पूतदक्षः कविक्रतुः। तै०ब्रा० २.७.१२.३२।
पूतनानां त्वा पत्मन्न् आधूनोमि। मै०सं० १.३.३६: ४२.१३. देखें- नीचे कूतनानां।
पूतभृच् च मे पूतभृच् (वा०सं० म आधवनीयश्) च मे। वा०सं० १८.२१; तै०सं० ४.७.८.१; मै०सं० २.११.५: १४३.९; का०सं० १८.११।
पूतं पवित्रेणाज्यम्। अ०वे० ६.११५.३३; वा०सं० २०.२०३; मै०सं० ३.११.१०३:१५७.१२; का०सं० ३८.५३; शत०ब्रा० १२.९.२.७३; तै०ब्रा० २.४.४.९३;
६.६.४३।
पूतं ब्रह्म पुनीमहे। ऋ० खि० ९.६७.३४; तै०ब्रा० १.४.८.६४; आप० श्रौ० सू० १०.७.१३४।
पूताः पवित्रैः पवन्ते अभ्रात्। अ०वे० १२.३.२५१. प्रतीकः पूताः पवित्रैः। कौ०सू० ६१.३४।
पूताय स्वाहा। वा०सं० ३९.२; शत०ब्रा० १४.३.२.१५।
पूतिं सेनां कृणोत्व् अमूम्। अ०वे० ८.८.२२।
पूतिरज्जुर् उपध्मानि। अ०वे० ८.८.२१. प्रतीकः पूतिरज्जुः। कौ०सू० १६.१०।
पूतुद्रुर् नाम भेषजम्। अ०वे० ८.२.२८४।
पूतो विपाप्मा विजहाति लोके। आप० श्रौ० सू० २१.१२.३४।
पूतौ पवित्रैर् उप तद् ध्वयेथाम्। अ०वे० १२.३.३३।
पूर् असि तं त्वा प्रपद्ये सद ग्रहैः सह प्रग्रहैः सह प्रजया सह पशुभिः सहर्त्विग्भ्यः सह सोम्यैः सह सदस्यैः सह दाक्षिणेयैः सह यज्ञेन सह
यज्ञपतिना। आप० श्रौ० सू० १४.२६.१।
पूरा (पुरा ?) सूर्याश् चन्द्रमसश् च पूर्वे। जै०ब्रा० २.५१(५२)२. य ऋतव ऋतुभ्यो का भाग।
पूरुर् ईडितावसे। ऋ०वे० ५.१७.१४।
पूरुषु प्रियं कुरु। आ०मं०पा० २.८.३४. देखें- नीचे अकरं पूरुषु।
पूर्ण आहावो मदिरस्य मध्वः। ऋ०वे० १०.११२.६३।
पूर्णः कुम्भोऽधि काल आहितः। अ०वे० १९.५३.३१।
पूर्णं रथं वहेथे मध्व आचितम्। ऋ०वे० १.१८२.२३।
पूर्णगभस्तिम् ईडते सुपाणिम्। ऋ०वे० ७.४५.४२।
पूर्णं च मे पूर्णतरं च मे। वा०सं० १८.१०; तै०सं० ४.७.४.२; मै०सं० २.११.४: १४२.१; का०सं० १८.९।
पूर्णं नारि प्र भर कुम्भम् एतम्। अ०वे० ३.१२.८१. प्रतीकः पूर्णं नारि। कौ०सू० ४३.१०।
पूर्णम् अध्वर्यो प्र भर। वैता०सू० १६.१. पूर्व के ’ऊह‘ का स्पष्टरूप।
पूर्णम् असि। तै०सं० १.६.५.१; मै०सं० १.४.२: ४८.९; १.४७: ५४.१०; का०सं० ५.५; ३२.५; शत०ब्रा० १४.९.३.९; बृह०उप० ६.३.९; आ० श्रौ० सू०
१.११.६; शा०श्रौ०सू० ४.११.३।
पूर्णमासं यज। शत०ब्रा० ११.२.४.८।
पूर्णमासं यजामहे (मा०श्रौ०सू० हवामहे)। तै०ब्रा० ३.७.५.१३२; आप० श्रौ० सू० २.२०.५२; मा०श्रौ०सू० १.३.२.२१२।
पूर्णमासाय। शत०ब्रा० ११.२.४.८।
पूर्णमासाय सुराधसे स्वाहा। मा०श्रौ०सू० १.३.२.२१. देखें- प्राणाय सुराधसे।
पूर्णमासायानुब्रूहि। शत०ब्रा० ११.२.४.८।
पूर्णम् इन्द्र चिकेतति। ऋ०वे० १.८२.४४; सा०वे० १.४२४४।
पूर्णम् ऊधर् दिव्यं यस्य सिक्तये। ऋ०वे० १०.१००.११३।
पूर्णं पूर्णेन सिच्यते। अ०वे० १०.८.२९२।
पूर्णं मे भूयाः। तै०सं० १.६.५.१; मै०सं० १.४.२: ४८.९; १.४.७: ५४.११; का०सं० ५.५; ३२.५। आप० श्रौ० सू० १.११.६; शा०श्रौ०सू० ४.११.३।
पूर्णं मे मा विगात् स्वाहा। पा०गृ०सू० २.१६.३. देखें- अगला।
पूर्णं मे मोपदसत्। आ०गृ०सू० २.२.३. देखें- पूर्व।
पूर्णहोमं यशसे जुहोमि। सा०मं०ब्रा० २.६.१११।
पूर्णहोम की तरह निर्देशित। गो०गृ०सू० ४.८.२३।
पूर्णहोमौ यथ ऋत्विजौ। कौ०सू० ७३.४४।
पूर्णा इन्द्र क्षुमतो भोजनस्य। तै०ब्रा० २.७.१३.४४।
पूर्णं विवष्ट्य् (सा०वे० ०ष्ट्व्) आसिचम्। ऋ०वे० ७.१६.१२; सा०वे० १.५५२; २.८६३२; मै०सं० २.१३.८२: १५७.७।
पूर्णात् पूर्णम् उदचति। अ०वे० १०.८.२९१।
पूर्णा दर्वि (अ०वे०। मै०सं० दर्वे) परा पत। अ०वे० ३.१०.७३; वा०सं० ३.४९१; तै०सं० १.८.४.११; मै०सं० १.१०.२१: १४२.६; का०सं० ९.५१;
शत०ब्रा० २.५.३.१७१; आ० श्रौ० सू० २.१८.१३१; आप० श्रौ० सू० ८.११.१९. प्रतीकः पूर्णा दर्वि (वै० सू०। मा०श्रौ०सू०। कौ०सू० दर्वे)। वैता०सू० ९.४; का०श्रौ०सू० ५.६.३६; मा०श्रौ०सू० १.७.५.२९; कौ०सू० १३८.१२।
पूर्णान् परिस्रुतः कुम्भान्। शत०ब्रा० ११.५.५.१३३ तुल०- नीचे आ त्वा परिश्रितः।
पूर्णा पश्चाद् उत पूर्णा परस्तात्। अ०वे० ७.८०.११; तै०सं० ३.५.१.११; तै०ब्रा० ३.१.१.१२१; मा०श्रौ०सू० ६.२.३१. प्रतीकः पूर्णा पश्चात्। तै०सं०
४.४.१०.३; तै०ब्रा० १.५.१.५; वै०सू० १.१६; आप० श्रौ० सू० ५.३२.४; १७.६.५; कौ०सू० ५.५; ५९.१९।
पूर्णाम् अनुपदस्वतीम् (सा०मं०ब्रा० अपरिपादिनीम्)। अ०वे० २.३६.५२; सा०मं०ब्रा० २.५.१४२।
पूर्णा वामेन तिष्ठन्तः। अ०वे० ७.६०.२३।
पूर्णाहुतिभिर् आज्यस्य। सा०मं०ब्रा० १.३.६३।
पूर्णो मन्थेन मागमत्। अ०वे० १०.६.२३।
पूर्तस्य सदने सीदामि। कौ०सू० ३.७; १३७.३९।
पूर्तिः शविष्ठ शस्यते। ऐ०आ० ४.८३; महानाम्न्यः ८३।
पूर देवत्रा वसवो मर्त्यत्रा। ऋ०वे० ७.५२.१२; का०सं० ११.१२२।
पूर्धि यवस्य काशिना। ऋ०वे० ८.७८.१०४।
पूर् भव शतभुजिः। ऋ०वे० ७.१५.१४३।
पूर्भित्तमं मघवन्न् इन्द्र गोविदम्। ऋ०वे० ८.५३(वा० ५).१३।
पूर्भी रक्षता मरुतो यम् आवत। ऋ०वे० १.१६६.८२।
पूर्व आयुनि वृषभश् च धेनुः। ऋ०वे० १०.५.७४।
पूर्व आयुसि (मै०सं० पूर्वा आयुनि) विदथेषु कव्या। वा०सं० २२.२२; तै०सं० ४.१.२.१२; ७.१.११.१२; मै०सं० ३.१२.१२: १५९.१३; का०सं०अश्व०
१.२२; तै०ब्रा० ३.८.३.४।
पूर्व एषां पितेति। हि०गृ०सू० २.३.७१; आ०मं०पा० २.१४.१३।
पूर्वःऽपूर्वो यजमानो वनीयान्। ऋ०वे० ५.७७.२४; मै०सं० ४.१२.६४:१९५.१७; तै०ब्रा० २.४.३.१३४; नि० १२.५४।
पूर्वं करद् उपरं जूजुवांसम्। ऋ०वे० ५.३१.११२।
पूर्वतमं स देवानाम्। अ०वे० २०.१२८.१६३।
पूर्वं देवा अपरेणापश्यन्। तै०ब्रा० २.५.६.५१. प्रतीकः पूर्वं देवा अपरेण। तै०ब्रा० ३.१२.१.१।
पूर्वं देवेभ्यो अमृतस्य नाभिः (आ०सं० नाम; तै०आ०। तै०उप०। नृ०पू०उप० नाभायि)। आ०सं० १.९२; तै०ब्रा० २.८.८.१२; तै०आ० ९.१०.६२;
तै०उप० ३.१०.६२; नृ०पू०उप० २.४२; नि० १४.२२।
पूर्वपक्षाश् चितयः। तै०ब्रा० ३.१०.४.१; तै०आ० ४.१९.१।
पूर्वपेयं हि वां हितम्। ऋ०वे० १.१३५.४१।
पूर्वम् अग्निं वधूर् इयम्। अ०वे० १४.२.२०२।
पूर्वम् अग्नेर् अपि दहत्य् अन्नम्। तै०ब्रा० २.८.८.११।
पूर्व अन्यम् अपरम् अन्यम्। सा०मं०ब्रा० २.८.८१; गो०गृ०सू० ४.१०.११. देखें- अगला।
पूर्व अन्यम् अपरम् अन्यम् पादाव् अव नेनिजे देवा राष्ट्रस्य गुप्त्या अभयस्यावरुद्ध्यै। ऐ०ब्रा० ८.२७.८. देखें-पूर्व का, अर्धछन्द शैली।
पूर्व महित्वं वृषभस्य केतवे। ऋ०वे० १.१६६.१२।
पूर्ववक्त्राय नमः। मा०श्रौ०सू० ११.७.१।
पूर्व चकारापरां अयज्यून्। ऋ०वे० ७.६.३४।
पूर्वश् चापरश् च यः। अ०वे० १३.२.१४४।
पूर्वस् तान् दभ्नुहि ये त्वा द्विषन्ति। अ०वे० १०.३.३४।
पूर्वस्माद् धंस्य् उत्तरमस्मिन् समुद्रे। अ०वे० ११.२.२५१।
पूर्वस्य यत् ते अद्रिवः। ऐ०आ० ४.८१; महानाम्न्यः ८१।
पूर्वस्य योनिं पितुर् आ विवेश। ऋ०वे० ५४७.३२; वा०सं० १७.६०२; तै०सं० ४.६.३.४२; मै०सं० २.१०.५२: १३७.१४; का०सं० १८.३२; शत०ब्रा०
९.२.३.१८।
पूर्वस्याह्नः परिशिंषन्ति कर्म। शत०ब्रा० ११.५.५.१३१।
पूर्वहूतो मंहना दर्शता भूः। ऋ०वे० ६.६४.५४।
पूर्वा आयुनि इत्यादि। देखें- पूर्व आयुषि।
पूर्वा उप ब्रुवे सचा। ऋ०वे० ५.६५.३२।
पूर्वागात् पद्वतीभ्यः। ऋ०वे० ६.५९.६२; सा०वे० १.२८१२; वा०सं० ३३.९३२।
पूर्वाग्नाव् उत दुश्चितः। अ०वे० ५.३१.५२।
पूर्वां जातां उतापरान्। अ०वे० १०.३.१३४,१४४,१५१।
पूर्वा धामान्य् अमिता मिमानाः। ऋ०वे० १०.५६.५२।
पूर्वापरं चरतो माययैतो। ऋ०वे० १०.८५.१८१; अ०वे० ७.८१.११; १३.२.१११; १४.१.२३१; मै०सं० ४.१२.२१: १८१.३; तै०ब्रा० २.७.१२.२१; ८.९.३१.
प्रतीकः पूर्वापरम्। मा०श्रौ०सू० ५.१.१०.१७; कौ०सू० ७५.६; ७९.२८. तुल०- कौ०सू० २४.१८।
पूर्वापुषं सुहवं पुरुस्पृहम्। ऋ०वे० ८.२२.२१।
पूर्वाम् अनु प्रदिशं याति चेकितत्। ऋ०वे० ९.१११.३१. देखें- प्राचीम् अनु इत्यादि।
पूर्वाम् अनु प्र दिशं (प़ढें- प्रदिशं) पार्थिवानाम्। ऋ०वे० १.९५.३३।
पूर्वाम् अनु प्रयतिं वृक्तबर्हिषः। ऋ०वे० ८.६९.१८३; अ०वे० २०.९२.१५३।
पूर्वाम् अनु प्रयतिम् आ ददे वः। ऋ०वे० १.१२६.५१।
पूर्वा विश्वस्माद् भुवनाद् अबोधि। ऋ०वे० १.१२३.२१।
पूर्वा व्रतस्य प्राश्नती। अ०वे० ६.१३३.२३।
पूर्वाह्णम् अपह्णणं च। पा०गृ०सू० ३.४.८१।
पूर्वाह्णस्य तेजसाग्रम् अन्नस्य प्राशिषम्। कौ०सू० २२.२।
पूर्वाह्णे अश्वान् युयुजे हि बभ्रून्। ऋ०वे० १०.३४.११३।
पूर्विणां पुरूवसो। ऐ०आ० ४.१४; महानाम्न्यः ७४।
पूर्वीभिः पुरुभोजसा। ऋ०वे० ८.२२.१६४।
पूर्वीभिर् जुजुषे गिरः। ऋ०वे० ५.३९.४४।
पूर्वीभिर् यातं पथ्याभिर् अर्वाक्। ऋ०वे० ७.६७.३३।
पूर्वीभिर् हि ददाशिम। ऋ०वे० १.८६.६१; तै०सं० ४.३.१३.५१।
पूर्वीर् अति प्र वावृधे। ऋ०वे० ८.६२.२३।
पूर्वीर् अश्नन्ताव् अश्विना। ऋ०वे० ८.५.३१२।
पूर्वीर् अस्य निष्षिधो मर्त्येषु। ऋ०वे० ३.५१.५१. तुल०- पूर्वीष् ट इन्द्र।
पूर्वीर् अहं शरदः शश्रमाणा। ऋ०वे० १.१७९.११. तुल०- बृहदा० ४.५८।
पूर्वीर् इन्द्रः चरदस् तर्तरीति। ऋ०वे० ६.४७.१७४।
पूर्वीर् इन्द्रस्य रातयः। ऋ०वे० १.११.३१; सा०वे० २.१७९१।
पूर्वीर् इष इषयन्ताव् अति क्षपः। ऋ०वे० ८.२६.३३।
पूर्वीर् इषश् चरति मध्व इष्णन्। ऋ०वे० १.१८१.६२।
पूर्वीर् इष बृहतीर् आरेअघाः। ऋ०वे० ६.१.१२३; मै०सं० ४.१३.६३: २०७.१४; का०सं० १८.२०३; तै०ब्रा० ३.६.१०.५३।
पूर्वीर् इषो बृहतीर् जीरदानो। ऋ०वे० ९.८७.९३।
पूर्वीर् उत प्रशस्तयः। ऋ०वे० ६.४५.३२; ८.१२.२१२; ४०.९२।
पूर्वीर् उषसः शरदस् च गूर्ताः। ऋ०वे० ४.१९.८१।
पूर्वीर् ऋतस्य बृहतीर् अनूषत। ऋ०वे० ८.५२(वा० ४).९३; अ०वे० २०.११९.१३; सा०वे० २.१०२७३।
पूर्वीर् ऋतस्य संदृशश् चकानः। ऋ०वे० ३.५.२३।
पूर्वीर् एको अधयत् पीप्यानाः। ऋ०वे० ३.१.१०२।
पूर्वीर् हि गर्भः शरदो ववर्ध। ऋ०वे० ५.२.२३।
पूर्वीर् हि ते स्रुतयः सन्ति यातवे। ऋ०वे० ९.७८.२३।
पूर्वीव गातुर् दाशत् सूनृतायै। ऋ०वे० १०.६१.२५४।
पूर्वी शिशुं न मातरा रिहाणे। ऋ०वे० ७.२.५३।
पूर्वीश् च प्रसितयस् तरन्ति तम्। ऋ०वे० ७.३२.१३३; अ०वे० २०.५९.४३।
पूर्वीश् चिद् धि त्वे तुविकूर्मिन्न् आशसः। ऋ०वे० ८.६६.१२१।
पूर्वीष् ट इन्द्र निष्षिधो जनेषु। ऋ०वे० ६.४४.११३ तुल०- पूर्वीर् अस्य।
पूर्वीष् ट इन्द्रोपमातयः। ऋ०वे० ८.४०.९१; ऐ०ब्रा० ६.२४.३; आप० श्रौ० सू० ७.२.१७।
पूर्वे अर्धे रजसो अप्त्यस्य। ऋ०वे० १.१२४.५१।
पूर्वे अर्धे रजसो भानुम् अञ्ञते। ऋ०वे० १.९२.१२; सा०वे० २.११०५२; नि० १२.७२।
पूर्वे अर्धे विषिते ससन् नु। अ०वे० ४.१.६४।
पूर्वेण चापरेण च। अ०वे० १०.४.३२; आ०गृ०सू० २.३.३२; शा०गृ०सू० ४.१८.१२; पा०गृ०सू० २.१४.४२; आ०मं०पा० २.१७.२६२; हि०गृ०सू०
२.१६.८२; मा०गृ०सू० २.७.१२।
पूर्वेण मघवन् पदा। ऋ०वे० १०.१३४.६३; सा०वे० २.४४१३।
पूर्वे पूर्वेभ्यो वच एतद् ऊचुः। तै०ब्रा० ३.१२.९.२४।
पूर्वे प्रतीमो नमो अस्त्व् अस्मै। अ०वे० ११.२.१८३।
पूर्वेभिर् इन्द्र हरिकेश यज्वभिः। ऋ०वे० १०.९६.५२; अ०वे० २०.३०.५२।
पूर्वेभ्यः पथिकृद्भ्यः। ऋ०वे० १०.१४.१५४; अ०वे० १८.२.२४; तै०आ० ६.५.१४।
पूर्वे विश्वसृजोऽमृताः। तै०ब्रा० ३.१२.९.२२।
पूर्वेषां पन्थाम् अनुदृश्य धीराः। ऋ०वे० १०.१३०.७३; वा०सं० ३४.४९३।
पूर्वो अग्निष्ट्वा तपतु शं पुरस्तात्। अ०वे० १८.४.९१।
पूर्वो जातः स उ अस्यानु धर्म। ऋ०वे० १०.१४९.३४; शत०ब्रा० १०.२.२.४।
पूर्वो जातो ब्रह्मणो ब्रह्मचारी। अ०वे० ११.५.५१।
पूर्वो दुन्दुभे प्र वदासि वाचम्। अ०वे० ५.२०.६१।
पूर्वो देवा भवतु सुन्वतो रथः। ऋ०वे० १.९४.८१. तुल०- बृहदा० ३.१२६(अ),१२७।
पूर्वो देवेभ्य आतपत्। आ०मं०पा० १.३.४४।
पूर्वो यत् (मा०श्रौ०सू० यः) सन्न् अपरो भवासि। आप० श्रौ० सू० ७.६.५२; मा०श्रौ०सू० १.७.३.४०२।
पूर्वो यो देवेभ्यो जातः। वा०सं० ३१.२०३; तै०आ० ३.१३.२३।
पूर्वो ह (तै०आ०। महाना० उप० हि) जातः (जै०उ०ब्रा० जज्ञे) स उ गर्भे अन्तः। वा०सं० ३२.४२; तै०आ० १०.१.३२; श्वे०उप० २.१६२; महाना०
उप० २.१२; शिरस०उप०५२; जै०उ०ब्रा० ३.१०.१२४. देखें- प्रथमो जातः।
पूर्व्य होतर् अस्य नः। ऋ०वे० १.२६.५१।
पूल्यान् कृत्वा पलित एतु चारः। कौ०सू० १०१.२२।
पूल्यान्य् आवपन्तिका। अ०वे० १४.२.६३२. देखें- नीचे अग्नौ लाजान्।
पूश् च पृथ्वी बहुला न उर्वी। ऋ०वे० १.१८९.२३; मै०सं० ४.१०.१३: १४२.२; तै०सं० १.१.१४.४३; तै०ब्रा० २.८.२.५३; तै०आ० १०.२.१३; महाना०
उप० ६.४३।
पूषंस् तव इत्यादि। देखें- पूषन् तव।
पूषंस् त्वं पर्यावर्तय। सा०मं०ब्रा० १.८.१३।
पूषणं वनिष्ठुना। वा०सं० २५.७; मै०सं० ३.१५.९: १८०.४. देखें- पूष्णो वनिष्ठुः।
पूषणं दोर्भ्याम्। वा०सं० २५.३; मै०सं० ३.१५.३: १७८.१०।
पूषणं नु देवम्। आ०गृ०सू० १.७.१३१; शा०गृ०सू० १.१८.३१; सा०मं०ब्रा० १.२.४१; मा०गृ०सू० १.११.१३. प्रतीकः पूषणम्। गो०गृ०सू० २.२.७;
खा०गृ०सू० १.३.२३।
पूषणं न्व् अजाश्वम्। ऋ०वे० ६.५५.४१।
पूषण्वते ते चक्रिमा करम्भम्। ऋ०वे० ३.५२.७१।
पूषण्वते मरुत्वते। ऋ०वे० १.१४२.१२१।
पूषण्वन्त ऋभवो मादयध्वम्। ऋ०वे० ३.५४.१२३।
पूषण्वन्त्म् अमर्त्यम्। वा०सं० २८.२७२; तै०ब्रा० २.६.१७.३२।
पूषण्वान् करम्भः (ऐ०ब्रा० ०भम्)। मै०सं० ३.१०.६: १३७.१६; का०सं० २९.१; ऐ०ब्रा० २.२४.५।
पूषण्वान् वज्रिन् सम् उ पत्न्यामदः। ऋ०वे० १.८२.६३।
पूषन् (शत०ब्रा०। तै०ब्रा० पूषंस्) तव व्रते वयम्। ऋ०वे० ६.५४.९१; अ०वे० ७.९.३१; वा०सं० ३४.४११; शत०ब्रा० १३.४.१.१५; तै०ब्रा०
२.५.५.५१; आ० श्रौ० सू० २.१६.११. प्रतीकः पूसन् तव। शा०श्रौ०सू० ३.१३.१३।
पूषन् दानाय चोदय। ऋ०वे० ६.५३.३२।
पूषन्न् अन्न् प्र गा इहि। ऋ०वे० ६.५४.६१।
पूषन्न् अवो वृणीमहे। ऋ०वे० १.४२.५२।
पूषन्न् इह क्रतुं विदः। ऋ०वे० १.४२.७३-९३।
पूषन्न् एकर्षे यम सूर्य प्राजापत्य व्यूह रश्मिन् समूह तेजो यत् ते रूपं कल्याणतमं तत् ते पश्यामि। वा०सं०का०४०.१६।
पूषन् माकीनया धिया। ऋ०वे० ८.२७.८२।
पूषन् विष्णव् एवयावः। ऋ०वे० १.९०.५२।
पूषा अविष्टु माहिनः। ऋ०वे० १०.२६.१४,९२।
पूषा गा अन्व् एतु नः। ऋ०वे० ६.५४.५१; तै०सं० ४.१.११.२१; मै०सं० ४.१०.३१; १५०.२; ४.११.१: १६०.२; का०सं० ४.१५.१; २०.१५; तै०ब्रा०
२.४.१.५१; शा०गृ०सू० ३.९.१; ११.५.; पा०गृ०सू० ३.९.५१; हि०गृ०सू० १.१८.१; वि०स्मृ० ८६.९।
पूषा च म (मै०सं० मा) इन्द्रश् च मे। वा०सं० १८.१६; तै०सं० ४.७.६.१; मै०सं० २.११.५: १४२.१३; का०सं० १८.१०।
पूषा जातिविन् (प़ढें- ज्ञाति०) मह्यं जायाम् इमाम् अदात् कौ०सू० ७८.१०. तुल०- अगला।
पूषा ज्ञातिमान् स मामुष्यै पित्रा मात्रा भ्रातृभिर् ज्ञातिमन्तं करोतु स्वाहा। शा०गृ०सू० १.९.९. तुल०- पूर्व।
पूषा ते ग्रन्थिं विष्यतु। मै०सं० १.१.१२: ७.९; आप० श्रौ० सू० २.८.३; मा०श्रौ०सू० १.२.५.२८।
पूषा ते ग्रन्थिं ग्रथ्नातु। मै०सं० १.१.२: २.२; ४.१.२: ३.१८; तै०सं० १.१.२.२; का०सं० १.२; ३१.१; तै०ब्रा० ३.२.२.८; आप० श्रौ० सू० १.४.१३. प्रतीकः पूषा ते ग्रन्थिम्। मा०श्रौ०सू० १.१.१.४४।
पूषा ते बिलं विष्यतु। आप० श्रौ० सू० २.६.१।
पूषा ते हस्तम् अग्रभीत्। शा०गृ०सू० २.३.१३; हि०गृ०सू० १.५.९; आ०मं०पा० २.३.७(आ०गृ०सू० ४.१०.१२)।
पूषा त्वा पातु प्रपथे पुरस्तात्। ऋ०वे० १०.१७.४२; अ०वे० १८.२.५५२; तै०आ० ६.१.२२।
पूषा त्वेतश् च्यावयतु प्र विद्वान्। ऋ०वे० १०.१७.३१; अ०वे० १८.२.५४१; तै०आ० ६.१.११; आप० श्रौ० सू० ६.१०.१९; नि० ७.९१. तुल०- बृहदा०
७.८।
पूषा त्वेतो नयतु हस्तगृह्य। ऋ०वे० १०.८५.२६१; आ०गृ०सू० १.८.१; आ०मं०पा० १.२.८१ (आ०गृ०सू० २.४.९). देखें- भगस् त्वेतो।
पूषा त्वोपावसृजतु (मै०सं० ०सीदतु)। मै०सं० ४.९.७: १२७.८; तै०आ० ४.८.२; ५.७.२; आप० श्रौ० सू० १५.९.६. प्रतीकः पूषा त्वा। मा०श्रौ०सू०
४.३.६।
पूषा देवता। तै०सं० ४.४.१०.३; मै०सं० २.१३.१४: १६३.१२; २.१३.२०: १६६.८.; का०सं० ३९.४,१३; आप० श्रौ० सू० १६.२८.१।
पूषाधिपतिर् आसीत्। वा०सं० १४.३०; तै०सं० ४.३.१०.२; मै०सं० २.८.६: ११०.१६; का०सं० १.७.५; शत०ब्रा० ८.४.३.१४।
पूषाध्वनः (वा०सं०। का०सं०। शत०ब्रा० ०नस्) पातु। वा०सं० ४.१९। तै०सं० १.२.४.२; ६.१.७.६; का०सं० २.५; २४.३; मै०सं० १.२.४: १३.५;
३.७.६: ८२.६; शत०ब्रा० ३.२.४.१९; आप० श्रौ० सू० १०.२२.१०।
पूषा नः पातु दुरिताद् ऋतावृधः। ऋ०वे० ६.७५.१०३; वा०सं० २९.४७३; तै०सं० ४.६.६.४३; मै०सं० ३.१६.३३:१८६.१६; का०सं०अश्व० ६.१३।
पूषा नः पातु सदम् अप्रयुछन्। मै०सं० ४.१२.६४: १९८.७; तै०ब्रा० २.५.४.६४।
पूषा ना आधात् सुकृतस्य लोके। मै०सं० .१.५.३४: ६९.१.४; १.६.२४: ८७.२. देखें- पूषा माधात्।
पूषा नो गोभिर् अवसा सरस्वती। शत०ब्रा० ११.४.३.६३; तै०ब्रा० २.५.३.३३; आ० श्रौ० सू० २.११.३३; शा०श्रौ०सू० ३.७.४३; का०श्रौ०सू०
५.१२.२०३।
पूषा नो यथा वेदसाम् असद् वृधे। ऋ०वे० १.८९.५३; वा०सं० २५.१८३।
पूषा पञ्चाक्षरेण पङ्क्तिम् (वा०सं० पञ्च दिश; वा०सं०(का०) पञ्च ऋतून्) उद् अजयत् (वा०सं० वा०सं०का० जो़डते हैं ता उज्जेषम्)। वा०सं०
९.३२; वा०सं०का०१०.६.२; तै०सं० १.७.११.१. देखें- पूषा षडक्षरया षड्।
पूषा परस्ताद् अपथं वः कृणोतु। अ०वे० ६.७३.३२।
पूषा पुरंधिर् अश्विनाव् अधा पती। ऋ०वे० २.३१.४४।
पूषा प्रतिग्रहीता। मै०सं० १.२.३: १२.११; ३.६.९: ७३.६।
पूषा भगः प्रभृथे विश्वभोजाः। ऋ०वे० ५.४१.४३।
पूषा भगं सविता मे (तै०ब्रा० नो) ददातु। शत०ब्रा० ११.४.३.७२; तै०ब्रा० २.५.३.३२; शा०श्रौ०सू० ३.७.४२; का०श्रौ०सू० ५.१२.२१२; पा०गृ०सू०
.१.१३ (समा० टिप्पणी देखें- स्पेइजेर्, जातकर्म, पृ० १८). देखें- भगं पूषा।
पूषा भगं भगपतिर् भगम् अस्मिन् यज्ञे मयि दधातु स्वाहा। शत०ब्रा० ११.४.३.१५; का०श्रौ०सू० ५.१३.१. देखें- पूषा विशा।
पूषा भगः सरस्वती जुषन्त। ऋ०वे० ५.४६.२४; वा०सं० ३३.४८४।
पूषा भगो अदितिः पञ्च जनाः। ऋ०वे० ६.५१.११२।
पूषा भगो अदितिर् वस्त उस्रः। ऋ०वे० ५.४९.३२।
पूषा भगो वन्द्यासः। ऋ०वे० १.९०.४३।
पूषा माधात् (अ०वे० मा धात्) सुकृतस्य लोके। अ०वे० १६.९.२२; तै०सं० ४.२.८.१४; का०सं० ३९.१४. देखें- पूषा ना।
पूषा माधिपतिः पातु। आप० श्रौ० सू० ६.१८.३।
पूषा माधिपाः पातु। मै०सं० १.५.४: ७१.९; १.५.११: ८०.५; का०सं० ७.२,९; आप० श्रौ० सू० ६.१८.३; ७.२३.६।
पूषा मा पथिपाः (का०सं० प्रपथे) पातु। मै०सं० १.५.४: ७१.८; १.५.११: ८०.४; का०सं० ७.२,९; आप० श्रौ० सू० ६.१८.३; ७.२३.६; मा०श्रौ०सू०
१.६.२.१३।
पूषा मा पशुपाः पातु। मै०सं० १.५.४: ७१.८; १.५.११: ८०.४; का०सं० ७.२,९; आप० श्रौ० सू० ६.१८.३; ७.२३.६।
पूषा मा प्रपथे इत्यादि। देखें- पूर्व का
पूषा यामनिऽयामनि। ऋ०वे० ९.६७.१०२।
पूषा युनक्तु सविता युनक्तु। मै०सं० २.७.१२१: ९१.११; का०सं० १६.१२१; मा०श्रौ०सू० ६.१.५।
पूषा रक्षतु नो रयिम्। मै०सं० ४.१.२.६३:। तै०ब्रा० २.५.४.५३।
पूषा रक्षत्व् अर्वतः। ऋ०वे० ६.५४.५२; मै०सं० ४.१०.३२: १५०.२; तै०सं० ४.१.११.२२; का०सं० ४.१५२; तै०ब्रा० २.४.१.५२; पा०गृ०सू० ३.९.५२।
पूषा राजानम् आघृणिः। ऋ०वे० १.२३.१४१।
पूषा रेवत्य् अन्वेति पन्थाम्। तै०ब्रा० ३.१.२.९१।
पूषा वः परस्पा अदितिः प्रेत्वरीया इन्द्रो वो ध्यक्षोऽनष्टाः पुनर् एत। मै०सं० ४.१.१: २.६।
पूषा वः पुनर् उदाजतु। हि०गृ०सू० १.१८.१४।
पूषा वां विश्ववेदा विभजतु। मा०श्रौ०सू० १.२.३.१७।
पूषा वाजं सनोतु नः। ऋ०वे० ६.५४.५३; मै०सं० ४.१०.३३: १५०.३; तै०सं० ४.१.११.२३; का०सं० ४.१५३; तै०ब्रा० २.४.१.५३:। पा०गृ०सू० ३.९.५३।
पूषा विशा विट्पतिर् विशम् अस्मिन् यजमनाय ददातु स्वाहा। तै०ब्रा० २.५.७.४. देखें- पूषा भगं भग०।
पूषा विष्णुर् महिम वायुर् अश्विना। ऋ०वे० १०.६६.५२।
पूषा विष्णुर् हवनं मे सरस्वती। ऋ०वे० ८.५४(वा० ६).४१।
पूषा विष्णुस् त्रीणि सरांसि धावन्। ऋ०वे० ६.१७.११३।
पूषा विष्पन्दमाने। वा०सं०का०३९.५. देखें- पौष्णो इत्यादि।
पूषा षडक्षरया गायत्रीम् उदजयत्। मै०सं० १.११.१०: १७२.१२; का०सं० १४.४।
पूषा षडक्षरया षड् ऋतून् उदजयत्। मै०सं० १.११.१०: १७२.१; का०सं० १४.४. देखें- पूषा पञ्चा०।
पूषा षडक्षराम्। मै०सं० १.११.१०: १७१.१५; का०सं० १४.४।
पूषा सनीनाम् (तै०सं०। आप० श्रौ० सू० सन्या)। तै०सं० १.२.३.२; मै०सं० १.२.३: १२.९; का०सं० २.४; २३.६; आप० श्रौ० सू० १०.१८.५;।
मा०श्रौ०सू० २.१.३.१३।
पूषा सरस्वती मही। कौ०सू० ४५.१६२।
पूषासि। वा०सं० .३८.३; मै०सं० १.८.५: १२२.१; शत०ब्रा० १४.२.१.९; का०श्रौ०सू० २६.५.३; आप० श्रौ० सू० १.१२.९; ६.३.१०; ११.४; मा०श्रौ०सू० १.६.१.४६।
पूषा सुबन्धुर् दिव आ पृथिव्याः। ऋ०वे० ६.५८.४१; मै०सं० ४.१४.१६१: २४३.१५; तै०ब्रा० २.८.५.४१. प्रतीकः पूषा सुबन्धुः। शा०श्रौ०सू० ६.१०.४।
पूषा सोमक्रयण्याम्। वा०सं० ८.५४; तै०सं० ४.४.९.१; का०सं० ३४.१४।
पूषा स्थ। तै०ब्रा० ३.७.४.१५।
पूषा स्वाहाकारैः (तै०आ० स्वगाकारेण; का०सं०। आप० श्रौ० सू० स्वगाकारैः)। मै०सं० १.९.२: १३२.३; का०सं० ९.१०; तै०आ० ३.८.२; आप०
श्रौ० सू० .१४.१७.१।
पूषेमा आशा अनु वेद सर्वाः। ऋ०वे० १०.१७.५१; अ०वे० ७.९.२१; मै०सं० ४.१४.१६१: २४३.११; तै०ब्रा० २.४.१.५१; तै०आ० ६.१.११; आ० श्रौ०
सू० ३.७.८. प्रतीकः पूषेमा आशाः। तै०ब्रा० २.८.५.३; शा०श्रौ०सू० ६.१०.४।
पूषेव धीजवनोऽसि सोम। ऋ०वे० ९.८८.३४।
पूषैनान् अभिरक्षीत्। मै०सं० १.५.१४४(द्वितीयांश): ८३.५,१८; का०सं० ७.३४; आ० श्रौ० सू० २.५.२४; आप० श्रौ० सू० ६.२४.४४; शा०गृ०सू०
३.६.२४।
पूषैनान् अभ्यराक्षीत्। मै०सं० १.५.१४४: ८४.१०; आप० श्रौ० सू० २.५.१२४. तुल०- आप० श्रौ० सू० ६.२६.३।
पूषैषां शर्म यछतु। सा०मं०ब्रा० १.८.४३
पूष्ण आघृणये स्वाहा। मा०श्रौ०सू० ४.४.४२. प्रतीकः पूष्णे। मा०श्रौ०सू० ४.४.१०.देखें- पूष्णे ऽङ्घृणये।
पूष्ण आधिपत्यम्। वा०सं० १४.२५; तै०सं० ४.३.९.१; मै०सं० २.८.५: १०९.१३; का०सं० १७.४; २१.१; शत०ब्रा० ८.४.२.९।
पूष्णश् चक्रं न रिष्यति। ऋ०वे० ६.५४.३१।
पूष्णस् तान्य् अपि व्रते। तै०सं० १.१.७.२३; ५.१०.४३; मै०सं० १.१.८३: ४.१५; ४.१.८म् १०.१४;। का०सं० १.७३; ३१.६; का०श्रौ०सू० २.८.१६३। पूष्णा दत्तो बृहस्पतेः। कौ०सू० ३.१०२।
पूष्णा सयुजा सह। वा०सं० ११.१५; तै०सं० ४.१.२.२; ५.१.२.४; मै०सं० २.७.२: ७५.८; का०सं० १६.१; १९.२; शत०ब्रा० ६.३.२.८।
पूष्णे ऽङ्घृणये स्वाहा। तै०आ० ४.१६.१ देखें- पूष्ण आघृणये।
पूष्णे जातिविदे (प़ढें- ज्ञाति०) स्वाहा। ७८.१०।
पूष्णे नरंधिषाय स्वाहा। वा०सं० २२.२०; तै०सं० ७.३.१५.१; मै०सं० ३.१२.५: १६२.४; का०सं०अश्व० ३.५; शत०ब्रा० १३.१.८.६; तै०ब्रा०
३.८.११.२; तै०आ० ४.१६.१।
पूष्णे नरुणाय स्वाहा। तै०आ० ४.१६.१।
पूष्णे पथिकृते धात्रे विधात्रे मरुद्भ्यश् च। शा०गृ०सू० २.१४.९।
पूष्णे पवस्व मधुमान्। ऋ०वे० ९.६१.९२; सा०वे० २.४३३२।
पूष्णे पिन्वस्व। तै०आ० ४.८.३; ५.७.४; आप० श्रौ० सू० १५.९.८।
पूष्णे प्रपथ्याय स्वाहा। वा०सं० २२.२०; तै०सं० ७.३.१५.१; मै०सं० ३.१२.५: १६२.३; का०सं०अश्व० ३.५; शत०ब्रा० १३.१.८.६.; तै०ब्रा०
३.८.११.२; तै०आ० ४.१६.१।
पूष्णेऽविम्। तै०आ० ३.१०.३।
पूष्णे शरसे स्वाहा। मै०सं० ४.९.९: १२९.१.१; तै०आ० ४.१०.३; १६.१; ५.८.७; आप० श्रौ० सू० १५.११.६. प्रतीकः पूष्णे। मा०श्रौ०सू० ४.४.३२।
पूष्णे षडक्षराय छन्दसे स्वाहा। मै०सं० १.११.१०: १७३.४।
पूष्णे साकेताय स्वाहा। तै०आ० ४.१६.१।
पूष्णे स्वाहा। वा०सं० १०.५; २२.२०; तै०सं० ७.१.१६; ३.१५.१; मै०सं० २.६.११; शत०ब्रा० ५.३.५.८; १२.६.१.८; १३.१.८.६; तै०ब्रा० ३.१.५.१२;
८.६.४; ११.२; तै०आ० ४.१६.१; आप० श्रौ० सू० १५.१७.४।
पूष्णो भागो नियते विश्वदेव्यः। ऋ०वे० १.१६२.३२; वा०सं० २५.२६२; तै०सं० ४.६.८.१२; मै०सं० ३.१६.१२: १८१.११; का०सं०अश्व० ६.४२।
पूष्णो वनिष्ठुः। तै०सं० ५.७.१७.१; का०सं०अश्व० १३.७. देखें- पूषणं वनिष्ठुना।
पूष्णेऽहं देवयज्यया प्रजनिषीय प्रजया पशुभिः (का०सं०। मा०श्रौ०सू० ०यज्यया पुष्टिमान् पशुमान् भूयासम्)। का०सं० ५.१; ३२.१; आप० श्रौ०
सू० ४.१०.१; मा०श्रौ०सू० १.४.२.६।
पृक्षः कृणोति वपुषः। ऋ०वे० ५.७५.४४।
पृक्षं याथ पृषतीभिः समन्यवः। ऋ०वे० २.३४.३४।
पृक्षं रायोत तुर्वणे। ऋ०वे० १०.९३.१०४।
पृक्षं वायस्य सातये। ऋ०वे० १०.९३.१०३।
पृक्षप्रयजो द्रविणः सुवाचः। ऋ०वे० ३.७.१०१।
पृक्षम् अत्यं न वाजिनम्। ऋ०वे० १.१२९.२७।
पृक्षश् च विश्ववेदसा। ऋ०वे० १.१३९.३१।
पृक्षस्य वृष्णो अरुषस्य नू सहः। ऋ०वे० ६.८.११; ऐ०ब्रा० ४.३२.८; कौ०ब्रा० २०.३; २१.३; २२.२. प्रतीकः पृक्षस्य वृष्णः। आ० श्रौ० सू० ७.४.१३; ७.८; शा०श्रौ०सू० १०.३.१५; सा०वि०ब्रा० १.४.१७. देखें- प्रक्षस्य।
पृक्षः सचन्त सूरयः। ऋ०वे० ७.७४.५२।
पृक्षा इव महयन्तः सुरातयः। ऋ०वे० १०.६५.४३।
पृक्षाय च दासवेशाय चावहः। ऋ०वे० २.१३.८२।
पृक्षासो अस्मिन् मिथुना अधि त्रयः। ऋ०वे० ४.४५.१३।
पृक्षेण यन् मघवन् हूयमानः। ऋ०वे० १०.२८.३४।
पृक्षे ता विश्वा भुवना ववक्षिरे। ऋ०वे० २.३४.४१।
पृक्षो नो अर्वा न्य् होत वाजी। ऋ०वे० ७.३७.६४।
पृक्षो यद् अत्र महिना वि ते भुवत्। ऋ०वे० २.१.१५३।
पृक्षो वपुः पितुमान् नित्य आ शये। ऋ०वे० १.१४१.२१।
पृक्षो वहतम् अश्विना। ऋ०वे० १.४७.६२।
पृक्षो वहन्न् आ रथो वर्तते वाम्। ऋ०वे० ५.७७.३.२।
पृङ्क्तं रयिं सौश्रवसाय देवा। ऋ०वे० ६.६८.८२; का०सं० १२.१४२।
पृङ्क्तं वाजस्य स्थविरस्य घृष्वेः। ऋ०वे० ७.९३.२४।
पृङ्क्तं हविंषि मधुना हि कं गतम्। ऋ०वे० २.३७.५३; का०श्रौ०सू० १२.३.१४३; आप० श्रौ० सू० २१.७.१७३; मा०श्रौ०सू० ७.२.२३।
पृच्यतां परुषा परुः। वा०सं० २०.२७.२; तै०सं० १.२.६.१२. देखें-पृच्यताम्। आप० श्रौ० सू० १०.२४.५।
पृछामस् इत्यादि। देखें- पृछामि इत्यादि।
पृछामि त्वा चितये (ला०श्रौ०सू० चितयं) देवसख। वा०सं० २३.४९१; शत०ब्रा० १३.५.२.१४; आ० श्रौ० सू० १०.९.२१; शा०श्रौ०सू० १६.६.११;
वैता०सू० ३७.११; ला०श्रौ०सू० ९.१०.९१. प्रतीकः पृछामि त्वा। का०श्रौ०सू० २०.७.११।
पृछामि (ला०श्रौ०सू० ०मस्) त्वा परम् अन्तं पृथिव्याः। ऋ०वे० १.१६४.३४१; अ०वे० ९.१०.१३१; वा०सं० २३.६११; तै०सं० ७.४.१८.२१; का०सं०अश्व०
४.७१; शत०ब्रा० १.३.५.२.२१; तै०ब्रा० ३.९.५.५; आप० श्रौ० सू० १०.९.२; शा०श्रौ०सू० १६.६.२; वैता०सू० ३७.३; ला०श्रौ०सू० ९.१०.१३१.
प्रतीकः पृछामि त्वा। का०श्रौ०सू० २०.७.१४. तुल०- बृहदा० १.५०।
पृछामि त्वा परं मृत्युम्। तै०आ० १.८.४१।
पृछामि त्वा पापकृतः। तै०आ० १.८.५१।
पृछामि त्वा भुवनस्य नाभिम्। तै०सं० ७.४.१८.२२; का०सं०अश्व० ४.७२; तै०ब्रा० ३.९.५.५. देखें- पृच्छामि यत्र, तथा पृच्छामि विश्वस्य।
पृछामि (ला०श्रौ०सू० ०मस्) त्वा वृष्णो अश्वस्य रेतः। ऋ०वे० १.१६४. ३४३; वा०सं० २३.६१३; तै०सं० ७.४.१८.२३; का०सं०अश्व० ४.७३; तै०ब्रा० ३.९.५.५; ला०श्रौ०सू० ९.१०.१३३ देखें- पृछामि वृष्णो।
पृछामि (ला०श्रौ०सू० ०मो) यत्र भुवनस्य नाभिः। ऋ०वे० १.१६४.३४२; वा०सं० २३.६१२; ला०श्रौ०सू० ९.१०.१३२. देखें- नीचे पृछामि त्वा भु०। पृछामि वः कवयो विद्मने कम्। ऋ०वे० १०.८८.१८४।
पृछामि (ला०श्रौ०सू० ०मो) वाचः परमं व्योम। ऋ०वे० १.१६४. ३४४; अ०वे० ९.१०.१३४; वा०सं० २३.६१४; तै०सं० ७.४.१८.२४; का०सं०अश्व०
४.७४; तै०ब्रा० ३.९.५.५; ला०श्रौ०सू० ९.१०.१३४।
पृछामि विश्वस्य भुवनस्य नाभिम्। अ०वे० ९.१०.१३३ देखें- नीचे पृच्छामि त्वा भु०।
पृछामि वृष्णो अश्वस्य रेतः। अ०वे० ९.१०.१३२. देखें- पृछामि त्वा वृष्णो।
पृछामो इत्यादि। देखें- पृच्छामि इत्यादि।
पृछे तद् एनो वरुण दिदृक्षु। ऋ०वे० ७.८६.३१।
पृछ्यमाना सखीयते। ऋ०वे० ८.४०.३४।
पृञ्चतीः पयसा पयः। मै०सं० ४.१.३३: ५.९; मा०श्रौ०सू० १.१.३.३२३ देखें- अगला।
पृञ्चतीर् मधुना (अ०वे० २०.४८.२२, वर्चसा) पयः। ऋ०वे० १.२३.१६३; अ०वे० १.४.१३; २०.४८.२२; ऐ०ब्रा० २.२०.२०; का०श्रौ०सू० ४.२.३२३;
शा०गृ०सू० १.२८.८३ देखें- पूर्व।
पृञ्चन्ति सु वां पृचः। ऋ०वे० ५.७४.१०४।
पृञ्चन्ति सोमं न मिनन्ति बप्सतः। ऋ०वे० १०.९४.१३४।
पृणक्तु मध्वा सम् इमा वचांसि। ऋ०वे० ४.३८.१०४; तै०सं० १.५.११.४४; नि० १०.३१४।
पृणक्षि दर्शतं क्रतुम्। सा०वे० .२ . ११६९४; का०सं० १६.१४४. देखें- अगला एक।
पृणक्षि रोदसी उभे। ऋ०वे० १०.१४०.२४; सा०वे० २.११६७४; वा०सं० १२.१०७४; का०सं० १६.१४४; शत०ब्रा० ७.३.१.३०. देखें- नीचे उभे पृणक्षि।
पृणक्षि सानसिं क्रतुम् (का०सं०। तै०सं० ४.२.७.३४, रयिम्)। ऋ०वे० १०.१४०.४४; वा०सं० १२.१०९४; तै०सं० ४.२.७.२४,३४; मै०सं० २.७.१४४:
९५.१७; का०सं० १६.१४४; शत०ब्रा० ७.३.१.३२. देखें- पूर्व का एक और तुल०- दधासि इत्यादि।
पृणग् राया सम् इषा सं स्वस्ति। ऋ०वे० ६.२०.६४।
पृणते स्वाहा। तै०ब्रा० ३.१.४.११।
पृणन्तं च पपुरिं च श्रवस्यवः। ऋ०वे० १.१२५.४३; तै०सं० १.८.२२.४३; मै०सं० ४.११.२३: १६५.६; का०सं० ११.१२३।
पृणन्तं देवं पृणते सुवीर्यम्। ऋ०वे० १०.१२२.४४।
पृणन्तम् अन्यम् अरणं चिद् इछेत्। ऋ०वे० १०.११७.४४।
पृणन्तस् ते कुक्षी वर्धयन्तु। ऋ०वे० २.११.११३।
पृणन्ति शूर राधसे। ऋ०वे० ८.४९(वा० १).३४।
पृणन्तो अक्षिताः सन्तु। अ०वे० ६.१४२.३३।
पृणन्न् आपिर् अपृणन्तम् अभि ष्यात्। ऋ०वे० १०.११७.७४।
पृणन्न् इत् पृणते मयः। ऋ०वे० ७.३२.८४; सा०वे० १.२८५४।
पृणस्व कुक्षी विड्ढि शक्र धियेह्य् आ नः। अ०वे० २.५.४३; देखें- अगला।
पृणस्व कुक्षी सोमो न। आप० श्रौ० सू० ६.३.१३ देखें- पूर्व।
पृणस्व मधोर् दिवो न। अ०वे० २.५.२२; सा०वे० २.३०.३२; आ० श्रौ० सू० ६.३.१२; शा०श्रौ०सू० ९.५.२२।
पृणीतम् उद्नो दिव्यस्य चारोः। ऋ०वे० ७.६५.४४; मै०सं० ४.१४.१२४; २३४.१३; तै०ब्रा० २.८.६.७४।
पृणीयाद् इन् नाधमानाय तव्यान्। ऋ०वे० १०.११७.५१।
पृतनाजितं सहमानम् अग्निम् (तै०आ० उग्रम्)। अ०वे० ७.६३.११; तै०आ० १०.२.११; महाना० उप० ६.६१. प्रतीकः पृतनाजितम्। कौ०सू० ६९.२२। पृतनाजिद् असि। का०सं० ३९.५; आप० श्रौ० सू० १६.३०.१।
पृतनाश् च जयामसि। तै०ब्रा० २.४.७.२४।
पृतनाषाड् अमर्त्यः। ऋ०वे० १.१७५.२४; सा०वे० २.७८३४।
पृतनाषाड् असि। तै०सं० ३.५.२.४; ४.४.१.२; का०सं० १७.७; ३७.१७; गो०ब्रा० २.२.१३; पं०वि०ब्रा० १.१०.३; वैता०सू० २५.१. प्रतीकः पृतनाषाट्।
तै०सं० ५.३.६.१. देखें- अगला।
पृतनाषाहा पशुभ्यः पशून् जिन्व। मै०सं० २.८.८: ११२.१०. देखें-पूर्व
पृतनाषाह्याय (तै०ब्रा० ०साह्याय) च। ऋ०वे० ३.३७.१२; अ०वे० २०.१९.१२; वा०सं० १८.६८२; तै०ब्रा० २.५.६.१२।
पृतनासाह्येषु च। तै०ब्रा० २.४.७.५४।
पृतनासु प्रवन्तवे। ऋ०वे० १.१३१.५१; अ०वे० २०.७५.३१।
पृतनासु श्रवोजितम्। ऋ०वे० ८.३२.१४२।
पृत्सुतूर्ष श्रवस्सु (अ०वे० श्रवःसु) च। ऋ०वे० ३.३७.७२; अ०वे० २०.१९.७२।
पृथक् ते ध्वनयो यन्तु शीभम्। अ०वे० ५.२०.७२।
पृथक् प्रायन् प्रथमा देवहूतयः। ऋ०वे० १०.४४.६१; अ०वे० २०.९४.६१; नि० ५.२५१।
पृथक् सर्वे प्रजापत्याः। अ०वे० ११.५.२२१।
पृथक्सहस्राभ्यां स्वाहा। अ०वे० १९.२२.१९।
पृथग् इडा। आप० श्रौ० सू० ६.८.३।
पृथग् एषि प्रगर्धिनीव सेना। ऋ०वे० १०.१४२.४२।
पृथग्घोषा उलुलयः। अ०वे० ३.१९.६३।
पृथग् जायन्तां वीरुधो (अ०वे० ४.१५.२४, ०ताम् ओषधयो) विश्वरूपाः। अ०वे० ४.१५.२४, ३४।
पृथग् देवा अनुसंयन्ति सर्वे। अ०वे० ११.५.२२।
पृतग् रूपाणि बहुधा पशूनाम्। अ०वे० १२.३.२११. प्रतीकः पृथग् रूपानि। कौ०सू० ६१.२६।
पृथग् वेदेषु तत् स्मृतम्। गो०ब्रा० १.५.२५२,२५४।
पृथग् वजन्तीः परि षीम् अवृञ्ञन्। ऋ०वे० ३.५६.४४।
पृथङ् नरो बहुधा मीमांसमानाः। अ०वे० ९.१.३२।
पृथिवी देवपितृयजनि। आप० श्रौ० सू० ८.१३.६.अगले एक का ऊह देखें- भाष्य।
पृथिवी देवयजनि मा हिंसीषं ता ओषधीनां मूलम्। मै०सं० १.१.१०: ५.१३; ४.१.१०: १२.१५. प्रतीकः पृथिवी देवयजनि। मा०श्रौ०सू० १.२.४.१०.
देखें- अगला।
पृथिवी देवयजन्य् ओषध्यास् ते मूलं मा हिंसिषम्। वा०सं० १.२५; तै०सं० १.१.९.१; का०सं० १.९; ३१.८; शत०ब्रा० १.२.४.१६; तै०ब्रा०
३.२.९.२,३. प्रतीकः पृथिवी देवयजनि। का०श्रौ०सू० २.६.१६; आप० श्रौ० सू० २.१.५. देखें- पूर्व के दो।
पृथिवी पृथिव्यां सीद। मै०सं० २.७.१६१: १००.१६; का०सं० ३९.३; आप० श्रौ० सू० १६.२६.१२१।
पृथिवी भूवरि (आप०श्रौ०सू० आवृत्तिलोप त्रुटि के साथ; का०सं० विभूवर्) सिनीवाल्य् उरन्ध्र (का०सं० उरंध) आचित्ते मनस् ते भुवो विवस्ते।
का०सं० ३५.३; आप० श्रौ० सू० १४.१७.३।
पृथिवी मातर् मा मा हिंसीः (वा०सं०। शत०ब्रा० हिंसीर् नो मो अहं त्वाम्)। वा०सं० १०.२३; तै०सं० ३.३.२.२; शत०ब्रा० ५.४.३.२०; शा०श्रौ०सू०
१.५.९. प्रतीकः पृथिवी विभूवरि इत्यादि। देखें- पृथिवी भूवरि।
पृथिवीषदं (मै०सं० पृथिवी०) त्वान्तरिक्षसदं नाकसदम् (तै०सं०। मै०सं०। का०सं० जो़डते हैं इन्द्राय जुष्टं गृह्णामि)। वा०सं० ९.२; तै०सं०
१.७.१२.१; मै०सं० १.११.४: १६५.१०; का०सं० १४.३; शत०ब्रा० ५.१.२.६; तै०ब्रा० १.३.९.२।
पृथिवीस्पृङ् (मै०सं० पृथिवी०) मा मा हिंसीः। मै०सं० ४.९.७: १२८.४; तै०आ० ४.८.४; ५.७.८।
पृथवीं यछ। वा०सं० १३.१८; तै०सं० ४.२.९.१; ५.७.६.१; मै०सं० २.७.१५: ९८.६; २.८.१४: ११७.१७; का०सं० ३९.३; शत०ब्रा० ७.४.२.७. तुल०-
पृथवीं मे।
पृथवीं यद् व्युन्दन्ति। तै०सं० २.४.८.१३ देखें- यत् पृथवीं व्यो।
पृथवीं विश्वधायसम्। अ०वे० १२.१.२७३।
पृथवीं विष्णुर् व्यऋंस्त गायत्रेण छन्दसा। का०सं० ५.५; ३२.५. देखें- नीचे गायत्रेण छन्दसा पृथिवीम्।
पृथवीं शरीरम्। मै०सं० ४.१३.४: २०३.११; का०सं० १६.२१; ऐ०ब्रा० २.६.१३; तै०ब्रा० ३.६.६.२; आ० श्रौ० सू० ३.३.१; शा०श्रौ०सू० ५.१७.३.
तुल०- पृथिव्याम्।
पृथिवीं स्कमान। का०सं० २.९ तुला० नीचे दृंहस्व पृथिव्याम्।
पृथवीं हरिवर्पसम्। ऋ०वे० ३.४४.३२. तुल०- पृथिवीं भूरि०।
पृथवीं गछ। तै०आ० ४.९.३; ५.८.३; ६.९.२ (द्वितीयांश)।
पृथिवीं च म (मै०सं० मा) इन्द्रश् च मे। वा०सं० १८.१८; तै०सं० ४.७.६.२; मै०सं० २.११.५: १४२.१७; का०सं० १८.१०।
पृथिवी च मेऽदितिश् च मे। वा०सं० १८.२२; तै०सं० ४.७.९.१; का०सं० १८.११. देखें- अदितिश् च पृथिवी।
पृथिवी चान्तरिक्षं च द्यौश् च। बौ०ध०सू० ३.२.८१।
पृथिवी चिद् रेजते पर्वतश् चित्। ऋ०वे० ५.६०.२४।
पृथिवी छन्दः। वा०सं० १४.१९; तै०सं० ४.३.७.१; ५.३.२.४; मै०सं० २.८.३: १०८.१४; का०सं० २०.११; शत०ब्रा० ८.३.३.६; आप० श्रौ० सू०
१७.२.४।
पृथवीं चर्मणा। तै०सं० ५.७.२०; का०सं०अश्व० १३.१०. देखें- पृथवीं त्वचा।
पृथवीं चाति जभ्रिषे। ऋ०वे० ९.१००.९२; सा०वे० २.३६८२।
पृथवीं जिन्व। तै०सं० ४.४.१.१; का०सं० १७.७; ३७.३७; पं०वि०ब्रा० १.९.५; वैता०सू० २०.१३।
पृथिवी ते ददातु प्राणः प्रतिगृह्णातु। हि०गृ०सू० १.१३.१७।
पृथिवी तेऽन्तरिक्षेण। तै०सं० ५.२.१२.२१; का०सं०अश्व० १०.६१।
पृथिवी ते पात्रम्। मा०श्रौ०सू० ११.९.२; आ०मं०पा० २.२०.१ (आ०गृ०सू० ८.२१.८); हि०गृ०सू० २.११.४(तृतीयांश); बौ०ध०सू०
२.८.१४.१२(तृतीयांश). तुल०- पृथिवी पात्रम्।
पृथिवी त्रिहोता स प्रतिष्ठा। तै०आ० ३.७.१।
पृथिवी त्वा दीक्षमाणम् अनुदीक्षताम्। तै०ब्रा० ३.७.७.७; आप० श्रौ० सू० १०.११.१।
पृथिवी दण्डः। अ०वे० ९.१.२१।
पृथिवी दर्विर् अक्षितापरिमितानुपदस्ता (वि०स्मृ० अक्षता) सा यथा पृथिवी अक्षितापरिमितानुपदस्तैवा ततस्येयं दर्विर् अक्षितापरिमितानुपदस्ता।
कौ०सू० ८८.१०. प्रतीकः पृथिवी दर्विर् अक्षता। वि०स्मृ० ७३.१७. तुल०- यथाग्निर् अक्षितो।
पृथिवी दीक्षा तयाग्निर् दीक्षया दीक्षितः। तै०ब्रा० ३.७.७.४; आप० श्रौ० सू० १०.११.१।
पृथिवी देवता। तै०सं० ३.१.६.३; आप० श्रौ० सू० १२.२.५।
पृथिवी देवी सुमनस्यमाना। अ०वे० ११.१.८२।
पृथिवी द्यौः प्रदिशो दिशः। पा०गृ०सू० २.१७.९१।
पृथिवी धेनुस् तस्या अग्निर् वत्सः। अ०वे० ४.३९.२।
पृथिवी नः पार्थिवात् पात्व् अंहसः। ऋ०वे० ७.१०४.२३३; १०.५३.५३; अ०वे० ८.४.२३३।
पृथिवी नः प्रथतां राध्यतां नः। अ०वे० १२.१.२४; मै०सं० ४.१४.११४: २३३.११।
पृथिवी नात्र संशयः। वि०स्मृ० ८७.९४।
पृथवीं तपसस् त्रायस्व। तै०आ० ४.५.२; ५.४.५; आप० श्रौ० सू० १५.७.३।
पृथवीं तृतीयं मनुष्यान् यज्ञोऽगात् मा द्रविणम् आस्ट। ऐ०ब्रा० ७.५.३. देखें- पितॄन् पृथिवीम् अगन्, पृथवीं पितॄन्, तथा पृथवीं मनुष्यांस्।
पृथवीं त्वचा। वा०सं० २५.९; मै०सं० ३.१५.८: १८०.३. तुल०- का०श्रौ०सू० २०.८.४. देखें- पृथिवीं चर्मणा।
पृथवीं त्वा पृथिव्याम् आ वेशयामि। अ०वे० १२.३.२२१; १८.४.४८१।
प्रतीकः पृथवीं त्वा पृथिव्याम्। वै०सू० २८.१२; कौ०सू० ६१.३०।
पृथवीं दृंह। वा०सं० १.१७; ५.१३; १३.१८; तै०सं० १.१.७.१; २.१२.३; ३.१.२; ४.२.९.१; मै०सं० १.१.८: ४.८; १.२.८: १८.७; २.७.१५: ९८.७;
२.८.१४४: ११७.१७; ३.८.५: १०१.८; ४.१.८: १०.१; का०सं० १.५,६,७; ३१.५,६; ३९.३(द्वितीयांश)। शत०ब्रा० १.२.१.७; ३.५. २.१४; ७.४.२.७; जै०ब्रा० १.३९; तै०ब्रा० ३.२.७; मा०श्रौ०सू० १.२.३.२; मा०श्रौ०सू० २.१५.५. तुल०- नीचे दृंहस्व पृथिव्याम्।
पृथवीं द्यां मरुतः पर्वतां अपः। ऋ०वे० ५.४६.३२; वा०सं० ३३.४९२।
पृथिवी पयसा सह। अ०वे० १२.१.५९४।
पृथिवी पात्रम्। या०ध०सं० १.२३७. तुल०- पृथिवी ते पात्रम्।
पृथिवी पूता पुनातु माम्। तै०आ० १०.२३.१२; महाना० उप० १४.२२; प्राण०उप०१२; बौ०ध०सू० २.५.८.१०२।
पृथिवीप्रो महिषो नाधमानस्य गातुः। अ०वे० १३.२.४४१।
पृथिवीम् अनु दध्वसे। तै०सं० १.५.३.२२; मै०सं० १.७.१२: १०८.५; का०सं० ८.१४२।
पृथिवीम् अनु विक्रमस्व। वा०सं० १२,५; तै०सं० ४.२.१.१; मै०सं० २.७.८: ८५.४; का०सं० १६.८; शत०ब्रा० ६.७.२.१३।
पृथिवीम् अनु विक्रमेऽहं। अ०वे० १०.५.२५।
पृथिवीम् अन्याम् अभितस्थुर् जनासः। तै०ब्रा० २.४.६.८४।
पृथिवीम् अक्रमिषम्। तै०सं० ५.६.८,१; आप० श्रौ० सू० १७.१३.५; मा०श्रौ०सू० ६.१.७।
पृथिवीम् उपरेण दृंह। तै०सं० १.३.६.१; मै०सं० १.२.१४: २३.१५; ३.९.३: ११७.१६. तुल०- नीचे दृंहस्व पृथिव्याम्।
पृथिवीम् उपरेणादृंहीः (मै०सं०। तै०ब्रा०। का०सं० १९.१३, ०हीत्)। वा०सं० ६.२; मै०सं० ४.१३.८: २१०.१७; का०सं० ३.३; १९.१३; २६.५; शत०ब्रा० ३.७.१.१४; तै०ब्रा० ३.६.१३.१।
पृथिवी मे शरीरे श्रिता, शरीरं हृदये, हृदयं मयि, अहम् अमृते, अमृतं ब्रह्मणि। तै०ब्रा० ३.१०.८.७।
पृथिवीम् ओषधीर् अपः। आप० श्रौ० सू० ४.५.५२।
पृथवीं पितॄन् यज्ञोऽगात् ततो मा द्रविणम् अष्टु ष०वि०ब्रा०१.५.११. देखें- नीचे पृथवीं तृतीयं।
पृथवीं भस्मनापृण (मै०सं०। का०सं० भस्म) स्वाहा। वा०सं० ६.२१; मै०सं० १.२.१४: २४.७; ३.९.४: १२०.३; २६.६; शत०ब्रा० ३.७.१.३२; आप०
श्रौ० सू० ७.२७.४।
पृथवीं भूरिवर्पसम्। अ०वे० १.२.१४. तुल०- पृथवीं हरि०।
पृथवीं मनुष्यांस् तृतीयं यज्ञो गात् मा द्रविणम् अस्टु। शा०श्रौ०सू० ३.२०.४ देखें- नीचे पृथवीं तृतीयं।
पृथवीं मातरं महीम्। तै०ब्रा० २.४.६.८१; आप० श्रौ० सू० २.१०.२११।
पृथवीं मा हिंसीः। वा०सं० १३.८; तै०सं० ४.२.९.१; मै०सं० २.७.१५: ९८.७; २.८.१४: ११७.७; का०सं० ३९.३; शत०ब्रा० ७.४.२.७।
पृथवीं मे यछ। तै०ब्रा० ३.१०.४.३(द्वितीयांश). तुल०- पृथवीं यछ।
पृथिवी योनिः। मै०सं० २.१३.२: १५३.७; तै०आ० (आ०) १०.३५।
पृथिवी वर्धति श्रवः। ऋ०वे० ८.१५.८२; अ०वे० २०.१०६.२२; सा०वे० २.९९६२।
पृथिवी वशा। का०सं० ३९.८; आप० श्रौ० सू० १६.३२.४. देखें- पृथिव्य् असि जन्मना वशा।
पृथिवी वृता साग्निना वृता तया वृतया वृत्र्या यस्माद् भयाद् बिभेमि तद् वारये स्वाहा। आ०गृ०सू० ३.११.१।
पृथिवी शरीरम् (मा०श्रौ०सू० ०रम् असि)। अ०वे० ५.९.७; शा०श्रौ०सू० १०.१७.४; मा०श्रौ०सू० ८.२०. तुल०- पृथवीं च०।
पृथिवी शान्ता। तै०आ० ४.४२.५।
पृथिवी शान्तिः। अ०वे० १९.९.१४; वा०सं० ३६.१७; वा०सं०का०३५.५८; मा०श्रौ०सू० ४.९.२७: १३८.१२; तै०आ० ४.४२.५; मा०श्रौ०सू० ४.३.४१। पृथिवीषदं इत्यादि। देखें- पृथिवीषदं।
पृथिवी सदसि। का०सं० ३४.१४।
पृथिवीसमन्तस्य तेऽग्निर् उपद्रष्टा। बौ०ध०सू० २.८.१४.१२. देखें- अगला।
पृथिवी समा तस्याग्निर् उपद्रष्टा दत्तस्याप्रमादाय। हि०गृ०सू० २.११.४. देखें- पूर्व।
पृथिवी समित्। मै०सं० ४.९.२३: १३६.१०; ४.९.२५: १३७.१४; तै०आ० ४.४१.१,६; आप० श्रौ० सू० १५.२०.२; मा०श्रौ०सू० ४.७.३।
पृथिवी सहदेवता। अ०वे० १२.४.२३४।
पृथिवी सुवर्चा इत्यादि। देखें- पृथ्वी इत्यादि।
पृथिवीस्पृङ् इत्यादि। देखें- पृथिवी०।
पृथिवी होता। मै०सं० १.९.१: १३१.३; तै०आ० ३.२.१; शा०श्रौ०सू० १०.१५.४; मा०श्रौ०सू० ५.२.१४.२।
पृथिव्य् अग्नेः (गो०ब्रा०। वैता०सू० अग्नेः पत्नी)। मै०सं० १.९.२: १३२.४; का०सं० ९.१०; गो०ब्रा० २.२.९; तै०आ० ३.९.१; वैता०सू० १५.३।
पृथिव्य् अन्तरिक्षं द्यौर् वषट् स्वाहा नमः। तै०सं० ७.३.१२.१; का०सं०अश्व० ३.२।
पृथिवीयप्तेजो वायुर् आकाशा (तै०आ० (आ०) पृथिव्य् आपस् तेजो वायुर् आकाशा; महाना० उप० पृथिव्यप्तेजोवाय्वाकाशा) मे शुध्यन्ताम्।
तै०आ० १०.५६.१; तै०आ० (आ०) १०.६६; महाना० उप० २०.२०. प्रतीकः पृथिवी०। बौ०ध०सू० ३.८.१२।
पृथिव्य् असि। वा०सं० १.२; ११.५८; १३.१७; तै०सं० १.१.३.१; ४.१.५.३; २.९.१; मै०सं० १.१.३: २.६; २.७.६: ८०.१४; २.८.१४: ११७.१६; ३.१.७:
८.१९; ४.१.३: ४.१४; का०सं० १.३; १६.५,१६; ३१.२; ३९.३; शत०ब्रा० १.७.१.११; ६.५.२.३; ७.४.२.६; तै०ब्रा० २.७.१५.३; ३.२.३.२; आप० श्रौ० सू० १६.२३.७; २२.२८.१०; मा०श्रौ०सू० १.१.३.१९।
पृथिव्य् असि जन्मना ध्रुवा नाम प्रिया देवानां प्रियेण नाम्ना। मै०सं० १.१.१२: ७.१९. प्रतीकः पृथिव्य् असि जन्मना। मा०श्रौ०सू० १.२.६.१६;ऽ६.२.३. देखें- नीचे घृताच्य् असि ध्रुवा।
पृथिव्य् असि जन्मना वशा। मै०सं० २.१३.१५: १६३.१६. देखें- पृथिवी वशा।
पृथिव्य् अस्य् अप्सु श्रिता, अग्नेः प्रतिष्ठा, त्वयीदम् अन्तः, विश्वं यक्षं विश्वं भूतं विश्वं सुभूतम्. विश्वस्य भर्त्री विश्वस्य जनयित्री। तै०ब्रा०
३.११.१.६।
पृथिव्या अकरं नमः। अ०वे० १२.१.२६४. तुल०- पृथिव्यै चा०।
पृथिव्या अग्नये। पा०गृ०सू० २.१०.४।
पृथिव्या अधि संभव। आ०गृ०सू० २.९.३।
पृथिव्या अधि सानवि। ऋ०वे० ६.४८.५४; ९.६३.२७३; सा०वे० २.१०२४३, १०५०३।
पृथिव्या अध्य् आभरत्। वा०सं० ११.१४,११४; तै०सं० ४.१.१.१४; मै०सं० २.७.१४(द्वितीयांश): ७३.९; ७४.१७; ३.१.१.७:। का०सं० १५.११४; १६.१४; शत०ब्रा० ६.३.१.१३,४१; श्वे०उप० २.१४।
पृथिव्या अध्य् उत्ततम्। अ०वे० २.७.३२।
पृथिव्या अध्य् उत्थितः। तै०ब्रा० ३.७.६.१९२; आप० श्रौ० सू० ४.१२.८२।
पृथिव्या अध्य् उद्भृतम् (अ०वे० १.२४.४२, ०ता)। अ०वे० १.२४.४२; २.३.५२।
पृथिव्या अनु संवतम्। अ०वे० ६.१०५.२४।
पृथिव्या अन्तरिक्षं संतनु। मै०सं० २.१३.३: १५३.१०; का०सं० ३९.८; तै०ब्रा० १.५.७.१; आप० श्रौ० सू० १६.३२.३।
पृथिव्या अमृतं इत्यादि। देखें- पृथिव्याम् इत्यादि।
पृथिव्या अहम् उद् अन्तरिक्षम् आरुहम्। वा०सं० १७.६७१; तै०सं० ४.६.५.११; ५.४.७.१; मै०सं० २.१०.६१: १३८.६; ३.३.९: ४२.१; का०सं० १८.४१;
२१.९; शत०ब्रा० ९.२.३.२६. देखें- पृष्ठात् पृथिव्या अहम्।
पृथिव्या आपृग् अमुया शयन्ते। ऋ०वे० १०.८९.१४४।
पृथिव्या इन्द्र सदनेषु माहिनः। ऋ०वे० १.५६.६२।
पृथिव्याः ककुभिः श्रितम्। तै०ब्रा० ३.३.२.१२; आप० श्रौ० सू० २.५.१२; मा०श्रौ०सू० १.२.५.८२।
पृथिव्याः पुरीषम् अस्य् अप्सो नाम। वा०सं० १४.४१; तै०सं० ४.३.१२.१; मै०सं० २.८.११: १०७.१; का०सं० १७.६१; शत०ब्रा० ८.२.१.७. प्रतीकः
पृथिव्याः पुरीषम् असि। का०सं० २१.२; शत०ब्रा० ८.२.१.१५; आप० श्रौ० सू० १७.३.३।
पृथिव्यां ये च मानवाः। अ०वे० ११.१०.२४।