05 7.5

मित्रः पान्त्य्‌ अद्रुहः। ऋ०वे० .८.४६.४³ देखें-मित्रास्‌ पान्त््य।
मित्रः पृथिव्योदक्रामत्‌। अ०वे०.१९.१९.१¹।
मित्रः प्रतिख्यातः। का०सं०.३४.१६।
मित्रः प्रातर्‌ व्युब्जतु। अ०वे०.९.३.१८⁴।
मित्रं वयं हवामहे। ऋ०वे० .१.२३.४¹; सा०वे०.२.१४३¹; ऐ०ब्रा० ६.१०.२; कौ०ब्रा० २८.३; गो०ब्रा० २.२.२०; पं०वि०ब्रा० ११.७.३; १४.८.३;
आ०श्रौ०सू० ५.५.१८; ७.२.२; ५.९. प्रतीक मित्रं वयम्‌। शा०श्रौ०सू० ७.४.६; १४.१; ११.७.४; १२.१.३।
मित्रं वरुणं भगम्‌। तै०ब्रा० ३.१२.७.५²।
मित्रं वह वरुणम्‌ इन्द्रम्‌ अग्निम्‌। ऋ०वे० .७.३९.५²।
मित्रं विष्णुम्‌ १थो भगम्‌। अ०वे०.११.६.२²।
मित्रं शतवृष्ण्यम्‌। अ०वे०.१.३.२²।
मित्रं सौरत्येन। वा०सं० ३९.९।
मित्रं हुवे पूतदक्षम्‌। ऋ०वे० .१.२.७¹; सा०वे०.२.१९७¹; वा०सं० ३३.५७¹; पं०वि०ब्रा० १२.२.३; १५.२.५; ऐ०आ० १.१.४.५; आ०श्रौ०सू० ७.२.२; ५.९. प्रतीक मित्रं हुवे शा०श्रौ०सू० ७.१०.११; १२.१.३।
मित्रं हुवे वरुणं पूतदक्षम्‌। ऋ०वे० .७.६५.१²; कौ०ब्रा० २६.११।
मित्रक्रुवो यच्‌ छसने न गावः। ऋ०वे० .१०.८९.१४³
मित्रं कृणुध्वं खलु मृडता नः। ऋ०वे० .१०.३४.१४¹।
मित्रं गृणीषे
वरुणम्‌। ऋ०वे० .७.६६.७²; सा०वे०.२.४१७²।
मित्रधा नो मित्रे दधात। का०सं० ३७.१०।
मित्र धिये वरुण सत्यम्‌ अस्तु। ऋ०वे० .४.१.१८⁴।
मित्रधेयाय स्वाहा। तै०ब्रा० ३.१.५.१।
मित्रं देवं मित्रधेयं नो अस्तु। तै०ब्रा० ३.१.२.१²।
मित्रं न ईं शिम्या गोषु गव्यवत्‌। तै०ब्रा० २.८.७.६¹. देखें-मित्रं न यं शिम्या।
मित्रं न क्षेत्रसाधसम्‌। ऋ०वे० .८.३१.१४⁴; तै०सं०.१.८.२२.३⁴; मै०सं०.२.१३.७⁴: १५६.११; का०सं०.११.१२⁴।
मित्रं न जने सुधितम्‌ ऋतावनि। ऋ०वे० .८.२३.८³
मित्रं न यं शिम्या गोषु गव्यवः। ऋ०वे० .१.१५१.१¹. तुल०- बृ०दे०.४.१७. देखें-मित्रं न ईं।
मित्रं न यं सुधितं भृगवो दधुः। ऋ०वे० .६.१५.२¹।
मित्रं न यातयज्जनम्‌। ऋ०वे० .८.१०२.१२³ तुल०- मित्रस्‌ तयोर्‌।
मित्रं न शेवं दिव्याय जन्मने। ऋ०वे० .१.५८.६⁴।
मित्रं न सर्पिरासुतिम्‌। ऋ०वे० .८.७४.२²; सा०वे०.२.९१५²।
मित्रभृतः क्षत्रभृतः। तै०सं०.२.४.७.२³; मै०सं०.२.४.७³: ४४.८; ४.२.११: ३४.१९; का०सं०.११.९³; मा०श्रौ०सू० ९.५.३।
मित्रम्‌ ईमहे वरुणं स्वस्तये। ऋ०वे० .८.१८.२०³
मित्रं प्रथिष्ठम्‌ उप यामि शर्म ऋ०वे० .१०.८७.१²; अ०वे०.८.३.१²; तै०सं०.१.२.१४.६²।
मित्रं भगम्‌ अदितिं नूनम्‌ अश्याः। ऋ०वे० .५.४२.१²।
मित्र यत्र वरुण गातुम्‌ अर्चथः। ऋ०वे० .१.१५१.६²।
मित्रराजाना वरुणा महोभिः। ऋ०वे० .५.६२.३²।
मित्र वंसि वां सुमतिम्‌। ऋ०वे० .५.७०.१³; सा०वे०.२.३३५³
मित्र वयं च सूरयः। ऋ०वे० .५.६६.६²।
मित्रश्‌ च तुभ्यं वरुणः सहस्वः। ऋ०वे० .३.१४.४¹।
मित्रश्‌ च त्वा वरुणश्‌ च। अ०वे०.१९.४४.१०¹।
मित्रश्‌ च नो वरुणश्‌ च। ऋ०वे० .५.७२.३¹।
मित्रश्‌ च म (मै०सं०. मा) इन्द्रश्‌ च मे। वा०सं० १८.१७; तै०सं०.४.७.६.१; मै०सं०.२.११.५: १४२.१४; का०सं०.१८.१०।
मित्रश्‌ च वरुणश्‌ च। अ०वे०.३.२२.२¹; १०.४.१६²; तै०आ० १.१३.३¹. तुल०- अ०वे०.९.७.७।
मित्रश्‌ च वरुणश्‌ चोत्तरे। आप०मं०पा० २.१५.९ (आ०गृ०सू० ७.१७.६)।
मित्रश्‌ च सोमपीतये। ऋ०वे० .७.६६.१७³
मित्रश्‌ चा यातम्‌ अद्रुहा। ऋ०वे० .७.६६.१८²।
मित्रश्‌ चिद्‌ धि ष्मा जुहुराणो देवान्‌। ऋ०वे० .१०.१२.५³; अ०वे०.१८.१.३३³
मित्रश्‌ चोभा वरुणश्‌ च। ऋ०वे० .५.६८.२²; सा०वे०.२.४९४²।
मित्रः शाशद्रे अर्यमा सुदानवः। ऋ०वे० .१.१४१.९²।
मित्र सत्यानां पते (शा०श्रौ०सू० सत्यानाम्‌ अधिपते) तै०ब्रा० ३.११.४.१; शा०श्रौ०सू० ४.१०.१. देखें-मित्रः सत्यानाम्‌।
मित्र साधयतं धियः। ऋ०वे० .७.६६.३³
मित्रस्‌ तन्‌ नो वरुणो देवो अर्यः। ऋ०वे० .७.६४.३¹।
मित्रस्‌ तन्‌ नो वरुणो मामहन्त। ऋ०वे० .७.५२.२¹।
मित्रस्‌ तन्‌ नो वरुणो रोदसी च। ऋ०वे० .७.४०.२¹।
मित्रस्‌ तयोर्‌ वरुणो यातयज्जनः। ऋ०वे० .१.१३६.३⁶. तुल०- मित्रं न यातयज्‌०
मित्रस्‌ ते अस्त्व्‌ अंशभूः तै०ब्रा० ३.७.९.१⁴; आप०श्रौ०सू० १२.१०.२⁴।
मित्रस्‌ ते हस्तम्‌ अग्रभीत्‌ हि०गृ०सू० १.५.९; आप०मं०पा० २.३.११ (आ०गृ०सू० ४.१०.१२)।
मित्रस्‌ त्वम्‌ असि धर्मणा (सा०मं०ब्रा० कर्मणा)। शा०गृ०सू० २.३.१¹; सा०मं०ब्रा० १.६.१५⁴; हि०गृ०सू० १.५.१०²; आप०मं०पा० २.३.१२
(आप०गृ०सू० ४.१०.१२)।
मित्रस्‌ त्वा पदि बध्नातु (वा०सं० श०ब्रा० बध्नीताम्‌)। वा०सं० ४.१९; तै०सं०.१.२.४.२; ६.१.७.६; मै०सं०.१.२.४: १३.५; ३.७.६: ८२.६;
का०सं०.२.५; २४.३ (द्वितीयांश); श०ब्रा० ३.२.४.१८; आ०श्रौ०सू० १०.२२.१०।
मित्रस्य गर्भो वरुणस्य नाभिः। ऋ०वे० .६.४७.२८²; अ०वे० ६.१२५.३²; वा०सं० २९.५४²; तै०सं० ४.६.६.६²; मै०सं०.३.१६.३²: १८६.११;
का०सं०अ० ६.१²।
मित्रस्य चक्षुर्‌ धरुणं बलायः (हि०गृ०सू० धरीयः)। शा०गृ०सू० २.१.३०¹; पा०गृ०सू० २.२.१०¹ (समालोचक टिप्पणियाँ देखें-स्पेजेर जातकर्म,
प-पृ० २२); हि०गृ०सू० १.४.६¹; आप०मं०पा० २.२.११¹ (आप०गृ०सू० ४.१०.११)।
मित्रस्य चक्षुषा समीक्षामहे। वा०सं० ३६.१८. तुल०- मित्रस्य वश्‌ चक्षुषा सम्‌०।
मित्रस्य च प्रशस्तिभिः। ऋ०वे० .५.९.६²।
मित्रस्य चर्षणीधृतः। ऋ०वे० .३.५९.६¹; वा०सं० ११.६२¹; तै०सं०.३.४.११.५¹; ४.१.६.३¹; मै०सं०.१.५.४¹: ७०.१७; १.५.११: ७९.१५; २.७.६¹: ८१.१७; ३.१.८: १०.१४; ४.९.१¹: १२१.१७; का०सं०.१६.६¹; १९.७; २३.१२¹; श०ब्रा० ६.५.४.१०; तै०आ० ४.३.२¹; आ०श्रौ०सू० ७.५.९; शा०श्रौ०सू० ३.१७.१२; ९.२६.३ (भाष्य); आ०श्रौ०सू० ६.१८.१; मा०श्रौ०सू० ४.१.२३; ६.१.२; बौ०ध०सू० २.४.७.११. प्रतीक मित्रस्य का०श्रौ०सू० १६.४.१५. तुल०- इन्द्रस्य इत्यादि।
मित्रस्य ता वरुणस्य व्रतानि। ऋ०वे० .३.५५.६³
मित्रस्य तृतीया। वा०सं० २५.५।
मित्रस्य त्वा चक्षुषा प्रतीक्षे (मा०श्रौ०सू० चक्षुषान्वीक्षे; ला०श्रौ०सू० आ०श्रौ०सू० ८.४.१८, चक्षुषा प्रति पश्यामि; तै०सं०.का०सं०.तै०ब्रा०
आ०श्रौ०सू० चक्षुषा प्रेक्षे)। वा०सं०का० २.३.४; तै०सं०.१.१.४.१; का०सं०.१.४; ३१.३; कौ०ब्रा० ६.१४; तै०ब्रा० ३.२.४.५; आ०श्रौ०सू० १.१३.१; ८.१४.१८; शा०श्रौ०सू० ४.७.४; ला०श्रौ०सू० ४.११.१०; का०श्रौ०सू० २.२.१५; आ०श्रौ०सू० १.१७.९; ३.१९.५; मा०श्रौ०सू० ५.२.१५.१५; आ०गृ०सू० १.२४.१४. प्रतीक मित्रस्य त्वा पा०गृ०सू० १.३.१६. तुल०- मित्रस्य वश्‌ इत्यादि. मैत्र्यः की तरह निर्देशित (जाँचें ऋचः) बौ०ध०सू० २.१०.१८.२१।
मित्रस्य नवमी। तै०सं०.५.७.२१.१; का०सं०अ० १३.११।
मित्रस्य भागोऽसि। वा०सं० १४.२४; तै०सं०.४.३.९.१; ५.३.४.२; मै०सं०.२.८.५: १०९.१२; का०सं०.१७.४; २१.१; श०ब्रा० ८.४.२.६; मा०श्रौ०सू०
६.२.१. प्रतीक मित्रस्य भागः का०श्रौ०सू० १७.१०.१२।
मित्रस्य मा चक्षुषा सर्वाणि भूतानि समीक्षन्ताम्‌। वा०सं० ३६.१८।
मित्रस्य मा चक्षुषेक्षध्वम्‌। वा०सं० ५.३४. प्रतीकः मित्रस्य मा का०श्रौ०सू० ९.८.२३।
मित्रस्य यायां पथा। ऋ०वे० .५.६४.३²।
मित्रस्य वरुणस्य च। अ०वे०.६.८५.२²; कौ०सू० ६.१७²।
मित्रस्य वश्‌ चक्षुषानुवीक्षे आ०श्रौ०सू० ८.१४.१८. देखें-अगला तथा तुल०- मित्रस्य त्वा इत्यादि।
मित्रस्य वश्‌ चक्षुषा प्रेक्षे। मै०सं०.१.१.५: ३.२; ४.१.५: ६.१६; मा०श्रौ०सू० १.२.१.२९. देखें-पूर्व का तथा तुल०- मित्रस्य त्वा।
मित्रस्य वश्‌ चक्षुषावेक्षे। मै०सं०.१.१.७: ४.६; ४.१.७: ९.१३; मा०श्रौ०सू० १.२.२.३१. तुल०- १४१२धेन वश्‌ इत्यादि।
मित्रस्य वश्‌ चक्षुषा समीक्षध्वम्‌ (तथा समीक्षामहे) मै०सं०.४.९.२७: १४०.७. प्रतीक मित्रस्य मा०श्रौ०सू० ४.३.४२. तुल०- मित्रस्य चक्षुषा।
मित्रस्य व्रता वरुणस्य दीर्घस्रुत्‌। ऋ०वे० .८.२५.१७³
मित्रस्य व्रते वरुणस्य देवाः। ऋ०वे० .१०.३.१३²; मै०सं०.४.१४.११²: २३२.८; तै०ब्रा० २.८.६.४²।
मित्रस्य श्रद्धा। तै०आ० ३.९.२।
मित्रस्य हि प्रतूर्वतः। ऋ०वे० .५.६५.४³
मित्रस्यासि कनीनिका। का०सं० २.१. देखें-वृत्रस्य कनीनिका तथा वृत्रस्या३
मित्रस्यासि वरुणस्यासि वा०सं० १०.८; श०ब्रा० ५.३.५.२८. प्रतीक मित्रस्यासि वरुणस्य का०श्रौ०सू० १५.५.१८।
मित्रस्याहं चक्षुषा सर्वाणि भूतानि समीक्षे। वा०सं० ३६.१८।
मित्रः संसृज्य (मै०सं०. ०ज्या) पृथिवीम्‌ वा०सं० ११.५३¹; तै०सं०.४.१.५.१¹; ५.१.६.१; मै०सं०.२.७.५¹: ८०३; ३.१.६: ८.१२; का०सं०.१६.५¹;
१९.६; श०ब्रा० ६.५.१.५; आप०श्रौ०सू० १६.४.१. प्रतीक मित्रः संसृज्य का०श्रौ०सू० १६.३.१८; मा०श्रौ०सू० ६.१.२।
मित्रः सत्यानाम्‌ (वा०सं० श०ब्रा० सत्यः)। वा०सं० ९.३९; तै०सं०.१.८.१०.२; ३.४.५.१; मै०सं०.२.६.६: ६७.१२; का०सं०.१५.५; श०ब्रा० ५.३.३.११; पा०गृ०सू० १.५.१०. देखें-मित्र सत्यानां।
मित्रः सम्राजो वरुणो युवानः। ऋ०वे० .३.५४.१०³
मित्रः सिन्धूनाम्‌ उत पर्वतानाम्‌। ऋ०वे० .३.५.४⁴।
मित्रः सीदन्तु वरुणः। ऋ०वे० .५.२६.९²।
मित्राग्नी पूषणं भगम्‌। ऋ०वे० .१.१४.३²; वा०सं० ३३.४५²।
मित्रा तना न रथ्या। ऋ०वे० .८.२५.२¹।
मित्रा देवजना यूयम्‌। अ०वे०.११.९.२², २६³
मित्राबृहस्पतिभ्याम्‌ अनुब्रूहि। श०ब्रा० ५.३.२.८।
मित्राबृहस्पती यज। श०ब्रा० ५.३.२.८।
मित्राय कुलीपयान्‌। वा०सं० २४.२१. देखें-मित्राय पुलीकयान्‌।
मित्राय गौरान्‌। वा०सं० २४.२८; मै०सं०.३.१४.१०: १७४.५।
मित्राय नवाक्षराय छन्दसे स्वाहा। मै०सं०.१.११.१०: १७३.६।
मित्राय पञ्च येमिरे। ऋ०वे० ३.५९.८¹. तुल०- बृ०दे०.४.१२३ (अ)।
मित्राय पुलीकयान्‌। मै०सं०.३.१४.२: १७३.१. देखें-मित्राय्‌ कुलीपयान्‌।
मित्राय मद्गुन्‌। वा०सं० २४.२२; मै०सं०.३.१४.३: १७३.३।
मित्राय वरुणाय च। ऋ०वे० .९.१००.५⁴; १०.८५.१७²; अ०वे०.१२.४.२६²; १४.२.४६²; वा०सं० १२.७२²; तै०सं०.४.२.५.६²; मै०सं०.२.७.१४⁴:
९५.११; का०सं०.१६.१२²; ऐ०ब्रा० ५.२७.४⁴; ७.३.२⁴; जै०ब्रा० १.५८⁴; श०ब्रा० ७.२.२.१२²; १२.४.१.९; तै०ब्रा० १.४.३.१⁴, २⁴; आ०श्रौ०सू० ३.११.२⁴; शा०श्रौ०सू० ३.२०.२⁴; का०श्रौ०सू० २५.१.१४⁴; आप०श्रौ०सू० ९.५.२⁴; मा०श्रौ०सू० ३.२.१⁴।
मित्राय वा सदम्‌ आ जीरदानवः। ऋ०वे० .२.३४.४²।
मित्राय वोचं वरुणायमीढुषे (ऋ०वे० .१.१२९.३⁶, सप्रथः)। ऋ०वे० .१.१२९.३⁵; १३६.६²।
मित्राय शिक्ष वरुणाय दाशुषे। ऋ०वे० .१०.६५.५¹. तुल०- बृ०दे०.७.१०६।
मित्राय स्वाहा। वा०सं० २२.६; तै०सं०.७.१.१४.१; १६.१; मै०सं०.३.१२.२: १६०.१०; का०सं०अ० १.५, ७; श०ब्रा० १२.६.१.११; १३.१.३.३; तै०ब्रा०
३.१.५.१; ८.६.५; आ०श्रौ०सू० ९.९.१४।
मित्राय हव्यं घृतवज्‌ जुहोत (का०सं०. घृतवद्‌ विधेम)। ऋ०वे० .३.५९.१⁴; का०सं०.३५.१९⁴; मा०श्रौ०सू० ३.२.८⁴; नि० १०.२२⁴. देखें-सत्याय
हव्यं।
मित्रायुवो न पूर्पतिं सुषिष्टौ। ऋ०वे० .१.१७३.१०³
मित्रावरुण (पदप ०णा) दूडभम्‌। ऋ०वे० .१.१५.६²।
मित्रावरुणनेत्रेभ्यो वा मरुन्नेत्रेभ्यो वा देवेभ्य उत्तरासद्‌भ्यः (वा०सं०का० उत्तर०) स्वाहा वा०सं० ९.३५; वा०सं०का० ११.१.१; श०ब्रा० ५.२.४.५। मित्रावरुणयोः पयस्या। मै०सं०.३.१०.६: १३८.२; का०सं०.२९.१।
मित्रावरुणयोः पात्रम्‌ असि। तै०सं०.३.१.६.२।
मित्रावरुणयोः प्राणस्‌ तौ ते प्राणं दत्तां तेन जिन्व। का०सं० ११.७. प्रतीक मित्रावरुणयोः। का०सं०.११.८. देखें-अगला
मित्रावरुणयोः प्राणोऽसि। तै०सं०.२.३.१०.१; ११.३; मै०सं०.२.३.४: ३१.१६. देखें-पूर्व का।
मित्रावरुणयोर्धेनुर्‌ उत्तरस्याम्‌ उत्तरवेद्याः श्रोण्याम्‌ आसन्ना। का०सं० ३४.१५।
मित्रावरुणयोर्‌ ध्रुवेण धर्मणा। का०सं० २.१२; २५.१०. देखें-मित्रावरुणौ इत्यादि।
मित्रावरुणयोर्‌ भागधेयी (अ०वे०. भाग; का०सं०. ०यीस्‌; मै०सं०.मा०श्रौ०सू० ०यीः) स्थ। अ०वे०.१०.५.११; वा०सं० ६.२४; तै०सं०.१.३.१२.१;
मै०सं०.१.३.१: २९.२; का०सं०.३.९; श०ब्रा० ३.९.२.१५; आप०श्रौ०सू० ११.२१.४; मा०श्रौ०सू० २.२.५.३४. प्रतीक मित्रावरुणयोः का०श्रौ०सू० ८.९.२२। मित्रावरुणयोर्‌ वो ब्रह्मणा (का०सं०. देवयोर्‌) देवताभिर्‌ गृह्णामि। का०सं० ३९.१; आ०श्रौ०सू० १६.३३.१।
मित्रावरुणयोस्‌ त्वा प्रशास्त्रोः प्रशिषा प्रयच्छामि (शा०श्रौ०सू० जो़डता है यज्ञस्यारिष्ट्यै) शा०श्रौ०सू० ५.१५.८; का०श्रौ०सू० ६.४.४; आ०श्रौ०सू० १०.२७.२. तुल०- अगला लेकिन एक।
मित्रावरुणयोस्‌ त्वा प्रशास्त्रोः प्रशिषा युनज्मि (वा०सं०का० युनग्मि; तै०सं०. युनज्मि यज्ञस्य योगेन)। वा०सं० १०.२१; वा०सं०का० ११.७.१; तै०सं०.१.८.१५.१; मै०सं०.२.६.११: ७०.१४; ४.४.५: ५५.१२; का०सं०.१५.८; श०ब्रा० ५.४.३.५; तै०ब्रा० १.७.९.१; आ०श्रौ०सू० १८.१७.१; मा०श्रौ०सू०
९.१.३. प्रतीक मित्रावरुणयोः का०श्रौ०सू० १५.६.१५।
मित्रावरुणयोस्‌ त्वा बाहुभ्यां (आ०श्रौ०सू० बाहुभ्यां प्रशास्त्रोः प्रशिषा) प्रयछामि। आ०श्रौ०सू० ३.१.१६; मा०श्रौ०सू० १८.३.१४. तुल०- पूर्व का
एक छो़डकर।
मित्रावरुणयोस्‌ त्वा बाहुभ्यां प्रशास्त्रोः प्रशिषा प्रतिगृह्णामि। आ०श्रौ०सू० ३.१.१७।
मित्रावरुणयोस्‌ त्वा हस्ताभ्यां प्रसूतः प्रशिषा प्रयछामि (कौ०सू० ५६.३, प्रतिगृह्णामि) कौ०सू० ५६.२, ३; ५७.४।
मित्रावरुणवना उत धर्मवन्ता। ऋ०वे० .८.३५.१३¹।
मित्रावरुणसमीरिताम्‌। तै०ब्रा० ३.७.५.६²; आ०श्रौ०सू० ३.१.७²।
मित्रावरुणा अल्गाभ्याम्‌: देखें-मित्रावरुणाव्‌ इत्यादि।
मित्रावरुणा ऊरुभ्याम्‌। मै०सं०.३.१५.६: १७९.८. तुल०- इन्द्राभृहस्पती ऊरु० तथा मित्रावरुणौ श्रो०।
मित्रावरुणा जमदग्निम्‌ अत्रिम्‌। अ०वे०.४.२९.३²।
मित्रावरुणा परि माम्‌ अधाताम्‌। अ०वे०.१८.३.१२¹; कौ०सू० ८१.४६; ८७.३।
मित्रावरुणा पुरुमीढम्‌ अत्रिम्‌। अ०वे०.४.२९.४²।
मित्रावरुणा भगो अश्विनोभा। अ०वे०.१४.१.५४²।
मित्रावरुणाभ्यां वसुभ्यो रुद्रेभ्य आदितेभ्यो विश्वेभ्यो देवेभ्यो ब्राह्मणेभ्यः सौम्येभ्यः सोमपेभ्यः। आ०श्रौ०सू० ६.११.१६।
मित्रावरुणाभ्यां कपोतान्‌। वा०सं० २४.२३; मै०सं०.३.१४.४: १७३.६।
मित्रावरुणाभ्यां गोर्‌ वपाया मेदसः (तथा हविषः) प्रेष्य। आ०श्रौ०सू० १३.२३.८, ९।
मित्रावरुणाभ्यां गोर्‌ वपाया मेदसो (तथा हविषो)ऽनुब्रूहि आप०श्रौ०सू० १३.२३.८, ९।
मित्रावरुणाभ्यां त्वा। वा०सं० ७.९; तै०सं०.१.४.५.१; मै०सं०.१.३.७: ३३.१; ४.६.५: ८६.१०; का०सं०.४.२ (द्वितीयांश), ६ (द्वितीयांश); श०ब्रा० ४.१.४.७; २.३.१५; आ०श्रौ०सू० १२.२८.११; मा०श्रौ०सू० २.३.८.१२; २.४.३.२ (द्वितीयांश)।
मित्रावरुणाभ्यां त्वा जुष्टं गृह्णामि। आ०श्रौ०सू० १२.२८.११।
मित्रावरुणाभ्यां त्वा देवाव्यं यज्ञस्यायुषे गृह्णामि (वा०सं०का० देवायुवं गृह्णामि यज्ञस्यायुषे)। वा०सं० ७.२३; वा०सं०का० ७.९.२; श०ब्रा०
४.२.३.१२. प्रतीक मित्रावरुणाभ्यां त्वा का०श्रौ०सू० ९.१४.९।
मित्रावरुणाभ्यां दीक्षां प्राह। मा०श्रौ०सू० २.१.२.२३।
मित्रावरुणाभ्यां देवाभ्यां देवतयानुषोऽभेन छन्दसाग्नेः पक्षम्‌ उपदधामि। मै०सं०.२.८.११: ११५.१५. देखें-नीचे आनुष्टुभेन छन्दसा मित्रा०। मित्रावरुणाभ्यां नमः। का०सं०अ० ११.५।
मित्रावरुणाभ्याम्‌ आगोमुग्भ्यां पयस्या (मै०सं०. ०स्याम्‌)। तै०सं०.७.५.२२.१; मै०सं०.३.५.११: १८१.२; का०सं०अ० ५.१९।
मित्रावरुणाभ्याम्‌ आनुष्टुभाभ्याम्‌ (का०सं०अ० ०ष्टुभ्याभ्याम्‌) एकविंशाभ्यां वैराजाभ्यां शारदाभ्यां पयस्या (मै०सं०. पयस्याम्‌; वा०सं० वैराजाभ्यां
पयस्या)। वा०सं० २९.६०; तै०सं०.७.५.१४.१; मै०सं०.३.१५.१०: १८०.१०; का०सं०अ० ५.१०।
मित्रावरुणाभ्यां उत्तरात्सद्‌भ्यां (का०सं०. ०सद्‌भ्यां रक्षेहभ्यां)ञ्स्वाहा। मै०सं०.२.६.३: ६५.१२; का०सं०.१५.२।
मित्रावरुणा यद्‌ अपश्यतां त्वा। ऋ०वे० .७.३३.१०²।
मित्रावरुणा रक्षतम्‌ आधिपत्यैः (आ०श्रौ०सू० ०पत्ये)। तै०सं०.४.४.१२.३²; मै०सं०.३.१६.४⁴: १८८.१३; का०सं०.२२.१४⁴; आ०श्रौ०सू० ४.१२.२⁴। मित्रावरुणाव्‌ (वा०सं०का० ०णा) अल्गाभ्याम्‌। वा०सं० २५.६; वा०सं०का० २७.९. देखें-इन्द्रावरुणा इत्यादि।
मित्रावरुणाव्‌ आशिषा। तै०आ० ३.८.१।
मित्रावरुणा विदथे स्वर्दृशा। ऋ०वे० .५.६३.२²; मै०सं०.४.१४.१२²: २३४.१०।
मित्रावरुणाव्‌ उशनां काव्यं यौ। अ०वे०.४.२९.६²।
मित्रावरुणा शरदाह्नां (मै०सं०. ०ह्ना) चिकित्नू (मै०सं०. चिकितम्‌; का०सं०. जिगन्तू; आ०श्रौ०सू० चिकित्वम्‌)। तै०सं०.४.४.१२.३³;
मै०सं०.३.१६.४³: १८८.११; का०सं०.२२.१४³; आ०श्रौ०सू० ४.१२.२³
मित्रावरुणेद्‌ अस्य होत्रम्‌ अर्हतः। वा०सं० २८.१०⁶; मै०सं०.४.१३.८⁴: २१०.१४; का०सं०.१९.३⁴; तै०ब्रा० २.६.१०.५⁶; ३.६.१३.१⁴।
मित्रावरुणौ गच्छ स्वाहा वा०सं० ६.२१; तै०सं०.१.३.११.१; ६.४.१.२; मै०सं०.१.२.१८: २८.१; ३.१०.७: १३८.१४; का०सं०.३.८; श०ब्रा०
३.८.४.१४।
मित्रावरुणौ त्वा परि०: देखें-अगला लेकिन एक।
मित्रावरुणौ त्वा वृष्ट्यावताम्‌। वा०सं० २.१६; श०ब्रा० १.८.३.१२; आप०श्रौ०सू० ३.५.९. तुल०- मित्रावरुणौ वृष्ट्या।
मित्रावरुणौ त्वोत्तरतः (का०सं०. त्वा) परिधत्ताम्‌ (तै०सं०.का०सं०. जो़डते हैं ध्रुवेण धर्मणा; वा०सं० श०ब्रा० जो़डते हैं ध्रुवेण धर्मणा
विश्वास्यारिष्ट्यै)। वा०सं० २.३; तै०सं०.१.१.११.२; मै०सं०.१.१.१२: ७.१२; का०सं०.१.११; श०ब्रा० १.३.४.४; तै०ब्रा० ३.३.६.९. प्रतीक मित्रावरुणौ त्वा मा०श्रौ०सू० १.२.६.८।
मित्रावरुणौ त्वोत्तरतो मरुद्भी रोचयेताम्‌। मै०सं०.४.९.५: १२५.७।
मित्रावरुणौ देवता। तै०सं०.१.८.१३.२; ४.३.३.२; मै०सं०.१.५.४: ७१.१३; २.६.१०: ७०.१; २.७.२०: १०५.१२; का०सं०.७.२; १५.७; ३९.७; तै०ब्रा०
३.११.५.२; आप०श्रौ०सू० ६.१८.३।
मित्रावरुणौ धिष्ण्यैः (का०सं०. धिष्ण्येभिर्‌ अग्निभिः) मै०सं०.१.९.२: १३२.३; का०सं०.९.१०. तुल०- अङ्गिरसो धि०।
मित्रावरुणौ ध्रुवेण धर्मणा। मै०सं०.१.२.११⁴: २०.१८; ३.८.९: १०८.२. देखें-मित्रावरुणयोर्‌ इत्यादि।
मित्रावरुणौ प्रशास्तारौ प्रशास्त्रात्‌ (का०श्रौ०सू० प्राशाक्षात्‌) का०श्रौ०सू० ९.८.१०; आप०श्रौ०सू० ७.१४.५; ११.१९.८; मा०श्रौ०सू० २.३.६.१७।
मित्रावरुणौ मे प्राणापानाव्‌ अग्निर्‌ मे दक्षं दधातु अ०वे०.१६.४.७।
मित्रावरुणौ मैतस्या दिशो गोपायताम्‌। का०सं०.३७.१५।
मित्रावरुणौ वृष्ट्या अधिपती तौ मावताम्‌। अ०वे०.५.२४.५. प्रतीक मित्रावरुणौ वृष्ट्याः वै०सू० १९.३. तुल०- मित्रावरुणौ त्वा वृष्ट्या०।
मित्रावरुणौ शीर्षण्ये। ऐ०ब्रा० ८.१७.२।
मित्रावरुणौ श्रोणीभ्याम्‌ (का०सं०अ० श्रोणि०)। तै०सं०.५.७.१५.१; का०सं०अ० १३.५. तुल०- मित्रावरुणा ऊरु०।
मित्रावरुणौ स (तै०ब्रा० ०वरुणौ स दिशां देवौ देवतानाम्‌) ऋच्छतु यो मैतस्यै (का०सं०. ०स्या) दिशोऽभिदासति। का०सं० ७.२; तै०ब्रा०
३.११.५.२; आप०श्रौ०सू० ६.१८.३. देखें-यो मैतस्या।
मित्रा वा यन्त्य अद्रुहः। अ०वे०.६.७.१²।
मित्रासाथ वरुणेलास्व्‌ अन्तः। ऋ०वे० .५.६२.५⁴।
मित्रासो न ये सुधिता ऋतायवः। ऋ०वे० .१०.११५.७³
मित्रास्‌ पान्त्य्‌ अद्रुहः। सा०वे०.१.२०६³ देखें-मित्रः पान्त््य।
मित्राः सुवाना (सा०वे०. स्वाना) अरेपसः। ऋ०वे० .९.१०१.१०³; सा०वे०.५४८³; २.४५१³
मित्रेण वरुणेन च। अ०वे०.३.६.२⁴; तै०आ० ६.९.२⁴।
मित्रेण साकं सह संविशन्तु आ०गृ०सू० २.९.५⁴. देखें-नीचे्‌ अन्येष्व्‌ अहं।
मित्रेणाग्ने मित्रधेये (अ०वे०. मित्रधा) यतस्व। अ०वे०.२.६.४²; वा०सं० २७.५²; तै०सं० ४.१.७.२²; मै०सं०.२.१२.५²: १४९.२; का०सं०.१८.१६²।
मित्रेव ऋता शतरा शातपन्ता। ऋ०वे० .१०.१०६.५²।
मित्रैतां त उखां परिददाम्य्‌ अभित्त्यै। वा०सं० ११.६४; मै०सं०.२.७.६: ८२.२; ३.१.८: १०.१८; का०सं०.१६.६; श०ब्रा० ६.५.४.१४; आ०श्रौ०सू०
१६.५.३, ११. प्रतीकः मित्रैतां त उखं परिददामि। का०सं० १९.७; मा०श्रौ०सू० ६.१.२; मित्रैतां ते का०श्रौ०सू० १६.४.२२।
मित्रैताम्‌ उखां तप। तै०सं०.४.१.९.२; ५.१.९.३; आप०श्रौ०सू० १६.९.५।
मित्रैताम्‌ उखां पच। तै०सं०.४.१.६.२; आप०श्रौ०सू० १६.५.१०।
मित्रैर्‌ अमित्रां अव जङ्‌घनीहि अ०वे०.५.२०.८⁴।
मित्रो अंहोश्‌ चिद्‌ आद्‌ उरु। ऋ०वे० .५.६५.४¹।
मित्रो अग्निर्‌ ईड्‌यो मातरिश्वा। ऋ०वे० .३.५.९³
मित्रो अग्निर्‌ भवति यत्‌ समिद्धाः। ऋ०वे० .३.५.४¹।
मित्रो अध्वर्युर्‌ इषिरो दमूनाः। ऋ०वे० .३.५.४³
मित्रो अर्यमा वरुणः सजोषाः। ऋ०वे० .१.१८६.२²; ७.६०.४⁴; मै०सं०.४.१४.११²: २३२.२; ४.१२.४⁴: १८७.१६; तै०ब्रा० २.८.६.३²।
मित्रो अर्यमा वरुणो जुषन्त। ऋ०वे० .२.२७.२²।
मित्रो अर्यमा वरुणो रजिष्ठाः। ऋ०वे० .७.५१.२²।
मित्रो अर्यमा वरुणो हि सन्ति। ऋ०वे० .७.६०.५²।
मित्रो गछन्तु वरुणः सजोषसः। ऋ०वे० .९.८१.४²।
मित्रो गृणाति वरुणः। ऋ०वे० .८.१५.९²; अ०वे०.२०.१०६.३²; सा०वे०.२.९९७²।
मित्रो जनान्‌ कल्पयति प्रजानन्‌। तै०ब्रा० ३.७.२.३¹; आ०श्रौ०सू० ९.२.६¹. देखें-अगला।
मित्रो जनान्‌ यातयति ब्रुवाणः (तै०सं०.आप०श्रौ०सू० प्रजानन्‌)। ऋ०वे० .३.५९.१¹; तै०सं०.३.४.११.५¹; का०सं०.२३.१२¹; ३५.१९¹; आ०श्रौ०सू०
३.११.२२; आ०श्रौ०सू० ६.२६.७; मा०श्रौ०सू० ३.२.८¹; नि० १०.२२¹. प्रतीकः मित्रो जनान्‌ यातयति। बौ०ध०सू० २.४.७.११; मित्रो जनान्‌। तै०ब्रा० २.८.७.५; ३.७.९.५; आप०श्रौ०सू० १३.४.६. तुल०- बृ०दे०.४.१२२. देखें-पूर्व का. तथा तुल०- जनं च मित्रो।
मित्रो दाता वरुणः सोमो अग्निः। तै०ब्रा० २.५.३.३⁴; आ०श्रौ०सू० २.११.४⁴. देखें-मित्रः क्षत्रं।
मित्रो दाधार पृथिवीम्‌ उत द्याम्‌। ऋ०वे० .३.५९.१²; तै०सं०.३.४.११.५²; का०सं०.२३.१२²; ३५.१९²; तै०ब्रा० ३.७.२.४²; आप०श्रौ०सू० ९.२.६²;
मा०श्रौ०सू० ३.२.८²; नि० १०.२२². तुल०- नीचे्‌ अनड्‌वान्‌ इत्यादि।
मित्रो देवता। तै०सं०.४.४.१०.२; मै०सं०.२.१३.१४: १६३.११; २.१३.२०: १६६.३; का०सं०.३९.४, १३।
मित्रो देवेष्व्‌ आयुषु। ऋ०वे० .३.५९.९¹।
मित्रो न (मै०सं०.मा०श्रौ०सू० ना) एहि सुमित्रधः (तै०सं०.का०सं०. ०धाः; मै०सं०.१.२.६, ०धः सह रायस्‌ पोषेण)। वा०सं० ४.२७; तै०सं०.१.२.७.१; ६.१.११.१; मै०सं०.१.२.६: १५.५; ३.७.८: ८५.१५; का०सं०.२.६; २४.६; श०ब्रा० ३.३.३.१०. प्रतीकः मित्रो न (मा०श्रौ०सू० ना) एहि
आप०श्रौ०सू० १०.२७.३; मा०श्रौ०सू० २.१.४.१७; मित्रो नः का०श्रौ०सू० ७.८.२१।
मित्रो न भूद्‌ अद्भुतस्य रथीः। ऋ०वे० १.७७.३²।
मित्रो नयतु (सा०वे०. ०ति) विद्वान्‌। ऋ०वे० .१.९०.१²; सा०वे०.१.२१८²; ऐ०ब्रा० ६.६.२; गो०ब्रा० २.५.१२।
मित्रो नयन्ति वरुणो अति द्विषः। ऋ०वे० .१०.१२६.१⁴; सा०वे०.१.४२६⁴।
मित्रो न यो जनेष्व्‌ आ। ऋ०वे० .१०.२२.२³
मित्रो नवमे। वा०सं० ३९.६।
मित्रो नवाक्षरया नव प्राणान्‌ उदजयत्‌। मै०सं०.१.११.१०: १७२.४; का०सं०.१४.४।
मित्रो नवाक्षरया बृहतीम्‌ उदजयत्‌। मै०सं०.१.११.१०: १७२.१५; का०सं०.१४.४।
मित्रो नवाक्षराम्‌। मै०सं०.१.११.१०: १७१.१६; का०सं०.१४.४।
मित्रो नवाक्षरेण त्रिवृतं स्तोमम्‌ उद्‌ अजयत्‌ (वा०सं० तम्‌ उज जेषम्‌ जो़डती है)। वा०सं० ९.३३; तै०सं०.१.७.११.१।
मित्रो न सत्य उरुगाय भृत्यै ऋ०वे० .१०.२९.४³; अ०वे०.२०.७६.४³
मित्रो ना एहि इत्यादिः देखें-मित्रो न एहि।
मित्रो न अत्य्‌ अंहतिम्‌। ऋ०वे० .८.६७.२¹; शा०श्रौ०सू० १२.२.१४।
मित्रो न अत्र वरुणश्‌ च पूषा। ऋ०वे० .६.२४.५³ प्रतीक मित्रो नो अत्र। शा०श्रौ०सू० १४.६०.३।
मित्रो नो अत्र वरुणो युज्यज्मानः। अ०वे०.१८.१.३९³ देखें-मित्रो यत्र।
मित्रो नो अत्रादितिर्‌ अनागान्‌। ऋ०वे० .१०.१२.८³; अ०वे०.१८.१.३६³
मित्रो बभूव सप्रथाः। ऋ०वे० .३.५९.७²; तै०सं०.४.१.६.३²; मै०सं०.४.९.१²: १२१.१५; तै०आ० ४.३.१². देखें-विप्रो इत्यादि।
मित्रो मित्रियाद्‌ उत न उरुष्येत्‌। ऋ०वे० .४.५५.५⁴।
मित्रो यच्छन्ति वरुणः सुदासे। ऋ०वे० .७.६०.८²।
मित्रो यत्‌ पान्ति वरुणो यद्‌ अर्यमा। ऋ०वे० .८.२५.१३³
मित्रो यत्र वरुणो अज्यमानः। ऋ०वे० .१०.३१.९³ देखें-मित्रो
नो अत्र वरुणो।
मित्रो राजानो अर्यमापो धुः। ऋ०वे० .७.४०.४²।
मित्रो वा यद्‌ वरुणो वासि पूषा। ऋ०वे० .१०.९८.१²।
मित्रो वायुर्‌ बृहस्पतिः। का०सं०.४०.९³
मित्रो वा वनते गिरः। ऋ०वे० .५.६५.१⁴।
मित्रो विश्वाभिर्‌ ऊतिभिः। ऋ०वे० .१.२३.६²; सा०वे०.२.१४५²; वा०सं० ३३.४६²।
मित्रोऽसि। वा०सं० १०.१६; तै०सं०.१.८.१६.१; मै०सं०.२.६.९: ६९.१०; २.६.१२: ७१.४; ४.४.३: ५३.१४; ४.४.६: ५६.६; का०सं०.१५.७, ८; श०ब्रा०
५.४.१.१६; तै०ब्रा० १.७.१०.१ (द्वितीयांश); २.६.५.१; का०श्रौ०सू० १५.५.२९; आप०श्रौ०सू० १८.१४.१४; १८.१; १९.९.११; मा०श्रौ०सू० ९.१.३; ९.१.४। मित्रोऽसि सुषेवः। तै०सं०.१.८.१६.२; मै०सं०.२.६.१२: ७१.१६; का०सं०.१५.८; तै०ब्रा० १.७.१०.३, ४; मा०श्रौ०सू० ९.१.४. देखें-रुद्रोऽसि सुषेवः।
मित्रो होता वरुणो जातवेदाः। ऋ०वे० .३.५.४²।
मित्वा शिशुं जज्ञतुर्‌ वर्धयन्ती ऋ०वे० .१०.५.३²।
मिथस्तुर ऊतयो यस्य पूर्वीः। ऋ०वे० .७.२६.४³
मिथस्तुरा विचरन्ती पावके ऋ०वे० .६.४९.३³
मिथस्पृध्येव तविषण्य्‌ आहिता। ऋ०वे० .१.१६६.९²।
मिथः सन्तु प्रशस्तयः। ऋ०वे० .१.२६.९³
मिथुचरन्तम्‌ (तै०सं०. मिथुश्‌ च०; का०सं०. मिथूच०; अ०वे०. मिथुया च०) उपयाति (अ०वे०. अभियाति) दूषयन्‌। अ०वे०.४.२९.७²;
तै०सं०.४.७.१५.२²; मै०सं० ३.१६.५²: १९०.१६; का०सं०.२२.१५²।
मिथुनं कर्णयोः कृधि (सा०मं०ब्रा० कृतम्‌)। अ०वे०.६.१४१.२²; सा०मं०ब्रा० १.८.७²।
मिथुनं ता अतुर्यथाः। तै०आ० १.१०.१²।
मिथुनानां विसर्गादौ। नि० ३.४³
मिथुना वहतो रथम्‌। ऋ०वे० .८.३३.१८²।
मिथुया चरन्तम्‌ इत्यादिः देखें-मिथुचरन्तम्‌।
मिथुश्‌ चरन्तम्‌ इत्यादिः देखें-मिथुचरन्तम्‌।
मिथूचरन्तम्‌ इत्यादिः देखें-मिथुचरन्तम्‌।
मिथो नसन्त जामिभिः। ऋ०वे० .८.७२.१४³; वा०सं० २.८३१³
मिथो भिन्दाना उपयन्तु मृत्युम्‌। आ०गृ०सू० ३.१०.११⁴. देखें-मिथो विघ्नाना।
मिथो यात्‌ त्यागम्‌ उभयासो अग्मन्‌। ऋ०वे० .४.२४.३³
मिथो विघ्नाना उप यन्तु मृत्युम्‌। अ०वे०.६.३२.३⁴; ८.८.२१⁴. देखें-मिथो भिन्दाना।
मिथो हिन्वाना तन्वा समोकसा। ऋ०वे० .१०.६५.२²।
मिनन्ता दस्योर्‌ अशिवस्य मायाः। ऋ०वे० .१.११७.३³
मिनाति श्रियं जरिमा तनूनाम्‌। ऋ०वे० .१.१७९.१³
मिनीमसि द्यवि-द्यवि। ऋ०वे० .१.२५.१³; तै०सं०.३.४.११.६³; मै०सं०.४.१२.६³: १९७.१०।
मिन्वन्‌ सद्म पुर एति। ऋ०वे० .१०.२०.५³
ममाति मायुं ध्वसनाव्‌ अधि श्रिता। ऋ०वे० .१.१६४.२९²; अ०वे०.९.१०.७²; जै०ब्रा० २.२६० (२६५)²; नि० २.९²।
मिमाति मायुं पयते पयोभिः। ऋ०वे० .१.१६४.२८⁴; अ०वे०.९.१.८⁴; १०.६⁴; नि० ११.४२⁴।
मिमाति वह्निर्‌ एतशः। ऋ०वे० .९.६४.१९¹।
मिमातु द्यौर्‌ अदितिर्‌ वीतये नः। ऋ०वे० .५.५९.८¹।
ममाना यज्ञं मनुषो यजध्यै। ऋ०वे० .१०.११०.७²; अ०वे०.५.१२.७²; वा०सं० २९.३२²; मै०सं० ४.१३.३²: २०२.७; का०सं०.१६.२०²; तै०ब्रा०
३.६.३.३²; नि० ८.१२²।
मिमिक्ष इन्द्रे न्य्‌ अयामि सोमः। ऋ०वे० .६.३४.४²।
मिमिक्षुर्‌ यम्‌ अद्रय इन्द्र तुभ्यम्‌। ऋ०वे० .१०.१०४.२³; अ०वे०.२०.३३.१³
मिमिक्ष्वा सम्‌ इडाभिर्‌ आ। ऋ०वे० .१.४८.१६²।
मिमीते अस्य योजना वि सुक्रतुः। ऋ०वे० .९.१०२.३³; सा०वे०.२.३६५³
मिमीते यज्ञम्‌ आनुषग्‌ विचक्ष्य। ऋ०वे० .८.१३.३०³
मिमीहि श्लोकम्‌ आस्ये। ऋ०वे० .१.३८.१४¹।
मिम्यक्ष येषु रोदसी अनु देवी। ऋ०वे० .६.५०.५¹।
मिम्यक्ष येषु सुधिता घृताची। ऋ०वे० .१.१६७.३¹।
मिम्यक्ष वज्रो नृपते गभस्तौ। ऋ०वे० .१०.४४.२²; अ०वे०.२०.९४.२²।
मिश्रवाससः कौबेरकाः। आप०मं०पा० २.१३.११¹ (आ०गृ०सू० ६.१५.६). देखें-कौबेरका।
मिश्रा देवेभिर्‌ आध्वम्‌। अ०वे०.४.१४.२⁴; वा०सं० १७.६५⁴; तै०सं०.४.६.५.१⁴; मै०सं०.२.१०.६⁴: १३८.२; का०सं०.१८.४⁴; श०ब्रा० ९.२.३.२४¹।
मिहः पावकाः प्रतता अभूवन्‌। ऋ०वे० .३.३१.२०¹।
मिहः प्र तम्रा अवपत्‌ तमांसि। ऋ०वे० .१०.७३.५⁴।
मिहं वसान उप हीम्‌ अदुद्रोत्‌। ऋ०वे० .२.३०.३³
मिहं कृण्वन्त्य्‌ अवाताम्‌। ऋ०वे० .१.३८.७³
मिहं न वातो वि ह वाति भूम। ऋ०वे० .१०.३१.९². देखें-मही नो वाता।
मिहं न सूरो अति निष्‌ टतन्युः। ऋ०वे० .१.१४१.१३⁴।
मिहो नपातं सुवृधं तमोगाम्‌। ऋ०वे० .५.३२.४²।
मिहो नपातम्‌ अमृध्रम्‌। ऋ०वे० .१.३७.११²।
मिहो वसाना दिवम्‌ उत्‌ पतन्ति। तै०सं०.३.१.११.४². देखें-अपो वसाना।
मीढुषे अरंगमाय जग्मये। ऋ०वे० .८.४६.१७²।
मीढुषे स्वाहा। हि०गृ०सू० २.८.५; आप०मं०पा० २.१८.११।
मीढुष्टम (वा०सं०का० मील्हुष्‌०) शिवतम। वा०सं० १६.५१¹; वा०सं०का० १७.८.५¹; तै०सं० ४.५.१०.४¹; मै०सं०.२.९.९¹: १२७.१५;
का०सं०.१७.१६¹. प्रतीक मीढुष्टम। तै०ब्रा० २.८.६.९।
मीढुष्टमाय तव्यसे। ऋ०वे० .१.४३.१²; तै०आ० १०.१७.१²; मा०ना०उप० १३.३²।
मीढुष्मतीव पृथिवी पराहता। ऋ०वे० .५.५६.३¹।
मीढुष्मन्तो विष्णुर्‌ मृडन्तु वायुः। ऋ०वे० .६.५०.१२²।
मीढुष्यै स्वाहा। हि०गृ०सू० २.८.५; आप०मं०पा० २.१८.१२।
मीढे सप्तिर्‌ न वाजयुः। ऋ०वे० .९.१०६.१२²; १०७.११². देखें-मीढ्‌वांत्‌।
मीढ्‌वस्‌ तोकाय तनयाय मृड (वा०सं०का० मृल)। ऋ०वे० .२.३३.१४⁴; वा०सं० १६.५०⁴; वा०सं०का० १७.८.४⁴; तै०सं०.४.५.१०.४⁴;
मै०सं०.२.९.९⁴: १२७.१४; का०सं०.१७.१६⁴।
मीढ्‌वां अस्माकं बभूयात्‌। ऋ०वे० .१.२७.२³; सा०वे०.२.९८५³
मीढ्‌वांत्‌ सप्तिर्‌ न वाजयुः। सा०वे०.२.२९२², १०४०². देखें-मीढे।
मीढ्‌वो अग्ने सुवीर्यस्य। ऋ०वे० .३.१६.३²।
मीढ्‌वो अप स्रिधः सेध। ऋ०वे० .८.७९.९⁴।
मुक्षिजयेव पदिम्‌ उत्सिनाति। ऋ०वे० .१.१२५.२⁴; नि० ५.१९⁴।
मुखं यज्ञानाम्‌ अभि संविदाने। वा०सं० २९.६²; तै०सं०.५.१.११.२²; मै०सं०.३.१६.२²: १८४.८; का०सं०अ० ६.२²।
मुखं शुन्धस्व देवयज्यायै। कौ०सू० ४४.१९।
मुखं सदस्य शिर (मै०सं०. शिरा) इत्‌ सतेन (तै०ब्रा० सदेन)। वा०सं० १९.८८¹; मै०सं०.३.११.९¹: १५४.२; का०सं०.३८.३¹; तै०ब्रा० २.६.४.४¹।
मुखं हि मम शोभय। आप०मं०पा० २.८.९³ देखें-मुखं च।
मुखं किम्‌ अस्य ( अस्यासीत्‌) कौ (अ०वे० किं) बाहू ऋ०वे० .१०.९०.११³; अ०वे०.१९.६.५³; वा०सं० ३१.१०³; तै०आ० ३.१२.५³
मुखं कृत्वा ब्राह्मणम्‌। अ०वे०.१२.४.२०²।
मुखं च मम शोभय। हि०गृ०सू० १.११.४³ देखें-मुखं हि।
मुखं देवानाम्‌ इह यो बभूव। कौ०सू० १३५.९¹।
मुखम्‌ अङ्‌ग्धि सरस्वति। (मा०श्रौ०सू० जो़डे वर्चसा) तै०ब्रा० २.५.८.६⁴; आप०श्रौ०सू० ४.१४.४⁴; मा०श्रौ०सू० १.४.३.१०⁴।
मुखम्‌ असि मुखं भूयासम्‌। तै०सं०.३.२.८.५; ऐ०ब्रा० २.२२.७; आ०श्रौ०सू० ५.२.८।
मुखम्‌ अहं श्रेष्ठः समानानां भूयासम्‌। कौ०सू० ९०.१८।
मुखवते स्वाहा। तै०सं०.७.५.१२.१; का०सं०अ० ५.३।
मुखस्य त्वा द्युम्नाय सुरभ्यास्यत्वाय प्राश्नामि। शा०श्रौ०सू० १.१२.५।
मुखाद्‌ अग्निर्‌ अजायत। वा०सं० ३१.१२⁴. तुल०- अगला
मुखाद्‌ इन्द्रश्‌ चाग्निश्‌ च। ऋ०वे० .१०.९०.१३³; अ०वे०.१९.६.७³; तै०आ० ३.१२.६³ तुल०- पूर्व का
मुखानि वक्रा वृजिना कृणोषि। अ०वे०.७.५६.४²।
मुखान्‌ मे वदवदान्‌ घोरान्‌। सा०मं०ब्रा० २.५.२³
मुखाय ते पशुपते। अ०वे०.११.२.५¹।
मुखाय स्वाहा। तै०सं०.७.३.१६.१; का०सं०अ० ३.६।
मुखेन र्निऋ ते तव। का०सं०.३५.४² (द्वितीयांश); आप०श्रौ०सू० ९.१७.४², ५²; मा०श्रौ०सू० ३.५.१५²।
मुखे मे सारघं मधु। हि०गृ०सू० १.२४.६³
मुखे श्मश्रूणि न व्याघ्रलोम। (तै०ब्रा० ०मम्‌)। वा०सं० १९.९२²; मै०सं०.३.११.९²: १५४.१०; का०सं०.३८.३²; तै०ब्रा० २.६.४.५²।
मुग्धाः कुर्वन्त्य्‌ ऋत्विजः। आप०श्रौ०सू० ३.१२.१²।
मुग्धा देवा उत शुनायजन्त। अ०वे०.७.५.५¹।
मुघाय वैनंशिनाय स्वाहा। वा०सं० ९.२०; १८.२८; श०ब्रा० ५.२.१.२।
मुचुकुन्दो महामुनिः। ऋ०वे०खि० १.१९१.९²।
मुच्यमानो निर्‌ एनसः। अ०वे०.१२.२.१२⁵।
मुञ्च गां वरुं वरुणपाशात्‌। सा०मं०ब्रा० २.८.१३. गो०गृ०सू० ४.१०.१९. प्रतीक मुञ्च गाम्‌ खा०गृ०सू० ४.४.१७।
मुञ्चतांहसो- अंहसः। अ०वे०.१.३१.२⁴।
मुञ्चतु यज्ञं (आ०श्रौ०सू० यज्ञो) यज्ञपतिम्‌ अंहसः स्वाहा। मै०सं०.४.८.९: ११८.९; आप०श्रौ०सू० ९.१०.१५. देखें-नीचे मुञ्चेमं।
मुञ्च नः पर्य अंहसः। अ०वे०.१९.४४.८⁴, ९⁴।
मुञ्चन्तु तस्मात्‌ त्वां देवाः। अ०वे०.८.२.२७³
मुञ्चन्तु त्वा वीरुधो वीर्येण। अ०वे०.१०.१.१२³
मुञ्चन्तु मा शपथ्यात। ्‌ ऋ०वे० .१०.९७.१६¹; अ०वे०.६.९६.२¹; ७.११२.२¹; ११.६.७¹; वा०सं० १२.९०¹. देखें-निर्‌ मा मुञ्चामि।
मुञ्चमत्व्‌ इतः प्रणीतये। अ०वे०.६.२३.२²।
मुञ्च शीर्षक्त्या उत कास एनम्‌। अ०वे०.१.१२.३¹. प्रतीक मुञ्च। कौ०सू० २७.३४।
मुञ्चामि त्वा वैश्वानरात्‌। अ०वे०.१.१०.४³
मुञ्चामि त्वा हविषा जीवनाय कम्‌। ऋ०वे० .१०.१६१.१¹; अ०वे०.३.११.१¹; २०.९६.६¹; शा०श्रौ०सू० १६.१३.४; आ०गृ०सू० ३.६.४. प्रतीक
मुञ्चामि त्वा वै०सू० ३८.१; कौ०सू० २७.३२; ५८.११; ऋ०वि० ४.१६.१, ५. तुल०- बृ०दे०.८.६४।
मुञ्चामि वरुणाद्‌ अहम्‌। अ०वे०.१.१०.३⁴।
मुञ्चेमं यज्ञं मुञ्च यज्ञपतिम्‌ अंहसः स्वाहा। का०सं०.३५.४. देखें-मुञ्चतु यज्ञं, और अगले दो।
मुञ्चेमम्‌ अंहसः। तै०सं०.१.८.१.१; तै०ब्रा० १.६.१.३. देखें-नीचे पूर्व का
मुञ्चेमान्‌ अमून्‌ अंहसः स्वाहा। अ०वे०.६.८४.२³ देखें-नीचे पूर्व का एक छो़डकर।
मुदः प्रमुद आसते। ऋ०वे० .९.११३.११². तुल०- मोदः प्र०।
मुदे दधे मरुतो जीरदानवः। ऋ०वे० १.५.५३.५²।
मुद्गाश्‌ च मे खल्वाश्‌। (मै०सं०. खर्वाश्‌) च मे वा०सं० १८.१२; तै०सं०.४.७.४.२; मै०सं०.२.११.४: १४२.४; का०सं०.१८.९।
मुनयो वातरशनाः। ऋ०वे० .१०.१३६.२¹. देखें-ऋषयो वात०।
मुनिर्‌ देवस्य-देवस्य। ऋ०वे० .१०.१३६.४³
मुनेर्‌ देवस्य मूलेन। अ०वे०.७.७४.१³
मुमुक्तम्‌ अस्मान्‌ ग्रसितान्‌ अभीके। मै०सं०.४.११.२³: १६५.१४।
मुमुक्तम्‌ अस्मान्‌ दुरिताद्‌ अवद्यात्‌। अ०वे०.५.६.८¹।
मुमुक्षमाणा उत या मुमुच्रे। ऋ०वे० .१०.१११.९³
मुमुक्ष्वो मनवे मानवस्यते। ऋ०वे० .१.१४०.४¹।
मुमुग्ध्य अस्मान्‌ निधयेव बद्धान्‌। ऋ०वे० .१०.७३.११⁴; सा०वे० १.३१९⁴; का०सं०.९.१९⁴; ऐ०ब्रा० ३.१९.१७; तै०ब्रा० २.५.८.३⁴; तै०आ०
४.४२.३⁴; तै०आ० १०.७३⁴; आप०श्रौ०सू० ६.२२.१⁴; नि० ४.३⁴।
मुमुचाना ओषधयः। अ०वे०.८.७.१६¹।
मुमोद गर्भो वृषभः ककुद्मान्‌। ऋ०वे० .१०.८.२¹।
मुषाय इन्द्र सूर्यम्‌। ऋ०वे० .४.३०.४³
मुषायद्‌ विष्णुः पचतं सहीयान्‌। ऋ०वे० .१.६१.७³; अ०वे०.२०.३५.७³
मुषायश्‌ चक्रम्‌ अविवे रपांसि ( प़ढें अविवेर्‌ अपांसि)। ऋ०वे० .६.३१.३⁴।
मुषाय सूर्यं कवे। ऋ०वे० .१.१७५.४¹।
मुषीवाणं हुरश्चितम्‌। १.४२.३²।
मुष्कयोर्‌ अदधात्‌ सपम्‌। तै०ब्रा० २.४.६.५²।
मुष्कयोर्‌ निहितः सपः। तै०ब्रा० २.४.६.६²।
मुष्का इद्‌ इत्यादिः देखें-अगला एक छो़डकर।
मुष्काबर्हो गवाम्‌ इव। अ०वे०.३.९.२⁴।
मुष्काव्‌ इद्‌ (वा०सं०का० मुष्का इद्‌; ला०श्रौ०सू० मुष्कौ यद्‌) अस्या एजतः। अ०वे०.२०.१३६.१³; वा०सं० २३.२८³; वा०सं०का० २३.३०³;
शा०श्रौ०सू० १२.२४.२.२³; ला०श्रौ०सू० ९.१०.५³
मुष्णतां पतये नमः। वा०सं० १६.२१; तै०सं०.४.५.३.१; मै०सं०.२.९.३: १२३.६; का०सं०.१७.१२।
मुष्णन्न्‌ उषसः सूर्येण स्तवान्‌। ऋ०वे० .२.२०.५³
मुहुर्‌ आ वर्तते पुनः। अ०वे०.१२.२.५२²।
मुहुर्‌ उक्था च शंसत। ऋ०वे० .८.१.१⁴; अ०वे०.२०.८५.१⁴; सा०वे०.१.२४२⁴; २.७१०⁴।
मुहुर्गी रेतो वृषभः कनिक्रदत्‌। ऋ०वे० .१.१२८.३²; का०सं०.३९.१५²।
मुहुर्‌ गृध्यैः प्र वदति। अ०वे०.१२.२.३८¹।
मुहुर्‌ दैवां (प़ढें देवां?) अपृच्छत। पं०वि०ब्रा० २४.१८.५²।
मुहुः श्रथ्ना मनस्यवे ऋ०वे० .१०.१७१.३³
मुहुर्ताः प्रेष्या अभवन्‌। तै०ब्रा० ३.१२.९.६²।
मुह्यन्त्व्‌ अद्यामूः सेनाः। अ०वे०.६.६७.१³; ११.१०.२०³
मुह्यन्त्व्‌ अन्ये अभितो जनासः (वा०सं० वा०सं०का० तै०सं०. अभितः सपत्नाः)। ऋ०वे० .१०.८१.६³; सा०वे०.२.९३९³; वा०सं० १७.२२³;
वा०सं०का० ८.२०.१³; तै०सं०.४.६.२.६³; मै०सं०.२.१०.२³: १३३.१७; का०सं०.१८.२³; २१.१३³; नि० १०.२७।
मुह्यन्त्व्‌ एषां बाहवः। अ०वे०.११.९.१३¹।
मूढा अमित्रा न्यर्ब्रदे। अ०वे०.११.१०.२१¹।
मूढा अमित्राश्‌ चरत। अ०वे०.६.६७.२¹. देखें-अन्धा अमित्रा।
मूत्रं भवत्व्‌ आमयत्‌। अ०वे०.९.८.१०²।
मूरा अमूर न वयं चिकित्वः। ऋ०वे० .१०.४.४¹; नि० ६.८।
मूरा अमूरं पुरां दर्माणम्‌। ऋ०वे० .१०.४६.५². देखें-अगला एक छो़डकर।
मूरास इन्द्र सख्ये त्वावतः। ऋ०वे० .८.२१.१५²।
मूरैर्‌ अमूरं पुरां दर्माणम्‌। सा०वे०.१.७४². देखें-पूर्व का एक छो़डकर।
मूर्णा मृगस्य दन्ताः। अ०वे०.४.३.६¹।
मूर्धञ्‌ छ्रीणन्त्य्‌ अग्रियं वरीमभिः। ऋ०वे० .९.७१.४⁴।
मूर्धन्‌ यज्ञस्य कारवः। ऋ०वे० .९.१७.६²।
मूर्धन्‌ यज्ञस्य जुषातां (प़ढें जुषतां?) स्वाहा। का०सं०.३८.६⁴; तै०ब्रा० २.६.८.४⁴।
मूर्धन्‌ यज्ञस्य मधुना दधाना। वा०सं० २०.४२³; मै०सं०.३.११.१³: १४०.९; का०सं०.३८.६³; तै०ब्रा० २.६.८.३³
मूर्धन्‌ यज्ञस्य सम्‌ अनक्तु देवान्‌। ऋ०वे० .२.३.२⁴; वा०सं० २०.४४⁴; मै०सं०.३.११.१⁴: १४०.१३; का०सं०.३८.६⁴; तै०ब्रा० २.६.८.४⁴।
मूर्धन्वान्‌ यत्र सौभ्रवः। आप०मं०पा० १.३.४³
मूर्धा कवी रयीणाम्‌। ऋ०वे० .८.७५.४³; वा०सं० १५.२१³; तै०सं०.२.६.११.१³; ४.४.४.१³; मै०सं०.२.७.१५³: ९७.१८; का०सं०.१६.१५³
मूर्धा च म इन्द्रश्‌ च मे। तै०सं०.४.७.६.२।
मूर्धा च मा विधर्मा च मा हासिष्टाम्‌। अ०वे०.१६.३.२।
मूर्धा दिवो नाभिर्‌ अग्निः पृथिव्याः। ऋ०वे० .१.५९.२¹; आ०श्रौ०सू० ८.६.२३. प्रतीक मूर्धा दिवः। शा०श्रौ०सू० ११.१४.३५।
मूर्धानं राय आरभे। ऋ०वे० .१.२४.५³
मूर्धानं वा ततपते त्वाया। ऋ०वे० .४.२.६²; तै०आ० ६.२.१²।
मूर्धानं हिङ्‌ङ्‌ अकृणोन्‌ मातवा उ। ऋ०वे० .१.१६४.२८²; अ०वे० ९.१०.६²; नि० ११.४२²।
मूर्धानं गावः पयसा चमूषु। ऋ०वे० .९.९३.३³; सा०वे०.२.७७०³
मूर्धानं ते द्रोणकलशः पातु। मै०सं०.४.८.७: ११५.१२।
मूर्धानं दिवो अरतिं पृथिव्याः। ऋ०वे० .६.७.१¹; सा०वे०.१.६७¹; २.४९०¹; वा०सं० ७.२४¹; ३३.८¹; तै०सं०.१.४.१३.१¹; ६.५.२.१;
मै०सं०.१.३.१५¹: ३६.२; का०सं०.४.५¹; २८.१; कौ०ब्रा० २३.३; पं०वि०ब्रा० १४.२.१; श०ब्रा० ४.२.४.२४¹; १३.५.१.१२; आ०श्रौ०सू० ८.६.२३; आ०श्रौ०सू० १२.१६.१. प्रतीकः मूर्धानं दिवः। मै०सं०.४.१४.९: २२९.९; पं०वि०ब्रा० ४.६.१८; का०श्रौ०सू० ९.६.२२; मा०श्रौ०सू० २.३.५.११; वृ०हा०सं०.८.२६; मूर्धानम्‌ आ०श्रौ०सू० ४.१३.७; शा०श्रौ०सू० १०.६.२०; ११.१४.३५. तुल०- बृ०दे०.५.१०४।
मूर्धानं निवेष्येण। मै०सं०.३.१५.२: १७८.४. देखें-निवेष्यं।
मूर्धानम्‌ अस्य संसीव्य। अ०वे०.१०.२.२६¹।
मूर्धानं पत्युर्‌ आ रोह। आप०मं०पा० १.६.५³
मूर्धानं प्रत्यर्षणीः। अ०वे०.९.८.१३²।
मूर्धा नाभा सोम वेनः। ऋ०वे० .१.४३.९³
मूर्धा भुवो भवति नक्तम्‌ अग्निः। ऋ०वे० .१०.८८.६¹; नि० ७.२७¹।
मूर्धा भूयासं स्वाहा। तै०सं०.२.४.५.२।
मूर्धा रथस्य चाकन्‌ नः। ऋ०वे० .१०.१३२.४³
मूर्धा लोकानाम्‌ असि। ऐ०आ० ५.३.२.१।
मूर्धा वयः। वा०सं० १४.९; तै०सं०.४.३.५.१; मै०सं०.२.८.२: १०७.१८; का०सं०.१७.२; श०ब्रा० ८.२.३.१०; का०श्रौ०सू० १७.८.२२।
मूर्धासि राट्‌। वा०सं० १४.२१; तै०सं०.४.३.७.२; ५.३.२.५; मै०सं०.२.८.३: १०८.१९; ३.२.९: ३०.९; का०सं०.१७.३; २०.११; श०ब्रा० ८.३.४.६, ८;
का०श्रौ०सू० १७.९.१४; आप०श्रौ०सू० १७.२.५; मा०श्रौ०सू० ६.२.१।
मूर्धाहं रयीणां मूर्धा समानानां भूयासम्‌। अ०वे०.१६.३.१. प्रतीकः मूर्धाहम्‌। कौ०सू० १८.२५; ५८.२२।
मूर्ध्ने वैयशनाय स्वाहा। का०सं०.१४.१।
मूर्ध्ने स्वाहा। वा०सं० २२.३२; तै०सं०.७.३.१६.१; का०सं०अ० ३.६।
मूर्धो देवस्य। बृहतः। अ०वे०.१९.६.१६¹।
मूर्ध्नोऽधि मे वैश्रवणान्‌। सा०मं०ब्रा० २.५.१¹. प्रतीक मूर्ध्नोऽधि मे गो०गृ०सू० ४.६.५; खा०गृ०सू० ४.१.२०।
मूर्ध्नो विश्वस्य वाघतः। ऋ०वे० .६.१६.१३³; सा०वे०.१.९³; वा०सं० ११.३२³; १५.२२³; तै०सं०.३.५.११.३³; ४.१.३.२³; ४.४.१³; मै०सं०.२.७.३³:
७७.५; का०सं०.१६.३³; श०ब्रा० ६.४.२.२; वै०सू० ५.१४³
मूलं लोकस्य संततिम्‌। आप०श्रौ०सू० ५.१८.२²।
मूलं नक्षत्रम्‌। मै०सं०.२.१३.२०: १६६.४; का०सं०.३९.१३; तै०ब्रा० ३.१.२.३।
मूलं नक्षत्रम्‌ इति यद्‌ वदन्ति। तै०ब्रा० ३.१.२.३²।
मूलबर्हणात्‌ परि पाह्य्‌ एनम्‌। अ०वे०.६.११०.२²; ११२.१²।
मूलम्‌ उर्वार्वा इव। अ०वे०.६.१४.२⁴. तुल०- उर्वारुकम्‌।
मूलं प्रजां वीरवतीं विदेय। तै०ब्रा० ३.१.२.२¹।
मूलान्‌ नवतरः पुनः। श०ब्रा० १४.६.९.३३²; बृ०उप० ३.९.३३²।
मूलाय स्वाहा। तै०ब्रा० ३.१.५.३।
मूलिनं शपथेय्यम्‌। अ०वे०.५.३१.१२²।
मूलेन यातुधान्यः। अ०वे०.१९.३६.२²।
मूलेभ्यः स्वाहा। वा०सं० २२.२८; तै०सं०.७.३.१९.१; २०.१; मै०सं०.३.१२.७: १६३.१; का०सं०अ० ३.९, १०; तै०ब्रा० ३.८.१७.४; आप०श्रौ०सू०
२०.११.१४।
मूषो न शिश्ना व्य अदन्ति माध्यः। ऋ०वे० .१.१०५.८³; १०.३३.३¹; नि० ४.६³
मृक्षा शीर्षा चतुर्णाम। ्‌ ऋ०वे० .८.७४.१३⁴।
मृगं न भीमम्‌ उपहत्नुम्‌ उग्रम्‌। ऋ०वे० .२.३३.११²; तै०सं०.४.५.१०.४²; नृ०पू०त०उप० २.४². देखें-राजानं भीमम्‌।
मृगं न व्रा मृगयन्ते। ऋ०वे० .८.२.६²; नि० ५.३।
मृगशीर्षं नक्षत्रम्‌। तै०सं०.४.४.१०.१. तुल०- इन्वगा।
मृगशीर्षाय स्वाहा। तै०ब्रा० ३.१.४.३।
मृगस्य घोषं महिषस्य हि ग्मन्‌। अ०वे०.१०.१२३.४²।
मृगस्य सृतम्‌ (हि०गृ०सू० शृतम्‌) अक्षणया। आप०मं०पा० १.१३.६³; हि०गृ०सू० १.१६.१७³
मृगः स मृगयुस्‌ त्वम्‌। अ०वे०.१०.१.२६³
मृगः सृतिं यति धावाद्‌ अजुष्टाम्‌। अ०वे०.१०.३.६²।
मृगा इव क्षिपणोर्‌ ईषमाणाः। ऋ०वे० .४.५८.६⁴; वा०सं० १७.९४⁴; का०सं०.४०.७⁴; आप०श्रौ०सू० १७.१८.१⁴।
मृगा इव हस्तिनः खादथा वना। ऋ०वे० .१.६४.७³
मृगाणां चरणे चरन्‌। ऋ०वे० .१०.१३६.६²।
मृगाणां न हेतयो यन्ति चेमाः। ऋ०वे० .१.१९०.४³
मृगाद्‌ ऋश्या इवेरते। अ०वे०.१९.३८.२²।
मृगा न भीमास्‌ तविषीभिर्‌ अर्चिनः। (तै०ब्रा० तविषेभिर्‌ ऊर्मिभिः)। ऋ०वे० .२.३४.१²; तै०ब्रा० २.५.५.४²।
मृगा या विदुर्‌ ओषधीः। अ०वे०.८.७.२४⁵।
मृगो न तक्तो अर्षसि। ऋ०वे० .९.३२.४²।
मृगो न भीमः कुचरो गिरिष्ठाः। ऋ०वे० .१.१५४.२²; १०.१८०.२¹; अ०वे०.७.२६.२²; ८४.३¹; सा०वे०.२.१२२३¹; वा०सं० ५.२०²; १८.७१¹;
तै०सं०.१.६.१२.४¹; मै०सं०.१.२.९²: १९.१२; ४.१२.३¹: १८३.१४; का०सं०.२.१०²; ८.१६¹; श०ब्रा० ३.५.३.२३²; ९.५.२.५; तै०ब्रा० २.४.३.४²; नृ०पू०त०उप० २.४²; आ०श्रौ०सू० २.१०.१४; आ०श्रौ०सू० ११.९.१²; नि० १.२०. प्रतीक मृगो न भीमः। शा०श्रौ०सू० ३.१.३; वै०सू० २९.५; मा०गृ०सू० २.१५.६।
मृगो न भीमो अरक्षसस्‌ तुविष्मान। ्‌ ऋ०वे० .१.१९०.३⁴।
मृगो न हस्ती तविषीम्‌ उषाणः। ऋ०वे० .४.१६.१४³
मृगो नाश्नो अति यज्‌ जुगुर्यात्‌। ऋ०वे० .१.१७३.२²।
मृजन्ति त्वा दश क्षिपः। ऋ०वे० .९.८.४¹; सा०वे०.२.५३१¹; आ०श्रौ०सू० ५.१२.१५; शा०श्रौ०सू० ७.१५.७।
मृजन्ति त्वा नद्यः सप्त यह्वीः। ऋ०वे० .९.९२.४⁴।
मृजन्ति त्वा सम्‌ अग्रुवः। ऋ०वे० .९.६६.९¹।
मृजन्ति देवतातये। ऋ०वे० .९.१७.७³
मृजन्ति योषणो दश। ऋ०वे० .९.६.५²।
मृजन्ति वह्निं सदनेष्व्‌ अच्छ। सा०वे०.१.५४३⁴. देखें-अजन्ति वह्निं।
मृजन्ति सप्त धीतयः। ऋ०वे० .९.१५.८²।
मृजन्ति सिन्धुमातरम्‌। ऋ०वे० .९.६१.७²; सा०वे०.२.४३१²।
मृजानो अप्सु दुदुहानो अद्रौ। ऋ०वे० .९.९६.१०²।
मृजानो वारे पवमानो अव्यये। ऋ०वे० .९.१०७.२२¹; शा०श्रौ०सू० १०.१३.५. देखें-पुनानो वारे।
मृज्महे दुरितं वयम्‌। अ०वे०.१४.२.६६⁴।
मृज्यमानः सुहस्त्य। ऋ०वे० .९.१०७.२१¹; सा०वे०.१.५१७¹; २.४२९¹; पं०वि०ब्रा० १३.९.३; आ०श्रौ०सू० ५.१२.१५; सा०वि०ब्रा.१.४.१८।
मृज्यमाना गभस्त्योः। ऋ०वे० .९.६४.५²; सा०वे०.२.३८५². तुल०- अगला
मृज्यमानो गभस्त्योः। ऋ०वे० .९.२०.६²; ३६.४²; ६५.६²; सा०वे०.२.३२३². तुल०- पूर्व का
मृज्यमानो मनीषिभिः। ऋ०वे० .९.६४.१३²; सा०वे०.१.५०५²; २.१९१²।
मृज्यसे पवसे मती। सा०वे०.२.३२०². देखें-मृशसे।
मृज्यसे सोम सातये। ऋ०वे० .९.५६.३³
मृडता नो मरुतो मा वधिष्टन। ऋ०वे० .५.५५.९¹।
मृड त्वम्‌ अस्मभ्यं रुद्र। मा०श्रौ०सू० १.३.४.३³
मृडया नस्‌ तनूभ्यः। अ०वे०.१.१३.२³; २६.४²।
मृडा च नो अधि च ब्रूहि देव। ऋ०वे० .१.११४.१०³ देखें-रक्षा च नो अधि।
मृडा जरित्रे रुद्र स्तवानः। ऋ०वे० .२.३३.११³; अ०वे०.१८.१.४०³; तै०सं०.४.५.१०.४³; नृ०पू०त०उप० २.४³
मृडाद्‌ गन्धर्वो भुवनस्य यस्‌ पतिः। अ०वे०.२.२.२³
मृडा नो अभि चिद्‌ वधाद्‌ विवक्षसे। ऋ०वे० .१०.२५.३⁴।
मृडा नो
रुद्रोत नो मयस्‌ कृधि। ऋ०वे० .१.११४.२¹; तै०सं०.४.५.१०.२¹; का०सं०.४०.११¹; आ०श्रौ०सू० ३.८.१; आप०श्रौ०सू० १७.२२.१।
मृडा सुक्षत्र मृडय। ऋ०वे० .७.८९.१³-४³
मृडा सु नो भूत्व्‌ एषां मनः पुनः। ऋ०वे० .१.९४.१२³
मृडास्मभ्यं मोत हिंसीः पशून्‌ नः। कौ०सू० ७२.३४²।
मृडीकं धनसातये। ऋ०वे० .१०.१५०.४⁴।
मृडीकाय त्वा। का०सं०.२२.५।
मृडीकाय न आ गहि। ऋ०वे० .१०.१५०.१⁴।
मृडीकाय पुरोहितः। ऋ०वे० .१०.१५०.५⁴।
मृडीकाय प्रियव्रतान्‌। ऋ०वे० .१०.१५०.३⁴।
मृडीकाय वरुणं मित्रम्‌ अग्निम्‌। ऋ०वे० .६.५०.१²।
मृडीकाय हवामहे। ऋ०वे० .१०.१५०.२⁴।
मृडीकायोरुचक्षसम्‌। ऋ०वे० .१.२५.५³
मृडीके अस्य सुमतौ स्याम। ऋ०वे० .८.४८.१२⁴।
मृडोऽसि मृडसे द्विपदे चतुष्पदे। का०सं० ३७.१३.४
मृड दर्भ सपत्नाम्‌ मे। अ०वे०.१९.२९.४¹।
मृण मे द्विषतो
मणे। अ०वे०.१९.२९.४⁴।
मृण मे पृतनायतः। अ०वे०.१९.२९.४²।
मृण मे सर्वान्‌ दुर्हार्दः। अ०वे०.१९.२९.४³
मृणीहि कृत्ये मोच्‌ छिषः। अ०वे०.१०.१.३१³
मृणीहि विश्वा पात्राणि। अ०वे०.६.१४२.१³
मृणोऽसि मृणामुष्य द्विपदश्‌ चतुष्पदः। का०सं०.३७.१३, १४।
मृतं जीवं च यत्‌ किं चित्‌। तै०आ० १.११.६³
मृतवत्साम्‌ उपेयिम। अ०वे०.१०.१.१०²।
मृतश्‌ चाहं पुनर्‌ जातः। नि० १४.६¹।
मृतान्‌ मृतमनस्तरा। अ०वे०.६.१८.२²।
मृताय जीवां परिणीयमानाम्‌। तै०आ० ६.१२.१². देखें-जीवाम्‌ ऋतेभ्यः।
मृत्तिके देहि मे पुष्टिम्‌। तै०आ० १०.१.८¹; मा०ना०उप० ४.७¹।
मृत्तिके प्रतिष्ठिते सर्वम्‌। तै०आ० १०.१.९¹।
मृत्तिके ब्रह्मदत्तासि। तै०आ० १०.१.८¹ (पाद टिप्पणी पृ० ७७४). देखें-तेन या ब्रह्म०।
मृत्तिके हन (मा०ना०उप० हर) मे पापम्‌। तै०आ० १०.१.८¹; मा०ना०उप० ४.६¹।
मृत्यव एकशतं परः। कौ०सू० ९७.८². देखें-मृतन्यून्‌ एकशतं च ये नीचे मृत्योर्‌ एकशतं च ये।
मृत्यवे (जांचें-. नमः)। मा०गृ०सू० २.१२.८. देखें-मृत्यवे धर्मा०।
मृत्यवे गोव्यछम्‌। वा०सं० ३०.१८. तुल०- पिपासायै गो०।
मृत्यवे त्वा। तै०ब्रा० ३.१०.८.१।
मृत्यवे त्वा जुष्टं गृह्णामि। तै०ब्रा० ३.१०.८.१।
मृत्यवे त्वा परि ददाम्य असौ। आप०मं०पा० २.३.१७ (आप०गृ०सू० ४.१०.१२)।
मृत्यवे धर्माधर्माभ्याम्‌ (जांचें-. नमः)। कौ०सू० ७४.५. देखें-पूर्व के चार छो़डकर।
मृत्यवेऽमून्‌ प्र यच्छामि। अ०वे०.८.८.१०¹।
मृत्यवे मृगयुम्‌। वा०सं० ३०.७; तै०ब्रा० ३.४.१.३।
मृत्यवेऽसितः। वा०सं० २४.३७; तै०सं०.५.५.१४.१; मै०सं०.३.१४.१८: १७६.७; का०सं०अ० ७.४।
मृत्यवे स्वाहा। वा०सं० ३९.१३; का०सं०अ० ५.८; श०ब्रा० १३.३.५.२; तै०ब्रा० ३.९.१५.१ (तृतीयांश); तै०आ० ६.१०.१; तै०आ० १०.५८
(द्वितीयांश); आ०श्रौ०सू० २०.२२.६; मा०श्रौ०सू० ९.२.५; कौ०सू० १३५.९।
मृत्याव्‌ अमृतम्‌ आहितम्‌। श०ब्रा० १०.५.२.४²।
मृत्युः प्रजानाम्‌ अधिपतिः स मावतु। अ०वे०.५.२४.१३।
मृत्युं यजे प्रथमजाम्‌ ऋतस्य। तै०आ० ३.१५.२⁴।
मृत्युं च निरजामसि। अ०वे०.१२.२.२⁴।
(ओं) मृत्युंजयं तर्पयामि। बौ०ध०सू० २.५.९.११।
मृत्युना च पुरोहितम्‌। अ०वे०.११.१०.१८²।
मृत्युना प्रजाः। का०सं०.३५.१५।
मृत्युं तराम्य अहम्‌। मा०श्रौ०सू० १.५.२.१⁴. देखें-अति मृत्युं इत्यादि।
मृत्युपाशैर्‌ अमी सिताः। अ०वे०.८.८.१०²।
मृत्युं प्रत्यौहन्‌ पदयोपनेन। अ०वे०.१२.२.२९⁴।
मृत्युर्‌ असि। अ०वे०.६.४६.२; १६.५.१-६।
मृत्युर्‌ ईशे द्विपदाम्‌। (अ०वे०.८.२.२३², चतुष्पदाम्‌)। अ०वे०.८.२.२३¹, २३²।
मृत्युर्‌ धर्मेणान्नपतिः तै०ब्रा० २.५.७.२।
मृत्युर्‌ धावति पञ्चमः। तै०आ० ८.८.१⁴; तै०उप० २.८.१⁴; नृ०पू०त०उप० २.४⁴।
मृत्युर्‌ मा मारयाद्‌ इति तै०आ० १.११.५⁴।
मृत्युर्‌ (!) मे पाहि। तै०आ० १०.७५. तुल०- मृत्योः पाहि तथ मृत्योर्‌ मा।
मृत्युर्‌ यमस्यासीद्‌ दूतः प्रचेताः। अ०वे०.१८.२.२७³
मृत्युर्‌ वाजः प्रजापतिः। अ०वे०.११.७.३⁴।
मृत्युर्‌ विवस्वन्तं वस्ते। श०ब्रा० १०.५.२.४³
मृत्युस्‌ तद्‌ अभवद्‌ धाता। तै०ब्रा० ३.१२.९.६³
मृत्यून्‌ एकशतं सुवे। आ०श्रौ०सू० १६.१६.१⁴. देखें-मृत्योर्‌ इत्यादि।
मृत्यून्‌ एकशतं च ये आ०श्रौ०सू० १६.१६.१². देखें-नीचे्‌ मृत्यव।
मृत्यून्‌ एकशतं नुदे कौ०सू० ९७.८⁴।
मृत्यून्‌ एकशतं ब्रूमः। अ०वे०.११.६.१६³
मृत्यो अनवधर्ष्यम्‌। अ०वे०.८.२.१०²।
मृत्योः पड्‌बीशम्‌ अवमुञ्चमानः। अ०वे०.८.१.४²।
मृत्योः पदं (मा०गृ०सू० पदानि) योपयन्तो यद्‌ ऐत (अ०वे०. योपयन्त एत; तै०आ० योपयन्तो यद्‌ ऐम; मा०गृ०सू० लोपयन्ते यद्‌ एत)।
ऋ०वे० .१०.१८.२¹; अ०वे०.१२.२.३०¹; तै०आ० ६.१०.२¹; मा०गृ०सू० २.१.१३³ प्रतीक मृत्योः पदम्‌। शा०श्रौ०सू० ४.१५.२; कौ०सू० ७१.२०; ८६.२३। मृत्योः पाशेषु बध्यताम्‌। अ०वे०.१२.४.३७⁴।
मृत्योः पाशैर्‌ अमोक्यैः। अ०वे०.३.६.५²।
मृत्योः (वा०सं०का० मृत्योष्‌) पाहि। वा०सं० १०.१५; २०.२; वा०सं०का० २१.९३; मै०सं०.२.६.१०: ७०.६; ४.४.४: ५४.१; का०सं०.१५.७;