(तृतीयांश); आ०श्रौ०सू० १.९.१, ५ (द्वितीयांश); शा०श्रौ०सू० १.१४.६-८. तुल०- मा०श्रौ०सू० ५.१.४.२८।
महो ज्यायोऽक्रत। आ०श्रौ०सू० १.९.१ (भाष्य), ३; शा०श्रौ०सू० १.१४.१४।
महो ज्यायोऽक्राताम्। मै०सं० ४.१३.९: २१२.६; तै०ब्रा० ३.५.१०.३ (द्वितीयांश); आ०श्रौ०सू० १.९.१ (भाष्य), ३; शा०श्रौ०सू० १.१४.९, ११, १२।
महो ज्योतिषः परमे व्योमन्। ऋ०वे० ४.५०.४²; अ०वे० २०.८८.४²; मै०सं० ४.१२.१²: १७७.१४; का०सं०. ११.१३²; तै०ब्रा० २.८.२.७²।
महो ज्योतिषा शुचता गोअर्णसा। ऋ०वे० २.३४.१२⁴।
महो दिवः पृथिव्याश् च सम्राट्। ऋ०वे० १.१००.१²; तै०ब्रा० २.८.३.६²।
महो दिवः सदने जायमानः। ऋ०वे० ७.३६.३³
महो दिवे न सूर्यः। ऋ०वे० ८.७०.२⁴; अ०वे० २०.९२.१७⁴; १०५.५⁴. देखें-महां देवो।
महो देवस्य धूर्तेः। ऋ०वे० १.१२८.७⁶।
महो देवस्य पूर्व्यस्य धाम। अ०वे० ४.१.६²।
महो देवान् बिभ्रती न व्यथेते। ऋ०वे० ३.५४.८²।
महो देवान् यजसि यक्ष्य् आनुषक्। ऋ०वे० ६.४८.४¹।
महो देवान् रोदसी एह वक्षि। ऋ०वे० ३.७.९⁴।
महो देवाय तद् ऋतं सपर्यत। ऋ०वे० १०.३७.१²; वा०सं० ४.३५²; तै०सं० १.२.९.१²; का०सं०. २.७²; मै०सं० १.२.६²: १५.१८; श०ब्रा०
३.३.४.२४²।
महो देवो मर्त्यां (मै०सं० मर्त्यं) आ विवेश। ऋ०वे० ४.५८.३⁴; वा०सं० १७.९१⁴; मै०सं० १.६.२⁴: ८७.१८; का०सं०. ४०.७⁴; गो०ब्रा० १.२.१६⁴; तै०आ० १०.१०.२⁴; महा०ना०उप०१०.१⁴; आप०श्रौ०सू० ५.१७.४⁴; नि० १३.७⁴।
महो द्रुहो अप विर्श्वायु धायि। ऋ०वे० ४.२८.२⁴; ६.२०.५¹।
महो धनानि दयमान ओजसा। ऋ०वे० १.१३०.७⁶
महो नरो द्रविणसो गृणाना। ऋ०वे० ४.३४.५²।
महो नृम्णस्य धर्मणाम् इरज्यसि। ऋ०वे० १.५५.३²।
महो नो अग्ने सुवितस्य विद्वान्। ऋ०वे० ७.१.२४¹।
महो न रत्ना वि दधा इयानः। ऋ०वे० ७.१७.७²।
महो नो राय आ भर। ऋ०वे० ९.६१.२६¹; सा०वे०२.५६४¹।
महो बुध्ने रजसो अस्य योनौ। ऋ०वे० ४.१.११²।
महोभिर् एतां (मै०सं० एकम्) उप युज्महे नु। ऋ०वे० १.१६५.५³; मै०सं० ४.११.३³: १६८.१५; का०सं०. ९.१८³
महोभिश् चर्षणीनाम्। तै०सं० ४.३.१३.५³ देखें-अवोभिश् च०।
महोभ्यः संमहोभ्यः (आ०श्रौ०सू० संमहेभ्यः) स्वाहा। आ०श्रौ०सू० ३.१.१४; वै०सू० १८.६।
महोभ्यः स्वाहा। तै०सं० ७.४.१४.१; का०सं०अ० ४.३; आप०श्रौ०सू० २०.११.१८।
महो महद्भ्याम् अनयन्त शूषम्। ऋ०वे० ३.७.६²।
महो महानि पनयन्त्य् अस्य। ऋ०वे० ३.३४.६¹; अ०वे० २०.११.६¹।
महो महीं सुष्टुतिम् ईरयामि। ऋ०वे० २.३३.८²।
महो महीर् अवसा यन्तु वक्षणीः। ऋ०वे० १०.६४.९²।
महो मेऽवोचः। मै०सं० २.१.१.५; ५.२.१५.२।
महो यन्तः सुमतये चकानाः। ऋ०वे० ६.२९.१²।
महो यस् पतिः शवसो असामि। ऋ०वे० १०.२२.३¹।
महो ये धनं (मै०सं० का०सं०. धना; तै०सं० रत्नं)। समिथेषु जभ्रिरे ऋ०वे० १०.६४.६⁴; वा०सं० ९.१७⁴; तै०सं० १.७.८.२³; मै०सं० १.११.२⁴: १६२.१६;
का०सं०. १३.१४⁴; श०ब्रा० ५.१.५.२३⁴।
महो राजाना ईशते। ऋ०वे० ७.६६.६³; सा०वे०२.७०३³
महो राज्ञः सुवसनस्य दातॄन्। ऋ०वे० ६.५१.४²।
महो रायः पुरुवार प्र यन्धि। ऋ०वे० ४.२.२०⁴।
महो रायः सातिम् अग्ने अपा वृधि। ऋ०वे० ८.२३.२९³
महो रायः सुचेतुना। ऋ०वे० १.१२७.११³
महो राये चितयन्तो अनु ग्मन्। ऋ०वे० ६.१.२⁴; मै०सं० ४.१३.६⁴: २०६.८; का०सं०. १८.२०⁴; तै०ब्रा० ३.६.१०.१⁴।
महो राये चितयन्न् अत्रिम् अस्पः। ऋ०वे० ५.१५.५⁴।
महो राये चित् तरुते यद् अर्वतः। ऋ०वे० १०.७६.२⁴।
महो राये तम् उ त्वा सम् इधीमहि। ऋ०वे० ८.२३.१६³
महो राये दिवित्मते। ऋ०वे० ४.३१.११³
महो राये नृपते वज्रबाहुः। ऋ०वे० १०.६१.२२⁴।
महो राये बृहतीः सप्त विप्रः। ऋ०वे० ५.४३.१³
महो रायो दिव्यस्य। ऋ०वे० ५.६८.३²; सा०वे०२.४९५²; का०सं०. २६.११²।
महो रायो राधसो यद् ददन् नः। ऋ०वे० ७.२८.५²।
महो रुजामि बन्धुता वचोभिः। ऋ०वे० ४.४.११¹; तै०सं० १.२.१४.४¹; मै०सं० ४.११.५¹: १७३.१४; का०सं०. ६.११¹।
महो वज्रेण सिष्वपो वराहुम्। ऋ०वे० १.१२१.११⁴।
महो वाजस्य गध्यस्य सातौ। ऋ०वे० ६.२६.२²।
महो वाजस्य सातौ वावृषाणाः। ऋ०वे० ६.२६.१²।
महो वाजिनं सनिभ्यः। ऋ०वे० ८.१६.३³; अ०वे० २०.४४.३³
महो वाजिनाव् अर्वन्ता सचासनम्। ऋ०वे० ८.२५.२४³
महो वाजेभिर् महद्भिश् च शुष्मैः। ऋ०वे० ४.२२.३²; ६.३२.४²।
महो वा विष्ण (अ०वे० महो विष्ण) उरोर् अन्तरिक्षात् (तै०सं० विष्णव् उत वान्तरिक्षात्)। अ०वे० ७.२६.८²; वा०सं० ५.१९.२; तै०सं० १.२.१३.२²; का०सं०. २.१०; श०ब्रा० ३.५.३.२२². प्रतीकः महो वा विष्णो आप०श्रौ०सू० ११.७.७. देखें-उरोर् वा इत्यादि।
महो विश्वाँ अभि षतः। ऋ०वे० ८.२३.२६¹।
महो विष्ण इत्यादिः देखें-महो वा विष्ण।
महो वै नो भविष्यति। अ०वे० ११.४.५⁴।
महो वो भक्षीय। वा०सं० ३.२०; तै०सं० १.५.६.१; ८.१; मै०सं० १.५.२: ६८.९; १.५.९: ७७.१६; का०सं०. ७.१; श०ब्रा० २.३.४.२५; शा०श्रौ०सू०
२.११.६।
महो व्रजान् गोमतो देव एषः। ऋ०वे० ६.७३.३²; अ०वे० २०.९०.३²; का०सं०. ४.१६²; ४०.११²; तै०ब्रा० २.८.२.८²; आप०श्रौ०सू० १७.२१.७²। महो व्राधन्तमो दिवि। ऋ०वे० १.१५०.३²।
महोऽसि महो मयि देहि। तै०ब्रा० २.६.१.५।
महो हि दाता वज्रहस्तो अस्ति। ऋ०वे० ६.२९.१³
महौदवाहिम् (जांचें- तर्पयामि)। आ०गृ०सू० ३.४.४; शा०गृ०सू० ४.१०.३।
मह्ना जिनोषि (मै०सं० हिनोषि) महिनि। ऋ०वे० ५.८४.१⁴; तै०सं० २.२.१२.२⁴; मै०सं० ४.१२.२⁴: १८१.२; का०सं०. १०.१२⁴; आप०मं०पा०
२.१८.९⁴; नि० ११.३७⁴।
मह्ना दक्षस्य राजथः। ऋ०वे० ३.६२.१७²; सा०वे०२.१४²।
मह्ना दिवं न तस्तभूः। ऋ०वे० ८.५५ (वा-७).२³
मह्ना देव महां असि। सा०वे०१.२७६⁴; २.११३८⁴. देखें-नीचे अद्धा देव।
मह्ना देवानाम् असुर्यः पुरोहितः। ऋ०वे० ८.१०१.१२³; अ०वे० २०.५८.४³; सा०वे०२.११३९³; वा०सं० ३३.४०³
मह्ना महद्भिः पृथिवी वि तस्थे। ऋ०वे० १.७२.९³
मह्ना रजांसि दीयथः। ऋ०वे० ५.७३.३⁴।
मह्ना रायः संवरणस्य ऋषेः। ऋ०वे० ५.३३.१०³
मह्ना विव्यक् पृथिवीं पत्यमानः। ऋ०वे० ७.१८.८³
मह्ना हिनोषि इत्यादिः देखें-मह्ना जिनोषि।
मह्यं यजन्तु (अ०वे० का०सं०. ०तां) मम यानि हव्या (अ०वे० का०सं०. यानीष्टा)। ऋ०वे० १०.१२८.४¹; अ०वे० ५.३.४¹; तै०सं० ४.७.१४.२¹;
का०सं०. ४०.१०¹।
मह्यं यजमानाय तिष्ठ। तै०सं० ३.५.५.३⁴. देखें-यजमानाय तिष्ठतु।
मह्यं वाचं नियछतात्। हि०गृ०सू० १.५.११⁴।
मह्यं वातः पवतां (का०सं०. ०ते) कामे अस्मिन् (अ०वे० कामायास्मै)। ऋ०वे० १०.१२८.२⁴; अ०वे० ५.३.३⁴; तै०सं० ४.७.१४.१⁴; का०सं०.
४०.१०⁴।
मह्यं विशः समनमन्त द्वैवीः। का०सं०. ४०.९³
मह्यं शिवतमास् कृधि। अ०वे० १९.८.६⁴।
मह्यं श्रियं वद। ऋ०वे०खि० १०.१५१.६⁴।
मह्यं षड् उर्वीर् घृतम् आ वहन्तु। अ०वे० ९.२.११⁴।
मह्यं सूरो अभरज् ज्योतिषे कम्। अ०वे० ६.६१.१². देखें-मह्यं ज्योतिर्।
मह्यं गृह्णामि त्वाम् अहम्। आप०मं०पा० २.५.२२⁴. देखें-मयि इत्यादि।
मह्यं गोपतये पशून्। तै०ब्रा० ३.७.४.१८⁴; आप०श्रौ०सू० ४.३.६⁴।
मह्यं ज्यैष्ठ्याय पीपिहि। (आप०श्रौ०सू० पवते)। तै०आ० ४.१०.२; ५.८.६; आप०श्रौ०सू० १२.१५.८. देखें-अस्यै विशे मह्यं।
मह्यं ज्योतिर् अभरत् सूर्यस् तत्। का०सं०. ४०.९². देखें-मह्यं सूरो।
मह्यं तेजसे ब्रह्मवर्चसाय। पं०वि०ब्रा० ६.६.१७।
मह्यं तेजसे मह्यं ब्रह्मवर्चसाय मह्मम् अन्नाद्याय मह्यं भूम्ने मह्यं पुष्ट्यै मह्यं प्रजननाय प्रजानां भूम्ने प्रजानां पुष्ट्यै प्रजानां प्रजननाय सोमस्य राज्ञो
राज्याय मम ग्रामणेयाय। जै०ब्रा० १.८४।
मह्यं त्वष्टा वज्रम् अतक्षद् आयसम्। ऋ०वे० १०.४८.३¹।
मह्यं त्वादाद् बृहस्पतिः। ऋ०वे०खि० १०.८५.६²; अ०वे० १४.१.५२²; पा०गृ०सू० १.८.१९²; आप०मं०पा० १.८.९।
मह्यं त्वादुर् गार्हपत्याय देवाः। ऋ०वे० १०.८५.३६⁴; अ०वे० १४.१.५०⁴; सा०मं०ब्रा० १.२.१६⁴; पा०गृ०सू० १.६.३⁴; आप०मं०पा० १.३.३⁴;
हि०गृ०सू० १.२०.१⁴; मा०गृ०सू० १.१०.१५⁶।
मह्यं त्वा मध्यं भूम्याः। अ०वे० ६.८९.३³।
मह्यं त्वा मित्रावरुणौ। अ०वे० ६.८९.३¹।
मह्यं दत्त्वा व्रजत। (तै०आ० प्रजातुं) ब्रह्मलोकम्। अ०वे० १९.७१.१⁵; तै०आ० १०.३६⁴।
मह्यं ददतु पुष्टये। अ०वे० १०.६.२९.२
मह्यं ददातु सोमिनः। ऋ०वे०खि० ५.८७.१९⁴।
मह्यं देवं यज। मा०श्रौ०सू० १.४.१.२६।
मह्यं देवः सविता व्यचो धात्। अ०वे० ६.६१.१⁴; का०सं०. ४०.९⁴।
मह्यं देवा उत विश्वे तपोजाः। अ०वे० ६.६१.१³
मह्यं देवान् (जांचें- यज)। मा०श्रौ०सू० १.४.१.२६।
मह्यं देवी सरस्वती। अ०वे० ६.८९.३²।
मह्यं धुक्ष्व यजमानाय कामान्। तै०ब्रा० १.२.१.२७⁴; ३.७.६.४⁴; आप०श्रौ०सू० ४.५.१⁴. तुल०- सा मे धुक्ष्व।
मह्यं धेहि शचीपते। अ०वे० ६.८२.३⁴।
मह्यं नमन्तां प्रदिशश् चतस्रः। ऋ०वे० १०.१२८.१³; अ०वे० ५.३.१³; ९.२.११³; तै०सं० ४.७.१४.१³; मै०सं० १.४.१³: ४७.२; का०सं०. ४.१४³:
४०.१०³; का०श्रौ०सू० २.१.३³
मह्यम् अन्नम् अथो श्रियम्। सा०मं०ब्रा० २.४.१०⁴।
मह्यम् अमुष्यात्। शा०श्रौ०सू० ४.१२.१०।
मह्यम् आपो मधुमद् एरयन्ताम् (का०सं०. ऐरयन्त)। अ०वे० ६.६१.१¹; का०सं०. ४०.९¹; कौ०सू० १३३.२. प्रतीकः मह्यम् आपः कौ०सू० ९.२;
४१.१४; ५९.१०।
मह्यम् आयुर् घृतं पयः। अ०वे० २०.४८.३³
मह्यम् इद् वशम् आ नयात्। आप०मं०पा० २.२२.१०⁴. देखें-मह्यं पुनर् और मह्यं मुक्त्वा०।
मह्यम् इन्द्रो नियछतु। तै०आ० ३.११.७³
मह्यम् औदुम्बरो मणिः। अ०वे० १९.३१.६³
मह्यं पुनर् उदाजतु। हि०गृ०सू० १.१४.४⁴. देखें-नीचे मह्यम् इद।
मह्यं प्रजाम् आयुश् च वाजिन् धेहि। वै०सू० ६.१²।
मह्यं भव्यं विदुषी कल्पयाति। कौ०सू० १०१.२⁴।
मह्यं मुक्त्वाथान्यन् आनयेत्। पा०गृ०सू० ३.७.३⁴. देखें-नीचे मह्यम् इद्।
मह्यं मेधां वद। ऋ०वे०खि० १०.१५१.६³
मह्या अरिष्टतातये। अ०वे० ३.५.५²; ८.५.२०²।
मह्या इन्द्रं (आप०मं०पा० ०द्र) स्वस्तये। ऋ०वे० ६.५७.६³; आप०मं०पा० १.६.१४³; ८.८³
मह्य् आ ते सख्यं वश्मि शक्तीः। ऋ०वे० ३.३१.१४¹।
मह्या महान् घोषः। गो०गृ०सू० ३.२.२३।
मा असि तै०आ० ४.५.५; आप०श्रौ०सू० १५.८.२. देखें-मा३
मां वृताः समरणे हवन्ते। ऋ०वे० ४.४२.५²।
मांश्चत्व इन्दो सरसि प्र धन्व। ऋ०वे० ९.९७.५२²; सा०वे०१.५४१²; २.४५४²। मांश्चत्वे वा पृशने वा वधत्रे। ऋ०वे० ९.९७.५४²; सा०वे० २.४५६²।
मांसं वार्ध्रीणसस्य च। वि०ध०सू० ८०.१४²।
मांसन्वते स्वाहा। तै०सं० ७.५.१२.२. देखें-मांसवते।
मांसम् एकः पिंशति सूनयाभृतम्। ऋ०वे० १.१६१.१०²।
मांसं म (मै०सं० मा) उपनतिर् वसु। वा०सं० २०.१३³; मै०सं० ३.११.८³: १५२.१०; का०सं०. ३८.४³; श०ब्रा० १२.८.३.३१³; तै०ब्रा० २.६.५.८³ टीका म को छो़डती है किन्तु भाष्य में यह है।
मांसं मज्जानम् आभरत्। अ०वे० ११.८.११²।
मांसं मा उपनतिर् इत्यादिः देखें-पूर्व का एक।
मांसं मांसेन रोहतु। अ०वे० ४.१२.४⁴।
मांसं मृत्योर् जुहोमि मांसेन मृत्युं वासये। वा०ध०सू० २०.२६।
मांसवते स्वाहा। का०सं०अ० ५.३. देखें-मांसन्वते।
मांसान्य् अस्य शकराणि। श०ब्रा० १४.६.९.३२¹; बृ०उप० ३.९.३२¹।
मांसान्य् अस्य शातय। अ०वे० १२.५.६९¹।
मांसान्य स्वाहा। तै०सं० ७.३.१६.२; का०सं०अ० ३.६. देखें-अगला।
मांसेभ्यः स्वाहा। वा०सं० ३९.१० (द्वितीयांश). देखें-पूर्व का
मां स्पृष्टोऽनुवित्तो मयैव। श०ब्रा० १४.७.२.११²; बृ०उप० ४.४.११²।
मां हवन्ते पितरो न जन्तवः। ऋ०वे० १०.४८.१²।
मा कर्म देवहेडनं तुरासः। ऋ०वे० ७.६०.८⁴।
मा कस्मै धातम् अभ्य् अमित्रिणे न। ऋ०वे० १.१२०.८¹।
मा कस्य नो अररुषः। ऋ०वे० ७.९४.८¹।
मा कस्य यक्षं सदम् इद् धुरो गाः। ऋ०वे० ४.३.१३¹।
मा कस्याद्भुतक्रतू। ऋ०वे० ५.७०.४¹; शा०श्रौ०सू० १२.२.१४।
मा काकम्बीरम् उद् वृहो वनस्पतिम्। ऋ०वे० ६.४८.१७¹।
माकिर् एना पथा गात्। ऋ०वे० ८.५.३९¹।
माकिर् देवानाम् अप भूर् इह स्याः। ऋ०वे० १०.११.९⁴; अ०वे० १८.१.२५⁴।
माकिर् न एना सख्या वि यौषुः। ऋ०वे० १०.२३.७¹।
माकिर् नेशन् माकीं रिषत्। ऋ०वे० ६.५४.७¹।
माकिर् नो अस्य परिषूतिर् ईशत। ऋ०वे० ९.८५.८³
माकिर् नो देवा अमृतस्य वर्पसः। ऋ०वे० १०.१००.७³
माकिस् तोकस्य नो रिषत्। ऋ०वे० ८.६७.११³
माकीं सं शारि केवटे। ऋ०वे० ६.५४.७²।
माकीं ब्रह्मद्विषो (सा०वे० ०षं) वनः। ऋ०वे० ८.४५.२३³; अ०वे० २०.२२.२³; सा०वे०२.८२³
माकी रणस्य नप्त्या। ऋ०वे० ८.२.४२²।
माकुत्रा नो गृहेभ्यो धेनवो गुः। ऋ०वे० १.१२०.८²।
माकुध्र्यग् इन्द्र शूर वश्वीः। ऋ०वे० १०.२२.१२¹।
मा क्षाः। खा०गृ०सू० १.५.१९।
माक्षिषुर् मा रीरिषुर् म हिंसिषुर् मा दाङ्क्षुः सर्पाः। मा०गृ०सू० २.१६.३।
मा क्षुधन् मा तृषत्। अ०वे० २.२९.४⁴।
मा गतानाम् आ दीधीथाः। अ०वे० ८.१.८¹।
मागधः पुंश्चली कितवः क्लीबोऽशूद्रा अब्राह्मणास् (वा०सं०का० पुंश्चली क्लीवः कितवोऽशूद्राब्राह्मणास्) ते प्राजापत्याः। वा०सं० ३०.२२; वा०सं०का० ३४.२२।
मा गन्धर्वो विश्वावसुर् आ दघत्। तै०सं० १.२.९.१⁶।
मा गाम् अनागाम् अदितिं वधिष्ट। ऋ०वे० ८.१०१.१५⁴; तै०आ० ६.१२.१⁴; कौ०सू० ९२.१४⁴; सा०मं०ब्रा० २.८.१५⁴; पा०गृ०सू० १.३.२७⁴;
आप०मं०पा० २.१०.१०²; हि०गृ०सू० १.१३.१२⁴; मा०गृ०सू० १.९.२३⁴।
मा गाम् अश्वं पुरुषम् उच्छिष एषाम्। अ०वे० १०.१.१७²।
मा गायत्री वीर्यम्। ऐ०ब्रा० ७.२४.३।
मा गृधः कस्य स्विद् धनम्। वा०सं० ४०.१⁴; ईशा० उप० .१⁴।
मा गृधो नो अजाविषु। अ०वे० ११.२.२१²।
मागोतायै सहसस् पुत्र मा निदे। ऋ०वे० ३.१६.५³
माघं भूत्। कौ०सू० ८३.५. देखें-मा नोऽघं और शाम्यत्व्।
माघषंसाय रीरधः। ऋ०वे० ८.६०.८²।
माघान्य् अर्यो वनुषाम् अरातयः। ऋ०वे० ७.८३.५²।
माघोनं दधिषे शवः। ऋ०वे० ६.४३.४²।
माघोनं मघवत्तम। ऋ०वे० ८.५४ (भा०-६).५²।
माघोने यज्ञं जनयन्त सूरयः। ऋ०वे० १०.६६.२⁴।
मा घोषा उत्थुर् बहुले विनिर्हते। अ०वे० ७.५२.२³
माङ्गानां मा रसस्य ते। अ०वे० १८.२.२४²।
मां गोपतिम् अभिसंविश्वन्तु। तै०ब्रा० २.७.१६.३⁴।
मा चक्रा अवृत्सत। मै०सं० १.२.९²: १८.१५. देखें-नीचे अप चक्रा।
मा च ते ख्यास्मती रिषत्। (?)। तै०आ० १.२७.२⁴।
मा च त्वं द्विषताम् अधः। सा०मं०ब्रा० १.२.१⁴।
मा च दुःखं लभे क्वचित्। ् ऋ०वे०खि० १०.८५.२²।
मा च नः किं चनाममत्। अ०वे० ६.५७.३²; १०.५.२३⁴. देखें-मा नः किं चन, मो च नः तथा मो षु ते. तुल०- मा भेर् तथा मा भैर् भी।
मा च याचिष्म कं चन। वि०ध०सू० ७३.३०⁴।
मा च रिषद् उपसत्ता ते अग्ने। वा०सं० २७.२³; तै०सं० ४.१.७.१³; मै०सं० २.१२.५³: १४८.१४; का०सं०. १८.१६³ देखें-मा ते रिषन्न् उप०।
मा च वो गोपती रिषत्। आ०श्रौ०सू० २.५.१७।
मा च हा मा रीरिषत्। ऋ०वे० ३.५३.२०²।
मा चाहं द्विषते रधम्। अ०वे० १७.१.६⁴, २४⁴. तुल०- मा त्व् अहं।
मा चिद् अन्यद् वि शंसत। ऋ०वे० ८.१.१¹; अ०वे० २०.८५.१¹; सा०वे०१.२४२¹; २.७१०¹; कौ०ब्रा० २३.७; २९.५; पं०वि०ब्रा० १५.१०.२; ऐ०आ०
५.२.४.२; आ०श्रौ०सू० ५.१२.९, २१; ७.४.२; शा०श्रौ०सू० १२.३.२२; १८.८.११; वै०सू० ३१.१८; ४०.११; नि० ७.२. प्रतीकः मा चिद् अन्यत्। शा०श्रौ०सू० १०.८.८. तुल०- बृ०दे०.६.४०।
मा चिरं तनुथा अपः। ऋ०वे० ५.७९.९²।
मा छन्दः। वा०सं० १४.१८; तै०सं० ४.३.७.१; ५.३.२.४; मै०सं० २.८.३: १०८.११; २.१३.१४: १६३.७; ३.२.९: ३०.३; का०सं०. १७.३; २०.११;
३९.४; श०ब्रा० ८.३.३.५; का०श्रौ०सू० १७.९.९; आप०श्रौ०सू० १६.२८.१; १७.२.४; मा०श्रौ०सू० ६.१.८।
मा छित्था अस्माल् लोकात्। अ०वे० ८.१.४³
मा छिदो मृत्यो मा वधीः। तै०आ० ३.१५.१¹; तै०आ० १०.५१¹।
मा छेत्था (पाठभेद- ’भेत्था‘) मा व्यथिष्ठोः। कौ०ब्रा०उप०२.११।
मा छेद्म रश्मींर् इति नाधमानाः। ऋ०वे० १.१०९.३¹; तै०ब्रा० ३.६.९.१¹।
मा जने प्र मेषि। अ०वे० १६.४.५।
मा जस्वने वृषभ नो ररीथाः। ऋ०वे० ६.४४.११¹।
मा जामिं मोषीर् अमुया शयानाम्। अ०वे० ७.९९.१². देखें-जामिं मा।
मा जारिषुः सूरयः सुव्रतासः। ऋ०वे० १.१२५.७²।
मा जिह्वा बर्हिः प्रमयुः कथा स्याः। अ०वे० ८.१.१६²।
मा जीवेभ्यः प्र मदो मानु गाः पितॄन्। अ०वे० ८.१.७²।
मा ज्ञातारं मा प्रतिष्ठं विदन्त (आ०गृ०सू० ०तु)। अ०वे० ६.३२.३³; ८.८.२१³; आ०गृ०सू० ३.१०.११³
मा ज्यायसः शंसम् आ वृक्षि देवाः। ऋ०वे० १.२७.१३⁴; आप०श्रौ०सू० २४.१३.३⁴।
मा ज्येष्ठं वधीद् अयम् अग्न एषाम्। अ०वे० ६.११२.१¹. प्रतीकः ’मा ज्येष्ठम्‘। कौ०सू० ४६.२६।
मा ज्योतिषः प्रवसथानि गन्म। ऋ०वे० २.२८.७³; मै०सं० ४.१४.९³: २२९.६।
मां चत्वार आशवः। ऋ०वे० ८.७४.१४¹।
मां च रक्ष पुत्रांश् च। ऋ०वे० १०.१४२.३³
मां चाग्निं चान्तरा। अ०वे० १३.१.५७²।
मां जिन्व। आप०श्रौ०सू० ३.२०.५।
माण्डव्यम् (जांचें- तर्पयामि)। आ०गृ०सू० ३.४.४।
माण्डुकेयम् (जांचें- तर्पयामि)। आ०गृ०सू० ३.४.४; शा०गृ०सू० ४.१०.३।
मा त आ सुस्रोद् भिषजस् ते अक्रन्। अ०वे० २.२९.७⁴।
मा त इन्द्र ते वयं तुराषाट् (वा०सं०का० ०षाल्)। वा०सं० १०.२२¹; वा०सं०का० ११.७.२¹; श०ब्रा० ५.४.३.१४¹. प्रतीकः ’मा ते‘ का०श्रौ०सू०
१५.६.२२. देखें-नीचे न ते त इन्द्रा०।
मा त एनस्वन्तो यक्षिन् भुजेम। ऋ०वे० ७.८८.६³
मा तण्डुलं वि शरैर् देवयन्तम्। अ०वे० १२.३.१८⁴।
मा तत् कर् इन्द्र मृडय। ऋ०वे० ८.४५.३१³
मा तत् कर्म वसवो यच् चयध्वे। ऋ०वे० ६.५१.७²; ७.५२.२⁴।
मा तत् सं पादि (तै०ब्रा० समृद्धि) यद् असौ जुहोति। (तै०ब्रा० करोति)। अ०वे० ७.७०.२⁴; तै०ब्रा० २.४.२.२⁴।
मा तद् भूम्याम् आ श्रिषन् (वा०सं०का० पाठभेद- ’श्लिषन्‘) मा तृणेषु। ऋ०वे० १.१६२.११³; वा०सं० २५.३४³; वा०सं०का० २७.३४³; तै०सं०
४.६.८.४³; मै०सं० ३.१६.१³: १८३.१; का०सं०अ० ६.५³
मा तन्तुश् छेदि वयतो धियं मे। ऋ०वे० २.२८.५³; मै०सं० ४.१४.९³: २२८.१४
मा तमो (आ०श्रौ०सू० तपो) मा यज्ञस् तमत् (आ०श्रौ०सू० तपत्)। तै०ब्रा० ३.७.२.७¹; आप०श्रौ०सू० १.१२.३४¹; आ०श्रौ०सू० ९.२.९¹।
मातरं पद्ममालिनीम्। ऋ०वे०खि० ५.८७.११⁴।
मातरं पर्यपासते। छान्दो०उप० ५.२४.४²।
मातरिश्वनो घर्मोऽसि (मै०सं० मा०श्रौ०सू० घर्मः)। वा०सं० १.२; तै०सं० १.१.३.१; मै०सं० १.१.३: २.६; ४.१.३: ४.१५; का०सं०. १.३; ३१.२;
श०ब्रा० १.७.१.११; तै०ब्रा० ३.२.३.१; आप०श्रौ०सू० १.१२.१; मा०श्रौ०सू० १.१.३.२०. प्रतीकः मातरिश्वनः का०श्रौ०सू० ४.२.२०।
मातरिश्वा भूतभव्यस्य कर्ता। कौ०सू० १३५.९⁴।
मातरिश्वा यद् अमिमीत मातरि। ऋ०वे० ३.२९.११³
मातरो विविधा दृष्टाः। नि० १४.६³
मातली कव्यैर् यमो अङ्गिरोभिः। ऋ०वे० १०.१४.३¹; अ०वे० १८.१.४७¹; तै०सं० २.६.१२.५¹; मै०सं० ४.१४.६¹: २४३.४; ऐ०ब्रा० ३.३७.११;
आ०श्रौ०सू० ५.२०.६. प्रतीकः मातली कव्यैः तै०ब्रा० २.६.१६.२; शा०श्रौ०सू० ८.६.१३।
मा तस्याग्निर् हव्यं वाक्षीत्। अ०वे० ५.८.३³
मा तस्योच् छेषि किंचन। तै०ब्रा० २.४.१.२⁴; ३.७.६.१७⁴, २३⁴; तै०आ० २.५.२⁴; शा०श्रौ०सू० ४.१३.१⁴; आप०श्रौ०सू० ४.११.५⁴; १६.१⁴।
माता गवाम् ऋतावरी। ऋ०वे० ४.५२.२²; सा०वे०२.१०७६²।
माता च ते पिता च ते। वा०सं० २३.२४¹, २५¹; तै०सं० ७.४.१९.३¹; मै०सं० ३.१३.१¹: १६८.५; का०सं०अ० ४.८¹; श०ब्रा० १३.२.९.७; ५.२.५¹
(द्वितीयांश); तै०ब्रा० ३.९.७.४; आ०श्रौ०सू० १०.८.१०¹; शा०श्रौ०सू० १६.४.१¹. तुल०- बृ०दे०.१.४८।
माता च मे छदयथः समा वसो। ऋ०वे० ८.१.६³; सा०वे० १.२९२।
माता च यत्र दुहिता च धेनू। ऋ०वे० ३.५५.१२¹।
माता जघन्या सर्पति (हि०गृ०सू० गच्छन्तिः प़ढें गच्छति) आप०मं०पा० २.१४.१⁵; हि०गृ०सू० २.३.७³
मातादित्यानां दुहिता वसूनाम्। अ०वे० ९.१.४¹; कौ०सू० ९२.१४¹. देखें-माता रुद्राणां।
माता देवानाम् अदितेर् अनीकम्। ऋ०वे० १.११३.१९¹।
माता पितरम् ऋत आ बभाज। ऋ०वे० १.१६४.८¹; अ०वे० ९.९.८¹।
माता पिता च दधतुर् न्व् अग्रे। का०सं०. ७.३²।
माता पिता च रेतसो भवाथः। अ०वे० १४.२.३७²।
मातापितृभ्याम् अनृणार्थात्। ऐ०ब्रा० ७.९.१५³
मातापितोर् अशुश्रूसाम्। वि०ध०सू० ४८.२०; बौ०ध० ३.६.५।
मातापित्रोर् यन् न कृतं वचो मे। ऋ०वे०खि० ९.६७.८¹।
माता पुत्रं यथा सिचा। ऋ०वे० १०.१८.११; अ०वे० १८.२५६⁶: ३.५³ तै० आ० ६.७.१³
माता पुत्रं यथोपस्थे वा०सं० ११.५७³; तै०सं० ४.१.५.३³; मै०सं० २.७.५³: ८०.१२; का०सं०. १६.५³; श०ब्रा० ६.५.१.११. तुल०- मातेव पुत्रं
बिभृताम्।
माता पुत्रस्य चरतः क्व स्वित्। ऋ०वे० १०.३४.१०²।
माता पुत्राय मे पयः। अ०वे० १२.१.१०⁵।
माता पुत्रैर् अदितिर् धायसे वेः। ऋ०वे० १.७२.९⁴।
माता बिभर्ति सचनस्यमाना। ऋ०वे० १०.४.३²।
माता भूमिः पुत्रो अहं पृथिव्याः। अ०वे० १२.१.१२⁴।
(ओं) मातामहांस् (तथा मातामहीः) स्वधा नमस् तर्पयामि। बौ०ध०सू० २.५.१०.१।
माता मातरम् अप्य् अगात्। श०ब्रा० १.६.२०²; आ०श्रौ०सू० ३.१४.१२²; का०श्रौ०सू० २५.५.२९²; आप०श्रौ०सू० ३.२०.९²; कौ०सू० १३६.२²;
आप०मं०पा० २.१५.१७²; बौ०ध०सू० १.४.६.७²।
माता मातरि माता। का०सं० ३९.३²; आ०श्रौ०सू० १६.२६.१२². देखें-मातुर् इत्यादि।
माता मित्रस्य रेवतः। ऋ०वे० ८.४७.९³
माता मित्रस्य वरुणस्य रेवतः। ऋ०वे० १०.३६.३²।
माता यद् वीरां दधनद् धनिष्ठा (मै०सं० वीरं जजनज् जनिष्ठम्)। ऋ०वे० १०.७३.१⁴; वा०सं० ३३.६४⁴; मै०सं० १.३.२०⁴: ३७.१०; का०सं०. ४.८⁴;
तै०ब्रा० २.८.३.५⁴।
माता यन् मन्तुर् यूथस्य पूर्व्या। ऋ०वे० १०.३२.४³
माता रुद्राणां दुहिता वसूनाम्। ऋ०वे० ८.१०१.१५¹; तै०आ० ६.१२.१¹; आ०गृ०सू० १.२४.३२; सा०मं०ब्रा० २.८.१५¹; पा०गृ०सू० १.३.२७¹; आप०मं०पा० २.१०.९¹ (आप०गृ०सू० ५.१३.१७); हि०गृ०सू० १.१३.१२¹; मा०गृ०सू० १.९.२३¹. प्रतीकः माता रुद्राणाम्। शा०श्रौ०सू० ४.२१.२४; ९.२८.६ (भाष्य); गो०गृ०सू० ४.१०.२०; माता ऋ०वि० २.३५.६. तुल०- बृ०दे०.६.१२७. देखें-मातादित्यानां।
माता रोहितः (पा०गृ०सू० सीसरः) पिता। पा०गृ०सू० १.१६.२४¹; आप०मं०पा० २.१६.७²।
(ओं) मातुः पितामहान् (पितामहीः, प्रपितामहान्, तथा प्रपितामहीः भी) स्वधा नमस् तर्पयामि। बौ०ध०सू० २.५.१०.१।
मातुर् अन्योऽव पद्यत। शा०गृ०सू० ३.१३.५⁴. देखें-आभुर् अन्यो।
मातुर् उपस्थ आदधे। तै०आ० ६.६.१²; २² , ७.३²।
मातुर् उपस्थ आवपतु। वा०सं० ३५.५²; श०ब्रा० १३.८.३.३²।
मातुर् उपस्थे यद् अशोचद् ऊधनि। ऋ०वे० ३.२९.१४²।
मातुर् उपस्थे वन आ च सोमः। ऋ०वे० ९.८९.१⁴।
मातुर् गर्भं पितुर् असुं युवानम्। अ०वे० ७.२.१²।
मातुर् गर्भे भरामहे। ऋ०वे० ८.८३.८³
मातुर् दिधिषुम् अब्रवम्। ऋ०वे० ६.५५.५¹।
मातुर् न सीम् उप सृजा इयध्यै। ऋ०वे० ६.२०.८⁴।
मातुर् महि स्वतवस् तद् धवीमभिः। ऋ०वे० १.१५९.२²।
मातुर् मातरि माता। मै०सं० २.७.१६²: १००.१६. देखें-माता मातरि।
मातुर् मात्राधि निर्मिता। अ०वे० ८.९.५²।
मातुर् यद् एन इषितं न आगन्। अ०वे० ६.११६.२³
मातुर् वस्त्रेण भद्रया। अ०वे० १८.२.५२²।
मातुर् हेडं न गच्छति। अ०वे० १२.४.३२⁴।
मातुष् टे किरणौ द्वौ। अ०वे० २०.१३३.२¹; शा०श्रौ०सू० १२.२२.१.२¹।
मातुष् पदे परमे अन्ति षद् गोः। ऋ०वे० ४.५.१०³
मातुष् पदे परमे शुक्र आयोः। ऋ०वे० ५.४३.१४¹।
मातृक् (भाष्य सही रूप में मादृक्) क्व चन विद्यते। तै०आ० १.५.१⁴।
मातृवंशस् तृप्यतु। शा०गृ०सू० ४.१०.६।
मातॄन् सिन्धून् पर्वताञ् छर्यणावतः। ऋ०वे० १०.३५.२²।
(ओ) मातृः स्वधा नमस् तर्पयामि। बौ०ध०सू० २.५.१०.१।
मा ते अग्ने चयेन मातिचयेनायुर् आवृक्षि। तै०ब्रा० ३.१०.३.१।
मा ते अग्ने प्रतिवेशा रिषाम। अ०वे० ३.१५.८⁴; १९.५५.१⁴, २⁴, ७⁴. देखें-अग्ने मा ते प्रति०।
मा ते अमाजुरो यथा। ऋ०वे० ८.२१.१५¹; आ०श्रौ०सू० ७.८.२।
मा ते अस्मान् दुर्मतयो भृमाच् चित्। ऋ०वे० ७.१.२२³
मा ते अस्यां सहसावन् परिष्टौ। ऋ०वे० ७.१९.७¹; अ०वे० २०.३७.७¹; तै०सं० १.६.१२.५¹; मै०सं० ४.१२.३¹: १८३.२; आ०श्रौ०सू० २.१०.४.
प्रतीकः मा ते अस्याम् मा०गृ०सू० २.१५.६।
मा ते कशप्लकौ दृशन्। ऋ०वे० ८.३३.१९³
मा ते कुमारं रक्षो वधीत्। आप०मं०पा० २.१३.१¹ (आ०गृ०सू० ६.१५.५). देखें-मा ते पुत्रं।
मा ते केशान् अनुगाद् वर्च एतत्। तै०ब्रा० २.७.१७.२¹; मा०गृ०सू० १.२१.८¹. प्रतीकः मा ते केशान् आप०श्रौ०सू० २२.२८.७।
मा ते गात्रा वि हायि मो शरीरम्। अ०वे० १८.३.९²।
मा ते गृध्नेर् अविशस्तातिहाय। ऋ०वे० १.१६२.२०³ वा०सं० २५.४३³; तै०सं० ४.६.९.४³; का०सं०अ० ६.५³
मा ते गृहे (सा०मं०ब्रा० गृहेषु) निशि घोष उत्थात् सा०मं०ब्रा० १.१.१३¹; आप०मं०पा० १.४.९¹ (आप०गृ०सू० २.५.२); हि०गृ०सू० १.१९.७¹।
मा ते गोदत्र निर् अराम राधसः। ऋ०वे० ८.२१.१६¹।
मा ते जीविषुः कतमच् चनाहः। अ०वे० ९.२.१०⁴।
मा ते तेजोऽपक्रामीत्। तै०ब्रा० ३.७.५.५; आप०श्रौ०सू० २.१८.९।
मा ते दृशन् सूर्यम् उच्चरन्तम्। ऋ०वे० ७.१०४.२४⁴; अ०वे० ८.४.२४⁴।
मा तेन हेड उपगाम भूम्याः। आप०श्रौ०सू० ४.५.५³
मा ते पुत्रं रक्षो हिंसीत् हि०गृ०सू० २.४.२¹. देखें-मा ते कुमारं।
मा ते प्राण उप दसत्। अ०वे० ५.३०.१५¹।
मा ते भयं जरितारं यविष्ठ। ऋ०वे० १.१८९.४³
मा ते भूम प्रसितौ हीडितस्य। ऋ०वे० १.७.४६.४²।
मा ते मनस् तत्र गान् मा तिरो भूत्। अ०वे० ८.१.७¹।
मा ते मनो मासोः। अ०वे० १८.२.२४¹. प्रतीकः मा ते मनः कौ०सू० ८२.२९; ८५.२६।
मा ते मनो विश्वद््यग् (तै०सं० ०द्रियग्) वि चारीत्। ऋ०वे० ७.२५.१⁴; तै०सं० १.७.१३.२⁴; मै०सं० ४.१२.३⁴: १८६.३; का०सं०. ८.१६⁴।
मा ते मर्म विमृग्वरि। अ०वे० १२.१.३५³
मा ते मोच्य् अनृतवाञ् नृचक्षः। अ०वे० ४.१६.७²; का०सं०. ४.१६²।
मा ते यज्ञपतिर् ह्वार्षीत्। वा०सं० १.२,९; श०ब्रा० १.१.२.१२. तुल०- मा वो यज्ञ०।
मा ते युयोम संदृशः। अ०वे० ७.६८.३³ देखें-मा ते व्योम।
मा ते रसस्य मत्सत द्वयाविनः। ऋ०वे० ९.८५.१³; सा०वे०१.५६१³
मा ते राधांसि मा त ऊतयो वसो। ऋ०वे० १.८४.२०¹; सा०वे०२.१०७४¹; नि० १४.३७¹।
मा ते रिषन् खनिता। कौ०सू० ३३.९¹. देखें-मा वो रिषत्।
मा ते रिषन्न् उपसत्तारो अग्ने (अ०वे० ३.१२.६³, उपसत्तारो गृहाणां शाले)। अ०वे० २.६.२³; ३.१२.६³ देखें-मा च रिष४।
मा ते रेवतः सख्ये रिषाम। ऋ०वे० ६.४४.११²।
मातेव पुत्रं पिपृतेह युक्ताः। अ०वे० ५.२६.५।
मातेव पुत्रं पृथिवी पुरीष्यम्। वा०सं० १२.६१¹; तै०सं० ४.२.५.२¹; ५.२.४.२; मै०सं० २.७.११¹: ९०.१२; का०सं०. १६.११¹; २०.१; २२.६; श०ब्रा०
७.१.१.४३; आप०श्रौ०सू० १६.१०.८¹. प्रतीकः मातेव पुत्रम् का०श्रौ०सू० १७.१.२१; आप०श्रौ०सू० १६.१५.७; मा०श्रौ०सू० ६.१.५।
मातेव पुत्रं प्रमना उपस्थे। अ०वे० २.२८.१³ देखें-अगला लेकिन एक।
मातेव पुत्रं बिभृताप्स्व् एनत् (मै०सं० बिभृता स्व् एनत्; तै०सं० का०सं०. बिभृता स्व् एनम्)। वा०सं० १२.३५⁴; तै०सं० ४.२.३.२⁴; मै०सं० २.७.१०⁴: ८८.५; का०सं०. १६.१०⁴; श०ब्रा० ६.८.२.३।
मातेव पुत्रं बिभृताम् उपस्थे। ऋ०वे० ६.७५.४²; वा०सं० २९.४१²; तै०सं० ४.६.६.२²; मै०सं० ३.१६.३²: १८५.१६; का०सं०अ० ६.१²; नि० ९.४०². देखें-पूर्व का एक छो़डकर। तथा तुल०- माता पुत्रं यथोपस्थे।
मातेव पुत्रं बिभृता स्व् इत्यादिः देखें-पूर्व का एक छो़डकर।
मातेव पुत्रेभ्यो मृड। अ०वे० ६.३०.३³
मातेव यद् भरसे पप्रथानः। ऋ०वे० ५.१५.४¹।
मातेवास्मा अदिते शर्म यच्छ (शा०गृ०सू० अदितिः शर्म यंसत्)। अ०वे० २.२८.५³; तै०सं० २.३.१०.३³; मै०सं० २.३.४³: ३१.१२; का०सं०. ११.७³, ८;
३६.१५³; तै०ब्रा० २.७.७.५³; तै०आ० २.५.१³; शा०गृ०सू० १.२७.७³; आप०मं०पा० २.४.२³
मा ते व्योम संदृशि। ऐ०आ० परिचय १³; तै०आ०१.१.३²; १.२१.३²; ३१.६²; ४.४२.१⁵; आ०श्रौ०सू० ८.१४.१८³; ला०श्रौ०सू० ५.३.२³;
मा०गृ०सू० १.११.१८³ देखें-मा ते युयोम।
मा ते सखायः इद् रिषाम। ऋ०वे० ४.१२.५³; मै०सं० ४.११.१³: १६२.१०; का०सं०. २.१५³
मा ते हरी वृषणा वीतपृष्ठो। ऋ०वे० ३.३५.५¹।
मा ते हासिषुर् असवः शरीरम्। अ०वे० ८.२.२६⁴।
मा ते हास्त तन्वः किं चनेह। अ०वे० १८.२.२४³
मा ते हृदयम् अर्पिपम्। अ०वे० १२.१.३५⁴।
मा ते हेतिं तविषीं चुक्रुधाम। ऋ०वे० १०.१४२.३⁴।
मा ते हेत्या मुक्षत द्वैव्यायाः। ऋ०वे० १०.८७.१९⁴; अ०वे० ५.२९.११⁴; ८.३.१८⁴; सा०वे०१.८०⁴।
मात्मानम् अप गूहथाः। अ०वे० ४.२०.५²।
मात्र तिष्ठः पराङ्मनाः। अ०वे० ८.१.९⁴।
मात्र पूषन्न् आघृण इरस्यः। ऋ०वे० ७.४०.६¹।
मात्रा भवतु संमनाः। अ०वे० ३.३०.२²।
मा त्रिवृत् स्तोम आयुः। ऐ०ब्रा० ७.२४.३
मा त्रिष्टुब् वीर्यम्। ऐ०ब्रा० ७.२३.३।
मात्रे नु ते सुमिते इन्द्र पूर्वी। ऋ०वे० १०.२९.६¹; अ०वे० २०.७६.६¹।
मा त्वं रुदत्य् (आप०मं०पा० हि०गृ०सू० विकेश््य) उर आ वधिष्ठोः। सा०मं०ब्रा० १.१.१३³; आप०मं०पा० १.४.९.३; हि०गृ०सू० १.१९.७³
मा त्वं हार्षीः श्रुतं मयि। पा०गृ०सू० ३.१६.१⁴. देखें-श्रुतं मे मा।
मा त्वत् क्षेत्राण्य् अरणानि (मै०सं० अरण्यानि) गन्म। ऋ०वे० ६.६१.१४⁴; तै०सं० ७.२.७.५; मै०सं० ४.११.२⁴: १६६.५; का०सं०. १७.१८⁴;
३०.३⁴; तै०ब्रा० २.४.३.२⁴।
मा त्वद् राष्ट्रम् (का०सं०. यज्ञो) अधि भ्रशत्। ऋ०वे० १०.१७३.१⁴; अ०वे० ६.८७.१⁴; वा०सं० १२.११⁴; का०सं०. ३५.७⁴; श०ब्रा० ६.७.३.७;
तै०ब्रा० २.४.२.८⁴; ७.१५.४⁴. देखें-नीचे अस्मिन् राष्ट्रम्।
मा त्वं पुत्र्यम् अघं निगाः। कौ०ब्रा० उप० २.१०⁴।
मा त्व मद् व्यवछित्था असौ। शा०श्रौ०सू० २.१२.१०।
मा त्वया समरामहि। अ०वे० ११.२.२०³
मा त्व् अहं द्विषतां रधम्। मा०श्रौ०सू० १.६.२.१७⁴; तुल०- मा चाहं।
मा त्वा का चिद् अभिभा विश्व्या विदत्। ऋ०वे० २.४२.१⁴; नि० ९.४।
मा त्वा के चिन् नि (अ०वे० के चिद् धि) यमन् विं (सा०वे० के चिन् नि येमुर् इन्; तै०आ० के चिन् न्येमुर् इन् ) न पाशिनः। ऋ०वे० ३.४.१³;
अ०वे० ७.११७.१³; सा०वे०१.२४६³; २.१०६८³; वा०सं० २०.५३³; तै०आ० १.१२.२³
मा त्वा क्रव्याद् अभि मंस्त। अ०वे० १.१२¹।
मा त्वाग्निर् ध्वनयी४। (मै०सं० धन०; तै०सं० २५.३७¹; तै०सं० ४.६.९.२¹; मै०सं० ३.१६.१¹: १८३.१०; का०सं०अ० ६.५¹।
मा त्वाघरुदो रुदन्। ऋ०वे० ८.१.१९⁴।
मा त्वा जम्भः संहनुर् मा तमो विदत्। ऋ०वे० ८.१.१६¹।
मा त्वा तनद् ईशिषे वीर्यस्य। ऋ०वे० १.९१.२३³; वा०सं० ३४.२३³
मा त्वा तपत् प्रिय आत्मापियन्तम्। ऋ०वे० १.१६२.२०¹; वा०सं० २५.४३¹; तै०सं० ४.६.९.३¹; का०सं०अ० ६.५¹।
मा त्वा तारीद् अभिमातर् जनानाम्। ऋ०वे० १०.६९.५²।
मा त्वा दभन्। वा०सं० ५.३९; ८.१; मै०सं० १.२.१३: २२.१३; १.३.९: ३३.१०; का०सं०. ३.१; ४.२; श०ब्रा० ३.६.३.१८; ४.३.५.८।
मा त्वा दभन् दुरेवासः कशोकाः। अ०वे० ५.२.४⁴. देखें-मा त्वा दभन् यातुधाना दुर्०।
मा त्वा दभन् पणयो यातुधानाः। अ०वे० १९.४६.२²।
मा त्वा दभन् परियान्तम् आजिम्। अ०वे० १३.२.५¹।
मा त्वा दभन् यज्ञहनः पिशाचाः। आप०श्रौ०सू० ४.६.४⁴।
मा त्वा दभन् यातुधाना दुरेवाः। ऋ०वे० १०.१२०.४⁴; अ०वे० २०.१०७.७⁴. देखें-मा त्वा दभन् दुरेवासः।
मा त्वा दभन् यातुधाना नृचक्षः। ऋ०वे० १०.८७.९⁴; अ०वे० ८.३.९⁴।
मा त्वा दभन् सलिले अपस्व् अन्तः। अ०वे० १७.१.८¹।
मा त्वादामान आ दभन् मघोनः। ऋ०वे० ६.४४.१२⁴।
मा त्वा दिव्याशनिर् वधीत्। अ०वे० ६.१४२.१⁴।
मा त्वा दोषः। मा०गृ०सू० १.९.१०।
मा त्वा नि क्रवेन् पूर्वचितो (अ०वे० ०चित्ता; मै०सं० ०चित्तौ) निकारिणः। अ०वे० ७.८२.३²; वा०सं० २७.४²; तै०सं० ४.१.७.२²; मै०सं०
२.१२.५²: १४८.१७; का०सं०. १८.१६²।
मा त्वा परिपन्थिनो विदन्। वा०सं० ४.३४; तै०सं० १.२.९.१⁴; श०ब्रा० ३.३.४.१४. तुल०- मा विदन् तथा मो अभिव्याधिनो।
मा त्वा परिपरिणो (तै०सं० परि-परी) विदन् (का०सं०. त्वा परिपरिणो विदन् मा परिपन्थिनः; मै०सं० त्वा परिपरिणो मा परिपन्थिनः)। वा०सं० ४.३४; तै०सं० १.२.९.१³; ६.१.११.५.; मै०सं० १.२.६³: १५.१४; ३.७.८: ८६.२०; का०सं०. २.७; श०ब्रा० ३.३.४.१४।
मा त्वापि सखा नो विदत्। अ०वे० २०.१३०.१४।
मा त्वा प्रजाभि भून् मोत सूतुः। अ०वे० ७.३५.३²।
मा त्वा प्राणो बलं हासीत्। अ०वे० ८.१.१५³
मा त्वा प्रापच् छपथो माभिचारः। अ०वे० ११.१.२२³
मा त्वा प्रापन्न अद्यायवः। शा०गृ०सू० ३.३.१⁴; आप०मं०पा० २.१५.३⁴. देखें-आ त्वा इत्यादि।
मा त्वाभिशूशुचन्। वा०सं० ३५.८⁴; श०ब्रा० १३.८.३.५⁴।
मा त्वा मूरा अविष्यवः। ऋ०वे० ८.४५.२३¹; अ०वे० २०.२२.२¹; सा०वे०२.८२¹।
मा त्वायतो जरितुः कामम् ऊनयीः। ऋ०वे० १.५३.३⁴; अ०वे० २०.२१.३⁴।
मा त्वा रुद्र चुक्रुधामा नमोभिः। ऋ०वे० २.३३.४¹।
मा त्वा वयं सहसावन्न् अवीराः। ऋ०वे० ७.४.६³
मा त्वा विदद् इषुमान् वीरो अस्ता। ऋ०वे० २.४२.२²।
मा त्वा वृका अघायवो विदन् (तै०सं० वृका अद्यायवः)। वा०सं० ४.३४; तै०सं० १.२.९.१⁵; मै०सं० १.२.६⁴: १५.१४; ३.७.८: ८७.१; का०सं०.
२.७; श०ब्रा० ३.३.४.१४।
मा त्वा वृकासो अशिवास उ क्षन्। ऋ०वे० १०.९५.१५²; श०ब्रा० ११.५.१.९²।
मा त्वा वृक्षः (तै०आ० वृक्षौ) सं बाधिष्ट (तै०आ० एक बार, बाधिष्टाम्; दूसरी बार, बाधेथाम्)। अ०वे० १८.२.२५¹; तै०आ० ६.७.२¹
(द्वितीयांश). प्रतीकः मा त्वा वृक्षः कौ०सू० ८२.३२।
मा त्वा वोचन्न् अराधसं जनासः। अ०वे० ५.११.७⁴।
मा त्वा व्यस्तकेश्यः। अ०वे० ८.१.१९³
मा त्वाशनिर् म परशुर् मा वातः। पा०गृ०सू० ३.१५.२१¹. देखें-आरात् ते अग्निर्।
मा त्वा श्येन उद् वधीन् मा सुपर्णः। ऋ०वे० २.४२.२¹. देखें-अगला।
मा त्वा समुद्र उद् वधीन् (वा०सं० बधीन्) मा सुपर्णः। वा०सं० १३.६³; तै०सं० ४.२.९.१³; मै०सं० २.१७.१५: ९८.५; का०सं०. १६.१६; श०ब्रा० ७.४.२.५।
मा त्वा सूर्योऽभि (का०सं०. सूर्यः परि; आप०श्रौ०सू० सूर्यः परी) ताप्सीन् माग्निर् (आ०श्रौ०सू० मो अग्निर्) वैश्वानरः। वा०सं० १३.३०;
मै०सं० २.७.१६: १००.४; का०सं०. ३९.३; श०ब्रा० ७.५.१.८; आप०श्रौ०सू० १६.२५.२
मा त्वा सोमस्य गल्दया। ऋ०वे० ८.१.२०¹; नि० ६.२४¹. देखें-आ त्वा इत्यादि।
मा त्वा सोमस्य बर्बहन्। ऋ०वे०खि० ७.३४.४³
मा त्वा हिंसिषम्। तै०सं० १.१.४२; ३.१३.१; तै०ब्रा० ३.२.४.५; ७.५.५; आप०श्रौ०सू० २.१८.९; मा०श्रौ०सू० १.३.२.१२।
मा त्वा हिंसीत् (का०सं०. हिंसीः)। वा०सं० २०.१; तै०सं० १.८.१६.१; का०सं०. ३८.४; तै०ब्रा० १.७.१०.२; २.६.५.१; श०ब्रा० १२.८.३.९;
आप०श्रौ०सू० १८.१८.७. प्रतीकः मा त्वा का०श्रौ०सू० १९.४.८।
मा त्वे सचा तनये नित्य आ धक्। ऋ०वे० ७.१.२१³
मा दत्वते दशते मादते नः। ऋ०वे० १.१८९.५³ मा०गृ०सू० २.१६.३³
मा दभ्रं भूर्य् आ भर। ऋ०वे० ४.३२.२०²।
मा दंपती पौत्रम् अघम् नि गाताम्। ऋ०वे० १२.३.१४⁴।
मादयध्वं मरुतो मध्वो अन्धसः। ऋ०वे० १.८५.६⁴; अ०वे० २०.१३.२⁴।
मादयस्व राधसा सूनृतावता। ऋ०वे० ८.९७.६³
मादयस्व सुते सचा। ऋ०वे० १.८१.८¹; अ०वे० २०.५६.५¹।
मादयस्व स्वर्णरे। ऋ०वे० ८.१०३.१४⁴. तुल०- मादयासे इत्यादि।
मादयस्व हरिभिर् ये त इन्द्र। ऋ०वे० १.१०१.१०¹. प्रतीकः मादयस्व हरिभिः। शा०श्रौ०सू० १.८.१४; ९.२७.२ (भाष्य)।
मादयासे स्वर्णरे। ऋ०वे० ८.६५.२². तुल०- मादयस्व इत्यादि।
मादयेथां तदोकसा। ऋ०वे० ४.४९.६³
मा दिवा सुषुप्थाः। (सा०मं०ब्रा० गो०गृ०सू०, हि०गृ०सू० स्वाप्सीः)। शा०गृ०सू० २.४.५; सा०मं०ब्रा० १.६.२६; गो०गृ०सू० २.१०.३४;
पा०गृ०सू० २.३.२; हि०गृ०सू० १.५.१०. देखें-नीचे ऊर्ध्वस् तिष्ठन्।
मा दुःखे मा सुखे रिषत। ् आप०मं०पा० २.२१.१९²; हि०गृ०सू० १.१२.२². देखें-मा दुर्गे तथा तुल०- अरिष्टो विश्वभेषजः।
मा दुरेवा उत्तरं सुम्नम् उन् नशन्। ऋ०वे० २.२३.८⁴।
मा दुर्गे मा स्तरो रिषत्। पा०गृ०सू० ३.१४.१२², १३². देखें-नीचे मा दुःखे।
मा दुर्विदत्रा र्निऋतिर् न ईशत। ऋ०वे० १०.३६.२³
मादुष्कृतौ व्येनसा। (अ०वे० ०सौ)। ऋ०वे० ३.३३.१३³; अ०वे० १४.२.१६³
मा दुष्टुती वृषभ मा सहूती। ऋ०वे० २.३३.४²।
मादृक् क्व चन विद्यतेः देखें-मातृक् इत्यादि।
मा देवयानैः पुनर् आ गाः। अ०वे० १२.२.१०³
मा देवानां यूयुपाम भागधेयम्। मै०सं० १.२.७⁴: १६.११. देखें-मा देवानां मिथुया।
मा देवानां तन्तुश् छेदि मा मनुष्याणाम्। मै०सं० १.९.१: १३१.१३; का०सं०. ९.९; शा०श्रौ०सू० १०.१८.६. देखें-मा द्वैव्यस्।
मा देवानाम् अपसश् छित्स्महि। तै०सं० १.२.१०.२।
मा देवानां मिथुया (आ०श्रौ०सू० मोमुहद्) कर्मभागम् (आ०श्रौ०सू० भागधेयम्; तै०सं० कर् भागधेयम्)। अ०वे० ४.३९.९⁴; तै०सं० १.३.७.२⁴;
तै०ब्रा० २.७.१५.१⁴; आ०श्रौ०सू० ८.१४.४⁴. देखें-मा देवानां यूयुपाम।
मा देवा मघवा रिषत्। ऋ०वे० ८.६५.१०³
मा देवी पृथिवी मही। ऋ०वे० १८.२.२५². देखें-मा माता इत्यादि।
मा द्वैव्यस् तन्तुश् छेदि मा मनुष्यः। तै०आ० ३.५.१. देखें-मा देवानां तन्तुश्
माद्भिः शरद्भिर् दुरो वरन्त वः। ऋ०वे० २.२४.५²।
माद्भ्यस् त्वा चन्द्रो वृत्रहा। अ०वे० १९.२७.२³
माद्भ््यः संवत्सरेभ्यः। अ०वे० ३.१०.१०²।
मा द्यावापृथिवी अभिशोचीः। (तै०सं० ०शूशुचः; मै०सं० हिंसीः; का०सं०. ०शुचः; तै०आ० हीडिषाताम्)। वा०सं० ११.४५³; तै०सं० ४.१.४.३³;
५.१.५.६; मै०सं० २.७.४³: ७९.४; का०सं०. १६.४; १९.५; श०ब्रा० ६.४.४.४; तै०आ० ४.२०.२. देखें-मा नो द्यावा०।
मा द्वयोर् उत त्रिषु। ऋ०वे० ८.४५.३४²।
(ओं) माधवं तर्पयामि। बौ०ध०सू० २.५.९.१०।
माधवाय त्वा। वा०सं० ७.३०; मै०सं० १.३.१६: ३६.९; का०सं०. ४.७; श०ब्रा० ४.३.१.१४; आप०श्रौ०सू० १२.२६.१२; मा०श्रौ०सू० २.४.२.९।
माधवाय स्वाहा। वा०सं० २२.३१; मै०सं० ३.१२.१३: १६४.५।
माधवीं माधवप्रियाम्। ऋ०वे०खि० ५.८७.२४²।
मा धृथाः शयने स्वे। अ०वे० ३.२५.१²।
मा धेनुर् अत्यासारिणी (हि०गृ०सू० अतिसारिणी)। आप०मं०पा० २.१३.१²; हि०गृ०सू० २.४.२²।
माधो मोपरि परुस् त ऋध्यासम्। मै०सं० ४.१.२: ३.९; का०सं०. १.२; ३१.१; मा०श्रौ०सू० १.१.१.३३।
माध्यं हि पौर्णमासं जुषेथाम्। तै०सं० ३.५.१.२³
माध्यंदिनं सवनं केवलं ते। ऋ०वे० ४.३५.७²।
माध्यंदिनं सवनं चारु यत् ते। ऋ०वे० ३.३२.१²।
माध्यंदिनस्य सवनस्य दध्नः। ऋ०वे० १०.१७९.३³; अ०वे० ७.७२.३³
माध्यंदिनस्य सवनस्य धानाः। ऋ०वे० ३.५२.५¹; आ०श्रौ०सू० ५.४.३. प्रतीकः माध्यंदिनस्य सवनस्य। शा०श्रौ०सू० ७.१७.१।
माध्यंदिनस्य सवनस्य निष्केवल्यस्य भागस्य शुक्रवतो मधुश्चुत (का०श्रौ०सू० १०.२.३, मन्थीवत) इन्द्राय सोमान् प्रेस्थितान् प्रेष्य (आप०श्रौ०सू०
शुक्रवतो मन्थिवतो मधुश्चुत इन्द्राय सोमान्; मा०श्रौ०सू० सवनस्य शुक्रवतो मन्थिवतो निष्केवल्यस्य भागस्येन्द्राय सोमान् प्रस्थितान् प्रेष्य) का०श्रौ०सू० १०.२.२, ३; आ०श्रौ०सू० १३.४.१४; मा०श्रौ०सू० २.४.४.२६।
माध्यंदिनस्य सवनस्य वृत्रहन्न् अनेद्य। ऋ०वे० ८.३७.१⁴, २³, ३³, ४³, ५³, ६³
माध्यंदिनस्य सवनस्येन्द्राय पुरोडाशानाम्। आप०श्रौ०सू० १३.४.८; मा०श्रौ०सू० २.४.४.२२।
माध्यंदिनः सप्तदशेन क्लृप्तः गो०ब्रा० १.५.२३³
माध्यंदिने सवन आ वृषस्व। ऋ०वे० ६.४७.६³; अ०वे० ७.७६.६³
माध्यंदिने सवने जातवेदः। ऋ०वे० ३.२८.४¹; आ०श्रौ०सू० ५.४.६. प्रतीकः माध्यंदिने सवने शा०श्रौ०सू० ७.१७.२।
माध्यंदिने सवने मत्सद् इन्द्रः। ऋ०वे० ५.४०.४⁴; अ०वे० २०.१२.७⁴।
माध्यंदिने सवने वज्रहस्त। ऋ०वे० ३.३२.३³ कौ०ब्रा० २२.२।
माध्यमाः (जांचें- तृप्यन्तु)। आ०श्रौ०सू० ३.४.२; शा०गृ०सू० ४.१०.३।
माध्वी धर्तारा विदथस्य सत्पती। अ०वे० ७.७३.४³; आ०श्रौ०सू० ४.७.४³; शा०श्रौ०सू० ५.१०.२१³
माध्वीनां त्वा पत्मन्न् आधूनोमि। मै०सं० १.३.३६: ४२.१३. देखें-माध्वीषु।
माध्वीभ्यां त्वा। वा०सं० ७.११; तै०सं० १.४.६.१; मै०सं० १.३.८: ३३.४; का०सं०. ४.२; श०ब्रा० ४.१.५.१७, १८; मा०श्रौ०सू० २.३.६.१४।
माध्वी मम श्रुतं हवम्। ऋ०वे० ५.७५.१⁵-९⁵ सा०वे० १.४१८⁵; २.१०९३⁵-५⁵।
माध्वीर् गावो भवन्तु नः। ऋ०वे० १.९०.८³; वा०सं० १३.२९³; तै०सं० ४.२.९.३³; मै०सं० २.७.१६³: १००.२; का०सं०. ३९.३³; श०ब्रा०
१४.९.३.१३³; तै०आ० १०.१०.२³; ४९.१³; बृ०उप० ६.३.१३³; महा०ना०उप० ९.१०³; १७.७³; कौ०सू० ९१.१³
माध्वीर् नः सन्त्व् ओषधीः। ऋ०वे० १.९०.६³; वा०सं० १३.२७³; तै०सं० ४.२.९.३³; मै०सं० २.७.१६³: ९९.१९; का०सं०. ३९.३³; श०ब्रा०
१४.९.३.११³; तै०आ० १०.१०.२³; ४९.१³; बृ०उप० ६.३.११³; महा०ना०उप० ९.८³; १७.७³; कौ०सू० ९१.१³
माध्वीषु (जांचें- ते शुक्र शुक्रम् आ धूनोमि)। तै०सं० ३.३.३.१. देखें-माध्वीनां।
मा न आपो मेधाम्। अ०वे० १९.४०.२¹।
मा न आभ्यो रीरधो दुछुनाभ्यः। ऋ०वे० २.३२.२²।
मा न आयुः परम् अवरं मानदोनै। मै०सं० ४.९.१२²: १३३.१३. तुल०- मा नः परम्।
मा न इन्द्र परा वृणक्। ऋ०वे० ८.९७.७¹, ७⁴; सा०वे०१.२६०¹, २६०⁴।
मा न इन्द्र पीयत्नवे। ऋ०वे० ८.२.१५¹; सा०वे०२.११५६¹।
मा न इन्द्राभितस् त्वद् ऋष्वारिष्टासः। तै०ब्रा० २.७.१६.२¹. देखें-नीचे न ते त इन्द्रा०।
मा न इन्द्राभ्य् आदिशः। ऋ०वे० ८.९२.३१¹; सा०वे०१.१२८¹।
मा न उक्षन्तम् उत मा न उक्षितम्। ऋ०वे० १.११४.७²; वा०सं० १६.१५²; तै०सं० ४.५.१०.२²; तै०आ० १०.५२²; मा०श्रौ०सू० ३.१.२८². देखें-मा नो
वहन्तम्।
मा न एकस्मिन्न् आगसि। ऋ०वे० ८.४५.३४¹।
मा नः कश्चित् प्रघान् (का०सं०. प्रखान्) मा प्रमेष्महि। का०सं०. ३७.१५; आप०श्रौ०सू० ६.२१.१।
मा नः कामं महयन्तम् आ धक्। ऋ०वे० १.१७८.१³
मा नः किं चन रीरिषः (का०सं०. चनाममत्)। का०सं०. १७.१६⁶; आ०श्रौ०सू० ३.१४.१३³; आप०श्रौ०सू० ९.१६.११³ देखें-नीचे मा च नः।
मा नः क्रतुभिर् हीडिषेभिः (तै०आ० हीडितेभिर् अस्मान्)। मै०सं० ४.९.१२¹: १३३.४; तै०आ० ४.२०.२¹।
मा नः क्रुधः पशुपते नमस् ते। अ०वे० ११.२.१९²।
मा नः क्षुधे मा रक्षस ऋतावः। ऋ०वे० ७.८.१९²।
मा नः पथः पितृयान् मानवाद् अधि। ऋ०वे० ८.३०.३³
मा नः परम् अधरं मा रजोऽनैः (मा०श्रौ०सू० परमधनं मा रजो नैः)। तै०आ० ४.२०.२²; मा०श्रौ०सू० २.५.४.२४². तुल०- मा न आयुः।
मा नः परि ख्यद् अक्षरा चरन्ती। ऋ०वे० ७.३६.७³
मा नः पश्चान् मा पुरस्तान् नुदिष्ठाः। अ०वे० १२.१.३२¹।
मा नः पात्रा भेत् सहजानुषाणि। ऋ०वे० १.१०४.८⁴।
मा नः पाशं प्रति मुचः। अ०वे० ९.३.२४¹. प्रतीकः मा नः पाशम्। कौ०सू० ६६.३०।
मा नः प्रजां रीरिषो (तै०ब्रा० ३.१.१.३⁴, रीरिषन्) मोत वीरान्। ऋ०वे० १०.१८.१⁴; वा०सं० ३५.७⁴; श०ब्रा० १३.८.३.४⁴; तै०ब्रा० ३.१.१.३⁴;
७.१४.५⁴; तै०आ० ३.१५.२⁴; ६.७.३⁴; तै०आ० १०.४६⁴; आप०श्रौ०सू० २१.४.१⁴; सा०मं०ब्रा० १.१.१५⁶; हि०गृ०सू० १.२८.१⁴; मा०गृ०सू० २.१८.२⁴; नि० ११.७⁴।
मा नः प्रिया भोजनानि प्र मोषीः। ऋ०वे० १.१०४.८²।
मा नः प्रियास् तन्वो रुद्र रीरिषः। ऋ०वे० १.११४.७⁴; वा०सं० १६.१५⁴; मा०श्रौ०सू० ३.१.२८⁴. देखें-प्रिया मा।
मानवीः पञ्च कृष्टयः। अ०वे० ३.२४.३²।
मानवी घृतपदी मैत्रावरुणी। तै०सं० २.६.७.३; मै०सं० ४.१३.५: २०५.१५. श०ब्रा० १.८.१.२६; तै०ब्रा० ३.५.८.२; १३.२; आ०श्रौ०सू० १.७.७; शा०श्रौ०सू० १.१२.१।
मा नः शंसो अररुषः। ऋ०वे० १.१८.३¹; वा०सं० ३.३०¹; का०सं०. ७.२¹; श०ब्रा० २.३.४.३५¹; आप०श्रौ०सू० ६.१७.१२¹।
मा नः शाप्त जनुषा सुभागाः। तै०सं० ३.३.९.१³; पा०गृ०सू० ३.९.६³ देखें-मा नो हासिष्ट तथा मा वश्वात्र।
मानसम्। तै०आ० १०.६२.१; ६३.१; महा०ना०उप० २१.२; २३.१।
मा न स्तर् अभिमातये। ऋ०वे० ८.३.२²; सा०वे०२.७७२²।
मा नस् तस्माद् एनसः पापयिष्ट। तै०सं० ३.२.८.३⁴।
मा नस् तस्माद् एनसो देव रीरिषः। ऋ०वे० ७.८९.५⁴; अ०वे० ६.५१.३⁴; तै०सं० ३.४.११.६⁴; मै०सं० ४.१२.६⁴: १९७.१२; का०सं०. २३.१२⁴।
मा नस् तारिषुर् अभिमातयः। अ०वे० २.७.४⁴।
मा नस् तारीन् र्निऋतिर् मो अरातिः। अ०वे० १२.३.१७⁴।
मा न तारीन् मघवन् रायो अर्यः। ऋ०वे० ६.४७.९⁴।
मा न (का०सं०. नस्) स्तेन ईशत माघशंसः। ऋ०वे० २.४२.३³; का०सं०. ३०.१०. देखें-मा व स्तेन।
मा न स्तेनेभ्यो ये अभि द्रुहस् पदे। ऋ०वे० २.२३.१६¹।
मा नस् तोके तनये मा न आयुषि ( ऋ०वे० का०सं०. सा०मं०ब्रा० आयौ)। ऋ०वे० १.११४.८¹; वा०सं० १६.१६¹; तै०सं० ३.४.११.२¹; ४.५.१०.३¹; मै०सं०
४.१२.६¹: १९७.५; का०सं०. २३.१२¹; तै०आ० १०.५३¹; श्वेता०उप० ४.२२¹; सा०मं०ब्रा० २.१.८¹. प्रतीकः मा नस् तोके तै०ब्रा० २.८.६.९; मा०श्रौ०सू० ११.२; काला०उप० १; शा०गृ०सू० ५.१०.२; गो०गृ०सू० ३.८.२; खा०गृ०सू० ३.३.२; बौ०ध०सू० ३.६.६; पार०ध०सू० ११.३४; बृ०पा०ध० २.१३१; प्रतीकः १११, ११४, १४५; मा नः अल०आ०ध०सू० ५.५१. मा-नस्-तोकीय की तरह निर्देशित (जांचें- सूक्त) बौ०ध०सू० ३.२.९।
मा नस् तोकेषु तनयेषु रीरिषः। ऋ०वे० ७.४६.३⁴; नि० १०.७⁴।
मानस्य पत्नि शरणा स्योना। अ०वे० ३.१२.५¹. देखें-मा नः सपत्नः।
मानस्य सूनुः सहसाने अग्नौ। ऋ०वे० १.१८९.८²।
मा नः सं स्रा दिव्येनाग्निना। अ०वे० ११.२.२६²।
मा नः सपत्नः शरणः स्योना। हि०गृ०सू० १.२७.८¹. देखें-मानस्य पत्नि।
मा नः सबन्धुर् उत वान्यबन्धुः। का०सं०. ३५.५²; आप०श्रौ०सू० १४.३०.४²।
मा नः समरणे वधीः। ऋ०वे० १.१७०.२⁴।
मा नः समस्य दूढ्यः। ऋ०वे० ८.७५.९¹; तै०सं० २.६.११.२¹; मै०सं० ४.११.६¹: १७५.१०; का०सं०. ७.१७¹; नि० ५.२३¹।
मा नः ३ रिपुर् ईशत। ऋ०वे० १.३६.१६²।
मा नः सूर्यस्य संदृशो युयोथाः। ऋ०वे० २.३३.१²; ऐ०ब्रा० ३.३४.४²; तै०ब्रा० २.८.६.९²।
मा नः सेतुः सिषेद् अयम्। ऋ०वे० ८.६७.८¹।
मा नः सेना अररुषीर् उप गुः। अ०वे० १९.१५.२³
मा नः सोमपरिबाधः। ऋ०वे० १.४३.८¹।
मा नः सोम सं वीविजः। ऋ०वे० ८.७९.८¹।
मा नः सोम ह्वरितो विह्वरस्व। मा०श्रौ०सू० २.५.४.२४¹. तुल०- मा नो घर्म।
मा नस् स्तेन इत्यादिः देखें-मा न स्तेन।
मा निन्दत य इमां मह्यं रातिम्। ऋ०वे० ४.५.२¹।
मा नि पप्तं भुवने शिश्रियाणः। अ०वे० १२.१.३१⁴; मै०सं० ४.१४.११⁴: २३३.१७।
मा निर् अरं शुक्रदुघस्य धेनोः। ऋ०वे० ६.३५.५³
मा नु भूमिगृहो भुवत्। अ०वे० ५.३०.१४⁴।
मानुषः। शा०श्रौ०सू० १.६.१; आप०श्रौ०सू० २.१६.१४; मा०श्रौ०सू० १.३.१.२६. देखें-असौ मानुषः।
मानुषस् तन्तुर् असि। शा०श्रौ०सू० २.१२.१०।
मानुषाद् दैव्यम् (मा०श्रौ०सू० दैवम्) उपैमि। तै०ब्रा० १.२.१.१५; आ०श्रौ०सू० ५.८.१. प्रतीकः मानुषाद् दैवम् मा०श्रौ०सू० १.५.२.४।
मानुषान् मा भयात् पाहि शा०श्रौ०सू० २.१४.२।
मानुषान् मा भयाद् अजुगुपस् तस्मान् मा पाह्य् एव। शा०श्रौ०सू० २.१५.५।
मानुषासो विचेतसो य एषाम्। ऋ०वे० ७.७.४²।
मानुषीभ्यस् त्वम् अङ्गिरः। वा०सं० ११.४५²; तै०सं० ४.१.४.३²; ५.१.५.६; मै०सं० २.७.४²: ७९.३; का०सं०. १६.४; १९.५; श०ब्रा० ६.४.४.४।
मानुषौ (जांचें- अध्वर्यू)। मा०श्रौ०सू० २.३.६.१७।
मा नृणां यातुधान्यः। अ०वे० १९.४७.७²।
मानेनेव तस्थिवां अन्तरिक्षे। ऋ०वे० ५.८५.५³
मानेभिर् मघवाना सुवृक्ति। ऋ०वे० १.१८४.५²।
मा नो अकृते पुरुहूत योनौ। ऋ०वे० १.१०४.७³