07 7.7

यः पुष्पिणीश्‌ च प्रस्वश्‌ च धर्मणा। ऋ०वे० २.१३.७१।
यः पूतः स पुनातु मा। तै०ब्रा० १.४.८.१३। देखें- यः पोता।
यः पूर्वीर्‌ अन्व्‌ आनोनवीति। ऋ०वे० १०.६८.१२२; अ०वे० २०.१६.१२२।
यः पूर्व्याभिर्‌ उत नूतनाभिः। ऋ०वे० ६.४४.१३३।
यः पूर्व्याम्‌ अनुष्टुतिम्‌। ऋ०वे० ८.६८.७३।
यः पूर्व्याय वेधसे नवीयसे। ऋ०वे० १.१५६.२¹; तै०ब्रा० २.४.३.९¹. प्रतीकः यः पूर्व्याय। शां०श्रौ०सू० ५.११.७।
यः पृणाति स ह देवेषु गछति। ऋ०वे० १.१२५.५२।
यः पृतनासु दुष्टरः। ऋ०वे० ८.४६.८४।
यः पृथिवीं व्यथमानाम्‌ अदृंहत्‌। ऋ०वे० २.१२.२१; अ०वे० २०.३४.२१।
यः पृथिव्यां च्यावयन्न्‌ एति वृक्षान्‌। कौशि०सू० १३५.९१।
यः पोता स पुनातु नः (वा०सं०। मै०सं०। का०सं०। आ०श्रौ०सू० मा)। ऋ०वे० ९.६७. २२३; वा०सं० १९.४२३; मै०सं० ३.११.१०३: १५५.१२;
का०सं० ३८.२३; आप०श्रौ०सू० १०.७.१३३। देखें- यः पूतः।
यः पौरुषेयेण क्रविषा समङ्क्ते (अ०वे० समङ्‌ते)। ऋ०वे० १०.८७.१६१; अ०वे० ८.३.१५१; कौशि०सू० ११२.१।
यः प्रजानाम्‌ एकराण्‌ मानुषीणाम्‌। तै०आ० ३.१५.२३।
यः प्रतीच्यां दिशि रजतपिपीलिकानां राजा तस्मै स्वाहा। कौ०सू० ११६.३
यः प्रतीच्यां दिशि सर्पतिराज एष ते बलिः। सा०मं०ब्रा० २.१.३।
यः प्रथमः कर्मकृत्याय जज्ञे। अ०वे० ४.२४.६१।
यः प्रथमः प्रवतम्‌ आससाद। अ०वे० ६.२८.३१।
यः प्रथमो दक्षिणया रराध। ऋ०वे० १०.१०७.६४।
यः प्रथमो दक्षिणाम्‌ आविवाय। ऋ०वे० १०.१०७.५४।
यः प्राच्यां दिशि श्वेतपिपीलिकानां राजा तस्मै स्वाहा। कौशि०सू० ११६.३
यः प्राच्यां दिशि सर्पराज एष ते बलिः। सा०मं०ब्रा० २.१.१; गो०गृ०सू० ३.७.१३. प्रतीकः यः प्राच्याम्‌। खा०गृ०सू० ३.२.२।
यः प्राणति इत्यादि।: देखें- यः प्राणिति।
यः प्राणतो निमिषतश्‌ च राजा। का०सं० ४.१६१; ४०.११; मै०सं० २.१३.२३१: १६८.७; ३.१२.१७१; १६.५.५. प्रतीकः यः प्राणतः। मै०सं० ४.१२.१:
१७७.१३; का०सं० ८.१७; १०.१३; २२.१४; मा०श्रौ०सू० ५.१.९.११; ऽ ९.२.३ देखें- अगला
यः प्राणतो निमिषतो (वा०सं० निमे०) महित्वा। ऋ०वे० १०.१२१.३१; अ०वे० ४.२.२१; वा०सं० २३.३१; २५.१११; तै०सं० ४.१.८.४१;
७.५.१६.११;। का०सं०अश्व० ५.१३१; शत०ब्रा० १३.५.३.७. प्रतीकःयः प्राणतः। तै०ब्रा० ३.८.१८.५; शां०श्रौ०सू० ३.१४.७; ९.२७.२ (भाष्य); का०श्रौ०सू० २०.५.२; आ०श्रौ०सू० १६.७.११; २०.१२.५; १३.२. देखें- पूर्व
यः प्राणदः प्राणदावान्‌ बभूव। अ०वे० ४.३५.५१।
यः प्राणिति (अ०वे० प्राणति) य ईं शृणोत्य्‌ उक्तम्‌। ऋ०वे० १०.१२५.४२; अ०वे० ४.३०.४२।
यः प्राणेन द्यावापृथिवी तर्पयति। अ०वे० १३.३.४१।
यः प्राब्रवीत्‌ प्रो तस्मा अब्रवीतन। ऋ०वे० १.१६१.१२४।
यः प्रासुवद्‌ वसुधिती। शां०श्रौ०सू० ८.१८.१।
यः प्रेयाय प्रथमो लोकम्‌ एतम्‌। अ०वे० १८.३.१३२।
यं-यं युजं कृणिते ब्रह्मणस्‌ पतिः। ऋ०वे० २.२५.१४-५४; मै०सं० ४.१४.१०४:२३०.१६; तै०ब्रा० २.८.५.२४।
यं यज्ञं चकृमा वयम्‌। ऋ०वे० २.५.८४।
यं यज्ञं नयथा नरः। ऋ०वे० १.४१.५१।
यं-यं जजान स उ गोपो अस्य। तै०आ० ३.१४.४२।
यं याचमानो अभ्यैमि देवाः। अ०वे० ६.११८.३२।
यं याचाम्य्‌ अहं वाचा। अ०वे० ५.७.५१. प्रतीकः यं याचामि कौ०सू० ४६.६।
यं युक्तेषु तुरयन्तो हवन्ते। सा०वे० १.३३७२।
यं युञ्ञन्ति तम्‌ व्‌ आ स्थापयन्ति। ऋ०वे० १०.१०२.१०२।
यं युध्यमाना अवसे हवन्ते। ऋ०वे० २.१२.९२; अ०वे० २०.३४.९२।
यं युवं दाश्वध्वराय देवा। ऋ०वे० ६.६८.६१।
यं रक्षन्ति प्रचेतसः। ऋ०वे० १.४१.११; सा०वे० १.१८.५१. प्रतीकः यं रक्षन्ति। शां०श्रौ०सू० १२.२.१४. तुल०- बृहदा० ३.१०७।
यं वयं द्विष्मः स आत्मानं द्वेष्टु। अ०वे० १६.७.५
यं वयं ध्वराम तं ध्वर (का०सं० वयं धूर्वामस्‌ तं च धूर्व)। मै०सं० १.१.४: २.१६; १.२.६; १५.११; का०सं० १.४; २.७. देखें- तं धूर्व।
यं वयं मृगयामहे। अ०वे० १०.५.४२१. प्रतीकः यं वयं। कौशि०सू० ४९.१३।
यं वर्धयन्ति पुष्टयश्‌ च नित्याः। ऋ०वे० २.२७.१२२।
यं वर्धयन्तीद्‌ गिरः। ऋ०वे० ६.४४.५१।
यं वाघतो वृणते अध्वरेषु। ऋ०वे० १.५८.७२।
यं वाजो विभ्वाँ ऋभवो यम्‌ आविषुः। ऋ०वे० ४.३६.६४।
यं वातः परिशुम्भति। अ०वे० १३.१.५११।
यं वा त्वा कुष्ठकाम्यः। अ०वे० १९.३९.९२।
यं वां देवा अकल्पयन्‌। तै०ब्रा० ३.७.५.१११; शां०श्रौ०सू० ४.१०.११; आप०श्रौ०सू० २.२०.६१।
यं वां पिता पचति यं च माता। अ०वे० १२.३.५१।
यं वायसो यं मात्स्यः। अ०वे० १९.३९.९३।
यं वा वातो मातरिश्वा पवमानो ममाथ। अ०वे० १०.९.२६१।
यं विप्रा उक्थवाहसः। ऋ०वे० ८.१२.१३१।
यं विप्रास ईडते अध्वरेषु। ऋ०वे० १०.३०.४२; अ०वे० १४.१.३७२; नि० १०.१९२।
यं विप्रासो वाजयन्ते स इन्द्रः। सा०वे० १.३३७४।
यं विश्व इद्‌ अभिहर्यन्ति देवाः। ऋ०वे० १०.११२.६४।
यं विश्वे देवाः स्मरम्‌ असिञ्चन्न्‌ अप्स्व्‌ अन्तः। अ०वे० ६.१३२.२१।
यं वृत्रेषु क्षितय स्पर्धमानाः। सा०वे० १.३३७१. प्रतीकः यं वृत्रेषु। सा०वि०ब्रा० १.८.१२।
यं वृषा यम्‌ उपस्तुतः। ऋ०वे० १.३६.१०२।
यं वेन्द्रो ब्रह्मणस्‌ पतिः। अ०वे० १३.१.५१२।
यं वै सूर्यं स्वर्भानुः। ऋ०वे० ५.४०.९१; कौ०ब्रा० २४.४१; शां०श्रौ०सू० १४.३६.२।
यं शूरसाता मरुतो हिते धने। ऋ०वे० १०.६३.१४२।
यं शूरसातो यम्‌ अपाम्‌ उपज्मन्‌। सा०वे० १.३३७३।
यं शेवधिम्‌ आवहाज्‌ जातवेदाः। अ०वे० ६.१२३.१२. देखें- यम्‌ आवहाच्‌।
यं संजभ्रुः सूर्याया विवाहे। अ०वे० १२.१.२४२।
यंसद्‌ विश्वं न्य्‌ अत्रिणम्‌। सा०वे० १.२२२; तै०सं० ४.६.१.५२; का०सं० १८.१२. देखें- यासद्‌ इत्यादि।
यं समाञ्ञन्न्‌ आज्येना वृणानाः। ऋ०वे० १०.८८.४२।
यं सम्‌ इद्‌ अन्य इन्धते। सा०वे०१.५९. देखें- यं सीम्‌ इद्‌।
यं सर्वेऽनुजीवाम। तै०सं० १.२.१३.१२. देखें- यं बहवो
यं सीम्‌ अकृण्वन्न्‌ तमसे विपृचे। ऋ०वे० ४.१३.३१।
यं सीम्‌ अनु प्रवतेव द्रवन्तम्‌। ऋ०वे० ४.३८.३१।
यं सीम्‌ इद्‌ अन्य ईडते। ऋ०वे० १.३६.१४। देखें- यं सम्‌ इद्‌।
यं सुक्रतुं धिषणे विभ्व तष्टम्‌। ऋ०वे० ३.४९.१³
यं सुक्रतुं रक्षसि ब्रह्मणस्‌ पते। ऋ०वे० २.२३.५४।
यं सुपर्णह्‌ परावतः। ऋ०वे० १०.१४४.४१।
यं सूरिर्‌ अर्र्थी पृच्छमान एति। ऋ०वे० ७.१.२३४।
यं सूर्यस्य दुहितावृणीत। ऋ०वे० ४.४३.२४।
यं सोमम्‌ इन्द्र पृथिवीद्यावा। ऋ०वे० ३.४६.५१।
यं सोमं पपिमा वयम्‌। का०सं० १७.१९२।
यं स्मा पृछन्ति कुह सेति घोरम्‌। ऋ०वे० २.१२.५१; अ०वे० २०.३४.५१।
यं हवन्त इषुमन्तं गविष्टौ। अ०वे० ४.२४.५२।
यं हुतादम्‌ अग्निं यम्‌ उ कामम्‌ आहुः। आप०श्रौ०सू० १६.३५.११. देखें- यो देवो विश्वाद्‌, तथा विश्वादम्‌ अग्निं।
यकासकौ शकुन्तिक। वा०सं० २३.२२१; शत०ब्रा० १३.२.९.६; ५.२.४. प्रतीकः यकासकौ। का०श्रौ०सू० २०.६.१८. देखें नीचे- इयं यका।
यकृत्‌ क्लोमानं वरुणो भिषज्यन्‌। वा०सं० १९.८५३; मै०सं० ३.११.९३: १५३.१२; का०सं० ३८.३३; तै०ब्रा० २.६.४.३३।
यकृद्‌ वृक्कौ गुदश्रोणी। कौशि०सू० ४५.३३।
यके सरस्वतीम्‌ अनु। ऋ०वे० ८.२१.१८२।
यकोऽसकौ शकुन्तकः। वा०सं० २३.२३१; शत०ब्रा० १३.५.२.४।
यक्नस्‌ ते वि वृहामसि। अ०वे० २.३३.३४।
यक्षच्च पिप्रयच्‌ च नः। ऋ०वे० ८.३९.९४; तै०सं० ३.२.११.३४।
यक्षतः स्वो महिमानौ। मा०श्रौ०सू० ५.१.३.२७. तुल०- अगला एक।
यक्षतोऽग्नीवरुणयोर्‌ होत्रोः प्रिया धामानि। मा०श्रौ०सू० ५.१.३.२७. तुल०- यक्षद्‌ अग्नेर्‌ होतुः।
यक्षत्‌ स्वं महिमानम्‌। वा०सं० २१.४७; मै०सं० ४.१३.७: २०९.६; का०सं० १८.२१; शत०ब्रा० १.७.३.१३; तै०ब्रा० ३.५.७.६; ६.११.४; १२.२;
आ०श्रौ०सू० १.६.५. तुल०- पूर्व का एक
यक्षद्‌ अग्निर्‌ देवो देवाँ (मै०सं० देवँ) आ च वक्षत्‌। वा०सं० १७.६२; तै०सं० ४.६.३.४; ५.४.६.६; मै०सं० २.१०.५ (द्वितीयांश): १३७.१६,१७;
३.३.८(द्वितीयांश): ४१.८,९; का०सं० १८.३; ऐ०ब्रा० २.३४.११ (आ च वक्षत्‌ छो़डकर); शत०ब्रा० ९.२.३.२०।
यक्षद्‌ अग्नेर्‌ होतुः प्रिया धामानि। वा०सं० २१.४७; मै०सं० ४.१३.७: २०९.६; का०सं० १८.२१; शत०ब्रा० १.७.३.११; तै०ब्रा० ३.५.७.६; ६.११.४;
१२.२. तुल०- यक्षतो ग्नी०।
यक्षदृशो न शुभयन्त मर्याः। ऋ०वे० ७.५६.१६२; तै०सं० ४.३.१३.७२; मै०सं० ४.१०.५२: १५५.६; का०सं० २१.१३२।
यक्षद्‌ देवाँ अमृतान्‌ पिप्रयच्‌ च। ऋ०वे० ७.१७.४२।
यक्षद्‌ राजन्‌ सर्वतातेव नु द्यौः। ऋ०वे० ६.१२.२२।
यक्षम्‌ इव चक्षुषः प्रियो वो भूयासम्‌। सा०मं०ब्रा० १.७.१४; गो०गृ०सू० ३.४.२८. प्रतीकः यक्षम्‌ इव। खा०गृ०सू० ३.१.२७।
यक्षं पृथिव्याम्‌ एकवृत्‌। अ०वे० ८.९.२५३, २६३।
यक्षं भूजेमा तनूभिः। ऋ०वे० ५.७०.४२।
यक्षस्याध्यक्षं तविषं बृहन्तम्‌। ऋ०वे० १०.८८.१३४।
यक्षाः (देखें- तृप्यन्तु)। आ०गृ०सू० ३.४.१; शां०गृ०सू० ४.९.३।
यक्षाधिपतये स्वाहा। श०ब्रा० ५.६; अद०ब्रा० ६।
यक्षि चिकित्व आनुषक्‌। ऋ०वे० २.६.८२।
यक्षि देवान्‌ रत्नधेयाय विश्वान्‌। ऋ०वे० ७.९.५४; मै०सं० ४.१४.११४; २३३.३; तै०ब्रा० २.८.६.४४।
यक्षि देवान्‌ सुवीर्या। ऋ०वे० १.३६.६४।
यक्षि वेषि (सा०वे० यासि) च वार्यम्‌। ऋ०वे० ७.१६.५४; सा०वे० १.६१४; मै०सं० २.१३.८४: १५७.६।
यक्षेभ्यः (जांचें- नमः)। मा०श्रौ०सू० २.१२.१७।
यक्ष्मः कर्णत आस्यतः। अ०वे० ९.८.३२।
यक्ष्मं शीर्षण्यं मस्तिष्कात्‌ (पा०गृ०सू० छो़डता है मस्तिष्कात्‌)। ऋ०वे० १०.१६३.१३; अ०वे० २.३३.१३; २०.९६.१७३; पा०गृ०सू० ३.६.२३; आ०मं०पा०
१.१७.१३।
यक्ष्मं श्रोणिभ्यां (आ०मं०पा० श्रोणी०) भासदात्‌। ऋ०वे० १०.१६३.४३; अ०वे० २०.९६.२०३; आ०मं०पा० १.१७.४३। देखें- यक्ष्मं भसद्यं।
यक्ष्मं सर्वस्माद्‌ आत्मनः। ऋ०वे० १०.१६३.५३, ६३; अ०वे० २०.९६.२१३, २२३; आ०मं०पा० १.१७.५३, ६३।
यक्ष्मं कुक्षिभ्यां प्लाशेः। अ०वे० २.३३.४३।
यक्ष्मं च सर्वं तेनेतः। अ०वे० १२.२.२३।
यक्ष्मं च सर्वं नाशय। अ०वे० ५.४.९३।
यक्ष्मं ते अन्तर्‌ अङ्गेभ्यः। अ०वे० ९.८.७३।
यक्ष्मं ते वारयामहे। अ०वे० ६.८५.२४।
यक्ष्मं त्वचस्यं ते वयम्‌। अ०वे० २.३३.७३।
यक्ष्मं दोषण्यम्‌ अंसाभ्याम्‌। ऋ०वे० १०.१६३.२३; अ०वे० २.३३. २३; २०.९६.१८३; आ०मं०पा० १.१७.२३।
यक्ष्मं पाणिभ्याम्‌ अङ्गुलिभ्यः। अ०वे० २.३३.६३।
यक्ष्मं भसद्यं श्रोणिभ्यां भासदम्‌। अ०वे० २.३३.५३। देखें- यक्ष्मं श्रोणिभ्यां।
यक्ष्मं मतस्नाभ्यां यक्नः (अ०वे० २.३३.३३, प्लीह्नः)। ऋ०वे० १०.१६३.३३; अ०वे० २.३३.३३; २०.९६.१९३; आ०मं०पा० १.१७. ३३।
यक्ष्मः श्येन इव प्रापप्तत्‌। अ०वे० ५.३०.९३।
यक्ष्माणां सर्वेषां विषम्‌। अ०वे० ९.८.१०३ ऽ १२३,१९३, २०३।
यक्ष्माद्‌ देवेषिताद्‌ अधि। अ०वे० ८.७.२२।
यक्ष्मान्‌ रक्षांसि तेजसा। अ०वे० १९.३६.१२।
यक्ष्मा यान्ति जनाद्‌ (अ०वे०। आ०मं०पा० जनाँ) अनु। ऋ०वे० १०.८५.३१२; अ०वे० १४.२.१०२; आ०मं०पा० १.६.९२।
यक्ष्मासो रोपणास्‌ तव। अ०वे० ९.८.१९२।
यक्ष्मैतत्‌ ते। पा०गृ०सू० २.९.१०।
यक्ष्मोधाम्‌ अन्तर्‌ आत्मनः। अ०वे० ९.८.९३।
यक्ष्मो यो अस्मिन्न्‌ आविष्टः। अ०वे० ६.८५.१३; १०.३.५३।
यक्ष्मो विन्दत्य्‌ अनामनात्‌। अ०वे० १२.४.८४।
यक्ष्वा महे सौमनसाय रुद्रम्‌। ऋ०वे० ५.४२.११३।
यं कं च लोकम्‌ अगन्‌ यज्ञस्‌ ततो मे भद्रम्‌ अभूत्‌। वा०सं० ८.६०; शत०ब्रा० ४.५.७.८. देखें- यत्र क्व च यज्ञो।
यं कण्वो मेध्यातिथिर्‌ धनस्पृतम्‌। ऋ०वे० १.३६.१०३।
यं कामं कामये देव। आ०मं०पा० १.१३.४३।
यं कामये तं तं उग्रं कृणोमि। ऋ०वे० १०.१२५.५३; अ०वे० ४.३०.३३।
यं काव्येन चतुरो विचक्र। ऋ०वे० ४.३५.४२।
यं कुमार नवं रथम्‌। ऋ०वे० १०.१३५.३१।
यं कुमार प्रावर्तयः। ऋ०वे० १०.१३५.४१।
यं कुमारी पिङ्गलिका। अ०वे० २०.१३६.१६१।
यं कृपा सूदयन्त इत्‌। ऋ०वे० ८.२३.८२।
यं क्रन्दसी अवतश्‌ चस्कभाने। अ०वे० ४.२.३१. देखें- अगला।
यं क्रन्दसी अवसा तस्तभाने। ऋ०वे० १०.१२१.६१; वा०सं० ३२.७¹; वा०सं० का० २९.३४¹; तै०सं० ४.१.८.५ देखें-पूर्व
यं क्रन्दसी संयती विह्वयेते। ऋ०वे० २.१२.८¹; अ०वे० २०.३४.८१।
यं क्रव्याद्‌ अनुवर्तते। अ०वे० १२.२.३७४।
यं क्षोणीर्‌ अनुचक्रदे। ऋ०वे० ८.३.१०४; अ०वे० २०.९.४४; ४९.७४।
यं गन्धर्वा अप्सरसश्‌ च भेजिरे। अ०वे० १२.१.२३३।
यं गर्भम्‌ अदितिर्‌ दधे। वा०सं० २८.२५२; तै०ब्रा० २.६.१७.१३।
यं गाव आसभिर्‌ दधुः। ऋ०वे० ९.९९.३३; सा०वे० २.९८२३।
यं गोतमा अजीजनन्‌। ऋ०वे० ८.८८.४४।
यं ग्रामम्‌ आविशते। अ०वे० ४.३६.८१।
यच्‌ च उग्रात्‌ (!) प्रतिग्रहात्‌। तै०आ० १०.१.१३२; महाना० उप० ५.२२।
यच्‌ च किंचिज्जगत्‌ सर्वम्‌ (महाना० उप० जगत्य्‌ अस्मिन्‌)। तै०आ० १०.११.११; महाना० उप० ११.६१।
यच्‌ चक्षुषा मनसा यच्‌ च वाचा। अ०वे० ६.९६.३१।
यच्‌ च गोषु दुष्वप्न्यम्‌। ऋ०वे० ८.४७.१४१; आ०गृ०सू० ३.६.५.तुल०-। ऋ०वि० २.३३.२।
यच्‌ चचाराननुव्रतम्‌। आ०श्रौ०सू० १.९.९२. देखें- नीचे- चरत्य्‌।
यच्‌ च पड्‌बीशम्‌ (वा०सं०। मै०सं० ०वीशम्‌) अर्वतः। ऋ०वे० १.१६२.१४२; वा०सं० २५.३८२; तै०सं० ४.६.९.१२; मै०सं० ३.१६.१२; १८.३.८;।
का०सं०अश्व० ६.५.²।
यच्‌ च पपौ यच्‌ च घासिं जघास। ऋ०वे० १.१६२.१४३; वा०सं० २५३.८३; तै०सं० ४.६.९.१३; मै०सं० ३.१६.१३: १८३.९; का०सं०अश्व० ६.५३
यच्‌ च पश्यति चक्षुषा। अ०वे० ११.७.२३२।
यच्‌च प्राणति प्राणेन। अ०वे० ११.७.२३१।
यच्‌ च प्राणति (तै०ब्रा० ०णिति) यच्‌ च न। अ०वे० ११.४.१०४; १३.४.११, १९२; शत०ब्रा० १४.४.३.१४; तै०ब्रा० ३.१२.६.१२; बृह०उप०
१.५.१४।
यच्‌ च ब्रह्म यच्‌ चाब्रह्म। तै०ब्रा० ३.१२.८.२१।
यच्‌ च वर्चो अक्षेषु। अ०वे० १४.१.३५१; कौशि०सू० १३९.१५. प्रतीकः यच्‌ च वर्चः। कौशि०सू० ७५.२७।
यच्‌ च वस्‌ तेन विन्दते। अ०वे० १२.२.३६२।
यच्‌ च शेपे अभीरुणम्‌। अ०वे० ७.८९.३४; वा०सं० ६.१७४; ला०श्रौ०सू० २.२.११४। देखें- यद्‌ वा शेप।
यच्‌ च हन्तेति नेति च। अ०वे० ११.८.२२२।
यच्‌ चाकाशे प्रतिष्ठितम्‌। तै०ब्रा० ३.१२.७.४२।
यच्‌ चाज्ञानतः कृतम्‌। ऋ० खि० ९.६७.१३२।
यच्‌ चातोऽधिभविष्यति। तै०ब्रा० ३.१२.८.३२।
यच्‌ चान्तर्‌ भूतं प्रतिष्ठितम्‌। तै०ब्रा० ३.१२.८.१२।
यच्‌ चान्यच्छ्राद्धिकं भवेत्‌। शां०गृ०सू० ४.७.५५२।
यच्‌ चान्यद्‌ उपदेश्यम्‌। अ०वे० ११.८.२३२।
यच्‌ चान्यद्‌ दैवम्‌ अद्भुतम्‌। कौशि०सू० १.४१.३३३।
यच्‌ चाभिदुद्रोहानृतम्‌। अ०वे० ७.८९.३३; वा०सं० ६.१७३; ला०श्रौ०सू० २.२.११३। देखें- यद्‌ वाभिदु० तथा यद्‌ वाहम्‌।
यच्‌ चामृतं यच्‌ च मर्त्यम्‌। तै०ब्रा० ३.१२.६.११; आ०श्रौ०सू० १९.१५.३
यच्‌ चास्मिन्न्‌ अन्तराहितम्‌। तै०ब्रा० ३.१२.७.१२।
यच्‌ चास्मे दुहितर्‌ दिवः। ऋ०वे० ८.४७.१४२।
यच्‌ चास्याः क्रूरं यद्‌ उ चोल्‌वणिष्णु। ऐ०आ० २.३.८.४२।
यच्‌ चाहम्‌ एनो विद्वांश्‌ चकार यच्‌ चाविद्वाङ्‌स्‌ तस्य सर्वऽस्यैनसोऽवयजनम्‌ (शां०श्रौ०सू० सर्वस्यावयजनम्‌) असि। वा०सं० ८.१३; शां०श्रौ०सू० ८.९.१. देखें-
अगला।
यच्‌ चाहम्‌ एनो विद्वांसश्‌ चाविद्वाङ्‌सश्‌ चैनश्‌ चकृम तस्याऽवयजनम्‌ असि स्वाहा। महा० उप० १८.१. देखें- पूर्व
यच्‌ चिकेत सत्यम्‌ इत्‌ तन्‌ न मोघम्‌। ऋ०वे० १०.५५.६३; सा०वे० २.११३३३।
यच्‌ चित्रम्‌ अप्न उषसो वहन्ति। ऋ०वे० १.११३.२०१।
यच्‌ चिद्‌ धि ते अपि व्यथिः। ऋ०वे० ८.४५.१९१।
यच्‌ चिद्‌ धि ते गणा इमे। ऋ०वे० ५.७९.५१।
यच्‌ चिद्‌ छि ते पुरुषत्रा यविष्ठ। ऋ०वे० ४.१२.४१; मै०सं० ३.१६.५१: १९२.७; का०सं० २.१५१ प्रतीकः यच्‌ चिद्‌ धि ते। मै०सं० ४.११.१:१६२.८; यच्‌ चिद्‌
धि। शां०गृ०सू० १.२७.७; वृ०हा०सं० ६.५५. देखें- यत्‌ ते वयं पुरुषत्रा।
यच्‌ चिद्‌ धि ते विशो यथा। ऋ०वे० १.२५.११; तै०सं० ३.४.११.५१; मै०सं० ४.१२.६१: १९७.९. प्रतीकः यच्‌ चिद्‌ धि ते विशः। आ०श्रौ०सू०
७.५.९. तुल०- बृहदा० ३.९८. वारुण्यः की तरह निर्देशित (जांचें- ऋचः) ग्ध्‌। २३.२८; २५.७; बौ०ध०सू० २.५.७.२; १०.१७.३७; १८.२१; ४.२.९.१३; वृ०हा०सं० ६.३०८.४४७।
यच्‌ चिद्‌ धि त्वं गृहे गृहे। ऋ०वे० १.२८.५१; ऐ०ब्रा० ७.१७.२; शां०श्रौ०सू० १५.२३; आ०श्रौ०सू० १६.२६.११; मा०श्रौ०सू० ६.१.७१; नि० ९.२११. तुल०- बृहदा० ३.१०१।
यच्‌ चिद्‌ धि त्वं जना इमे। ऋ०वे० ८.१.३१; अ०वे० २०.८५.३१; आ०श्रौ०सू० ७.४.२; वैता०सू० ३१.१८।
यच्‌ चिद्‌ धि वां पुर ऋषयः। ऋ०वे० ८.८.६१।
यच्‌ चिद्‌ धि शश्वता तना। ऋ०वे० १.२६.६१; सा०वे० २.९६८१।
यच्‌ चिद्‌ धि शश्वताम्‌ असि। ऋ०वे० ४.३२.१३१; ८.६५.७१।
यच्‌ चिद्‌ धि सत्य सोमपाः। ऋ०वे० १.२९.११; अ०वे० २०.७४.११; ऐ०ब्रा० ७.१६.९; आ०श्रौ०सू० ७.११.३९; शां०श्रौ०सू० १५.२२; वैता०सू०
३२.८. प्रतीकः यच्‌ चिद्‌ धि सत्य। शां०श्रौ०सू० १२.५.१२. तुल०- बृहदा० ३.१०२।
यच्‌ च्यावयथ विथुरेव संहितम्‌। ऋ०वे० १.१६८.६३।
यच्‌ छकृत्‌ करोति तस्मै स्वाहा। तै०सं० ७.१.१९.३;। का०सं०अश्व० १.१०।
यच्‌ छक्नवाम तद्‌ अनु प्रवोढुम्‌। ऋ०वे० १०.२.३२; अ०वे० १९.५९.३२; तै०सं० १.१.१४.३२; का०सं० २.१५ह्‌; शत०ब्रा० १२.४.४.१२; कौशि०सू०
५.१२२. देखें- यङ्‌ शक्नुवाम।
यच्‌ छक्रं वाच आरुहन्‌। अ०वे० २०.४९.११।
यच्‌ छक्रासि परावति। ऋ०वे० ८.१३.१५१; ९७.४१; सा०वे० १.२६४१।
यच्‌ छक्वरीषु बृहता रवेण। ऋ०वे० ७.३३.४३; तै०ब्रा० २.४.३१३।
यच्‌ छं च योश्‌ च मनुर्‌ आयेजे (तै०सं० आयजे) पिता। ऋ०वे० १.११४.२२; तै०सं० ४.५.१०.२३; का०सं० ४०.११३।
यच्‌ छन्दोभिर्‌ ओषधीभिर्‌ वनस्पतौ। तै०ब्रा० ३.७.१४.१३; आप०श्रौ०सू० १३.२१.३३।
यच्‌ छयानः पर्यावर्ते। अ०वे० १२.१.३४१. प्रतीकः यच्‌ छयानः। कौशि०सू० २४.३०।
यच्‌ छल्‌मलौ भवति यन्नदीषु। ऋ०वे० ७.५०.३१।
यच्‌ छस्यसे द्युभिर्‌ अक्तो वचोभिः। ऋ०वे० ६.५.६३।
यच्छालायां विजायते। अ०वे० ९.३.१३२।
यच्‌ छिक्षसि स्तुवते मावते वसु। सा०वे० १.२९६३। देखें- यद्‌ दित्ससि स्तुवते।
यच्‌ छिवं तेन नो मृड। अ०वे० १२.१.४६⁶,४७¹।
यच्‌ छुभं याथना नरः। ऋ०वे० १.२३.११¹।
यच्‌ छुश्रूया इमं हवम्‌। ऋ०वे० ८.४५.१८१।
यच्‌ छूद्रे यद्‌ आर्ये। वा०सं० २०.२७³; तै०सं० १.८.३³; का०सं० ३८.५³; श०ब्रा० १.९.३; तै०ब्रा० २.६.६.२³; तुल०- नीचे उत शूद्रम्‌।
यच्‌ छूर धृष्णो धृषता दधृष्वान्‌। ऋ०वे० ४.२२.५३।
यच्‌ छूर सन्ति तिस्रः। ऋ०वे० ५.३५.२२।
यच्‌ छोचिषा सहसस्‌ पुत्र तिष्ठाः। ऋ०वे० ३.१४.४३।
यच्‌ छ्वसन्तो जग्रसाना अराविषुः। ऋ०वे० १०.९४.६३।
यच्‌ छ्वेतान्‌ रोहितांश्‌ अग्नेः। तै०आ० १.११.८३।
यछता नो दुष्परिहन्तु शर्म। ऋ०वे० २.२७.६४।
यछन्तां पञ्च। वा०सं० १.९; शत०ब्रा० १.१.२.१६; आप०श्रौ०सू० १.१७.१२. प्रतीकः यछन्ताम्‌ कौ०सू० २.३.१९. देखें- यछन्तु त्वा, तथा यछन्तु पञ्च।
यछन्तु चन्द्रा उपमं नो अर्कम्‌। ऋ०वे० ७.३९.७३; ६२.३३।
यछन्तु त्वा पञ्च। कौ.सू.१.४: ३१.३. देखें नीचे- यछन्तां।
यछन्तु नो मरुतः शर्म भद्रम्‌। ऋ०वे० ३.५४.२०४।
यछन्तु पञ्च। मै०सं० १.१.५: ३.४; ४.१.५ (द्वितीयांश): ७.१,२. देखें- नीचे- यछन्तां।
यछा तोकाय तनयाय शं योः। ऋ०वे० ४.१२.५४; मै.सं.१.६.२ (तृतीयांश): ८८.१७; ८९.१,२; ४.११.१४: १६२.१०; का०सं० २.१५४; ७.१४. तुल०-
छर्दिस्‌ तोकाय।
यछा नः शर्म दीर्घश्रुत्‌। ऋ०वे० ७.१६.८४।
यछा नः शर्म सप्रथः (वा०सं०। का०सं०। तै०आ०। आप०श्रौ०सू०। आ०मं०पा०। हि०गृ०सू० ०थाः)। ऋ०वे० १.२२.१५३; वा०सं० ३५.२१३; ३६.१३३; मै०सं० ४.१२.२३: १८०.१७; का०सं० ३८.१३३; तै०आ० १०.१.१०३:। आ०श्रौ०सू० १६.१७.१७३; सा०मं०ब्रा० २.२.७३; हि०गृ०सू० २.७१.९१; आ०मं०पा० २.१६.२३; नि० ९.३२३। देखें-अगला एक
यछा सूरिभ्य उपमं वरूथम्‌। ऋ०वे० ७.३०.४३।
यछास्मै शर्म सप्रथाः। अ०वे० १८.२.१९३; तै०सं० १.४.४०.१४। देखें- पूर्व का एक
यज। वा०सं० २१.४८-५८; २८.१२-२२, ३५-४५; तै०सं० १.६.११.१,२,३ (द्वितीयांश). ४; ३.३.७.२,; मै०सं० १.४.११: ५९.२१; ३.११.५ (एकदशक) ; १४७.२,४,५,७,१३,१५; १४८.१.३,८; ४.१३.८ २०९.१०,१३; २१०.१,३,७,९,१२,१५,१८; २११.२,३; का०सं० १९.१३ (एकदशक); ३१.१३; गो०ब्रा० १.३.१०; ५.१०,२१; शत०ब्रा० १.५.२.१०,१६,१८,२०; ४.६.७.१९; ९.४.३.१५; ५.१.४०; १२.३.३.३; तै०ब्रा० २.६.१०.१(द्वितीयांश), २,३, (द्वितीयांश), ४,५(द्वितीयांश), ६(तृतीयांश); १४.१(द्वितीयांश), २ (द्वितीयांश), ३ (द्वितीयांश), ४ (द्वितीयांश), ५, ६(द्वितीयांश); २०.१ (द्वितीयांश), २ (द्वितीयांश), ३ (द्वितीयांश), ४ (द्वितीयांश), ५ (तृतीयांश); ३.६.१३.१ (एकदशक); का०श्रौ०सू० ५.१२.१४; १५.१०.१५; आ०श्रौ०सू० २.१६.२; ७.२७.२; ८.३.३; ८.११; १६.१७; मा०श्रौ०सू० १.७.६.४१; २.३.७.१२; नि० ९.४२,४३. तुल०- यज-यज।
यजत्रं द्युम्नहूतिभिः। ऋ०वे० १.१२९.७⁷।
यजत्रा मुञ्चतेह नः (तै०ब्रा० मा)। अ०वे० ६.११४.२२; तै०ब्रा० २.४.४.९२।
यजध्वैनं प्रियमेधाः। ऋ०वे० ८.२.३७१।
यजन्ते अस्य सख्यं वयश्‌ च। ऋ०वे० ७.३६.५१।
यजमान इयक्षति। ऋ०वे० ८.३१.१५४य्१८४; तै०सं० १.८.२२.४४; मै०सं० ४.११.२४ (चतुर्थाशं): १६४.१३,१५; १६५.२,४; का०सं० ११.१२४
(चतुर्थाशं)
यजमानः पशुभिर्‌ ध्रुवः। का०सं० ३५.७४।
यजमान किम्‌ अत्र। श०ब्रा० २.५.४.१६ देखें-नीचे-अध्वर्यो किम्‌ अत्र।
यजमानं च वर्धय। अ०वे० १९.६३.१४।
यजमानम्‌ अपि गछताम्‌। तै०ब्रा० ३.७.४.१२२; आप०श्रौ०सू० २.८.६२।
यजमानम्‌ अवर्धयन्‌। वा०सं० २०.७३४; मै०सं० ३.११.४४: १४६.६; का०सं० ३८.९४; तै०ब्रा० २.६.१३.३४।
यजमानम्‌ ऋषया एनसाहुः। मै०सं० २.३.८१: ३६.२०. देखें- यज्ञपतिम्‌ ऋषय।
यजमानं प्रथत। का०सं० १.१२; ३१.११; आप०श्रौ०सू० ३.७.१४।
यजमानं मा हिंसीः। आ०श्रौ०सू० ९.२.९ (चतुर्थाशं); मा०श्रौ०सू० ३.१.२६. देखें- यज्ञं इत्यादि।
यजमान वाचं यछ। का०श्रौ०सू० २.३.२; आ०श्रौ०सू० १.१६.५; ७.८.४; ११.२.१६; मा०श्रौ०सू० १.२.१.१३।
यजमानस्य नो गृहे देवैः (मै०सं०। का०सं० छो़डती हैं
देवैः) संस्कृतम्‌। तै०सं० १.२.९.१; मै०सं० १.२.६: १५.१६; का०सं० २.७; २४.७।
यजमानस्य परिधिर्‌ अस्य्‌ अग्निर्‌ इड (मै०सं० परिधिर्‌ असीड) ईडितः (वा०सं०का० अग्निर्‌ इल ईलितः)। वा०सं० २.३(तृतीयांश); वा०सं०का० २.१.४ (द्वितीयांश); मै०सं० १.१.१२: ७.१२; शां०श्रौ०सू० १.३.४.२,३,४. देखें- आगला
यजमानस्य परिधिर्‌ इड ईडितः। तै०सं० १.१.११.१(द्वितीयांश) २, मै०सं० १.१.१.२ द्वितीयांशः ७.१०, ११; का०सं० १.११ देखें-पूर्व
यजमानस्य पशुपा असि। का०सं० १.१।
यजमानस्य पशुपा पाहि। वा०सं० १.१; तै०सं० १.१.१.१; मै०सं० १.१.१: १.४; ४.१.१: २.८; का०सं० १.१; शत०ब्रा० १.७.१.८; तै०ब्रा० ३.२.१.५;
आ०श्रौ०सू० १.२.१०; मा०श्रौ०सू० १.१.१.२२. प्रतीकः यजमानस्य पशून्‌। का०श्रौ०सू० ४.२.११।
यजमानस्य प्राणापानौ पातम्‌। का०श्रौ०सू० ३.४.२५।
यजमानस्य विजितं सर्वं समैतु। वैता०सू० ३७.१३।
यजमानस्य सत्पते। ऋ०वे० ८.१२.१८२; अ०वे० २०.१११.३२।
यजमानस्य सुन्वतः। ऋ०वे० ६.५४.६२; ६०.१५२।
यजमानस्य स्वस्त्ययन्य असि। तै०सं० १.२.९.१; ६.१.११.५।
यजमानस्यायुषा। मा०गृ०सू० १.२१.२२।
यजमानस्यापतत्‌। गो०ब्रा० २.२.५४।
यजमान हविर्‌ निर्वप्स्यामि। आप०श्रौ०सू० १.१७.२; ४.४.४; मा०श्रौ०सू० १.२.१.३०।
यजमान होतर्‌ अध्वर्योऽग्नीद्‌ ब्रह्मन्‌ पोतर्‌ नेष्टर्‌ उतोपवक्तर्‌ इषेषयध्व ऊर्जोर्जयध्वम्‌। कौ०ब्रा० २८.५; आ०श्रौ०सू० ५.७.३; शां०श्रौ०सू० ७.६.३।
यजमाना उपहूयध्वम्‌ (उपह्वयध्वम्‌ के लिए)। ला०श्रौ०सू० ५.७.७. प्रतीकः यजमानाः। आ०श्रौ०सू० ५.६.१६।
यजमानाय जागृत। आप०श्रौ०सू० १.१४.३४। तुल०- सपुत्रिकायां।
यजमानाय तिष्ठतु। मा०श्रौ०सू० १.८.६.२२४। देखें- मह्यं यजमानाय।
यजमानाय दाशुषे। वा०सं० २०.७१२; मै०सं० ३.११.४२: १४५.९; का०सं० ३८.९२; तै०ब्रा० २.६.१३.२२; मा०गृ०सू० १.२१.२४।
यजमानाय द्रविणं दधातु (वा०सं०। शत०ब्रा०। का०सं० १३.१९४, दधात)। अ०वे० ७.१७.४४; वा०सं० ८.१७४; वा०सं०का०९.३.३४; तै०सं० १.४.४४.१४;
मै०सं० १.३.३८४: ४४.५; का०सं० ३.९४; ४.१२४; १३.९४; शत०ब्रा० ४.४.४.९४; तै०ब्रा० ३.७.४.१५३; आप०श्रौ०सू० १.१२.१७३; १२.६.३४; मा०श्रौ०सू० १.१.३.२५।
यजमानाय परिगृह्य देवान्‌। का०सं० ४.१६३; तै०ब्रा० २.४.३.३३; आ०श्रौ०सू० ४.२.३३।
यजमानाय पीपिहि। तै०आ० ४.१०.२; ५.८.६।
यजमानाय वार्यम्‌ आ सुवस्‌ कर्‌ अस्मै। तै०आ० ३.२.१. देखें- यज्ञपतये वसु, तथा यज्ञपतये वार्यम्‌।
यजमानाय शिक्षसि। ऋ०वे० १.८१.२४; अ०वे० २०.५६.२४; सा०वे० २.३५३४।
यजमानाय शिक्षिते। वा०सं० २८.१५४, १६ह्‌; तै०ब्रा० २.६.१०.२¹.३ह्‌।
यजमानाय शिक्षितै। वा०सं० २८.१७४; तै०ब्रा० २.६.१०.४४।
यजमानाय सश्चत। वा०सं० २०.७०४; मै०सं० ३.११.४४: १४५.८; स्‌। ३८.९४; तै०ब्रा० २.६.१३.२४।
यजमानाय सुन्वते। ऋ०वे० ५.२६.५१; ८.१४.३२; १७.१०३; १०.१७५.४३; अ०वे० ६.६.१४; ५४.३४; ७.११०.३४; २०.५.४३; २७.३२; सा०वे० २.११८६२;
मै०सं० ४.१२.३३: १८६.१२; का०सं० ६.१०३।
यजमाने पुरोहिते। ऐ०ब्रा० ८.२२.५४।
यजमाने प्राणापानौ दधामि। आ०श्रौ०सू० .२.८.६; मा०श्रौ०सू० १.२.१.१८; ६.२; ३.४.१४।
यजमाने सुन्वति दक्षिणावति। ऋ०वे० ८.९६.२३:। अ०वे० २०.५५.३३।
यजमानोऽग्निर्‌ मा पातु चक्षुषः। तै०सं० ३.५.५.१।
यज-यज। शत०ब्रा० १.५.३.८; २.५.२.३०,४१; का०श्रौ०सू० ३.२.१९; ५.७; ९.११.७; आप०श्रौ०सू० २.१७.४; ३.५.१; मा०श्रौ०सू० १.३.२.२.; ४.४
तुल०- यज।
यजस्व जातवेदसम्‌। ऋ०वे० ८.२३.१२; सा०वे० १.१०३२।
यजस्व वीर प्र विहि मनायतः। ऋ०वे० २.२६.२१।
यजस्व सु पुर्वणीक देवान्‌। ऋ०वे० ७.४२.३३।
यजस्व होतर्‌ इषितो यजीयन्‌। ऋ०वे० ६.११.११. प्रतीकः यजस्व होतः। शां०श्रौ०सू० १४.५५.४।
यजा देवाँ ऋतं बृहत्‌। ऋ०वे० १.७५.५२; सा०वे० २.८८७२; वा०सं० ३३.३२; तै०ब्रा० २.७.१२.१२।
यजा नो (मै०सं० यजानो) देवो (तै०ब्रा०। आ०श्रौ०सू०। आ०श्रौ०सू० देवाँ) अजरः सुवीरः। मै०सं० ४.११.४२: १७२.१; तै०ब्रा० २.४.१.११२; आ०श्रौ०सू० ३.१२.१४२;
आप०श्रौ०सू० ९.४.१७२. देखें- भवा नो दूतो
यजा नो मित्रावरुणा। ऋ०वे० १.७५.५१; सा०वे० २.८८७१; वा०सं० ३३.३१; तै०ब्रा० २.७.१२.११।
यजाम इन्‌ नमसा वृद्धम्‌ इन्द्रम्‌। ऋ०वे० ३.३२.७१।
यजाम देवम्‌ अधि नो ब्रवीतु। मै०सं० ४.१४.१४: २१५.१२; तै०ब्रा० २.८.१.३४।
यजाम देवान्‌ यदि शक्नवाम। ऋ०वे० १.२७.१३३; आ०श्रौ०सू० २४.१३.३३।
यजामह इन्द्रं वज्रदक्षिणम्‌। ऋ०वे० १०.२३.११; सा०वे० १.३३४१; आ०श्रौ०सू० ७.११.३८. प्रतीकः यजामह इन्द्रम्‌। शां०श्रौ०सू० १२.३.८; यजमहे। सा०वि०ब्रा० १.३.९; ३.९.१. वैमद्यः की तरह निर्देशित (जांचें- ऋचः)। ऐ०ब्रा० ६.१९.९।
यजामहे वां महः सजोषाः। ऋ०वे० १.१५३.११।
यजा महे सौमनसाय देवान्‌। ऋ०वे० १.७६.२४; आप०श्रौ०सू० २४.१२.१०४।
यजामहै यज्ञियान्‌ हन्त देवान्‌। ऋ०वे० १०.५३.२¹।
यजा स्वध्वरं जनम्‌। ऋ०वे० १.४५.१३; सा०वे० १.९६¹;
यजिष्ठं सप्त धामभिः। ऋ०वे० ४.७.५४।
यजिष्ठं हव्यवाहन। ऋ०वे० १.३६.१०२; ४४.५४। तुल०- अगला, तथा यजिष्ठो हव्य०।
यजिष्ठं हव्यवाहनम्‌। ऋ०वे० ८.१९.२१३। तुल०- नीचे- पूर्व
यजिष्ठं त्वा यजमाना हुवेम। ऋ०वे० १.१२७.२¹; सा०वे० २.११६४¹; का०सं० ३९.१५¹
यजिष्ठं त्वा ववृमहे। ऋ०वे० ८.१९.३१; सा०वे० १.११२१; २.७६३१; आ०श्रौ०सू० ७.८.१।
यजिष्ठं दूतम्‌ अध्वरे कृणुध्वम्‌। ऋ०वे० ७.३.१२; सा०वे० २.५६९२; का०सं० ३५.१२; आ०श्रौ०सू० १४.१७.१२।
यजिष्ठं ऋञ्जसे गिरा। ऋ०वे० ४.८.१३; सा०वे० १.१२३; मै०सं० २.१३.५३: १५३.१८; का०सं० १२.१५३।
यजिष्ठं बर्हिर्‌ आसदे। ऋ०वे० ८.६०.१४; अ०वे० २०.१०.३.२४; सा०वे० २.९०२४; का०सं० ३९.१५४।
यजिष्ठं मानुषे जने। ऋ०वे० ५.१४.२३; १०.११८.९३।
यजिष्ठः स प्र यजताम्‌ ऋतावा। ऋ०वे० ६.१५.१३४। मै०सं० ४.१३.१०४: २१३.१५; तै०ब्रा० ३.५.१२.१४।
यजिष्ठ होतर्‌ आ गहि। ऋ०वे० २.६.६३।
यजिष्ठेन मनसा यक्षि देवान्‌। ऋ०वे० ३.१४.५३; वा०सं० १८.७५३।
यजिष्ठो देवाँ ऋतुशो यजाति। ऋ०वे० १०.२.५४; कौ०ब्रा० २६.६४; तै०ब्रा० ३.७.११.५४; आप०श्रौ०सू० ३.१२.१४।
यजिष्ठो देवाँ ऋतुशो यजाति। ऋ०वे० १०.२.५४; कौ०ब्रा० २६.६४; तै०ब्रा० ३.७.११.५४; आ०श्रौ०सू० ३.१२.१४।
यजिष्ठो बर्हिरासदत्‌ (आ०श्रौ०सू० सदोम्‌)। ऋ०वे० ३.१३.१४; आ०श्रौ०सू० ५.९.२१४।
यजिष्ठो वह्नितमः शोशुचानः। ऋ०वे० ४.१.४३; वा०सं० २१.३३; तै०सं० २.५.१२.३३; मै०सं० ४.१०.४३: १५३.१३; ४.१४.१७३: २४६.१०; का०सं० ३४.१९३; आप०मं०पा० १.४.१४३।
यजिष्ठो हव्यवाहनः। ऋ०वे० ७.१५.६३। तुल०- यजिष्ठं हव्य०।
यजुः कालाद्‌ अजायत। अ०वे० १९.५४.३४।
यजुर्भिर्‌ आप्यन्ते ग्रहाः। वा०सं० १९.२८१।
यजुर्भिर्‌ एवोभयतोथर्वाङ्गिरोभिर्‌ गुप्ताभिर्‌ गुप्तै स्तुत। गो०ब्रा० २.२.१४।
यजुर्भ्यः स्वाहा। तै०सं० ७.५.११.२;। का०सं०अश्व० ५.२. प्रतीकः यजुर्भ्यः। बौ०ध०सू० ३.९.४।
यजुर्‌ यस्माद्‌ अपाकषन्‌। अ०वे० १०.७.२०२।
यजुर्‌ युक्तं सामभिर्‌ आक्तखं त्वा (मै०सं० सामभिर्‌ ऋक्तखंता)। मै०सं० ४.९.२१: १२३.३; तै०आ० ४.४.११. प्रतीकः यजुर्‌ युक्तं सामभिर्‌ आक्तखम्‌।
आप०श्रौ०सू० १५.६.२; यजुर्‌ युक्तम्‌। मा०श्रौ०सू० ४.२.११।
यजुर्वेदं क्षत्रियस्याहुर्‌ योनिम्‌। तै०ब्रा० ३.१२.९.२२।
(ओं) यजुर्वेदं तर्पयामि। बौ०ध०सू० २.५.९.१४।
यजुर्वेदे तिष्ठति मध्ये अह्नः। तै०ब्रा० ३.१२.९.१२।
यजुर्वेदो वायुदेवतः। गो०ब्रा० १.५.२५२।
यजुर्‌ हृदयं उच्यते। अ०वे० ९.६.२२।
यजुषा मथिते अग्नौ कौ०सू० ६८.३७१।
यजुषां प्राण उच्यते। गो०ब्रा० १.५.२५२।
यजुषा सम्‌ अनिहि। शां०गृ०सू० १.२४.२।
यजुषोपसमाहिते। कौशि०सू० ६८.३७२।
यजु ष्कन्नं प्रथमं देवयानम्‌। ऋ०वे० १०.१८१.३२।
यजुस्‌ तस्माद्‌ अजायत। ऋ०वे० १०.९०.९४; अ०वे० १९.६.१३४; वा०सं० ३१.७४; तै०आ० ३.१२.४४।
यजूंषि ते महिमा (बौ०ध०सू० जो़डता है- दत्तस्याप्रमादाय)। आ०मं०पा० २.१९.१६; हि०गृ०सू० २.१३.१; बौ०ध०सू० २.८.१४.१२।
यजूंषि त्रैष्टुभेन सह जज्ञिरे। गो०ब्रा० १.५.२५२।
यजूंषि त्वा दीक्षमाणं अनुदीक्षन्ताम्‌। तै०ब्रा० ३.७.७.६; आ०श्रौ०सू० १०.११.१।
यजूंषि त्वा सामभिः। मै०सं० ३.११.८: १५१.१०. देखें- यजूंषि सा०।
यजूंषि नाम। वा०सं० १२.४; तै०सं० ४.१.१०.५; मै०सं० २.७.८: ८५.१; का०सं० !६.८; शत०ब्रा० ६.७.२.६; शां०गृ०सू० १.२२.१५।
यजूंषि पञ्चदशेन सह जज्ञिरे। गो०ब्रा० १.५.२५२।
यजूंषि भागाङ्‌श्‌ चतुरो वहन्ति। गो०ब्रा० १.५.२४४।
यजूंषि यज्ञे समिधः स्वाहा। अ०वे० ५.२६.११; गो०ब्रा० २.२.११. प्रतीकः यजूंषि यज्ञे। वैता०सू० १६.६; कौशि०सू० २३.१।
यजूंषि विद्वान्‌ बृहद्‌ अन्तरिक्षम्‌। गो०ब्रा० १.५.२५२।
यजूंषि सामभिः। वा०सं० २०.१२; का०सं० ३८.४; शत०ब्रा० १२.८.३.३०; तै०ब्रा० २.६.५.८. देखें- यजूंषि त्वा सा०।
यजूंषि होत्रा ब्रूमः। अ०वे० ११.६.१४३।
यजूंष्य्‌ अतीकाशाः। ऐ०ब्रा० ८.१७.२।
यजूंष्य्‌ आपः। तै०आ० १०.२२.१; महाना० उप० १४.१।
यजेत वाश्वमेधेन। वि०स्मृ० ८५.६७३।
यजेति धय्यारूपम्‌। वा०सं० १९.२४३।
यजेति वचनाच्‌ छ्रुतिः। ऐ०ब्रा० ७.९.१५४।
यजेत्‌ सौत्रामण्याम्‌। ऐ०ब्रा० ७.९.१५१।
यजे यक्षि यष्टाहे च। तै०आ० १.११.४४।
यजे संराधनीम्‌ अहम्‌। शत०ब्रा० १४.९.३.३४; बृह०उप० ६.३.३४; आ०श्रौ०सू० ८.१४.४४; सा०मं०ब्रा० १.५.६४; आ०मं०पा० २.८.५४। देखें- नीचे- अग्नौ
संराहनीम्‌।
यज्‌ जग्रन्थ सविता सत्यधर्मा। मा०श्रौ०सू० १.३.५.१७२; मा०श्रौ०सू० १.११.२०२. देखें- यम्‌ अबध्नीत सविता
यज्‌ जाग्रतो दूरम्‌ उदैति दैवम्‌। वा०सं० ३४.११. शिवसंकल्प की तरह निर्देशित। मा०ध०शा० ११.२५१; वृ०अ०सं० २.५।
यज्‌ जाग्रद्‌ यत्‌ सुप्तो यद्‌ दिवा यन्‌ नक्तम्‌। अ०वे० १६.७.१०।
यज्‌ जातं यच्‌ च जन्त्वम्‌। ऋ०वे० ८.८९.६४; सा०वे० २.७८०४।
यज्‌ जातं जनितव्यं च केवलम्‌। अ०वे० ४.२३.७२. देखें- यस्य जातं।
यज्‌ जातवेदो भुवनस्य मूर्धन्‌। ऋ०वे० १०.८८.५१।
यज्‌ जामयो यद्‌ युवतयः। अ०वे० १४.२.६११।
यज्‌ जायथा अपूर्व्य। ऋ०वे० ८.८९.५१; सा०वे० २.७७९१; आ०सं० २.७१; कौ०ब्रा० २४.५; आ०श्रौ०सू० ८.५.१२; १०.२.२२; शां०श्रौ०सू०
११.११.१४; १८.१८.१२।
यज्‌ जायथास्‌ तद्‌ अहर्‌ अस्य कामे। ऋ०वे० ३.४८.२१।
यज्‌ जायम्नः पित्रोर्‌ उपस्थे। ऋ०वे० ६.७.५३।
यज्‌ जायमानस्य च किंचिद्‌ अन्यत्‌। ऋ० खि० ९.६७.७२।
यज्‌ जीवति स जीवति। ऋ० खि० १०.१४२.९४।
यज्‌ ज्योतिर्‌ अन्तर्‌ अमृतं प्रजासु। वा०सं० ३४.३२।
यज्ञ आप्याययेत्‌ कविः। वैता०सू० १९.२०२।
यज्ञ आयुष्मान्‌ स दक्षिणाभिर्‌ आयुष्मान्‌। का०सं० ११.७; पा०गृ०सू० १.१६.६; आ०मं०पा० २.१४.७ (आ०गृ०सू० ६.१५.१२). प्रतीकः यज्ञ आयुष्मान्‌ स
दक्षिणाभिः। तै०सं० २.३.१०.३. देखें- अगला
यज्ञ आयुस्‌ तस्य दक्षिणा आयुष्कृतः। मै०सं० २.३.४: ३१.१४. देखें- पूर्व
यज्ञ इन्द्रम्‌ अवर्धयत्‌। ऋ०वे० ८.१४.५१; अ०वे० २०.२७.५१; सा०वे० १.१२.११; २.९८९१; वै०सू० ३९.१३।
यज्ञ इष्टः पूर्वचित्तिं दधातु। तै०ब्रा० २.५.५.१३,
यज्ञ एति विततः कल्पमानः। अ०वे० १८.४.१३१।
यज्ञः। तै०आ० १०.६२.१; ६३.१; महाना० उप० २१.२; २३.१।
यज्ञः पयो दक्षिणा दोहो अस्य। अ०वे० ४.११.४४।
यज्ञः पर्वाणि प्रतिरन्न्‌ एति कल्पयन्‌। तै०ब्रा० ३.७.११.१४ (द्वितीयांश); आ०श्रौ०सू० २.२१.१४; ३.११.२४।
यज्ञः पुरुषसंमितः। तै०ब्रा० ३.७.११.५२; आप०श्रौ०सू० ३.१२.१२. देखें- कर्मार्थः
यज्ञः प्रत्यष्ठात्‌ (पाठभेद- ’प्रत्य्‌ उ ष्ठात्‌‘)। का०सं० २.९. तुल०- अगला।
यज्ञः प्रत्य्‌ उ ष्ठात्‌ सुमतो मतीनाम्‌। मा०श्रौ०सू० १.७.३.४२१. देखें- यज्ञ प्रतितिष्ठ, तथा तुल०- पूर्व
यज्ञं-यज्ञं प्रति देवयद्‌भ्यः वा०सं०का०२.५.३२; तै०सं० १.६.५.१२; शां०श्रौ०सू० ४.११.१२; का०श्रौ०सू० ३.३.१२२; मा०श्रौ०सू० १.३.२.७२. देखें-
यज्ञिया यज्ञं प्रति।
यज्ञं यज्ञाय मुञ्चतु स्वाहा। का०सं० ३५.४।
यज्ञं यद्‌ यज्ञवाहसः। अ०वे० ६.११४.२३। देखें- यज्ञै वो।
यज्ञं यन्तं मनसा बृहन्तम्‌। अ०वे० ६.१२२.४१।
यज्ञं ये विश्वतोधारम्‌। अ०वे० ४.१४.४३; वा०सं० १७.६८३; तै०सं० ४.६.५.२३; मै०सं० २.१०.६३: १३८.९:। का०सं० १८.४३; शत०ब्रा० ९.२.३.२७; नि० १३.८३,
यज्ञं रुद्राय मीढुषे भरध्वम्‌। ऋ०वे० १.१२२.१२,
यज्ञं वष्टु धियावसुः। ऋ०वे० १.३.१०३; सा०वे० १.१८९३; वा०सं० २०.८४३; मै०सं० ४.१०.१३: १४२.८; का०सं० ४.१६३; तै०ब्रा० २.४.३.१३;
ऐ०आ० १.१.४.१६३; नि० ११.२६३।
यज्ञं वहन्त्य्‌ ऋत्विजः। तै०सं० ५.७.७.३२; का०सं० ४०.१३२।
यज्ञं विदानाः सुकृतस्य लोके। आप०श्रौ०सू० १६.२९.१४ (द्वितीयांश). देखें- यज्ञं दधानाः, तथा यज्ञं दुहानाः।
यज्ञं विप्रस्य मावतः। ऋ०वे० १.१४२.२३।
यज्ञं विमाय कवयो मनीषा। ऋ०वे० १०.११४.६३।
यज्ञं विश्वेभिर्‌ देवेभिः। ऋ०वे० ३.४०.३२; अ०वे० २०.६.३२।
यज्ञं विष्टार ओहते। ऋ०वे० ५.५२.१०४।
यज्ञं संसादयन्तु नः। आ०श्रौ०सू० १.१६.८२।
यज्ञं हव्यम्‌ अरंकृतम्‌। अ०वे० १२.१.२२२।
यज्ञं हिन्वन्ति महिषा नमोभिः। वा०सं० १९.३२२; मै०सं० ३.११.७२; १५०.१६; का०सं० ३८.२२; शत०ब्रा० १२.८.१.२; तै०ब्रा० २.६.३.१२।
यज्ञं हिन्वन्त्य्‌ अद्रिभिः। ऋ०वे० ९.१०१.३३। देखें- यज्ञाय सन्त्व्‌।
यज्ञकृतः सुकृतो येन यन्ति। अ०वे० १८.४.७२।
यज्ञकृतो यज्ञकामाः सुदेवाः। तै०सं० ३.२.८.३२।
यज्ञं कलाशस्तुतिगोपलायनम्‌ (!)। गो०ब्रा० १.५.२४४।
यज्ञं गछ स्वाहा। वा०सं० ६.२१; तै०सं० १.३.११.१; ६.४.१.३; मै०सं० १.२.१८: २८.२; ३.१०.७: १३९.१; का०सं० ३.८; शत०ब्रा० ३.८.५.१।
यज्ञं गिरो जरितुः सुष्टुतिं च। ऋ०वे० ५.४३.१०३।
यज्ञं गृहीत्वा सुकृतस्य लोकम्‌। का०सं० ३९.२४; आ०श्रौ०सू० १६.२९.१४।
यज्ञं च नस्‌ तन्वं च प्रजां च। ऋ०वे० १०.१५७.२१; अ०वे० २०.६३.१३; १२४.४३; सा०वे० २.४.६११; वा०सं० २५.४६१; मै०सं० ४.१४.९१: २२८.११;
तै०आ० १.२७.११; आप०श्रौ०सू० २१.२२.१३; मा०श्रौ०सू० ७.२.६३।
यज्ञं च मानुषाणाम्‌। ऋ०वे० १.८४.२४; सा०वे० २.३८०४; वा०सं० ८.३५४; तै०सं० १.४.३८.१४; मै०सं० १.३.३४४: ४१.१२; का०सं० ४.११४।
यज्ञं चोरु चान्तरिक्षम्‌। शां०श्रौ०सू० ८.२१.१।
यज्ञं जनित्वी तन्वी नि मामृजुः। ऋ०वे० १०.६५.७४; कौ०ब्रा० २१.२।
यज्ञं जुषाणो अभि सोमम्‌ ऊधः। ऋ०वे० ४.२३.१२।
यज्ञ नमश्‌ च त उप च यज्ञस्य शिवे संतिष्ठस्व। वा०सं० २.१९; शत०ब्रा० ११.२.३.९. प्रतीकः यज्ञ नमश्‌ च ते। का०श्रौ०सू० ३.६.२१. देखें- अगला, तथा
यज्ञ शं।
यज्ञ नमस्‌ ते यज्ञ। तै०ब्रा० ३.७.६.१९; आ०श्रौ०सू० ४.१२.१०. देखें- नीचे पूर्व
यज्ञं तन्वाना उशिजो न मन्म। ऋ०वे० ७.१०.२२।
यज्ञं तन्वानादितिः स्वाहा। अ०वे० ५.२६.६२।
यज्ञं तन्वानास्‌ तपसाभ्य्‌ अपश्यम्‌। ऋ०वे० ८.५९ (वा० ११).६४।
यज्ञं तपः। तै०आ० १०.८.१. देखें- यज्ञस्‌ तपः।
यज्ञं ते तनवावहै। ऋ०वे० १.१७०.४४।
यज्ञं दधानाः सुकृतस्य लोकम्‌। का०सं० ३९.२४। देखें- नीचे- यज्ञं विदानाः।
यज्ञं दधे सरस्वती। ऋ०वे० १.३.११३; वा०सं० २०.८५३; तै०सं० ४.१.११.२३।
यज्ञं दुहानं सदम्‌ इत्‌ प्रपीनम्‌। अ०वे० ११.१.३४१।
यज्ञं दुहानाः सुकृतस्य लोके। का०सं० ३९.२४। देखें- नीचे- यज्ञं विदानाः।
यज्ञं देवा अतन्वत। अ०वे० ७.५.४२. देखें- देवा यज्ञं अत०।
यज्ञं देवेभिर्‌ इन्वितम्‌ (मै०सं०। आ०श्रौ०सू० अन्व०)। तै०सं० ३.१.४.३२; मै०सं० १.२.१५२: २५.१७; आप०श्रौ०सू० ९.७.१०२।
यज्ञं देवेभ्यः प्रतिवेदयन्न्‌ अजः। ऋ०वे० १.१६२.४४; वा०सं० २५.२७४; तै०सं० ४.६.८.२४; मै०सं० ३.१६.१४: १८२.३;। का०सं०अश्व० ६.४४।
यज्ञं देवेषु नः कवे। ऋ०वे० १.१३.२२; सा०वे० २.६९८२।
यज्ञं देवेषु नस्‌ कृधि। तै०ब्रा० २.४.२.३२।
यज्ञं देवेषु पिस्पृशः। ऋ०वे० ६.१५.१८४।
यज्ञं देवेषु मन्यताम्‌। अ०वे० ७.२०.१२; वा०सं० ३४.९२; तै०सं० ३.३.११.३२; मै०सं० ३.१६.४२: १८९.८; आ०श्रौ०सू० ४.१२.२२; शां०श्रौ०सू०
९.२७.२२; सा०मं०ब्रा० २.२.१९२।
यज्ञं देवेषु यछतः। अ०वे० ७.५४.१४। देखें- अगला एक छो़डकर
यज्ञं देवेषु यछताम्‌। ऋ०वे० २.४१.२०३; तै०सं० ४.१.११.४३; मै०सं० ४.१०.३३: १५०.१५; नि० ९.३८३।
यज्ञं देवेषु वक्षतः। सा०वे० १.३६९४। देखें- पहला एक
यज्ञं धीरा निचाय्य। सा०वे० १.३६१४।
यज्ञं न आ हि गछताम्‌। तै०ब्रा० २.४.८.४१।
यज्ञं नः पातु (तै०ब्रा० पान्तु) रजसः (तै०ब्रा० वसवः) परस्मात्‌ (तै०ब्रा०। आप०श्रौ०सू० पुरस्तात्‌)। मै०सं० २.१३.२२४: १६८.१; का०सं० ४०.१२४; तै०ब्रा० ३.१.२.७१; आ०श्रौ०सू० १७.१३.२४।
यज्ञं नय यजमानाय साधु। ऋ०वे० ६.१५.१६४; तै०सं० ३.५.११.२४; मै०सं० ४.१०.४४ १५२.५; का०सं० १५.१२⁴; १रा० १.२८.२८।
यज्ञं नो देवीर्‌ अमृतेषु धत्त। वा०सं० २९.८४; तै०सं० ५.१.११.३४;। का०सं०अश्व० ६.२४।
यज्ञं नो यक्षताम्‌ इमम्‌। ऋ०वे० १.१३.८३; १४२.८३; १८८.७३।
यज्ञं नो राजा वरुण उपयातु। तै०ब्रा० ३.१.२.७१।
यज्ञन्यं सामगाम्‌ उक्थशासम्‌। ऋ०वे० १०.१०७.६२।
यज्ञअन्योः कतरो नौ वि वेद। ऋ०वे० १०.८८.१७२; नि० ७.३०२।
यज्ञपतये वसु वार्यम्‌ आसंस्करसे। शां०श्रौ०सू० १०.१५.६. देखें- अगला, तथा यजमानाय वार्यम्‌।
यज्ञपतये वार्य आ स्वस्‌ कः। मै०सं० १.९.१: १३१.४; १.९.४: १३३.५. देखें- पूर्व, तथा यजमानाय वार्यम्‌।
यज्ञपतिं गछ। अ०वे० ७.९७.५; वा०सं० ८.२२; तै०सं० १.४.४४.३; ६.६. २.२; मै०सं० १.३.३८: ४४.१६; का०सं० ४.१२;५.३; ३२.३; शत०ब्रा०
४.४.४.१४।
यज्ञपतिम्‌ ऋषय एनसाहुः। अ०वे० २.३५.२१; तै०सं० ३.२.८.११; आ०श्रौ०सू० १३.७.१७. देखें- यजमानम्‌ ऋषया,
यज्ञपदीराक्षीरा। अ०वे० १०.१०.६१।
यज्ञ प्रतितिष्ठ सुमतौ सुशेवाः। तै०ब्रा० २.५.८.१२१। आ०श्रौ०सू० ७.६.७१. देखें- यज्ञः प्रत्य्‌ उ।
यज्ञप्रिये यजमानाय सुक्रतो (का०सं० सुन्वते)। ऋ०वे० १०.१२२. ६२; का०सं० १२.१४२।
यज्ञम्‌ अक्तुं चाद्‌ ऋचम्‌। ऋ०वे० ७.६६.११२।
यज्ञम्‌ अनु वि क्रमेऽहम्‌। अ०वे० १०.५.३१।
यज्ञम्‌ अन्वभिरक्षताम्‌। मा०श्रौ०सू० ३.५.७४।
यज्ञम्‌ आ ददे ते वषट्‌कृतम्‌। तै०सं० ७.३.११.२;। का०सं०अश्व० ३.१।
यज्ञम्‌ आ सोभरीयवः। ऋ०वे० ८.२०.२४।
यज्ञम्‌ आहुर्‌ भुवनस्य नाभिम्‌। तै०सं० ७.४.१८.२२;। का०सं०अश्व० ४.७२. देखें- अयं यज्ञो भुवनस्य।
यज्ञम्‌ इमं वर्धयता गिरः। अ०वे० १९.१.१३, २३। तुल०- इमं वर्धयता।
यज्ञम्‌ इमं चतस्रः प्रदिशो वर्धयन्तु। अ०वे० १९.१.३३।
यज्ञम्‌ इमं दिवि धाः। तै०आ० ४.९.३; ५.८.३ देखें- नीचे- इमं यज्ञं दिवि।
यज्ञम्‌ इमं नो भागधेयं जुषस्व। ऋ० खि० ७.५५.८२; नि० १४.३१२।
यज्ञम्‌ उक्थं तुरं वचः। ऋ०वे० ८.६६.५४।
यज्ञम्‌ पाहि विभावसो स्वाहा। तै०आ० १०.५.१; शां०गृ०सू० ५.१.८; महाना० उप० ७.४।
यज्ञम्‌ पृछाम्य्‌ अवमम्‌। ऋ०वे० १.१०५.४१।
यज्ञं प्रजां मा निर्मार्जीः। मै०सं० १.१.११: ६.१३; मा०श्रौ०सू० १.२.५.६।
यज्ञं प्रणय (तै०सं०-प्र सुव) देवाव्यम्‌ (तै०सं०। मै०सं० देवायुवम्‌)। वा०सं० ११.८२; तै०सं० ४.१.१.३२; मै०सं० २.७.१२: ७४.८; का०सं०
१५.११२; शत०ब्रा० ६.३.१.२०२।
यज्ञं प्रावन्तु नः शुभे। वा०सं० १८.७६४; शत०ब्रा० १०.१.३.८४।
यज्ञं प्रेष्य। मै०सं० ४.५.२: ६४.१४।
यज्ञं ब्रूमो यजमानम्‌। अ०वे० ११.६.१४१।
यज्ञं मरुत (मै०सं० ०ता) आ वृणे। ऋ०वे० ७.५९.११३; मै०सं० ४.१०.३३: १५०.७. देखें- शर्म यछाथ, तथा शर्मा सप्रथा।
यज्ञं मर्तस्य रिपोः। ऋ०वे० ८.११.४२।
यज्ञं महिष्वणीनाम्‌। ऋ०वे० ८.४६.१८३।
यज्ञं मा हिंसीः। मा०श्रौ०सू० ३.१.२६. देखें- यजमानं इत्यादि।
यज्ञ यज्ञं गछ। अ०वे० ७.९७.५; वा०सं० ८.२२; तै०सं० १.४.४४.३; ६.६.२.२; मै०सं० १.३.३८: ४४.१६; का०सं० ४.१२; ५.३; ३२.३; शत०ब्रा० ४.
४.४.१४; आ०श्रौ०सू० ७.२७.१५; मा०श्रौ०सू० १.७.४.३३; संन्यास उप० १. प्रतीकः यज्ञ यज्ञम्‌। का०श्रौ०सू० ५.२.९।
यज्ञ यज्ञस्य यत्‌ तेजस्‌ तेन सं क्राम माम्‌ अभि। तै०सं० ७.३.११.१;। का०सं०अश्व० ३.१।
यज्ञ शं च त उप च। वा०सं०का०२.६.२. देखें- अगले दो तथा नीचे यज्ञ नमश्‌।
यज्ञ शं च त उप च ते नमश्‌ च ते। ला०श्रौ०सू० २.१.१०. देखें- पूर्व से अगला। नीचे- ’यज्ञ नमश्‌‘।
यज्ञ शं च म उप च म आयुश्‌ च मे बलं च मे। आप०श्रौ०सू० ४.१६.१५. प्रतीकः यज्ञ शं च मे। आ०श्रौ०सू० ७.२८.३. देखें- पूर्व के दो तथा नीचे
यज्ञ नमश्‌।
यज्ञ शिवो मे संतिष्ठस्व। आप०श्रौ०सू० ४.१६.१५।
यज्ञ चतुष्पाद्‌ दिवम्‌ आरुरोह। गो०ब्रा० १.५.२५४।
यज्ञ चतुष्पाद्‌ दिवम्‌ उद्वदेह (?)। गो०ब्रा० १.५.२५४।
यज्ञश्‌ च त्वा दक्षिणा च दक्षिणे संधौ गोपायेताम्‌। पा०गृ०सू० ३.४.११।
यज्ञश्‌ च त्वा दक्षिणा च श्रीणीताम्‌। का०सं० ३५.११।
यज्ञश्‌ च दक्षिणा (आ०मं०पा० ०णाश्‌) च (आ०मं०पा० च दक्षिणे)। शां०गृ०सू० ३.३.४; आ०मं०पा० २.१५.७ (आप०गृ०सू० ७.१७.६)।
यज्ञश्‌ च भूद्‌ विदथे चारुर्‌ अन्तमः। ऋ०वे० १०.१००.६३।
यज्ञश्‌ च मे भूयात्‌। तै०आ० ३.७.१।
यज्ञश्रियं नृमादनम्‌। ऋ०वे० १.४.७२; अ०वे० २०.६८.७२।
यज्ञस्‌ तपः। महाना० उप० ८.१. देखें- यज्ञं तपः।
यज्ञस्‌ तुरीयं पशवस्‌ तुरीयम्‌। अ०वे० १०.१०.२९३।
यज्ञस्‌ ते वज्रम्‌ अहिहत्य आवत्‌। ऋ०वे० ३.३२.१२४।
यज्ञस्य त्वा प्रमयाभिमया परिमयोन्मया (आ०श्रौ०सू० प्रतिमया) परिगृह्णामि। मै०सं० १.४.११: ६०.९; आ०श्रौ०सू० ४.५.४; ९.१३.६. प्रतीकः यज्ञस्य त्वा
प्रमयाभिमया। मा०श्रौ०सू० १.४.१.१४. देखें- अगले दो
यज्ञस्य त्वा प्रमयाभिमयोन्मया प्रतिमया परिगृह्णामि। का०सं० ५.४; ३२.४. देखें- पहला तथा अगला
यज्ञस्य त्वा प्रमयोनया भिमया प्रतिमया। आ०श्रौ०सू० ३.१३.१५. देखें- पूर्व के दो
यज्ञस्य त्वा यज्ञपते सह। का०सं० ४.१३३; २९.३. देखें- यज्ञस्य तो यज्ञपते, तथा आगे।
यज्ञस्य त्वा यज्ञपते सूक्तोक्तौ (तै०सं० हविर्भिः)। वा०सं० स्‌। २५३; तै०सं० १.४.४५.२३; शत०ब्रा० ४.४.५.२०. देखें- यज्ञस्य ते यज्ञपते, तथा पूर्व यज्ञस्य त्वा विदथा पृछम्‌ अत्र। वा०सं० २३.५७३।
यज्ञस्य त्वा संततिम्‌ अनुसंतनोमि। तै०ब्रा० ३.७.४.१७; आप०श्रौ०सू० १.१३.१५; ६.५.५।
यज्ञस्य त्वा संतत्यै स्तृणामि (शां०श्रौ०सू० नयामि)। तै०ब्रा० ३.२.४.१; शां०श्रौ०सू० २.६.१२; आ०श्रौ०सू० १.१.५.४; १२.१८.७; मा०श्रौ०सू०
१.२.१.१९।
यज्ञस्य देवम्‌ ऋत्विजम्‌। ऋ०वे० १.१.१२; आ०सं० ३.४२; तै०सं० ४.३. १३.३२; मै०सं० ४.१०.५२; १५५.१; का०सं० २.१४२; गो०ब्रा० १.१.२९२;
नि० ७.१५२।
यज्ञस्य दोहो विततः पुरुत्रा। वा०सं० ८.६.२१; शां०श्रौ०सू० १३.१२.१३१. प्रतीकः यज्ञस्य दोहः। का०श्रौ०सू० २५.६.७।
यज्ञस्य धाम परमं गुहा यत्‌। ऋ०वे० १०.१८१.२२।
यज्ञस्य धाम प्रथमं मनन्त। ऋ०वे० १०.६७.२४; अ०वे० २०.९१.२४।
यज्ञस्य धूर्ष सद्मन्‌। ऋ०वे० १०.१०५.९२।
यज्ञस्य निधिपोऽसि (पा०गृ०सू० निधिपा अस्)। आ०गृ०सू० १.२२.२१२; पा०गृ०सू० २.४.२२. देखें- वेदानां निधिपो असि।
यज्ञस्य नेता प्रथमस्य पायोः। ऋ०वे० ३.१५.४३।
यज्ञस्य नेत्री शुचयद्भिर्‌ अर्कैः। ऋ०वे० ४.५६.२१।
यज्ञस्य नो विरिष्टं संधेहि। गो०ब्रा० १.१.१४।
यज्ञस्य पक्षाव्‌ ऋषयः कल्पयन्तः। अ०वे० ८.९.१४२. देखें- अगला
यज्ञस्य पक्षाव्‌ (मै०सं०। का०सं० ०षा) ऋषयो भवन्ती। तै०सं० .४.३. ११.२२; मै०सं० २.१३.१०२; १६०.७; का०सं० ३९.१०२. देखें- पूर्व
यज्ञस्य पङ्‌क्तिः। तै०आ० ३.९.२।
यज्ञस्य पथा सुविता नयन्तीः। तै०सं० १.४.४३.२; ६.६.१.३।
यज्ञस्य पदे स्थः। तै०सं० .४.१.५.३; ५.१.६.३; मै०सं० ४.९.१: १२१.७; तै०आ० ४.२.६; ५.३.३; आप०श्रौ०सू० १५.२.१४; १६.४.४; मा०श्रौ०सू०
४.१.१६।
यज्ञस्य पाथ उपसमितम्‌। तै०सं० १.१.१३.२; तै०ब्रा० ३.३.९.६; आ०श्रौ०सू० ३.७.१२; मा०श्रौ०सू० १.३.४.२६।
यज्ञस्य पेशः सुदुघे पयस्वती। ऋ०वे० २.३.६४।
यज्ञस्य प्रमाभिमोन्मा प्रतिमा वेद्यां क्रियमाणायाम्‌। का०सं० ३४.१४।
यज्ञस्य प्राविता भव। ऋ०वे० ३.२१.३४; मै०सं० ४.१३.५४: २०४.१३; का०सं० १६.२१४; ऐ०ब्रा० २.१२.१३४; तै०ब्रा० ३.६.७.२४।
यज्ञस्य माता (सा०मं०ब्रा० मातरं) सुहवा मे अस्तु। तै०ब्रा० २.५.३.२२; सा०मं०ब्रा० २.६.९२. देखें- चित्तस्य माता
यज्ञस्य मात्रां वि मिमीत उ त्वः। ऋ०वे० १०.७१.११४; नि० १.८४।
यज्ञस्य मिथुनं पन्नेजनीषु। का०सं० ३४.१५।
यज्ञस्य-यज्ञस्य केतुं रुशन्तम्‌। ऋ०वे० १०.१.५२; तै०ब्रा० २.४.३.६२।
यज्ञस्य युक्तौ धुर्या अभूथाम्‌ (तै०ब्रा०। आप०श्रौ०सू० धुर्याव्‌ अभूताम्‌)। मै०सं० १.४.३२; ५१.४; का०सं० ५.४२; तै०ब्रा० ३.७.५.११२; आप०श्रौ०सू० ३.९.१०२।
यज्ञस्य योनिम्‌ अभिसंबभूव्‌उः। का०सं० ३९.२२; आ०श्रौ०सू० १६.२९.१२।
यज्ञस्यर्द्धिम्‌ अनु संतिष्ठस्व। तै०ब्रा० ३.७.६.२०; तै०आ० (आ०) १०.७७; आप०श्रौ०सू० ४.१२.१०।
यज्ञस्य वय उत्तिरन्‌। अ०वे० ६.३६.२३। । आ०श्रौ०सू० ८.९.७३; शां०श्रौ०सू० १०.११.९३। देखें- यज्ञस्य स्वर्‌।
यज्ञस्य वा निशितिं वोदितिं वा। ऋ०वे० ६.१५.११३।
यज्ञस्य विद्वान्‌ परुषश्‌ चिकित्वान्‌। ऋ०वे० १०.५३.१२; आप०श्रौ०सू० २४.१३.३२।
यज्ञस्य विद्वान्‌ समये न धीरः। अ०वे० २.५३.३२. देखें- प्राणस्य इत्यादि।
यज्ञस्य वृद्धिम्‌ अनु वर्ध। आ०मं०पा० २.१०.८।
यज्ञस्य वो रथ्यं विश्‌पतिं विशाम्‌। ऋ०वे० १०.९२.११; ऐ०ब्रा० ४.३२.६; कौ०ब्रा० १९.९; २२.२. प्रतीकः यज्ञस्य वो रथ्यम्‌। आ०श्रौ०सू० ७.४.१२;
यज्ञस्य वः। शां०श्रौ०सू० १०.३.१४. तुल०- बृहदा० ७.१४६।
यज्ञस्य शाके परमे व्योमन्‌। ऋ०वे० ५.१५.२२।
यज्ञस्य शिरः प्रतिधास्यामः। शत०ब्रा० १४.१.३.२।
यज्ञस्य शिरः प्रतिधेहि। शत०ब्रा० १४.१.३.२।
यज्ञस्य संततिर्‌ असि। तै०ब्रा० ३.२.४.१; ७.४.१७; शां०श्रौ०सू० २.६.१२; आप०श्रौ०सू० १.१३.१५; १५.४: ६.५.५; १२.१८.७; मा०श्रौ०सू०
१.२.१.१९।
यज्ञस्य संततिर्‌ वसतीवरीषु प्रह्रियमाणासु। का०सं० ३४.१५।
यज्ञस्य सप्त धामभिर्‌ अध अप्रियम्‌। ऋ०वे० ९.१०२.२३; सा०वे० २.३६४३।
यज्ञस्य सहसो यहो। ऋ०वे० ८.८४.५२; सा०वे० २.९००२।
यज्ञस्य साधनं गिरा। ऋ०वे० ८.२३.९२।
यज्ञस्य स्वर्‌ उत्तिरन्‌। सा०वे० २.१०५९२. देखें- यज्ञस्य वय।
यज्ञस्य हि स्थ ऋत्विजा (तै०ब्रा०। आप०श्रौ०सू० ऋत्वियौ)। ऋ०वे० ८.३८.११; सा०वे० २.४२३१; का०सं० ३५.५१; पं०वि०ब्रा० १३.८.५; तै०ब्रा० ३.७.८.३१;
आप०श्रौ०सू० ७.२.४; शां०श्रौ०सू० १२.१.५; आ०श्रौ०सू० १४.३०.२१. प्रतीकः यज्ञस्य हि स्थ। आ०श्रौ०सू० ७.५.१७।
यज्ञस्याङ्गानि सर्वशः। तै०ब्रा० ३.७.४.११२; आप०श्रौ०सू० १.६.१०२।
यज्ञस्याणूनि विद्यया। अ०वे० ११.७.१०४।
यज्ञस्यायुः प्रतिरन्‌ (का०सं०। मा०श्रौ०सू० ०तिरन्तो)। मै०सं० ४.१३.४: २०३.६; का०सं० २.७; १६.२१; तै०ब्रा० ३.६.५.१; मा०श्रौ०सू० २.१४.२७।
यज्ञस्यायुर्‌ अनु सं चरन्ति (आ०श्रौ०सू० तरन्तु)। तै०सं० १.५.१०.४४; आ०श्रौ०सू० ३.१४.१०४। तुल०- यज्ञायुर्‌।