वि ता बधन्ते तम ऊर्म्यायाः। ऋ०वे० ६.६५.२⁴
वि तिग्मेन वृषभेना पुरोऽभेत्। ऋ०वे० १.३३.१३²; तै०ब्रा० २.८.४.४²; मै०सं० ४.१४.१३², २३७.१३
वि तिष्ठते प्रभवः शोको अग्नेः। ऋ०वे० २.३८.५²
वि तिष्ठते बाधते कृष्णम् अभ्वम्। ऋ०वे० १.९२.५²
वि तिष्ठते मित्र इव स्वधाभिः। अ०वे० १९.४९.२²
वि तिष्ठध्वं मरुतो विक्ष्व् इछत। ऋ०वे० ७.१०४.१८¹; अ०वे० ८.४.१८¹ (तुल० बृ. दा. ६.३०)
वि तिष्ठन्तां मातुर् अस्या उपस्थात्। अ०वे० १४.२.२५¹. प्रतीकः वि तिष्ठन्ताम्। कौ० सू० ७८.९
वि तिष्ठन्ते वसूयवो विवक्षसे। ऋ०वे० १०.२५.२⁴
वि तु बाबधे रोदसी महित्वा। ऋ०वे० ६.२९.५²
वि तृष्यन्तं वि कामिनम्। ऋ०वे० ५.६१.७²
वि तृह्यन्ताम् अराय्यः। अ०वे० १.२८.४⁵
वि ते क्रोधं नयामसि। आ०मं०पा० २.२२.२³ (नीचे देखें– तौ ते क्रोधं)
वि ते तिष्ठन्ताम् अजरा अयासः। ऋ०वे० ३.१८.२⁴; का०सं० ३५.१४⁴; तै०आ० ४.५.५⁴; आप०श्रौ० १४.२९.३⁴
वि ते पाशांश् चृतामसि। अ०वे० ९.३.१३⁴, १४⁴
वि ते प्राणम् असिस्रसम्। तै०आ० ६.१.२²
वि ते भिनद्मि तकरीम्। (का०सं० दरिम्; अ०वे० मेहनम्)। अ०वे० १.११.५¹; तै०सं० ३.३.१०.१¹, ४.१.२; का०सं० १३.९¹, १०; आप०श्रौ० ९.१९.३
(तुल० प्र ते इत्यादि)
वि ते मदं मदावति। अ०वे० ४.७.४¹
वि ते मदा अराजिषुः। ऋ०वे० ८.१४.१०³; अ०वे० २०.२८.४³, ३९.५³
वि ते मुख्यां नयामसि। अ०वे० ६.४३.३²
वि ते मुञ्चन्तां विमुचो हि सन्ति। अ०वे० ६.११२.३³
वि ते मुञ्चामि रशनां (तै०सं० दना) वि रश्मीन्। तै०सं० १.६.४.३¹, ७.४.४; मै०सं० १.४.१¹, ४८.२, १.४.५, ५३.११, २.१२.३¹, १४७.१, ३.४.५, ५०.८;
का०सं० ५.३¹, ३२.३; मा०श्रौ० १.४.२.२०, ६.२.६; मा०श्रौ०सू० १.११.२३, २.२.२४. प्रतीकः वि ते मुञ्चामि। आप०श्रौ० ४.१२.९, २०.१६.१८ (तुल० अगला) वि ते मुञ्चामि रशनाम्। अ०वे० ७.७८.१¹. प्रतीकः वि ते मुञ्चामि। वै० सू० ४.११; कौ० सू० ३२.३ (तुल० पूर्व का)
वि ते वज्रासो अस्थिरन्। ऋ०वे० १.८०.८¹
वि ते विष्वग् वातजूतासो अग्ने। ऋ०वे० ६.६.३¹; तै०सं० ३.३.११.१¹; जै०ब्रा० १.६४¹; श०ब्रा० १२.४.४.२¹; आ०श्रौ० ३.१३.१२; मा०श्रौ०
५.१.२.१७¹
वि ते सदसि राजतः। वा०सं० १.३६९³ (देखें–एते सदसि)
वि ते हनव्यां श्रणिम्। अ०वे० ६.४३.३¹
वि ते हेतिं नयामसि। अ०वे० ५.७.७²
वि तोके अप्सु तनये च सूरे। ऋ०वे० ६.३१.१³
वित्तं च मे वित्तिश् च मे। वा०सं० १८.१४; तै०सं० ४.७.५.२; मै०सं० २.११.५, १४२.९; का०सं० १८.१०
वित्तं च मे वेद्यं च मे। वा०सं० १८.११; तै०सं० ४.७.२.२; मै०सं० २.११.३, १४१.६; का०सं० १८.८
वित्तम् इव ते दृशे भूयासम्। आ०मं०पा० २.२१.१२ (आप०गृ० ८.२२.१३)
वित्तं मे अस्य रोदसी। ऋ०वे० १.१०५.१⁵-१८⁵; अ०वे० १८.४.८९⁵; सा०वे० १.४१७⁵; निरुक्त ४.६⁵, ५.२१⁵
वित्तायनी मेऽसि (का०सं० दयन्य् असि)। वा०सं० ५.९; तै०सं० १.२.१२.१, ६.२.७.२; मै०सं० १.२.८, १७.८, ३.८.५, ९९.१५; का०सं० २.९; श०ब्रा०
३.५.१.२८; आप०श्रौ० ७.३.१४; मा०श्रौ० १.७.३.१५
वित्तिम् उपैमि भूतिं च। शा० श्रौ० २.१३.६
वित्तिं भूतिं पुष्टिं प्रजां पशून् अन्नम् अन्नाद्यम्। कौ० सू० २०.१९
वित्तिर् असि। का०सं० ५.४, ३९.५; तै०सं० १.६.४.४, ७.४.६; आ०श्रौ० १.११.१; शा०श्रौ० १.१५.१२; आप०श्रौ० १६.२९.२; कौ० सू० १०६.६
वित्ते रमस्व बहु मन्यमानः। ऋ०वे० १०.३४.१३²
वित्त्यै त्वा। का०सं० ३९.५; आप०श्रौ० १६.२९.२ (तुल० वेदसे त्वा)
वित्वक्षणः समृतौ चक्रमासजः। ऋ०वे० ५.३४.६¹
वि त्वद् आपो न पर्वतस्य पृष्ठात्। ऋ०वे० ६.२४.६¹; सा०वे० १.६८¹
वि त्वं अग्ने अरात्या। अ०वे० ३.३१.१²
वि त्वा ततस्रे मिथुना अवस्यवः। ऋ०वे० १.१३१.३¹; अ०वे० २०.७२.२¹, ७५.१¹; वै० सू० ३२.९
वि त्वा नरः पुरुत्रा सपर्यन्। ऋ०वे० १.७०.१०¹
वि त्वाहतस्य वेदनं भजेमहि। ऋ०वे० ७.३२.७³
वित्स्व यज्ञपतेः। मै०सं० १.२.८ (तृतीयांश), १७.१०, १२, १५
विथुर्यति न मही श्रथर्यति। ऋ०वे० १०.७७.४²
विद इन्द्रः शतक्रतुः। ऋ०वे० ८.९३.३२²; सा०वे० २.११४१²; तै०ब्रा० २.७.१३.२²
विदत् पुरुप्रजातस्य गुहा यत्। ऋ०वे० १०.६१.१३⁴
विदत् सरमा तनयाय धासिम्। ऋ०वे० १.६२.३²
विदत् स्वर् मनवे ज्योतिर् आर्यम्। ऋ०वे० १०.४३.४⁴; अ०वे० २०.१७.४⁴
विदथानि प्रचोदयन्। ऋ०वे० ३.२७.७³; सा०वे० २.८२७³; निरुक्त ६.७
विदथेषु सहन्त्य। ऋ०वे० ८.११.२²
विदद् गन्धर्वो अमृतानि नाम। ऋ०वे० १०.१२३.४⁴
विदद् गव्यं सरमा दृढम् ऊर्वम्। (तै०ब्रा ऊर्व्यम्)। ऋ०वे० १.७२.८³; तै०ब्रा० २.५.८.१०¹
विदद् गातुं तनयाय स्वर्वित्। ऋ०वे० १.९६.४²
विदद् गातुं ब्रह्मणे पूयमानः। ऋ०वे० ९.९६.१०⁴
विदद् गौरस्य गवयस्य गोहे। ऋ०वे० ४.२१.८³
विदद् दासाय प्रतिमानम् आर्यः। ऋ०वे० १०.१३८.३²
विदद् ध्य् अर्यो अभिभूति पौंस्यम्। ऋ०वे० १०.७६.२³
विदद् यती इत्यादि। (देखें– अगला किन्तु एक)
विदद् यत् पूर्व्यं नष्टम्। ऋ०वे० ८.७९.६¹
विदद् यदी (तै०ब्रा० आप०श्रौ० यती) सरमा रुग्णम् अद्रेः। ऋ०वे० ३.३१.६¹; वा०सं० ३३.५९¹; मै०सं० ४.६.४¹, ८३.१०; का०सं० २७.९¹;
तै०ब्रा० २.५.८.१०¹; आप०श्रौ० १२.१५.६¹
विदद्वसुर् दयमानो वि शत्रून्। ऋ०वे० ३.३४.१²; अ०वे० २०.११.१²; निरुक्त ४.१७
विदद् विश्वस्य धायसे। ऋ०वे० ५.७.६²
विदद् विश्वानि काव्या। ऋ०वे० १०.२१.५²
विदन्त ज्योतिश् चकृपन्त धीभिः। ऋ०वे० ४.१.१४⁴
विदन्तीम् अत्र नरो धियंधाः। ऋ०वे० १.६७.४¹
विदन्न् अह द्वितासनन्। ऋ०वे० ८.२८.१³ (देखें–व्यंन् अह)
विदन् मर्तो नेमधिता चिकित्वान्। ऋ०वे० १.७२.४³
विदन् मृगस्य ताँ अमः। ऋ०वे० ८.९३.१४³
वि दस्यूंर् योनाव् अकृतो वृथाषाट्। ऋ०वे० १.६३.४⁴
विदा कामस्य वेनतः। ऋ०वे० १.८६.८³; सा०वे० २.९४४³
विदा गाधं तुचे तु नः। ऋ०वे० ६.४८.९⁴; सा०वे० १.४१⁴, २.९७३⁴
विदा चिन् नु महान्त्यो ये व एवाः। ऋ०वे० ५.४१.१३¹
विदा दिवो विष्यन्न् अद्रिम् उक्थैः। ऋ०वे० ५.४५.१¹
विदाद् ऊर्जं शतक्रतुर् विदाद् इषम्। ऋ०वे० ४.२२.४⁷ (देखें–विदेद् इत्यादि)
विदा देवा अघानाम्। ऋ०वे० ८.४७.२¹
विदा देवेषु नो दुवः। ऋ०वे० १.३६.१४⁴; मै०सं० ४.१३.१⁴, १९९.१०; का०सं० १५.१२⁴; आ०ब्रा०२.२.२३; तै०ब्रा० ३.६.१.२⁴
विदा देवेषु प्रमतिं चिकित्वान्। ऋ०वे० १.७१.७⁴
विदाना अस्य योजनम्। (सा०वे० योजना)। ऋ०वे० ९.७.१³; सा०वे० २.४७८³
विदाना अस्य शक्मभिः। ऋ०वे० ९.७.८³; सा०वे० २.४८५³
विदानासो जन्मनो वाजरत्नाः। ऋ०वे० ४.३४.२¹
विदानासो निष्षिधो मर्त्यत्रा। ऋ०वे० १.१६९.२²
विदानासो वसवो राध्यस्य। ऋ०वे० १०.७७.६³
विदानो अह्नवाय्यम्। ऋ०वे० ८.४५.२७²
विदा भगं वसुत्तये। ऋ०वे० ८.६१.७²; सा०वे० १.२४०², २.९३१²
विदा मघवन् विदा गातुम्। ऐ०आ० ४.१¹; महानाम्न्यः। ७¹. प्रतीकः विदा मघवन् विदा। ा० श्रौ० १७.१२.५ यहाँ शुरूआती मन्त्र तथा कथित
महानाम्न्यः हैं।
विदा रायः (महानाम्न्यः, राये) सुवीर्यम्। ऐ०आ० ४.४¹; महानाम्न्यः ४¹)
विदार्वाय स्वाहा। शा० गृ० ४.१८.१
वि दाशुषे भजति सूनरं वसु। ऋ०वे० ५.३४.७²
वि दाशुषे वार्याणि। आप०श्रौ० ६.१७.१०³ (देखें–प्र दाशुषे)
विदाः सहस्रिणीर् इषः। ऋ०वे० ९.४०.४³
विदिद्युतानो अक्षरे। ऋ०वे० ६.१६.३५²; सा०वे० २.७४७²
वि दिवो देवी दुहिता दधाति। ऋ०वे० ७.७९.३³
विदुः पृथिव्या दिवो जनित्रम्। (पं०वि०ब्रा० दत्रात्)। ऋ०वे० ७.३४.२¹; पं०वि०ब्रा० १.२.९¹, ६.६.१७¹
वि दुरो मानुषीर् देव आवः। ऋ०वे० ५.४५.१⁴
वि दुर्गाणि मरुतो नाह रिष्यथ। ऋ०वे० ५.५४.४⁴
वि दुर्गा वि द्विषः पुरः। ऋ०वे० १.४१.३¹
विदुर् देवाः सहसामानम् अर्कम्। ऋ०वे० १०.११४.१⁴
विदुर् द्वेषांसि योतवे। ऋ०वे० ८.१८.५²
विदुर् विषाणं परिपानम् अन्ति ते। ऋ०वे० ५.४४.११⁴
विदुर् वीरस्य प्रथमानि पौंस्या। ऋ०वे० १.१६६.७⁴
विदुर् हि तक्मनाशनम्। अ०वे० ५.४.२⁴
विदुषां देवा अविदुष्टरासः। ऋ०वे० १०.२.४²; अ०वे० १९.५९.२²; तै०सं० १.१.१४.४²; मै०सं० ४.१०.२², १४७.६; का०सं० ३५.९²
विदुषा् टद् वेधसो न वा। अ०वे० १.३२.२⁴
विदुष्टरा द्रविणम् आ यजेथाम्। ऋ०वे० १०.७०.७⁴
विदुष्टरो दिव आ रोधनानि। ऋ०वे० ४.७.८⁴ (तुल० विद्वाँ आरो ओ)
विदुष् टे अस्य वीर्यस्य पूरवः। ऋ०वे० १.१३१.४¹; अ०वे० २०.७५.२¹. प्रतीकः विदुष् टे अस्य वीर्यस्य। शा० श्रौ० १२.५.१५
विष्ष् टे तस्य कारवः। (ऋ०वे० १.११.७³, मेद्धिराः)। ऋ०वे० १.११.६⁴, ७³
विदुष् टे विश्वा भुवनानि तस्य। ऋ०वे० ४.४२.७¹
वि दृढस्य दुरो अद्रेर् और्णोः। ऋ०वे० ७.७९.४⁴
वि दृढानि चिद् अद्रिवः। ऋ०वे० ६.४५.९¹
विदे तद् इन्द्रश् चेतनम् अध श्रुतः। ऋ०वे० ८.६२.९³
विदेद् अग्निर् नभो नाम। वा०सं० ५.९ (तृतीयांश); का०सं० २.९, २५.६; श०ब्रा० ३.५.१.३२. प्रतीकः विदेद् अग्निः। का०श्रौ० ५.३.२६
(देखें–विदेर् अग्निर्)
विदेद् ऊर्जं शतक्रतुर् विदेद् इषम्। सा०वे० १.४६६⁷ (देखें–विदाद् इत्यादि)
विदेय। तै०सं० १.६.४.४, ७.४.६; का०सं० ५.४; आ०श्रौ० १.११.१; आप०श्रौ० ४.१३.६ (देखें–विदेयम्)
विदे यद् आसु संददिः। ऋ०वे० ९.९९.७³
विदेयम्। का०सं० ३९.५; शा०श्रौ० १.१५.१२; आप०श्रौ० १६.२९.२ (देखें–विदेय)
विदेयम् एनद् धृदये निविष्टम्। (अ०वे० एनां मनसि प्रविष्टाम्)। अ०वे० १९.४.२⁴; तै०ब्रा० २.५.३.२⁴
विदेर् अग्निर् (वा०सं०(का) श०ब्रा०का अग्नेर्; मै०सं० मा०श्रौ० अग्ने) नभो नाम। (मै०सं० मा०श्रौ० नाम यत् ते)। वा०सं०(का) ५.३.२;
तै०सं० १.२.१२.१, ६.२.७.२; मै०सं० १.२.८, १७.१५, ३.८.५, १००.२; श०ब्रा०का३.५.१.३२; मा०श्रौ० १.७.३.१९. प्रतीकः विदेः। आप०श्रौ० ७.४.२। (देखें–विदेद् अग्निर्)
विदेर् गौपत्यं रायस् पोषं सुवीर्यं संवत्सरीणां स्वस्तिम्। तै०सं० ३.१.९.४
विदेवस् त्वा महानग्नि वि बधते। अ०वे० २०.१३६.१४¹
वि देवा जरसाचृतन्। अ०वे० ३.३१.१¹. प्रतीकः वि देवा जरसा। कौ० सू० ५८.३
विदे विश्वाभिः कृष्टिभिर् न्व् अद्य। ऋ०वे० १.१००.१०²
विदे वृधस्य दक्षसो (सा०वे० दक्षस्य) महान् हि षः। ऋ०वे० ८.१३.१³; सा०वे० १.३८१³, २.९६³
विदे हि माता महो मही षा। ऋ०वे० ६.६६.३³
विदे हि रुद्रो रुद्रियं महित्वं। ऋ०वे० ७.४०.५³
विदो गवाम् ऊर्वम् उस्रियाणाम्। ऋ०वे० ५.३०.४⁴; का०सं० ८.१६⁴
विदो षु ण उर्विया गाधम् अद्य। ऋ०वे० १०.११३.१०⁴
विधस्य पदनीर् इव। अ०वे० ११.२.१३⁴
विधस्येव पदं नय। अ०वे० १०.१.२६²
विधि पूर्तस्य नो राजन्। अ०वे० ६.१२३.५³
विददद्धी त्व् अस्य नो वसो। ऋ०वे० ७.३१.४³; अ०वे० २०.१८.४³; सा०वे० १.१३२³
विद्म ते धाम परमं गुहा यत्। अ०वे० १.१३.३³ (देखें–विद्मा ते नाम)
विद्म ते सभे नाम। अ०वे० ७.१२.२¹
विद्मे ते सर्वाः पारिजाः पुरस्तात्। अ०वे० १९.५६.६¹
विद्म ते स्वप्न जनित्रम्। अ०वे० ६.४६.२, १६.५.१-६. प्रतीकः विद्म (प्रकरण, दमा) ते स्वप्न। कौ० सू० ४६.१३
विद्म दातारं रयीणाम्। ऋ०वे० ८.४६.२³
विद्म दातारम् इषाम्। ऋ०वे० ८.४६.२²
विद्म वः सर्वतो बन्धु। अ०वे० ५.१३.७³
विद्म वै ते जायान्य जानम्। अ०वे० ७.७६.५¹
विद्म स्वप्न यो अधिपा इहा ते। अ०वे० १९.५६.६²
विद्मा तम् उत्सं यत आजगन्थ। ऋ०वे० १०.४५.२⁴; वा०सं० १२.१९⁴; तै०सं० ४.२.२.१⁴; का०सं० ९.१९⁴, १६.९³; श०ब्रा० ६.७.४.४; आ०मं०पा०
२.११.२२⁴ (देखें–अगला)
विद्मा तम् उत्सं यत आ बभूथ। ऋ०वे० १०.८४.५⁴; अ०वे० ४.३१.५⁴; मै०सं० २.७.९⁴, ८६.८ (देखें–पूर्व का)
विद्मा ते अग्ने त्रेधा त्रयाणि। (अ०वे० जनित्रम्)। ऋ०वे० १०.४५.२¹; अ०वे० १३.३.२१³; वा०सं० १२.१९¹; तै०सं० ४.२.२.१¹; मै०सं० २.७.९¹, ८६.७, ४.१२.५, १९२.११; का०सं० ९.१९¹, १६.९¹; श०ब्रा० ६.७.४.४; आ०मं०पा० २.११.२२¹ (आप०गृ० ६.१.१). प्रतीकः विद्मा ते अग्ने। मा०श्रौ० ५.२.५.२१
विद्मा ते कृत्ये यतिधा परूंषि। अ०वे० १०.१.२०²
विद्मा ते धाम विभृता पुरुत्रा। ऋ०वे० १०.४५.२²; वा०सं० १२.१९²; श०ब्रा० ६.७.४.४ (देखें–अगला किन्तु एक)
विद्मा ते नाम परमं गुहा यत्। ऋ०वे० १०.४५.२³; वा०सं० १२.१९³; तै०सं० ४.२.२.१³; मै०सं० २.७.९³, ८६.८; का०सं० ९.१९³, १६.९³; श०ब्रा० ६.७.४.४; आ०मं०पा० २.११.२२³ (देखें–विद्म ते धाम)
विद्मा ते सद्म विभृतं पुरुत्रा। तै०सं० ४.२.२.१²; मै०सं० २.७.९², ८६.७; का०सं० ९.१९², १६.९²; आ०मं०पा० २.११.२२² (देखें–पूर्व का. किन्तु
एक)
विद्मा पुरा परीणसः। ऋ०वे० ८.२१.७³
विद्मा श्रस्य पितरम्। अ०वे० १.२.१¹,१.३.१¹-५¹. प्रतीकः विद्मा श्रस्य। कौ० सू० १४.७, २५.६, १०
विद्मा सखित्वं उत शूर भोज्यम्। ऋ०वे० ८.२१.८¹
विद्मा हि ते पुरा वयम्। ऋ०वे० ८.७५.१६¹; तै०सं० २.६.११.४¹. प्रतीकः विद्मा हि ते। आप०श्रौ० १९.२५.१३
विद्मा हि ते प्रमतिं देव जामिवत्। ऋ०वे० १०.२३.७³
विद्मा हि ते यथा मनः। ऋ०वे० १.१७०.३³
विद्मा हि त्वा गास्पतिं शूर गोनाम्। ऋ०वे० १०.४७.१³; सा०वे० १.३१७³; मै०सं० ४.१४.५³, २२१.१३; तै०ब्रा० २.८.२.६³
विद्मा हि त्वा तुविकूर्मिम्। ऋ०वे० ८.८१.२¹; सा०वे० २.७९¹
विद्मा हि त्वा धनंजयम्। ऋ०वे० ३.४२.६¹, ८.४५.१३¹; अ०वे० २०.२४.६¹
विद्मा हि त्वा पुरूवसुम्। ऋ०वे० १.८१.८³; अ०वे० २०.५६.५³
विद्मा हि त्वा वसुपतिं वसूनाम्। ऋ०वे० ३.३६.९²; तै०सं० १.७.१३.३²; का०सं० ६.१०²
विद्मा हि त्वा वृषन्तमम्। ऋ०वे० १.१०.१०¹
विद्मा हि त्वा हरिवः पृत्सु सासहिम्। ऋ०वे० ८.६१.३³
विद्मा हि यस् ते अद्रिवः। ऋ०वे० ८.९२.१८¹
विद्मा हि रुद्रियाणाम्। ऋ०वे० ८.२०.३¹
विद्मा ह्य् अस्य भोजनम् इनस्य। ऋ०वे० १०.२३.६³
विद्मा ह्य् अस्य वीरस्य। ऋ०वे० ८.२.२१¹
विद्मा ह्य् अस्य सुमतिं नवीर्यसीम्। ऋ०वे० ८.५१ (भाग० ३).५³
विद्मो ष्व् अस्य मातरम्। अ०वे० १.२.१³
विद्यद्भिर् ग्रावभिः सुतम्। वा०सं० २६.४³
विद्य मे पाप्मानम्। तै० ब्रा० ३.१०.९.२; आ०श्रौ० २.३.१६; शा०श्रौ० २.७.१८, ४.८.३; आप०श्रौ० ४.१.६, ६.५.३, ९.३, १९.१३.१९ (देखें–वि मे
पाप्मानं)
विद्यया तद् आ रोहन्ति। श०ब्रा० १०.५.४.१६¹
विद्ययामृतम् अश्नुते। वा०सं० ४०.१४⁴; मै० उप० ७.९⁴; ईशोप०११⁴
विद्यां याम् उ च (शा०श्रौ० उत) विद्मसि। आ०ब्रा० ७.१८.७⁴; शा०श्रौ० १५.२७⁴
विद्या च मेऽविद्या च मे तन् म उभयं व्रतम्। आ०मं०पा० २.५.५
विद्यां चाविद्यां च। वा०सं० ४०.१४¹; मै० उप० ७.९¹; ईशोप०११¹
विद्यातं नवानाम्। ऋ०वे० ८.५.३७²
(ओम् ) विद्यां तर्पयामि। बौ०ध०सू० २.५.९.१२
विद्याम तस्य ते वयम्। ऋ०वे० ५.३९.२³; सा०वे० २.५२३³; निरुक्त ४.१८
विद्याम यासां भुजः। ऋ०वे० १०.२२.१३³
विद्याम वस्तोर् अवसा गृणन्तः। ऋ०वे० १.१७७.५³, ६.२५.९³, १०.८९.१७³
विद्याम शूर नव्यसः। ऋ०वे० ८.२४.८², ५० (भाग० २).९²
विद्याम सुमतीनां नवानाम्। ऋ०वे० १०.८९.१७² (तुल० अगला)
विद्याम सुमतीनाम्। ऋ०वे० १.४.३²; अ०वे० २०.५७.३², ६८.३²; सा०वे० २.४३९² (तुल० पूर्व का)
विद्याम् आदित्या अवसो वो अस्य। ऋ०वे० २.२७.५¹
विद्यामेषं वृजनं जीरदानुम्। ऋ०वे० १.१६५.१५⁴, १६६.१५⁴, १६७.११⁴, १६८.१०⁴, १६९.८⁴, १७१.६⁴, १७३.१३⁴, १७४.१०⁴, १७५.६⁴, १७६.६⁴,
१७७.५⁴, १७८.५⁴, १८०.१०⁴, १८१.९⁴, १८२.८⁴, १८३.६⁴, १८४.६⁴, १८५.११⁴, १८६.११⁴, १८९.८⁴, १९०.८⁴; वा०सं० ३४.४८⁴; मै०सं० ४.११.३⁴, १७०.८,
४.१४.७⁴, २२४.१४, ४.१४.१३⁴, २३७.३; का०सं० ९.१८⁴; तै०ब्रा० २.८.४.८⁴
वि द्यां एषि रजस् पृथु। ऋ०वे० १.५०.७¹; अ०वे० १३.२.२२¹, २०.४७.१९¹; निरुक्त १२.२३¹ (देखें–उद् द्यां इत्यादि)
वि द्याम् और्णोन् महिना विश्वचक्षाः। ऋ०वे० १०.८१.२⁴; वा०सं० १७.१८⁴;तै०सं० ४.६.२.५⁴; मै०सं० २.१०.२⁴, १३३.७; का०सं० १८.२⁴
विद्यारूपाण्य् आददे। ऋ०वे०खि० १.५०.१⁴
विद्याश् च वा अविद्याश् च। अ०वे० ११.८.२३¹
विद्यासि। शा० श्रौ० २.७.१८, ४.८.३ (देखें–विद्युद् असि)
विद्या ह वै ब्राह्मणम् आजगाम संहितोपनिषद ब्रा० ३¹; वि० स्मृ० २९.९¹; वा०ध०शा० २.८¹; निरुक्त २.४¹
विद्युज्जायताम्। आ०ब्रा० ८.२८.१६
विद्युतः पुरुषाद् अधि। वा०सं० ३२.२²; तै०आ० १०.१.२²; महाना०उप०१.८²
विद्युतं कनीनकाभ्याम्। (मै०सं०। का०सं०(अ) कनीनिद)। वा०सं० २५.१, २; मै०सं० ३.१५.१, १७७.१०, ३.१५.२, १७८.५; का०सं०(अ) १३.२
(देखें–विद्युतौ)
विद्युतस् ते स्तना वशे। अ०वे० १०.१०.७⁴
विद्युताम् इव सूर्यः। शा० श्रौ० ४.२१.२²; आ०गृ०सू० १.२४.८² (देखें–उद्यताम् इत्यादि)
विद्युतो ज्योतिः परि संजिहानम्। ऋ०वे० ७.३३.१०¹
विद्युतो ज्योतिषस् परि। अ०वे० ४.१०.१²
विद्युतौ कनानकाभ्याम्। तै०सं० ५.७.१२.१ (देखें–विद्युतं कनी
द)
विद्युत् प्रकशः। अ०वे० ९.१.२१
विद्युत् प्रहेतिः। वा०सं० १५.१९; मै०सं० २.८.१०, ११५.७; का०सं० १७.९; श०ब्रा० ८.६.१.२० (देखें–विद्युद् धेतिः)
विद्युत्सनिर् असि। तै०सं० ४.४.६.१; मै०सं० २.८.१३, ११६.१७; का०सं० २२.५
विद्युत् सूर्ये समाहिता। तै०आ० १.८.२⁴
विद्युद् असि। तै० ब्रा० ३.१०.९.२; आ०श्रौ० २.३.१६; का०श्रौ० ४.१५.५; आप०श्रौ० ४.१.६, ६.५.३, ९.३, १९.१३.१९ (देखें–विद्यासि)
विद्युद्धस्ता अभिद्यवः। ऋ०वे० ८.७.२५¹
विद्युद् धेतिः। तै०सं० ४.४.३.२ (देखें–विद्युत् प्रहेतिः)
विद्युद् बिभर्ति स्तनयित्नूंश् च सर्वान्। अ०वे० ९.२.१५²
विद्युद् भवन्ती प्रति वव्रिम् औहत। ऋ०वे० १.१६४.२९⁴; अ०वे० ९.१०.७⁴; । जै०ब्रा० २.२६०(२६५)४; निरुक्त २.९⁴
विद्युद्रथः सहसस् पुत्रो अग्निः। ऋ०वे० ३.१४.१³
विद्युद्रथा मरुत ऋष्टिमन्तः। ऋ०वे० ३.५४.१३¹
विद्युन् न तस्थौ मरुतो रथेषु वः। ऋ०वे० १.६४.९⁴
विद्युन् न दविद्योत् स्वेभिः शुष्मैः। ऋ०वे० ६.३.८²
विद्युन् न या पतन्ती दविद्योत्। ऋ०वे० १०.९५.१०¹; निरुक्त ११.३६¹
विद्युन्महसो धूपयः। तै०आ० १.९.५²
विद्युन्महसो नरो अश्मदिद्यवः। ऋ०वे० ५.५४.३¹; आ०श्रौ० २.१३.७
विद्युन् मे अस्य देवाः। आ०मं०पा० २.६.८ (आप०गृ० ४.११.२२) (देखें–अगला)
विद्युर् मे अस्य देवाः। ऋ०वे० १.२३.२४³; अ०वे० ७.८९.२³, ९.१.१५³, १०.५.४७³; का०सं० ४.१३³ (देखें–पूर्व का)
विद्युल्लेखेव भास्वरा (महाना०उप०भासुरा)। तै०आ० ११.११.२²; महाना०उप०११.१२²
विद्योतते द्योतत आ च द्योतते। वै० सू० १४.१¹ (अ०वे०सं (पि०))
विद्योतमानाय स्वाहा। वा०सं० २२.२६; तै०सं० ७.५.११.१; का०सं०(अ) ५.२
विद्योतिष्यते स्वाहा। तै०सं० ७.५.११.१; का०सं०(अ) ५.२
विद्योत् पाहि। वा०सं० २०.२; श०ब्रा० १२.८.३.११. प्रतीकः विद्योत्। का०श्रौ० १९.४.११ (नीचे देखें– दिदिवः)
विद्रधं हृदयामयम्। अ०वे० ६.१२७.३⁴
विद्रधस्य बलासस्य। अ०वे० ६.१२७.१¹. प्रतीकः विद्रधस्य। कौ० सू० २६.३३
विद्रे प्रियस्य मारुतस्य धाम्नः। ऋ०वे० १.८७.६⁴; तै०सं० २.१.११.२⁴, ४.२.११.२⁴; मै०सं० ४.११.२⁴, १६८.१; का०सं० ८.१७⁴
विद्वं इत्यादि। (देखें– विद्वां इत्यादि)
विद्वला अभिचारिणः। अ०वे० १०.१.९²
विद्वां अग्ने वयुनानि क्षितीनाम्। ऋ०वे० १.७२.७¹
विद्वां अदब्धो वि मिमोक्तु पाशान्। ऋ०वे० १.२४.१३⁴
विद्वां अश्नोत्य् अमुत इतश् च यत्। ऋ०वे० ९.८१.२⁴
विद्वां अस्य प्रशासनम्। ऋ०वे० ८.७२.१³
विद्वां (मा०श्रौ० विद्वँ) अस्य व्रता ध्रुवा। ऋ०वे० २.५.४¹; का०सं० ३८.१३³; आप०श्रौ० १६.१५.७³; मा०श्रौ० ३.८.१³
विद्वां आ रोधनं दिवः। ऋ०वे० ४.८.४³; का०सं० १२.१५³ (तुल० विदुष्टरो)
विद्वां आ वक्षि विदुषो नि षत्सि। ऋ०वे० ३.१४.२³
विद्वां ऋतस्य दीधितिं सपर्यन्। ऋ०वे० ३.३१.१²; निरुक्त ३.४²
विद्वां (मै०सं० विद्वङ्) ऋतूंर् ऋतुपते यजेह। ऋ०वे० १०.२.१²; तै०सं० ४.३.१३.४²; मै०सं० ४.१०.१², १४१.२; का०सं० २.१५², १८.२१²; तै०ब्रा०
३.५.७.५², ६.११.४²
विद्वां एना सुमतिं यात्य् अछ। ऋ०वे० ९.९६.२⁴
विद्वांश् चिकित्वान् हर्यश्व वर्धसे। ऋ०वे० ३.४४.२³
विद्वांसः पदा गुह्यानि कर्तन। ऋ०वे० १०.५३.१०³
विद्वांसा गिर्वणस्तमा। ऋ०वे० ५.८६.४⁴; का०सं० ४.१५⁴
विद्वांसाव् इद् दुरः पृछेत्। ऋ०वे० १.१२०.२¹
विद्वांसो ये शतक्रतु। श०ब्रा० ११.५.५.१२³
विद्वांसो विश्वा नर्याणि भोजना। ऋ०वे० ४.३६.८²
विद्वाञ् जन्मोभया कवे। ऋ०वे० २.६.७²
विद्वान् उदयनं पथः। अ०वे० ५.३०.७²
विद्वान् देवान् यज्ञियां एह वक्षः। अ०वे० ११.१.४²
विद्वान् देवासुरान् उभयान्। तै०आ० १.२७.४⁴
विद्वान् पथ ऋतुशो देवयानान्। ऋ०वे० १०.९८.११³
विद्वान् पथः परैत ऋजु नेषति। ऋ०वे० ५.४६.१⁴
विद्वान् पथीनाम् उर्व् अन्तरिक्षम्। ऋ०वे० ५.१.११³
विद्वान् पदस्य गुह्या न वोचत्। ऋ०वे० ७.८७.४³
विद्वान् प्रजानन्न् उपयाहि यज्ञम्। मै०सं० १.३.३८⁴, ४४.१५; का०सं० ४.१२⁴ (नीचे देखें– प्रजानन् यज्ञम्)
विद्वान् प्रस्तोता विदहाथ सुष्टुतिम्। गो०ब्रा० १.५.२४³
विद्वान् ब्रह्मामृतोऽमृतम्। श०ब्रा० १४.७.२.१९⁴; बृ० उ० ४.४.१९⁴
विद्वान् भूतम् उत भव्यम् अस्य। अ०वे० १०.८.१२⁴
विद्वान् मध्व उज्जभारा दृशे कम्। ऋ०वे० १०.५.५²
विद्वान् यक्ष्माद् अमुच्यत। वा०सं० १२.९८⁴
विद्वान् वज्रिन् दस्यवे हेतिम् अस्य। ऋ०वे० १.१०३.३³
विद्वान् सा विश्वा भुवनाभि पश्यति। ऋ०वे० ९.७३.८³
वि द्वाराव् ऋणवो दिवः। ऋ०वे० १.४८.१५²
वि द्विषो वि मृधो जहि। ऋ०वे० ८.६१.१३⁴; अ०वे० १९.१५.१⁴; सा०वे० १.२७४⁴, २.६७१⁴; पं०वि०ब्रा० १५.४.३⁴; तै०ब्रा० ३.७.११.४⁴; तै०आ०
१०.१.९⁴; महाना०उप०२०.४⁴; आप०श्रौ० ३.१२.१⁴
वि द्वीपानि पापतन् तिष्ठद् दुछुना। ऋ०वे० ८.२०.४¹
विद्वेषं कश्मशं भयम्। अ०वे० ५.२१.१³
विद्वेषणं संवननोभयंकरम्। ऋ०वे० ८.१.२³; अ०वे० २०.८५.२³; सा०वे० २.७११³
विद्वेषसम् अनेहसम्। ऋ०वे० ८.२२.२⁴
वि द्वेषांसीनुहि वर्धयेडाम्। ऋ०वे० ६.१०.७¹
विधर्तर् इदम् पश्य। तै० ब्रा० ३.७.७.१; आप०श्रौ० १०.३.२
विधर्ता चायम् अधिपतिश् च। (का०सं० अधिपतिः, को छो़डकर)। वा०सं० १५.१०-१४; तै०सं० ४.४.२.३; मै०सं० २.८.९ (क्विंक), ११३.८, १३,
१८, ११४.५, ११; का०सं० १७.८ (क्विंक); श०ब्रा० ८.६.१.५
विधर्तारं हवामहे। तै०आ० १०.१०.२¹; महाना०उप०९.५¹
विधर्मणायन्त्रैर् ईयते नॄन्। ऋ०वे० १०.४६.६⁴
विधर्मो मा विधर्मणः पातु। मै०सं० १.५.४, ७१.१५, १.५.११, ८०.१२; आप०श्रौ० ६.१९.१
विधविष्यते स्वाहा। तै०सं० ७.१.१९.३; का०सं०(अ) १.१०
विधातारो वि ते दधुर् अजस्राः। ऋ०वे० ४.५५.२³
विधाय लोकान् विधाय भूतानि। तै०आ० १.२३.९¹ (देखें–परीत्य भूतानि)
विधाय सर्वाः प्रदिशो दिशश् च। तै०आ० १.२३.९² (देखें–परीत्य सर्वाः)
विधारयास्मद् अघा द्वेषांसि। तै०आ० ६.९.२
विधारे शक्मना पयः। ऋ०वे० ९.११०.३²; सा०वे० २.७१५²; वा०सं० २२.१८²; आ०ब्रा०८.११.३²
विधुं दद्राणं समने बहूनाम्। (अ०वे० वै० सू० दद्राणं सलिलस्य पृष्ठे)। ऋ०वे० १०.५५.५¹; अ०वे० ९.१०.९¹; सा०वे० १.३२५¹, २.११३२¹; मै०सं०
४.९.१२¹, १३३.१०; ऐ०आ० ५.३.१.२; तै०आ० ४.२०.१¹; वै० सू० ४०.७, ४१.१२; निरुक्त १४.१८¹. प्रतीकः विधुं दद्राणम्। शा० श्रौ० १३.१२.१, १४.३२.४; आप०श्रौ० ९.४.१, १५.१७.८ (तुल० बृ. दा. ७.८१ (ब))
विधूताय स्वाहा। वा०सं० २२.८; तै०सं० ७.१.१९.३; मै०सं० ३.१२.३, १६१.४; का०सं०(अ) १.१०
विधून्वानाय स्वाहा। वा०सं० २२.८; तै०सं० ७.१.१९.३; मै०सं० ३.१२.३, १६१.४; का०सं०(अ) १.१०
वि धूमम् अग्ने अरुषं मियेध्य। (मै०सं० मेध्य; का०सं० विविग्धि)। ऋ०वे० १.३६.९³; वा०सं० ११.३७³; तै०सं० ४.१.३.४³; मै०सं० २.७.३³,
७७.१६, ४.९.३³, १२३.१२; का०सं० १६.३³; श०ब्रा० ६.४.२.९; तै०आ० ४.५.२³
विधूय देवस् तमो दिवम् आरुहत्। अ०वे० १३.२.८⁴
विधृतिं नाभ्या। वा०सं० २५.९; मै०सं० ३.१५.८, १८०.१
विधृतिर् असि। तै०आ० ६.९.२; शा०श्रौ० ८.२४.३ (तुल० विधृती)
विधृतिर् उपरिष्टाद् बृहस्पतेर् आधिपत्ये वाचं मे दाः। वा०सं० ३७.१२; मै०सं०४.९.३, १२४.३; तै०आ० ४.५.४; श०ब्रा० १४.१.३.२३
विधृतिर् द्वात्रिंशः। मै०सं० २.८.४, १०९.६
विधृती स्थः। मै०सं० ४.१.१३, १८.५ (तुल० विधृतिर् असि)
विधृष्टिर् असि। शा० श्रौ० ८.२४.३
वि धृष्णो अत्र धृषता जघन्थ। ऋ०वे० १०.१११.६³
विधे क्रोधं नयामसि। हि०गृ०सू० १.१५.३² (नीचे देखें– तौ ते क्रोधं)
विधे नामन्। मै०सं० १.९.१, १३१.१२, १.९.५, १३५.१०; मा०श्रौ० २.१.१.१५, ५.२.१४.४, २०, ९.५.१ (देखें–वाचस्पते विधे)
विधेम ते नाम। मै०सं० १.९.१ (द्वितीयांश), १३१.७, १२, १.९.४, १३३.९, १.९.५, १३५.१०; का०सं० ९.९; आ०ब्रा०५.२५.१३; तै०आ० ३.१.१, ५.१;
आ०श्रौ० ८.१३.१०; शा०श्रौ० १०.१८.६
विधेम ते परमे जन्मन्न् अग्ने। ऋ०वे० २.९.३¹; वा०सं० १७.७५¹; तै०सं० ४.६.५.४¹, ५.४.७.४; मै०सं० २.१०.६¹, १३९.३, ३.३.९, ४२.१३; श०ब्रा०
९.२.३.३९; आप०श्रौ० ५.१७.५, १७.१५.५; मा०श्रौ० ६.२.५ (देखें–अग्ने विधेम)
विधेम स्तोमैर् अवरे सधस्थे। ऋ०वे० २.९.३²; वा०सं० १७.७५²; तै०सं० ४.६.५.४²; मै०सं० २.१०.६²,१३९.३; का०सं० १८.४²; श०ब्रा० ९.२.३.३९
विधेम हविषा वयम्। अ०वे० १.३१.१⁴,६.४१.१⁴, २⁴; वा०सं० १३.२१⁴; तै०सं० ४.२.९.२⁴; मै०सं० २.७.१५⁴, ९८.१६; का०सं० १६.१६⁴; श०ब्रा० ७.४.२.१५; तै०ब्रा० २.५.३.३³, ३.७.५.९⁴; तै०आ० १०.१.८⁴; आ०श्रौ० २.१०.१८⁴; आप०श्रौ० ४.११.१⁴
विधेस् त्वं अस्माकं नाम। (आ०ब्रा०आ०श्रौ० नाम्ना)। मै०सं० १.९.१ (द्वितीयांश), १३१.८, १३, १.९.४, १३३.१०, १.९.५, १३५.१०; का०सं० ९.९; आ०ब्रा०५.२५.१३; तै०आ० ३.१.१, ५.१; आ०श्रौ० ८.१३.१०; शा०श्रौ० १०.१८.६
विध्यता विद्युता रक्षः। ऋ०वे० १.८६.९³
विध्य दर्भ सपत्नान् मे। अ०वे० १९.२८.१०¹
विध्यद् वराहं तिरो अद्रिम् अस्ता। ऋ०वे० १.६१.७⁴; अ०वे० २०.३५.७⁴; निरुक्त ५.४
विध्य मे द्विषतो मणे। अ०वे० १९.२८.१०⁴
विध्य मे पृतनायतः। अ०वे० १९.२८.१०²
विध्य मे सर्वान् दुर्हार्दाः। अ०वे० १९.२८.१०³
विध्यामित्रान् न्यर्बदे। अ०वे० ११.९.१२⁴
विध्याम्य् आसां प्रथमाम्। अ०वे० ७.७४.२¹
विध्याम्य् उत मध्यमाम्। अ०वे० ७.७४.२²
वि न इन्द्र मृधो जहि। ऋ०वे० १०.१५२.४¹; अ०वे० १.२१.२¹; सा०वे० २.१२१८¹; वा०सं० ८.४४¹, १८.७०¹; तै०सं० १.६.१२.४¹; मै०सं० ४.१२.३¹,
१८३.१२; श०ब्रा० ४.६.४.४¹, ९.५.२.५; तै०ब्रा० २.४.६.५¹; आ०श्रौ० २.१०.१४¹; आप०श्रौ० २०.२०.७¹; निरुक्त ७.२. प्रतीकः वि न इन्द्र। तै०सं० २.५.१२.५; वै० सू० २९.५; का०श्रौ० १३.२.१८; शा०गृ० ६.५.६; मा०श्रौ०सू० २.१५.६
वि नः पथः सुविताय। ऋ०वे० १.९०.४¹
विनंशिन आन्त्यायनाय स्वाहा। वा०सं० ९.२०, १८.२८; श०ब्रा० ५.२.१.२ (देखें–व्यश्वन तथा तुलना स्वर्मर्धा तथा स्वर्मौघर्न्याय्)
विनताय स्वाहा। कौ० सू० ११६.२
विनद्धा गर्दभीव। अ०वे० १०.१.१४²
वि प्रथतां देवजुष्टं तिरश्चा। ऋ०वे० १०.७०.४¹
वि प्रथस्व। तै०सं० १.१.१२.१; मै०सं० ४.१.१४, १९.१; का०सं० १.१२, ३१.११; तै०ब्रा० ३.३.७.५; मा०श्रौ० २.३.७.२
विप्रं न जातवेदसम्। ऋ०वे० १.१२७.१³; अ०वे० २०.६७.३³; सा०वे० १.४६५³, २.११६३³; वा०सं० १५.४७³; तै०सं० ४.४.४.८³; मै०सं० २.१३.८³,
१५८.३; का०सं० २६.११³, ३९.१५³
विप्रं न द्युक्षवचसं सुवृक्तिभिः। ऋ०वे० ६.१५.४³
विप्रमन्मनो वचनस्य मध्वः। ऋ०वे० ६.३९.१²
विप्रम् अभि प्र गायत। ऋ०वे० ९.१३.२²; सा०वे० २.५३८² (तुल० इन्द्रम् अभि इत्यादि)
विप्रम् आजा विवस्वतः। ऋ०वे० ९.६६.८³
विप्रं पदम् अङ्गिरसो दधानाः। ऋ०वे० १०.६७.२³; अ०वे० २०.९१.२³
विप्रयन्तो व्य् आनशुः। ऋ०वे० ९.२२.५²
विप्रवीरस्य मीढुषः। ऋ०वे० १०.१८८.२²
विप्रवीरः सदावृधः। ऋ०वे० ९.४४.५²
विप्रश् चासि श्रवसश् च सातौ। ऋ०वे० १०.६१.२४⁴
विप्रसन्ने कनीनिके। तै०आ० १.४.१²
विप्रस् तरुक्ष आददे। ऋ०वे० ८.४६.३२²
विप्रस्य गृणतो वृधे। ऋ०वे० ९.४३.६²
विप्रस्य धारया कविः। ऋ०वे० ९.१२.८³, ४४.२³ (तुल० विप्रः स धारया)
विप्रस्य मेध्यातिथेः। ऋ०वे० ९.४३.३³
विप्रस्य यावयत्सखः। ऋ०वे० १०.२६.५⁴
विप्रस्य वा मतीनाम्। ऋ०वे० १.८६.२²; तै०सं० ४.२.११.२²
विप्रस्य वा यच् छशमान उक्थ्यम्। (अ०वे० उक्थ्यः)। ऋ०वे० १०.११.५³; अ०वे० १८.१.२२³
विप्रस्य वा यजमानस्य वा गृहम्। ऋ०वे० १०.४०.१४⁴
विप्रस्य वा यत् सवनानि गछथः। ऋ०वे० १०.४१.३³
विप्रस्य वा स्तुवतः सहसो यहो। ऋ०वे० ८.१९.१२¹
विप्रः स उच्यते भिषक्। (मै०सं० कविः)। ऋ०वे० १०.९७.६³; वा०सं० १२.८०³; तै०सं० ४.२.६.२³; मै०सं० २.७.१३³, ९३.१२; का०सं० १६.१३³
विप्रः स धारया सुतः। वा०सं० २.५५४² (तुल० विप्रस्य धारया)
विप्रा अग्निम् अवसे प्रत्नम् ईडते। ऋ०वे० ८.२३.२५³
विप्रा अग्ने दिविष्टिषु। ऋ०वे० १.४५.७⁴
विप्रा अतक्ष्म जीवसे। ऋ०वे० ८.६.३३³
विप्रा उक्थेभिः कवयो गृणन्ति। ऋ०वे० ३.३४.७⁴; अ०वे० २०.११.७⁴
विप्रा ऋतस्य वाहसा। ऋ०वे० ८.६.२³; अ०वे० २०.१३८.२³; सा०वे० २.६५९³
विप्राः। (जाँचें– तृप्यन्तु)। आ०गृ०सू० ३.४.१; शा०गृ० ४.९.३
विप्रा गम्भीरवेपसः। अ०वे० १९.२.३²
विप्रा गाथां गायत यज्जुजोषति। (ऐ०आ० दषत्)। ऐ०आ० ५.२.२.१०²; शा०श्रौ० १८.१५.५² (देखें–विप्राय गाथां)
विप्राणां चाधवम्। ऋ०वे० १०.२६.४⁴; निरुक्त ६.२९
विप्रा नविष्ठया मती। ऋ०वे० १.८२.२⁴, ८.२५.२४²; सा०वे० १.४१५⁴; वा०सं० ३.५१⁴; तै०सं० १.८.५.२²; मै०सं० १.१०.३⁴, १४३.१३; का०सं०
९.६⁴; श०ब्रा० २.६.१.३८⁴ (देखें–विप्रा यविष्ठा)
विप्राय गाथां गायत यं जुजोषते. सा०वे० १.४४६² (देखें–विप्रा गाथां)
विप्रा यज्ञेषु मानुषेषु कारू। ऋ०वे० ७.२.७¹
विप्रा यज्ञैः सुवृक्तिभिः। ऋ०वे० ३.६२.१२²
विप्राय दीर्घयशसे। ऋ०वे० ५.६१.९⁴
विप्राय बृहन्ते बृहत्। ऋ०वे० ८.९८.१²; अ०वे० २०.६२.५²; सा०वे० १.३८८², २.३७५²
विप्राय रत्नम् इछति। ऋ०वे० ९.४७.४²
विप्रा यविष्ठा ईमहे। अ०वे० १८.४.६१⁴ (देखें–विप्रा नविष्ठया)
विप्राय स्तुवते नरा। ऋ०वे० ८.८५.५²
विप्राय स्तुवते वसु। अ०वे० २०.१३५.११³; शा०श्रौ० १२.१६.१.४³
विप्रा रिहन्ति धीतिभिः। ऋ०वे० १.२२.१४²
विप्रा वर्धन्ति सुष्टुतम्। ऋ०वे० ५.१३.५²; तै०सं० १.४.४६.३²; मै०सं० ४.११.४², १७२.७; का०सं० ६.१०²
विप्रा वाचा मनसा कर्मणा वा। वा०ध०शा० २.११²; निरुक्त २.४²
विप्रा वाजैः सम् इन्धते। ऋ०वे० ३.२७.११³
विप्रा विप्रस्य बृहतो विपश्चितः। ऋ०वे० ५.८१.१²; वा०सं० ५.१४², ११.४², ३७.२²; तै०सं० १.२.१३.१², ४.१.१.१²; मै०सं० १.२.९², १८.१३,
४.९.१², १२०.३; का०सं० २.१०²,१५.११²; श०ब्रा० ३.५.३.१२, ६.३.१.१६, १४.१.२.८²; तै०आ० ४.२.१²; श्वेत०उप०२.४² (तुल० विप्रो विप्रस्य)
विप्रास इन्द्र येमिम। ऋ०वे० ८.२१.४²
विप्रासः परिमामृशुः। ऋ०वे० ८.९.३²; अ०वे० २०.१३९.३²
विप्रासो अग्निं महयन्त चित्तिभिः। ऋ०वे० ३.३.३²
विप्रासो अण्व्या धिया। ऋ०वे० ९.२६.१³
विप्रासो अर्कम् आ नृचुः। ऋ०वे० ८.५१ (वाल्०३).१०²; अ०वे० २०.११९.२²; सा०वे० २.९६०²
विप्रासो जातवेदसः। ऋ०वे० ३.११.८³, ८.११.५³
विप्रासो देव सुक्रतुम्। ऋ०वे० ८.१९.१७³
विप्रासो न मन्मभिः स्वाध्यः। ऋ०वे० १०.७८.१¹
विप्रासो मानुषा युगा। का०सं० १६.१४⁴ (नीचे देखें– दैवं मानुषा)
विप्रासो मेधसातये। ऋ०वे० ८.३.१८²
विप्रासो यन्ति धीतिभिः। ऋ०वे० ७.१५.९²
विप्रासो वाजसातये। ऋ०वे० ८.८७.६²
विप्रासो वा धियायवः। ऋ०वे० १.८.६³; अ०वे० २०.७१.२³
विप्रा हवन्त ऊतये। ऋ०वे० १.२३.३²
विप्रुट्। अ०वे० २०.१३४.४; वै० सू० ३२.२५
विप्रुतं रेभम् उदनि प्रवृक्तम्। ऋ०वे० १.११६.२४³
विप्रूषां शान्तिर् असि। आप०श्रौ० ६.१२.६
विप्रेभिर् अस्तु सनिता। ऋ०वे० १.२७.९³; सा०वे० २.७६७³
विप्रेभिर् अस्तोष्ट जातवेदाः। ऋ०वे० १.७७.५²
विप्रेभिर् विप्र सन्त्य। ऋ०वे० ५.५१.३¹
विप्रेभिः शुक्र मन्मभिः। ऋ०वे० १.१२७.२³, ८.६०.३⁴; सा०वे० २.११६४³; का०सं० ३९.१५³
विप्रो दूतः परिष्कृतः। ऋ०वे० ८.३९.९⁵; तै०सं० ३.२.११.३⁵
विप्रो न जागृविः सदा। ऋ०वे० ८.४४.२९²
विप्रो बहूव सप्रथाः। वा०सं० ३८.१७² (देखें–मित्रो इत्यादि)
विप्रो मन्मानि दीर्घश्रुद् इयर्ति। ऋ०वे० ७.६१.२²
विप्रो यज्ञस्य साधनः। ऋ०वे० ३.२७.८³; सा०वे० २.८२८³; आप०श्रौ० ९.३.२०²
विप्रो विप्ररस्य सहसो विपश्चित्। अ०वे० ९.५.१३² (तुल० विप्रा विप्रस्य)
विप्रो विप्राय स्तुवते सुमेधाः। अ०वे० ५.११.११²
विप्रो विप्रेण सह सता। ऋ०वे० ८.४३.१४²; तै०सं० १.४.४६.३², ३.५.११.५²; का०सं० १५.१२²; मै०सं० ४.१०.२², १४६.११; आ०ब्रा०१.१६.३०²; ।
जै०ब्रा० १.६५²; श०ब्रा० १२.४.३.५; कौ० सू० १०८.२²
विप्रो वेन्द्र ते वचः। ऋ०वे० ८.६१.९²
विप्रो होतेह वक्षति। ऋ०वे० १.१४.९³
विप्लवमानाय स्वाहा। तै०सं० ७.५.११.२; का०सं०(अ) ५.२
विप्लुताय स्वाहा। तै०सं० ७.५.११.२; का०सं०(अ) ५.२
विप्लोष्यते स्वाहा। तै०सं० ७.५.११.२; का०सं०(अ) ५.२
विबबधे रोचना वि ज्मो अन्तान्। ऋ०वे० १०.८९.१²
विबाध उग्रो जङ्गिडः। अ०वे० १९.३४.७³
वि बधिष्ट स्य रोदसी महित्वा। ऋ०वे० ७.२३.३³; अ०वे० २०.१२.३³; मै०सं० ४.१०.५³, १५५.१५; तै०ब्रा० २.४.१.३³
विबधो असि सासहिः। ऋ०वे० १०.१३३.४⁴
वि ब्रवीतु जनेभ्यः। तै० ब्रा० २.४.७.१⁵
विभक्ता भागं धिषणेव वाजम्। ऋ०वे० ३.४९.४⁴
विभक्तारं हवामहे। ऋ०वे० १.२२.७¹; वा०सं० ३०.४¹; श०ब्रा० १०.२.६.६¹
विभक्तासि चित्रभानो। ऋ०वे० १.२७.६¹; सा०वे० २.८४८¹
विभक्तीर् अनुसंभृताः। आप०श्रौ० ५.२६.५²
विभजन्ते स्म दक्षिणाः। श०ब्रा० १३.५.४.१५⁴
विभजन्त्य् अयो वसु। अ०वे० १९.५०.६²
वि भजा भूरि ते वसु। ऋ०वे० १.८१.६⁴
विभञ्ञनुर् अशनिमां इव द्यौः। ऋ०वे० ४.१७.१३³
वि भा अकः ससृजानः पृथिव्याम्। ऋ०वे० ७.८.२³
विभाति केतुर् अरुणः पुरस्तात्। मै०सं० ४.१४.१४¹, २३९.११
विभातीनां सुमना रत्नधेयम्। ऋ०वे० ४.१३.१²
विभातीनां प्रथमोषा व्य् अश्वैत्। ऋ०वे० १.११३.१५⁴
वि भात्य् अग्र उषसाम् इधानः। ऋ०वे० १०.४५.५⁴; वा०सं० १२.२२⁴; तै०सं० ४.२.२.३⁴; मै०सं० २.७.९⁴, ८६.१२; का०सं० १६.९⁴; आ०मं०पा०
२.११.२७⁴
वि भानुं विश्वधातनत् (सा०वे० विश्वथाद)। ऋ०वे० ८.५.१³; सा०वे० १.२१९³
विभावा देवः सुरणः परि क्षितीः। ऋ०वे० ३.३.९¹
विभासस्य स्थाने स्वतेजसा भानि। तै०आ० १.१६.१
विभासासि जनां अनु। अ०वे० १९.२६.३⁴
विभिद्या पुरं शयथेम् अपाचीम्। ऋ०वे० १०.६७.५¹; अ०वे० २०.९१.५¹; मै०सं० ४.१२.५¹, १९३.५; का०सं० ९.१९¹
विभिन्दती शतशाखा। अ०वे० ४.१९.५¹
विभिन्दन् नाम ते पिता। अ०वे० ४.१९.५²
विभिन्दुना नासत्या रथेन। ऋ०वे० १.११६.२०³
विभिर् ऊहथुर् ऋज्रेभिर् अश्वैः। ऋ०वे० १.११७.१४⁴
विभिर् द्वा चरत एकया सह। ऋ०वे० ८.२९.८¹
विभिश् च्यवानम् अश्विना। ऋ०वे० ५.७५.५⁵
विभिः श्येनेव दीयतम्। ऋ०वे० ५.७४.९⁴
विभीदको जागृविर् मह्यम् अछान्। ऋ०वे० १०.३४.१⁴; नि० ९.८⁴
विभुः पोष उत त्मना। ऋ०वे० ५.५.९²; तै०सं० ३.१.११.२²
विभुं विश्पतिं नमसा नि षेदिरे। ऋ०वे० ६.१५.८⁴; सा०वे० २.९१८⁴
विभुं कामं व्य् अशीय। (का०सं० तै०ब्रा० अश्नवै)। मै०सं० ३.११.१०⁴, १५७.१४; का०सं० ३८.५⁴; तै०ब्रा० २.६.६.५⁴ (देखें–विभून्)
विभु च मे प्रभु च मे। वा०सं० १८.१०; तै०सं० ४.७.४.१; मै०सं० २.११.४, १४२.१; का०सं० १८.९
विभु ज्योतिर् अदाभ्यम्। ऋ०वे० ८.१०१.१२⁴; अ०वे० २०.५८.४⁴; सा०वे० २.११३९⁴; वा०सं० ३३.४०⁴
विभु प्रभु प्रथमं मेहनावतः। ऋ०वे० २.२४.१०¹
विभुमद्भ्यो भुवनेभ्यो रणं धाः। ऋ०वे० ८.९६.१६⁴; अ०वे० २०.१३७.१०⁴; सा०वे० १.३२६⁴
विभुर् असि प्रवाहणः। पं०वि०ब्रा० १.४.४. प्रतीकः विभुर् असि। ला०श्रौ० २.२.१३ (देखें–विभूर् इत्यादि)
विभुर् मात्रा प्रभुः पित्रा। का०सं०(अ) १.३ (देखें–विभूर् इत्यादि)
विभुर् वां याम उत रातिर् अश्विना। ऋ०वे० १.३४.१²
विभुर् विभावा सखा इत्यादि। (देखें– अगला किन्तु एक)
विभुर् विभावा सुदृशीको अस्मे। ऋ०वे० ५.४.२²; तै०सं० ३.४.११.१²; मै०सं० ४.१२.६², १९६.८; का०सं० २३.१२²
विभुर् विभावा सुषखा। (अ०वे० सखा आ ) सखीयते। ऋ०वे० १०.९१.१⁴; अ०वे० १९.५२.२²
विभुर् विश्वस्मै भुवनाय मेधिरः। ऋ०वे० १.३१.२³
विभुवे स्वाहा। वा०सं० २२.३०; का०सं० ३५.१०; तै०ब्रा० ३.१०.७.१; आप०श्रौ० १४.२५.११ (देखें–विभ्वे)
विभूतद्युम्न एवया उ सप्रथाः। ऋ०वे० १.१५६.१²; तै०ब्रा० २.४.३.८²
विभूतद्युम्नश् च्यवनः पुरुष्टुतः। ऋ०वे० ८.३३.६³
विभूतम् असि। शा०श्रौ० ८.२१.३
विभूतरातिं विप्र चित्रशोचिशम्। ऋ०वे० ८.१९.२¹; सा०वे० २.१०३८¹
विभूतिं राधसो महः। ऋ०वे० ८.५० (भाग० २).६²
विभूतिम् अक्षिताव्सुम्। ऋ०वे० ८.४९ (भाग० १).६²
विभूतिर् अस्तु सूनृता। ऋ०वे० १.३०.५³; अ०वे० २०.४५.२³; सा०वे० २.९५०³
विभून् कामान् व्य् अश्नवै। वा०सं० २०.२३⁴ (देखें–विभुं कामं)
विभत् प्रभत् अनुभत् विश्वतो हुवे। तै० ब्रा० ३.१.३.१³
वि भूम्या अप्रथय इन्द्र सानु। ऋ०वे० १.६२.५³
विभूर् असि। का०सं० ७.२; श०ब्रा० १४.९.३.९; बृ० उ० ६.३.९
विभूर् असि प्रवाहणः। वा०सं० ५.३१; तै०सं० १.३.३.१; मै०सं० १.२.१२, २१.११; का०सं० २.१३; शा०श्रौ० ६.१२.११; हि०गृ०सू० १.१६.२१. प्रतीकः
विभूर् असि। का०श्रौ० ८.६.१५, ९.८.१८, १०.६.१४; आप०श्रौ० ११.१४.७; मा०श्रौ० २.२.४.८ (देखें–विभुर् इत्यादि)
विभूर् असि श्रेष्ठो रश्मीनां व्यानपाः। आप०श्रौ० १२.२१.११
विभूर् मात्रा प्रभूः पित्रा। वा०सं० २२.१९; तै०सं० ७.१.१२.१; मै०सं० ३.१२.४, १६१.८; श०ब्रा० १३.१.६.१, ४.२.१५; तै०ब्रा० ३.८.९.१, १७.१; आप०श्रौ० २०.५.९, ११.१; मा०श्रौ० ९.२.१. प्रतीकः विभूर् मात्रा। का०श्रौ० २०.२.९ (देखें–विभुर् इत्यादि)
विभूश् च परिभूश् चाग्ने ये ते तन्वौ ताभ्यां मा ऊर्जं यछ। मै०सं० १.६.२, ८७.११. प्रतीकः विभूश् च परिभूश् च। मा०श्रौ० १.५.४.१७
विभूषन्न् अग्न उभयां अनु व्रता। ऋ०वे० ६.१५.९¹; सा०वे० २.९१९¹
विभोष् ट इन्द्र राधसः। सा०वे० १.३६६¹; सा०वि०ब्रा० २.५.३ (देखें–उरोष् ट)
विभ्राजञ्। (अ०वे० सा०वे० ०जं) ज्योतिषा स्वः। ऋ०वे० ८.९८.३¹, १०.१७०.४¹; अ०वे० २०.६२.७¹; सा०वे० २.३७७¹
वि भ्राजते दिव्य् अश्वाजनीव। ऋ०वे० ५.६२.७²
वि भ्राजते यद् यतयो विशन्ति। तै०आ० १०.१०.३⁴; महाना०उप०१०.५⁴
विभ्राजन्ते रथेष्व् आ। ऋ०वे० ५.६१.१२²
विभ्राजमान उषसाम् उपस्थाद्। ऋ०वे० ७.६३.३¹
विभ्राजमानः समिधान उग्रः। तै० ब्रा० २.४.६.१२³, ३.१.२.८¹
विभ्राजमानः सरिरस्य (मै०सं० सलिलस्य) मध्ये। (तै०आ० मध्यात्)। वा०सं० १५.५२³; तै०सं० ४.७.१३.४³; मै०सं० २.१२.४³, १४७.१४;
का०सं० १८.१८³; श०ब्रा० ८.६.३.२१; तै०आ० ४.४२.५²
विभ्राजमानांश् चमसान् अहेव। ऋ०वे० ४.३३.६³
विभ्राजमानां हरिणीम्। तै०आ० १.२७.३¹ (देखें–प्रभ्राज०त्त् )
विभ्राड् असि। का०सं० ३९.५; आप०श्रौ० १६.३०.१
विभ्राड् बृहत् पिबतु सोम्यं मधु। ऋ०वे० १०.१७०.१¹; सा०वे० २.८०३¹; आ०सं० ५.२¹; वा०सं० ३३.३०¹; मै०सं० १.२.८¹, १८.१०, ३.८.५,
१०१.१२; का०सं० २.९¹, २५.६; का०ब्रा० २५.५; आ०श्रौ० ८.६.८, ९.९.१४; आप०श्रौ० ७.४.५¹. प्रतीकः विभ्राड् बृहत् पिबतु। मा०श्रौ० १.७.३.३६; विभ्राड् बृहत्। शा० श्रौ० ११.१३.२८; बृ०प०सं० ९.१९० (तुल० बृ. दा. ८.७३. देखें–अदः पिबतु)
विभ्राड् बृहत् सुभृतं वाजसातमम्। ऋ०वे० १०.१७०.२¹; सा०वे० २.८०४¹
विभ्वतष्टं जनयथा यजत्राः। ऋ०वे० ५.५८.४²
विभ्वतष्टो विदथेषु प्रवाच्यः। ऋ०वे० ४.३६.५³
विभ्वना चिद् आ श्वपस्तरेभ्यः। ऋ०वे० १०.७६.५²
विभ्वाभवत् सम् ऋते मातरिश्वा। ऋ०वे० १.१९०.२⁴
विभ्वीर् रातिः शतक्रतो। ऋ०वे० ५.३८.१²; सा०वे० १.३६६²
विभ्वे स्वाहा। मै०सं० ३.१२.११, १६३.१४ (देखें–विभुवे)
विभ्वो नरः स्वपत्यानि चक्रुः। ऋ०वे० ४.३४.९⁴
विभ्वो रथं नर्यं वर्तयन्तु। ऋ०वे० ७.४८.१⁴
विभ्वो विभुभिः शवसा शवांसि। ऋ०वे० ७.४८.२²; का०सं० २३.११²
वि मच् छ्रथाय (मै०सं० मङ् श्रथाय) रशनाम् इवागः। ऋ०वे० २.२८.५¹; मै०सं० ४.१४.९¹, २२८.१३
विमदन् बर्हिर् आ सदत्। अ०वे० २०.४९.३³
विमदेन यद् ईडिता। ऋ०वे० १०.२४.४³
वि मध्यं यामयौषधे। अ०वे० ६.१३७.३²
वि मध्ये अर्णसो धायि पज्रः। ऋ०वे० १.१५८.३²