अङ्गानि। तै०सं० १.३.८.१, ६.३.७.४; मै०सं० १.२.१५, २५.३, ३.९.६, १२४.१८; का०सं० ३.५, २६.८; आप०श्रौ०सू० ७.१४.२;
मा०श्रौ०सू० १.८.३.१२ (देखें-सम्‌ अङ्गानि)
सं यजमान इत्यादि। (देखें- सं यज्ञपतिर्‌ इत्यादि)
सं यज्‌ जनान्‌ क्रतुभिः शूर ईक्षयत्‌। ऋ०वे० १.१३२.५¹
सं यज्‌ जनौ सुधनौ विश्वशर्धसौ। ऋ०वे० ५.३४.८¹
सं यज्ञपतिर्‌ (वा०सं०काण्व० यजमान) आशिषा। वा०सं० ६.१०; वा०सं०काण्व० ६.२.५; तै०सं० १.३.८.१, ६.३.७.४; मै०सं० १.२.१५, २५.३,
१.४.२, ४८.९, १.४.६, ५३.१६, ३.९.६९, १२४.१८; का०सं० ३.५, २६.८, ३२.१२; श०ब्रा० ३.७.४.८; शा०श्रौ०सू० ४.१३.३; का०श्रौ०सू० ३.८.३०; आप०श्रौ०सू० ४.१३.९, ७.१४.२; मा०श्रौ०सू० १.४.३.५, ८.३.१२ (देखें-स यज्ञपतिर्‌)
सं यज्ञासश्‌ चरन्ति यम्‌। ऋ०वे० ५.९.२³
सं यज्ञेषु स्वधावन्तः पिबध्वम्‌। ऋ०वे० ७.३७.२³
संयतं न वि ष्परत्‌। अ.वे. ६.५६.१³, १०.४.८¹
सं यत्‌ त इन्द्र मन्यवः। ऋ०वे० ४.३१.६¹; का०सं० ८.१६¹
सं यद्‌ आनड्‌ अध्वन आद्‌ इद्‌ अश्वैः। ऋ०वे० ३.३०.१२³
सं यद्‌ इषो वनामहे। ऋ०वे० ५.७.३¹; तै०सं० २.११.३¹; मै०सं० ४.१२.४¹, १८७.११
सं यद्‌ ओजो युवते विश्वम्‌ आभिः। ऋ०वे० ५.३२.१०
सं यद्‌ गोभिर्‌ अङ्गिरसो नवन्त। ऋ०वे० ५.४५.८²
सं यद्‌ ददे नाभिः पूर्व्या वाम्‌। ऋ०वे० ४.४४.५⁴; अ०वे० २०.१४३.५⁴
सं यद्‌ धनन्त मन्युभिर्‌ जनासः। ऋ०वे० ७.५६.२२; का०सं० ८.१७¹
सं यद्‌ वयं यवसादो जनानाम्‌। ऋ०वे० १०.२७.९¹
संयद्वसुर्‌ आयद्वसुः। अ०वे० १३.४. ५४²
सं यद्‌ विशोऽयन्त शूरसातौ। ऋ०वे० ६.२६.१³ (तुल०- अगला)
सं यद्‌ विशोऽववृत्रन्त युध्माः। ऋ०वे० ४.२४.४³ (तुल०- पूर्व का)
सं यन्ति ग्रैव्या अभि। अ०वे० ६.२५.२²
सं यन्ति मन्या अभि। अ०वे० ६.२५.१²
सं यन्ति रसिनो रसाः। ऋ०वे० ९.११३.५³
सं यन्ति स्कन्ध्या अभि। अ०वे० ६.२५.३²
सं यन्तु पृथिवीम्‌ अनु। अ०वे० ४.१५.८⁴
सं यन्‌ नॄन्‌ न रोदसी निनेथ। ऋ०वे० ७.२८.३²
सं यन्‌ मदाय शुष्मिणे। ऋ०वे० १.३०.३¹
सं यन्‌ मही मिथती स्पर्धमाने। ऋ०वे० ७.९३.५¹
सं यन्‌ महीर्‌ इष आसत्सि पूर्वीः। ऋ०वे० ३.३०.१८²; का०सं० ८.१७²
सं यन्‌ मित्रावरुणा वृञ्ञ उक्थैः। ऋ०वे० १०.६१.१७³
सं यन्‌ मिथः पस्पृधनासो अग्मत। ऋ०वे० १.११९.३¹
सं यन्‌ आयन्ति धेनवः। ऋ०वे० ५.६.२²; सा०वे० २.१०८९²; वा०सं० १५.४२²; मै०सं० २.१३.७², १५६.१९
सं यस्मिन्‌ विश्वा वसूनि जग्मुः। ऋ०वे० १०.६.६¹
सं या अप्नःस्थो इत्यादि। (देखें- सं याव्‌ अप्नस्थो इत्यादि)
संयातानाम्‌ उत्तमो विष्णुर्‌ आसीत्‌। तै० ब्रा० २.४.३.३² (देखें-सङ्गतानाम्‌)
सं या दानूनि येमथुः। ऋ०वे० ८.२५.६¹
संयान्य्‌ असि। मै०सं० २.८.१३, ११७.२
सं या रश्मस्व यमतुर्‌ यमिष्ठा। ऋ०वे० ६.६७.१³
सं या वः प्रियास्‌ तनुवः। (का०सं० तन्वः) तै०सं० ४.२.४.१¹; का०सं० ७.१२¹; तै०ब्रा० १.२.१.१७¹; आप०श्रौ०सू० ५.१०.२, १६.१४.४, १९.११.९
सं याव्‌ अप्नस्थो (मै०सं० या अप्नःस्थो) अपसेव जनान्‌। ऋ०वे० ६.६७.३³; मै०सं० ४.१४.१०³, २३१.६
संयासाय स्वाहा। वा०सं० ३९.११; तै०सं० १.४.३५.१; का०सं०अश्व० ५.६; तै०आ० ३.२०.१
सं युज्याव सनिभ्य आ। ऋ०वे० ८.६२.११² (देखें-सं सनुयाव तथा सं बहूव सनिभ्य)
संयोपयन्तो दुरितानि विश्वा। ऋ०वे० १०.१६५.५³; मा०श्रौ०सू० २.१७.१³ (देखें-संलोभयन्तो)
सं यो यूथेव जनिमानि चष्टे। ऋ०वे० ७.६०.३⁴
सं यो वना युवते भस्मना दता। (ऋ०वे० ७.४.२³, युवते शुचिदन्‌)। ऋ०वे० ७.४.२³, १०.११५.२²
संरभ्या धीराः स्वसृभिर्‌ अनर्तिषुः। ऋ०वे० १०.९४.४³
संरभ्यैनं परि ष्वजे। अ०वे० १९.१.३²
सं रयि स्पृहयाय्यः सहस्त्री। ऋ०वे० ६.१५.१२⁴
सं रय्या सं सुभूत्या। (तै०आ० रय्या सम्‌ उ वर्चसा)। अ०वे० ३.१४.१²; तै०आ० ६.१२.१³
संरराणे रोदसी विश्वशंभुवा। ऋ०वे० ६.७०.६³
संरराणो अविक्षितम्‌। ऋ०वे० ८.३२.८²
सं रश्मिभिर्‌ यतते दर्शतो रथः। ऋ०वे० ९.१११.३²; सा०वे० २.९४१²
सं रश्मिभिस्‌ ततनः सूर्यस्य। ऋ०वे० ७.२.१⁴; का०ब्रा० २५.१०
संराजो। (देखें- सम्राज०)
संराजन्तम्‌ अध्वराणाम्‌। ऋ०वे० १.२७.१³; सा०वे० १.१७³, २.९८४³
सं राजभी रत्नध्येयाय देवाः। ऋ०वे० ४.३४.११⁴
सं राजानो अगुः सम्‌ ऋणान्य्‌ अगुः। अ०वे० १९.५७.२¹
संराट्‌ इत्यादि) तथा संराड्‌ इत्यादि। (देखें- सम्राट्‌ तथा सम्राड्‌)
सं रातिभिर्‌ वसुभिर्‌ यज्ञम्‌ अश्रेत्‌। ऋ०वे० ३.१९.२⁴
संराधन्यै देव्यै स्वाहा। आप०मं०पा० २.८.६ (आप०गृ०सू० ५.१२.९, १०); हि०गृ०सू० १.२.१८
संराधयन्तः सधुरश्‌ चरन्तः। अ०वे० ३.३०.५²
सं राया भूयसा सृज मयोभुना। ऋ०वे० ३.१६.६³
संराल्‌ इत्यादि। (देखें- सम्राड्‌)
संरिक्ताय स्वाहा। तै०सं० ७.३.२०.१; का०सं०अश्व० ३.१०
सं रुजानाः पिपिष इन्द्रशत्रुः। ऋ०वे० १.३२.६⁴; तै०ब्रा० २.५.४.४⁴; नि० ६.४
सं रूपैर्‌ अज्यते हरिः। ऋ०वे० ९.३४.४³
सं रेवतीर्‌ जगतीः। मै०सं० १.१.९³, ५.४, ४.१.८, ११.२ (देखें-अगले तीन)
सं रेवतीर्‌ जगतीभिः पृच्यन्ताम्‌। वा०सं० १.२१; श०ब्रा० १.२.२.२; शा०श्रौ०सू० ८.९.२ (नीचे देखें- पूर्व का)
सं रेवतीर्‌ जगतीभिर्‌ मधुमतीर्‌ मधुमतीभिः सृज्यध्वम्‌। तै०सं० १.१.८.१; तै०ब्रा० ३.२.८.२ (नीचे देखें- पूर्व के दो छो़डकर)
सं रेवतीर्‌ जगतीभिः सं मधुमतीर्‌ मधुमतीभिः पृच्यन्ताम्‌। वा०सं०काण्व० १.८.१ (नीचे देखें- पूर्व के दो छो़डकर)
संरोहं जिन्व। वै० सू० २६.११
संरोहयन्त ओषधीर्‌ विवृक्णाः। आप०श्रौ०सू० ४.६.१²
संरोहाय त्वा। पं०वि०ब्रा० १.१०.१०; वै० सू० २६.११
संरोहेण संरोहाय संरोहं जिन्व। मै०सं० २.८.८, ११३.१ (देखें-अगला)
संरोहोऽसि। तै०सं० ३.५.२.५, ४.४.१.३, ५.३.६.३; का०सं० १७.७, ३७.१७; गो०ब्रा० २.२.१४; पं०वि०ब्रा० १.१०.१०; वै० सू० २६.११ (देखें-पूर्व का) संलोभयन्तो दुरिता पदानि। अ०वे० ६.२८.१³ (देखें-संयोपयन्तो)
सं वः पृच्यन्तां तन्वः। अ०वे० ६.७४.१¹. प्रतीकः सं वः पृच्यन्ताम्‌। कौ० सू० १२.५
सं वज्रं पर्वशो दधुः। ऋ०वे० ८.७.२२³
सं रज्रेण सृजतं यः किमीदी। अ०वे० ४.२८.७²
सं वज्रेणासृजद्‌ (मै०सं० ०आभिनद्‌) वृत्रम्‌ इन्द्रः। ऋ०वे० १.३३.१३³; मै०सं० ४.१४.१३³, २३७.१५; तै०ब्रा० २.८.४.४³
संवञ्चते स्वाहा। तै०सं० ७.४.२२.१; का०सं०अश्व० ५.१
सं वत्स इव मातृभिः। ऋ०वे० ९.१०.५२¹; सा०वे० २.४४९¹; आ०ब्रा०१.२२.२; आ०श्रौ०सू० ४.७.४. प्रतीकः सं वत्स इव। शा०श्रौ०सू० ५.१०.४
(तुल०- सम्‌ ई वत्सम्‌)
संवत्सर इदम्‌ अद्या व्य्‌ अख्यत। ऋ०वे० १.१६१.३⁴
संवत्सर ऋतुभिः संविदानः। (का०सं० ०भिश्‌ चाक्वपानः; आप०श्रौ०सू० ०भिश्‌ चाकुपानः)। मै०सं० २.१३.२३³, १६९.५; का०सं० १३.१५³, १६³, ४०.१³; आप०श्रौ०सू० १४.२८.४³
संवत्सरः परमेष्ठी धृतव्रतः। मै०सं० २.१३.२२³, १६८.१; का०सं० ४०.१२³; आप०श्रौ०सू० १७.१३.२³
संवत्सरः प्रत्यक्षेण। तै०आ० १.२.३³
संवत्सरं शशयानाः। ऋ०वे० ७.१०३.१¹; अ०वे० ४.१५.१३¹; नि० ९.६¹ (तुल०- बृ. दा. ६.२७. देखें-हरिवंश, विष्णुपर्वन्‌ ९५.२३ , ८८०३)
संवत्सरं शुनवत्‌ सीरम्‌ एतत्‌। तै० ब्रा० २.५.८.१२⁴
संवत्सरं हविषा वर्धयन्ती। अ०वे० १९.५८.१²
संवत्सरकृतं पपम्‌। ऋ०वे०खि० ९.६७.१४³
संवत्सरं च केवलम्‌। तै० ब्रा० ३.१२.८.३²
संवत्सरं देवेभ्यो निलाय। तै० ब्रा० १.२.१.५²; आप०श्रौ०सू० ५.२.४²
संवत्सरविरिष्टं तत्‌। गो०ब्रा० २.२.५³
संवत्सरश्‌ च कल्पताम्‌। (तै०आ० , सभी किन्तु एक पाण्डुलिपि, कल्पन्ताम्‌)। तै०आ० १०.१.२²; महाना०उप०१.९² (तुल०- संवत्सरस्‌ ते क०
तथा संवत्सरो मे क०)
संवत्सरश्‌ च तपश्‌ च। मै०सं० २.११.६, १४३.१२ (नीचे देखें- अगला)
संवत्सरश्‌ च मे तपश्‌ च मे। वा०सं०काण्व० १९.७.५ (देखें-पूर्व का. तथा तपश्‌ च मे)
संवत्सरस्‌ तं बद्ध्‌वा। अ०वे० १०.६.१८³
संवत्सरस्‌ ते कल्पताम्‌। वा०सं० २७.४५; श०ब्रा० ८.१.४.८; तै०आ० ४.१९.१ (तुल०- नीचे संवत्सरश्‌ च क०)
संवत्सरस्‌ ते यज्ञं दधातु नः। वा०सं० २६.१४³
संवत्सरस्‌ त्वायुषे जरायै परिददात्व्‌ असौ। सा०मं०ब्रा० १.५.१५
संवत्सरस्‌ त्वा हन्त्व्‌ असौ। तै०आ० ४.२६.१
संवत्सरस्य कविभिर्‌ मितस्य। (। जै०ब्रा० स्तुतस्य) गो०ब्रा० १.५.२३³; जै०ब्रा० २.७२³
संवत्सरस्य तद्‌ अहः परि ष्ठ। ऋ०वे० ७.१०३.७³
संवत्सरस्य तेजसा। अ०वे० ३.५.८³, ५.२८.१३³, १९.३७.४³; वा०सं० २३.४०³ (देखें-अगला)
संवत्सरस्य धायसा। तै०सं० ५.२.१२.१³; का०सं०अश्व० १०.६³; हि०गृ०सू० १.११.२³ (देखें-पूर्व का)
संवत्सरस्य पत्नी दुदुहे प्रपीना। आप०मं०पा० २.२०.३५²; हि०गृ०सू० २.१५.९²
संवत्सरस्य पयसा पिपर्मि। अ०वे० १.३५.४²
संवत्सरस्य प्रतिमाणम्‌ (इसलिए मस्तिष्क के साथ दोनो टीका और भाष्य,) एतत्‌। तै० ब्रा० २.५.८.१२² (तुल०- अगला एक छो़डकर)
संवत्सरस्य प्रतिमाम्‌। (पा०गृ०सू० ०मा)। अ०वे० ३.१०.३¹; तै०सं० ५.७.२.१¹; का०सं० ४०.२¹; आप०श्रौ०सू० १७.९.३; सा०मं०ब्रा० २.२.१८¹;
पा०गृ०सू० ३.२.२¹; हि०गृ०सू० २.१५.९; मा०श्रौ०सू० २.८.४¹
संवत्सरस्य महिमानम्‌ एतम्‌। मै०सं० ४.१०.६³, १५८.९ (तुल०- पूर्व के दो छो़डकर)
संवत्सरस्य या पत्नी। अ०वे० ३.१०.२³; सा०मं०ब्रा० २.२.१६³; पा०गृ०सू० ३.२.२³; आप०मं०पा० २.२०.२७³; हि०गृ०सू० २.१७.२³; मा०श्रौ०सू०
२.८.४³
संवत्सरस्य ये दंष्ट्राः। अ०वे० ११.६.२२³
संवत्सरस्य षष्ठः। (तै०सं० ५.७.२१.१; का०सं०अश्व० १३.१२, षष्ठी) तै०सं० ५.७.१८.१, २१.१; का०सं०अश्व० १३.८, १२ (तुल०- अग्नीषोमयोः
इत्यादि)
संवत्सरस्य सवनाः सहस्रम्‌। गो०ब्रा० १.५.२३³
संवत्सरस्य सवितुः। तै०आ० १.३.२³
संवत्सरस्य सवितुर्‌ आदित्यस्य स्थाने स्वतेजसा भानि। तै०आ० १.१५.१
संवत्सरः सह ऋतुभिः। अ०वे० ११.५.२०³
संवत्सरा ऋषयो यानि सत्या। अ०वे० २.६.१²; वा०सं० २७.१²; तै०सं० ४.१.७.१²; मै०सं० २.१२.५², १४८.११; का०सं० १८.१६²; श०ब्रा० ६.२.१.२६ संवत्सरात्‌ ता भ्रंश्यन्ते। तै०आ० १.३.४⁴
संवत्सराय कृणुता बृहन्‌ नमः। अ०वे० ६.५५.३²; तै०सं० ५.७.२.४²; सा०मं०ब्रा० २.१.१२² (देखें-अगला एक छो़डकर)
संवत्सराय निवक्षसः। तै०सं० ५.६.२३.१; का०सं०अश्व० १०.३; आप०श्रौ०सू० २०.२३.१२
संवत्सराय पारिवत्सरायदोवत्सराय (मा०श्रौ०सू० ०दावत्सराया नुवत्सरायोद्वत्सराय) कृणुता बृहन्‌ नमः। का०सं० १३.१५¹²; मा०श्रौ०सू० १.६.४.२१¹²; पा०गृ०सू० ३.२.२¹² (देखें-पूर्व का एक छो़डकर)
संवत्सराय पर्यायिणीम्‌। (तै०ब्रा पर्यारिणीम्‌)। वा०सं० ३०.१५; तै०ब्रा० ३.४.१.११
संवत्सराय पलिक्नीम्‌। वा०सं० ३०.१५; तै०ब्रा० ३.४.१.११
संवत्सराय प्रतिवेदयाम एनत्‌। कौ० सू० ४२.१७²
संवत्सराय महतः सुपर्णान्‌। वा०सं० २४.२५; मै०सं० ३.१४.६, १७३.९
संवत्सराय लोपा। तै०सं० ५.५.१८.१; का०सं०अश्व० ७.८
संवत्सराय स्वाहा। वा०सं० २२.२८; तै०सं० ७.१.१५.१; मै०सं० ३.१२.७, १६२.१६; का०सं०अश्व० १.६; तै०ब्रा० ३.१.६.१
संवत्सरिणं कर्मफलम्‌। तै०आ० १.३.४³
संवत्सरीणम्‌ अमृतं स्वस्ति। तै० ब्रा० ३.१.२.६⁴
संवत्सरीणम्‌ (मै०सं० ०रीयम्‌) उप भागम्‌ आसते। वा०सं० १७.१३²; तै०सं० ४.६.१.४²; मै०सं० २.१०.१, १३२.७; का०सं० १७.१७²; श०ब्रा०
९.२.१.१४
संवत्सरीणं पय उस्रियायाः। ऋ०वे० १०.८७.१७¹; अ०वे० ८.३.१७¹; शा०गृ०सू० ३.१०.३
संवत्सरीणां (मा०श्रौ०सू० ०रीयां) स्वस्तिं आशास्ते। (तथा आसासे) तै०ब्रा० १.४.१०.१; आप०श्रौ०सू० ८.३.४, ५; मा०श्रौ०सू० १.७.२.२१
(तुल०- अनुवत्सरीणां इत्यादि)
संवत्सरीणा मरुतः स्वर्काः। अ०वे० ७.७७.३¹; तै०सं० ४.३.१३.४¹
संवत्सरीयम्‌ इत्यादि) तथा संवत्सरीयां इत्यादि। (देखें- संवत्सरीणम्‌ इत्यादि) तथा संवत्सरीणां इत्यादि)
संवत्सरेण परिभूः। (का०सं० पर्यभवत्‌) तै०सं० ४.४.८.१; का०सं० ३९.११
संवत्सरेण सविता नो अह्नाम्‌। (मै०सं० अह्ना) तै०सं० ४.४.१२.४²; मै०सं० ३.१६.४², १८९.४; का०सं० २२.१४²; आ०श्रौ०सू० ४.१२.२²
संवत्सरेण सह संविदानाः। अ०वे० १०.७.५²
संवत्सरे धिष्ण्यास्‌ त्रिंशतं च। जै०ब्रा० २.७१⁴ (षष्टिशते द्वे का भाग)
संवत्सरे प्रावृष्य्‌ आगतायाम्‌। ऋ०वे० ७.१०३.९³
संवत्सरे वपत एक एषाम्‌। ऋ०वे० १.१६४.४४²; अ०वे० ९.१०.२६²; नि० १२.२७²
संवत्सरे वावृधे जग्‌धम्‌ ई पुनः। ऋ०वे० १.१४०.२²
संवत्सरे सम्‌ अपृच्यन्त धीतिभिः। ऋ०वे० १.११०.४⁴; नि० ११.१६⁴
संवत्सरे सीद। का०सं० ३९.६; आप०श्रौ०सू० १६.३१.१
संवत्सरे स्वपसो यज्ञियं भागम्‌ आयन्‌। शा०श्रौ०सू० ८.२०.१
संवत्सरोऽजायत। ऋ०वे० १०.१९०.२²; तै०आ० १०.१.१४²; महाना०उप०५.६²
संवत्सरोऽधिपतिः प्राणदो नः। आ०गृ०सू० २.४.१४³ (देखें-वैश्वानरोऽधिपतिः)
संवत्सरोऽधिपतिर्‌ आसीत्‌। वा०सं० १४.२९; तै०सं० ४.३.१०.१; मै०सं० २.८.६, ११०.११; का०सं० १७.५; श०ब्रा० ८.४.३.९
संवत्सरोऽध्य्‌ उच्छिष्टे। अ०वे० ११.७.१८³
संवत्सरोऽपिधानम्‌। शा० गृ० ३.३.९
संवत्सरो महिमा। तै०सं० ५.७.२५.१; का०सं०अश्व० ५.५
संवत्सरो मे कल्पताम्‌। तै० ब्रा० ३.७.५.८; आप०श्रौ०सू० ४.१०.९ (तुल०- नीचे संवत्सरश्‌ च क०)
संवत्सरो यस्मान्‌ निर्मितो द्वादशारः। अ०वे० ४.३५.४²
संवत्सरो रथः। अ०वे० ८.८.२३
संवत्सरो विषूवर्णैः। तै०आ० १.१२.३³
संवत्सरोऽसि। वा०सं० २७.४५; मै०सं० ४.९.१८, १३५.७; श०ब्रा० ८.१.४.८; तै०ब्रा० ३.१०.४.१; तै०आ० ४.१९.१; का०श्रौ०सू० १८.४.१४;
आप०श्रौ०सू० १९.१२.२३
संवत्सरोऽसि नक्षत्रेषु श्रितः, ऋतूनां प्रतिष्ठा, त्वयीदम्‌ अन्तः, विश्वं यक्षं विश्वं भूतं विश्वं सुभूतम्‌, विश्वस्य भर्ता विश्वस्य जनयिता। तै० ब्रा०
३.११.१.१४
सं वत्सासो न मातृभिः। ऋ०वे० ८.७२.१४²; सा०वे० २.८३१²
सं वतेसेनासृजता मातरं पुनः। ऋ०वे० १.११०.८²
संवदस्व। श०ब्रा० १.८.३.२०, ९.२.१८, २.५.२., ६.१.४७; का०श्रौ०सू० ३.६.१६; आप०श्रौ०सू० ३.७.८; मा०श्रौ०सू० १.३.४.२०
संवननं नाश्व्यम्‌। ऋ०वे० १०.९३.१२³
संवननी समुष्यला। अ०वे० ६.१३९.३¹
सं वपामि। तै०सं० १.१.८.१; तै०ब्रा० ३.२.८.१ (नीचे देखें- देवस्य त्वा सवितुह्‌…..हस्ताभ्यां संवपामि)
सं वरत्रा (का०सं० ०त्रां) दधातन। ऋ०वे० १०.१०१.५²; तै०सं० ४.२.५.५¹; का०सं० ३८.१४¹; आप०श्रौ०सू० १६.१८.१
संवर्गं यन्‌ मघवा सूर्यं जयत्‌। ऋ०वे० १०.४३.५²; अ०वे० २०.१७.५²
संवर्गं सं रयिं जय। ऋ०वे० ८.७५.१२³; सा०वे० २.१०००३; तै०सं० २.६.११.३³; मै०सं० ४.११.६³, १७६.३; का०सं० ७.१७³; श०ब्रा० १२.४.४.३³ संवर्गोऽसि। श०ब्रा० १४.९.३.९; बृ० उ० ६.३.९; कौ० ब्रा० उप० २.७
सं वर्चसा पयसा सं तनूभिः। अ०वे० ६.५३.३¹; वा०सं० २.२४¹, ८.१४¹; तै०सं० १.४.४४.१¹; मै०सं० १.३.३८¹, ४४.८, ४.१४.१७¹, २४७.४;
का०सं० ४.१२¹; पं०वि०ब्रा० १.३.९¹; श०ब्रा० १.९.३.६¹, ४.४.३.१४¹, ४.८¹; तै०आ० २.४.१¹; शा०श्रौ०सू० ४.११.६¹. प्रतीकः सं वर्चसा। वै० सू० ४.८, १७; का०श्रौ०सू० ३.८.९, १०.८.७; कौ० सू० ५५.२०
संवर्तयति वर्तनिं सुजातता। ऋ०वे० १०.१७२.४²; अ०वे० १९.१२.१²; सा०वे० १.४५१²
संवर्तयन्तो वि च वर्तयन्न्‌ अहा। ऋ०वे० ५.४८.३⁴
संवर्षते स्वाहा। तै०सं० ७.५.११.१; का०सं०अश्व० ५.२
संवसव इति वो नामधेयम्‌। अ.वे. ७.१०९.६¹
सं वसाथां (मै०सं० मा०श्रौ०सू० ०सेथां) स्वर्विदा। (तै०सं० सुवरो; का०सं० ०विदौ)। वा०सं० ११.३१¹; तै०सं० ४.१.३.२¹; मै०सं० २.७.३¹,
७७.१; का०सं० १६.३¹, १९.४; श०ब्रा० ६.४.१.११. प्रतीकः सं वसेथाम्‌। मा०श्रौ०सू० ६.१.१
संवसानम्‌ (सा०वे० ०नो) विवस्वतः। (सा०वे० ०ता)। ऋ०वे० ९.२६.४²; सा०वे० २.६३५²
सं वसेथां इत्यादि। (देखें- सं वसाथां इत्यादि)
सं वः सिञ्चन्तु मरुतः। का०सं० ३५.३¹; आप०श्रौ०सू० १४.१८.१¹
सं वः सृजत्व्‌ अर्यमा। अ०वे० ३.१४.२¹; मै०सं० ४.२.१०¹ (द्वितीयांश), ३३.१, ७; मा०श्रौ०सू० ९.५.३. प्रतीकः सं वः सृजतु। वै० सू० २१.२६
सं वः सृजामि हृदयानि। (का०सं० ०यम्‌; मा०श्रौ०सू० ०यानि वः) का०सं० ७.१२¹; तै०ब्रा० १.२.१.१७¹; आप०श्रौ०सू० ५.१०.२¹; मा०श्रौ०सू० १.५.२.१९¹
सं वां शता नासत्या सहस्रा। ऋ०वे० ६.६३.१०¹
सं वाक्‌ प्राणेन सम्‌ अहं प्राणेन। शा०श्रौ०सू० १७.१७.१ (तुल०- सं प्राणो वाचा)
सं वां कर्मणा सम्‌ इषा हिनोमि। ऋ०वे० ६.६९.१¹; तै०सं० ३.२.११.१¹; मै०सं० ४.१२.५¹, १९२.१; का०सं० १२.१४¹; आ०ब्रा०६.१५.२; गो०ब्रा०
२.४.१७; आ०श्रौ०सू० ६.७.५. प्रतीकः सं वां कर्मणा। आ०श्रौ०सू० ६.१.२; शा०श्रौ०सू० ६.११.३, ९.४.६, १२.२६.५; आप०श्रौ०सू० १९.२७.१९; मा०श्रौ०सू० ५.२.५.१४; सं वाम्‌. ऋ०वि०२.२३.४ (तुल०- बृ. दा. ५.१२१)
सं वाजासः श्रवस्यवः। ऋ०वे० ५.९.२⁴
सं वाजेभिः (मै०सं० वाजैः) पुरुश्चन्द्रैर्‌ अभिद्युभिः। ऋ०वे० १.५३.५²; अ०वे० २०.२१.५²; मै०सं० २.६.६², २०.४; का०सं० १०.१२²
सं वाजैर्‌ वाजिनीवति। ऋ०वे० १.४८.१६⁴
सं वाताः सं पतत्रिणः। अ०वे० १.१५.१², १९.१.१²
सं वाम्‌ अञ्ञन्त्व्‌ अक्तुभिर्‌ मतीनाम्‌। ऋ०वे० ६.६९.३³
सं वाम्‌ ओजो वृषणा सं बलं दधुः। ऋ०वे० ७.८२.२⁴; मै०सं० ४.१२.४⁴, १८७.४
सं वां भगासो अग्मत। अ०वे० २.३०.२³
सं वां मनांसि सं व्रता। वा०सं० १२.५८¹; तै०सं० ४.२.५.१⁴; मै०सं० २.७.११¹, ९०.७; का०सं० १६.११¹; श०ब्रा० ७.१.१.३८, १२.४.३.४¹ (तुल०-
सं वो मनांसि इत्यादि), सं नौ मनांसि तथा सं मनांसि)
संविच्‌ च मे ज्ञात्रं च मे। वा०सं० १८.७; तै०सं० ४.७.३.२; मै०सं० २.११.४, १४१.१५; का०सं० १८.८
संविजन्ते अहर्दिवि। अ०वे० ५.२१.६²
संविज्ञानेन मनसश्‌ च सत्यैः। पं०वि०ब्रा० १.३.९³
सं वित्स्वाङ्गाइर्‌ वद जिह्वयालपन्‌। अ०वे० ८.२.३⁴
संविदम्‌ मे विन्द। (मा०श्रौ०सू० विन्दत)। मै०सं० ४.२.८, ३०.५; मा०श्रौ०सू० ९.५.३
संविदान उषसा सूर्येण। ऋ०वे० ७.४४.४³
संविदाना दिवा कवे। अ०वे० १२.१.६३³
संविदाने रोदसी संबभूवतुः। तै० ब्रा० १.२.१२३²; आप०श्रौ०सू० ५.१५.५²
संविदानौ प्रमुञ्चताम्‌। मै०सं० ४.१४.१७⁴, २४५.८; तै०आ० २.४.१⁴
सं विद्युता दधति वाशति त्रितः। ऋ०वे० ५.५४.२³
संविद्योतमानाय स्वाहा। तै०सं० ७.५.११.१; का०सं०अश्व० ५.२
सं विव्य इन्द्रो वृजनं न भूम। ऋ०वे० १.१७३.६³
सं विव्यथुः पृथनाषाहम्‌ उग्रा। ऋ०वे० ६.७२.५⁴
संविव्यान ओजसा। ऋ०वे० १.१३०.४⁴
संविव्यानश्‌ चिद्‌ भियसे मृगं कः। ऋ०वे० ५.२९.४²
संविशन्तां दैवीर्‌ विशः पात्राणि देवयज्यायै। आप०श्रौ०सू० १.१६.१२ (देखें-संसीदन्तां इत्यादि)
सं विशन्त्व्‌ इह पितरः स्वा नः। अ०वे० १८.२.२९¹. प्रतीकः सं विशन्तु। कौ० सू० ८३.२९
सं विशेमोप गोमतः। अ०वे० ३.१०.११⁴
सं विश्पलां नासत्यारिणीतम्‌। ऋ०वे० १.११७.११⁴
सं विश्वैर्‌ देवैः। का०सं० १५.८ (देखें-सम्‌ अहं विश्वैर्‌)
संवृक्तधृष्णुम्‌ उक्थ्यम्‌। ऋ०वे० ९.४८.२¹; सा०वे० २.१८७¹
संवृक्‌ समत्सु स जनास इन्द्रः। ऋ०वे० २.१२.३⁴; अ०वे० २०.३४.३⁴; मै०सं० ४.१४.५⁴, २२२.१२
सं वृत्रेव दासं वृत्रहारुजम्‌। ऋ०वे० १०.४९.६²
संवृद्‌ असि। तै०सं० ४.४.१.३ (देखें-सवृता तथा सवृद्‌)
सं वृष्ण्यान्य्‌ अभिमातिषाहः। ऋ०वे० १.९१.१८²; आ०सं० ३.२²; वा०सं० १२.११३²; तै०सं० ४.२.७.४²; मै०सं० २.७.१४², ९६.८; का०सं०
१६.१४², ३७.५²; श०ब्रा० ७.३.१.४६; कौ० सू० ६८.१०²
संवेशनस्‌ तनुवै (सा०वे० का०सं० मा०श्रौ०सू० तन्वे) चारुर्‌ एधि। सा०वे० १.६५³; का०सं० ३५.१७³; तै०ब्रा० ३.७.१.४³; तै०आ० ६.३.१³,
४.२³; आप०श्रौ०सू० ९.१.१७³; मा०श्रौ०सू० ३.४.१³ (देखें-संवेशने)
संवेशनीं संयमनीम्‌। ऋ०वे०खि० १०.१२७.४¹
संवेशने तन्वश्‌। (अ०वे० तन्वा) चारुर्‌ एधि। ऋ०वे० १०.५६.१³; अ०वे० १८.३.७³ (देखें-संवेशनस्‌)
संवेशयन्‌ पृथिवीम्‌ उस्रियाभिः। अ०वे० ३.८.१²
संवेशाय त्वा। तै०सं० ३.१.७.१, २; तै०ब्रा० १.४.६.४
संवेशायोपवेशाय गायर्त्याभिभवे (-जगत्याभिभवे तथा त्रिष्टुभाभिभवे भी) छन्दसे स्वाहा। मा०श्रौ०सू० ३.७.५ (देखें-अगले दो तथा अरिष्ट्‌या
अव्यथै)
संवेशायोपवेशाय गायत्र्यै (और भी-त्रिष्टुभे जगत्या अनुष्टुभे) छन्दसेऽभिभुवे स्वाहा। का०सं० ३४.४ (नीचे देखें- पूर्व का)
संवेशायोपवेशाय गायत्र्यै (पं०वि०ब्रा० शा०श्रौ०सू० का०श्रौ०सू० -त्रिष्टुभे तथा जगत्यै भी; तै०सं० आप०श्रौ०सू० गायत्रियास्‌ त्रिष्टुभो जगत्या अनुष्टुभः पङ्‌क्त्या) छन्दसे (तै०सं० आप०श्रौ०सू० में छूटा हुआ)ऽभिभूतये (तै०सं० आप०श्रौ०सू० अभिभूत्यै; शा०श्रौ०सू० ऽभिभृत्यै; का०श्रौ०सू० ऽभिभूत्यै) स्वाहा। तै०सं० ७.५.५.१; पं०वि०ब्रा० ९.४.६; शा०श्रौ०सू० १३.५.४-६; का०श्रौ०सू० २५.१४.१६; आप०श्रौ०सू० १४.१९.१. प्रतीकः
संवेशायोपवेशाय। ला०श्रौ०सू० १.११.१० (नीचे देखें- पूर्व का एक छो़डकर)
सं वो गोष्ठेन सुषदा। अ०वे० ३.१४.१¹. प्रतीकः सं वो गोष्ठेन। कौ० सू० १९.१४
सं वो दधातु वरुणो मित्रो अग्निः। का०सं० ३.९¹
सं वोऽनक्तु वरुणः सम्‌ इन्द्रः। आप०श्रौ०सू० १२.६.३¹
सं वो मदासो अग्मत। (ऋ०वे० ४.३४.२³, अग्मत सं पुरंधिः)। ऋ०वे० १.२०.५¹, ४.३४.२³
सं नो मनांसि जानताम्‌। ऋ०वे० १०.१९१.२²; ऋ०वे०खि० १०.१९१.४¹; अ०वे० ६.६४.१²; मै०सं० २.२.६², २०.१५; तै०ब्रा० २.४.४.४²
सं वो मनांसि सं व्रता। अ०वे० ३.८.५¹, ६.९४.१¹; मै०सं० २.२.६¹, २०.८; का०सं० १०.१२¹. प्रतीकः सं वो मनांसि। कौ० सू० १२.५। (तुल०- नीचे सं वां मनांसि)
सं वोऽयम्‌ अग्निः सिञ्चतु। का०सं० ३५.३³; आप०श्रौ०सू० १४.१८.१³
सं वोऽयं ब्रह्मणस्‌ पतिः। अ०वे० ६.७४.१³
सं वोऽवन्तु सुदानवः। अ०वे० ४.१५.७¹, ९²
सं व्ययस्व विभावसो। वा०सं० ११.४०⁴; तै०सं० ४.१.४.१⁴; मै०सं० २.७.४⁴, ७८.१०, ३.१.५, ७.४; का०सं० १६.४⁴, १९.५; श०ब्रा० ६.४.३.८
सं व्याने सम्‌ अपानं दधामि ते। आप०श्रौ०सू० २.२१.१
सं शग्म्येन मनसा दधन्वे। ऋ०वे० ३.३१.१⁴; नि० ३.४⁴
संशराय प्रछिदम्‌। वा०सं० ३०.१७; तै०ब्रा० ३.४.१.१४
संशितं वीर्यं बलम्‌। अ.वे. ३.१९.१²; वा०सं० ११.८१²; तै०सं० ४.१.१०.३²; मै०सं० २.७.७², ८४.६, ३.१.९, १२.२१; का०सं० १६.७²; श०ब्रा० ६.६.३.१४²; तै०आ० २.५.२²
संशितं क्षत्रं जिष्णु। (अ०वे० क्षत्रम्‌ अजरम्‌ अस्तु जिष्णुः; मै०सं० का०सं०। तै०आ० क्षत्रं मे जिष्णु)। अ०वे० ३.१९.१³; वा०सं० ११.८१³; तै०सं० ४.१.१०.३³; मै०सं० २.७.७³, ८४.७; का०सं० १६.७³; श०ब्रा० ६.६.३.१४³; तै०आ० २.५.२³
संशितं चित्‌ संतरं (वा०सं० तै०सं० का०सं० ०रां) सं शिशाधि। अ०वे० ७.१६.१³; वा०सं० २७.८²; तै०सं० ४.१.७.३²; मै०सं० २.१२.५², १४९.८; का०सं० १८.१६²
संशितं मे। (अ०वे० म इदं) ब्रह्म। अ०वे० ३.१९.१¹; वा०सं० ११.८१¹; तै०सं० ४.१.१०.३¹, ५.१.१०.२; मै०सं० २.७.७¹, ८४.६, ३.१.९, १२.२१; का०सं० १६.७¹, १९.१०; श०ब्रा० ६.६.३.१४¹; तै०आ० २.५.२¹; आप०श्रौ०सू० १६.१०.७. प्रतीकः संशितं मे। वै० सू० २८.१५; संशितम्‌। कौ० सू० १४.२२
संशितो अप्स्व्‌ अप्सुजाः। वा०सं० २३.१४³; श०ब्रा० १३.२.७.१०
संशितो रश्मिना रथः। वा०सं० २३.१४¹; श०ब्रा० १३.२.७.८
संशितो रश्मिना हयः। वा०सं० २३.१४²; श०ब्रा० १३.२.७.९
संशिषो विशिषश्‌ च याः। अ०वे० ११.८.२७²
संशिष्टाय स्वाहा। तै०सं० ७.३.२०.१; का०सं०अश्व० ३.१०
सं शुक्रासः शुचयः सं गवाशिरः। ऋ०वे० ८.५२ (भाग-४).१०³; सा०वे० २.१०२८³
सं शूरणासो दिव्यासो अत्याः। ऋ०वे० १.१६३.१०²; वा०सं० २९.२१²; तै०सं० ४.६.७.४²; का०सं०अश्व० ६.३²; नि० ४.१३²
संशोभमाना कन्येव शुभ्रे। तै० ब्रा० २.५.६.४²
संश्रवसे विश्रवसे सत्यश्रवसे श्रवसे। गो०ब्रा० २.५.७; श०ब्रा० १२.८.३.२५; वै० सू० ३०.१८; का०श्रौ०सू० १९.५.३
सं श्रुतेन गमेमहि। अ०वे० १.१.४³
सं श्रोत्रम्‌ आत्मना सम्‌ अहम्‌ आत्मना। ऐ०आ० ५.१.५.८
सं श्रोत्रेण गच्छस्व सोम राजन्‌। तै० ब्रा० ३.७.१३.३²; वै० सू० २४.१²
संश्लिड्‌ असि, संश्लिषे त्वा, संश्लिड्‌भ्यस्‌ त्वा, संश्लिट्‌सु सीद। का०सं० ३९.६; आप०श्रौ०सू० १६.३१.१
सं-सं स्रवन्तु नद्यः। (अ०वे० १.१५.१¹, सिन्धवः; अ०वे० २.२६.३¹, पशवः)। अ०वे० १.१५.१¹, २.२६.३¹, १९.१.१¹. प्रतीकः सं-सं स्रवन्तु।
कौ० सू० १९.४। (अ०वे० १.१५१.१)
सं सख्यानि। वै० सू० २३.१६ (वि सख्यानि इत्यादि का ऊह)
सं सनुयाव वरीष्व्‌ आ। का०सं०अश्व० ४.४² (नीचे देखें- सं युज्याव)
सं-सं अग्ने युवसे भोजनानि। तै० ब्रा० २.५.२.४⁴
सं-सं इद्‌ युवसे वृषन्‌। ऋ०वे० १०.१९१.१¹; अ०वे० ६.६३.४¹; वा०सं० १५.३०¹; तै०सं० २.६.११.४¹, ४.४.४.४¹; मै०सं० २.१३.७¹, १५६.८, ४.१४.१६, २४२.९; का०सं० २.१५¹; ऋ०वि०४.२४.४. प्रतीकः सं-सं इत्‌। मै०सं० ४.११.१, १६०.७, ४.१२.५, १९१.११; मा०श्रौ०सू० ५.१.५.२१, ६.२.२; वै० सू० २९.८; कौ० सू० ४६.२२; वृ०हा०सं० ८.७३ (तुल०- बृ. दा. ८.९४, ९७)
संसर्प (का०सं० ०सर्पन्‌) त्रीन्‌ समुद्रान्‌ स्वर्गान्‌। (आप०श्रौ०सू० स्वर्गानिल्‌ लोकान्‌) का०सं० ३९.३¹; आप०श्रौ०सू० १६.२५.२¹ (देखें-त्रीन्‌
समुद्रान्‌)
संसर्पाय स्वाहा। वा०सं० २२.३०; मै०सं० ३.१२.११, १६३.१६; का०सं० ३५.१०; तै०ब्रा० ३.१०.७.१
संसर्पेण चक्षुषे चक्षुर्‌ जिन्व। मै०सं० २.८.८, ११२.१३ (देखें-अगला दो)
संसर्पेण श्रुताय श्रुतं जिन्व। वा०सं० १५.७ (देखें-पूर्व का. तथा अगला)
संसर्पोऽसि। तै०सं० १.४.१४.१, ४.४.१.३, ६.५.३.४; मै०सं० ३.१२.१३, १६४.७; का०सं० १७.७, ३७.१७; गो०ब्रा० २.२.१४; पं०वि०ब्रा० १.१०.७;
वै० सू० २६.१; आप०श्रौ०सू० ८.२०.८, १२.२७.५; मा०श्रौ०सू० २.४.२.३. प्रतीकः संसर्पः। तै०सं० ५.३.६.२ (देखें-पूर्व का. दो)
सं सहसे पुरुमायो जिहीते। ऋ०वे० ३.५१.४³
सं सहस्रा कारिषच्‌ चर्षणिभ्य आ। ऋ०वे० ६.४८.१५³
संसाद्यमानायानुब्रूहि। मै०सं० ४.९.९, १३०.४; आप०श्रौ०सू० १५.१२.१; मा०श्रौ०सू० ४.३.३८
सं सानु मार्‌ज्मि दिधिषामि बिल्‌स्मैः। ऋ०वे० २.३५.१२³
संसिक्ता अस्माकं वीराः। अ०वे० २.२६.४³
संसिचो नाम ते देवाः। अ०वे० ११.८.१३¹
सं सिंचामि गवां क्षीरम्‌। अ.वे. २.२६.४¹
संसिद्धेन रथेन सह संविदानः। कौ० सू० १३५.९²
सं सिन्धुभिः कलशे वावशानः। ऋ०वे० ९.९६.१४³
संसीदन्तां दैवीर्‌ विशः। मै०सं० १.१.४, २.१४; मा०श्रौ०सू० १.२.१.१८ (देखें-संविशन्तां इत्यादि)
संसीदस्व महाङ्‌ (मै०सं० महङ्‌) असि। ऋ०वे० १.३६.९¹; वा०सं० ११.३७¹, ३८.१७¹; तै०सं० ४.१.३.३¹; मै०सं० २.७.३¹, ७७.१५, ४.९.३¹,
१२३.११; का०सं० १६.३¹; आ०ब्रा०१.१९.५; का०ब्रा० ८.४; श०ब्रा० ६.४.२.९, १४.१.३.१५; तै०आ० ४.५.२¹, ५.४.६; आ०श्रौ०सू० ४.६.३; आप०श्रौ०सू० १५.७.५. प्रतीकः संसीदस्व। तै०सं० ५.१.४.५; का०सं० १९.४; शा०श्रौ०सू० ५.९.९; का०श्रौ०सू० २६.३.३; मा०श्रौ०सू० ४.२.१९
सं सीम्‌ अकृण्वन्‌ स्वधितिं न तेजसे। ऋ०वे० ३.२.१०²
सं स्‌जुआतासः सूरयः। ऋ०वे० ५.६.२⁴; सा०वे० २.१०८९⁴; वा०सं० १५.४२⁴; मै०सं० २.१३.७⁴, १५७.१
सं सुष्टुती नसते सं गोअग्रया। ऋ०वे० ९.७१.८⁴
सं सूरिभिर्‌ मघवन्‌ (ऋ०वे० मै०सं० का०सं० हरिवः; अ०वे० हरिवन्‌) सं स्वस्त्या। (ऋ०वे० स्वस्ति)। ऋ०वे० ५.४२.४²; अ०वे० ७.९७.२²;
वा०सं० ८.१५²; तै०सं० १.४.४४.१²; मै०सं० १.३.३८², ४४.६; का०सं० ४.१२²; श०ब्रा० ४.४.४.७; तै०ब्रा० २.८.२.६²
सं सूर्यस्य ज्योतिषागन्म। अ०वे० १६.९.३ (तुल०- सं ज्योतिषाभूम)
सं सूर्यस्य रश्मिभिः। ऋ०वे० ९.६१.८³; सा०वे० २.४३२³
सं सूर्येण दिद्युतद्‌ उदधिर्‌ निधिः। वा०सं० ३८.२२³ (देखें-अगला)
सं सूर्येण रोचते। (सा०वे० दिद्युते)। ऋ०वे० ९.२५.६³; सा०वे० १.४९७³, २.३९२³; वा०सं० ३७.१४; मै०सं० ४.९.६, १२६.६; श०ब्रा० १४.१.४.४;
तै०आ० ४.७.१, ११.६³ (देखें-पूर्व का. तथा तुलना अगला)
सं सूर्येण रोचसे। ऋ०वे० ८.९.१८²; अ०वे० २०.१४२.३² (तुल०- पूर्व का)
सं सूर्येणायुक्त। मै०सं० ४.९.६, १२७.१
सं सूर्येणारुक्त। तै०आ० ४.७.४, ५.६.९
सं सूर्येणारूरुचत। वा०सं० ३७.१५; श०ब्रा० १४.१.४.६
सं सूर्येणारोचिष्ट। वा०सं० ३७.१५; मै०सं० ४.९.६, १२६.१४; श०ब्रा० १४.१.४.५; तै०आ० ४.७.२
सं सृजतु त्वा पृथिवी। वि० स्मृ० २१.१४
सं सृज तेजसा वर्चसा पयसा च। (आप०मं०पा० सृज पयसा तेजसा च)। आप०मं०पा० २.९.१२; हि०गृ०सू० १.१३.३ (देखें-अगला)
सं सृज वर्चसा। पा०गृ०सू० १.३.१५ (देखें-पूर्व का)
संसृज्य मातृभिष्‌ ट्‌वम्‌। वा०सं० १२.३८³; तै०सं० ४.२.३.३³; का०सं० १६.१०³, १९.१२; श०ब्रा० ६.८.२.६ (देखें-सङ्गत्य इत्यादि)
संसृज्य विश्वा भुवनानि गोप्ता. श्वेत०उप०३.२⁴; क्कइरसुप.५⁴; नि० १.१५³, इन्‌ अ्उर्ग‘स्‌ चोम्‌मेन्तर्य्‌। (देखें-ओथ्‌‘स्‌ र्‌लउतेरुन्‌गेन्‌, पृ० १२, नोते
४)
संसृष्टः प्राणो अस्तु वः। का०सं० ७.१२⁴; तै०ब्रा० १.२.१.१७³; आप०श्रौ०सू० ५.१०.२³; मा०श्रौ०सू० १.५.२.१९³
संसृष्टजित्‌ सोमपा बहुशर्धी। ऋ०वे० १०.१०३.३³; अ०वे० १९.१३.४³; सा०वे० २.१२०१³; वा०सं० १७.३५³; तै०सं० ४.६.४.१³; मै०सं० २.१०.४³,
१३५.१४; का०सं० १८.५³
संसृष्टं धनम्‌ उभयं समाकृतम्‌। ऋ०वे० १०.८४.७¹; अ०वे० ४.३१.७¹; आ०गृ०सू० ३.१०.१२
संसृष्टम्‌ उभयं कृतम्‌। (का०श्रौ०सू० अभयं क्रतुम्‌) का०सं० ३५.५⁴; तै०ब्रा० ३.७.८.३⁴; का०श्रौ०सू० २५.१२.५³; आप०श्रौ०सू० १४.३०.३⁴ संसृष्टं मनो अस्तु वः। का०सं० ७.१२²; तै०ब्रा० १.२.१.१७²; आप०श्रौ०सू० ५.१०.२²; मा०श्रौ०सू० १.५.२.१९²
संऋष्टां वसुभी रुद्राइः। वा०सं० ११.५५¹; तै०सं० ४.१.५.२¹; मै०सं० २.७.५¹, ८०.७; का०सं० १६.५¹, १९.६; श०ब्रा० ६.५.१.९. प्रतीकः संसृष्टां वसुभिः। आप०श्रौ०सू० १६.४.३; मा०श्रौ०सू० ६.१.२; संसृष्टाम्‌। का०श्रौ०सू० १६.३.२०
संसृष्टासु युत्स्व्‌ इन्द्रो गणेषु। मै०सं० २.१०.४², १३५.१३ (देखें-संस्रष्टा)
संसृष्टास्‌ तन्वः सन्तु वः। का०सं० ७.१२³; मा०श्रौ०सू० १.५.२.१९⁴
सं सोमस्‌ तनूभी रुद्रियाभिः। तै०सं० २.१.११.२² (देखें-सं सोमो)
सं सोमेन मदस्व सं स्वधाभिः। अ०वे० १८.३.८⁴
सं सोमेन सोमोऽसि। का०सं० ३७.१८
सं सोमो रुद्रियाभिस्‌ तनूभिः। मै०सं० ४.१२.२², १८०.३; का०सं० १०.१२²; आ०श्रौ०सू० २.११.१२²; शा०श्रौ०सू० ३.६.२² (देखें-सं सोमस्‌)
सं सौभगानि दधिरे पावके। ऋ०वे० ६.५.२⁴; तै०सं० १.३.१४.३⁴; का०सं० ७.१६⁴
संस्कन्धम्‌ ओज ओजसा। अ०वे० १९.३४.५⁴
संस्तुप्‌ छन्दः। वा०सं० १५.५; मै०सं० २.८.७, ११२.२; का०सं० १७.६; श०ब्रा० ८.५.२.५ (देखें-सष्टुप्‌)
सं स्तोमासः शस्यमानास उक्थैः। ऋ०वे० ६.६९.३⁴
संस्थ उपस्तुतीनाम्‌। ऋ०वे० ८.२७.१५²
संस्थापयत मे यज्ञम्‌। मा०श्रौ०सू० ९.३.३
संस्थायाम्‌ अङ्गिरो वह। गो०ब्रा० १.५.२४⁴
संस्था स्थ संस्था वो भूयास्थ। हि०गृ०सू० १.१८.३
संस्थे जनस्य गोमतः। ऋ०वे० ८.२१.११³; सा०वे० १.४०३³
संस्थे यद्‌ अग्न ईयसे रयीणाम्‌। ऋ०वे० ५.३.८³
संस्पर्शे-रूक्ष्णम्‌ अस्तु ते। अ०वे० ८.२.१६⁴
संस्फानो अभि रक्षतु। अ०वे० ६.७९.१²; तै०सं० ३.३.८.२²
संस्मयमाना युवतिः पुरस्तात्‌। ऋ०वे० १.१२३.१०³
संस्मयमाने इन्द्रेण देवैर्‌ एदं बर्हिः सीदताम्‌। मै०सं० ४.१३.२, २००.१३; का०सं० १५.१३; तै०ब्रा० ३.६.२.२
सं स्मा समेतं यमराज्येषु। अ०वे० १२.३.३²
सं स्रवन्ति। (खिल का ही एक भेद) बृ०दा० ५.९२ (देखें-मैक्डोनल- बृहद्‌देवता, भाग-२, पृ० १९०)
सं स्रवन्ति संस्रवाः। ऋ०वे० ९.११३.५²
सं स्रवन्तु दिशो महीः। (हि०गृ०सू० मयि)। आप०मं०पा० २.२१.१५¹ (आप०गृ०सू० ८.२२.७); हि०गृ०सू० १.१२.६¹
संस्रवभागा इत्यादि। (देखें- संस्राव०)
संस्रष्टा स युध इन्द्रो गणेन। ऋ०वे० १०.१०३.३²; अ०वे० १९.१३.४²; सा०वे० २.१२०१²; वा०सं० १७.३५²; तै०सं० ४.६.४.१²; का०सं० १८.५²
(देखें-संसृष्टासु)
संस्रावभागा (वा०सं०। श०ब्रा० का०श्रौ०सू० संस्रव०; मै०सं० तै०ब्रा० मा०श्रौ०सू० ०भागाः; का०सं० कौ० सू० ०भागास्‌) स्थेषा (कौ० सू०
तविषा) बृहन्तः। वा०सं० २.१८¹; तै०सं० १.१.१३.२¹; मै०सं० १.१.१३¹, ९.३, ४.१.१४, २०.७; का०सं० १.१२¹; श०ब्रा० १.८.३.२५; कौ० सू० ६.९¹. प्रतीकः संस्रवभागाः (का०सं० ०गास्‌) स्थ। का०सं० ३१.११; तै०ब्रा० ३.३.९.७; मा०श्रौ०सू० १.३.४.२७; संस्रावभागाः। (का०श्रौ०सू० संस्रव०) वै० सू० ४.७; का०श्रौ०सू० ३.६.१८; आप०श्रौ०सू० ३.७.१४
संस्राव्येण हविषा जुहोमि। अ०वे० १.१५.१⁴, २.२६.३⁴, १९.१.१⁴-३⁴
संहतं मा विवधीः। सा०मं०ब्रा० २.१.५
सं ह ब्रुवतेऽध्वन्न्‌ आ। ऋ०वे० १.३७.१३²
सं ह यद्‌ वाम्‌ उशनारन्त देवाः। ऋ०वे० ५.३१.८⁴ (तुल०- बृ. दा. ५.२७)
सं हव्या मानुषाणाम्‌। ऋ०वे० ५.७.३²; तै०सं० २.१.११.३²; मै०सं० ४.१२.४², १८७.११
सभानाय स्वाहा। वा०सं० २२.७; मै०सं० ३.१२.३, १६१.२ (तुल०- अगला एक छो़डकर)
सभार्यं नगरं तव। तै०आ० १.३१.२⁴
सभास्यते स्वाहा। तै०सं० ७.१.१९.३; का०सं०अश्व० १.१० (तुल०- पूर्व का एक छो़डकर)
संहिता विश्वनाम्नीः। अ०वे० ७.७५.२²
संहितासि विश्वरूपा। मै०सं० १.५.२, ६८.१२, १.५.९, ७८.२; का०सं० ७.१, ७ (द्वितीयांश); आप०श्रौ०सू० ६.१७.५ (देखें-अगला)
संहितासि विश्वरूपी। (तै०सं० आप०श्रौ०सू० ०पीः)। वा०सं० ३.२२; तै०सं० १.५.६.२, ८.२; श०ब्रा० २.३.४.२७; शा०श्रौ०सू० २.१२.१;
आप०श्रौ०सू० ६.१७.४. प्रतीकः संहितासि। का०श्रौ०सू० ४.१२.६ (देखें-पूर्व का)
संहितो विश्वसामा सूर्यो गन्धर्वः। वा०सं० १८.३९; तै०सं० ३.४.७.१; मै०सं० २.१२.२, १४५.३; का०सं० १८.१४; श०ब्रा० ९.४.१.८
सं हि त्वा विश इन्धते। ऋ०वे० १.४४.७²
सं हि वातेनागत। अ०वे० १०.१०.१४¹
सं हि शीर्षाण्य्‌ अग्रभम्‌। अ.वे. १०.४.१९¹
सं हि सूर्येणागत। अ०वे० १०.१०.१५¹
सं हि सोमेनागत। अ०वे० १०.१०.१३¹
सभोत्रं स्म पुरा नारी। ऋ०वे० १०.८६.१०¹; अ०वे० २०.१२६.१०¹
सं ह्य्‌ अज्ञास्था वरुणैः संविदानः। अ०वे० ३.४.६²
सं ह्य्‌ ऊर्जया सृजथः सं बलेन। अ०वे० ४.२५.४³
स कक्षीवन्तं रेजयत्‌ सो अग्निम्‌। ऋ०वे० १०.६१.१६¹
स कविः काव्या पुरु। ऋ०वे० ८.४१.५⁴
सका खनति भेषजम्‌। अ.वे. १०.४.१४²
सका जघास ते विषम्‌। ऋ०वे० १.१९१.११²
सकामाँ अध्वनस्‌ कुरु। वा०सं० २६.१¹; वा०सं०काण्व० २८.२¹
स कीरिणा चित्‌ सनिता धनानि। ऋ०वे० १.१००.९³
स कुष्ठो विश्वभेषजः। अ०वे० १९.३९.५⁴, ८⁵
सकूतिम्‌ इन्द्र सच्युतिम्‌। तै० ब्रा० २.४.६.४¹ (देखें-सद्युत्तिं)
सकृच्‌ छुक्रं दुदुहे पृश्निर्‌ ऊधः। ऋ०वे० ६.६६.१⁴ (तुल०- वृषा शुक्रं)
स कृत्तिकाभिर्‌ अभिसंवसानः। तै० ब्रा० ३.१.१.१³
सकृत्‌ ते अग्ने नमः। तै०आ० ४.२८.१; आप०श्रौ०सू० १५.१९.३
सकृत्‌ सु ते महता शूर राधसा। ऋ०वे० ८.१.१४³; अ०वे० २०.११६.२³; पं०वि०ब्रा० ९.१०.१³
सकृत्‌ सु ते सुमतिभिः शतक्रतो। ऋ०वे० २.१६.८³
सकृत्‌ सु नो मघवन्न्‌ इन्द्र मृडय। ऋ०वे० १०.३३.३³
सकृत्स्वं ये पुरुपुत्रां महीम्‌। ऋ०वे० १०.७४.४³; वा०सं० ३३.२८³
सकृद्‌ आ छिन्नं बर्हिर्‌ ऊर्णामृदु। तै० ब्रा० ३.७.४.१०¹; आप०श्रौ०सू० १.७.१३¹
सकृद्‌ ध द्यौर्‌ अजायत। ऋ०वे० ६.४८.२२¹
सकृद्‌ भूमिर्‌ अजायत। ऋ०वे० ६.४८.२२²
सकृद्‌ यत्‌ त्वा (का०सं० ते) मनसा गर्भ आ शयत्‌। तै०सं० ३.४.२.२²; का०सं० १३.११², १२
सकेताय त्वा। मै०सं० २.८.१३, ११७.५
स केतुर्‌ अध्वराणाम्‌। ऋ०वे० ३.१०.४¹
सक्तुम्‌ इव तितऊना पुनन्तः। ऋ०वे० १०.७१.२¹; नि० ४.१०¹
सक्तूनां रूपं बदरम्‌। वा०सं० १९.२२³
सक्थ्इभ्यां च वशे तव। अ०वे० १०.१०.२१²
सक्थ्ना देदिश्यते नारी। अ०वे० २०.१३६.४³; वा०सं० २३.२९³; शा०श्रौ०सू० १२.२४.२.१³; ला०श्रौ०सू० ९.१०.६³
सक्मन्‌ पिपरिषि विदथे विचर्षणे। ऋ०वे० १.३१.६²
सक्षन्त इन्द्र निःसृजः। ऋ०वे० १.१३१.३³; अ०वे० २०.७२.२³, ७५.१³
स क्षपः परि षस्वजे। ऋ०वे० ८.४१.३¹; आ०श्रौ०सू० ७.२.१७
सक्ष शूष सवितर्‌ विश्वचर्षणे। तै०सं० ३.५.५.१
स क्षियति विश्वस्यएषानः। अ०वे० ११.७.१६³
सक्षीमहि युज्येभिर्‌ नु देवैः। ऋ०वे० ७. ३९.६⁴
सक्षीमहि रण्वया गातुमत्या। ऋ०वे० ७.५४.३²; तै०सं० ३.४.१०.१²; पा०गृ०सू० ३.४.७²; आप०मं०पा० २.१५.१९²; मा०श्रौ०सू० २.११.१९²
सक्षीमहि शर्म्‌णा शंतमेन। ऋ०वे० ७.५१.१²; तै०सं० २.१.११.६²; मै०सं० ४.१४.१४², २३८.१२
स क्षीरे सर्पिर्‌ आ हरत्‌। पं०वि०ब्रा० २४.१८.५⁴
स क्षेत्य्‌ अस्य दुर्यासु साधन्‌। ऋ०वे० ४.१.९³
स क्षेत्रियं विषाणया। अ०वे० ३.७.१³; आप०श्रौ०सू० १३.७.१६³
सक्षेदं पश्य। तै० ब्रा० ३.७.७.१; आप०श्रौ०सू० १०.३.२
स क्षेपयत्‌ स पोषयत्‌। ऋ०वे० ५.९.७³
सक्ष्वा देव प्र णस्‌ परः। ऋ०वे० १.४२.१³
सख ऋभुभिः पुरुहूत प्रियेभिः। ऋ०वे० ३.५४.१७³
सखा च शूरोऽविता च नृणाम्‌। ऋ०वे० ७.१९.१०⁴; अ०वे० २०.३७.१०⁴
सखा देवी सुभगा मेखलेयम्‌। शा० गृ० २.२.१⁴ (नीचे देखें- प्रिया देवानाम्‌ सु०)
सखा नो असि परमं च बन्धुः। अ०वे० ५.११.११⁶
सखा पिता पितृतमः पितृणाम्‌। ऋ०वे० ४.१७.१७³
सखा भक्षितः। का०सं० ३४.१६
सखाभूद्‌ अश्विनोर्‌ उषाः। ऋ०वे० ४.५२.२³; सा०वे० २.१०७६³
सखा मा गोपाय। बौ०ध०सू० २.१०.१७.३२, ३.२.७
सखाय आ नि षीदत। ऋ०वे० १.२२.८¹, ९.१०४.१¹; सा०वे० १.५६८¹, २.५०७¹; पं०वि०ब्रा० १२.५.५, १४.५.४
सखाय आशिषामहि। (अ०वे० सा०वे० ०हे)। ऋ०वे० ८.२४.१¹; अ०वे० १८.१.३७¹; सा०वे० १.३९०¹; ऐ०आ० ५.२.५.२; आ०श्रौ०सू० ७.८.२,
८.१२.१७; शा०श्रौ०सू० १०.१३.१२, ११.६.२, १८.१२.५. प्रतीकः सखायः। शा०श्रौ०सू० १२.२५.७ (तुल०- बृ. दा. ६.६३)
सखाय इन्द्र काम्या ऋजिप्याः। ऋ०वे० ३.३१.१७⁴
सखाय इन्द्र कारवः। ऋ०वे० ८.९२.३३³
सखाय इन्द्र गोमतः। ऋ०वे० ४.३२.६²
सखाय इन्द्रम्‌ ऊतये। ऋ०वे० १.३०.७³, ८.२१.९³; अ०वे० १९.२४.७³, २०.१४.३³, २६.१³, ६२.३³; सा०वे० १.१६३³, ४००³, २.९३³; वा०सं० ११.१४³; तै०सं० ४.१.२.१³, ५.१.२.२; मै०सं० २.७.२³, ७५.६; का०सं० १६.१³, १९.२³; श०ब्रा० ६.३.२.४; आप०मं०पा० १.६.३³, २.४.१³
सखाय इन्द्र सानसिम्‌। ऋ०वे० ८.२१.२⁴; अ०वे० २०.१४.२⁴, ६२.२⁴; सा०वे० २.५९⁴
सखाय इन्द्र सोमिनः। ऋ०वे० ८.४५.१६²; सा०वे० १.१३६²
सखायः क्रतुम्‌ इछत। ऋ०वे० ८.७०.१३¹
सखायं वा सदम्‌ इज्जास्पतिं (ऋ०वे० ५.८५.७², सदम्‌ इद्‌ भ्रातरं) वा। ऋ०वे० १.१८५.८², ५.८५.७²
सखायं विश्वायुं प्रासहम्‌ युजम्‌। ऋ०वे० १.१२९.४²
सखायं कीरिचोदनम्‌। ऋ०वे० ६.४५.१९²
सखायं कृणवामहै। ऋ०वे० ८.६१.११⁴
सखायं कृणुते युजम्‌। ऋ०वे० ८.६२.६⁴
सखायं कृध्वं शिवो नो अस्तु। ऋ०वे० ७.३४.१५²
सखायस्‌ त इन्द्र विश्वह स्याम। ऋ०वे० ७.२१.९¹
सखायस्‌ ते वामभाजः स्याम। ऋ०वे० ३.५५.२२³
सखायस्‌ ते विषूणा अग्न एते। ऋ०वे० ५.१२.५¹
सखायस्‌ ते शिवतमा असाम। ऋ०वे० १.५३.११²; अ०वे० २०.२१.११²
सखाय स्तोमवाहसः। ऋ०वे० १.५.१³; अ०वे० २०.६८.१³; सा०वे० १.१६४³, २.९०³; जै०ब्रा० १.२२६³
सखाय स्तोमयम्‌ नरम्‌। ऋ०वे० ८.२४.१९²; अ०वे० २०.६५.१²; सा०वे० १.३८७²
सखायस्‌ त्वा ववृमहे। ऋ०वे० ३.९.१¹; सा०वे० १.६२¹. प्रतीकः सखायस्‌ त्वा। आ०श्रौ०सू० ४.१३.७; शा०श्रौ०सू० ६.४.७
सखायः सं वः सम्यञ्चम्‌। ऋ०वे० ५.७.१¹; वा०सं० १५.२९¹; तै०सं० २.६.११.४¹, ४.४.४.३¹; मै०सं० ४.११.१¹, १६०.८; का०सं० २.१५¹;
का०ब्रा० २१.४; शा०श्रौ०सू० ११.९.१. प्रतीकः सखायः सं वः। आ०श्रौ०सू० ४.१३.७; का०श्रौ०सू० १७.१२.९; सखायः। मा०श्रौ०सू० ५.१.५.२१ सखायः सन्ति धृष्णुया। ऋ०वे० ५.५२.२²
सखायः सप्तपदा अभूम। तै० ब्रा० ३.७.७.११; आप०श्रौ०सू० १०.२३.१ (तुल०- नीचे सखा सप्त०)
सखायः सोमपाव्‌ने। ऋ०वे० ७.३१.१³; सा०वे० १.१५६³, २.६६³
सखायह्‌श्‌ स्याम महिन प्रेष्ठाः। ऋ०वे० ६.२६.८²