03 9.3

(ओम्‌) शनैश्चरं तर्पयामि। बौ०ध०सू० २.५.९.९
शनैश्‌ चित्‌ सूर्येण। ऋ०वे०खि० १.५०.१¹
शनैश्‌ चिद्‌ यन्तो अद्रिवः। ऋ०वे० ८.४५.११¹
शं त आपः शतपवित्रा भवन्तु। अ०वे० १४.१.४०³; आ०मं०ब्रा० १.१.१०³
शं त आपः शिवा आपः। अ०वे० १९.२.५¹
शं त आपो धन्वन्याः। अ०वे० १९.२.२¹ (देखें-शं ते धन्वन्या तथा शं न आपो इत्यादि)
शं त आपो हैमवतीः। अ०वे० १९.२.१¹
शं तप माति तपः। अ०वे० १८.२.३६¹. प्रतीकः शंतप। कौ० सू० ८१.३३
शन्तिवा सुरभिः स्योना। अ०वे० १२.१.५९¹. प्रतीकः शन्तिवा। कौ० सू० २४.३१
शं ते अग्निः सहाद्भिर्‌ अस्तु। अ०वे० २.१०.२¹; तै०ब्रा० २.५.६.२¹; आ०मं०ब्रा० २.१२.७¹ (आप०गृ०सू० ६.१५.४); हि०गृ०सू० २.३.१०¹
शं ते खनित्रिमा आपः। अ०वे० १९.२.२³ (तुल०- शं नः खनित्रिमा)
शं ते चतस्रः प्रदिशो भवन्तु। तै० ब्रा० २.५.६.२⁴; आ०मं०ब्रा० २.१२.७⁴; हि०गृ०सू० २.३.१०⁴ (देखें-शं ते भवन्तु प्रदिशश्‌, शं नश्‌ चतस्रः तथा
शं नो भवन्तु प्रदिशश्‌)
शं ते धन्वन्या आपः। तै०आ० ६.४.१¹ (नीचे देखें- शं त आपोध०)
शं ते नीहारो भवतु। (तै०आ० वर्षतु)। अ०वे० १८.३.६०¹; तै०आ० ६.४.१³. प्रतीकः शं ते नीहारः। कौ० सू० ८२.२६
शं ते परेभ्यो गात्रेभ्यः। वा०सं० २३.४४¹; तै०सं० ५.२.१२.२¹; का०सं०अश्व० १०.६¹ (तुल०- शं मे परस्मै)
शं ते प्रुष्वाव शीयताम्‌। अ.वे. १८.३.६०² (देखें-शम्‌ उ पृष्ठा०)
शं ते भवन्तु प्रदिशश्‌ चतस्रः। अ०वे० २.१०.३² (नीचे देखें- शं ते चतस्रः)
शं ते भवन्त्व्‌ अग्नयः पार्थिवासः। वा०सं० ३५.८³; श०ब्रा० १३.८.३.५³
शं ते भवन्त्व्‌ इष्टकाः। वा०सं० ३५.८²; श०ब्रा० १३.८.३.५²
शं ते मेथी भवतु शं युगस्य तृद्म। आ०मं०ब्रा० १.१.१०² (देखें-शं मेथिर्‌)
शं ते वातो अन्तरिक्षे वयो धात्‌। अ.वे. २.१०.३¹
शं ते सनिष्यदा आपः। अ०वे० १९.२.१³
शं ते सन्तु प्रचेतसे। ऋ०वे० १.५.७³; अ०वे० २०.६९.५³
शं ते सन्त्व्‌ अनूप्याः। अ०वे० १९.२.२² (देखें-शं नः सन्त्व्‌, शम्‌ उ ते सन्त्व्‌ तथा शम्‌ उ सन्त्व्‌)
शं ते समुद्रिया आपः। तै०आ० ६.४.१³ (देखें-शं नः समुद्रिया)
शं ते सूर्य आ तपतु। अ०वे० ८.२.१४³ (तुल०- शं नस्‌ तपतु तथा शम्‌ आदित्य)
शं ते स्रवन्तीस्‌ तनुवे। तै०आ० ६.४.१³
शं ते हिरण्यम्‌ शम्‌ उ सन्त्व्‌ (आ०मं०ब्रा० सम्‌ उ शन्त्व्‌) आपः। अ०वे० १४.१.४०¹; आ०मं०ब्रा० १.१.१०¹ (आप०गृ०सू० २.४.८). प्रतीकः शं
ते। कौ० सू० ७६.१२
शं तोकाय तनुवे (सा०मं०ब्रा० तन्वै) स्योनः। तै०सं० ५.७.२.५⁴; तै०ब्रा० २.४.८.७⁴; आप०श्रौ०सू० ४.१६.५; सा०मं०ब्रा० २.१.१३⁴; पा०गृ०सू०
३.१.४⁴ (तुल०- शिवस्‌ तोकाय)
शं त्वा गृह्णेऽपरिमितपोषाय। कौ० सू० ३.१४
शं त्वा गृह्णे सहस्रपोषाय। कौ० सू० ३.१३
शं दिवे। कौ० सू० ४९.१२
शं देवीः शं बृहस्पतिः। अ०वे० १९.९.११⁴
शं द्यावापृथिवी सहौषधीभिः। तै० ब्रा० २.५.६.२²; आ०मं०ब्रा० २.१२.७²; हि०गृ०सू० २.३.१०² (देखें-शं सोमः)
शं न आपो धन्वन्याः। अ०वे० १.६.४¹; का०सं० २.१¹; मा०श्रौ०सू० ६.१५¹; वि० स्मृ० ६५.५. प्रतीकः शं न आपः. बृ०प०सं० २.८४; शङ्ख० ८.८
(नीचे देखें- शं त आपो इत्यादि)
शं न आ वक्षद्‌ द्विपदे चतुष्पदे। ऋ०वे० १.१५७.३⁴; सा०वे० २.१११०⁴
शं न इन्द्रश्‌ चाग्निश्‌ च। मा०श्रौ०सू० ६.१.५³ (देखें-शं न इन्द्रो बृहस्पतिः)
शं न इन्द्राग्नी भवताम्‌ अवोभिः। ऋ०वे० ७.३५.१¹; अ०वे० १९.१०.१¹; वा०सं० ३६.११¹; आ०श्रौ०सू० ८.१४.१८; शा०श्रौ०सू० १६.१३.६. प्रतीकः
शं न इन्द्राग्नी। ऐ०आ० , प्रस्तावना ३; शा०श्रौ०सू० ११.९.१२; शा०गृ० ५.१०.३; ऋ०वि०२.२५.१०। निर्देशित जैसे- शंवत्यः (जाँचें- ऋचः) ऋ०वि०१.३.५; परा०ध०सू०११.३५; शंतातीयम्‌ की तरह (जाँचें- सूक्तम्‌) तथा शंतातीयाः (जाँचें- ऋचः) शा०श्रौ०सू० १६.१३.६; आ०गृ०सू० २.८.११, ९.७, ४.८.३९, ४३; ऋ०वि०१.२३.५. तुल०- ऋ०वि० आमुख, पृ० २३)
शं न इन्द्रापूषणा वाजसातौ। ऋ०वे० ७.३५.१⁴; अ०वे० १९.१०.१⁴; वा०सं० ३६.११³
शं न इन्द्रावरुणा रातहव्या। ऋ०वे० ७.३५.१²; अ०वे० १९.१०.१²; वा०सं० ३६.११²
शं न इन्द्रो बृहस्पतिः। ऋ०वे० १.९०.९³; अ०वे० १९.९.६³; वा०सं० ३६.९³; तै०आ० ७.१.१³, १२.१³; तै०उप० १.१.१³, १२.१³ (देखें-शं न
इन्द्रश्‌)
शं न इन्द्रो वसुभिर्‌ देवो अस्तु। ऋ०वे० ७.३५.६¹; अ०वे० १९.१०.६¹
शं न इषिरो अभि वातु वातः। ऋ०वे० ७.३५.४⁴; अ०वे० १९.१०.४⁴
शं न उरूची भवतु स्वधाभिः। ऋ०वे० ७.३५.३²; अ०वे० १९.१०.३²
शं न ऋभवः सुकृतः सुहस्ताः। ऋ०वे० ७.३५.१³; अ०वे० १९.११.१³
शं न एधि द्विपदे शं चतुष्पदे। तै०सं० २.३.१४.५⁴, ३.४.१०.१⁴; तै०ब्रा० ३.१.१.३⁴, ७.८.२⁴; आप०श्रौ०सू० २.२१.१⁴, ९.१८.१⁴; आ०मं०ब्रा०
१.११.५⁴, २.१५.१८⁴; हि०गृ०सू० १.२०.२⁴, २७.८⁴ (तुल०- नीचे शं नो भव द्वि०)
शं न एधि हृदे पीतः। आ०ब्रा० ७.३३.५ (देखें-शं नो भव हृद)
शं नो ओषधीर्‌ वनिनो भवन्तु। ऋ०वे० ७.३५.५³; अ०वे० १९.१०.५³
शं नः कनिक्रदद्‌ देवः। ऋ०वे०खि० ७.३४.६¹; वा०सं० ३६.१०³
शं नः (तै०ब्रा० आप०श्रौ०सू० नस्‌) करतो अस्विना। ऋ०वे० ८.१८.८²; तै०ब्रा० ३.७.१०.५²; आप०श्रौ०सू० १४.२९.१²
शं नः करत्य्‌ अर्वते। ऋ०वे० १.४३.६¹; आ०श्रौ०सू० ५.२०.६. प्रतीकः शं नः करति। आ०ब्रा० ३.३४.७
शं नः कुरु प्रजाभ्यः। वा०सं० ३६.२२³
शं नः क्षेत्रम्‌ उरु ज्योतींषि सोम। ऋ०वे० ९.९१.६³
शं नःक्षेत्रस्य पतिर्‌ अस्तु शंभुः। ऋ०वे० ७.३५.१०⁴; अ०वे० १९.१०.१०⁴
शं नः क्षेमे शम्‌ उ योगे नो अस्तु। ऋ०वे० ७.८६.८³
शं नः खनित्रिमा आपः। अ०वे० १.६.४³ (तुल०- शं ते खनित्रिमा)
शं नः पर्जन्यो भवतु प्रजाभ्यः। ऋ०वे० ७.३५.१०³; अ०वे० १९.१०.१०³
शं नः पर्वता ध्रुवयो भवन्तु। ऋ०वे० ७.३५.८³; अ०वे० १९.१०.८³
शं नः पुरंधिः शम्‌ उ सन्तु रायः। ऋ०वे० ७.३५.२²; अ०वे० १९.१०.२²
शं नः पृश्निर्‌ भवतु देवगोपा। ऋ०वे० ७.३५.१३⁴; अ०वे० १९.११.३⁴
शं नः प्रस्वः शम्‌ व्‌ अस्तु वेदिः। ऋ०वे० ७.३५.७⁴; अ०वे० १९.१०.७⁴
शं नक्षत्रेभ्यः। कौ० सू० ४९.१२
शं नश्‌ चतस्रः प्रदिशो भवन्तु। ऋ०वे० ७.३५.८² (नीचे देखें- शं ते चतस्रः)
शं नः शोचा मरुद्वृधः। ऋ०वे० ३.१३.६³; मै०सं० ४.११.२³, १६४.४; का०सं० २.१५³; श०ब्रा० ११.४.३.१९³; का०श्रौ० ५.१३.३³
शं नस्‌ करतो इत्यादि। (देखें- शं नः करतो इत्यादि)
शं नस्‌ तन्‌ नो मा हासीत्‌। तै०आ० ५.१ (आरम्भ); ५.१२ (अन्त)
शं नस्‌ तपतु सूर्यः। ऋ०वे० ८.१८.९²; अ०वे० ७.६९.१²; वा०सं० ३६.१०²; मै०सं० ४.९.२७², १३८.१०; तै०ब्रा० ३.७.१०.५²; तै०आ० ४.४२.१²; आप०श्रौ०सू० १४.२९.१² (तुल०- नीचे शं ते सूर्य)
शं नस्‌ त्वष्टा ग्नाभिरिह शृणोतु। ऋ०वे० ७.३५.६⁴; अ०वे० १९.१०.६⁴
शं नः सत्यस्य पतयो भवन्तु। ऋ०वे० ७.३५.१२¹; अ०वे० १९.११.१¹
शं नः सत्यस्य सुयमस्य शंसः। ऋ०वे० ७.३५.२³; अ०वे० १९.१०.२³
शं नः सन्त्व्‌ अनूप्याः। का०सं० २.१²; मा०श्रौ०सू० ६.१.५² (नीचे देखें- शं ते सन्त्व्‌)
शं नः समुद्रिया आपः। का०सं० २.१³; मा०श्रौ०सू० ६.१.५³ (देखें-शं ते समुद्रिया)
शं नः सिन्धवः शम्‌ उ सन्त्व्‌ आपः। ऋ०वे० ७.३५.८⁴; अ०वे० १९.१०.८⁴
शं नः सुकृतां सुकृतानि सन्तु। ऋ०वे० ७.३५.४³; अ०वे० १९.१०.४³
शं नः सूर्य उरुचक्षा उद्‌ एतु। ऋ०वे० ७.३५.८¹; अ०वे० १९.१०.८¹
शं नः सोमो भवन्तु ब्रह्म शं नः। ऋ०वे० ७.३५.७¹; अ०वे० १९.१०.७¹
शं नः स्वरूणां मितयो भवन्तु। ऋ०वे० ७.३५.७³; अ०वे० १९.१०.७³
शं नो अग्निर्‌ ज्योतिरनीको अस्तु। ऋ०वे० ७.३५.४¹; अ०वे० १९.१०.४¹
शं न्‌ अज एकपाद्‌ देवो अस्तु। ऋ०वे० ७.३५.१३¹; अ०वे० १९.११.३¹
शं नो अदितिर्‌ भवतु व्रतेभिः। ऋ०वे० ७.३५.९¹; अ०वे० १९.१०.९¹
शं नो अपां नपात्‌ पेरुर्‌ अस्तु। ऋ०वे० ७.३५.१३³; अ०वे० १९.११.३³
शं नो अर्यमा पुरुजातो अस्तु। ऋ०वे० ७.३५.२⁴; अ०वे० १९.१०.२⁴
शं नो अर्वन्तः शम्‌ उ सन्तु गावः। ऋ०वे० ७.३५.१२²; अ०वे० १९.११.१²
शं नो अस्तु द्विपदे शं चतुष्पदे। ऋ०वे० १०.१६५.१⁴; ऋ०वे०खि० ७.३४.६⁵, १०.१९१.५⁶; अ०वे० ६.२७.१⁴; वा०सं० ३६.८²; मै०सं० ४.१३.१०⁶,
२१३.१; श०ब्रा० १.९.१.२८; तै०ब्रा० ३.५.११.१⁶; तै०आ० १.९.७⁶, ३.१⁶ (परिचय); मा०श्रौ०सू० ९.१.५⁴; कौ० सू० ११७.२⁴, १२९.२⁴, १३५.९⁴; मा०श्रौ०सू०सू० २.१७.१⁴ (तुल०- नीचे शं नो भव द्वि०)
शं नो अस्त्व्‌ अनुयाजो हवेषु। ऋ०वे० १०.१८२.२²
शं नो गोभ्यश्‌ च पुरुषेभ्यश्‌ चास्तु। ऋ०वे० १०.१६५.३³; मा०श्रौ०सू०सू० २.१७.१³ (देखें-शिवो गोभ्य)
शं नो ग्रहाश्‌ चान्द्रमसाः। अ०वे० १९.९.१०¹
शं नो ग्रावाणः शम्‌ उ सन्तु यज्ञाः। ऋ०वे० ७.३५.७²; अ०वे० १९.१०.७²
शं नो दिविचरा ग्रहाः। अ०वे० १९.९.७⁴
शं नो दिव्यः पार्थिवाः शं नो अप्याः। ऋ०वे० ७.३५.११⁴; अ०वे० १९.११.२⁴; मै०सं० ४.१४.११⁴, २३२.६; तै०ब्रा० २.८.६.४⁴
शं नो दिशः प्रदिशः। पा०गृ०सू० ३.३.६³ (देखें-शिवा दिशः तथा शिवा नः प्रदिशो)
शं नो देवः सविता त्रायमाणः। सा०वे० ७.३५.१०¹; अ०वे० १९.१०.१०¹; शा०श्रौ०सू० १५.८.१९
शं नो देवानां सुहवानि सन्तु। ऋ०वे० ७.३५.३⁴; अ०वे० १९.१०.३⁴
शं नो देवा विश्वदेवा भवन्तु। ऋ०वे० ७.३५.११¹; अ०वे० १९.११.२¹; मै०सं० ४.१४.११¹, २३२.५; तै०ब्रा० २.८.६.३¹
शं नो देवी पृश्निपर्णि। अ०वे० २.२५.१¹; कौ० सू० ८.२५. प्रतीकः शं नो देवी। कौ० सू० २६.३३
शं नो देवीर्‌ अभिष्टये। ऋ०वे० १०.९.४¹; ऋ०वे०खि० १०.१२७.१३²; अ०वे० १.६.१¹; सा०वे० १.३३¹; वा०सं० ३६.१२¹; का०सं० १३.१५¹, ३८.१३¹; गो०ब्रा० १.१.२९; तै०ब्रा० १.२.१.१¹, २.५.८.५¹; तै०आ० ४.४२.४¹; आप०श्रौ०सू० ५.४.१¹, १६.१४.१¹, १६.३; मा०श्रौ०सू० ६.१.५¹; आ०गृ०सू० ४.७.११; हि०गृ०सू० १.५.७¹. प्रतीकः शं नो देवीः। शा० श्रौ० ४.११.६, २१.१९, ८.९.७; ला०श्रौ०सू० ५.३.१३; वि० स्मृ० ८६.११; या०ध०सू० १.३००; बृ०प०सं० २.१३५, ९.६१, ६५, ३०९; शङ्ख० ८.८; वृ०हा०सं० ८.३४; ढ्ढऔ०ध०सू०५.३८; सा० वि० ब्रा० २.३.१ (निर्देशित जैसे- शं- नो-देवी। शा० श्रौ० ४.११.६; कौ० सू० ९.७, १४०.५; या०ध०सू० १.२३०; वृ०हा०सं० ८.१८)
शं नो द्यावापृथिवी पूर्वहूतौ। ऋ०वे० ७.३५.५¹; अ०वे० १९.१०.५¹ (तुल०- अनु द्यावा०)
शं नो द्यावापृथिवी सं प्रजाभ्यः। ऋ०वे०खि० ७.३४.६⁴
शं नो द्यौर्‌ अभयं कृणोतु। पा०गृ०सू० ३.३.६² (देखें-द्यौर्‌ नो देव्य्‌)
शं न्‌ धाता शम्‌ उ धर्ता नो अस्तु। ऋ०वे० ७.३५.३¹; अ०वे० १९.१०.३¹
शं नो निखाता वलगाः शम्‌ उल्का। (या उल्काः ?)। अ०वे० १९.९.९³
शं नो निवेशे द्विपदे चतुष्पदे। ऋ०वे० ९.६९.७³
शं नो भगः शम्‌ उ नः शंसो अस्तु। ऋ०वे० ७.३५.२¹; अ०वे० १९.१०.२¹
शं नो भव चक्षसा शं नो अह्ना। ऋ०वे० १०.३७.१०¹; का०ब्रा० २५.५; तै०ब्रा० २.८.७.३¹; आ०श्रौ०सू० ३.८.१. प्रतीकः शं नो भव चक्षसा। शा० श्रौ०
११.१४.४; शं नो भव। आ०ब्रा० ८.२०.६
शं नो भवतु भुवनस्य यस्‌ पतिः। वा०सं० ३६.२⁴
शं नो भवत्व्‌ अर्यमा। ऋ०वे० १.९०.९²; अ०वे० १९.९.६⁴; वा०सं० ३६.९²; तै०आ० ७.१.१², १२.१²; तै०उप० १.१.१², १२.१²; मा०श्रौ०सू० ६.१.५² शं नो भव द्विपदे शं चतुष्पदे। ऋ०वे० ७.५४.१⁴, १०.८५.४३⁴, ४४⁴; अ०वे० १४.२.४०⁴; मै०सं० १.५.१३⁴, ८२.१४, ४.१२.४⁴, १९०.१०;
आ०श्रौ०सू० २.९.१०⁴; शा०गृ० १.७.९⁴, ३.४.२⁴, ८.३⁴; सा०मं०ब्रा० १.२.१७⁴, १८⁴, २.६.१⁴; पा०गृ०सू० १.४.१६⁴, ३.४.७⁴; आ०मं०ब्रा० १.१.४⁴;
मा०श्रौ०सू०सू० १.१०.६⁴ (तुल०- अगला, शं न एधि द्वि०, शं नो अस्तु तथा शं नो भूतं)
शं नो भवन्तु द्विपदे शं चतुष्पदे। मै०सं० ४.१०.६⁴, १५७.९; तै०ब्रा० २.६.१६.१⁴ (तुल०- नीचे पूर्व का)
शं नो भवन्तु पितरो हवेषु। ऋ०वे० ७.३५.१२⁴; अ०वे० १९.११.१⁴
शं नो भवन्तु पीतये। सा०वे० १.३३² (देखें-आपो भवन्तु)
शं नो भवन्तु प्रदिशश्‌ चतस्रः। अ०वे० १९.१.८² (नीचे देखें- शं ते चतस्रः)
शं नो भवन्तु मरुतः स्वर्काः। ऋ०वे० ७.३५.९²; अ०वे० १९.१०.९²
शं नो भवन्तु वाजिनो हवेषु। ऋ०वे० ७.३८.७¹; वा०सं० ९.१६¹, २१.१०¹; तै०सं० १.७.८.२¹; मै०सं० १.११.२¹, १६२.१०; का०सं० १३.१४¹;
श०ब्रा० ५.१.५.२२¹; आ०श्रौ०सू० २.१६.१४; आ०गृ०सू० २.१.७; नि० १२.४४¹. प्रतीकः शं नो भवन्तु वाजिनः। शा० श्रौ० ३.८.२३; शं नो भवन्तु। तै०सं० ४.१.११.४, २.११.३; का०सं० १२.१४, २०.१५; मै०सं० ४.१०.३, १५१.१०; पा०गृ०सू० २.१०.१५; शं नः। का०श्रौ० १९.७.१८; मा०श्रौ०सू० ५.१.३.११ (तुल०- का०श्रौ० १४.४.५; बृ. दा. ५.१६७)
शं नो भवन्तु षसो विभातीः। ऋ०वे० ७.३५.१०²; अ०वे० १९.१०.१०²
शं नो भवन्त्व्‌ आप ओषधयः। (अ०वे० ६.२३.३³, अप ओषधीः) शिवाः। अ०वे० २.३.६¹, ६.२३.३³ (देखें-मा हिंसीस्‌ त्वं)
शं नोभव हृदे आ पीत इन्दो। ऋ०वे० ८.४८.४¹; गो०ब्रा० २.३.६¹; आ०श्रौ०सू० ५.६.२६; वै० सू० १९.१८¹; मा०श्रौ०सू० २.४.१.४५¹. प्रतीकः शं नो भव हृदे। शा० श्रौ० ७.५.१५; शं नो भव ऋ०वि०२.३३.२ (देखें-शं न एधि हृदे)
शं नो भवित्रं शम्‌ व्‌ अस्तु वायुः। ऋ०वे० ७.३५.९⁴; अ०वे० १९.१०.९⁴
शं नोऽभिचाराः शम्‌ उ सन्तु कृत्याः। अ०वे० १९.९.९²
शं नो भूतं द्विपदे शं चतुष्पदे। ऋ०वे० ६.७४.१⁴; मै०सं० ४.११.२⁴, १६५.१०; का०सं० ११.१२⁴ (तुल०- नीचे शं नो भव द्वि०)
शं नो भूमिर्‌ वेपमाना। अ०वे० १९.९.८¹
शं नो महर्षयो देवाः। अ०वे० १९.९.११³
शं नो माता पृथिवी तोकसाता। तै० ब्रा० १.२.१.१⁴; आप०श्रौ०सू० ५.४.१⁴
शं नो मित्रः शं वरुणः। ऋ०वे० १.९०.९¹; अ०वे० १९.९.६¹, ७¹; वा०सं० ३६.९¹; तै०आ० ७.१.१¹, १२.१¹; तै०उप० १.१.१¹, १२.१¹; मा०श्रौ०सू० ६.१.५¹. प्रतीकः शं नो मित्रः। शा० गृ० ४.१८.३ (निर्देशित जैसे- शं-नो-मित्रीया। (जाँचें- ऋक्‌) बृ. दा. ३.७९)
शं नो मित्रावरुणाव्‌ अश्विना शम्‌। ऋ०वे० ७.३५.४²; अ०वे० १९.१०.४²
शं नो मृत्युर्‌ धूमकेतुः। अ०वे० १९.९.१०³
शं नो रजसस्‌ पतिर्‌ अस्तु जिष्णुः। ऋ०वे० ७.३५.५⁴; अ०वे० १९.१०.५⁴
शं नो रुद्रो रुद्रेभिर्‌ जलाषाह्‌। ऋ०वे० ७.३५.६³; अ०वे० १९.१०.६³
शं नो वातः पवताम्‌। (तै०आ० पवतां मातरिश्वा)। वा०सं० ३६.१०¹; तै०आ० ४.४२.१¹ (देखें-अगला)
शं नो वातो वातु। (मै०सं० ऽभिवातु)। अ०वे० ७.६९.१¹; मै०सं० ४.९.२७¹, १३८.१०; कौ० सू० ९.२, ४. प्रतीकः शं नो वातः। मा०श्रौ०सू०
४.३.४८ (देखें-पूर्व का)
शं नो विष्णुर्‌ उरुक्रमः। अ०वे० १.९०.९⁴; वा०सं० ३६.९⁴; तै०आ० ७.१.१⁴, १२.१⁴; तै०उप० १.१.१⁴, १२.१⁴; मा०श्रौ०सू० ६.१.५⁴
शं नो विष्णुः शम्‌ उ पूषा नो अस्तु। ऋ०वे० ७.३५.९³; अ०वे० १९.१०.९³
शं नोऽहिर्‌ बुध्नयः शं समुद्रः। ऋ०वे० ७.३५.१३² (देखें-शम्‌ अहिर्‌)
शपते तत्‌ परा वह। अ०वे० १६.६.३²
शपतो यश्‌ च नः शपात्‌। अ.वे. ६.३७.३², ७.५९.१² (देखें-यश्‌ च नः श०)
शपथः शपथीयते। अ०वे० ५.१४.५², १०.१.५² (तुल०- शप्तारम्‌ एतु)
शपथेभिः सरिष्यथ। अ०वे० ३.९.५⁴
शप्तारम्‌ अत्र नो जहि। अ०वे० ६.३७.२³
शप्तारम्‌ अन्विछन्‌ मम। अ०वे० ६.३७.१³
शप्तारम्‌ एतु शपथः। अ०वे० २.७.५¹ (तुल०- शपथः श०)
शफच्युतो रेणुर्‌ नक्षत द्याम्‌। ऋ०वे० १.३३.१४³
शफाद्‌ अश्वस्य वाजिनो जनाय। ऋ०वे० १.११७.६³
शफारुजं। (अ०वे० ०रुजो) येन पश्यसि यातुधानम्‌। (अ०वे० ०नान्‌)। ऋ०वे० १०.८७.१२²; अ०वे० ८.३.२१²
शफाव्‌ इव जर्भराणा तरोभिः। ऋ०वे० २.३९.३²
शफेन ते क्रीणानि। मै०सं० ३.७.७, ८४.१४; श०ब्रा० ३.३.३.३; आप०श्रौ०सू० १०.२५.६
शफे न पीव ओहते। अ०वे० २०.१३१.१०; शा०श्रौ०सू० १२.१८.१९
शफेभ्यः स्वाहा। तै०सं० ७.३.१६.२; का०सं०अश्व० ३.६
शबलाय स्वाहा। तै०सं० ७.३.१८.१; का०सं०अश्व० ३.८
शबला वैद्युताः। वा०सं० २४.१०; मै०सं० ३.१३.११, १७०.१०; आप०श्रौ०सू० २०.१४.६
शबलि प्रजानां शचिष्ठा व्रतम्‌ (आप०श्रौ०सू० शविष्ठा व्रजम्‌) अनुगेषं स्वाहा। पं०वि०ब्रा० २१.३.७; आप०श्रौ०सू० २२.१७.१०
शबलि शबलि। पं०वि०ब्रा० २१.३.५; ला०श्रौ०सू० ९.८.१५ (देखें-अगला)
शबलि शबल्य्‌ एहि. मा०श्रौ०सू० ९.५.३ (देखें-पूर्व का)
शबलि समुद्रोऽसि विश्वव्यचाः। पं०वि०ब्रा० २१.३.७. प्रतीकः शबलिः (!) समुद्रोऽसि। ला०श्रौ०सू० ९.८.१० (देखें-समुद्रोऽसि विश्वव्यचाः) शब्दस्पर्शरूपरसगन्धा (महाना०उप० ०स्पर्‌र्शरसरूपगन्धा) मे शुध्यन्ताम्‌)। तै०आ० १०.५५.१; तै० आ० आ० १०.६६; महाना०उप०२०.१९.
प्रतीकः शब्द०। बौ०ध०सू० ३.८.१२
शब्दायाडम्बराघातम्‌। (वा०सं०काण्व० शब्दायालम्ब०)। वा०सं० ३०.१९; वा०सं०काण्व० ३४.१९ (देखें-आ क्रन्दाय)
शम्‌। आ०ब्रा० ३.३४.७; गो०ब्रा० १.१.११
शमः। तै०आ० १०.६२.१; महाना०उप०२१.२
शम्‌ अग्नयः समिद्धा आ रभन्ताम्‌। अ.वे. १८.४.१२¹
शम्‌ अग्नये। कौ० सू० ४९.१२
शम्‌ अग्निर्‌ अग्निभिस्‌ (ऋ०वे० अग्निभिः) करत्‌। ऋ०वे० ८.१८.९¹; तै०ब्रा० ३.७.१०.५¹; आप०श्रौ०सू० १४.२९.१¹. प्रतीकः शम्‌ अग्निर्‌
अग्निभिः। ऋ०वि०२.३१.३ (तुल०- बृ. दा. ६.५०)
शम्‌ अग्ने पश्चात्‌ तप शं पुरस्तात्‌। अ.वे. १८.४.११¹
शम्‌ अद्‌भ्य ओषधीभ्यः। पं०वि०ब्रा० १.६.१३. प्रतीकः शम्‌ अद्भ्यः। ला०श्रौ०सू० २.११.१९ (देखें-अगला)
शम्‌ अद्भ्यः। तै०सं० १.३.९.१; मै०सं० १.२.१६, २६.११, ३.१०.१, १२८.१६; आप०श्रौ०सू० ७.१८.११; मा०श्रौ०सू० १.८.४.६ (देखें-पूर्व तथा सम्‌
अद्भ्यः)
शम्‌ अन्तरिक्षं सह वातेन ते। तै० ब्रा० २.५.६.२³; आ०मं०ब्रा० २.१२.७³; हि०गृ०सू० २.३.१०³ (तुल०- उतान्तरिक्षम्‌ उरु)
शम्‌ अन्तरिक्षं दृशये नो अस्तु। ऋ०वे० ७.३५.५²; अ०वे० १९.१०.५²
शम्‌ अन्तरिक्षाय। कौ० सू० ४९.१२
शम्‌ अभिषाचः शम्‌ उ रातिषाचः। ऋ०वे० ७.३५.११³; अ०वे० १९.११.२³; मै०सं० ४.१४.११³, २३२.६; तै०ब्रा० २.८.६.४³
शमस्‌ तपः। तै०आ० १०.८.१
शम्‌ अस्तु तन्वे मम। अ०वे० १.१२.४⁴ (तुल०- शम्‌ उ ते तन्वे तथा शम्‌ व्‌ अस्तु)
शम्‌ अस्त्व्‌ अवरेभ्यः। (अ०वे० अवराय मे)। अ०वे० १.१२.४²; वा०सं० २३.४४²; तै०सं० ५.२.१२.२²; का०सं०अश्व० १०.६²
श अस्थभ्यो मज्जभ्यः। वा०सं० २३.४४³; तै०सं० ५.२.१२.२³; का०सं०अश्व० १०.६³
शमस्य च शृङ्गिणो वज्रबाहुः। ऋ०वे० १.३२.१५²; मै०सं० ४.१४.१३², २३७.११; तै०ब्रा० २.८.४.३²
शम्‌ अहिर्‌ बुध्नयः शं समुद्रः। अ०वे० १९.११.३² (देखें-शं नोऽहिर्‌)
शम्‌ अहोभ्यः। (तै०सं० अहोभ्याम्‌)। वा०सं० ६.१५; तै०सं० १.३.९.२, ६.३.९.१; श०ब्रा० ३.८.२.१०; का०श्रौ० ६.६.७
शम्‌ आदित्य उदेतु नः। तै०आ० ४.४२.१² (तुल०- नीचे शं ते सूर्य)
शम्‌ आदित्याश्‌ च राहुणा। अ०वे० १९.९.१०²
शम्‌ आदित्याः शम्‌ अग्नयः। अ०वे० १९.९.११²
शम्‌ आदित्येभिर्‌ वरुणः सुशंसः। ऋ०वे० ७.३५.६²; अ०वे० १९.१०.६²
शम्‌ आपो अभयं कृत। अ०वे० १९.४४.१⁴
शमायन्तु ब्रह्मचारिणः स्वाहा। तै०आ० ७.४.२; तै०उप० १.४.२
शमाये अग्ने तन्वं जुषस्व। ऋ०वे० ३.१.१⁴; मै०सं० ४.११.२⁴, १६३.१३; का०सं० २.१५⁴
शम्‌ आस्ने अस्तु शं हृदे। अ०वे० ६.१२.३⁴
शमितर्‌ एषा तेऽश्रिः च्‌ स्पष्टास्तु। आप०श्रौ०सू० ७.१४.१४
शमिता नो वनस्पतिः। वा०सं० २१.२१¹; मै०सं० ३.११.११¹, १५८.१६; का०सं० ३८.१०¹; तै०ब्रा० २.६.१८.४¹
शमिताय स्वाहा। अ०वे० १९.४२.२
शमितार उपेतन। तै०सं० ३.१.४.३¹, ५.२; मै०सं० १.२.१५¹, २५.१७; आप०श्रौ०सू० ७.१७.४; मा०श्रौ०सू० १.८.३.३५
शमितारं शतक्रतुम्‌। वा०सं० २१.३९², २८.१०², ३३²; मै०सं० ३.११.२², १४२.१४; तै०ब्रा० २.६.७.५², ११.८²
शमितारो यद्‌ अत्र सुकृत्रं कृणवथास्मासु तद्‌ यद्‌ दुष्कृतम्‌ अन्यत्र तत्‌। आ०ब्रा० २.७.१२; आ०श्रौ०सू० ३.३.४ (तुल०- यो दुष्कृतं)
शमितारो वि शासतु। वा०सं० २३.४०²; तै०सं० ५.२.१२.१²; का०सं०अश्व० १०.६²
शमितोग्रो विशां पतिः। तै० ब्रा० ३.१२.९.६⁴
शम्‌ इन्द्रासोमा सुविताय शं योः। ऋ०वे० ७.३५.१³; अ०वे० १९.१०.१³; वा०सं० ३६.११⁴
शमि शमयास्मद्‌ (मूलपाठ- ’शमायस्मद्‌‘) अघा द्वेषांसि। तै०आ० ६.९.२
शमीं शान्त्यै हराम्य्‌ अहम्‌। तै० ब्रा० १.२.१.७⁴; आप०श्रौ०सू० ५.२.४⁴
शमीगर्भाज्‌ जनयन्‌ यो मयोभूः। तै० ब्रा० १.२.१.१६⁴; वै० सू० ५.७⁴; आप०श्रौ०सू० ५.८.५⁴
शमीध्वम्‌ अध्रिगो। मै०सं० ४.१३.४, २०४.३; आ०ब्रा०२.७.११; तै०ब्रा० ३.६.६.४; आ०श्रौ०सू० ३.३.१; शा०श्रौ०सू० ५.१७.१०; कौ० सू० ६९.६ शमीभिर्‌ यज्ञम्‌ आशत। ऋ०वे० १.२०.२³
शमीभिः शम्यन्तु त्वा। वा०सं० २३.४०⁴ (देखें-शिमीभिः)
शमीम्‌ अदुर्मखस्य वा। ऋ०वे० ८.७५.१४²; तै०सं० २.६.११.३²; मै०सं० ४.११.६², १७६.४
शमीम्‌ अश्वत्थ आरूढः। अ०वे० ६.११.१¹. प्रतीकः शमीम्‌ अश्वत्थः। कौ० सू० ३५.८
शम्‌ उ तस्मै त्वं भव। अ०वे० ३.२३.५⁵
शम्‌ उ ते तन्वे (तै०सं० तनुवे) भुवत्‌। तै०सं० ५.२.१२.२⁴; का०सं०अश्व० १०.६⁴ (तुल०- नीचे शम्‌ अस्तु तन्वे)
शम्‌ उ ते सन्तु कूप्याः। तै०आ० ६.४.१² (तुल०- शम्‌ उ नः)
शम्‌ उ ते सन्तु वर्ष्याः। अ०वे० १९.२.१⁴; तै०आ० ६.४.१⁴
शम्‌ उ ते सन्तूत्स्याः। अ०वे० १९.२.१²
शम्‌ उ ते सन्त्व्‌ अनूक्याः। तै०आ० ६.४.१² (नीचे देखें- शं ते सन्त्व्‌)
शम्‌ उ ते सन्त्व्‌ ओषधीः। तै०आ० ६.७.३², ९.२²
शम्‌ उत्तराच्‌ छम्‌ अधरात्‌ तपैनम्‌। अ०वे० १८.४.११²
शम्‌ उ नः सन्तु कूप्याः। का०सं० २.१⁴; मा०श्रौ०सू० ६.१.५⁴ (तुल०- शम्‌ उ ते सन्तु कूप्याः)
शम्‌ उ पत्या तन्वं सं स्पृशस्व। अ०वे० १४.१.४०⁴ (नीचे देखें- अथा पत्या)
शम्‌ उ पृष्ठाव (पढें- पृष्वाव?) शीयताम्‌। तै०आ० ६.४.१⁴ (देखें-शं ते प्रुष्वा०)
शम्‌ उ याः कुम्भ आभृताः। अ०वे० १.६.४² (तुल०- शं याः)
शम्‌ उल्कानिर्हतं च यत्‌। अ.वे. १९.९.८²
शम्‌ उषा नो व्युछतु। अ०वे० ७.६९.१⁵; तै०आ० ४.४२.१¹
शम्‌ उ सन्त्व्‌ अनूप्याः। अ०वे० १.६.४² (नीचे देखें- शं ते सन्त्व्‌)
शम्‌ ऊधो रोमशं हथः। आ०मं०ब्रा० १.११.११³ (देखें-सम्‌ ऊधो)
शम्‌ ऊ षु वां मधूयुवा। ऋ०वे० ५.७४.९¹
शमेन नाकं मुनयोऽन्वविन्दन्‌। तै०आ० १०.६३.१²; महाना०उप० २२.१²
शमेन शान्ताः शिवम्‌ आचरन्ति। तै०आ० १०.६३.१¹; महाना०उप०२२.१¹
शम्‌ एभ्योऽस्त्व्‌ अघम्‌। कौ० सू० ८५.१४
शमे सर्वं प्रतिष्ठितम्‌। तै०आ० १०.६३.१⁴; महाना०उप०२२.१⁴
शमो भूतानां दुराधर्षम्‌। तै०आ० १०.६३.१³; महाना०उप०२२.१³
शम्‌ ओषधीभ्यः। तै०सं० १.३.९.२; आप०श्रौ०सू० ७.१८.१२
शं पदं मघं रयीषिने न कामम्‌। (ऐ०आ० रयिषणि न सोमः) सा०वे० १.४४१¹; ऐ०आ० ५.२.२.१८¹. प्रतीकः शं पदम्‌. सा० वि० ब्रा० १.८.३, ५
शं पवस्व विचर्षणे। ऋ०वे० ९.६०.४²
शं पश्चात्‌ तपतु गार्हपत्यः। अ०वे० १८.४.९²
शं पुष्ट्‌यै त्वा गृह्णे पुष्टये। कौ० सू० ३.१२
शं पृथिव्यै। तै०सं० १.३.९.२; आप०श्रौ०सू० ७.१८.१२; कौ० सू० ४९.१२
शं प्रजाभ्यो यजमानाय लोकम्‌। तै० ब्रा० ३.१०.५.१⁴
शम्बरहत्ये गविष्टौ। शा० श्रौ० ८.१६.१
शम्बीव नावम्‌ उदकेषु धीरः। अ०वे० ९.२.६⁴
शं भानुना शं हिमा शं घृणेन। ऋ०वे० १०.३७.१०²; तै०ब्रा० २.८.७.३²
शंभु मयोभु नो हृदे। ऋ०वे० १०.१८६.१²; सा०वे० १.१८४², २.११९०²; कौ० सू० .११७.४²; नि० १०.३५² (देखें-शंभूर्‌ मयोभूर्‌ नो)
शंभुर्‌ इत्यादि। (देखें- शंभूर्‌ इत्यादि)
शंभुवौ मयोभुवौ। मै०सं० ४.१३.९, २१२.२; श०ब्रा० १.९.१.७; तै०ब्रा० ३.५.१०.२; आ०श्रौ०सू० १.९.१; शा०श्रौ०सू० १.१४.५
शंभूः प्रजाभ्यस्‌ तनुवे स्योनः। तै० ब्रा० १.२.१.२४⁴; आप०श्रौ०सू० ५.१५.५⁴
शं भूत्यै त्वा गृह्णे भूतये। कौ० सू० ३.११
शं भूमिर्‌ अवतीर्यती। अ०वे० १०.९.८⁴
शंभूर्‌ (का०सं० ०भुर्‌) मयोभूर्‌ अभि मा वाहि स्वाहा। वा०सं० १८.४५ (तेर्‌); तै०सं० ४.७.१२.३ (तेर्‌); मै०सं० २.१२.३ (तेर्‌), १४५.१४,
१४६.१, २; का०सं० १८.१४ (तेर्‌); श०ब्रा० ९.४.२.५, ६, ७
शंभूर्‌ मयोभूर्‌ नो हृदे। तै० ब्रा० २.४.१.८²; तै०आ० ४.४२.२² (देखें-शंभु मयोभु)
शंभूश्‌ च मयोभूश्‌ च। अ०वे० १९.४६.६³; शा०श्रौ०सू० ८.१९.१
शंभूश्‌ छन्दः। वा०सं० १५.४; तै०सं० ४.३.१२.२; मै०सं० २.८.७, १११.१३; का०सं० १७.६; श०ब्रा० ८.५.२.३
शंभ्व्‌ ईबदं कृत्यादूषणम्‌। अ.वे. १०.१.९³
शं मयि जानीध्वम्‌। आ०गृ०सू० २.१०.८ (द्वितीयांश)
शं मे अस्त्य्‌ (पढें- अस्त्व्‌) अभयं मे अस्तु। अ०वे० १९.९.१३⁶
शं मे चतुर्भ्यो अङ्गेभ्यः। अ०वे० १.१२.४³
शं मेथिर्‌ भवतु शं युगस्य र्तअ। अ०वे० १४.१.४०² (देखें-शं ते मेथी)
शं मे परस्मै गात्राय। अ०वे० १.१२.४¹ (तुल०- शं ते परेभ्यो)
शं मेऽसत्‌। श०ब्रा० १३.८.१.१०, ४.१
शम्य्‌ अछा दीद्ये पूर्व्याणि। ऋ०वे० ३.५५.३²
शम्यया परि धावति। अ०वे० २०.१३६.१०²; शा०श्रौ०सू० १२.२४.२.५²
शम्याः प्रतरताम्‌ (वै० सू० ०ता) इव। (मा०श्रौ०सू० प्रचरताम्‌ इह) वै० सू० ३४.९²; का०श्रौ० १३.३.२१²; आप०श्रौ०सू० २१.२०.३²;
मा०श्रौ०सू० ७.२.७²
शम्यां गौर्‌ जगार यद्‌ ध पृछान्‌। ऋ०वे० १०.३१.१०⁴
शम्या शमिष्टाः। शा० श्रौ० ८.२०.१
शम्युना पत्नीसंयाजान्‌। वा०सं० १९.२९³
शम्योर्‌ देवानां सख्यात्‌। तै०सं० १.२.१०.२
शम्‌ अस्तु तन्वै तव। वा०सं० २२.४४⁴ (तुल०- नीचे शम्‌ अस्तु तन्वे)
शयवे चिन्‌ नासत्या शचीभिः। ऋ०वे० १.११६.२२³
शयानः प्रौढपादौ (मूलपाठ- ०पादो) च। कौ० सू० १४१.४०³
शयानं जिव्रिम्‌ उद्धितम्‌। ऋ०वे० ८.५१ (वा० ३).२²
शयानम्‌ अगत्स्वलम्‌। (?) कौ० सू० ४६.५५³
शयानम्‌ इन्द्र चरता वधेन। ऋ०वे० ३.३२.६³
शयानाय स्वाहा। वा०सं० २२.७; तै०सं० ७.१.१९.२; मै०सं० ३.१२.३, १६०.१५; का०सं०अश्व० १.१०
शयानेभ्यः स्वाहा। तै०सं० ७.३.१९.१, २०.१; का०सं०अश्व० ३.९, १०
शयिताय स्वाहा। तै०सं० ७.१.१९.२; का०सं०अश्व० १.१०
शयिष्यते स्वाहा। तै०सं० ७.१.१९.२; का०सं०अश्व० १.१०
शयुः परस्ताद्‌ अध नु द्विमाता। ऋ०वे० ३.५५.६¹
शयुं कस्‌ त्वाम्‌ अजिघांसच्‌ चरन्तम्‌। ऋ०वे० ४.१८.१२²
शये वव्रिश्‌ चरति जिह्वयादन्‌। ऋ०वे० १०.४.४²
शये शयासु प्रयुतो वनानु। ऋ०वे० ३.५५.४²
शये हत इव। अ०वे० २०.१३१.१९
शरच्‌ छ्रौत्री। (मै०सं० श्रङ्‌ श्रौत्री)। वा०सं० १३.५७; तै०सं० ४.३.२.२; मै०सं० २.७.१९, १०४.९; का०सं० १६.१९; श०ब्रा० ८.१.२.५
शरणम्‌ अभूत्‌ तव। ऋ०वे०खि० १०.१४२.३⁴
शरण्यां बहवृप्रियाम्‌। ऋ०वे०खि० १०.१२७.५²
शरत्‌ पुछम्‌। मै०सं० ४.९.१८, १३५.९ (तुल०- शरद्‌ उत्तरः)
शरदम्‌ ऋतूनां प्रीणामि। तै०सं० १.६.२.३; का०सं० ४.१४; मा०श्रौ०सू० १.४.१.२७
शरदः शं भवन्तु नः। शा० गृ० ४.१८.२⁴ (देखें-अगला)
शरदः सन्तु नः शिवाः। पा०गृ०सू० ३.२.१२⁴ (देखें-पूर्व का)
शरदा त्वर्तना (का०सं०अश्व० ०नां) हविषा दीक्षयामि। तै०सं० ७.१.१८.२; का०सं०अश्व० १.९
शरद्‌ उत्तरः पक्षः। तै० ब्रा० ३.१०.४.१; तै०आ० ४.१९.१ (तुल०- शरत्‌ पुछम्‌)
शरद्‌ ऋतुः। (तै०सं० ऋतूनाम्‌)। वा०सं० १०.१३; तै०सं० ४.३.३.२; मै०सं० २.७.२०, १०५.१२; का०सं० ३९.७; श०ब्रा० ५.४.१.६
शरदे त्वा हेमन्ताय। अ०वे० ८.२.२२¹. प्रतीकः शरदे त्वा। कौ० सू० ५८.२१
शरदे नमः। का०सं०अश्व० ११.४
शरदे वर्तिकाः। वा०सं० २४.२०; मै०सं० ३.१४.१, १७२.९; का०सं०अश्व० १०.४; आप०श्रौ०सू० २०.१४.५
शरदे स्वाहा। शा० गृ० ४.१६.२ (तुल०- शरद्भ्यः)
शरदोऽहं देवयज्ययान्नवान्‌ वर्चस्वान्‌ भूयासम्‌। का०सं० ४.१४; मा०श्रौ०सू० १.४.१.२७
शरद्‌ धेमन्त ऋतवो मयोभुवः। का०सं० ३५.९³; आप०श्रौ०सू० १४.२८.४³
शरद्‌ धेमन्तः शिशिरो वसन्तः। अ०वे० १२.१.३६²
शरद्‌ धेमन्तः सुविते दधात। (मा०श्रौ०सू० ०तु) का०सं० १३.१५²; मा०श्रौ०सू० १.६.४.२१² (देखें-शरद्‌ वर्षाः)
शरद्भिर्‌ मरुतो वयम्‌। ऋ०वे० १.८६.६²; तै०सं० ४.३.१३.५²
शरद्भ्यः स्वाहा। तै०सं० ७.१.१५.१; का०सं०अश्व० १.६ (तुल०- शरदे स्वाहा)
शरद्‌ यत्रोपदृश्यते। तै०आ० १.४.१²
शरद्‌ वर्षाः सुवितं (शा०गृ० सुकृतं) नो अस्तु। (अ०वे० स्विते नो दधात)। अ०वे० ६.५५.२²; तै०सं० ५.७.२.४²; शा०गृ० ४.१८.१²; सा०मं०ब्रा०
२.१.११² (देखें-शरद्‌ धेमन्तः सुविते)
शरभं ते शुग्‌ ऋछतु। (का०सं० ते क्षुत्‌)। वा०सं० १३.५१; मै०सं० २.७.१७, १०३.४; का०सं० १६.१७; श०ब्रा० ७.५.२.३६
शरभम्‌ आ रण्यम्‌ अनु ते दिशामि। वा०सं० १३.५१; तै०सं० ४.२.१०.४; मै०सं० २.७.१७, १०३.३; का०सं० १६.१७; श०ब्रा० ७.५.२.३६
शरभो न चत्तोऽति दुर्गाण्य्‌ एषः। अ०वे० ९.५.९²
शरम्‌ इव पातयामसि। अ०वे० ४.७.४²
शर वत्सान्‌ पराददः। ऋ०वे० ८.७०.१४⁴
शरव्याया इषुकारम्‌। वा०सं० ३०.७; तै०ब्रा० ३.४.१.३
शरव्ये ब्रह्मसंशिते। तै०सं० ०शिता)। ऋ०वे० ६.७५.१६²; अ०वे० ३.१९.८²; सा०वे० २.१२१३²; वा०सं० १७.४५²; तै०सं० ४.६.४.४² (देखें-शरो
ब्रह्म०)
शरव्येयं चतुष्पदी। अ०वे० ११.१०.६²
शरस्य चिद्‌ आर्चत्‌कस्यावताद्‌ आ। ऋ०वे० १.११६.२२¹
शरारुर्‌ अभि मन्यते। ऋ०वे० १०.८६.९²; अ०वे० २०.१२६.९²; नि० ६.३१
शरा वाष्टाद्‌ धविषा वार्णः। मै०सं० ४.९.१२⁴, १३३.९ (भष्ट. देखें-शतापाष्ठा०)
शरासः कुशरासः। ऋ०वे० १.१९१.३¹
शरीरं यज्ञशमलं (महाना०उप० यज्ञः शमलं) कुसीदं तस्मिन्‌ सीदतु योऽस्मान्‌ द्वेष्टि। तै०सं० ७.३.११.१; का०सं०अश्व० ३.१; तै०आ० १०.१.११;
महाना०उप०२०.१२
शरीरं श्रद्धा दक्षिणा। अ०वे० ११.८.२२³
शरीरं सर्वे प्राविशन्‌। अ०वे० ११.८.२५³ (तुल०- अगला एक छो़डकर)
शरीरं कृत्वा पादवत्‌। अ.वे. ११.८.११³
शरीरम्‌ अनु प्राविशन्‌। अ०वे० ११.८.१९⁴, २०⁴, २१⁴, २४⁴, २७⁴ (तुल०- पूर्व का एक छो़डकर।)
शरीरम्‌ अनु सं चरेत्‌। श०ब्रा० १४.७.२.१६⁴; बृ० उ० ४.४.१६⁴
शरीरम्‌ अन्तरा हितम्‌। अ.वे. ११.८.३४²
शरीरम्‌ अभिसंस्कृता स्थ। तै० ब्रा० १.२.१.८²; आप०श्रौ०सू० ५.६.१²
शरीरम्‌ अस्य सं विदाम्‌। अ.वे. ५.३०.१३³
शरीरम्‌ अस्य सं दह। अ०वे० १८.३.७१³
शरीरम्‌ अस्याङ्गानि। अ०वे० ३.११.६³
शरीरं ब्रह्म प्राविशत्‌। अ.वे. ११.८.२३³, ३०³
शरीरं मे विचर्षणम्‌। (ऋ०वे०खि० विचक्षणम्‌) ऋ०वे०खि० १०.१५१.५¹; तै०आ० ७.४.१¹; तै०उप० १.४.१¹ (देखें-प्रतीकं)
शरीराणि ते कल्पन्ताम्‌। का०सं० ४०.६
शरीरेण त ईयन्ते। अ०वे० ११.८.२६⁴
शरीरेण महीम्‌ इहि। तै०आ० ६.१.२³
शरीरेद्‌ अस्माकं यूयम्‌। ऋ०वे० १०.१३६.३³
शरीरेऽधि प्रजापतिः। अ०वे० ११.८.३०⁴
शरीरे पाप्मनो हित्वा। तै०आ० ८.५.१³; तै०उप० २.५.१³
शरीरेभ्यः स्वाहा। तै०सं० ७.४.२१.१; का०सं०अश्व० ४.१०
शरीरे मांसम्‌ असुम्‌ एरयामः। अ०वे० ५.२९.५⁴
शरुम्‌ अस्मद्‌ यावय दिद्युम्‌ इन्द्र। अ०वे० १.२.३³
शरो ब्रह्मसंशितः। तै० ब्रा० ३.७.६.२३²; आप०श्रौ०सू० ३.१४.३² (देखें-शरव्ये इत्यादि)
शरौ (मूलपाठ सरौ) पर्णम्‌ इवा दधत्‌। अ.वे. ५.२५.१⁴
शर्कराभिर्‌ अवकाम्‌। तै०सं० ५.७.११.१; का०सं०अश्व० १३.१ (तुल०- अवकाभिः)
शर्कराः सिकता अश्मानः। अ०वे० ११.७.२१¹
शर्दिर्‌ नो अत्रिर्‌ अग्रभीन्‌ नमोभिः। अ०वे० १८.३.१६³
शर्धः प्र यन्त मारुतोत विष्णो। ऋ०वे० ५.४६.२²; वा०सं० ३३.४८²
शर्धं-शर्धं व एषाम्‌। ऋ०वे० ५.५३.११¹
शर्धन्तं शिम्युम्‌ उचथस्य नव्यः। ऋ०वे० ७.१८.५³
शर्धन्‌ तमांसि जिघ्नसे। ऋ०वे० ८.४३.३२³, ९.१००.८³
शर्धस्तरो नरां गूर्तश्रवाः। ऋ०वे० १.१२२.१०²
शर्धां ऋतस्य जिन्वथ। ऋ०वे० ८.७.२१³
शर्धांसीव स्तुकाविनाम्‌। ऋ०वे० ८.७४.१३³
शर्धांस्य्‌ अग्ने अजराणि (सा०वे० अजरस्य) धक्षतः। (आप०श्रौ०सू० धक्ष्यसे)। ऋ०वे० १०.९१.७⁴; सा०वे० २.३३३⁴; मै०सं० ४.११.४⁴, १७३.२;
आप०श्रौ०सू० ३.१५.५⁴
शर्धांस्य्‌ अद्भुतैनसाम्‌। ऋ०वे० ५.८७.७⁵
शर्धाय स्तोमं जुजुषे नमस्वान्‌। ऋ०वे० १०.६१.२५²
शर्धो जज्ञाना याताश्‌ च रथाः। ऋ०वे० ५.३३.५²
शर्धो मारुतम्‌ उच्‌ छंस। ऋ०वे० ५.५२.८¹
शर्धो यद्‌ अद्य दिव्यं यजासि। ऋ०वे० ३.१९.४⁴
शर्धो यातुमतीनाम्‌। ऋ०वे० १.१३३.३²
शर्धो वा यो मरुतां ततक्ष। ऋ०वे० ६.३.८³
शर्मंस्‌ ते इत्यादि। (देखें- शर्मन्‌ ते इत्यादि)
शर्म चन्द्रश्‌ च सूर्यश्‌ च। तै०आ० ४.१.१³
शर्म च मे वर्म च मे। वा०सं० १८.३; तै०सं० ४.७.१.२; मै०सं० २.११.२, १४०.१५; का०सं० १८.७
शर्म च स्थ वर्म च स्थ। का०सं० ३९.१; आप०श्रौ०सू० १६.३२.५ (तुल०- अगला)
शर्म च स्थो वर्म च स्थः। वा०सं० ११.३०¹; तै०सं० ४.१.३.१¹; मै०सं० २.७.३¹, ७६.१८, ३.१.५, ६.४; का०सं० १६.३¹, १९.४; श०ब्रा० ६.४.१.१०; आप०श्रौ०सू० १६.३.३. प्रतीकः शर्म च स्थः। का०श्रौ० १६.२.२५; मा०श्रौ०सू० ६.१.१ (तुल०- पूर्व का)
शर्मणा नस्‌ त्रिवरूथेन पाहि। ऋ०वे० ५.४.८⁴
शर्म तोकाय तनयाय गोपाः। ऋ०वे० ७.५१.२² (तुल०- छर्दिस्‌ इत्यादि)
शर्म नो यंसन्‌ त्रिवरूथम्‌ अंहसः। ऋ०वे० १०.६६.५⁴
शर्म नो यन्तम्‌ अमवद्‌ वरूथम्‌। ऋ०वे० ४.५५.४⁴
शर्मन्‌ (मै०सं० शर्मंस्‌) ते स्याम त्रिवरूथ उद्भौ। मै०सं० २.८.७⁴, १११.४; का०सं० १७.६⁴; तै०आ० २.५.२⁴ (नीचे देखें- तव स्यां शर्मन्‌)
शर्मन्‌ स्याम तव सप्रथस्तमे। ऋ०वे० १.९४.१३³
शर्मन्‌ स्याम मरुताम्‌ उपस्थे। ऋ०वे० ७.३४.२५³
शर्म ब्रह्मप्रजापती। तै०आ० ४.१.१⁴
शर्म भक्षीत दैव्यम्‌। सा०वे० १.८२⁴
शर्म मे द्यौः शर्म पृथिवी। तै०आ० ४.१.१¹
शर्म मे भव। आ०मं०ब्रा० २.९.५
शर्म मे यछ। वा०सं० ४.९; तै०सं० १.२.२.२, ८.६.१; मै०सं० १.२.१, १०.३, १.२.२, १०.१८, ३.६.६, ६८.३; का०सं० २.३ (द्वितीयांश), २३.३;
श०ब्रा० ३.२.१.८
शर्म यछ चतुष्पदे। अ०वे० ६.५९.१⁴ (तुल०- अगला)
शर्म यछत द्विपदे चतुष्पदे। ऋ०वे० १०.३७.११² (तुल०- पूर्व का)
शर्म यछत्व्‌ ओषधिः। अ०वे० ६.५९.२¹
शर्म यछन्तु सप्रथ आदित्यासः। ऋ०वे० १०.१२६.७³
शर्म यछन्तु सप्रथो यद्‌ ईमहे। ऋ०वे० ८.१८.३³
शर्म यछन्त्व्‌ आभृताः। अ०वे० ८.७.२५⁵
शर्म यछ यशश्‌ च। मा०श्रौ०सू० २.३.६.१५² (देखें-अगला)
शर्म यछ सहन्त्य। ऋ०वे० ६.१६.३३²; तै०सं० ३.१.१०.३² (देखें-पूर्व का)
शर्म यछाथ सप्रथः। अ०वे० १.२६.३³ (नीचे देखें- यज्ञं मरुत)
शर्म यजमानस्य। वा०सं० ४.१०; तै०सं० १.२.२.२, ८.६.१; का०सं० २.३, २३.३; श०ब्रा० ३.२.१.१७
शर्म वरूथम्‌ आ सदत्‌ स्वः। (तै०सं० आसदः सुवः)। वा०सं० ११.४०²; तै०सं० ४.१.४.१²; मै०सं० २.७.४², ७८.९; का०सं० १६.४²; श०ब्रा०
६.४.३.६
शर्म वरूथं (हि०गृ०सू० शर्मवरूथे) पुनती न आगात्‌। आ०मं०ब्रा० २.२.९²; हि०गृ०सू० १.४.४² (देखें-वर्णं पवित्रं)
शर्म वर्म छर्‌दिर्‌ अस्मभ्यं यंसत्‌। ऋ०वे० १.११४.५⁴
शर्म वर्म ममान्तरम्‌। सा०वे० २.१२२२⁵
शर्म वर्मेदम्‌ आ भर। आ०मं०ब्रा० १.८.१¹ (आप०गृ०सू० २.६.८) (देखें-अगला)
शर्म वर्स्मैतद्‌ आ हर। अ०वे० १४.२.२१¹. प्रतीकः शर्म वर्म। कौ० सू० ७८.१ (देखें-पूर्व का)
शर्म विश्वम्‌ इदम्‌ जगत्‌। तै०आ० ४.१.१²
शर्मा (तै०आ० ⁰म) सप्रथा आवृणे। का०सं० २०.१५³; तै०आ० १.४.३³ (नीचे देखें- यज्ञं मरुत)
शर्मासि। वा०सं० १.१४, १९, ४.९; का०सं० २.३, २३.३; श०ब्रा० १.१.४.४, २.१.१४, ३.२.१.८; का०श्रौ० २.४.१, ७.३.२४
शर्यणावति सोमम्‌। ऋ०वे० ९.११३.१¹
शर्याभिर्‌ न भ्रमाणो गभस्त्योः। ऋ०वे० ९.११०.५³; सा०वे० २.८५७³; नि० ५.४
शर्यैर्‌ अभिद्युं पृतनासु दुष्टरम्‌। ऋ०वे० १.११९.१०³
(ओम्‌) शर्वं देवंतर्पयामि। बौ०ध०सू० २.५.९.६ (तुल०- शर्वाय देवाय)
शर्वं मतस्नाभ्याम्‌। वा०सं० ३९.८; तै०सं० १.४.३६.१; तै०आ० ३.२१.१
शर्वलिङ्गाय नमः। तै० आ० आ० १०.१६
शर्व सेनाम्‌ अमूं हतम्‌। अ.वे. ८.८.१७⁴, १८⁴
(ओम्‌) शर्वस्य देवस्य पत्नीं तर्पयामि। बौ०ध०सू० २.५.९.६ (तुल०- अगला)
शर्वस्य देवस्य पत्न्यै स्वाहा। आ०मं०ब्रा० २.१८.२३ (आप०गृ०सू० ७.२०.४); हि०गृ०सू० २.८.७ (तुल०- पूर्व का)
(ओम्‌) शर्वस्य देवस्य सुतं तर्पयामि। बौ०ध०सू० २.५.९.६
शर्वस्य वनिष्ठुः। वा०सं० ३९.९
शर्वा अधः क्षमाचराः। वा०सं० १६.५७²; तै०सं० ४.५.११.१²; मै०सं० २.९.९², १२८.१३; का०सं० १७.१६²
शर्वाय देवाय स्वाहा। आ०मं०ब्रा० २.१८.१५ (आप०गृ०सू० ७.२०.४); हि०गृ०सू० २.८.६ (तुल०- शर्वं देवं)
शर्वाय नमः। तै० आ० आ० १०.१६
शर्वायास्त्र उत राज्ञे भवाय। अ०वे० ६.९३.२²
शर्वेण नीलशिखण्डेन। नीलरुद्र उप० २२³
शर्वो राजा शर्म च राजा। कौ० सू० १२८.४³
शर्वो विश्वं मायया स्विद्‌ दधार वरद पू० उप० २.३²
शला दोषणी। मै०सं० ४.१३.४, २०३.१३; का०सं० १६.२१; तै०ब्रा० ३.६.६.३; आ०ब्रा०२.६.१५; आ०श्रौ०सू० ३.३.१; शा०श्रौ०सू० ५.१७.५
शल्‌ इत्य्‌ अपक्रानतः। अ०वे० २०.१३५.२; शा०श्रौ०सू० १२.२३.२
शल्कैर्‌ अग्निम्‌ इन्धानः। तै० ब्रा० १.२.१.१५¹; तै० आ० आ० १०.५०¹; आप०श्रौ०सू० ५.८.४¹; मा०श्रौ०सू० १.५.२.१¹
शल्मलिर्‌ वृद्ध्या। (का०सं०अश्व० ऋद्ध्या)। वा०सं० २३.१३; तै०सं० ७.४.१२.१; का०सं०अश्व० ४.१; श०ब्रा० १३.२.७.४
शल्य इव कुल्मलं यथा। अ०वे० २.३०.३⁴
शल्याद्‌ विषं निर्‌ अवोचम्‌। अ.वे. ४.६.५¹
शवर्तान्‌ ऊवध्येन। तै०सं० ५.७.२३.१; का०सं०अश्व० १३.१३
शवर्तेभ्यो अधारयन्‌। अ०वे० ९.४.१६⁴
शवसानम्‌ अभीर्वम्‌। ऋ०वे० ८.४६.६²
शवसा मानुषाणाम्‌। ऋ०वे० ४.८.८²
शवसा वज्रिन्न्‌ अवधीः। ऋ०वे० ८.१२.२६²
शवसा ह्य्‌ असि श्रुतः। (अ०वे० श्‌रितः)। ऋ०वे० ८.२४.२¹; अ०वे० १८.१.३८¹
शवसे वृत्रहा नृभिः। अ०वे० १.८१.१²; अ०वे० २०.५६.१²; सा०वे० १.४११², २.३५२²; मै०सं० ४.१२.४², १८९.१३
शवसे शूर राधसे। ऋ०वे० १.८१.८²; अ०वे० २०.५६.५²
शविष्ठं वाजं विदुषा चिद्‌ अर्ध्यम्‌। ऋ०वे० ५.४४.१०⁴
शविष्ठ धृष्णव्‌ आ गहि। ऋ०वे० १.८४.१²; सा०वे० १.३४७², २.३७८²; तै०सं० १.४.३९.१²
शविष्ठं न आ भर शूर शवः। ऋ०वे० ६.१९.६¹
शविष्ठं नृणां नरम्‌। ऋ०वे० ८.४०.२³
शविष्ठ (ऐ०आ० मूल त्रुटिपूर्ण- ’शविष्ठः‘) वज्रिन्न्‌ ओजसा। (ऐ०आ० महानाम्न्याः ऋञ्ञसे)। ऋ०वे० १.८०.१³; सा०वे० १.४१०³; ऐ०आ०
४.३²; महानाम्न्याः.३²
शविष्ठ श्रुधि मे हवम्‌। ऋ०वे० ८.६६.१२⁴
शविष्ठस्य द्रवित्नवः। ऋ०वे० ८.७४.१४²
शविष्ठाद्‌ अस्ति मर्त्यः। ऋ०वे० ८.७४.१५⁴
शविष्ठा स्थ राष्ट्रदाः। वा०सं० १०.४ (द्वितीयांश); श०ब्रा० ५.३.४.१७ (द्वितीयांश) (देखें-शविष्ठाः)
शवोभिर्‌ इन्द्र मज्मना। ऋ०वे० १.१३०.४⁵
शश आस्कन्दम्‌ अर्षति। वा०सं० २३.५६³
शशः क्षुरं प्रत्यञ्चं जगार। ऋ०वे० १०.२८.९¹
शशमन्‌ नरः। मै०सं० ४.१३.२, २०१.६; का०सं० १५.१३; तै०ब्रा० ३.६.२.२
शशमानः परिस्रुता। वा०सं० २०.६५²; मै०सं० ३.११.३², १४४.११; तै०ब्रा० २.६.१२.४²
शशमानः पुरा निधा। ऋ०वे० १.२४.४²
शशमानस्य दाशुषः। ऋ०वे० १.१४२.२⁴ (तुल०- अगला एक छो़डकर)
शशमानस्य वा नरः। ऋ०वे० १.८६.८¹; सा०वे० २.९४४¹
शशमानाय सुन्वते। ऋ०वे० ४.३१.८² (तुल०- किन्तु एक)
शशमे देवा तातये। ऋ०वे० ८.१०१.१²; वा०सं० ३३.८७²
शशयानाम्‌ अस्ताविषम्‌। कौ० सू० १०७.२⁴
शश्रे पादम्‌ अङ्‌गुरिम्‌। अ.वे. ४.१८.६², ५.३१.११²
शश्वच्‌-छश्वद्‌ ऊतिभिर्‌ यादमानः। ऋ०वे० ३.३६.१²
शश्वताम्‌ एकम्‌ इद्‌ भुजे। ऋ०वे० ८.२०.१३²
शश्वती नार्य्‌ अभिचक्ष्याह। ऋ०वे० ८.१.३४³
शश्वतीभ्यः समाभ्यः। अ०वे० ५.५.८⁴, ६.७५.२⁴, ३⁵; आप०श्रौ०सू० ३.१४.२⁴ (देखें-शाश्वतीभ्यः तथा अमुं शश्व०)
शश्वतीर्‌ अति सश्चतः। ऋ०वे० ३.९.४²
शश्वतीर्‌ नावपृज्यन्ति। तै० ब्रा० २.५.६.५³
शश्वतीः समा उपयन्ति लोकाः। तै० ब्रा० २.५.५.२¹
शश्वतीः समा उपयन्त्य्‌ आपः। तै० ब्रा० २.५.५.२²
शश्वत्‌ कण्वानां सदसि प्रिये हि कम्‌। ऋ०वे० १.४७.१०³
शश्वत्‌ कृत्व ईड्‌याय प्र जभ्रुः। ऋ०वे० ३.५४.१²; आ०ब्रा०१.२८.६
शश्वत्तमं सुमना अस्य पाहि। ऋ०वे० ३.३५.६²; वा०सं० २६.२३²
शश्वत्तमं हवमानाय साध। ऋ०वे० ३.१.२३²; सा०वे० १.७६²; वा०सं० १२.५१²; तै०सं० ४.२.४.३²; मै०सं० २.७.११², ९०.१; का०सं० १६.११²;
श०ब्रा० ७.१.१.२७; आ०मं०ब्रा० १.७.२²
शश्वत्तमं तदपा वह्निर्‌ अस्थात्‌। ऋ०वे० २.३८.१²; आ०ब्रा०५.१३.९
शश्वत्तमम्‌ अवसे जोहवीति। ऋ०वे० ३.६२.२²
शश्वत्तमम्‌ ईडते दूत्याय। ऋ०वे० १०.७०.३¹ (तुल०- त्वाम्‌ ईडते अजिरं)
शश्वत्तमं बर्हिर्‌ आ वाज्य्‌ अस्थात्‌। ऋ०वे० ९.८७.४⁴; सा०वे० १.५३१⁴
शश्वत्तमागात्‌ पुनर्‌ एयुषीणाम्‌। ऋ०वे० १.१२४.४⁴; नि० ४.१६⁴
शश्वत्तमाया उषसो व्युष्टौ। ऋ०वे० १.११८.११⁴
शश्वत्तमासस्‌ तम्‌ उ वाम्‌ इदम्‌ वयम्‌। ऋ०वे० १०.३९.१³
शश्वत्‌ परिकुपितेन (हि०गृ०सू० परिकुपिलेन)। आ०मं०ब्रा० २.२२.६¹ (आप०गृ०सू० ८.२३.६); हि०गृ०सू० १.१४.२¹
शश्वत्‌ पुत्रेण पितरः। आ०ब्रा० ७.१३.६¹; शा०श्रौ०सू० १५.१७¹
शश्वत्‌ पुरोषा व्य्‌ उवास देवी। ऋ०वे० १.११३.१३¹
शश्वद्‌ अग्निर्‌ वध्रयअश्वस्य शत्रून्‌। ऋ०वे० १०.६९.११¹
शश्वद्‌ इन्द्रः पोप्रुथद्भिर्‌ जिगाय। ऋ०वे० १.३०.१६¹. प्रतीकः शश्वद्‌ इन्द्रः। आ०ब्रा० ७.१६.१०; शा०श्रौ०सू० १५.२२ (तुल०- बृ. दा. ३.१०३) शश्वद्‌ ऊतीर्‌ दशस्यथः। ऋ०वे० ८.५.२३³
शश्वद्‌ दिशः इत्यादि। (देखें- शश्वद्‌ विशः इत्यादि)
शश्वद्‌ धि वः सुदानवः। ऋ०वे० ८.६७.१६¹
शश्वद्‌ धि वाम्‌। (खिल का कोई प्रकार) बृ. दा. ३.११८
शश्वद्‌ बभत्थ सुहव एष्टौ। ऋ०वे० ६.२१.८⁴
शश्वद्‌ विशः (तै०ब्रा दिशः) सवितुर्‌ दैव्यस्य। ऋ०वे० १.३५.५³; तै०ब्रा० २.८.६.२³
शश्वन्तं हि प्रचेतसः। ऋ०वे० ८.६७.१७¹
शश्वन्तो हि शत्रवो रारधुष्‌ टे। ऋ०वे० ७.१८.१८¹
शश्वान्‌ अपो विकृतं हित्व्य्‌ आगात्‌। ऋ०वे० २.३८.६³
शस्त्रस्य शस्त्रम्‌ असि। तै०सं० ३.२.७.१, ३; आप०श्रौ०सू० १२.१७.१७
शस्त्रोक्थं वाचि। वै० सू० २१.५
शाकपूणिम्‌। (जाँचें- तर्पयामि) शा०गृ० ४.१०.३