10 7.10

यथेवाङ्ग भविष्यति। ऋ०वे० १०.८६.७२; अ०वे० २०.१२६.७२।
यथेषुका परापतत्‌। अ०वे० १.३.९१।
यथेह क्षुधिता बालाः। छा०उप० ५.२४.४१।
यथेह पुरुषोऽसत्‌ (सा०मं०ब्रा० पुरुषः स्यात्‌)। वा०सं० २.३३३; शां०श्रौ०सू० ४.५.८३; आ०श्रौ०सू० १.१०.११३; कौशि०सू० ८९.६३; सा०मं०ब्रा०
२.३.१६३। देखें- यथा पुमान्‌।
यथैक ऋषिर्‌ (का०सं० ०कर्षिर्‌) विजानते। का०सं० ४०.११४; तै०आ० ६.५.२४; आप०श्रौ०सू० १७.२१.८४।
यथैतेषाम्‌ अन्यो अन्यं न जानात्‌। सा०वे० २.१२१०४। देखें- नीचे- यथामी।
यथैनं जरसे नयात्‌। अ०वे० १९.२४.२३, ३३। देखें- अथैनं जरिमा।
यथैनयोर्‌ न प्रमीयातै। आ०मं०पा० १.८.५३।
यथैनान्‌ अन्यस्मिं जिनीयात्‌। अ०वे० १२.४.१५३।
यथैव तृष्यते मयः। अ०वे० १२.४.१५३।
यथैव ते न गुरोर्‌ भोजनीयाः। वा०ध०सू० २.११३; नि० २.४३।
यथैव ते वनस्पते। अ०वे० २०.१३६.७३।
यथैव सोमः (हि०गृ०सू० वायुः) पवते। आ०मं०पा० २.११.१६१ (आप०गृ०सू० ६.१४.१४); हि०गृ०सू० २.३.११. देखें- नीचे- यथायं वायुर्‌।
यथैवाङ्गिरसः सन्‌। ऐ०ब्रा० ७.१७.६३; शां०श्रौ०सू० १५.२५३।
यथैषाम्‌ अन्यो अन्यं न जानात्‌। अ०वे० ३.२.६४। देखें- नीचे- यथामी।
यथैषाम्‌ इन्द्र वृत्रहन्‌। अ०वे० ११.९.२३३।
यथैषु सत्यम्‌ आहितम्‌। अ०वे० १०.३.२५२।
यथोत कृत्व्ये धने। ऋ०वे० ८.५.२६१।
यथोत मम्रुषो मनः। अ०वे० ६.१८.२३।
यथोदकम्‌ अपपुषः। अ०वे० ६.१३९.४१।
यद्‌ अकर्म यन्‌ नाकर्म। आप०श्रौ०सू० ३.१२.११।
यद्‌ अक्रन्दः प्रथमं जायमानः। ऋ०वे० १.१६३.११; वा०सं० २९.१२१; तै०सं० ४.२.८.११; ६.७.११; मै०सं० १.६.२१: ८६.१५; का०सं० ३९.११;
गो०ब्रा० १.२.१८,२१; शत०ब्रा० १३.५.१.१७; तै०ब्रा० ३.८.१८.६; वै०सू० ६.११; आप०श्रौ०सू० २०.१२.१०; २१.११. प्रतीकः यद्‌ अक्रन्दः। का०सं० ४०.६;। का०सं०अश्व० ६.३; आ०श्रौ०सू० १०.८.५; शां०श्रौ०सू० १६.३.२०; वै०सू० ६.७; आ०श्रौ०सू० ५.१४.१५; ६.१९.९ (भाष्य); १६.२२.१; मा०श्रौ०सू० १.५.४.२।
यद्‌ अक्रन्दः सलिले जातो अर्वन्‌। वै०सू० ६.११।
यद्‌ अक्षरं पञ्चविधं समेति। ऐ०आ० २.३.८.२१।
यद्‌ अक्षरं भूतकृतम्‌। तै०आ० १.९.६१।
यद्‌ अक्षराद्‌ अक्षरम्‌ एति युक्तम्‌। ऐ०आ० २.३.८.३१।
यद्‌ अक्षवृत्तम्‌ अनु दत्तं न एतत्‌ (मै०सं०। तै०आ० दत्तम्‌ एतत्‌)। अ०वे० ६.११८.२२; मै०सं० ४.१४.१७२: २४५.१३; तै०आ० २.४.१२।
यद्‌ अक्षार्‌ अति देवयुः। ऋ०वे० ९.४३.५३।
यद्‌ अक्षेषु वदा यत्‌ समित्याम्‌। अ०वे० १२.३.५२१. प्रतीकः यद्‌ अक्षेषु। कौशि०सू० ६३.१।
यद्‌ अग्न एषा समितिर्‌ भवाति। ऋ०वे० १०.११.८१; अ०वे० १८.१.२६१; मै०सं० ४.१४.१५१: २४१.१०; ऐ०आ० ५.१.१.२४. तुल०- ऐ०आ० ५.१.१.२५, जहाँ इस मंत्र के पाठभेद कहे गये हैं, जो वेदों की अन्य शाखाओं में उपलब्ध हैं। देखें-’अत्र विभजाथ‘।
यद्‌ अग्निर्‌ आपो अदहत्‌ प्रविश्य। अ०वे० १.२५.११. प्रतीकः यद्‌ अग्निः। कौशि०सू० २६.२५।
यद्‌ अग्ने अद्य मिथुना शपातः। ऋ०वे० १०.८७.१३१; अ०वे० ८.३.१२१; १०.५.४८१।
यद्‌ अग्ने कव्यवाहन। तै०सं० २.६.१२.४१; तै०ब्रा० २.६.१६.२; आप०श्रौ०सू० १९.३.११. देखें- यो अग्निः क्रव्य०।
यद्‌ अग्ने कानि-कानि चित्‌ (का०सं० च)। ऋ०वे० ८.१०२.२०१; वा०सं० ११.७३१; का०सं० १६.७१; १९.१०; शत०ब्रा० ६.६.३.५१. प्रतीकः यद्‌
अग्ने। का०श्रौ०सू० १६.४.३८. देखें- यद्‌ अग्ने यानि
यद्‌ अग्ने तपसा तपः। अ०वे० ७.६१.११; कौशि०सू० ५७.२३; मा०गृ०सू० १.१.१८१. प्रतीकः यद्‌ अग्ने तपसा। कौशि०सू० १०.२२।
यद्‌ अग्ने दिविजा असि। ऋ०वे० ८.४३.२८१; आ०श्रौ०सू० ३.१३.१२।
यद्‌ अग्ने पूर्वं प्रभृतं (आ०श्रौ०सू० प्रहितं; मा०गृ०सू० निहितं) पदं हि ते। तै०ब्रा० १.४.४.१०१; आ०श्रौ०सू० ३.१०.१६१; आप०श्रौ०सू०
९.१०.१७१; मा०श्रौ०सू० ३.४.१०१।
यद्‌ अग्ने मर्त्यस्‌ त्वम्‌। ऋ०वे० ८.१९.२५१।
यद्‌ अग्ने यानि कानि चित्‌ (तै०सं०। मै०सं०। मा०श्रौ०सू०। आप०श्रौ०सू० च)। अ०वे० १९.६४.३१; तै०सं० ४.१.१०.११; ५.१.१०.१; मै०सं० २.७.७१: ८३.७; ३.१.९: १२.११; वैता०सू० २८.१४; आ०श्रौ०सू० ६.२.३; १६.१०.१; मा०श्रौ०सू० ६.१.३. देखें- यद्‌ अग्ने कानि-कानि।
यद्‌ अग्ने यासि दूत्यम्‌। ऋ०वे० १.१२.४२; ७४.७३।
यद्‌ अग्ने स्याम्‌ अहं त्वम्‌। ऋ०वे० ८.४४.२३१।
यद्‌ अग्नेः सेन्द्रस्य सप्रजापतिकस्य सर्षिकस्य सर्षिराजन्यस्य सपितृकस्य सपितृराजन्यस्य समनुष्यस्य समनुष्यराजन्यस्य साकाशस्य सातीकाशस्य
सानूकाशस्य सप्रतीकाशस्य सदेवमनुष्यस्य सगन्धर्वाप्सरस्कस्य सहारण्यैश्‌ च पशुभिर्‌ ग्राम्यैश्‌ च यन्‌ म आत्मन आत्मनि व्रतं तन्‌ मे सर्वव्रतम्‌ इदम्‌ अहम्‌ अग्ने सर्वव्रतो भवामि स्वाहा। आ०गृ०सू० ३.९.१. देखें- यद्‌ ब्राह्मणानां।
यद्‌ अग्नौ सूर्ये विषम्‌। अ०वे० १०.४.२२१।
यद्‌ अघ्रियत (का०सं० ०यथास्‌) तद्‌ घृतम्‌ (का०सं० जो़डता है- अभवः)। मै०सं० २.३.४३: ३१.२; २.३.५३: ३२.२०; का०सं० ११.७३। देखें-
यद्‌ अघ्रियत।
यद्‌ अङ्ग तविषीयवः। ऋ०वे० ८.७.२१।
यद्‌ अङ्ग तविषीयसे। ऋ०वे० ८.६.२६१।
यद्‌ अङ्ग त्वा भरताः संतरेयुः। ऋ०वे० ३.३३.१११।
यद्‌ अङ्ग दाशुषे त्वम्‌। ऋ०वे० १.१.६१।
यद्‌ अङ्ग स तम्‌ उत्खिदेत्‌। अ०वे० ११.४.२१३।
यद्‌ अङ्गिरसाम्‌ अभवः सचाभूः। ऋ०वे० १०.७०.९२।
यद्‌ अङ्गिरोभ्योऽवृणोर्‌ अप व्रजम्‌। ऋ०वे० १.१३२.४२।
यद्‌ अचरस्‌ तन्वा वावृधानः। ऋ०वे० १०.५४.२१।
यद्‌ अजः प्रथमं संबभूव। अ०वे० १०.७.३१३।
यद्‌ अज्ञातम्‌ अनाम्नातम्‌। कौशि०सू० ११९.२१. देखें- नीचे- अज्ञातं यद्‌।
यद्‌ अज्ञातेषु वृजनेष्व्‌ आसम्‌। ऋ०वे० १०.२७.४१।
यद्‌ अतिष्ठ ऋतावरि। अ०वे० १०.१०.१६२।
यद्‌ अतिष्ठोः दिवस्‌ पृष्ठे। कौशि०सू० ६८.२६१. प्रतीकः यद्‌ अतिष्ठः। कौशि०सू० ६८.२५।
यद्‌ अत्ति तस्मै स्वाहा। वा०सं० २२.स्‌; तै०सं० ७.१.१९.३; मै०सं० ३.१२.३: १६१.६:। । का०सं०अश्व० १.१०।
यद्‌ अत्त्य्‌ उपजिह्विका। ऋ०वे० ८.१०२.२११; वा०सं० ११.७४१; तै०सं० ४.१.१०.११; मै०सं० २.७.७१: ८३.९; का०सं० १६.७१। शत०ब्रा०
६.६.३.६; मा०श्रौ०सू० ६.१.३; नि० ३.२०. प्रतीकः यद्‌ अत्ति। का०श्रौ०सू० १६.४.३९।
यद्‌ अत्यरेचि यन्‌ नात्यरेचि। आप०श्रौ०सू० ३.१२.१२।
यद्‌ अत्र रिप्तं रसिनः सुतस्य। वा०सं० १९.३५१; का०सं० ३८.२१; शत०ब्रा० १२.८.१.५; तै०ब्रा० २.६.३.२१; आ०श्रौ०सू० ३.९.५१. प्रतीकः यद्‌ अत्र रिप्तम्‌ आप०श्रौ०सू० १९.८.११. यद्‌ अत्र। का०श्रौ०सू० १९.३.१४¹। देखें- अगला।
यद्‌ अत्र शिष्टं रसिनः सुतस्य। मै०सं० २.३.८१: ३६.९; ३.११.७१: १५१.४; का०सं० १७.१९¹। ऐ०ब्रा० ७.३३.३¹, ८.२०.४¹। तै०ब्रा० १.४.२.३¹। आप०श्रौ०सू० १९.३.४¹। प्रतीकः यद्‌ अत्र शिष्टम्‌। मा०श्रौ०सू० ५.२.४.२९. देखें-पूर्व
यद्‌ अत्रापि मधोर्‌ अहम्‌। गो०ब्रा० १.२.७१ (द्वितीयांश); वैता०सू० १२.८१।
यद्‌ अत्रापि रसस्य मे। गो०ब्रा० १.२.७१. (द्वितीयांश); वैता०सू० १२.९१; आ०श्रौ०सू० १०.१३.१११।
यद्‌ अत्रैनो अव तत्‌ सुवामि। तै०आ० २.६.१४। देखें- यत्‌ तत्रैनो।
यद्‌ अदः (ऋ०वे० मूल संहिता में मूलपाठ- अदो?) पितो अजगन्‌। ऋ०वे० १.१८७.७१; का०सं० ४०.८१।
यद्‌ अदश्‌ चन्द्रमसि कृष्णं तद्‌ इहास्तु। आ०श्रौ०सू० ५.९.७; १६. १४.२; १९.११.८. देखें- अगला
यद्‌ अदश्‌ चन्द्रमसि कृष्णम्‌। सा०मं०ब्रा० १.५.१३१. प्रतीकः अद्‌ अदश्‌ चन्द्रमसि। गो०गृ०सू० २.८.७; यद्‌ अदः। खा०गृ०सू० २.३.४. देखें- पूर्व
का
यद्‌ अदः संप्रयतीः। अ०वे० ३.१३.११; तै०सं० ५.६.१.२१; मै०सं० २.१३.११: १५२.७; का०सं० ३९.२१; कौशि०सू० ४०.१. प्रतीकः यद्‌ अदः।
कौशि०सू० ४१.१४।
यद्‌ अदीव्यन्न्‌ ऋणम्‌ अहं बभूव (अ०वे० कृणोमि)। अ०वे० ६.११९.११; तै०आ० २.४.११; ७.१; बौ०ध०सू० ३.७.१०,१६. देखें- नीचे-
अदीव्यन्न्‌।
यद्‌ अदो-अदो अभ्यगच्छं यद्‌ दोषा यत्‌ पूर्वां रात्रिम्‌। अ०वे० १६.७.९।
यद्‌ अदो दिवो अर्णवे। ऋ०वे० ८.२६.१७१।
यद्‌ अदो दिवो यद्‌ इदं पृथिव्याः। मा०श्रौ०सू० १.५.२.१३१. देखें- यद्‌ इदं दिवो, तथा यदीदं दिवो।
यद्‌ अदो देवा असुरान्‌। अ०वे० ४.१९.४१।
यद्‌ अदो (इसलिए संहिता मूलपाठ) पितो अजगन्‌। ऋ०वे० १.१८७.७१. देखें- यद्‌ अदः इत्यादि।
यद्‌ अदो वात ते गृहे। ऋ०वे० १०.१८६.३१; सा०वे० २.११९२१; तै०ब्रा० २.४.१.८१; तै०आ० ४.४२.२१; कौशि०सू० ११७.४१।
यद्‌ अद्भिः परिषिच्यसे। ऋ०वे० ९.६५.६१; सा०वे० २.१३५१।
यद्‌ अद्य कच्‌ च वृत्रहन्‌। ऋ०वे० ८.९३.४१; अ०वे० २०.११२.११; सा०वे० १.१२६१; वा०सं० ३३.३५१; आ०श्रौ०सू० ९.११.१५; शां०श्रौ०सू०
१५.८.९; १८.७.१३; वैता०सू० ४०.३; सा०वि०ब्रा० २.४.८. प्रतीकः यद्‌ अद्य्‌ अकच्‌ च। ऋ०वि० २.३५.१।
यद्‌ अद्य कर्हि कर्हि चित्‌। ऋ०वे० ८.७३.५१।
यद्‌ अद्य ते घोर आसन्‌ जुहोमि। मै०सं० २.२.११: १५.१४. प्रतीकः यद्‌ अद्य ते घोर आसन्‌। मा०श्रौ०सू० ५.१.८.१३; यद्‌ अद्य ते। मै०सं० २.७.१२: ९१.१. देखें- यत्‌ ते अस्मिन्‌, यस्यास्‌ त आसनि, यस्यास्‌ ते अस्याः तथा यस्यास्‌ ते घोर।
यद्‌ अद्यते लुप्यते यत्‌ परोप्यते। तै०ब्रा० २.८.८.२३।
यद्‌ अद्य त्वा पुरुष्टुत। ऋ०वे० ६.५६.४१।
यद्‌ अद्य त्वा प्रयति यज्ञे अस्मिन्‌। ऋ०वे० ३.२९.१६१; अ०वे० ७.९७.११; तै०सं० १.४.४४.२१; मै०सं० १.३.३८१: ४४.१४; का०सं० ४.१२१.
प्रतीकः यद्‌ अद्य त्वा प्रयति। कौशि०सू० ६.३. देखें- वयं हि त्वा इत्यादि।
यद्‌ अद्य त्वा सूर्योपब्रवामहै। ऋ०वे० १०.३७.५३।
यद्‌ अद्य दुग्धं पृथिवीम्‌ असृप्त (तै०ब्रा०। आ०श्रौ०सू० अस्कत; मा०श्रौ०सू० अभक्त)। ऐ०ब्रा० ५.२७.८१; ७.३.४१; तै०ब्रा० १.४.३.३१; आ०श्रौ०सू० ३.११.७१; आ०श्रौ०सू० ९.५.६१; मा०श्रौ०सू० ३.२.२१. तुल०- यन्‌ मेऽद्य रेतः।
यद्‌ अद्य देवः सवित सुवाति। ऋ०वे० ७.४०.१३।
यद्‌ अद्य भागं विभजासि नृभ्यः। ऋ०वे० १.१२३.३१।
यद्‌ अद्य वां नासत्या। ऋ०वे० ८.९.९१; अ०वे० २०.१४०.४१।
यद्‌ अद्य सूर उदिते। ऋ०वे० ७.६६.४१; ८.२७.२११; सा०वे० २.७०११; वा०सं० ३३.२०१; पं०वि०ब्रा० १५.८.३; शां०श्रौ०सू० ११.९.३; १२.१.३.
तुल०- बृहदा० ६.६ (ँ), ८ (ँ)।
यद्‌ अद्य सूर्य उद्यति। ऋ०वे० ८.२७.१९१।
यद्‌ अद्य सूर्य ब्रवोऽनागाः। ऋ०वे० ७.६०.११; मै०सं० ४.१२.४१: १८७.१३. प्रतीकः यद्‌ अद्य सूर्य। मा०श्रौ०सू० ५.२.१.२८. तुल०- बृहदा०
६.४.५।
यद्‌ अद्य स्थः परावति। ऋ०वे० ५.७३.११; शां०श्रौ०सू० ६.६.४।
यद्‌ अद्य होतृवर्ये (शां०श्रौ०सू० ०वूर्ये)। शत०ब्रा० १.५.१.२०१; शां०श्रौ०सू० १.६.२१; आ०श्रौ०सू० २४.१२.६१।
यद्‌ अद्या चित्‌ कृणवः कस्‌ त्वा परि। ऋ०वे० १.५४.५४।
यद्‌ अद्या रात्रि सुभगे। अ०वे० १९.५०.६१।
यद्‌ अद्याराध्यं (?) वदन्तः। मा०श्रौ०सू० ७.२.७१. देखें- यदाराघटी।
यद्‌ अद्याश्विनाव्‌ अपाक्‌। ऋ०वे० ८.१०.५१।
यद्‌ अद्याश्विनाव्‌ अहम्‌। ऋ०वे० ८.९.१३१; अ०वे० २०.१४१.३१।
यद्‌ अद्रयः पर्वताः साकम्‌ आशवः। ऋ०वे० १०.९४.१३; नि० ९.९३।
यद्‌ अध्यतिष्ठद्‌ भुवनानि धारयन्‌। ऋ०वे० १०.८१.४४; वा०सं० १७.२०४; तै०सं० ४.६.२.५४; मै०सं० २.१०.२४: १३३.५; का०सं० १८.२४; तै०ब्रा०
२.८.९.६४।
यद्‌ अध्रिगावो अध्रिगू। ऋ०वे० ८.२२.१११।
यद्‌ अध्रियत तद्‌ घृतम्‌ अभवत्‌। तै०सं० २.३.१०.१३। देखें- यद्‌ अघ्रियत।
यद्‌ अनूचीन्द्रम्‌ ऐः। अ०वे० १०.१०.१०१।
यद्‌ अनेन यज्ञेन जेष्यामोऽनेन सत्त्रेण (का०श्रौ०सू० पशुबन्धेन) तन्‌ नः सह। शत०ब्रा० ४.६.८.१५; का०श्रौ०सू० १२.२.८।
यद्‌ अनेन हविषाशास्ते तद्‌ अश्यात्‌ (आ०श्रौ०सू० अस्याम्‌ !)। मै०सं० ४.१३.९: २१२.१०; शत०ब्रा० १.९.१.१६; तै०ब्रा० ३.५.१०.५; आ०श्रौ०सू०
१.९.५; शां०श्रौ०सू० १.१४.१८।
यद्‌ अन्तरं तद्‌ बाह्यम्‌। अ०वे० २.३०.४१।
यद्‌ अन्तरा द्यावापृथिवी। अ०वे० १०.८.३९१।
यद्‌ अन्तरा परावतम्‌। ऋ०वे० ३.४०.९१; अ०वे० २०.६.९१; मै०सं० ४.१२.३१: १८४.११।
यद्‌ अन्तरा पितरं मातरं च। ऋ०वे० १०.८८.१५४; वा०सं० १९.४७४; मै०सं० २.३.८४: ३६.१५; का०सं० १७.१९४; ३८.२४; शत०ब्रा० १२.८.१.२१; १४.९.१.४४; तै०ब्रा० २.६.३.५४; बृह०उप० ६.१.४४।
यद्‌ अन्तरा रोदसी यत्‌ परस्तात्‌। अ०वे० ४.१६.५२।
यद्‌ अन्तरिक्ष आ गतम्‌। ऋ०वे० ५.७३.१४।
यद्‌ अन्तरिक्ष आ गहि। ऋ०वे० ८.९७.५४।
यद्‌ अन्तरिक्षं रजसो विमानम्‌। अ०वे० ९.३.१५३। तुल०- यो अन्तरिक्षे।
यद्‌ अन्तरिक्षं तद्‌ उ मे पिताभूत्‌ (वा०सं०का० पितास)। वा०सं० ८.९२; वा०सं०का०८.६.२२; तै०सं० ३.५.५.१३; मै०सं० १.३.२६४: ३९.१०; शत०ब्रा०
४.४.२.१४२।
यद्‌ अन्तरिक्षं पृथिवीम्‌ उत द्याम्‌। अ०वे० ६.१२०.११; तै०सं० १.८.५.३१; मै०सं० १.१०.३१: १४३.१; ४.१४.१७१: २४५.१; का०सं० ९.६१; तै०ब्रा० ३.७.१२.४१; तै०आ० २.६.२१; आ०श्रौ०सू० २.७.१११. प्रतीकः यद्‌ अन्तरिक्षम्‌। तै०आ० २.३.२; आप०श्रौ०सू० १.१०.९; ८.१६.१४; मा०श्रौ०सू० १.७.६.४९।
यद्‌ अन्तरिक्षस्य। आ०श्रौ०सू० ५.९.९; मा०श्रौ०सू० १.५.३.१०. का ऊह यत्‌ पृथिव्या अनामृतम्‌। तुल०- अगला
यद्‌ अन्तरिक्षस्य यद्‌ दिवः। का०सं० ७.१२१. तुल०- पूर्व
यद्‌ अन्तरिक्षे पतथः पुरुभूजा। ऋ०वे० ८.१०.६१।
यद्‌ अन्तरिक्षे पतयन्ति पर्णिनः। ऋ०वे० ६.४६.११३।
यद्‌ अन्तरिक्षे यद्‌ दिवि। ऋ०वे० ८.९.२१; अ०वे० २०.१३९.२१।
यद्‌ अन्तः समुद्रे कवयो वदन्ति। महाना० उप० १.३३। देखें- यम्‌ अन्तः।
यद्‌ अन्ति यच्‌ च दूरके। ऋ०वे० ९.६७.२११; ऐ०आ० ३.२.४.८; आ०ध०सू० १.१.२.२।
यद्‌ अन्नम्‌ अग्निर्‌ बहुधा विराद्धम्‌ (पाठभेद- ’विराजम्‌, विरुद्धम्‌‘) प्राणा०उप० ११. तुल०- अगला।
यद्‌ अन्नम्‌ अद्मि बहुधा विरूपम्‌। अ०वे० ६.७१.११; तै०आ० २.६.२१. प्रतीकः यद्‌ अन्नम्‌। वैता०सू० ४.१६; कौशि०सू० ४५.१७; ५७.२९. तुल०-
पूर्व का
यद्‌ अन्नम्‌ अद्‌म्य्‌ अनृतेन देवाः। अ०वे० ६.७१.३१; तै०आ० २.६.२१।
यद्‌ अन्नम्‌ अद्यते नक्तम्‌ (हि०गृ०सू० सायम्‌)। आ०श्रौ०सू० १०.१३.१११; हि०गृ०सू० १.१७.४१. देखें- यत्‌ स्वप्ने।
यद्‌ अन्नेनातिरोहति। ऋ०वे० १०.९०.२४; आ०सं० ४.६४; वा०सं० ३१.२४; तै०आ० ३.१२.१४। देखें- यद्‌ अन्येनाभवत्‌।
यद्‌ अन्यकृतम्‌ आरिम। तै०ब्रा० ३.७.१२.२४; तै०आ० २.३.१४।
यद्‌ अन्ययास्फिग्याक्षाम्‌ अवस्थाः। ऋ०वे० ३.३.२.११४; शत०ब्रा० ४.५.३.३।
यद्‌ अन्यरूपः समिथे बभूथ। ऋ०वे० ७.१००.६४; सा०वे० २.९७.५४; तै०सं० २.२.१२.५५४; मै०सं० ४.१०.१४: १४४.५; नि० ५.८४।
यद्‌ अन्यासु वृषभो रोरवीति। ऋ०वे० ३.५५.१७१।
यद्‌ अन्येनाभवत्‌ सह। अ०वे० १९.६.४४। देखें- यद्‌ अन्नेनातिरोहति।
यद्‌ अन्ये शतं याचेयुः। अ०वे० १२.४.२२१।
यद्‌ अपां क्रूरं यद्‌ अमेध्यं यद्‌ अशान्तं तद्‌ अपगच्छतात्‌। तै०आ० १०.१.१३; महाना० उप० ५.१; बौ०ध०सू० २.५.८.६. देखें- अगला
यद्‌ अपां घोरं यद्‌ अपां क्रूरं यद्‌ अपाम्‌ अशान्तम्‌ अति तत्‌ सृजामि। सा०मं०ब्रा० १.७.२. प्रतीकः यद्‌ अपां घोरं यद्‌ अपां क्रूरं यद्‌ अपाम्‌
अशान्तम्‌। गो०गृ०सू० ३.४.१५; यद्‌ अपाम्‌। खा०गृ०सू० ३.१.१४. देखें- पूर्व का
यद्‌ अपामृक्षच्‌ छकुनिः। आ०श्रौ०सू० ९.१७.४१. देखें- यद्‌ अवामृक्षच्‌ छकुनिः।
यद्‌ अपाम्‌ ओषधीनाम्‌। ऋ०वे० १.१८७.८१; का०सं० ४०.८१।
यद्‌ अपूर्वं यक्षम्‌ अन्तः प्रजानाम्‌। वा०सं० ३४.२३।
यद्‌ अप्रवीता दधते ह गर्भम्‌। ऋ०वे० ४.७.९३।
यद्‌ अप्सरद्‌ रोरुपरस्य (आ०श्रौ०सू० अप्सरपरस्य) खादति। का०सं० ३५.१४२; आ०श्रौ०सू० १४.२९.३२. देखें- यद्‌ उत्तरद्राव्‌।
यद्‌ अप्सश्‌ चकृमा वयम्‌। मै०सं० १.१०.२४: १४२.१; का०सं० ९.४४।
यद्‌ अप्सु ते सरस्वति। तै०ब्रा० २.५.८.६१; आप०श्रौ०सू० ४.१४.४१; मा०श्रौ०सू० १.४.३.१०१।
यद्‌ अप्सु यद्‌ वनस्पतौ। ऋ०वे० ८.९.५१; अ०वे० २०.१३९.५१।
यद्‌ अब्रवं प्रथमं वां वृणानः। ऋ०वे० १.१०८.६१।
यद्‌ अभ्रियां वाचम्‌ उदीरयन्ति। ऋ०वे० १.१६८.८²
यद्‌ अमीशां अदो मनः (तै०आ० अदः प्रियम्‌)। अ०वे० १९.५२.४३; तै०आ० ३.१५.२३।
यद्‌ अमुष्णीतम्‌ अवसं पणिं गाः (तै०ब्रा० गोः) ऋ०वे० १.९३.४२; तै०ब्रा० २.८.७.१०२।
यद्‌ अयातं वहतुं सूर्यायाः। तै०सं० ४.७.१५.४१; मै०सं० ३.१६.५१: १९१.८; का०सं० २२.१५१।
यद्‌ अयातं शुभस्‌ पती। ऋ०वे० १०.८५.१५१; अ०वे० १४.१.१५१।
यद्‌ अयातं दिवोदासाय वर्तिः। ऋ०वे० १.११६.१८१।
यद्‌ अयात्‌ सूर्या गृहम्‌। ऋ०वे० १०.८५.१०४। देखें- आगे।
यद्‌ अयात्‌ सूर्या पतिम्‌। ऋ०वे० १०.८५.७४; अ०वे० १४.१.६४, १०४। देखें- पूर्व का
यद्‌ अयुक्था अरुषा रोहिता रथे। ऋ०वे० १.९४.१०१।
यद्‌ अरण्यानि प्रजापतिः। आप०श्रौ०सू० २१.१२.३१।
यद्‌ अर्जन सारमेय। ऋ०वे० ७.५५.२१. तुल०- बृहदा० ६.१३(ब)।
यद्‌ अर्यमन्‌ भय आ चिन्‌ मयोभु। ऋ०वे० २.२७.५२।
यद्‌ अर्वाचीनं त्रैहायणात्‌। अ०वे० १०.५.२२१. प्रतीकः यद्‌ अर्वाचीनम्‌। कौशि०सू० ४६.५०।
यद्‌ अर्वावति वृत्रहन्‌। ऋ०वे० ८.१३.१५२; ९७.४२; सा०वे० १.२६४२।
यद्‌ अर्वावत्य्‌ अश्विना। ऋ०वे० ५.७३.१२।
यद्‌ अल्पिका स्वल्पिका। अ०वे० २०.१३६.३१।
यद्‌ अवदानानि तेऽवद्यन्‌। तै०ब्रा० ३.७.५.५१; आ०श्रौ०सू० २.१९.६१; मा०श्रौ०सू० १.३.२.१३१।
यद्‌ अवामृक्षच्‌ छकुनिः। का०सं० ३५.४१; मा०श्रौ०सू० ३.५.१५१. देखें- यद्‌ अपामृक्षच्‌।
यद्‌ अवामृक्षच्‌ (आ०श्रौ०सू० अवालिक्षच्‌) छ्‌वपात्‌। का०सं० ३५.४१; आ०श्रौ०सू० ९.१७.५१।
यद्‌ अविद्वान्‌ यच्‌ च विद्यांश्‌ चकार। आ०श्रौ०सू० २.२.३२; शां०श्रौ०सू० २.६.६२; आप०श्रौ०सू० ६.१.७२; मा०श्रौ०सू० १.६.१.३२; आ०मं०पा०
२.१५.१२२।
यद्‌ अव्य एषि सानवि। ऋ०वे० ९.५०.२३; सा०वे० २.५५६३।
यद्‌ अशीर्ष्णी तद्‌ लप्स्यसि। मा०गृ०सू० २.११.११४।
यद्‌ अशुद्धः पराजघान तद्‌ व एतेन शुन्धन्ताम्‌। का०सं० १.५. देखें- नीचे- यद्‌ वोऽशुद्ध।
यद्‌ अश्नामि बलं कुर्वे। अ०वे० ६.१३५.११. प्रतीकः यद्‌ अश्नामि। कौशि०सू० ४७.२०।
यद्‌ अश्नासि यत्‌ पिबसि। अ०वे० ८.२.१९१।
यद्‌ अश्वस्य क्रविषो मक्षिकाश। ऋ०वे० १.१६२.९१; वा०सं० २५.३२१; तै०सं० ४.६.८.३१; मै०सं० ३.१६.११: १८२.१४;। का०सं०अश्व० ६.४१।
यद्‌ अश्वान्‌ धूर्ष पृषतीर्‌ अयुग्ध्वम्‌। ऋ०वे० ५.५५.६१।
यद्‌ अश्वाय वास उपस्तृणन्ति। ऋ०वे० १.१६२.१६१; वा०सं० २५.३९१; तै०सं० ४.६.९.२१; मै०सं० ३.१६.११: १८३.६;। का०सं०अश्व० ६.५१.
प्रतीकः यद्‌ अश्वाय वासः। शां०श्रौ०सू० १६.३.२६।
यद्‌ अश्विना ऊहथुर्‌ भूज्युम्‌ अस्तम्‌। ऋ०वे० १.११६.५३।
यद्‌ अश्विना पृछमानाव्‌ अयातम्‌। ऋ०वे० १०.८५.१४¹, अ०वे० १४.१.१४¹। तुल०- बृहदा० ७.१२४।
यद्‌ अश्विना वहथः सूरिम्‌ आ वरम्‌। ऋ०वे० १.११९.३⁴
यद्‌ असर्पत्‌ (का०सं० ०पस्‌) तत्‌ सर्पिर्‌ अभवत्‌ (का०सं० ०वः; मै०सं० छो़डती है अभवत्‌)। तै०सं० २.३.१०.१२; मै०सं० २.३.४२: ३१.१;
२.३.५२: ३२.१९; का०सं० ११.७२. प्रतीकः यद्‌ असर्पतिः। का०सं० ११.८।
यद्‌ असाव्‌ अमुतो देवाः। अ०वे० ५.८.३१।
यद्‌ असुरस्य जठराद्‌ अजायत। ऋ०वे० ३.२९.१४४।
यद्‌ अस्मभ्यम्‌ इति द्रवत्‌। शां०श्रौ०सू० १७.१२.४४।
यद्‌ अस्मासु दुष्वप्न्यम्‌। अ०वे० १९.४५.२१; ५७.५१।
यद्‌ अस्मिन्‌ यज्ञेऽन्तरगाम। आप०श्रौ०सू० ३.११.२१।
यद्‌ अस्मृति चकृम किं चिद्‌ अग्ने। अ०वे० ७.१०६.११. प्रतीकः यद्‌ अस्मृति। वैता०सू० १२.५; १६.८; कौशि०सू० ६.२; ४६.२४।
यद्‌ अस्य कर्मणोऽत्यरीरिचम्‌। आप०श्रौ०सू० ३.१२.११; आ०गृ०सू० १.१०.२३१; आप०गृ०सू० १.२.७१; हि०गृ०सू० १.३.७१; ८.१६; ९.७; १७.६;
१८.५; २६.१४; २७.१; २८.१; २.१.३; २.२; ४.१०; ५.२; ६.२. देखें- यद्‌ कर्मणात्य्‌।
यद्‌ अस्य गुष्पितं (अ०वे० क्षेत्रियं; आ०श्रौ०सू० गुल्फितं) हृदि। अ०वे० ३.७.२४; मै०सं० १.२.२४: ११.८; आप०श्रौ०सू० १०.१०.३२; १३.७.१६४।
यद्‌ अस्य धामनि प्रिये। ऋ०वे० ८.१२.३२१।
यद्‌ अस्य पारे रजसः (मै०सं० रजसो महः)। तै०सं० ४.२.५.२१; मै०सं० २.७.१२१: ९१.४; ३.२.४१: २०.७; का०सं० १६.१२१; २०.२; तै०ब्रा०
३.७.८.११; आ०श्रौ०सू० ९.१७.६; १६.१५.७; १६.१; मा०श्रौ०सू० ६.१.५ (द्वितीयांश); बौ०ध०सू० २.१०.१७.३३।
यद्‌ अस्य पूर्वम्‌ अपरं तद्‌ अस्य। ऐ०ब्रा० ३.४३.५१; जै०ब्रा० १.२५८१।
यद्‌ अस्य मन्युर्‌ अधिनीयमानः। ऋ०वे० १०.८९.६३।
यद्‌ अस्य मन्युर्‌ अध्वनीत्‌। ऋ०वे० ८.६.१३१।
यद्‌ अस्य वातो अनुवाति शोचिः। ऋ०वे० ४.७.१०२. तुल०- यदा ते वातो।
यद्‌ अस्य हृतं विहृतं यत्‌ पराभृतम्‌। अ०वे० ५.२९.५१।
यद्‌ अस्या अंहुभेद्याः (ला०श्रौ०सू० अणुहोद्‌भ्याः)। अ०वे० २०.१३६.११; वा०सं० २३.२८१; गो०ब्रा० २.६.१५; शत०ब्रा० १३.५.२.७; आ०श्रौ०सू०
८.३.२८; शां०श्रौ०सू० १२.२४.२.२१; १६.४.३; वैता०सू० ३२.३१; ला०श्रौ०सू० ९.१०.५१. आहनस्याः की तरह निर्देशित। ऐ०ब्रा० ६.३६.४; कौ०ब्रा० ३०.५; आ०श्रौ०सू० ८.३.२८; शां०श्रौ०सू० १२.२४.१; ऋ०वि० ३.२४.४।
यद्‌ अस्याः कस्मै चिद्‌ भोगाय। अ०वे० १२.४.७१।
यद्‌ अस्याः पल्पूलनम्‌। अ०वे० १२.४.९१।
यद्‌ अस्या गोपतौ सत्याः। अ०वे० १२.४.८१।
यद्‌ अस्याग्रे ब्रह्मणा शुष्मम्‌ ऐरयः। ऋ०वे० २.१७.३२।
यद्‌ अस्यां जायते पुनः। अ०वे० ७.१३.१०२; शां०श्रौ०सू० १५.१७२।
यद्‌ अस्यां महि दिवि जातं प्रशस्तम्‌। पा०गृ०सू० १.५.११३।
यद्‌ अस्यार्धं कतमः स केतुः। अ०वे० १०.८.१३४; ११.४.२२४।
यद्‌ अस्यार्धं क्व तद्‌ बभूव। अ०वे० १०.८.७४।
यद्‌ अस्योर्विया दीर्घयाथे। ऋ०वे० ५.४५.९२।
यद्‌ अस्रवन्‌ (पर्दे अश्रवन्‌) पशव उद्यमानम्‌। अ०वे० ७.६६.१३।
यद्‌ अहं वाजयन्न्‌ इमा। तै०सं० ४.२.६.२१; का०सं० १६.१३१. देखें- यद्‌ इमा वा०।
यद्‌ अहं वेद तद्‌ अहं धारयाणि। तै०आ० ४.४२.५४।
यद्‌ अहं गोपतिः स्याम्‌। ऋ०वे० ८.१४.२३; अ०वे० २०.२७.२३; सा०वे० २.११८५३।
यद्‌ अहं देवयजनं वेद तस्मिंस्‌ त्वा देवयजन आ क्षिणोमि (श०ब्रा० तस्मिंस्‌ त्वा वृश्चानि)। श०ब्रा० २.१०; आप०श्रौ०सू० १०.२.१०।
यद्‌ अहं धनेन प्रपणंश्‌ चरामि। आ०मं०पा० २.२२.४१ (आ०गृ०सू० ८.२३.५). देखें- यद्‌ वो देवाः, तथा येन धनेन।
यद्‌ अहं ब्रवीमि तत्‌ सत्यम्‌ अधरो मत्‌ पद्यस्व। पा०गृ०सू० ३.१३.६।
यद्‌ अहर्‌-अहर्‌ अभिगच्छामि तस्माद्‌ एनम्‌ एव दये। अ०वे० १६.७.११।
यद्‌ अहा नक्तम्‌ आतिरः। ऋ०वे० ४.३०.३३।
यद्‌ अहनात्‌ कुरुते पापम्‌। तै०आ० (आ०) १०.३४३। तुल०- अगला
यद्‌ अहना पापम्‌ अकार्षम्‌। तै०आ० १०.२४.११; महाना० उप० १४.३१. तुल०- पूर्व का
यद्‌ कदा च मीढुषे। सा०वे० १.२८८१।
यद्‌ कदा च सुनवाम सोमम्‌। ऋ०वे० ३.५३.४३।
यद्‌ करस्‌ तद्‌ उश्मसि। ऋ०वे० ८.८०.९२।
यद्‌ अकूतम्‌। मा०गृ०सू० १.१०.९; २.२.१५।
यद्‌ अकूतात्‌ समसुस्रोद्‌ धृदो वा। वा.सं.१८.५८१; तै०सं० ५.७.७.११; का०सं० ४०.१३१; शत०ब्रा० ९.५.१.४५. प्रतीकः यद्‌ आकूतात्‌।
आप०श्रौ०सू० १३.२४.१७; १७.२३.११; का०श्रौ०सू० १८.६.२२।
यदा कृणोषि नदनुं सम्‌ ऊहसि। ऋ०वे० ८.२१.१४३; अ०वे० २०.११४. २३; सा०वे० २.७४०३।
यदा केशान्‌ अस्थि स्नाव। अ०वे० ११.८.१११।
यद्‌ आक्षिषुर्‌ दिव्यम्‌ अज्मम्‌ अश्वाः। ऋ०वे० १.१६३.१०४; वा०सं० २९.२१४; तै०सं० ४.६.७.४४;। का०सं०अश्व० ६.३४; नि० ४.१३४।
यद्‌ आगछात्‌ पथिभिर्‌ देवयानैः। वा०सं० १८.६०३; तै०सं० ५.७.७.१३; का०सं० ४०.१३३; शत०ब्रा० ९.५.१.४७३; तै०ब्रा० ३.७.१३.४३। देखें- य आगछात्‌।
यदा गच्छात्य्‌ असुनीतिम्‌ एताम्‌। ऋ०वे० १०.१६.२३; तै०आ० ६.१.४३। देखें- यदो गछात्य्‌।
यदा गार्हपत्यम्‌ असपर्यैत्‌। अ०वे० १४.२.२०१।
यदा घोरासो अमृतत्वम्‌ आशत। ऋ०वे० १०.९२.३३।
यदा चरिष्णू मिथुनाव्‌ (मै०सं० ०ना) अभूताम्‌। ऋ०वे० १०.८८.११३; मै०सं० ४.१४.१४३: २३९.१८; नि० ७.२९३।
यद्‌ आजिं यात्य्‌ आजिकृत्‌। ऋ०वे० ८.४५.७१।
यद्‌ आञ्जनं त्रैककुदम्‌। अ०वे० ४.९.९१; तै०आ० ६.१०.२१; आ०मं०पा० २.८.१११ (आप०गृ०सू० ५.१२.११); हि०गृ०सू० १.११.५१।
यद्‌ आततम्‌ अव तत्‌ तनु। अ०वे० ७.९०.३३।
यद्‌ ते मर्तो अनु भोगम्‌ आनट्‌ (वा०सं०का० आनल्‌)। ऋ०वे० १.१६३.७३; १०.७.२३; वा०सं० २९.१८३; वा०सं०का०३१.३०३; का०सं०अश्व० ६.३३; तै०सं०
४.६.७.३३; नि० ६.८।
यदा ते मारुतीर्‌ विशः। ऋ०वे० ८.१२.२९१।
यदा ते वातो अनुवाति शोचिः। ऋ०वे० १०.१४२.४३। तुल०- यद्‌ अस्य वातो
यदा ते विष्णुर्‌ ओजसा। ऋ०वे० ८.१२.२७१।
यदा ते हर्यता हरी। ऋ०वे० ८.१२.२८१।
यद्‌ आत्मनि तन्वो मे विरिष्टम्‌। अ०वे० ७.५७.१३।
यदा त्वम्‌ अभिवर्षसि। प्रश०उप०। २.१०१. देखें- यदा प्राणो।
यदा त्वं प्राण जिन्वसि। अ०वे० ११.४.१४३, १६४।
यदा त्वष्टा व्यतृणत्‌। अ०वे० ११.८.१८१।
यदा दाता प्रमीयेत। मा०श्रौ०सू० ११.१.११।
यदा आदाव्‌ उदेति। तै०ब्रा० ३.१०.३.१२।
यद्‌ आदित्येभिर्‌ ऋभूभिः सजोषसा। ऋ०वे० ८.९.१२३; अ०वे० २०.१४१.२३।
यद्‌ आदित्यैर्‌ हूयमाना। अ०वे० १०.१०.९१।
यद्‌ आदीध्ये न दविषाण्य्‌ एभिः। ऋ०वे० १०.३४.५१।
यदा दुग्धं वरुणो वष्ट्‌य्‌ आद्‌ इत्‌। ऋ०वे० ५.८५.४२।
यद्‌ आद्यं यद्‌ अनाद्यम्‌। अ०वे० ८.२.१९३।
यदा नः सूनृतावतः। ऋ०वे० १.८२.१३। देखें- कदा इत्यादि।
यदानुन्मदितोऽसति। अ०वे० ६.१११.१४, ३४।
यद्‌ आन्त्रं याश्‌ च ते गुदाः। अ०वे० १०.९.१६२।
यद्‌ आन्त्रेषु गवीन्योः। अ०वे० १.३.६१।
यद्‌ आ पशुं न गोपाः करामहे। ऋ०वे० १०.२३.६४।
यद्‌ आपिपेष मातरम्‌ (तै०ब्रा० मातरं पितरम्‌)। वा०सं० १९.१११; शत०ब्रा० १२.७.३.२११; तै०ब्रा० ३.७.१२.४१. प्रतीकः यद्‌ आपिपेष। तै०आ० २.३.१;
का०श्रौ०सू० १९.२.२८।
यद्‌ आपीतासो अंशवः। ऋ०वे० ८.९.१९१; अ०वे० २०.१४२.४१।
यद्‌ आपो अघ्न्या (तै०सं०। तै०ब्रा० अघ्निया) इति (तै०सं०। मै०सं०। का०सं०। तै०ब्रा०। ला०श्रौ०सू० छो़डते हैं इति)। अ०वे० ७.८३.२३;
१९.४४.९१; वा०सं० २०.१८१; तै०सं० १.३.११.१३; मै०सं० १.२.१८३: २८.५; का०सं० ३.८३; ३८.५१; शत०ब्रा० १२.९.२.४१; तै०ब्रा० २.६.६.२१; आ०श्रौ०सू० ३.६.२४३; शां०श्रौ०सू० ८.१२.११३; ला०श्रौ०सू० ५.४.६३। तुल०- यद्‌ आहुर्‌।
यद्‌ आपो नक्तं दुरितं चराम। तै०ब्रा० ३.७.१२.६१. प्रतीकः यद्‌ आपः। तै०आ० २.३.१।
यदा पराणो अभ्यवर्र्षीत्‌। अ०वे० ११.४.५१; १७१. देखें- यदा त्वम्‌ अभि०
यद्‌ आबध्नन्‌ दाक्षायणा हिरण्यम्‌। ऋ० खि० १०.१२८.९१; अ०वे० १.३५.११; वा०सं० ३४.५२१. प्रतीकः यद्‌ आबध्नन्‌। कौशि०सू० ११.१९;
५२.२०।
यदा भङ्ग्यश्विनौ वदतः। आप०श्रौ०सू० २१.२०.३१।
यदा भारं तन्द्रयते स भर्तम्‌। तै०आ० ३.१४.१३, ४३।
यद्‌ आभ्याम्‌ इन्द्रो अदधाद्‌ भागधेयम्‌। तै०ब्रा० ३.७.५.१२४; आप०श्रौ०सू० २.२०.६४।
यद्‌ आभ्यो अरदो गातुम्‌ इन्द्र। ऋ०वे० ६.३०.३२।
यद्‌ आमयति निष्‌ कृथ (तै०सं०। मै०सं०। का०सं० कृत)। ऋ०वे० १०.९७.९४; वा०सं०१२.८३४; तै०सं० ४.२.६.३४; मै०सं० २.७.१३⁴, ९३.१४। का०सं०
१६.१३⁴।
यदा महः संवरणाद्‌ (का०सं० ०ने) व्य्‌ अस्थात्‌। ऋ० ७.३.२²। सा०वे २.५७०ब। वा०सं० १५.६२²। तै०सं० ४.४.३.३२; मै०सं० २.८.१४२: ११८.९; का०सं० १७.१०२; कौ०ब्रा० २६.११; शत०ब्रा० ८.७.३.१२२।
यदा मह्यं दीधरो भागम्‌ इन्द्र। ऋ०वे० ८.१००.१३।
यदा मागन्‌ प्रथमजा ऋतस्य। ऋ०वे० १.१६४.३७३; अ०वे० ९.१०.१५३।
यदा यमस्य सादने। आप०ध०सू० २.६.१३.६३।
यदा यमो भवति हर्म्ये हितः। ऋ०वे० १०.११४.१०४।
यदायुक्त त्मना स्वाद्‌ अधि ष्णुभिः। ऋ०वे० ५.८७.४३।
यदारम्‌ अक्रन्न्‌ ऋभवः पितृभ्याम्‌। ऋ०वे० ४.३३.२१।
यदाराघटी वरदः (आप०श्रौ०सू० यदा राखाट्‌यौ वदतः)। वैता०सू० ३४.९१; आ०श्रौ०सू० २१.२०.३१. देखें- यद्‌ अद्याराध्यं।
यद्‌ आरुणीषु तविषीर्‌ अयुग्ध्वम्‌। ऋ०वे० १.६४.७४।
यदा वः पृश्निमातरः। अ०वे० ८.७.२१३।
यदा वज्रं हिरण्यम्‌ इद्‌ अथा रथम्‌। ऋ०वे० १०.२३.३१; अ०वे० २०.७३.४१।
यदावधीर्‌ वि पुरः शम्बरस्य। ऋ०वे० १.१०३.८२।
यदा वलस्य पीयतो जसुं भेत्‌। ऋ०वे० १०.६८.६१; अ०वे० २०.१६.६१।
यदावाख्यच्‌ चमसाञ्‌ चतुरः कृतान्‌। ऋ०वे० १.१६१.४३; कौ०ब्रा० २५.९।
यदावाख्यत्‌ समरणम्‌ ऋघावत्‌। ऋ०वे० १०.२७.३३।
यदा वाजम्‌ असनद्‌ विश्वरूपम्‌। ऋ०वे० १०.६७.१०१; अ०वे० २०.९१.१०१; मै०सं० ४.१२.११: १७८.१।
यदा वाजस्य गोमतः। सा०वे० २.१७९३। देखें- यदी इत्यादि।
यद्‌ आविर्‌ यद्‌ अपीच्यम्‌। ऋ०वे० ८.४७.१३१।
यदा वीरस्य रेवतो दुरोणे। ऋ०वे० ७.४२.४१।
यदा वृतं नदीवृतम्‌। ऋ०वे० ८.१२.२६१।
यदा वृत्रम्‌ अतरञ्‌ शूरा (तै०ब्रा० अतरच्‌ छूर) इन्द्रः। मै०सं० ४. १४.१३३ (द्वितीयांश): २३६.७,११; तै०ब्रा० २.८.३.७३, ८३।
यदा वृत्राणि जङ्घनत्‌। ऋ०वे० ४.२४.१०३।
यद्‌ आशवः पद्याभिष्‌ तित्रतो रजः। ऋ०वे० २.३१.२३।
यद्‌ आशसा निशसा यत्‌ पराशसा। तै०ब्रा० ३.७.१२.४१. प्रतीकः यद्‌ आशसा। तै०आ० २.३.१. देखें- अगला तथा अवशसा।
यद्‌ आशसा निःशसाभिशसा। ऋ०वे० १०.१६४.३१. देखें- पूर्व, का तथा अवशसा।
यद्‌ आशसा वदतो मे विचुक्षुभे। अ०वे० ७.५७.११. प्रतीकः यद्‌ आशसा। कौशि०सू० ४६.६।
यद्‌ आशीर्दा दंपती वामम्‌ अश्नुतः। वा०सं० ८.५२. देखें- यम्‌ आशिरा।
यद्‌ आशुभिः पतस्‌ योजना पुरु। ऋ०वे० २.१६.३४।
यदा शृतं कृणवो (तै०आ० करवो) जातवेदः। ऋ०वे० १०.१६.१३; अ०वे० १८.२.५१; तै०आ० ६.१.४३।
यदा सत्यं कृणुते मन्युम्‌ इन्द्रः। ऋ०वे० ४.१७.१०३; मै०सं० ४.१४.१२३: २३५.६; तै०ब्रा० २.८.३.३३।
यद्‌ आसन्द्याम्‌ उपधाने। अ०वे० १४.२.६५१. प्रतीकः यद्‌ आसन्द्याम्‌। कौशि०सू० ७५.२६।
यदा समर्यं व्य्‌ अचेद्‌ ऋघावा। ऋ०वे० ४.२४.८१।
यदा सर्वे प्रमुच्यन्ते। शत०ब्रा० १४.७.२.९१; बृह०उप० ४.४.९१; कठ०उ० ६.१४१।
यदा सहस्रम्‌ अभि षीम्‌ अयोधीत्‌। ऋ०वे० ४.३८.८३।
यद्‌ आसाम्‌ अग्रं प्रवताम्‌ इनक्षसि। ऋ०वे० १०.७५.४४।
यद्‌ आसिञ्चा ओषधीभिः पुनीतात्‌। ऋ०वे० १०.३०.५४।
यद्‌ आसुतेः क्रियमाणायाः। अ०वे० ३.७.६१।
यद्‌ आसु मर्तो अमृतासु निस्पृक्‌। ऋ०वे० १०.९५.९१।
यदा सूर्यम्‌ अमुम्‌ दिवि। ऋ०वे० ८.१२.३०१।
यदा स्तोतृभ्यो महि गोत्रा रुजासि। तै०ब्रा० ३.७.११.५३; तै०आ० ४.५.६३; ४२.५३; आप०श्रौ०सू० ३.१२.१३।
यद्‌ आस्थानात्‌ प्रच्युतो वेनसि त्मना। तै०ब्रा० ३.७.१३.१२।
यदा स्थाम जिघांसति। अ०वे० १२.४.२९४, ३०२।
यदा स्थूलेन पससा। अ०वे० २०.१३६.२१; शां०श्रौ०सू० १२.२४.२.३१।
यद्‌ आहुर्‌ अघ्न्या इति। वा०सं० ६.२२३; शत०ब्रा० ३.८.५.१०३। तुल०- यद्‌ आपो अघ्न्या।
यद्‌ आहुश्‌ चक्षुर्‌ अदिताव्‌ अनन्तम्‌। पं०वि०ब्रा० १.५.१९३। तुल०- दीर्घं यच्‌ चक्षुर्‌।
यदि कर्तं पतित्वा संशश्रे। अ०वे० ४.१२.७१।
यदि कर्मसु काम्येषु। छा०उप० ५.२.९१।
यदि काः कालिकाद्‌ भयम्‌। ऋ०वे०खि० ७.५५.५२।
यदि कामाद्‌ अपकामात्‌। अ०वे० ९.८.८१।
यदि कालिकदूतस्य। ऋ०वे०खि० ७.५५.५१।
यदि क्लोशम्‌ अनु ष्वणि। ऋ०वे० ६.४६.१४२।
यदि क्षितायुर्‌ यदि वा परेतः। ऋ०वे० १०.१६१.२१; अ०वे० ३.११.२१; २०.९६.७१।
यदि चतुर्वृषोऽसि सृजारसोऽसि। अ०वे० ५.१६.४।
यदि चिन्‌ नु त्वा धना जयन्तम्‌। अ०वे० ५.२.४१. प्रतीकः यदि चिन्‌ नु त्वा। कौशि०सू० १५.६. देखें- इति चिद्‌ धि।
यद्‌ इच्छामि मनसा सकामः। तै०ब्रा० २.५.३.२३।
यदि जाग्रद्‌ यदि स्वपन्‌ (वा०सं०। का०सं०। शत०ब्रा०। तै०ब्रा० स्वप्ने)। अ०वे० ६.११५.२१; वा०सं० २०.१६१; का०सं० ३८.५१; शत०ब्रा० १२.९.२.२;
तै०ब्रा० २.६.६.११. देखें- यदि स्वपन्‌।
यद्‌ इतस्‌ तन्वो मम। सा०वि०ब्रा० १.७.११।
यद्‌ इति माम्‌ अतिमन्यध्वम्‌। हि०गृ०सू० १.१४.४१. देखें- यदि मां
यदि ते मन उद्युतम्‌। अ०वे० ६.१११.२२।
यद्‌ इत्थम्‌ एकम्‌-एकम्‌ इत्‌। ऋ०वे० ८.७०.१४२।
यदि त्रैवृषोऽसि सृजारसोऽसि। अ०वे० ५.१६.३।
यदि त्वम्‌ अत्र (वै०सू० त्वं तत्र) मनसा जगन्थ। वा०सं० २३.४९२; आ०श्रौ०सू० १०.९.२२; शां०श्रौ०सू० १६.६.१२; वै०सू० ३७.१२. देखें- यद्‌-यत्‌
त्वम्‌।
यद्‌ इदं हृदयं मम। सा०मं०ब्रा० १.३.९३।
यदि दक्षिणतो वदात्‌। तै०आ० ४.३२.१३।
यद्‌ इदं दिवो यद्‌ अदः पृथिव्याः। तै०ब्रा० १.२.१.२१, २३१; आप०श्रौ०सू० ५.१.७१; १५.५१. देखें नीचे- यद्‌ अदो दिवो।
यद्‌ इदम्‌ अभिदासति। का०सं० २२.१५१. तुल०- यद्‌ इदं माभिशोचति।
यद्‌ इदम्‌ इति हैतिहम्‌। शां०श्रौ०सू० १७.१२.४१।
यद्‌ इदम्‌ पश्यामि चक्षुषा। सा०मं०ब्रा० २.५.१२१।
यद्‌ इदम्‌ माभिशोचति। तै०सं० ४.७.१५.५१; मै०सं० ३.१६.५१: १९१.१६. तुल०- यद्‌ इदम्‌ अभिदासति।
यदि दशवृषोऽसि सृजारसोऽसि। अ०वे० ५.१६.१०।
यदि दिवा यदि नक्तम्‌। वा०सं० १०.१५१; मै०सं० ३.११.१०१: १५७.५; का०सं० ३८.५१; शत०ब्रा० १२.९.२.२; तै०ब्रा० २.४.४.९१; ६.६.११।
यदि देवा दैव्येनेदृग्‌ आर। अ०वे० ४.२७.६२।
यद्‌ इद्‌ द्यावापृथिवी अप्रथेताम्‌। का०सं० १८.२३। देखें- आद्‌ इद्‌ इत्यादि
यद्‌ इद्‌ भूमिं जनयन्‌ विश्वकर्मा। का०सं० १८.२३। देखें नीचे- यतो भूमिं।
यदि द्विवृषोऽसि सृजारसोऽसि। अ०वे० ५.१६.२।
यदि नववृषोऽसि सृजारसोऽसि। अ०वे० ५.१६.९।
यदि नो गां हंसि। अ०वे० १.१६.४१।
यद्‌ इन्द्र चित्र मेहना (सा०वे०। पं०वि०ब्रा० म इह न)। ऋ०वे० ५.३९.११; सा०वे० १.३४५१; २.५२२१; पं०वि०ब्रा० १४.६.४१; आ०श्रौ०सू०
७.८.३; शां०श्रौ०सू० ११.११.१५; १८.१८.८; नि० ४.४१. प्रतीकः यद्‌ इन्द्र चित्र। शां०श्रौ०सू० १२.२६.२०. तुल०- बृहदा० १. ४९।
यद्‌ इन्द्र ते चतस्रः। ऋ०वे० ५.३५.२१; शां०श्रौ०सू० १६.२६.२०।
यद्‌ इन्द्र दिवि पार्ये यद्‌ ऋधक्‌। ऋ०वे० ६.४०.५१।
यद्‌ इन्द्रनाहुषीष्व्‌ आ। ऋ०वे० ६.४६.७१; ८.६.२४२; सा०वे० १.२६.२१; कौ०ब्रा० २३.२; तै०ब्रा० २.७.१३.२२; शां०श्रौ०सू० १०.६.१५।
यद्‌ इन्द्र पूर्वो अपराय शिक्षन्‌। ऋ०वे० ७.२०.७१।
यद्‌ इन्द्र पृतनाज्ये। ऋ०वे० ८.१२.२५१; ऐ०ब्रा० ४.३.२; आ०श्रौ०सू० ६.२.५।
यद्‌ इन्द्र प्राग्‌ अपाग्‌ उदक्‌। ऋ०वे० ८.४.११; ६५.११; अ०वे० २०.१२०. ११; सा०वे० १.२७९१; २.५.८११; ऐ०आ० ५.२.४.२; आ०श्रौ०सू० ७.४.४; शां०श्रौ०सू० १२.४.७; १६.२१.३०; १८.८.१२; वैता०सू० ४२.३.५।
यद्‌ इन्द्र ब्रह्मणस्‌ पते। ऋ०वे० १०.१६४.४१; अ०वे० ६.४५.३१।
यद्‌ इन्द्रम्‌ अजहातन। ऋ०वे० ८.७.३१२।
यद्‌ इन्द्र मन्मशस्‌ त्वा। ऋ०वे० ८.१५.१२१।
यद्‌ इन्द्र मृदयासि नः। ऋ०वे० ८.६.२५३; ४५.३३३; ९३.२८३-३०३; सा०वे० १.१७३३।
यद्‌ इन्द्र यावतस्‌ त्वम्‌। ऋ०वे० ७.३२.१८१; अ०वे० २०.८२.११; सा०वे० १.३१०१; २.११४६१; ऐ०ब्रा० ५.१.१८; कौ०सू० २२.४; आ०श्रौ०सू० ७.१०.८;
वैता०सू० २७.२२; ३३.९. प्रतीकः यद्‌ इन्द्र यावतः। शां०श्रौ०सू० १०.४.९।
यद्‌ इन्द्र राधो अस्ति ते। ऋ०वे० ८.५४ (वा० ६).५१।
यद्‌ इन्द्र वज्रिन्न्‌ ओजसा। ऋ०वे० १.८०.११३।
यद्‌ इन्द्र शासो अव्रतम्‌। सा०वे० १.२९८१।
यद्‌ इन्द्र सर्गे अर्वतः। ऋ०वे० ६.४६.१३१।
यद्‌ इन्द्र हन्तवे मृधः। ऋ०वे० १.१३१.६४; अ०वे० २०.७२.३४।
यद्‌ इन्द्र हव्यो भुवः। ऋ०वे० ८.१.२८४।
यद्‌ इन्द्राग्नी अवमस्यां पृथिव्याम्‌। ऋ०वे० १.१०८.९१।
यद्‌ इन्द्राग्नी उदिता सूर्यस्य। ऋ०वे० १.१०८.१२१।
यद्‌ इन्द्राग्नी जना इमे। ऋ०वे० ८.४०.७१।
यद्‌ इन्द्राग्नी दिवि ष्ठो यत्‌ पृथिव्याम्‌। ऋ०वे० १.१०८.१११।
यद्‌ इन्द्राग्नी परमस्यां पृथिव्याम्‌। ऋ०वे० १.१०८.१०१; नि० १२.३११।
यद्‌ इन्द्राग्नी मदथः स्वे दुरोणे। ऋ०वे० १.१०८.७१।
यद्‌ इन्द्राग्नी यदुषु तुर्वशेषु। ऋ०वे० १.१०८.८१।
यद्‌ इन्द्रादो दाशराज्ञे। अ०वे० २०.१२८.१२१; गो०ब्रा० २.६.१२; शां०श्रौ०सू० १२.१५.१.५१. इन्द्रगाथाः की तरह निर्देशित ऐ०ब्रा० ६.३२.२५ ६६.;
कौ०ब्रा० ३०.५।
यद्‌ इन्द्राहं यथा त्वम्‌। ऋ०वे० ८.१४.११; अ०वे० २०.२७.११; सा०वे० १.१२२१; २.११८४१; ऐ०आ० ५.२.५.२; शां०श्रौ०सू० १८.१३.५; वैता०सू०
३१.२२; ३२.४; सा०वि०ब्रा० १.३.६. प्रतीकः यद्‌ इन्द्राहम्‌। आ०श्रौ०सू० ६.४.१०. तुल०- बृहदा० १.५५. गोसूक्तम्‌ की तरह निदेशित। वा०ध०सू० २८.१४; वि०स्मृ० ५६.१८; ल०अ०सं० ३.१४; वृ०अ०सं० ३.१४।
यद्‌ इन्द्राहन्‌ प्रथमजाम्‌ अहीनाम्‌। ऋ०वे० १.३२.४१; तै०ब्रा० २.५.४.३१।
यद्‌ इन्द्रेण सरथं याथो अश्विना। ऋ०वे० ८.९.१२.अ, अ०वे० २०.१४१.२¹
यद्‌ इन्द्रो अनयद्‌ रितः। ऋ०वे० ६.५७.४१; सा०वे० १.१४८१; का०सं० २३.१११. प्रतीकः यद्‌ इन्द्रो अनयत्‌। सा०वि०ब्रा० २.६.१।
यद्‌ इन्द्रो अपिबच्‌ छचीभिः। वा०सं० १९.३५२; का०सं० ३८.२२; ऐ०ब्रा० ७.३३.३२; ८.२०.४२; शत०ब्रा० १२.८.१.५; तै०ब्रा० १.४.२.३२; २.६.३.२२; आ०श्रौ०सू० ३.९.५२; आ०श्रौ०सू० १९.३.४२. देखें- यम्‌ अस्येन्द्रो।
यद्‌ इन्द्रो वृत्रहा वेद। अ०वे० ५.२५.६३। देखें- इन्द्रो यद्‌ वृत्र०।
यद्‌ इन्‌ न्व्‌ इन्द्रं वृषणं सचा सुते। ऋ०वे० ८.६१.११३।
यद्‌ इन्‌ न्व्‌ इन्द्र पृथिवी दशभुजिः। ऋ०वे० १.५२.१११।
यदि पञ्चवृषोऽसि सृजारसोऽसि। अ०वे० ५.१६.५।
यदि प्रवृद्ध सत्पते। ऋ०वे० ८.१२.८१।
यदि प्रेयुर्‌ देवपुराः। अ०वे० ५.८.६१; ११.१०.१७१।
यदि माम्‌ अतिमन्याध्वै। आ०मं०पा० २.२२.१०१ (आप०गृ०सू० ८.२३.७. देखें- यद्‌ इति
यद्‌ इमा वाजयन्न्‌ अहम्‌। ऋ०वे० १०.९७.१११; वा०सं० १२.८५१; मै०सं० २.७.१३१: ९३.१७. देखें- यद्‌ अहं वा०।
यदि मृत्योर्‌ अन्तिकं नीत एव। ऋ०वे० १०.१६१.२२; अ०वे० ३.११.२२; २०.९६.७२।
यदि मे रारणः सुते। ऋ०वे० ८.३२.६१।
यदि मे शृणवद्‌ धवम्‌। ऋ०वे० ८.६१.१०२।
यदि मे सख्यम्‌ आवरः। ऋ०वे० ८.१३.२११।
यद्‌ इयं कुमार्य्‌ अभिजाता। आ०गृ०सू० १.५.४३।
यदि यामुनम्‌ उच्यसे। अ०वे० ४.९.१०२।
यदि वरुणस्यासि राज्ञो वरुणात्‌ त्वा राज्ञोऽधिक्रीणामि। कौशि०सू० ३३.७. देखें- यदि वारुण्य्‌, तथा यदि असि वारुणी।
यदि वा दधे यदि वा न। ऋ०वे० १०.१२९.७२; मै०सं० ४.१२.१२: १७९.१; तै०ब्रा० २.८.९.६२।
यदि वा नद्यस्‌ तिरः। अ०वे० ७.३८.५२।
यदि वा पुरुषेषिताः। अ०वे० २.१४.५२।
यदि वा पुरुषैः कृता। अ०वे० ५.१४.७२।
यदि वायुस्‌ ततप पुरुषस्य। ऋ०वे० ७.१०.१५२; अ०वे० ८.४.१५२।
यदि वा राज्ञो वरुणस्यासि पुत्रः। अ०वे० १.२५.३२।
यदि वारुण्य्‌ असि वरुणात्‌ त्वा निष्क्रीणामि। आप०गृ०सू० ३.९.५. देखें- अगला तथा नीचे यदि वरुणस्यासि।
यदि वारुण्य्‌ असि वरुणाय त्वा परिक्रीणाम्य्‌ अहं ततः, वसुभ्योऽथवा रुद्रेभ्य आदित्येभ्योऽथवा पुनः। ऋ०वि० ४.११.४.छन्द रूप में देखें- नीचे-
पूर्व का
यदि वाश्मा प्रहृतो जघान। अ०वे० ४.१२.७२।
यदि वासि तिरोजनम्‌। अ०वे० ७.३८.५१।
यदि वासिस्‌ त्रैककुदम्‌। अ०वे० ४.९.१०१।
यदि वासि देवकृता। अ०वे० ५.१४.७१।
यदि वासि न्यर्बदम्‌। अ०वे० १३.४.४५२।
यदि वाहम्‌ अनृतदेव आस (अ०वे० ०देवो अस्मि)। ऋ०वे० ७.१०४.१४१; अ०वे० ८.४.१४१. तुल०- बृहदा० ६.३०।
यदि वीरो अनु ष्यात्‌। सा०वे० १.८२१।
यदि वृक्षाद्‌ अभ्यपप्तत्‌ (हि०गृ०सू० वृक्षाग्राद्‌ अभ्यपतत्‌) फलम्‌ (अ०वे० फलं तत्‌)। अ०वे० ६.१२४.२१; हि०गृ०सू० १.१६.७३। देखें- अगला
यदि वृक्षाद्‌ यद्य्‌ अन्तरिक्षात्‌। आ०म०ब्रा०-२.२२.११¹ (आप०गृ०सू० ८.२३.८)
यदि वृक्षेषु यदि वोलपेषु। अ०वे० ६६.१२।
यदि वेत्थासतो गृहान्‌। तै०आ० १.८.५४।
यदि शोको यदि वाभिशोकः। अ०वे० १.२५.३१।
यदि श्रातो (अ०वे० श्रातं) जुहोतन। ऋ०वे० १०.१७९.१३; अ०वे० ७.७२.१३; आप०श्रौ०सू० १३.३.४; मा०श्रौ०सू० ४.५.४।
यदि षड्‌वृषोऽसि सृजारसोऽसि। अ०वे० ५.१६.६
यद्‌ इष्टं यत्‌ परादानम्‌। तै०सं० ५.७.७.२१. देखें- यद्‌ दत्तं यत्‌।
यदि सप्तवृषोऽसि सृजारसोऽसि। अ०वे० ५.१६.७।
यदि सोमस्यासि राज्ञः सोमात्‌ त्वा राज्ञोऽधिक्रीणामि। कौशि०सू० ३३.८. देखें- अगला- तथा यद्य्‌ असि सौमी।
यदि सौम्य्‌ असि सोमात्‌ त्वा निष्क्रीणामि (ऋ०वि० सोमाय त्वा परिक्रीणाम्य्‌ ओषधिम्‌)। आ०गृ०सू० ३.९.५; ऋ०वि० ४.११.४. देखें- नीचे- पूर्व
का
यदि स्तुतं यदि वाद्य सुष्टुतम्‌। ला०श्रौ०सू० २.१.६१।
यदि स्तुतस्य मरुतो अधीथ। ऋ०वे० ७.५६.१५१।
यदि स्तोतारः शतं यत्‌ सहस्रम्‌। ऋ०वे० ६.३४.३३।
यदि स्तोतुर्‌ मघवा शृणवद्‌ धवम्‌। ऋ०वे० ८.३३.९३; अ०वे० २०.५३.३३; ५७.१३३; सा०वे० २.१०४८३।
यदि स्तोमं मम श्रवत्‌। ऋ०वे० ८.१.१५१।
यदि स्त्री यदि वा पुमान्‌। अ०वे० ५.१४.६१।
यदि स्थ क्षेत्रियाणाम्‌। अ०वे० २.१४.५१।
यदि स्थ तमसावृताः। अ०वे० १०.१.३०१।
यदि स्थ दस्युभ्यो जाताः। अ०वे० २.१४.५३।
यदि स्वपन्‌ यदि जाग्रत्‌। मै०सं० ३.११.१०१: १५७.३. देखें- यदि जाग्रद्‌।
यद्‌ इह घोरं यद्‌ इह क्रूरं यद्‌ ह पापं तच्‌ छान्तं तच्‌ छिवं सर्वम्‌ एव शम्‌ अस्तु नः। अ०वे० १९.९.१४।
यदि हनत्‌ कथं हनत्‌। अ०वे० २०.१३२.१०. देखें- यद्‌ ईं हनत्‌
यदि हुतां यद्य्‌ अहुताम्‌। अ०वे० १२.४.५३१।
यद्‌ इहोनम्‌ अकर्म यद्‌ अत्यरीरिचाम प्रजापतिं तत्‌ पितरम्‌ अप्य्‌ एतु। ऐ०ब्रा० ५.२४.१३; आ०श्रौ०सू० ८.१३.२६; वैता०सू० ३४.२।
यद्‌ ईं वज्रस्य प्रभृतो ददाभ। ऋ०वे० ५.३२.७३।
यद्‌ ईं शृणोत्य्‌ अलकं शृणोति। ऋ०वे० १०.७१.६३; ऐ०आ० ३.२.४.३३; तै०आ० १.३.१३; २.१५.१३।
यद्‌ ईं सबाधः पितरं न पुत्राः। अ०वे० ७.२६.२३; तै०सं० १.४.४६.२३; आप०मं०पा० २.११.८३।
यद्‌ ईं सुक्षत्र प्रभृता मदस्य। ऋ०वे० ५.३२.५३।
यद्‌ ईं सुजातं वृषणो वो अस्ति। ऋ०वे० ७.५६.२१४।
यद्‌ ईं सुता अमन्दिषुः। ऋ०वे० ८.५० (वा० २).२४; अ०वे० २०.५१.४४।
यद्‌ ईं सुतास इन्दवः। ऋ०वे० ८.५० (वा०। २).३१।
यद्‌ ईं सुमित्रा विशो अग्र इन्धते। ऋ०वे० १०.६९.१३।
यद्‌ ईं सुवाते उषसा विरूपे। ऋ०वे० ५.१.४३।
यद्‌ ईं सूर्यं न हरितो वहन्ति। ऋ०वे० १०.३१.८४।
यद्‌ ईं सोमः पृणति दुग्धो अंशुः। ऋ०वे० ३.३६.६४; तै०ब्रा० २.४.३.११४।
यद्‌ ईं सोमा बभ्रुधूता अमन्दन्‌। ऋ०वे० ५.३०.१११।
यद्‌ ईं सोमासः सुषुता अमन्दन्‌। ऋ०वे० ५.३०.१०४।
यद्‌ ईं हनत्‌ कथं हनत्‌। आ०श्रौ०सू० ८.३.१७१. देखें- नीचे- यदि हनत्‌।
यद्‌ ईक्षे तद्‌ वनन्ति मा। अ०वे० १२.१.५८२।
यदी गोभिर्‌ वसायते। ऋ०वे० ९.१४.३३।
यदी घृतं मरुतः प्रुष्णुवन्ति। ऋ०वे० १.१६८.८४।
यदी घृतेभिर्‌ आहुतः। ऋ०वे० ८.१९.२३१; आ०श्रौ०सू० ७.८.१; शां०श्रौ०सू० १२.११.१९।
यद्‌ ईं गछन्त्य्‌ उशतीर्‌ अपिष्ठितम्‌। ऋ०वे० १.१४५.४४।
यद्‌ ईं गणं भजते सुप्रयावभिः। ऋ०वे० ५.४४.१२४।
यद्‌ ईं गणस्य रशनाम्‌ अजीगः। ऋ०वे० ५.१.३१; सा०वे० २.१०९८१।
यद्‌ ईं गृभीततातये। ऋ०वे० ५.७४.४३।
यदी तुञ्जन्ति भूर्णयः। ऋ०वे० ९.१५.३३; सा०वे० २.६१९३।
यदीतो यान्ति संप्रति। तै०आ० १.८.१४।
यदीद अग्ने प्रति त्वं देव हर्याः। ऋ०वे० ५.२.११३; तै०ब्रा० २.४.७.४३।
यदीदं दिवो यदि वा पृथिव्याः। का०सं० ७.१२१. देखें- नीचे- यद्‌ अदो दिवो।
यदीदम्‌ ऋतुकाम्य। गो०ब्रा० १.२.७.७१।
यदीदं मातुर्‌ यदि वा पितुर्‌ नः। अ०वे० ६.११५.३१।
यदीद्‌ अहं युधये संनयानि। ऋ०वे० १०.२७.२१।
यदीद्‌ इदं मरुतो मारुतेन। अ०वे० ४.२७.६१।
यदी देवस्य श्रवसा सदो विदुः। ऋ०वे० ९.७०.२४; सा०वे० २.७७४४।
यदीनृणं (!) संगरो देवतासु। तै०आ० २.६.१२. देखें- यद्य्‌ ऋणं।
यदी पवित्रे अधि मृज्यते हरिः। ऋ०वे० ९.८६.६३; सा०वे० २.२३७३।
यदी भूमिं जनयन्‌ विश्वकर्मा। तै०सं० ४.६.२.४३। देखें- नीचे- यतो भूमिं।
यदी भृगुभ्यः परि मातरिश्वा। ऋ०वे० ३.५.१०३।
यदी ईम्‌ अनु प्रदिवो मध्व आधवे। ऋ०वे० १.१४१.३३।
यदी मन्थन्ति बाहुभिर्‌ वि रोचते। ऋ०वे० ३.२९.६१।
यदी ईम्‌ अर्भे महति वा हितासः। ऋ०वे० ६.५०.४३।
यदी मर्मज्यते धियः। ऋ०वे० ९.४७.४३।
यदी ईम्‌ अह त्रितो दिवि। ऋ०वे० ५.९.५३।
यदी ईमहे अति द्विषः। ऋ०वे० १०.१२६.७४।
यदी मातरो जनयन्त वह्निम्‌। ऋ०वे० ३.३१.२३; नि० ३.६३। खण्डः जनयन्त वह्निम्‌। ऐ०ब्रा० ६.१८.५।
यदी मातुर्‌ उप स्वसा। ऋ०वे० २.५.६१।
यद्‌ ईम्‌ आशुर्‌ वहति देव एतशः। ऋ०वे० ७.६६.१४३।
यद्‌ ईम्‌ इन्द्रं शम्य्‌ ऋक्वाण आशत। ऋ०वे० १.८७.५३।
यद्‌ ईम्‌ इन्द्र श्रवाय्यम्‌। ऋ०वे० ५.३८.२१।
यद्‌ ईम्‌ उप ह्वरते साधते मतिः। ऋ०वे० १.१४१.१३।
यद्‌ ईम्‌ उशन्तम्‌ उशताम्‌ अनु क्रतुम्‌। ऋ०वे० १०.११.३३; अ०वे० १८.१.२०३।
यद्‌ ईम्‌ उशन्न्‌ उशतीर्‌ एत्य्‌ अच्छ। ऋ०वे० १०.३०.६२; का०सं० १३.१६२।
यद्‌ ईम्‌ उश्मसि कर्तवे करत्‌ तत्‌। ऋ०वे० १०.७४.६४; ऐ०ब्रा० ३.२२.४४।
यदी मृजन्ति सुगभस्तयो नारः। ऋ०वे० ९.७२.२३।
यद्‌ ईम्‌ ऋण्वन्ति वेधसः। ऋ०वे० ९.७.५३; सा०वे० २.४८२३।
यद्‌ ईम्‌ ऋतस्य पयसा पियानः। ऋ०वे० १.७९.३१।
यद्‌ ईम्‌ ऋताय भरथो यद्‌ अर्वते। ऋ०वे० १.१५१.३३।
यदीमे केशिनो जनाः। अ०वे० १४.२.५९१. प्रतीकः यदीमे केशिनः। कौशि०सू० ७९.३०।
यद्‌ ईम्‌ एनाँ उशतो अभ्य्‌ अवर्षीत्‌। ऋ०वे० ७.१०३.३१।
यदी ईं ब्रह्मभ्य इद्‌ ददः। ऋ०वे० ८.४५.३९३।
यद्‌ ईम्‌ मृगाय हन्तवे महावधः। ऋ०वे० ५.३४.२३।
यदीयम्‌ दुहिता तव। अ०वे० १४.२.६०१।
यदी वर्धन्ति प्रस्वो घृतेन। ऋ०वे० ३.५.८२।
यदी वहन्त्य्‌ आशवः। सा०वे० १.३५६१. देखें- य ईं वहन्त।
यदी वाजस्य गोमतः। ऋ०वे० १.११.३३। देखें- यदा इत्यादि।
यदी वाजाय सुध्यो वहन्ति। ऋ०वे० ४.२१.८४।
यदी विवस्वतो धियः। ऋ०वे० ९.९९.२३; सा०वे० २.९८१३।
यदी विशो मानुषीर्‌ देवयन्तीः। ऋ०वे० ३.६.३३।
यदी विशो वृणते दस्मम्‌ आर्याः। ऋ०वे० १०.११.४३; अ०वे० १८.१.२१३।
यदी वेधसः समिथे हवन्ते। ऋ०वे० ६.२५.६२।
यद्‌ ईशानो ब्रह्मणा वेषि मे हवम्‌। ऋ०वे० २.२४.१५४; मै०सं० ४.१२.१४: १७८.१०; तै०ब्रा० २.८.५.३४।
यद्‌ ईशीयामृतानाम्‌। ऋ०वे० १०.३३.८१।
यदीषितो यदि वा स्वकामी। तै०आ० ४.३१.११; हि०गृ०सू० १.१७.११।
यदी सखाया सख्याय सोमैः। ऋ०वे० ४.४१.३३।
यदी सुतेभिर्‌ इन्दुभिः। ऋ०वे० ६.४२.३१; सा०वे० २.७९२१।
यदी उग्रम्‌ इन्‌ मघवा विश्वहावेत्‌। ऋ०वे० ६.४७.१५२।
यद्‌ उग्रो धा बाधितो मर्त्येषु। ऋ०वे० ३.३०.३३।
यद्‌ उच्छिष्टम्‌ अभोज्यम्‌। तै०आ० १०.२३.११; महाना० उप० १४.२१; प्रा०उप० १.¹; बौ०ध०सू० २.५.८.१०१।
यद्‌ उत्ततं नि तत्‌ तनु। अ०वे० ७.९०.३⁶।
यद्‌ उत्तमे मरुतो मध्यमे वा। ऋ०वे० ५.६०.६१; तै०ब्रा० २.७.१२.४१; तुल०- बृहदा० ५.४८ (ँ)।
यद्‌ उत्तरद्राव्‌ उपरश्‌ च खादतः। अ०वे० ६.४९.२२. देखें- यद्‌ अप्सर४।
यद्‌ उत्पतन्‌ वदसि कर्करिर्‌ यथा। ऋ०वे० २.४३.३३; कौशि०सू० ४६.५४३।
यद्‌ उदञ्चो वृषाकपे। ऋ०वे० १०.८६.२२१; अ०वे० २०.१२६.२२१; नि० १३.३१।
यद्‌ उदरं वरुणस्य। अ०वे० १०.१०.२२१।
यद्‌ उदीरत आजयः। ऋ०वे० १.८१.३१; अ०वे० २०.५६.३१; सा०वे० १.४१४१; २.३५४१. प्रतीकः यद्‌ उदीरते। सा०वि०ब्रा० ३.१.२।
यद्‌ उद्‌ उद्वत उन्‌ निवतः शकेयम्‌। कौशि०सू० ३.८; १३७.४०. तुल०- उन्‌ निवत।
यद्‌ उदेति वि भासति। अ०वे० १३.४.७२।
यद्‌ उ देवी सरस्वती। ऋ०वि०खि० १०.१२८.७२. देखें- यद्‌ वा देवी।
यद्‌ उद्‌घ्नन्तो जिहिंसिम। आप०श्रौ०सू० ४.५.५१।
यद्‌ उद्‌घ्नन्तो जिहिंसिम क्रूरम्‌ अस्याः। आप०श्रौ०सू० ४.५.५१।
यद्‌ उद्यते वसवो यच्‌ च शस्यते। ऋ०वे० ५.५५.८२।
यद्‌ उद्रुध्यति पुरुषः। जै०ब्रा० २.३७८(३.१३)². महापथाद्‌ का भाग।
यद्‌ उद्वतो निवतो यासि बप्सत्‌। ऋ०वे० १०.१४२.४१।
यद्‌ उपावति चिच्चिकः। ऋ०वे० १०.१४६.२२; तै०ब्रा० २.५.५.६२।
यद्‌ उलूको वदति मोघम्‌ एतत्‌। ऋ०वे० १०.१६५.४१; अ०वे० ६.२९.१२; मा०श्रौ०सू० २.१७.११।
यद्‌ उवक्थानृतम्‌। अ०वे० १.१०.३१।
यद्‌ उष औछः प्रथमा विभानाम्‌। ऋ०वे० १०.५५.४१।
यद्‌ उषो यासि भानुना। ऋ०वे० ८.९.१८१; अ०वे० २०.१४२.३१।
यदुस्‌ तुर्वश्‌ च मामहे। ऋ०वे० १०.६२.१०३।
यद्‌ उस्रियाणाम्‌ अप वार्‌ इव व्रन्‌। ऋ०वे० ४.५.८३।
यद्‌ उस्रिया सचत पूर्व्यं गौः। ऋ०वे० ४.५.९२।
यद्‌ उस्रियास्व्‌ आहुतं घृतं पयः। अ०वे० ७.७३.४१; ऐ०ब्रा० १.२२.५; आ०श्रौ०सू० ४.७.४१; शां०श्रौ०सू० ५.१०.२११।
यद्‌ ऊधो ये च ते स्तनाः। अ०वे० १०.९.२२२।
यद्‌ ऊनं यद्‌ वात्रातिरिक्तम्‌। का०सं० ४०.५२; आप०श्रौ०सू० १६.३४.४२. देखें- नीचे- अग्ने यद्‌ ऊनं यद्‌।
यद्‌ ऊर्ध्वस्‌ तिष्ठा (का०सं० ०ष्ठाद्‌) द्रविणेह धत्तात्‌। ऋ०वे० ३.८.१३; मै०सं० ४.१३.१¹ १९९.३; का०सं० १५.१२३; ऐ०ब्रा० २.२.५; तै०ब्रा० ३.६.१.१३;
नि० ८.१८३। प्रतीकः यद्‌ ऊर्ध्वः। मा०श्रौ०सू० ५.२.८.९।
यद्‌ ऊवध्यम्‌ उदरस्यापवाति। ऋ०वे० १.१६२.१०१; वा०सं० २५.३३१; तै०सं० ४.६.८.४१; मै०सं० ३.१६.११: १८२.१२;। का०सं०अश्व० ६.४१।