वचो देवप्सरस्तमम्। ऋ०वे० १.७५.१²; मै०सं० ३.१०.१², १३०.६; का०सं० १६.२१²; तै०ब्रा० ३.६.७.१²; ऐ०ब्रा० २.१२.४²
वचो देवाय शस्यते। सा०वे० १.२२४²
वचोभिर् उग्रोर् नि रिणामि ते विषम्। अ०वे० ५.१३.१²
वचोभिर् गावो न् हव्या सुषुदिम। ऋ०वे० १.१८७.११²; का०सं० ४०.८²
वचोभिर् वाकैर् (का०सं० नाकम्) उअप् यामि रातिम्। अ०वे० १९.३.४²; का०सं० ३५.१² (देखें– नमोभिर् नाकम्)
वचोयुजा वहत इन्द्रम् ऋष्वम्। ऋ०वे० ६.२०.९⁴
वचो वन्दारु वृणभाय वृष्णे। ऋ०वे० ५.१.१२²; वा०सं० १५.२५²; तै०सं० ४.४.४.२²; मै०सं० २.१३.७², १५५.१६; कौ०सू० ७.१२; तै०ब्रा०
१.२.१.९²; आप०श्रौ०सू० ५.५.८²; मा०श्रौ०सू० १.५.१.१६²
वचोविदं वाचम् उदीरयन्तीम्। ऋ०वे० ३.१०१.१६¹ प्रतीकः वचो विदम्। शा०श्रौ०सू० ९.२८१५; ऋग्विधान २.३५.६
वच्यन्तां ते वह्नयः सप्तजिह्वाः। ऋ०वे० ३.६.२⁴
वच्यन्ते वां ककुहा अप्सु जाता। ऋ०वे० १.१८४.३³
वच्यन्ते वां ककुहासः। ऋ०वे० १.४६.३¹; सा०वे० २.१०८०¹
वच्यस्व रेभ वच्यस्व। अ०वे० २०.१२७.४¹; गो०ब्रा० २.६.१२; शा०श्रौ०सू० १२.१५.१.१¹ ( देखें-ऋचः)। ऐ०ब्रा० ६.३२.७⁶; कौ०ब्रा० ३०.५
वञ्चते स्वाहा। तै०सं० ७.४.२२.१; का०सं०(अ) ५.१
वज्रू यम् असिञ्चत। अ०वे० ११.१०.१२⁴, १३²
वज्रं यश् चक्रे सुहनाय दस्यवे। ऋ०वे० १०.१०५.७¹
वज्रं शिशात् धिषणा वरेण्यम्। ऋ०वे० ८.१५.७³; अ०वे० २०.१०६.१³; सा०वे० २.९९५³
वज्रं शिशान ओजसा। ऋ०वे० ८.७६.९³, १०.१५३.४³; अ०वे० २०.९३.७³
वज्रं शिशानो जह्णहरं पृणस्व। शा०श्रौ०सू० १४.२१.२³
वज्रं शुक्राइर् अभीवृतम्। ऋ०वे० ३.४४.५²
वज्रं हिन्वन्ति सायकम्। ऋ०वे० १.८४.११⁴; अ०वे० २०.१०९.२⁴; सा०वे० २.३५६⁴; मै०सं० ४.१२.४⁴, १९०.३
वज्रं घना ददीम्अहि। ऋ०वे० १.८.३²; अ०वे० २०.१७.१९²
वज्रं च वृषणं भरत् सम् अप्सुजित्। ऋ०वे० ९.१०६.३³; सा०वे० २.४६³
वज्रं जघन्थ दस्यवि। ऋ०वे० ८.६.१४²
वज्रनखाय धीमहि। तै०आ० १०.१.६¹; महाना०उप० ३.१७²
वज्रं देवीर् अजीताङ्श् च। तै०आ० १.१.३¹, २१.२¹
वज्रपाणये स्वाहा। शत०ब्रा० ५.३;
वज्रम् इन्द्र सचाभुवम्। ऋ०वे० १.१३१.३⁶; अ०वे० २०.७२.२⁶, ७५.१⁷
वज्रम् इन्द्राभिदासतः। ऋ०वे० १०.१०२.३²
वज्रम् इन्द्रो अपीपतत्। ऋ०वे० ८.१००.७⁴
वज्रम् एको बिभर्ति हस्त आहितम्। ऋ०वे० ८.२९.४¹ प्रतीकः वज्रम् एकः। शा०श्रौ०सू० १०.१३.१३, १८.१५.६
वज्रश् च यद् भवथो अनपच्युता। ऋ०वे० ९.१११.३⁵; सा०वे० २.९४१⁶
वज्रस्य भरता। तै०सं० १.४.२८.१; शा०श्रौ०सू० ८.१७.१
वज्रस्य यत् ते निहतस्य शुष्मात्। ऋ०वे० ६.२७.४³
वज्रस्य यत् पतने पादि शुष्णः। ऋ०वे० ६.२०.५²
वज्रस्: सहस्रसा भूवत्। ऋ०वे० ९.४७.३²
वज्रहस्तः पुरंदरः। वा०सं० २८.३⁴; तै०ब्रा० २.६.७.२⁴
वज्रहस्त परिवृजम्। ऋ०वे० ८२४.२४²; अ०वे० २०.६६.३²; सा०वे० १.३९६²
वज्रङ् चित्रं हवामहे। सा०वे० १.४०८³, २.५८³ (देखें– वाजे चित्रं)
वज्रि (अ०वे०, सा०वे०, वज्रि) चित्राभिर् ऊतिभिः। ऋ०वे० ५.४०.३², ८.१३.३३², ७०.६⁴; अ०वे० २०.८१.२⁴, ९२.२१⁴; सा०वे० २.२१३⁴; मै०सं०
४.१२.४⁴, १८९.२
वज्रिणो नाम स्थ तेषान् वः पश्चाद् गृहाः स्वप्नो व इषवो गह्वरः (आप०मं०पा० गह्वरो वातनामम्)। तै०सं० ५.५.१०.४; आप०मं०पा० २.१७.२२
(आप०गृ०सू० ७.१८.१२)
वज्रिन्न् अप्सो नविष्टौ। ऋ०वे० ८.२.१७²; अ०वे० २०.१८.२²; सा०वे० २.७०²
वज्रिन् विष्वग् यथा वृह। ऋ०वे० ८.४५.८²
वज्री रथो हिरण्ययः। ऋ०वे० ८.३३.४⁴ (देखें– इन्द्रो वज्री)
वज्री सुशिप्रो हर्यश्व इत् करत्। ऋ०वे० ८.६६.४³
वज्रेण खान्य् अतृणन् नदीनाम्। ऋ०वे० २.१५.३²; तै०सं० २.३.१४.५²
वज्रेण तं तम् इद् धतम्। ऋ०वे० १.१३२.३²; वा०सं० ८.५३³; शत०ब्रा० ४.६.९१४³; वै०सू० ३४.१³; आप०श्रौ०सू० २१.१२.९³; मा०श्रौ०सू०
७.२.३³
वज्रेण त्रिषंधिना। अ०वे० ११.१३¹, २७⁴
वज्रेण दाशुषे नृतो। ऋ०वे० १.१३०.७³
वज्रेण धृष्णो अप ता नुदस्व। ऋ०वे० ६.२१.७⁴
वज्रेण वज्रिन् धृषितो जगन्थ। ऋ०वे० ८.९६.१७²; अ०वे० २०.१३७.११²
वज्रेण वज्रिन् पर्वशश् चकर्तिथ। ऋ०वे० १.५७.६²; अ०वे० २०.१५.६²
वज्रेण वज्री नि जघान शुष्णम्। ऋ०वे० ५.३२.४⁴
वज्रेण शतपर्वणा। ऋ०वे० १.८०.६², ८.६.६², ७६.२³, ८९.३⁴; अ०वे० ८.५.१५⁴, १२.५.६६¹, २०.१०७३²; सा०वे० १.२५७⁴, २.१००२³; वा०सं०
३३.९६⁴
वज्रेण शत्रु अवधीः पृतन्युम्। ऋ०वे० १.३३.१२⁴
वज्रेण शूर मर्त्यम्। ऋ०वे० १.१३१.७³
वज्रेण समयोधयः। ऋ०वे० १.८०.१३²
वज्रेण हत्वा निर् अपः ससर्ज। ऋ०वे० १.१०३.२²
वज्रेण हत्व्य् अवृणक् तुविष्वणिः। ऋ०वे० २.१७.६⁴
वज्रेण हि वृर्त्हा वृत्रम् अस्तः। ऋ०वे० १०.१११.६¹
वज्रेणान उषसः सं पिपेष। ऋ०वे० २.१५.६²
वज्रेणान्यः शवसा हन्ति वृत्रम्। ऋ०वे० ६.६८.३³
वज्रेणामुं बोधय दुर्विदत्रम्। तै०आ० ४.२८.१³
वज्रेणावहतः शयाम्। अ०वे० ६.१३४.२³
वज्रेणास्य मुक्हे जहि। अ०वे० ६.६.२³
वज्रो ऽ सि सपत्नहा। कौ०सू० ४७.१६¹. (देखें–अगला)
वज्रो हास्मि सपत्नहा। मा०श्रौ०सू० १.६.२.७⁴ (देखें–पूर्व का)
वट् तै०सं० ५.१.५.२; तै०आ० ५.७.६. (देखें– वेट् स्वाहा)
वट् स्वयमभिगूर्ताय नमः (आप०श्रौ०सू० नमः स्वाहा)। तै०सं० ३.२.८.१ (षष्ठांश); आप०श्रौ०सू० १३.१२.४
वडवा प्रातिथेयी (देखें-तृप्यतु)। आ०गृ०सू० ३.४.४; शा०गृ०सू० ४.१०.३
वत्स ईम् एनास् तरुण (मै०सं० ०णा) आमिमीयात् कुमारो वा नवजातः मै०सं० ४.१३८, २०९.१२; का०सं० १९.१३; तै०ब्रा० ३.६.१३१ वत्सः कामदुघो विराजः। अ०वे० ८.९.२³
वत्सं संशिश्वरीर् इव। ऋ०वे० ८.६९.११¹, ९.६१.१४²; अ०वे० २०.९२.८¹; सा०वे० २.६८६²
वत्सं गायत्रीम् अनु ता इहागुः। अ०वे० १३.११०². (देखें– गायत्रं वत्सम्)
वत्सं गावो न धेनवः। ऋ०वे० ६.४५.२८³ (देखें–नीचे इन्द्र वस्त्सं)
वत्सं गौर् इव धावतु। ऋ०वे० १०.१४५.६⁴; अ०वे० ३.१८.६⁴; आप०मं०पा० १.१५.६⁴
वत्सं जातं न धेनवः (सा०वे० मातरः; अ०वे० जातम् इवाघ्न्या)। ऋ०वे० ९.१००.७³; अ०वे० ३.३०.१⁴; सा०वे० २.३६७³
वत्सतर्यः सारस्वत्यः। वा०सं० २४.१४; मै०सं० ३.१३.१२, १७०.१२, ३.१३.१३, १७१.३, ३.१३.१५, १७१.९, ३.१३.१६, १७१७.१२
वत्सतर्यो देवानां पत्नीभ्यः। वा०सं० २४.५.९; मै०सं० ३.१३.६, १६९.१३, ३.१३.१०.१७०.९
वत्सं न पूर्व आयुनि। ऋ०वे० ९.१००.१³; सा०वे० १.५५०³
वत्सं न माता सिषक्ति। ऋ०वे० १.३८.८²; तै०सं० ३.१.११.५²; मै०सं० ४.१२.५². १९३.११; का०सं० ११.१३²
वत्सं नस् त्रिभ्य आनयत्। ऋ०वे० ८७०.१५²
वत्सम् इछन्ती मनसाभ्य् आगत् (अ०वे० ७.७३.८², मनसा न्य् आगन्)। ऋ०वे० १.१६४.२७²; अ०वे० ७.७३.८², ९.१०.५²; नि० ११.४५² वत्सं इन्द्रम् अवर्धताम्। वा०सं० २८.६⁴; तै०ब्रा० २.६.७३⁴
वत्सम् इव मातरा संरिहाणे। ऋ०वे० ३.३३.३³
वत्सराय विजर्जराम्। वा०सं० ३०.१५; तै०ब्रा० ३.४.१.११
वत्सरे सीद। आप०श्रौ०सू० १६.३१.१
वत्सस्रोऽसि। वा०सं० २७.४५; मै०सं० ४.९.१८, १३५७; श०ब्रा० ८१४.८; तै०ब्रा० ३.१०.४.१; तै०आ० ४.१९.१
वत्सस्य गन्तम् अवसे। ऋ०वे० ८.९.१²; अ०वे० २०.१३९.१²
वत्सः संमातराव् इव। अ०वे० १३२.१३²
वत्साः प्रुषन्त आसते। अ०वे० २०.१३४.२²; शा०श्रौ०सू० १२.२३.१²
वत्साङ्श् च घातुको वृकः। अ०वे० १२.४.७⁴
वत्सानां न तन्तयस् त इन्द्र। ऋ०वे० ६.२४.४³
वत्सासो न प्रर्क्रिडिनः पयोधाः। ऋ०वे० ७.५६.१६⁴; तै०सं० ४.३.१३.७⁴; मै०सं० ४.१०.५⁴ १५५.७; का०सं० २१.१३⁴
वत्सेन गां सं सृज विश्वरूपाम्। कौ०सू० ६२.२१⁴
वत्से बष्कयेऽसप्त तन्तून्। ऋ०वे० १.१६४.५³; अ०वे० ९.९.६³
वत्सेभ्यो मनुष्येभ्यः। तै०ब्रा० ३.७.४.१७³; आप०श्रौ०सू० १.१३.१०¹
वत्सो अस्यास् तिलो ऽभवत्। अ०वे० १८.४.३२²
वत्सो जरायु प्रतिधुक् पीयूषः। अ०वे० ९.४.४³; तै०सं० ३.३.९.२³; मै०सं० २.५.१०³, ६१.१८. (देखें– गर्भो इत्यादि)
वत्सो धारुर् इव मातरम्। अ०वे० ४.१८.२³
वत्सो न मातुर् उप सर्ज्य् ऊधनि। ऋ०वे० ९६९.१²
वत्सो मातृर् जनयत स्वधाभिः। ऋ०वे० १.९५.४²
वत्सो वां मधुमद् वचः। ऋ०वे० ८.८.११³
वत्सो विराजो वृषन्भो मतीनाम्। अ०वे० १३.१.३३¹ प्रतीकः वत्सो विराजः। कौ०सू० १२.४. (देखें– पिता विराजाम्)
वत्सौ विराजः सलिलाद् उदौताम्। अ०वे० ८.९.१³
वदते वल्ग्व् अत्रये। ऋ०वे० ८.७३.८²
वदते स्वाहा। तै०सं० ७.५.१२.१; का०सं०(अ) ५.३
वदन् ग्रावाव वेदिं भ्रियाते। ऋ०वे० ५.३१.१२³
वदन्ति परिरापिणः। अ०वे० १२.४.५१²
वदन्तीर् यत्र गछन्ति। अ०वे० १०.८.३३³
वदन्तु पृश्निबाहवः। अ०वे० ४.१५.१२⁴
वदन् ब्रह्मावदतो वनीयान्। ऋ०वे० १०.११७.७³
वदन् वदति कश् चन। अ०वे० २.३.८.६⁴
वदामित्रेषु दुन्दुभे। अ०वे० ५.२१.१²
वदो वद वदा वदी वदो वदोरुः पृथुः सुगः। जै०ब्रा० ३.४८.(२.४१३); ला०श्रौ०सू० ४.१.५
वद्ध्वं पितरः। कौ०सू० ८८.१५. (देखें– अगला एतद् वः पितरो वासः)
वद्मा सूनो सहसो नो विहायाः। ऋ०वे० ६.१३.६¹
वद्मा हि सूनो अस्य् अद्मसद्वा। ऋ०वे० ६.४.४¹; तै०सं० १.३.१४.७¹
वधं वरुण यावय। अ०वे० १.२०.३²
वधर् जघान तविषीभिर् इन्द्रः। ऋ०वे० ५.३२.३²
वधर् दासस्य तुविनृम्ण नीनमः। ऋ०वे० ८.२४.२७³
वधर् दासस्य दम्भय। ऋ०वे० १०.२२.८⁴
वधर्यन्तीं बहुभ्यः प्रैको अब्रवीत्। ऋ०वे० १.१६१.९³
वधर् यमिष्ट सहो अप्रतीतम्। ऋ०वे० ५.३२.७²
वधाय सं शिशीमहि। अ०वे० ५.१४.९⁴
वधीं वृत्रं वज्रेण मन्दसानः। ऋ०वे० १०.२८.७³ (देखें– वधीद् इत्यादि)
वधीं वृत्रं मरुत इन्द्रियेण। ऋ०वे० १६५.८¹; मै०सं० ४.११.३. १६९.५¹; का०सं० ९.१८¹; तै०ब्रा० २.८.३.६¹ प्रतीकः पूर्व का एक।
वधीद् इन्द्रो वरशिक्हस्य शेषः। ऋ०वे० ६२७.५¹
वधीद् उग्रो रिणन्न् अपः। ऋ०वे० ८.३२.२च्. (देखें– अगला लेकिन एक छो़डकर)
वधीद् वृत्रं वज्रेण मन्दसान्मः। ऋ०वे० ४.१७.३च्. (देखें– वधीं इत्यादि)
वधीद् वृत्रं सृजद् अपः। शा०श्रौ०सू० ८.१६.२. (देखें– पूर्व का लेकिन एक छो़डकर)
वधीर् दुहितरं दिवः। ऋ०वे० ४.३०.८⁴
वधीर् मा शूर भूरिषु। ऋ०वे० ८४५.३४³
वधीर् वनेव सुधितेभिर् अत्काइः। ऋ०वे० ६.३३.३¹
वधीर् हि दस्युं धनिनं घनेन। ऋ०वे० १.३३.४¹
वधूं समेत पश्यत। मा०श्रौ०सू० १.१३.१७. (देखें–इमां समेत)
वधूमतो मघवा मह्यं सम्राट। ऋ०वे० ६.२७.८²
वधूमतो दश रथासो अस्थुः। ऋ०वे० १.१२६.३²
वधूमतो द्विर् दश। अ०वे० २०.१२७.२²; शा०श्रौ०सू० १२.१४.१.२²
वधूम् इव त्वा शाले। अ०वे० ९.३.२४³
वधूयुर् इव योषणाम्। ऋ०वे० ३.५२.३³, ६२.८³, ४.३२.१६³
वधूर् इयं पतिम् इछन्त्य् एति। ऋ०वे० ५.३७.३¹
वधूर् जजान (अ०वे० जिगाय; मै०सं० का०सं० मिमाय) नवगज् ( शा०गृ०सू० नवकृज्) जनित्री। अ०वे० ३.१०.४⁴, ८.९.११⁴; तै०सं०
४.३११.१³; मै०सं० २.१३.१०³, १६०.२; का०सं० ३९.१०³; शा०गृ०सू० ३.१२.३³; आप० मं०ब्रा० २.२०.३०³
वधूर् नि धूयतां यम। अ०वे० १.१४.१²
वधूर् मिमाय इत्यादि : (देखें– पूर्व का लेकिन एक छो़डकर)
वधेन दस्युं प्र हि चातयस्व। ऋ०वे० ५.४.६¹
वधौर् अजेत दुर्मतिम्। ऋ०वे० १.१२९६¹; निरुक्त १०.४२¹
वधौर् उग्रेभिर् ईयसे। ऋ०वे० १.१३३.६¹
वधौर् दुःशंसाङ् अप दूढ्यो जहि। ऋ०वे० १.९४.९¹
वधौर् वधस्नव् ईङ्खय। ऋ०वे० ९.५२.३³
वधौः शुष्णं निघोषयन्। ऋ०वे० ८.५१ (भाग० ३).८²
वधौः शुष्णस्य सं पिणक्। ऋ०वे० ८१.२८²
वधौः शुष्णस्याशुषस्य मायाः। ऋ०वे० ६.२०४³
वध्रयस् ते खनितारः। अ०वे० ४.६८¹
वध्रिम् कृण्वन्तु बन्धुरः। अ०वे० ३.९.३⁴
वध्रिर् यथासद् विथुरो न साधुः। अ०वे० १६.६.११²
वध्रिर् विषगिरिः कृतः। अ०वे० ४.६.७⁴
वध्रिस् त्वम् अस्य् ओषधे। अ०वे० ४.६.८²
वध्रिः स पर्वतो गिरिः। अ०वे० ४.६.८³
वध्रे वध्रिं त्वाकरम्। अ०वे० ६.१३८.३²
वन आ वीतम् अश्रितम्। ऋ०वे० ४.८६²
वनक्रक्षम् (सा०वे० ०प्रक्षम्) उदप्रुतम्। ऋ०वे० ९१०८.७³; सा०वे० १.५८०³, २.७४४³
वनर्षदे वट् मै०सं० २.१०.१, १३२.३. (देखें– वनसदे, और वनृषदे)
वनर्षदो वायवो न सोमाः। ऋ०वे० १०४६.७⁴; वा०सं० ३३.१⁴; तै०ब्रा० २.७.१२.१⁴
वनसदे वेट् (तै०सं० वट्)। वा०सं० १७.१२; तै०सं० ४.६१.४;शत०ब्रा० ९.२१आ.८. (देखें– नीचे वनर्षदे)
वनस्पतयः शान्तिः। अ०वे० १९.९१४; वा०सं० ३६.१७; वा०सं० काण्व० ३५.५८; मै०सं० ४.९.२७, १३८.१४; तै०आ० ४.४२.५
वनस्पतयो उलूकान् मै०सं० ३१४४. १७३५. (देखें– वनस्पतिभ्य)
वनस्पतये (जाँचे नमः) शा०गृ०सू० २१४११. (तुला० वनस्पतिभ्यः स्. नमः)
वनस्पतयेऽनुब्रूहि। तै०सं० ६३११.४; शत०ब्रा० ३.८३३३; का०श्रौ०सू० ६.८.१८; आप०श्रौ०सू० ७.२५.१५; मा०श्रौ०सू० १.८.५.३०
वनस्पतये प्रेष्य। तै०सं० ६.३.११.४; शत०ब्रा० ३.८.३.३३; का०श्रौ०सू० ६.८.१९; आप०श्रौ०सू० ७.२५.१५; मा०श्रौ०सू० १.८.५.३१
वनस्पतये स्वाहा। कौ०सू० १२५२. (देखें– वनस्पतिभ्यः स्वाहा)
वनस्पतयो जरायु का०सं० ३९.८; आप०श्रौ०सू० १६३२.४
वनस्पतयो विमुच्यध्वम्। वा०सं० ९.१२ (द्वितीयांश); शत०ब्रा० ५.१५.११, १२
वनस्पतयोऽसृज्यन्त। वा०सं० १४.३०; तै०सं० ४.३.१०.३; मै०सं० २.८.६. ११०.७; का०सं० १७.५; शत०ब्रा० ८.४.३.१७
वसस्पताव् ईढ्यम् ऊर्ध्वशोचिषम्। ऋ०वे० ६.१५.२²
वनस्पतिं वन आस्थापयध्वम्। ऋ०वे० १०.१०१.११³
वनस्पतिभिः पृथिवी सजोषाः। ऋ०वे० ७.३४.२३³
वनस्पतिभ्य उलूकान्। वा०सं० २४.२३. (देखें– वनस्पत्यया)
वनस्पतिभ्यः (स्च् नमः)। मा०श्रौ०सू० २.१२.५; मा०ध०सू० ३८८. (देखें– वनस्पतये (जाँचे नमः)
वनस्पतिभ्यः पर्य् आभृतं (मै०सं० आवृतं) सहः। ऋ०वे० ६.४७.२७²; अ०वे० ६१२५.२²; वा०सं० २९.५३²; तै०सं० ४.६.६६²; मै०सं० ३.१६.३²,
१८६.९; का०सं०(अ) ६.१²
वनस्पतिभ्यः पीपिहि (आप०श्रौ०सू० पवते)। तै०आ० ४.१०.१; आप०श्रौ०सू० १२.१५.८
वनस्पतिभ्यस् त्वान्तरिक्षाय का०सं० ३०.५( द्वितीयांश)
वनस्पतिभ्यस् त्वा परिददामि। हिर०गृ०सू० १.६.५
वनस्पतिभ्यः स्वाहा। वा०सं० २२.२८.२९; तै०सं० १.८.१३.३, ७.३. २०.१; मै०सं० ३.१२.७, १६३.२, ३.१२.१०. १६३.११; का०सं० १५.३;
का०सं०(अ) ३.१०; तै०ब्रा० ३.८.१७.५; आप०श्रौ०सू० २०.११.१५. (देखें– वनस्पतये स्वाहा)
वनस्पतिभ्यो अध्य् ओषधीभ्यः। अ०वे० १९.३.१². (देखें– वातात् पशुभ्यो)
वनस्पतिभ्यो वानस्पत्येभ्य ओषधिभ्यो वीरुद्भ्यः सर्वेभ्यो देवेभ्यो देवजनेभ्यः पुण्यजनेभ्यः। कौ०सू० ७३.५. (तुला०– वनस्पतीम् वानेस्नत्यान्) वनस्पतिम् आवह कौ०ब्रा०. १२.७
वनस्पतिम् पवमान। ऋ०वे० ९.५.१०¹
वनस्पतिर् अधि त्वा स्थास्यति। तै०सं० १.३.६.१. (देखें–नीचे अधि त्वा स्था)
वनस्पतिर् अवसृजन्न् उप स्थात्। ऋ०वे० २.३.१०¹
वनस्पतिर् अवसृष्टो न पाशौः। वा०सं० २०.४५¹; मै०सं० ३.११.१¹, १४०.१४; का०सं० ३८.६¹; तै०ब्रा० २.६.८.४¹
वनस्पतिर् इदं हविर् अजुषत मै०सं० ४.१३.८, २१२.६
वनस्पतिर् देवलोकं प्रजानन्। वा०सं० २९.१०³; तै०सं० ५.१.११.४³; मै०सं० ३.१६.२च्. १८५.१; का०सं०(अ) ६.२³
वनस्पतिर् नो दधद् इन्द्रियाणि। वा०सं० २१.५६⁶; मै०सं० ३.११.५⁶, १४७.१६; तै०ब्रा० २.६.१४.५⁶
वनस्पतिः शमिता देवो अग्निः। ऋ०वे० १०.११०.१०³; अ०वे० ५.१२. १०¹; वा०सं० २९.३५³; मै०सं० ४.१३.३³. २०२.१४;‘ का०सं० १६.२०³;
तै०ब्रा० ३.६.३.४³; निरुक्त ८.१७³
वनस्पतिस् तव वृक्षो ऽ थ बिल्वः। ऋ०वे०खिल० ५.८७.६²
वनस्पतिस् त्वाधिष्ठास्यति का०सं० ३.३. (देखें– नीचे अधि त्वा स्था)
वनस्पतिः सह देवैर् न आगन्। अ०वे० १२.३.१५¹; कौ०सू० १२५.३. झ्स् : वनस्पतिः सह वै०सू० १०.८; वनस्पतिः। कौ०सू० ६१.२१
वनस्पतीङ्र् अश्विनाव् ऐरयेथाम्। ऋ०वे० १.१५७.५⁴
वनस्पतीङ्र् असनोद् अन्तरिक्षम्। ऋ०वे० ३.३४.१०²; अ०वे० २०.११.१०²; मै०सं० ४.१४.५². २२२.९
वनस्पतिईङ्र् ओषधी राय एषे (ऋ०वे० ५.४.२.१६², राये अश्याः)। ऋ०वे० ५.४१.८⁴, ४२.१६²
वनस्पतीनां गृभिर् ओषधीनाम्। अ०वे० १२.१.५७⁴
वनस्पतीनाम् अपाम् (तै०आ०। आप०श्रौ०सू० ओमित् अपाम्) ओषधीनां रसः मै०सं० ४.९.१०. १३०.८; तै०आ० ४.१४.१; आप०श्रौ०सू०
१५.१४.१०
वनस्पतीनाम् उत वीर्याणि। अ०वे० १.३५.३²
वनस्पतीन् पर्वताङ् अग्निम् ऊतये। ऋ०वे० १०.६४.८²
वनस्पतीन् पृथिवीं पर्वताङ् अपः। ऋ०वे० १०.६५.११²
वनस्पतीन् वानस्पत्यान्। अ०वे० ८.८.१४¹, ११.९.२४¹ (तुला० वनस्पतिभ्यो वान्सो)
वनस्पतीन् सचतां पर्वताङ्श् च। अ०वे० १.१२.३⁴
वनस्पते मधुना दैव्येन। ऋ०वे० ३.८.१²; मै०सं० ४.१३.१². १९९.२; का०सं० १५.१२²; ऐ०ब्रा० २.२.४; तै०ब्रा० ३.६.१.१²; निरुक्त ८.१८²
वनस्पते रशनया नियूया (मै०सं० यूय; का०सं०। तै०ब्रा० रशनयाभिधाय)। ऋ०वे० १०.७०.१०¹; मै०सं० ४.१३.७¹ २०९.१; का०सं० १८.२१¹;
तै०ब्रा० ३.६.१२.१¹; आ०श्रौ०सू० ९.५.२; निरुक्त ८.२०¹ प्रतीकः वनस्पते रशनया। शा०श्रौ०सू० ५.१९.२०; मा०श्रौ०सू० ५.२.८.३८
वनस्पर्तेर् अहं देवयज्यया। मा०श्रौ०सू० १.४.२.६
वनस्पतेऽव सृजा (का०सं० सृज)। अ०वे० ५२७.११¹; वा०सं० २७.२१¹; तै०सं० ४.१.८३¹; मै०सं० २.१२.६¹ १५०.१८; का०सं० १८.१७¹
वनस्पतेऽसृजोप देवान्। ऋ०वे० ३.४.१०¹, ७.२.१०¹
वनस्पते वीढ्वङ्गो हि भूयाः। ऋ०वे० ६.४७.२६¹; अ०वे० ६.१२५.१¹; वा०सं० २९.५०¹; तै०सं० ४.६.६.५¹; मै०सं० ३.१६.३¹ १८६.७; का०सं०(अ)
६.१¹; ऐ०ब्रा० ८.१०.२; गो०ब्रा० १.२.२१; आप०श्रौ०सू० २०.१६.१३; आ०गृ०सू० २.६.५; सा०मं०ब्रा० १.७.१६¹; गो०गृ०सू० ३.४.३१; निरुक्त ९.१२¹ प्रतीकः वनस्पते वीढ्वङ्गः वै०सू० ६.८; ३४.१५; मा०श्रौ०सू० ७.१२, ९.२.३; शा०गृ०सू० ३.१.१३; मा०श्रौ०सू० १.१३.५; वसस्पते। कौ०सू० १५.११; खा०गृ०सू० ३.१.२९; वृ०हा०स० ६.३२, ८.५, ३१. (तुला० बृ०दे० ५.११.२)
वनस्पते शतवल्शो वि रोह। ऋ०वे० ३.८.११¹; तै०सं० १.३.५.१¹, ६.३.३.३; मै०सं० १.२.१४¹ २३.९; का०सं० ३.२¹, २६.३; तै०ब्रा० १.२.१.५²; आप०श्रौ०सू० ५०.२.४², ७.२.८; मा०श्रौ०सू० १.८.१.१२. प्रतीकः वनस्पते शतवल्शः क्कउ १.१५.१६, ५.३.४. (तुल० अतस् त्वं देव वनस्पते इत्यादि, और
देवबर्हिः शतवल्शं)
वनस्पते स्तीर्णम् आ सीदि बर्हिः। अ०वे० १२.३.३३¹ प्रतीकः वनस्पते स्तीर्णम्। वै०सू० १०.७; कौ०सू० ६१.४३
वनस्पते सधितिर् वा ततक्ष। ऋ०वे० ३.८.३²
वना चिद् उग्रा जिहते नि वो भिया। ऋ०वे० ५.६०.२³
वना जजान सुभगा विरूपम्। ऋ०वे० ३.१.१३²
वनानां पतये नमः। वा०सं० १६.१८; तै०सं० ४.५.२.१; मै०सं० २.९.३. १२२.१४; का०सं० १७.१२
वनानि न प्रजत्हितान्य् अद्रिवः। ऋ०वे० ८.१.१३³; अ०वे० २०.११६.१³; पञ्च०ब्रा० ९.१०.१³
वनानि महिषा इव। ऋ०वे० ९.३३.१³; सा०वे० १.४७८³, २.११४³
वनानि विभ्यो नकिर् अस्य तानि। ऋ०वे० २.३८७³
वनाय वनपम्। वा०सं० ३०.१९; तै०ब्रा० ३.४.१.११
वना वनन्ति धृषता (मा०श्रौ०सू० धृषदा और दृषदा) रुजन्तः। ऋ०वे० ६.६.३⁴; तै०सं० ३.३.११.२⁴; जै०ब्रा० १.६४⁴; शत०ब्रा० १२.४.४.२⁴;
मा०श्रौ०सू० ५.१.२.१७⁴
वना वसानो वरुणो न सिन्धुम्। ऋ०वे० ९.९०.२³; सा०वे० १.५२८³, २.७५८³
वना विश्वा परिष्वजत्। ऋ०वे० ६.६०.१०²; सा०वे० २.४९९²
वना वृश्चन्ति शिक्वसः। ऋ०वे० ६.२.९⁴; तै०सं० ३.१११.६⁴
वना वृश्चन्तो अभि विड्भिर् आयन्। ऋ०वे० १०.२८.८²
वनिष्टुम् (ऐ०ब्रा०, तै०ब्रा०, आ०श्रौ०सू०,मा०श्रौ०सू० वनिष्ठुम्) अस्य मा राविष्ट। मै०सं० ४.१३.४. २०४.२; का०सं० १६२१; ऐ०ब्रा० २.७.१;
तै०ब्रा० ३.६.६.३; आ०श्रौ०सू० ३.३.१; शा०श्रौ०सू० ५.१७; मा०श्रौ०सू० ५.२.८.२३
वनिष्ठोर् हृदयाद् गृह्यते (अ०वे० २.३३.४², उदराद्) अधि॥ ऋ०वे० १०.१६३.३²; अ०वे० २.३३.४², २०.९६१९²; आप०मं०पा० १.१७.३²
वनिष्ठौ नाव गृह्यते। अ०वे० २०.१३१.१२
वनीवानो मम दूतास् इन्द्रम्। ऋ०वे० १०.४७.७¹; मै०सं० ४.१४८¹ २२७.९
वनुं वा ये सुश्रुणं सुश्रुतो धुः। ऋ०वे० १०.७४.१⁴
वनुयाम वनुष्यतः। ऋ०वे० १.१३२.१³, ८.४०७¹; निरुक्त ५.२
वनुषो हर्यतं मदम्। तै०ब्रा० २.४.३.१०², ३.७.९.६²; आप०श्रौ०सू० १४.२.१३²
वनुष्यताम् अपि शीर्षा ववृक्तम्। ऋ०वे० ६.६२.१०⁴
वनुष्वद् देव धीमहि प्रचेतसम्। तै०ब्रा० २.७.१२.६च्. (देखें– मनुष्वद् इत्यादि)
वनृषदे वेट् का०सं० १७.१७. (देखें– नीचे वनर्षदे)
वने र्क्रिडन्तम् अत्यविम्। ऋ०वे० ९.६.५³, ४५.५², १०६.११²; सा०वे० २.२९१²
वने तस्थौ पलितो धूमकेतुः। ऋ०वे० १०.४.५²
वने न वा यो न्य् अधायि चाकन्। ऋ०वे० १०.२९.१¹; अ०वे० २०.७६.१¹; ऐ०ब्रा० ६.१९.१०‘। गो०ब्रा० २.६.२; अ०वे० १.५.२.५, ५.३.१.२;
शा०श्रौ०सू० १८.१.६; वै०सू० ३२.१०; निरुक्त ६.२८. झ्: वने न वा यः। आ०श्रौ०सू० ७.१२.१. (तुला० । बृ०दे० २.११४)
वने निपूतं वन उन् नयध्वम्। ऋ०वे० २.१४.९²
वनेम तद् धोत्रया चितन्त्या। ऋ०वे० १.१२९.७¹
वनेम पूर्वीर् अर्यो (मनीषः (झ्अदप्. षा)। ऋ०वे० १.७०.१¹
वनेम रयिं रयिवष् सुवीर्यम्। ऋ०वे० १.१२९.७²
वनेमा ते अभिष्टिभिः (सा०वे० अभिष्टये)। ऋ०वे० ८.१९.२०⁴; सा०वे० २.९.१०⁴; वा०सं० १५.४०³; आप०श्रौ०सू० १४.३३.६³; मा०श्रौ०सू०
६.२.२³
वनेमा ररिमा वयम्। ऋ०वे० २.५.७⁴
वने ये कुर्वते घोषम्। अ०वे० ८.६.११द्
वने वने शिश्रिये तक्वरीर् इव। ऋ०वे० १०.९१.२²
वनेषु चित्रम् विभ्वं (तै०सं० विभूवं) विशे-विशे। ऋ०वे० ४.७१⁴; वा०सं० ३.१५⁴, १५.२६⁴, ३३.६⁴; तै०सं० १.५.५.१⁴; मै०सं० १.५.१⁴ ६६.१,
१.५.५⁴ ७३.१७; का०सं० ६.९⁴; शत०ब्रा० २.३.४.१४⁴
वनेषु जायुर् मर्तेषु मित्रः। ऋ०वे० १६७१¹
वनेषु व्य् अन्तरिक्षं ततान। ऋ०वे० ५.८५.२¹; वा०सं० ४.३१¹; तै०सं० १.२.८.१¹, ६.१.११.३; मै०सं० १.२.६¹, १५९, ३७.८, ८६.११; का०सं० २.६¹, ४९¹, २४६; कौ०ब्रा०. ७.१०.। शत०ब्रा० ३.३४.७; आप०श्रौ०सू० १०.२७.१०, १३.६.११. प्रतीकः वनेषु व्य् अन्तरिक्षम्। शा०श्रौ०सू० ५.६.३; का०श्रौ०सू० ७.९.९; मा०श्रौ०सू० २१.४.२३, २.४.५.१२
वनेषु शुष्मो अस्तु ते। अ०वे० १८.२.३६³
वनोति शिप्राभ्यां शिप्रिणीवान्। ऋ०वे० १०.१०५.५³
वनोति हि सुन्वन् क्षयं पर्रिणसः। ऋ०वे० १.१३३.७¹; अ०वे० २०.६७.१¹; आ०श्रौ०सू० ८.१.२; वै०सू० ३१.२७. प्रतीकः वनोति हि सुन्वन्।
शा०श्रौ०सू० १०.७.११
वन्दद्वारा वन्दमाना विवष्टु। सा०वे० १.७८⁴ (देखें– वेन्दे)
वन्दद्वीरायेन्दवे। सा०वे० १.३६०². (देखें– मन्दद्०)
वन्दध्या अग्निं नमोभिः। ऋ०वे० १.२७.१²; सा०वे० १.१७²; २.९८४²
वन्दस्व मरुतो अह। ऋ०वे० ८.२०.२०⁴
वन्दस्व मारुतं गणम्। ऋ०वे० १.३८.१५¹
वन्दस्व विप्र तुविराधसो नृन्। ऋ०वे० ५.५८.२⁴
वन्दारु देवः कतमो जुषाते। ऋ०वे० ४.४३.१²
वन्दारुस् ते (वा०सं०। शत०ब्रा० ०रुष् टे; का०सं०,मै०सं० ०रुं ते) तन्वं (तै०सं० तनुवं) वन्दे अग्ने। ऋ०वे० १.१४७.२⁴; वा०सं० १२.४२⁴;
तै०सं० ४.२.३४⁴; मै०सं० २.७.१०⁴ ८८.१६; का०सं० १६.१०⁴; शत०ब्रा० ६.८.२.९
वन्दे दारुं (प़ढे वन्दारुर्, या वन्दार्वा) वन्दमानो विवक्मि। ऋ०वे० ७.६.१⁴ (देखें– वन्दद्वारा)
वन्यः देखें– अग्ने वन्य
वन्वन्तु स्मा तेऽवसा समीके। ऋ०वे० ७.२१.९³
वन्वन्तो अर्यो अरातीः। ऋ०वे० ६.१६.२७⁴
वन्वन्न् अवातः परिभींर् अपोर्णु। ऋ०वे० ९.९६.११³; वा०सं० १९.५३³; तै०सं० २.६.१२.१³; मै०सं० ४.१०.६च्. १५६.९; का०सं० २१.१४³
वन्वन्न् अवातः पुरुहूत इन्द्रः। ऋ०वे० ६.१८.१²; तै०ब्रा० २८.५.८²
वनवन्न् अवातो अभि देववीतिम्। ऋ०वे० ९.८९.७¹
वन्वन्न् अवातो अस्तृतः। ऋ०वे० ६.१६.२०³; का०सं० २०.१४³
वन्वां आसः सुवीर्यम्। सा०वे० १.१७५च्. (देखें– भेजानासः)
वन्वानो अत्र सरथं ययाथ। ऋ०वे० ५२९.९³
वपन्ति मरुतो मिहम्। ऋ०वे० ८.७.४¹
वपन्तो बीजम् इव धान्याकृतः। ऋ०वे० १०.९४.१३³
वपया द्यावापृथिवी प्रोर्णुवाथम्। कौ०सू० ४४.३४. (तुला- घृतेन इत्यादि)
वपा इन्द्रस्य वीर्यम्। वा०सं० २१.३१¹; मै०सं० ३.११.२¹ १४१.८; तै०ब्रा० २.६.११.२¹
वपां ते अग्निर् इषितो अरोहत् (तै०सं० इषितो ऽ सर्पतु)। वा०सं० १२.१०३³; तै०सं० ४२७.१³; मै०सं० २.७.१४³ ९५.५; का०सं० १६१४³;
शत०ब्रा० ७.३.१.२१
वपाम् उत्क्हिद। शत०ब्रा० ४.५.२.१. (तुला– का०श्रौ०सू० २५.१०.४)
वपावन्तं विश्वहा दीदिवाँसम्। ऋ०वे० ६.१.३⁴; मै०सं० ४.१३.६⁴ २०६.१०; का०सं० १८.२०⁴; तै०ब्रा० ३.६.१०.२⁴
वपावन्तं (मै०सं० तो) नाग्निना तपन्तः। ऋ०वे० ५.४३.७²; मै०सं० ४.९.३². १२३.१३; तै०आ० ४.५.२²
वपुर् दृशये वेन्यो व्य् आवः। ऋ०वे० ६.४४.८⁴
वपुर् नु तच् चिकितुषे चिद् अस्तु। ऋ०वे० ६.६६१¹; ऐ०ब्रा० ५.८१२; कौ०ब्रा०. २३.३. प्रतीकः वपुर् नु तत्। आ०श्रौ०सू० ८.८.६; वपुर् नु।
शा०श्रौ०सू० १०.६.१९. (तुला– बृ०दे० ५.१२०)
वपुर्भिर् आ चरतो अन्यान्या। ऋ०वे० १.६२.८⁴
वपुर् वपुष्या सचताम् इयं गीः। ऋ०वे० १.१८३.२³
वपुषे मानस्कृतम्। वा०सं० ३०.१४; तै०ब्रा० ३.४.१.१०
वपूंसि कृण्वन्न् असुरस्य मायया। अ०वे० ६.७२.१²
वपूं्षि जाता मिथुना सचेते। ऋ०वे० ३.३९.३³
वपूं्षि बिभ्रद् अभि नो वि चष्टे। ऋ०वे० ३.५५.९³
वप्ता (आप०मं०पा० वप्त्रा; हिर०गृ०सू०। मा०श्रौ०सू० वप्तर्) वपसि (पा०गृ०सू० वपति) केशश्मश्रु (आ०गृ०सू०। पा०गृ०सू०। मा०श्रौ०सू०
केशान्)। अ०वे० ८.२१७²; आ०गृ०सू० ११७१६⁴; पा०गृ०सू० २१.१९²; आप०मं०पा० २.१७²; हिर०गृ०सू० १.९१६²; मा०श्रौ०सू० १.२१.७²
वप्तेव श्मश्रु वपसि प्र भूम। ऋ०वे० १०.१४२.४⁴
वप्त्रा वपसि इत्यादिः (देखें–पूर्व का एक छो़डकर)
वम्रकः पड्भिर् उप सर्पद् इन्द्रम्। ऋ०वे० १०.९९.१२²; निरुक्त ५.३
वम्रस्य मन्ये मिथुमा विवव्री। ऋ०वे० १०.९९.५³
वम्रीभिः पुत्रम् अग्रुवो अदानम्। ऋ०वे० ४.१९.९¹; निरुक्त ३.२०
वम्रीभिर् अनुवित्तं गुहासु। तै०ब्रा० १.२.१.३³; आप०श्रौ०सू० ५.१.७³
वय इव मरुतः केन चित् पथा। ऋ०वे० १.८७.२²; तै०सं० ४३.१३.७²
वय उषो यदि वष्ट्य् अन्तिगृहात्। ऋ०वे० १०.९५.४²
वयः कृण्वाणस् तन्वे स्वायै। ऋ०वे० ५.४.६²
वयं यूयं च सूरयः। सा०वे० २.१०३०². (देखें– यूयं वयं)
वयं राजभिः (अ०वे० ७.५०.७³, राजसु) प्रथमा धनानि। ऋ०वे० १०.४२.१०³, ४३.१०³, ४४.१०³; अ०वे० ७.५०.७³, २०.१७.१०³, ८९.१०³, ९४.१०³
वयं राया सहसस् पुत्र मर्तान्। ऋ०वे० ५.३.६⁴
वयं राष्ट्रे जागृयाम (तै०सं० जाग्रियाम) पुरोहिताः (वा०सं० शत०ब्रा० ताः स्वाहा)। वा०सं० ९.२३⁴; वा०सं०(का) १०.५.१⁴; तै०सं० १.७.१०.१⁴;
मै०सं० १.११.४⁴, १६५.३; का०सं० १४.२⁴; शत०ब्रा० ५.२.२५⁴
वयं वयं त आसाम्। ऋ०वे० १०.२२.१२³
वयं वाम् उश्मसीष्टये। ऋ०वे० ५.७४.३⁴
वयं वां मित्रा स्याम। सा०वे० २.३३६³ (देखें– वयं ते रुद्रा)
वयं वो वृक्तबर्हिषः। ऋ०वे० ८.२७.७¹
वयं व्युष्टा उषसो हवामहे। ऋ०वे० १०.४१.१⁴
वयं शविष्ट वार्यम्। ऋ०वे० ५३५.८³
वयं शूरेभिर् अस्तृभिः। ऋ०वे० १.८.४¹; अ०वे० २०.७०.२०¹
वयं श्वो वोचेमहि समर्ये। ऋ०वे० १.१६७.१०²
वयं संजयेम (वा०सं०(का) संग्हाते-संग्हात) जेष्म (का०सं० संजयेम)। तैत्ति०सं० १.१.५.२; का०सं० १.५, ३१.४; तै०ब्रा० ३.२.५.९. (देखें–
त्वया वयं संघातं)
वयं समर्ये विदथेष्व् अह्नाम्। ऋ०वे० ५.३.६³
वयं सम्राड् यजायहे। आ०श्रौ०सू० ८.१४.४²
वयं सर्वेषु यशसः स्याम। अ०वे० ६.५८२⁴ (तुला० वयं स्याम यशसो)
वयं सहस्रम् ऋषिभिः सनेम। ऋ०वे० १.१८९.८³
वयं सहेम मै०सं० ४.२.११, ३४.२०
वयं सु मन्दिषीमहि। वा०सं० ४१४²; तै०सं० १.२.३.१², ६.१.४.६; मै०सं० १.२.३². १२.३; का०सं० २.४²; शत०ब्रा० ३.२.२.२२²
वयं सोम व्रते तव। ऋ०वे० १०.५७.६¹; वा०सं० ३.५.६¹; तै०ब्रा० २.४.२.७¹, ३.७.१४.३¹; आप०श्रौ०सू० ६१६.१२¹, १४.३२.२¹; कौ०सू० ८९१¹
प्रतीकः वयं सोम। मा०श्रौ०सू० ११.४; ९.१२५. (देखें– तव सोम)
वयं सोमस्य विश्वह प्रियासः। ऋ०वे० ८.४८.१४³ (तुला० वयं त इन्द्र विश्वह)
वयं स्याम पतयो रयीणाम्। ऋ०वे० ४.५०.६⁴; ५.५५.१०⁴, ८.४०.१२⁴, ४८.१३⁴, १०.१२१.१०⁴; ऋ०वे०खिल० ९८६२⁴; अ०वे० ३.१०.५⁴, ६.६२.२⁴, ७.७९४⁴, ८०.३⁴, १०९.६⁴, १०.९.२७ए, २०.८८.६⁴; वा०सं० १०.२०, १९.४४⁴, ५४⁴, ६१⁴, २३.६५⁴; वा०सं०(का) ११.६.५, २९.३६⁴; तै०सं० १.६.६.४¹, ८.१४.२⁴, २२.२⁴, २.६.१२.२⁴, ३.२.५७⁴, ७.२¹; मै०सं० २.६.१२. ७२.७, ३.११.१०⁴ १५६.६, ४.१०.६⁴ १५६.११, ४.११.२⁴ १६६.१०, ४.१४.१⁴, २१५.१०;
का०सं० ८.१७⁴, १५.८, १७.१८⁴, १९⁴, २१.१४⁴, ३०.६⁴, ३८.२⁴; ऐ०ब्रा० ४.११.४; का०सं०. १.६.१९⁴; शत०ब्रा० ५.४.२.९; तै०ब्रा० १.४.८.२⁴, २.८.१.३⁴, ३.५.७.२⁴, ३.११२.४, ३.१, ४.२, ५.३; तै०आ० १०.५४⁴; वै०सू० २४.१⁴; मा०श्रौ०सू० १.४.३.१८¹, २.४.६.२६⁴, ९.१.४; सा०मं०ब्रा० २.५.८⁴; हिर०गृ०सू० २.१४.४⁴; आप०मं०पा० २.२०.३४⁴, २२.१९⁴; निरुक्त १०.४३⁴
वयं स्याम प्रणुडा नः सपत्नान्। वा०सं० १५२⁴; तै०सं० ४.३.१२.१⁴; मै०सं० २.८.७⁴ १११.६; का०सं० १७.६⁴; तै०आ० २.५.२⁴
वयं स्याम भूवनेषु जीवसे। ऋ०वे० ९.८६.३८⁴; सा०वे० २.३०६⁴
वयं स्याम यशसो जनेषु। ऋ०वे० ४.५१.११³ (प्रतीकः वयं सर्वेषु)
वयं स्याम वरुणे अनागाः। ऋ०वे० ७.८७.७²
वयं स्याम सुमतौ पृथिव्याः। वा०सं० ११.२१³; तै०सं० ४.१.२.४³; मै०सं० २.७.२³ ७५.१८; का०सं० १६.२³; शत०ब्रा० ६.३.३.१३
वयं हव्याइः पावक भद्रशोचे। ऋ०वे० ५.४.७²
वयं हि ते अमन्महि। ऋ०वे० १.३०.२१¹
वयं हि ते चकृमा भूरि दावने। ऋ०वे० ८.४६.२५³; मै०सं० ४.१४.२³ २१६.१४
वयं हि त्वा प्रयति यज्ञे अस्मिन्। वा०सं० ८.२०¹; शत०ब्रा० ४.४.४.१२¹ (देखें– यद् अद्य त्वा इत्यादि)
वयं हि त्वा बन्धुमन्तम् अबन्धवः। ऋ०वे० ८.२१.४¹
वयं हि वां हवामहे (ऋ०वे० ८.८.७.६¹, महे विपन्यवः)। ऋ०वे० ८.२६.९¹, ८७.६¹
वयं हि वां पुरुतमासो (अ०वे० दमासो) अश्विना। अ०वे० ७.७३.१³; आ०श्रौ०सू० ४.७.७³; शा०श्रौ०सू० ५.१०.८³
वयं होत्राभिर् उत देवहूतिभिः। ऋ०वे० ८.५३ (न्नै्ल्.५).७³
वयं ह्य् आ ते चकृमा सबाधः। ऋ०वे० ४.१७.१८³
वयं गीर्भिर् विपन्यवः। ऋ०वे० ८.२२.११¹
वयं घ त्वा सुतावन्तः। ऋ०वे० ८.३३.१¹; अ०वे० २०.५२.१¹, ५७.१४¹; सा०वे० १.२६१¹, २.२१४¹; पञ्च०ब्रा० १२.४.३, १४.४.१; अ०वे० ५.२.४.२;
आ०श्रौ०सू० ८.५.१४; शा०श्रौ०सू० १८.१०.३; वै०सू० ३२.६, ३३.१६, ४२.२; सा०वि०ब्र० १.७.७. प्रतीकः वयं घ त्वा। शा०श्रौ०सू० ११.११.१७, १२.४.४
वयं घा ते अपि ष्मसि (सा०वे० स्मसि)। ऋ०वे० ८.३२.७¹; सा०वे० १.२३०¹
वयं घा ते अपूर्व्य। ऋ०वे० ८.६६.११¹
वयं घा ते त्वे इद् उ। ऋ०वे० ८.६६.१३¹
वयं घृतेनाध्वरस्य होतः। ऋ०वे० ७.१४.२³
वयं चिद् हि वां जरितारः सत्याः। ऋ०वे० १.१८०.७¹
वयं जयेम मै०सं० ४.२.११. ३४.२०
वयं जयेम त्वया युजा वृतम्। ऋ०वे० १.१०२.४¹; अ०वे० ७.५०.४¹
वयं जयेम पृतआसु दूड्ह्यः। ऋ०वे० ७.८२.१⁴; तै०सं० २.५.१२.३⁴; मै०सं० ४.१२.४⁴ १८७.२; निरुक्त ५.२
वयं जयेम शतिनं सहस्रिणम्। ऋ०वे० ६.८.६³; तै०सं० १.५.११.२³; मै०सं० ४.११.१³ १६१.६; का०सं० ४.१६¹
वयं जिवाः प्रति पश्येम सूर्य। ऋ०वे० १०.३७.८⁴
वयद् वत्सो वृषभं शूशुवानः। ऋ०वे० १०.२८.९⁴
वयं त इन्द्र विश्वह प्रियासः। ऋ०वे० २.१२.१५³; अ०वे० २०.३४.१८³ (तुला० वयं सोमस्य)
वयं त इन्द्र स्तोमेभिर् विधेम। ऋ०वे० ८.५४ (न्न्आल्.६). ८¹
वयं त एभिः पुरुहूत सख्यैः। ऋ०वे० ६.१९.१३¹
वयं तत् त इन्द्र सं भरामसि। ऋ०वे० ८.६६.५³
वयं तत् ते शवसा गातुवित्त्माः। ऋ०वे० ८.१९.१६³
वयं तद् अस्य संभृतं वसु। ऋ०वे० ८.४०.६⁴; अ०वे० ७.९०.२¹
वयं तद् वः सम्राज आ वृणीमहे। ऋ०वे० ८.२७.२२¹
वयं तद् वो वसवो विश्ववेदसः। ऋ०वे० ८.२७.२०³
वयं तरुत्राः सनुयाम वाजम्। ऋ०वे० ७.२५.५⁴
वयं तुभ्यं बलिहृतः स्याम। अ०वे० १२.१.६२⁴
वयं ते अग्न उक्थैर् विधेम। ऋ०वे० ५.४.७¹
वयं ते अग्ने समिधा विधेम। ऋ०वे० ७.१४.२¹
वयं ते अद्य ररिमा हि कामम्। ऋ०वे० ३.१४.५¹; वा०सं० १८.७५¹; शत०ब्रा० ९.५.२.९. प्रतीकः वयं ते अद्य। शा०श्रौ०सू० ९.२३.१२
वयं ते अस्य राधसः। सा०वे० २.५८९¹ (देखें– अगला)
वयं ते अस्य वृत्रहन्। ऋ०वे० ८.२४.८¹, ९.९८.५¹ (देखें– पूर्व का)
वयं ते अस्याम् सुमतौ चनिष्ठाः। ऋ०वे० ७.२०.८³
वयं ते अस्याम् इन्द्र द्युम्नहूतौ। ऋ०वे० ६.२६.८¹
वयं ते त इन्द्र ये च नरः (ऋ०वे० ७.३०.४¹, देव)। ऋ०वे० ५.३३.५¹, ७.३०.४¹
वयं ते रुद्रा स्याम। ऋ०वे० ५.७०.२³ (देखें– वयं वां मित्रा)
वयं ते वय इन्द्र विद्धि षु णः। ऋ०वे० २.२०.१¹
वयं ते वो वरुण मित्रायमन्। ऋ०वे० ८.१९.३५³
वयं ते स्याम सूरयो गृणन्तः। ऋ०वे० ४.२९.५²
वयं त्वाभि नोनुमः। ऋ०वे० ४.३२.३²
वयं त्वा ववृमहे। ऋ०वे० १.१८७.२²; का०सं० ४०.८²
वयं त्वेन्धानास् तन्वं (तै०सं० तनुवं) पुषेम। ऋ०वे० १०.१२८.१²; अ०वे० ५.३१², १९.५५.३⁴; तै०सं० ४.७.१४.१²; मै०सं० १.४.१², ४७.१;
का०सं० ४.१४.²; ४०.१०²; का०श्रौ०सू० २.१.३²
वयं दात्रे हरिवो मा वि वेनः। ऋ०वे० ६.४४.१०²
वयं दाशेम सुष्टुती यजत्र। ऋ०वे० ७१४.२²
वयं दाशेमाग्नये। ऋ०वे० ७.१४.१⁴
वयं देवत्रादिते स्याम। ऋ०वे० ७.६०.१³; मै०सं० ४.१४.४³ १८७.१४
वयं देवस्य धीमहि। अ०वे० ७.१७.२³; तै०सं० ३.३.११.३³; मै०सं० ४.१२.६³ १९५.१३; आ०श्रौ०सू० ६१४.१६³; शा०श्रौ०सू० ९.२८.३³; शा०गृ०सू०
१.२२.७³; कौ०सू० ९१.९; आप०मं०पा० २.११.३³; निरुक्त ११.११³
वयं देवस्य प्रसवे मनामहे। ऋ०वे० १.१५९.५⁴
वयं देवस्य भोजनम्। ऋ०वे० ५.८२.१²; तै०आ० १.११.३²; आप०श्रौ०सू० ६.२२.१²; ण्ह्ळ. ५.२.७²
वयं देव हविषा भद्रशोचे। ऋ०वे० ७.१४.२⁴
वयं देवानां सुमतौ स्याम। ऋ०वे० ७.४१.४⁴; अ०वे० ३.१६.४⁴, ६.४७.२⁴; वा०सं० ३४.३७⁴; तै०सं० ३.१.९.२⁴; तै०ब्रा० २.८.९.८⁴; का०श्रौ०सू०
९.१४.१७⁴; आप०मं०पा० १.१४.४⁴ (तुला- नीचे रात्रि देवानां इत्यादि)
वयं देवा हवामहे। ऋ०वे० ६.५९.३⁴
वयं देवी ब्रह्मंआ संविदानाः। तै०ब्रा० ३.१.३.१¹
वयं देवेषु सिकृतः स्याम। ऋ०वे० ५.४.८³
वयं धनानि विश्वधा भरेमहि। ऋ०वे० ९.७९.२⁴
वयं धना शूरसाता भजेमहि। ऋ०वे० १.१५७.२⁴; सा०वे० २.११०९⁴
वयं नक्तं हवामहे। ऋ०वे० ८.६४.६²
वयं न विद्म यो मृगः। अ०वे० २०.१३६.१०³; शा०श्रौ०सू० १२.२४.२.५³
वयं नाम प्र ब्रवामा घृतस्य (तै०आ०। आप०श्रौ०सू० घृतेन)। ऋ०वे० ४.५.८.२¹; वा०सं० १७.९०¹; मै०सं० १.६.२¹ ८७.१५; का०सं० ४०.७¹;
तै०आ० १०.१०.२¹; आप०श्रौ०सू० ५.१७.४¹; महा०नारा०उप० ९.१३¹
वयं नु ते दाश्वांसः स्याम। ऋ०वे० ७.३७.४³
वयम् अग्ने अर्वता वा सुवीर्यम्। ऋ०वे० २.२.१०¹
वयम् अग्नेः परि मानुषाः। शत०ब्रा० १.९.१.१९; शा०श्रौ०सू० १.१४.१८. (देखें– वयम् अग्नेर्)
वयम् अग्ने धनवन्तः स्याम का०सं० ४०.५¹; आप०श्रौ०सू० १६.३४.४¹
वयम् अग्नेर् मानुषाः। तै०सं० २.६.९.८; मै०सं० ४.१३.९, २१२.१२; तै०ब्रा० ३.५.१०.५; आ०श्रौ०सू० १.९.५. (देखें– वयम् अग्नेः परि)
वयम् अग्ने वनुयाम त्वोताः। ऋ०वे० ५.३.६¹
वयम् अद्येन्द्रस्य प्रेष्ठाः। ऋ०वे० १.१६७.१०¹; आ०गृ०सू० २.६.१४
वयम् इद् वः सुदानवः। ऋ०वे० ८.८३.६¹
वयम् इन्द्र त्वायवः। ऋ०वे० ३.४१.७¹, ७.३१.४¹, १०.१३३.६¹; अ०वे० २०.१८.४¹, २३.७¹; सा०वे० १.१३२¹; आ०श्रौ०सू० ६.४.१०; वै०सू० २६.५
वयम् इन्द्र त्वा शुनं हुवेम। ऋ०वे० १०.१६०.५⁴; अ०वे० २०.९६.५⁴; तै०ब्रा० २.५.८.१२⁴
वयम् इन्द्र त्वे सचा। ऋ०वे० ४.३२.४¹
वयम् इन्द्र प्रणेतः। ऋ०वे० ८.४६.१²; सा०वे० १.१९३²
वयम् इन्द्रेणसनुयाम वाजम्। ऋ०वे० १.१०१.११²
वयम् उ त्वा गृप्ते जनानाम्। ऋ०वे० ६.१५.१९¹; मै०सं० ४.१४.१५¹, २४०.१; तै०ब्रा० ३.५.१२.१¹ प्रतीकः वयम् उ त्वा गृप्ते। शा०श्रौ०सू० १.१५.४
वयम् उ त्वा तदिदर्थाः। ऋ०वे० ८.२.१६¹; अ०वे० २०.१८.१¹; सा०वे० १.१५७¹, २६९¹; पञ्च०ब्रा० ९.२.५; आ०श्रौ०सू० ६.४.१; शा०श्रौ०सू०
९.९.१; वै०सू० २६.५
वयम् उ त्वा दिवा सुते। ऋ०वे० ८.६४.६¹; शा०श्रौ०सू० ९.९.१
वयम् उ त्वा पथस् पते। ऋ०वे० ६.५३.१¹; तै०सं० १.१.१४.१¹; शा०श्रौ०सू० ३.५.७; आ०गृ०सू० ३.७.८. प्रतीकः वयम् उ त्वा। ऋग्विधान २.२३.१. (तुला०-बृ०दे० ५.११.८)
वयम् उ त्वाम् अपूर्व्य। ऋ०वे० ८.२१.१¹; अ०वे० २०.१४.१¹, ६२.१¹; सा०वे० १.४०.८¹, २.५८¹; गो०ब्रा० २.४.१६,। पञ्च०ब्रा० १२.१२.३,। आ०श्रौ०सू० ६.१.२, ७.८.२ (द्वितीयांश); शा०श्रौ०सू० ९.३.२, १८.१३.९; वै०सू० २५.३. (तुला० । बृ०दे० ६.५३ (ब) ५७)
वयम् उ त्वा शतक्रतो। ऋ०वे० ८.९२.१२¹
वयम् एनम् इदा ह्यः। ऋ०वे० ८.६६.७¹; अ०वे० २०.९७.१¹; सा०वे० १.२७२¹, २.१०४१¹; पञ्च०ब्रा० ४.७.७; आ०श्रौ०सू० ७.४.४; शा०श्रौ०सू०
१२.५.४; वै०सू० ३९.३, १८, ४०.८, ४२.५
वयं पुत्रम् अदितेर् यो विधर्ता। ऋ०वे० ७.१२.२²; अ०वे० ३.१६.२²; वा०सं० ३४.३५²; तै०ब्रा० २.८९.७²; आप०मं०पा० १.१४.२²; निरुक्त १२.१४²
वयं पुरा महि च नो अनु द्यून्। ऋ०वे० १.१६७.१०³
वयं पुषेम। मै०सं० ४.२.११.३५.१
वयं बिभराम तव नाम। का०सं० ७.३⁴
वयं भवेम। मै०सं० ४.२.११. ३४.२०
वयं मित्रस्य् सुमतौ स्याम। ऋ०वे० ३.५९.३⁴; मै०सं० ४.१०.२⁴ १४६.१६; तै०ब्रा० २.८.७.६⁴ (तुला नीचे रात्रि देवानां इत्यादि)
वयं मित्रस्यावसि। ऋ०वे० ५.६५.५¹
वयश् चन पतयन्तः पतत्रिणः। ऋ०वे० १.१५५.५⁴
वयश् चन सुभ्व आव यन्ति। ऋ०वे० ५.४१.१३³
वयश् चनामी पतयन्त आपुः। ऋ०वे० १.२४.६⁴
वयश् चित् ते पतत्रिणः। ऋ०वे० १.४९.३¹; सा०वे० १.३६७¹
वयश् छन्दः। वा०सं० १५५; तै०सं० ४.३.१२.३; मै०सं० २.८.७. ११२.२; का०सं० १७.६; शत०ब्रा० ८.५.२.६
वयसे वयसे नमः। पा०गृ०सू० १.१२.४
वयस्कृच् छन्दः। वा०सं० १५.५; तै०सं० ४.३.१२.३; मै०सं० २.८.७. ११२.३; का०सं० १७.६; शत०ब्रा० ८.५.२.६
वयस्वन्तो वयस्कृतम् (का०सं० वयस्विनम्)। वा०सं० ३.१८³; तै०सं० १.५.५.४³; मै०सं० १.५.२³ ६७.१२; का०सं० ६.९³; शत०ब्रा० २.३.४.२१;
शा०श्रौ०सू० २.११.३³
वयःसद् असि। का०सं० ३९.९
वयः सुपर्णा उप शेदुर् इन्द्रम्। ऋ०वे० १०.७३.११¹; सा०वे० १.३१९¹; का०सं० ९.१९¹; ऐ०ब्रा० ३.१९.१२; तै०ब्रा० २.५.८.३¹; तै०आ० ४.४२.३¹; ऊऐ.आ. ४.२०.३; आप०श्रौ०सू० १०.२७.१, १५.१७.१२, २०.१०; वृ०हा०सं० ८.२२; ऋग्विधान ३.१४.२; सा०वि०ब्र० १.७.१३
वया अस्य प्रहुता आसुर् अत्तवे। ऋ०वे० १०.९२.३²
वया इद् अग्ने अग्नयस् ते अन्ये। ऋ०वे० १.५९१¹ (तुला० बृ०दे० ३.११.७)
वया इद् अन्या भुवनान्य् अस्य। ऋ०वे० २.३५.८³
वया इव रुरुहुः सप्त विस्रुहः। ऋ०वे० ६.७.६⁴
वया इवानु रोहते (का०सं० ति)। ऋ०वे० २.५.४⁴; का०सं० ३८.१३⁴; आप०श्रौ०सू० १६.१५.७⁴; मा०श्रौ०सू० ३८.१⁴ (तुला- अगला)
वया इवानु रोहते जुषन्त यत्। ऋ०वे० ८.१३.६³ (तुल- पूर्व का)
वयांसि (जाँचे तृप्यन्तु)आ०गृ०सू० ३.४.१; शा०गृ०सू० ४.९.३
वयांसि जिन्व बृहतश् च जागृवे। ऋ०वे० ३.३.७³
वयांसि ते विघसे मा विदन्त। अ०वे० ११.२.२¹
वयांसि नप्त्योर् हितः। ऋ०वे० ९.९.१² ; सा०वे० १.४७६², २.२८५²
वयांसि पक्वगन्धेन। तै०सं० ५.७.२३.१; का०सं० १३.१३
वयांसि प्र भूहि। शत०ब्रा० ३.३.३.३; का०श्रौ०सू० ७.८.१३
वयांसि य आविवेश यो मृगेषु मै०सं० २.१३.१३²; का०सं० ४०.३²; आप०श्रौ०सू० १६.३५.१. (देखें– य आविष्टो)
वयांसि हंसा या विदुः। अ०वे० ८.७.२४³
वयांस्य् एनान् अनुसंयन्तु सर्वान्। सा०वे० २.१२१४⁴
वयाकिनं चित्तगर्भासु सुस्वरुः। ऋ०वे० ५.४४.५²
वयाम् अजो इत्यादिः (देखें– अजो वयां)
वयावन्तं स पुष्यति। ऋ०वे० ६.२.५³
वयित्र्योऽवयन्। पञ्च०ब्रा० १.८.९. (तुलना रोथ्, यस्क के निरुक्त में, ३.२१). देखें– नीचे धियोऽवयन्
वयो दधच् चित्रतमं पवस्व। ऋ०वे० ९.६८.१०²
वयो दधत् पद्वते रेरिहत् सदा। ऋ०वे० १.१४०.९³
वयो दधाना उशिज ऋतज्ञाः। ऋ०वे० १०.१०४.४²; अ०वे० २०.३३.३²
वयो दधासि प्रत्नथा पुरुष्टुत। ऋ०वे० ५.८.५²
वयो दात्रे (वा०सं०(का) दात्र एधि; का०सं०। पञ्च०ब्रा० दात्रे भूयान्) मयो मह्यं (तै०ब्रा०, तै०आ०, आप०श्रौ०सू० मह्यम् अस्तु) प्रतिग्रहीत्रे।
वा०सं०(का) ९.२.८; का०सं० ९.९ (षष्ठांश); पञ्च०ब्रा० १.८.२, ३, ६, ८, १०, ११, १३.१६; तै०ब्रा० २.२.५.४; तै०आ० ३.१०.१, ४; आप०श्रौ०सू० १४.११.२. (देखें– मयो मह्यं, और हयो दात्र)
वयोधसं त्व वयोधाः प्रतिगृह्णामि। शा०श्रौ०सू० ७.४.४
वयोधसाधीतायाधीतं (वा०सं० धसाधीतेनादीतं) जिन्व। वा०सं० १५.७; मै०सं० २.८.८. ११२.१३. (देखें– वयोधा असि)
वयोधा अग्ने ऽ सि का०सं० ६.९, ७.६
वयोधा अपराहतः। अ०वे० १८.४.३८⁴
वयोधा अरुहद् वनम्। अ०वे० ८.७२.४²
वयोधा असि। तै०सं० ४.४.१.३; का०सं० १७७, ३७१७; गो०ब्रा० २२१४; पञ्च०ब्रा० १.१०.८; व्ँ १.७८ (द्वितीयांश),। वै०सू० २६.१. प्रतीकः वयोधाः।
तै०सं० ५.३.६.२. (देखें– वयोधसा)
वयोधा असि ध्रुव का०सं० ३५.७
वयोधायै त्वातिसृजामि। कौ०सू० २४.२०
वयोधेयाय जागृहि। ऋ०वे० १०.२५.८²
वयो नकिष् टे पप्तिवांस आसते। ऋ०वे० १.४८.६³
वयो न पक्षान् व्य् अनु श्रियो धिरे। ऋ०वे० १.१६६.१०⁴
वयो व पप्तता सुमायाः। ऋ०वे० १.८८.१⁴; निरुक्त ११.१४⁴
वयो न पप्तू रघुया परिज्मन्। ऋ०वे० २.२८.४⁴
वयो न पित्र्यं सहः। ऋ०वे० ८.२०.१३³
वयो न ये श्रेणीः पप्तुर् ओजसा। ऋ०वे० ५५९.७¹
वयो न वसतीर्। ऋ०वे० १२५.४³
वयो न वृक्षं सुपलाशम् आसदन्। ऋ०वे० १०.४३.३¹; अ०वे० २०.१७.४¹
वयो न वृक्षम् अन्धसः। अ०वे० ६२.२²
वयो न सीदन्न् अधि बर्हिषि प्रिये। ऋ०वे० १८५.७⁴; तै०सं० ४.१.११.३⁴
वयो महद् दुष्टरं पूर्व्याय। ऋ०वे० ५.१५.३²
वयो मातुर् निरेतवे। ऋ०वे० १.३७.९²
वयो मे देहि का०सं० ६.९, ७.६, ३५७; जै०ब्रा० १.७८ (द्वितीयांश)
वयो यज्ञा वो अग्नये। जै०ब्रा० १.१६९, १७५. यज्ञयज्ञा वो,
वयो ये भूत्वी (अ०वे० त्वा) पतयन्ति नक्तभिः। ऋ०वे० ७.१०४.१८³; अ०वे० ८.४.१८³
वयो वदन्त ऋतुथा शकुन्तयः। ऋ०वे० २.४३.१²
वयो वयो जरसे यद् दधानः। ऋ०वे० ५.१५.४³
वयो वयो विचरन्तः। ऋ०वे० ८.५५ (भाग० ७).४²