02 6.2

पाङ्क्‌त्रः (का०सं०अश्व० पाङ्कः) कशो मान्थीलवस्‌ ते पितृणाम्‌। तै०सं० ५.५.१८.१; का०सं०अश्व० ७.८. देखें- आखुः।
पान्तम्‌ छन्दः पुरुषो बभूव। अ०वे० १२.३.१०३।
राजस्याज्‌ जज्ञे यज्ञः। अ०वे १०.१०.२०
पाजस्याय स्वाहा। तै०सं० ७.३.१६.१; का०सं०अश्व० ३.६।
पाजस्वन्तो न वीराः पनस्यवः। ऋ०वे० १०.७७.३३।
पाञ्चजन्यः पुरोहितः। ऋ०वे० ९.६६.२०२; सा०वे० २.८६९२; वा०सं० २६.९२; वा०सं०का०२९.३९२; मै०सं० १.५.१२: ६६.१०; तै०आ० २.५.२२;
आप० श्रौ० सू० ५.१७.२२।
पाञ्चजन्यस्य बहुधा यम्‌ इन्धते। अ०वे० ४.२३.१२. देखें- यं पाञ्च०।
पाञ्चजन्येष्व्‌ अप्य्‌ एध्य्‌ अग्ने। तै०सं० ४.४.७.२; ५.३.११.३।
पाञ्चालः परिवक्रायाम्‌। शत०ब्रा० १३.५.४.७३।
पाञ्चाले राज्ञि सुस्रजि। शत०ब्रा० १३.५.४.१८२. देखें- पुरा याज्ञतुरे।
पाटाम्‌ इन्द्रो व्याश्नात्‌। अ०वे० २.२७.४१।
पाणिना ह्य्‌ अवमर्शतु। तै०आ० १०.१.१३४; महाना० उप० ५.२४।
पाण्यास्यो ब्राह्मणः स्मृतः। शा०गृ०सू० ४.७.५५४।
पात ऋभवो मधुनः सोम्यस्य। ऋ०वे० ४.३५.४४।
पातं सोमन्‌ अश्विना दीद्यग्नी। ऋ०वे० ८.५७(वा० ९).२४।
पातं सोमम्‌ ऋतावृधा। ऋ०वे० १.४७.३२,५४; ३.६२.१८३; ७.६६.१९३; ८.८७.५४; सा०वे० २.१५३।
पातं सोमस्य धृष्णुया। ऋ०वे० १.४६.५३।
पातं गोराव्‌ इवेरिणे। ऋ०वे० ८.८७.१४।
पातं घृतस्य गुह्यानि नाम। शा०श्रौ०सू० २.४.३२. देखें- पाथो इत्यादि तथा वीतं इत्यादि।
पातं च सह्यसो युवं च रभ्यसो नः। ऋ०वे० १.१२०.४३।
पात तिर्यञ्चम्‌ (का०सं० तिरश्चः)। मै०सं० २.६.९: ६९.९; ४.४.३: ५३.१३; का०सं० १५.७. देखें- पात मा इत्यादि। , तथा पातैनं ति०।
पातं न इन्द्रापूषणा। अ०वे० ६.३.११; वै०सू० १६.९. प्रतीकः पातं नः। कौ०सू० ५०.४,१३।
पातं नरा प्रतिभृतस्य मध्वः। ऋ०वे० ७.९१.६४. तुल०- पा इन्द्र।
पातं नो अश्विना दिवा। वा०सं० २०.६२१; मै०सं० ३.११.३१: १४४.५; का०सं० ३८.८१; तै०ब्रा० २.६.१२.३१।
पातं नो द्यावापृथिवी उपस्थे। ऋ०वे० ८.४२.२४; मै०सं० १.२.१३४: २२.११; का०सं० १७.१९४. देखें- पातं मा इत्यादि।
पातं नो रुद्रा (सा०वे० मित्रा) पायुभिः। ऋ०वे० ५.७०.३१; सा०वे० २.३३७१।
पातं नो वृकाद्‌ अघायोः। ऋ०वे० १.१२०.७४।
पात प्रत्यञ्चम्‌ (का०सं० प्रतीचः)। मै०सं० २.६.९: ६९.९; ४.४.३: ५३.१३; का०सं० १५.७; आप० श्रौ० सू० १८.१४.१३; मा०श्रौ०सू० ९.१.३. देखें-
पात मा इत्यादि। , तथा पातैनं प्र०।
पात प्राञ्चम्‌ .(का०सं० प्राचः)। मै०सं० २.६.९: ६९.९; ४.४.३: ५३.१३; का०सं० १५.७; आ० श्रौ० सू० १८.१४.१३; मा०श्रौ०सू० ९.१.३. देखें-
पातैनं प्रा०।
पात माग्नयः। वा०सं० ५.३४; पं०वि०ब्रा० १.४.१५; आप० श्रौ० सू० ५.३.१५; शा०श्रौ०सू० ६.१३.१; वै०सू० १८.८. देखें- अगला।
पात माग्नयो रोद्रिकेणानिकेन। पं०वि०ब्रा० १.४.१५. प्रतीकः पात मा। ला०श्रौ०सू० २.२.२६; ३.८. देखें- पूर्व।
पात मा तिर्यञ्चम्‌। तै०सं० १.८.१२.३; तै०ब्रा० १.७.६.८. देखें- नीचे पात ति०।
पात मा प्रत्यञ्चम्‌। तै०सं० १.८.१२.३; तै०ब्रा० १.७.६.८; आप० श्रौ० सू० १८.१४.१२. देखें- नीचे पात प्र०।
पातम्‌ इन्द्रं सचा सुते। वा०सं० २०.६२४; मै०सं० ३.११.३४: १४४.६; का०सं० ३८.८४; तै०ब्रा० २.६.१२.४४।
पातं मा द्यावापृथिवी अद्याह्नः (कौ०सू० अशुद्ध, अघान्‌ नः)। तै०सं० ३.२.४.४; आप० श्रौ० सू० १२.२०.९; कौ०सू० १३७.४१. तुल०- मा मा
द्यावा०।
पातं मा द्यावापृथिवी उपस्थे। आप० श्रौ० सू० १०.३१.६४; २४.१३.२. देखें- पातं नो इत्यादि।
पातवे चम्वोः सुतम्‌। ऋ०वे० ६.५७.२२।
पातानूचः देखें- पातावञ्चम्‌।
पातां नो देवाश्विना शुभस्पती। अ०वे० ६.३.३१।
पातां नो द्यावापृथिवी अभिष्टये। अ०वे० ६.३.२१।
पातान्वञ्चम्‌ (का०सं० ०नूचः)। मै०सं० २.६.९: ६९.१०; ४.४.३: ५३.१३; का०सं० १५.७. देखें- अन्वञ्चं मा।
पाताम्‌ अवद्याद्‌ दुरिताद्‌ अभीके। ऋ०वे० १.१८५.१०३।
पाता वृत्रहा सुतम्‌। ऋ०वे० ८.२.२६१; सा०वे० २.१००९१।
पाता सुतम्‌ इन्द्रो अस्तु सोमम्‌। ऋ०वे० ६.२३.३१; ४४.१५१. प्रतीकः पाता सुतम्‌ इन्द्रो अस्तु सोमं हन्ता वृत्रम्‌ (ऋ०वे० ६.४४.१५)। आप० श्रौ०
सू० ६.४.१०; शा०श्रौ०सू० ९.८.३।
पाता सोमानाम्‌ असि। ऋ०वे० ८.९३.३३२; सा०वे० २.११४२२।
पाति देवानां जनिमान्य्‌ अद्‌भुतः। ऋ०वे० ९.८३.४२।
पाति देवानाम्‌ उपमादम्‌ ऋष्वः। ऋ०वे० ३.५.५४; आ०सं० ३.१३४।
पाति नाभा सप्तशीर्षाणम्‌ अग्निः। ऋ०वे० ३.५.५०; आ०सं० ३.१३३।
पाति प्रियं रिपो (ऋ०वे० ४.५.८४, रुपो) अग्रं पतिदं वेः। ऋ०वे० ३.५.५१; ४.५.८४. देखें- पात्य्‌ अग्निर्‌।
पाति यह्वश्‌ चरणं सूर्यस्य। ऋ०वे० ३.५.५२; आ०सं० ३.१३२।
पातु ग्रावा पातु सोमो नो अंहसः। अ०वे० ६.३.२२।
पातु नो देवी (टीका-, देवो) सुभगा सरस्वती। अ०वे० ६.३.२३।
पातु नो विष्णुर्‌ उत द्यौः। अ०वे० ६.३.१४।
पातैनं तिर्यञ्चम्‌। वा०सं० १०.८; शत०ब्रा० ५.३.५.३०. देखें- नीचे पात ति०।
पातैनं प्रत्यञ्चम्‌। वा०सं० १०.८; शत०ब्रा० ५.३.५.३०. देखें- नीचे पात प्रत्य०।
पातैनं प्राञ्चम्‌। वा०सं० १०.८; शत०ब्रा० ५.३.५.३०. देखें- पात प्रा०।
पातोदञ्चम्‌। आप० श्रौ० सू० १८.१४.१३. देखें- अगला।
पातोर्ध्वम्‌। मै०सं० २.६.९: ६९.१०; ४.४.३: ५३.१४. देखें- पूर्व।
पात्नीवतश्‌ च मे हारियोजनश्‌ च मे (वा०सं० मे यज्ञेन कल्पन्ताम्‌)। वा०सं० १८.२०; तै०सं० ४.७.७.२; मै०सं० २.११.५: १४३.७; का०सं०
१८.११।
पात्‌ पतिर्‌ जन्याद्‌ अंहसो नो मित्रः। ऋ०वे० ४.५५.५३।
पात्य्‌ अग्निर्‌ विपो अग्रं पदं वेः। आ०सं० ३.१३१. देखें- पाति प्रियं।
पात्र आसिक्ताः पर्य्‌ अग्निर्‌ इन्धाम्‌। अ०वे० १२.३.२५४।
पात्रस्येव हरिवो मत्सरो मदः। ऋ०वे० १.१७५.१२; सा०वे० २.७८२२।
पात्रा भिन्दाना न्यर्थान्य्‌ आयन्‌। ऋ०वे० ६.२७.६४।
पात्रेव भिन्दन्‌ सत एति (अ०वे० एतु) रक्षषः। ऋ०वे० ७.१०४.२१४; अ०वे० ८.४.२१४; नि० ३.२०।
पात्रेषु पिबतो जनान्‌। वा०सं० १६.६२२; तै०सं० ४.५.११.१२; मै०सं० २.९.९२: १२९.५; का०सं० १७.१६२।
पात्व्‌ अग्निः शिवा ये अस्य पायवः। अ०वे० ६.३.२४।
पाथना शंसात्‌ तनयस्य पुष्टिषु। ऋ०वे० १.१६६.८४।
पाथ नेथा च मर्त्यम्‌ अति द्विषः। ऋ०वे० १०.१२६.२४।
पाथः सुमेकं स्वधितिर्‌ वनन्वति। ऋ०वे० १०.९२.१५४।
पाथा दिवो विमहसः। ऋ०वे० १.८६.१२; अ०वे० २०.१.२२; वा०सं० ८.३१२; तै०सं० ४.२.११.२२; शत०ब्रा० ४.५.२.१७२।
पाथो घृतस्य गुह्यस्य (मै०सं०। का०सं० गुह्यानि) नाम। अ०वे० ७.२९.१२; मै०सं० ४.१०.१२: १४२.५; का०सं० ४.१६२. देखें- नीचे पातं इत्यादि।
पाथो देवेभ्यः सृज। ऋ०वे० १.१८८.१०२।
पाथो न पायुं जनसि उभे अनु। ऋ०वे० २.२.४४।
पाथो हि ष्मा वृषणाव्‌ अन्तिदेवम्‌। ऋ०वे० १.१८०.७४।
पादं षड्ढोतुर्‌ न किला विवित्से। तै०आ० ३.११.५४।
पादयोः प्रतिष्ठा। अ०वे० १९.६०.२; वै०सू० ३.१४; मा०श्रौ०सू० ५.२.१५.२०।
पादयोर्‌ विकिरान्‌ घोरान्‌। सा०मं०ब्रा० २.५.५३।
पादवते स्वाहा। । का०सं०अश्व० ५.३. देखें- पद्वते।
पादस्येहाभवत्‌ इत्यादि। देखें- पादो ऽस्येहाभवत्‌।
पादाभ्यां ते जानुभ्याम्‌। अ०वे० ९.८.२११।
पादाव्‌ इव प्रहरन्न्‌ अन्यम्‌-अन्यम्‌। ऋ०वे० ६.४७.१५३।
पाद्‌ इत्‌ तं शक्रो अंहसः। ऋ०वे० ८.३१.२३।
पादेव गाधं तरते विदाथः। ऋ०वे० १०.१०६.९२।
पादेव नो नयतं वस्यो अछ। ऋ०वे० २.३९.५४।
पादो स्य विश्वा (आ०सं०। छा०उप० सर्वा) भूतानि। ऋ०वे० १०.९०.३३;
। अ०वे० १९.६.३३; आ०सं० ४.५३; वा०सं० ३१.३३; तै०आ० ३.१२.२३; छा०उप० ३.१२.६३।
पादो ऽस्येहाभवत्‌ (अ०वे० पादस्येहा०) पुनः। ऋ०वे० १०.९०.४२; अ०वे० .१९.६.२२; आ०सं० ४.४२; वा०सं० ३१.४२; तै०आ० ३.१२.२२।
पाद्यम्‌ (हि०गृ०सू० पाद्यं भोः)। कौ०सू० ९०.८; हि०गृ०सू० १.१२.१८. देखें- आपः पाद्याः।
पान्तम्‌ आ पुरुस्पृहम्‌। ऋ०वे० ९.६५.२८म् ३०३; सा०वे० १.४९८३; २.४८७३ ४८९३।
पान्तम्‌ आ वो अन्धसः। ऋ०वे० ८.९२.११; सा०वे० १.१५५१; २.६३१; ऐ०ब्रा० ४.६.१; पं०वि०ब्रा० ९.१.६; २.१; आप० श्रौ० सू० ६.४.१०;
शा०श्रौ०सू० ९.७.१. तुल०- बृहदा० ६.१०७।
पान्ति मर्त्यं रिषः। ऋ०वे० १.४१.२२; ५.५२.४४; ६७.३४।
पान्ति मित्रावरुणाव्‌ अवद्यात्‌। ऋ०वे० १.१६७.८१।
पान्तु मां पथि देवताः। बौ०ध०सू० ३.२.८४।
पान्तो दक्षसाधनम्‌। ऋ०वे० ९.९८.८२।
पाप आत्मपराजितः। अ०वे० ५.१८.२२।
पापं सशिरस्को भ्युपेत्य। नि० १४.३४४।
पापकं च चरणेभ्यः। ऋ०वे० के खिल० ९.६७.१०३।
पापकृत्वानम्‌ आगमम्‌। अ०वे० १९.३५.३२।
पापक्षुदपमृत्यवः। ऋ०वे० के खिल० ५.८७.२९२।
पापं कर्म मया कृतम्‌। ऐ०ब्रा० ७.१७.४२; शा०श्रौ०सू० १५.२४२।
पापं जीवन्ति सर्वदा। अ०वे० १२.२.५०४।
पापम्‌ आर्छत्व्‌ अपकामस्य कर्ता। अ०वे० २.१२.५४।
पापम्‌ आहुर्‌ यः स्वसारं निगछात्‌। ऋ०वे० १०.१०.१२२; अ०वे० १८.१.१४२।
पापलोकान्‌ परावतः। अ०वे० १२.५.६४२।
पापात्‌ (का०श्रौ०सू० पापः) स्वप्न्याद्‌ (का०श्रौ०सू० ०प्नाद्‌) अभूत्याः (का०श्रौ०सू० ०यै)। अ०वे० ७.१००.१२; का०श्रौ०सू० २५.११.२०२।
पापान्‌ निर्घ्नन्ति सर्वदा। तै०आ० १.८.६२।
पापा भद्रम्‌ उपजीवन्ति पज्राः। ऋ०वे० १.१९०.५२।
पापाय वा भद्राय वा। अ०वे० १३.४.४२१।
पापासः सन्तो अनृता असत्याः। ऋ०वे० ४.५.५३।
पापाः संयन्ति सर्वदा। तै०आ० १.८.५२।
पापेभ्यश्‌ च प्रतिग्रहः (ऋ० खि० ०हात्‌)। ऋ० खि० ९.६७.१२३; तै०आ० १०.१.१२४; महाना० उप० ४.११४; बौ०ध०सू० २.५.८.३४।
पापो निषद्वरो जनः। ऐ०ब्रा० ७.१५.१३; शा०श्रौ०सू० १५.१९३।
पाप्मना कृतं पाप्मा करोति पाप्मन एवेदं सर्वं यो मा कारयति तस्मै स्वाहा। बौ०ध०सू० ३.४.२।
पाप्मने क्लीबम्‌। वा०सं० ३०.५; तै०ब्रा० ३.४.१.१।
पाप्मने सैलगम्‌। वा०सं० ३०.१८. देखें- पिशाचेभ्यः सै०।
पाप्मन्‌ धेह्य्‌ अविह्रुतम्‌। अ०वे० ६.२६.१४।
पाप्मानं तेऽपहन्मः। का०श्रौ०सू० १५.७.६. तुल०- पाप्मानं मे, पाप्मा मे, तथा हतो मे पाप्मा।
पाप्मानम्‌ उत वा अघन्‌ (हि०गृ०सू०। आ०मं०पा० वाघम्‌)। सा०मं०ब्रा० १.१.१४२; हि०गृ०सू० १.१९.७२; आ०मं०पा० १.४.११२. देखें- आद्‌ रोदम्‌।
पाप्मानं म उद्‌ वृङ्‌धि। कौ०ब्रा०उप० २.७।
पाप्मानं मेऽप जहि। कौ०सू० ९२.१९. तुल०- नीचे पाप्मानं ते।
पाप्मानं मे वृङ्‌धि। कौ०ब्रा०उप० २.७।
पाप्मानं मे वृश्च। शा०श्रौ०सू० २.७.१८; ४.८.३. देखें- वृच्च मे पाप्मानम्‌।
पाप्मानं मे सं वृङ्‌धि। कौ०ब्रा०उप० २.७।
पाप्मानं मे हत। मा०श्रौ०सू० १.९.२०. तुल०- नीचे पाप्मानं ते।
पाप्मानो नाम देवताः। अ०वे० ११.८.१९२।
पाप्मा मे हत। आ०गृ०सू० १.२४.३१. तुल०- नीचे पाप्मानं ते।
पाप्मा हतो न सोमः। वा०सं० ६.३५; शत०ब्रा० ३.९.४.१८।
पाम्ना भ्रातृव्येण सह। अ०वे० ५.२२.१२३।
पाप्यवे स्वाहा। वा०सं० ३९.१०।
पायसं मधुसर्पिर्भ्याम्‌। मा०ध०शा० ३.२७४३।
पायसेन समाचरेत्‌। वि०स्मृ० ७८.५३२।
पायुं ते मा हिंसिषम्‌। का०सं० ३.६. देखें- पायुम्‌ अस्य।
पायुं ते शुन्धामि। वा०सं० ६.१४; शत०ब्रा० ३.८.२.६।
पायुं (जाँचें शुन्धस्व देवयज्यायै)। कौ०सू० ४४.२७।
पायुम्‌ अस्य मा हिंसीः। मै०सं० १.२.१६: २६.११. देखें- पायुं ते मा।
पायुर्‌ मेऽपचितिर्‌ भसत्‌। वा०सं० २०.९२; मै०सं० ३.११.८२: १५२.७; तै०ब्रा० २.६.५.५२।
पायुस्‌ त आ प्यायताम्‌। तै०सं० १.३.९.१।
पार इक्षवोऽवार्येभ्यः पक्ष्मभ्यः स्वाहा। तै०सं० ७.३.१६.१; का०सं०अश्व० ३.६. देखें- पार्याणि।
पारं नयथ मर्त्यम्‌। ऋ०वे० ८.१९.३४२।
पारं नो अस्य विष्पितस्य पर्षन्‌। ऋ०वे० ७.६०.७४; नि० ६.२०।
पारया ण स्वस्तये। आप० श्रौ० सू० १२.१९.२३।
पारया तुर्वशं यदुं स्वस्ति। ऋ०वे० १.१७४.९४।
पारयामि त्वा रजसः। अ०वे० ८.२.९२।
पाराय मार्गारम्‌। वा०सं० ३०.१६. देखें- पार्याय।
पारावतं यत्‌ पुरुसंभृतं वसु। ऋ०वे० ८.१००.६३।
पारावतघ्नीम्‌ (तै०ब्रा० पारावदघ्नीम्‌) अवसे सुवृक्तिभिः। ऋ०वे० ६.६१.२३; मै०सं० ४.१४.७३: २२६.१०; का०सं० ४.१६३; तै०ब्रा० २.८.२.८३; नि०
२.२४३।
पारावतस्य रातिषु। ऋ०वे० ८.३४.१८१।
पारिक्षिता यजमानाः। शत०ब्रा० १३.५.४.३१; शा०श्रौ०सू० १६.९.७१।
पार्जन्या नभोरूपाः। तै०सं० ५.६.१९.१; का०सं०अश्व० ९.९. देखें- नभोरूपाः।
पार्थिवम्‌ असि। मा०श्रौ०सू० १.२.१.९; मा०गृ०सू० २.१५.५।
पार्थिवस्य जगतस्‌ त्वेषसंदृक्‌। ऋ०वे० ६.२२.९२; अ०वे० २०.३६.९२।
पार्थिवस्य रसे देवाः। अ०वे० २.२९.११. प्रतीकः पार्थिवस्य। कौ०सू० २७.९; ५४.१८।
पार्थिवस्यैक इद्‌ वशी। का०सं० ३८.१२२; आप० श्रौ० सू० १६.६.४२; मा०श्रौ०सू० ६.१.२२।
पार्थिवा दिव्याः पशवः। अ०वे० ११.५.२११; ६.८१।
पार्याणि पक्ष्माण्य्‌ अवार्या इक्षवः। वा०सं० २५.१; मै०सं० ३.१५.१: १७८.१. देखें- पार इक्षवो।
पार्याय कैवर्तम्‌। तै०ब्रा० ३.४.१.१२. देखें- पाराय।
पार्श्वतः श्रोणितः शितामतः। नि० ४.३. होता यक्षद्‌ अश्विनो छागस्य, का खण्ड र्व्‌।
पार्श्वयोर्‌ उत्‌ तु तान्‌ अधि। सा०मं०ब्रा० २.५.३२।
पार्श्वाभ्यां स्वाहा। तै०सं० ७.३.१६.१; का०सं०अश्व० ३.६।
पार्श्वे आस्ताम्‌ अनुमत्याः। अ०वे० ९.४.१२१।
पार्श्वे समुद्रो कुक्षी। अ०वे० ९.५.२०४।
पार्षद्वाणः प्रस्कण्वं सम्‌ असादयत्‌। ऋ०वे० ८.५१ (भाग०- ३).२१।
पार्ष्णिभ्यां प्रपदाभ्याम्‌। ऋ०वे० १०.१६३.४२; अ०वे० २.३३.५२; २०.९६.२०२. देखें- जङ्‌घाभ्यां प्र०।
पाष्ण्या प्रपदेन च। अ०वे० ६.४२.३२।
पाष्ण्या (तै०सं० ०निया) वा कशया वा तुतोद। ऋ०वे० १.१६२.१७२; वा०सं० २५.४०२; तै०सं० ४.६.९.२२; का०सं०अश्व० ६.५२।
पाष्ण्योः प्रपदोश्‌ च यत्‌। अ०वे० ६.२४.२२।
पार्ष्ण्‌योर्‌ उत्‌ तु तान्‌ अधि। सा०मं०ब्रा० २.५.५२।
पालवाय स्वाहा। । का०सं०अश्व० ३.८. देखें- पाकलाय।
पालाग्लि हये-हये पालागलि। शत०ब्रा० १३.५.२.८।
पावक आ चितयन्त्या कृपा। तै०सं० ४.६.१.२१. देखें- पावकया यश्‌।
पावकं कृष्णवर्तनिं विहायसम्‌। ऋ०वे० ८.२३.१९३।
पावकम्‌ ऋष्वं सख्याय शंभूवम्‌। ऋ०वे० १०.३६.७२।
पावकया जुह्वा वह्निर्‌ आसा। ऋ०वे० ६.११.२३।
पावकया यश्‌ चितयन्त्या कृपा। ऋ०वे० ६.१५.५१; वा०सं० १७.१०१; मै०सं० २.१०.११: १३१.१५; का०सं० १७.१७१; शत०ब्रा० ९.१.२.३०. देखें-
पावक आ।
पावकवर्चाः शुक्रवर्चाः। ऋ०वे० १०.१४०.२१; सा०वे० २.११६७१; वा०सं० १२.१०७१; तै०सं० ४.२.७.३१; मै०सं० २.७.१४१: ९५.१४; का०सं० १६.१४१;
शत०ब्रा० ७.३.१.३०।
पावकवर्णाः शुचयो विपश्चितः। ऋ०वे० ८.३.३३; अ०वे० २०.१०४.१३; सा०वे० १.२५०३; २.९५७३; वा०सं० ३३.८१३।
पावकशोचे तव हि क्षयं परि। ऋ०वे० ३.२.६१; ऐ०ब्रा० १.२२.९; आ० श्रौ० सू० ४.७.४।
पवकशोचे वेष्‌ ट्‌वं हि यज्वा। ऋ०वे० ६.१५.१४२; तै०सं० ४.३.१३.४२; मै०सं० ४.१०.१२: १४१.४; तै०ब्रा० ३.५.७.६२; ६.१२.२२।
पावका नः सरस्वती। ऋ०वे० १.३.१०१; सा०वे० १.१८९१; वा०सं० २०.८४१; मै०सं० ४.१०.११: १४२.७; ४.१०.३: १५०.१; ४.११.२: १६६.२;
का०सं० ४.१६१; तै०ब्रा० २.४.३.११; ऐ०आ० १.१.४.१५१; आ०श्रौ०सू० २.८.३; शा०श्रौ०सू० २.४.४; ७.१०.१५; मा०श्रौ०सू० ५.१.६.२६;य् ७.२.६; नि०
११.२६१. प्रतीकः पावका नः। का०सं० ११.१३; २०.१५; का०श्रौ०सू० ९.८.१७।
पावकाय विद्महे। महाना० उप० ३.६१।
पावकासः पुरुस्पृहः। ऋ०वे० १.१४२.६१।
पावकासः शुचयः सूर्या इव। ऋ०वे० १.६४.२३।
पावकेभिर्‌ विश्वमिन्वेभिर्‌ आयुभिः। ऋ०वे० ५.६०.८३।
पावको अस्मभ्यं शिवो भव। वा०सं० १७.४३,५३,७४,११४,१५४; ३६.२०४; तै०सं० ४.६.१.१३ (द्वितीयांश),३४ (द्वितीयांश), ५४; ५.४.४.५; मै०सं०
२.१०.१३; (द्वितीयांश): १३१.६,८; २.१०.१४ (तृतीयांश): १३१.१३; १३२.२,१४; ३.३.६: ३९.४; का०सं० १७.१७३; (द्वितीयांश), १७४(तृतीयांश); शत०ब्रा० ९.१.२.२५३, २६३, २८४; २.१.२, १७; आ० श्रौ० सू० २.१२.२४ (द्वितीयांश)।
पावको यद्‌ वनस्पतीन्‌। ऋ०वे० ५.७.४३; का०सं० ३५.१४३; आप० श्रौ० सू० १४.२९.३३।
पावमानां पितृं ब्रह्म। ऋ० खि० ९.६७.१८१,१९१।
पावमानं पितॄन्‌ देवान्‌। ऋ० खि० ९.६७.१७१।
पावमानस्य त्वा स्तोमेन गायत्रस्य वर्तन्योपांशोस्‌ त्वा वीर्येणोत्‌ सृजे। मै०सं० २.३.४: ३१.५; २.३.५: ३२.२१. प्रतीकः पावमानस्य। मा०श्रौ०सू०
५.२.२.६. देखें- पावमानेन।
पावमानाः पावमान्यः तथा पावमान्याः। गृ०ध०सू० .१९.१२; २०.१२; वि०स्मृ० ५६.८; वा०ध०सू० २२.९; २८.११; बौ०ध०सू० २.४.७.२; १०.१७.३७;
४.३.८; ७.५; मा०ध०शा० ५.८६; ल०हा०सं० ४.३०; वृ०हा०सं० २.११८; ५.३३४,४३७,५०२; ६.७१, ३७८, ४००, ४१२; ७.२५२,२८३; संव०स्मृ० २२४; बृ०पा०सं० ५.२५०; ल०अ०सं० २.४; ३.११; वृ०अ०सं० २.४; ३.११; ऋ०वि० १३.५; २.३५.७; ३.४.१; ४.२५.१. ऋ०वे० ९.१.१. का निर्देशन देखें-
स्वादिष्ठया।
पावमान्यः (जाँचें तृप्यन्तु)। शा०गृ०सू० ४.१०.३. देखें- पावमान्यः (जाँचें तृप्यन्तु)।
पावमानीः पुनन्तु नः (मा०गृ०सू० त्वा)। सा०वे० २.६५२४; मा०श्रौ०सू० २.१४.२६ (द्वितीयांश). देखें- पावमान्यः पु०।
पावमानीर्‌ अध्येति। तै०ब्रा० १.४.८.४१. देखें- पावमानीर्‌ यो, तथा यः पावमानीर्‌।
पावमानीर्‌ ऋचोऽब्रवीत्‌। ऋ० खि० ९.६७.६४।
पावमानीर्‌ (सा०वे० दधन्तु) नः। ऋ० खि० ९.६७.२१; सा०वे० २.६५११; तै०ब्रा० १.४.८.५१।
पावमानीर्‌ यो अध्येति। ऋ०वे० ९.६७.३२१; सा०वे० २.६४९१; तै०ब्रा० १.४.८.४१; देखें- नीचे पावमानीर्‌ अध्य०।
पावमानीः शतानि षट्‌। ऋ० खि० ९.६७.२०२।
पावमानीः स्वस्त्ययनीः। ऋ० खि० ९.६७.११, १६१; सा०वे० २.६५०१,६५३१; तै०ब्रा० १.४.८.४१,५१।
पावमानेन त्वा स्तोमेन गायत्रस्य (का०सं० गायत्र्या) वर्तन्योपांशोर्‌ वीर्येण देवस्‌ त्वा सवितोत्‌ सृजतु जीवातवे जीवनस्यायै (का०सं०
वीर्येणोद्धराम्य्‌ असौ)। तै०सं० २.३.१०.२; का०सं० ११.७. प्रतीकः पावमानेन त्वा स्तोमेन। तै०सं० २.३.११.१; का०सं० ११.८; आप० श्रौ० सू० १७.२४.६. देखें- पावमानस्या।
पावमान्यः (जाँचें तृप्यन्तु)। आ०गृ०सू० ३.४.२. देखें- पावमानाः (जाँचें तृप्यन्तु)।
पावमान्यः पुनन्तु मा (पा०ध०सं० ते)। ऋ० खि० ९.६७.४४; तै०ब्रा० १.४.८.६४; पा०ध०सं० १.२८०४. देखें- पावमानीः पु०।
पावी कन्या चित्रायुः। ऋ०वे० ६.४९.७१; तै०सं० ४.१.११.२१; मै०सं० ४.१४.३१: २१९.३; का०सं० १७.१८१; आप० श्रौ० सू० २.८.३; ३.७.६;
५.२०.६. प्रतीकः पावीरवी कन्या। शा०श्रौ०सू० ६.१०.२; पावीरवी। तै०ब्रा० २.८.२.८. तुल०- बृहदा० ५.११६।
पावीरवी तन्यतुर्‌ इकपाद्‌ अजः। ऋ०वे० १०.६५.१३१; नि० १२.३०१।
पाशं यज्ञपतेर्‌ अधि। का०सं० ३०.८४,९४।
पाशं ग्रीवास्व्‌ अविचृत्यम्‌ (मै०सं०। का०सं० ०चर्त्यम्‌)। वा०सं० १२.६५२; मै०सं० २.७.१२२: ९१.२; का०सं० १६.१२२; शत०ब्रा० ७.२.१.१५.
देखें- दाम ग्रीवास्व्‌।
पाशद्युम्नस्य वायतस्य सोमात्‌। ऋ०वे० ७.३३.२३।
पाशपाणये स्वाहा। ष० वि० ब्रा० ५.५; अ०दब्रा० ५।
पाशा आदित्या रिपवे विचृत्ताः। ऋ०वे० २.२७.१६२।
पाशात्‌ पशुं प्रमुञ्चत। तै०ब्रा० ३.१.४.४३; मै०सं० १.२.१५३: २६.१।
पाशेभ्यो मुञ्च। अ०वे० १९.४४.४४; कौ०सू० ४७.१६४।
पाशे स बद्धो दुरिते नि युज्यताम्‌। अ०वे० २.१२.२३ प्रतीकः पाशे सः। कौ०सू० ४७.४९।
पाचो ग्रन्थिश्‌ च यः कृतः। अ०वे० ९.३.२२।
पाहि क्षेम उत योगे वरं नः। ऋ०वे० ७.५४.३३; पा०गृ०सू० ३.४.७३; मा०गृ०सू० २.११.१९३ देखें- आवः क्षेम।
पाहि गायान्धसो (सा०वे० गा अन्ध०) मदे। ऋ०वे० ८.३३.४१; सा०वे० १.२८९१।
पाहि गीर्भिश्‌ चतसृभिर्‌ वसो स्वाहा। तै०आ० १०.५.१४. देखें- अगला।
पाहि गीर्भिस्‌ तिसृभिर्‌ ऊर्जां पते। ऋ०वे० ८.६०.९३; सा०वे० १.३६३;२.८९४३; वा०सं० २७.४३३; कौ०सू० १०८.२३ देखें- पूर्व।
पाहि गृणतः शूर कारान्‌। ऋ०वे० ५.३३.७२।
पाहि चतसृभिर्‌ वसो। ऋ०वे० ८.६०.९४; सा०वे० १.३६४; २.८९४४; वा०सं० २७.४३४; कौ०सू० १०८.२४।
पाहि दुरद्मन्यै (का०सं० ०न्याः)। वा०सं० २.२०; तै०सं० १.१.१३.३; का०सं० १.१२; शत०ब्रा० १.९.२.२०; तै०ब्रा० ३.३.९.९।
पाहि दुरिष्ट्‌यै (का०सं० ०ष्ट्‌याः)। वा०सं० २.२०; तै०सं०; तै०सं० १.१.१३.३; का०सं० १.१२; शत०ब्रा० १.९.२; तै०ब्रा० ३.३.९.९।
पाहि दुश्चरितात्‌। तै०सं० १.१.१३.३; तै०ब्रा० ३.३.९.९।
पाहि द्विषः पाहि रिषः पाह्य्‌ अदेव्या अभिशस्त्याः। का०सं० ३७.१५,१६।
पाहि धूर्तेर्‌ अररुषो अघायोः। ऋ०वे० ७.१.१३२. तुल०- अगला।
पाहि धूर्तेर्‌ अराव्णः। ऋ०वे० १.३६.१५२. तुल०- पूर्व।
पाहि न इन्द्र सुष्टुत स्रिधः। ऋ०वे० १.१२९.१११. प्रतीकः पाहि न इन्द्र। शा०श्रौ०सू० १०.७.११।
पाहि न उत द्वितीयया। कौ०सू० १०८.२२. देखें- पाह्य्‌ उत।
पाहि नक्तं सरस्वती। वा०सं० २०.६२२; मै०सं० ३.११.३२: १४४.५; का०सं० ३८.८२; तै०ब्रा० २२.६.१२.३२।
पाहि नः शर्म वीरवत्‌। ऋ०वे० ९.६४.१८३।
पाहि नो अग्न एकया। ऋ०वे० ८.६०.९१; सा०वे० १.३६१; २.८९४१; वा०सं० २७.४३१; पं०वि०ब्रा० ८.८.२२; तै०आ० १०.५.११; शा०श्रौ०सू०
१४.५४.१; कौ०सू० १०८.२१।
पाहि नो अग्न एनसे (शा०गृ०सू० एधसे) स्वाहा। तै०आ० १०.५.१; महाना० उप० ७.४; शा०गृ०सू० ५.१.८।
पाहि नो अग्ने पायुभिर्‌ अजस्रैः। ऋ०वे० १.१८९.४१; आप० श्रौ० सू० २.१०.४; ३.७.५।
पाहि नो अग्ने रक्षसः (ऋ०वे० ७.१.१३१, रक्षसो अजुष्टात्‌)। ऋ०वे० १.३६.१५१; ७.१.१३१; शा०श्रौ०सू० १४.५४.१।
पाहि नो दिद्युतः पतन्त्याः। ऋ०वे० १०.१५८.२३
पाहि नो दूराद्‌ आराद्‌ अभिष्टिभिः। ऋ०वे० १.१२९.९६।
पाहि नो मन्यो तपसा सजोषाः (तै०ब्रा० श्रमेण)। ऋ०वे० १०.८३.२४; अ०वे० ४.३२.२४; तै०ब्रा० २.४.१.११४. देखें- अवा नो मन्यो।
पाहि नो विश्ववेदसो स्वाहा। तै०आ० १०.५.१; महाना० उप० ७.४; शा०गृ०सू० ५.१.८।
पाहि पश्चाताद्‌ उत वा पुरस्तात्‌। ऋ०वे० ८.४८.१५४।
पाहि प्रसित्यै (का०सं० ०त्याः)। वा०सं० २.२०; तै०सं० १.१.१३.३; का०सं० १.१२; शत०ब्रा० १.९.२.२०; तै०ब्रा० ३.३.९.९।
पाहि मा। तै०सं० १.२.२.२।
पाहि मां यज्ञन्यम्‌ (तै०सं०। तै०ब्रा० ०ज्ञनियम्‌)। वा०सं० २.६; तै०सं० १.१.११.२; मै०सं० १.१.१२: ८.४; ४.१.१३: १८.१०; का०सं० १.११; शत०ब्रा० १.३.४.१६; तै०ब्रा० ३.३.६.११; शा०श्रौ०सू० ४.८.३. प्रतीकः पाहि माम्‌। का०श्रौ०सू० २.८.२०।
पाहि माग्ने दुश्चरितात्‌। तै०सं० १.१.१२.११; का०सं० १.१२; ३१.११; तै०ब्रा० ३.३.७.९१; आप० श्रौ० सू० २.१४.१०१; मा०श्रौ०सू० १.३.१.१८१. देखें- परि माग्ने।
पाहि मा दिद्योः (तै०सं०। तै०ब्रा० माद्य दिवः)। वा०सं० २.२०; तै०सं० १.१.१३.३; शत०ब्रा० १.९.२.२०; तै०ब्रा० ३.३.९.९।
पाहि यज्ञपतिम्‌। वा०सं० २.६; ७.२०; तै०सं० १.१.११.२; मै०सं० १.१.१२: ८.४; ४.१.१३: १८.१०; का०सं० १.११; शत०ब्रा० १.३.४.१६; ४.२.२.१०;
तै०ब्रा० ३.३.६.११; शा०श्रौ०सू० ४.८.३।
पाहि यज्ञम्‌। वा०स० २.६.; ७.२०; तै०सं० १.१.११.२; मै०सं० १.१.१२: ८.३; १.१३: १८.१० का० सं० १.११; शत०ब्रा० १.३.४.१६; ४.२.२.१०;
तै०ब्रा० ३.३.६.११ शा०श्रौ०सू० ४.८.३
पाहि रीषत उत वा जिघांसतः। ऋ०वे० १.३६.१५३।
पाहि वज्रिवो दुरिताद्‌ अभीके। ऋ०वे० १.१२१.१४२।
पाहि विश्वस्माद्‌ रक्षसो अराव्णः। ऋ०वे० ८.६०.१०१; सा०वे० २.८९५१।
पाहि विश्वस्या अरातेः। ऋ०वे० ८.७१.१२; सा०वे० १.६२।
पाहि शग्धि स्वस्तये। ऋ०वे० ५.१७.५४।
पाहि सदम्‌ इद्‌ विश्वायुः। ऋ०वे० १.२७.३३; सा०वे० २.९८६३।
पाह्य्‌ उत (सा०वे० ऊ३त) द्वितीयया। ऋ०वे० ८.६०.९२; सा०वे० १.३६२; २.८९४२; वा०सं० २७.४३२; तै०आ० १०.५.१२. देखें- पाहि न उत।
पाह्य्‌ ऊर्जं तृतीयया। तै०आ० १०.५.१३।
पिंश दर्भ सपत्नान्‌ मे। अ०वे० १९.२८.९१।
पिंश मे द्विषतो मणे। अ०वे० १९.२८.९४।
पिंश मे पृतनायतः। अ०वे० १९.२८.९२।
पिंश मे सर्वान्‌ दुर्हार्दः। अ०वे० १९.२८.९३।
पिंषन्ति तथैवेति। अ०वे० २०.१३६.७४।
पिकः (का०सं०अश्व० पिगः) क्ष्‌विङ्का नीलशीर्ष्णी तेऽर्यम्णे (का०सं०अश्व० ०णः)। तै०सं० ५.५.१५.१; का०सं०अश्व० ७.५।
पिङ्ग रक्ष जायमानम्‌। अ०वे० ८.६.२५१।
पिङ्गलं हरितं लोहितं च। शत०ब्रा० १४.७.२.१२२; बृह०उप० ४.४.१२२।
पिङ्गलां पद्ममालिनीम्‌। ऋ० खि० ५.८७.१४२।
पिङ्गलाय स्वाहा। शा०गृ०सू० ४.१६.२।
पिङ्गस्‌ तम्‌ उग्रधन्वा। अ०वे० ८.६.१८३।
पिङ्गाक्ष लोहितग्रीव। ऋ० खि० १०.१४२.४१।
पिङ्गा परि चनिष्कदत्‌। ऋ०वे० ८.६९.९३; अ०वे० २०.९२.६३।
पिण्ढि दर्भ मे सपत्नान्‌। अ०वे० १९.२९.६१।
पिण्ढि मे द्विषतो मणे। अ०वे० १९.२९.६४।
पिण्ढि मे पृतनायतः। अ०वे० १९.२९.६२।
पिण्ढि मे सर्वान्‌ दुर्हार्दः। अ०वे० १९.२९.६३।
पितर आयुष्मन्तस्‌ ते स्वधयायुष्मन्तः (पा०गृ०सू० स्वधाभिर्‌ आयुष्‌०)। तै०सं० २.३.१०.३; पा०गृ०सू० १.१६.६।
पितरो इषवः। अ०वे० ३.२७.२।
पितरः परे ते मावन्तु। अ०वे० ५.२४.१५।
पितरः पितामहाः परेऽवरे ततास्‌ ततामहा इह मावत (पा०गृ०सू० मावन्तु)। तै०सं० ३.४.५.१; पा०गृ०सू० १.५.१०. प्रतीकः पितरः पितामहाः।
हि०गृ०सू० १.३.१२।
पितरः पितामहाः परेऽवरे (का०सं० ऽवरेभ्यः) ते नः पान्तु ते नोऽवन्तु (मै०सं० ऽवरे ते नोऽवन्तु)। तै०सं० ४.३.३.२; मै०सं० २.७.२० (क्विंक):
१०५.१,६,१०,१५,१९; का०सं० ३९.७।
पितरं च दृशेयं मातरं च। ऋ०वे० १.२४.१४,२४।
पितरं च प्रयन्‌ स्वः (तै०सं० सुवः)। ऋ०वे० १०.१८९.१३; अ०वे० ६.३१.१३; २०.४८.४३; सा०वे० २.७२६३; आ०सं० ५.४३; वा०सं० ३.६३; तै०सं० १.५.३.१३; मै०सं० १.६.१३: ८५.१०; का०सं० ७.१३३; शत०ब्रा० २.१.४.२९३।
पितरश्‌ च उपासते (वा०सं० चोपासते)। ऋ०वे० खि० १०.१५१.८२; वा०सं० ३२.१४२।
पितरश्‌ चिन्‌ मा वेदन्‌। कौ०सू० ८९.१७१।
पितरः शुन्धध्वम्‌। वा०सं० १९.३६; का०सं० ३८.२; शत०ब्रा० १२.८.१.८; तै०ब्रा० २.६.३.३; का०श्रौ०सू० १९.३.१९; पा०गृ०सू० २.६.१९।
पितरः शौनकोऽब्रवीत्‌। आ०गृ०सू० ४.७.१६४।
पितरस्‌ त्वा मनोजवा दक्षिणतः पान्तु। मै०सं० १.२.८: १८.२. देखें- मनोजवसो, तथा मनोजवास्‌ त्वा।
पितरस्‌ त्वा यमराजनः पितृभिर्‌ दक्षिणतः पान्तु (मै०सं० दक्षिणतो रोचयन्तु)। तै०सं० ५.५.९.४; मै०सं० ४.९. ५: १२५.५; मा०श्रौ०सू० ६.२.४।
पितरस्‌ त्वा यमराजानो भक्षयन्तु। शा०श्रौ०सू० ४.२१.९।
पितरः सुहृदस्‌ तथा। नि० १४.६४।
पितर्‌ इदं ते अर्ध्यम्‌। आ०गृ०सू० ४.७.१३।
पितरो देवता। तै०सं० ४.४.१०.१,२; मै०सं० २.१३.२०: १६५.१७; का०सं० ३९.१३; तै०आ० ६.६.२; ७.३(द्वितीयांश); ८.१(द्वितीयांश)।
पितरो नमो वः। वा०सं० २.३२; तै०सं० ३.२.५.६; तै०ब्रा० १.३.१०.८; शा०श्रौ०सू० ४.५.१; सा०मं०ब्रा० २.३.११; गो०गृ०सू० ४.३.२१।
पितरो नाराशंसाः सन्नः (वा०सं०का० साद्यमानः)। वा०सं० ८.५८; वा०सं०का०९.७.७; पितरो नाराशंसः। का०सं० ३४.१६. देखें- पितॄणां नारा०। पितरोऽनु मदन्तु। तै०सं० ३.३.२.२; मै०सं० ४.९.२: १२२.१२; तै०आ० ४.१.१।
पितरो भूः। पं०वि०ब्रा० १.१.५(तृतीयांश); ला०श्रौ०सू० १.१.२४; आप० श्रौ० सू० १०.१.७।
पितरो मदन्तां सोमप्रतीका मदन्ताम्‌। का०सं० २९.२१. देखें- सोमप्रतीकाः पितरो।
पितरो मा विश्वम्‌ इदं च भूतम्‌। ऐ०आ० ५.१.१.१३१।
पितरो मृदता सु नः। मै०सं० ४.१०.६२: १५७.६; का०सं० २१.१४२।
पितरो मैतस्या दिशो गोपायन्तु। का०सं० ३७.१५।
पितरो यमराज्ये। वा०सं० १९.४५२; मै०सं० ३.११.१०२: १५६.११; का०सं० ३८.२२; शत०ब्रा० १२.८.१.१९२; तै०ब्रा० २.६.३.४२; आप० श्रौ० सू०
१.९.१२२; शा०गृ०सू० ५.९.४२।
(ओं) पितरोऽर्यमा भगः सविता त्वष्टा वायुर्‌ इन्द्राग्नी इत्य्‌ एतानि दक्षिणद्वराणि दैवतानि सनक्षत्राणि सग्रहाणि साहोत्राणि समुहूर्तानि तर्पयामि।
बौ०ध०सू० २.५.९.२।
पितरोऽसृज्यन्त। वा०सं० १४.२९; तै०सं० ४.३.१०.१; मै०सं० २.८.६: ११०.९; का०सं० १७.५; शत०ब्रा० ८.४.३.७।
पितरो होयि (तृतीयांश)। मा०श्रौ०सू० २.३.७.३।
पितर्‌ मातर्‌ यद्‌ इहोपब्रुवे वाम्‌। ऋ०वे० १.१८५.११२; मै०सं० ४.१४.७२: २२४.१३; तै०ब्रा० २.८.४.८२।
पिता कुटस्य चर्षणिः। ऋ०वे० १.४६.४३; नि० ५.२४३।
पिता च तन्‌ नो महान्‌ यजत्रः। ऋ०वे० ७.५२.३३।
पिता च माता च। अ०वे० ५.१३.७२; शा०श्रौ०सू० ८.१९.१।
पिता जनितुर्‌ उच्छिष्टः। अ०वे० ११.७.१६१।
पिता त्वष्टुर्‌ य उत्तरः। अ०वे० ११.८.१८२।
पिता देवानां विश्वाभि धाम। ऋ०वे० ९.१०९.४२; सा०वे० १.४२९२; २.५९१२।
पिता देवानां जनिता मतीनाम्‌। अ०वे० १३.३.१९२।
पिता देवानां जनिता विभूवसुः (आप० श्रौ० सू०। मा०श्रौ०सू० विभाव्‌०)। ऋ०वे० ९.८६.१०२; सा०वे० २.३८१२; आप० श्रौ० सू० २०.१३.४२;
मा०श्रौ०सू० ९.२.३२।
पिता देवानां जनिता सुदक्षः। ऋ०वे० ९.८७.२३; सा०वे० २.२८३।
पिता देवानाम्‌ असुरो विपश्चित्‌। मै०सं० ४.१४.१४४: २३९.१२।
पिता नो बोधि (तै०आ० बोध)। वा०सं० ३७.२०; शत०ब्रा० १४.१.४.१५; तै०आ० ४.७.४; ५.६.९।
पिता नोऽसि। वा०सं० ३७.२०; शत०ब्रा० १४.१.४.१५; तै०आ० ४.७.४; १०.५; ५.६.९; ८.१२।
पिता नोऽसि मम तत्‌। पं०वि०ब्रा० १.५.६।
पिता पितृभ्य ऊतये। ऋ०वे० २.५.१२।
पिता पुत्रः पौत्रो वषट्‌ स्वाहा नमः। तै०सं० ७.३.१२.१; का०सं०अश्व० ३.२।
पिता पुत्रं न हस्तयोः। ऋ०वे० १.३८.१२।
पिता पुत्रम्‌ इव प्रियम्‌। ऋ०वे० १०.२२.३४; अ०वे० ११.४.१०२।
पिता पुत्रं प्र विवेशा शचीभिः। अ०वे० ११.४.२०४।
पिता पुत्रस्य जातस्य। ऐ०ब्रा० ७.१३.४३; शा०श्रौ०सू० १५.१७३।
पिता पुत्रेण पितृमान्‌ योनियोनौ। तै०ब्रा० ३.१२.९.७२; बौ०ध०सू० २.६.११.३१२।
पिता पुत्रेभ्यो यथा। ऋ०वे० ७.३२.२६२; ऋ० खि० १.५०.२२; अ०वे० १८.३.६७२; २०.७९.१२; सा०वे० १.२५९२; २.८०६२; तै०सं० ७.५.७.४२;
का०सं० ३३.७२; तै०ब्रा० ३.७.६.२२२; आप० श्रौ० सू० ४.१५.१२।
पितापुत्रो मातरं मुञ्च सर्वान्‌। अ०वे० ६.११२.२४।
पिता मतीनाम्‌। वा०सं० ३७.१४; शत०ब्रा० १४.१.४.३; तै०आ० ४.७.४; ५.६.८. देखें- जनिता मतीनाम्‌।
पिता मतीनाम्‌ असमष्टकाव्यः। ऋ०वे० ९.७६.४४।
पितामहाः पितरः प्रजोपजा। अ०वे० ११.१.१९३।
पितामहाः प्रपितामहाश्‌ चानुगैः सह। तै०ब्रा० ३.७.४.१०४; आप० श्रौ० सू० १.७.१३४।
(ओं) पितामहान्‌ स्वधा नमस्‌ तर्पयामि। बौ०ध०सू० २.५.१०.१।
(ओं) पितामहीः स्वधा नमस्‌ तर्पयामि। बौ०ध०सू० २.५.१०.१।
पितामहेदं ते अर्घ्यम्‌। आ०गृ०सू० ४.७.१३।
पितामहेभ्यः स्वधायिभ्यः (तै०ब्रा०। आप० श्रौ० सू० ०विभ्यः) स्वधा नमः। वा०सं० १९.३६; का०सं० ३८.२; शत०ब्रा० १२.८.१.७; तै०ब्रा०
२.६.३.२; आप० श्रौ० सू० १.९.९. तुल०- स्वधा पिता।
पिता मातरिश्वाछिद्रा पदा धाः (का०सं०। आप० श्रौ० सू० धात्‌)। तै०सं० ५.६.८.६; का०सं० ४०.६; ऐ०ब्रा० २.३८.६,७. प्रतीकः पिता
मातरिश्वाछिद्रा पदा। शा०श्रौ०सू० ७.९.१; पिता मातरिश्वा। आप० श्रौ० सू० १७.१२.१२।
पिता माता च दधतुर्‌ यद्‌ (मा०श्रौ०सू० न्व्‌) अग्रे। तै०सं० १.५.१०.१२; आप० श्रौ० सू० २.३२; मा०श्रौ०सू० १.६.३.९२।
पिता माता च भुवनानि रक्षतः। ऋ०वे० १.१६०.२२।
पिता माता च रक्षताम्‌ अवोभिः। ऋ०वे० १.१८५.१०४।
पिता माता भ्रातर एनम्‌ आहुः। ऋ०वे० १०.३४.४३।
पिता माता मधुवचाः सुहस्ता। ऋ०वे० ५.४३.२३।
पिता माता विश्वविदा सुदंससा। ऋ०वे० ६.७०.६२।
पिता माता सदम्‌ इन्‌ मानुणाम्‌। ऋ०वे० ६.१.५४; मै०सं० ४.१३.६४: २०६.१४; का०सं० १८.२०४; तै०ब्रा० ३.६.१०.२४।
पिता यज्ञानाम्‌ असुरो विपश्चिताम्‌। ऋ०वे० ३.३.४१।
पिता यत्‌ कश्यपस्याग्निः। सा०वे० १.९०३।
पिता यत्र दुहितुः सेकम्‌ ऋञ्ञन्‌। ऋ०वे० ३.३१.१३; नि० ३.४३।
पिता यत्‌ सीम्‌ अभि रूपैर्‌ अवासयत्‌। ऋ०वे० १.१६०.२४।
पिता यत्‌ स्वां दुहितर अधिष्कन्‌। ऋ०वे० १०.६१.७१।
पिता वत्सानां पतिर्‌ अघ्न्यानाम्‌। अ०वे० ९.४.२३,४१; तै०सं० ३.३.९.२१; मै०सं० २.५.१०१: ६१.१६; ४.२.१०१: ३३.१७; का०सं० १३.९१; वि०स्मृ० ८६.१३. प्रतीकः पिता वत्सानाम्‌। मा०श्रौ०सू० ९.५.३।
पिता वसो यदि तज्‌ जोषयासे। ऋ०वे० ५.३.१०२।
पिता विराजाम्‌ ऋषभो रयीणाम्‌। तै०ब्रा० २.८.८.९१. प्रतीकः पिता विराजाम्‌। तै०ब्रा० ३.१२.१.१. देखें- वत्सो विराजो।
पिता सन्न्‌ अभवत्‌ पुत्र एषाम्‌। अ०वे० १९.५३.४३ तुल०- यः पिता स।
पितासि पित नो बोधिसीमहि त्वा। मै०सं० ४.९.६: १२७.२।
पितुः पयः प्रति गृभ्णाति माता। ऋ०वे० ७.१०१.३३।
पितुः प्रत्नस्य जन्मना वदामसि। ऋ०वे० १८७.५१।
पितुं नु स्तोषं महः। ऋ०वे० १.१८७.११; वा०सं० ३४.७१; का०सं० ४०.८१; नि० ९.२५१ प्रतीकः पितुं नु स्तोषम्‌। वृ०हा०सं० ८.५२; पितुं नु। ऋ०वि० १.२६.६. तुल०- बृहदा० ४.६२।
पितुभृतो न तन्तुम्‌ इत्‌। ऋ०वे० १०.१७२.३१।
पितुमतीम्‌ ऊर्जम्‌ अस्मा अधत्तम्‌। ऋ०वे० १.११६.८२; नि० ६.३६२।
पितुर्‌ अप्रायि धामभिः। ऋ० खि० १०.१२७.१२; अ०वे० १९.४७.१२; वा०सं० ३४.३२२; नि० ९.२९२।
पितुर्‌ इव नामाग्रभिषम्‌ (आ०मं०पा० ०भैषम्‌; पा०गृ०सू० नाम जग्रभम्‌)। पा०गृ०सू० १.१३.१४; हि०गृ०सू० १.१०.६२; आ०मं०पा० २.८.३२.
देखें- पितुर्‌ नामेव।
पितुर्‌ न जिव्रेर्‌ वि वेदो भरन्त। ऋ०वे० १.७०.१०२।
पितुर्‌ न नाम सुहवं हवामहे। ऋ०वे० १०.३९.१४।
पितुर्‌ नपातम्‌ आ दधीत वेधाः। ऋ०वे० १०.१०.१३; अ०वे० १८.१.१३; सा०वे० १.३४०३।
पितुर्‌ न पुत्र उपसि प्रेष्ठः। ऋ०वे० ५.४३.७३; मै०सं० ४.९.३३: १२३.१४; तै०आ० ४.५.२३।
पितुर्‌ न पुत्रः क्रतुभिर्‌ यतानः। ऋ०वे० ९.९७.३०३।
पितुर्‌ न पुत्रः सिचम्‌ आ रभे ते। ऋ०वे० ३.५३.२३।
पितुर्‌ न पुत्रः सुभृतो दुरोण आ। ऋ०वे० ८.१९.२७१।
पितुर्‌ न पुत्राः क्रतुं जुषन्त। ऋ०वे० ६८.९१।
पितुर्‌ न यस्यासया। ऋ०वे० १.१२७.८१।
पितुर्‌ नामेव जग्रभ। ऋ० खि० १०.१२८.४२. देखें- पितुर्‌ इव।
पितुर्‌ मातुर्‌ अध्य्‌ आ ये समस्वरन्‌। ऋ०वे० ९.७३.५१।
पितुर्‌ यत्‌ पुत्रो ममकस्य जायते। ऋ०वे० १.३१.११४।
पितुर्‌ योना निषीदथः। ऋ०वे० ८.९.२१२; अ०वे० २०.१४२.६२।
पितुश्‌ च गर्भं जनितुश्‌ च बभ्रे। ऋ०वे० ३.१.१०१।
पितुशु चिद्‌ ऊधर्‌ जनुषा विवेद। ऋ०वे० ३.१.९१।
पितुःश्रवणं यो ददाशद्‌ अस्मै। तै०ब्रा० २.८.३.१४. देखें- पितृश्रवणं।
पितुष्‌ टे अस्मि वन्दिता। ऋ०वे० १०.३३.७३।
पितुः स्वस्य त्यजसा निबाधितम्‌। ऋ०वे० १.११९.८२।
पितृकृतस्यैनसोऽवयजनम्‌ असि (तै०आ० (आ०)। महाना० उप०। आ० श्रौ० सू०। बौ०ध०सू० असि स्वाहा)। वा०सं० ८.१३; तै०सं० ३.२.५.७;
पं०वि०ब्रा० १.६.१०; तै०आ० (आ०) १०.५९; महा०ना०उप० १८.१; आ० श्रौ० सू० ६.१२.३; शा०श्रौ०सू० ८.९.१; आप० श्रौ० सू० १३.१७.९; मा०श्रौ०सू० २.५.४.८; बौ०ध०सू० ४.३.६. प्रतीकः पितृकृतस्य। वै०सू० २३.१२।
पितृणां यमस्येन्द्रस्य। तै०सं० ४.४.११.२।
पितृणां सदनम्‌ इत्यादि। देखें- पितॄणां इत्यादि।
पितृणां च मन्मभिः देखें- पितॄणां इत्यादि।
पितृणां च यमस्य च। तै०आ० १.२७.६२।
पितृणां नाराशंसः। तै०सं० ४.४.९.१. देखें- पितरो नारा०।
पितृणां ओषधिं प्रियाम्‌। तै०आ० ६.९.१२।
पितृभ्य अ सदनो जोहुवाना। ऋ०वे० ५.४७.१४।
पितृभ्य उपसंपराणयाद्‌ इमान्‌। अ०वे० १८.४.५०४।
पितृभ्यः। गो०गृ०सू० ४.७.४१; सा०वि०ब्रा० ३.३.५; कर्म० प्र०१.२.७ (कर्म० २.२.७)।
पितृभ्यश्‌ च नमस्‌कुरु। अ०वे० १४.२.२०४।
पितृभ्यस्‌ त्वा। तै०सं० ३.५.२.३; ४.४.१.२; का०सं० १७.७; ३७.१७; गो०ब्रा० २.२.१३; पं०वि०ब्रा० १.९.१२; वैता०सू० २३.६।
पितृभ्यस्‌ त्वा जुस्ताम्‌ उपाकरोमि। हि०गृ०सू० २.१५.२; आ०गृ०सू० ८.२२.३।
पितृभ्यस्‌ त्वा जुस्तां प्रोक्षामि। हि०गृ०सू० २.१५.३।
पितृभ्य स्वाहाः देखें- पितृभ्यः इत्यादि।
पितृभ्यः सोमवद्‌भ्यः स्वधा नमः। अ०वे० १८.४.७३. देखें- स्वधा पितृभ्यः सोम०।
पितृभ्यः सोमवद्‌भ्योऽनुब्रूहि। शत०ब्रा० २.६.१.२६।
पितृभ्यः सोमवद्‌भ्यो बभ्रून्‌ धूम्रानूकाशान्‌। आप० श्रौ० सू० २०.१४.१३. देखें- बभ्रवो धूम्र०।
पितृभ्यः स्थानम्‌ असि। पा०ध०सं० १.२३४; बृ०पा०सं० ५.२०३।
पितृभ्यः स्वधा। मा०श्रौ०सू० १.६.१.४५; मा०गृ०सू० २.१२.२०. देखें-स्वधा पि०।
पितृभ्यः स्वधा अस्तुः देखें- पितृभ्यः स्वधास्तु।
पितृभ्यः स्वधां करोमि। वै०सू० ७.१५।
पितृभ्यः स्वधा नमः। पा०गृ०सू० २.९.९; व्यास०सं० ३.३२।
पितृभ्यः स्वधायिभ्यः (तै०ब्रा०। आप० श्रौ० सू० ०विभ्यः) स्वधा नमः। वा०सं० १९.३६; का०सं० ३८.२; शत०ब्रा० १२.८.१.७; तै०ब्रा० २.६.३.२;
आप० श्रौ० सू० १.९.९; १९.८.१४. प्रतीकः पितृभ्यः। का०श्रौ०सू० १९.३.१७।
पितृभ्यः स्वधास्तु (महाना० उप० ०धा अस्तु)। तै०आ० (आ०) १०.६७.२; महाना० उप० १९.२।
पितृभ्यः (आ०मं०पा० ०भ्य) स्वाहा। तै०ब्रा० ३.१.४.८; आ०मं०पा० २.२०.३३।
पितृभ्यो ग्निष्वात्तेभ्यो धानाः। का०सं० ९.६।
पितृभ्यो ग्निष्वात्तेभ्यो धूम्रान्‌ रोहितांस्‌ त्रैयम्बकान्‌। आप० श्रौ० सू० २०.१४.१३।
पितृभ्यो ग्निष्वात्तेभ्योऽनुब्रूहि। शत०ब्रा० २.६.१.२९।
पितृभ्यो घर्मपेभ्यः स्वाहा। मै०सं० ४.९.९: १२९.१२; तै०आ० ४.१०.३; ५.८.८।
पितृभ्यो नाराशंसेभ्यः स्वाहा। शत०ब्रा० १२.६.१.३३।
पितृभ्यो बर्हिषद्‌भ्यष्‌ षट्‌कपालः पुरोडाशः। का०सं० ९.६. तुल०- तै०सं० १.८.५.१।
पितृभ्यो बर्हिषद्‌भ्यो धूम्रान्‌ बभ्र्‌वनूकाशान्‌। आप० श्रौ० सू० २०.१४.१३. देखें- धूम्रा बभ्रु०।
पितृभ्यो बर्हिषद्‌भ्योऽनुब्रूहि। शत०ब्रा० २.६.१.२८।
पितृभ्यो वो जुष्टं निर्वपामि। आप० श्रौ० सू० १.७.९।
पितृयाणैः सं व आ रोहयामि। अ०वे० १८.४.१२।
पितृलोकं गमयं जातवेदाः। अ०वे० १८.४.६४२।
पितृलोकात्‌ पतिं यतिः। अ०वे० १४.२.५२२।
पितृवंचस्‌ तृप्यतु। शा०गृ०सू० ४.१०.५।
पितृश्रवणं यो ददाशद्‌ अस्मै। ऋ०वे० १.९१.२०४; वा०सं० ३४.२१४; मै०सं० ४.१४.१४: २१४.३. देखें- पितुःश्रवणं।
पितृषदनं त्वा लोकम्‌ अवस्तृणामि (का०सं० आस्तृणामि)। मै०सं० १.२.११: २०.१५; १.२.१४: २३.११; का०सं० २.१२; ३.३; २५.१०; २६.११:।
मा०श्रौ०सू० १.८.२.९।
पितृषदनम्‌ असि। वा०सं० ५.२६; ६.१; शत०ब्रा० ३.६.१.१४; ७.१.७; का०श्रौ०सू० ६.२.१८. देखें- पितॄणां सद०।
पितृषदने त्वा लोक आ सादयामि। अ०वे० १८.४.६७२।
पितृंस्‌ तस्योप तिष्ठे तत्‌। ऋ० खि० ९.६७.१८३।
पितृं (का०श्रौ०सू० पितॄन्‌). जिन्व। तै०सं० ३.५.२.३; ४.४.१.२; का०सं० १७.७; ३७.१७; पं०वि०ब्रा० १.९.१२; वैता०सू० २३.६; का०श्रौ०सू०
४.१४.२७; आप० श्रौ० सू० ६.११.४. तुल०- ओजसा पितृभ्यः।
पितॄणां लोकम्‌ अपि गछन्तु ये मृताः। अ०वे० १२.२.४५२।
पितॄणां लोकं प्रथमो यो अत्र। अ०वे० १८.३.७३४।
पितॄणां लोके अपि भागो अस्तु। अ०वे० १२.२.९४।
पितॄणां लोकेऽक्षितम्‌। अ०वे० ३.२९.४४।
पितॄणां शक्तीर्‌ अनुयछमानाः। ऋ०वे० १.१०९.३२; तै०ब्रा० ३.६.९.१२।
पितॄणां (तै०सं० पितॄणां) सदनम्‌ असि। तै०सं० १.३.१.२; ६.२.१०.३; ३.४.२; आप० श्रौ० सू० ७.९.१०. देखें- पितृषदनम्‌ असि।
पितृणां समि४। आ०श्रौ०सू० ३.६.२७ देखें-यमस्य समिद्‌
पितॄणां कविः प्रमतिर्‌ मतीनाम्‌। अ०वे० १८.३.६३२।
पितॄणां (मै०सं० पितॄणां) च मन्मभिः। ऋ०वे० ८.४१.२२; १०.५७.३३; वा०सं० ३.५३३; तै०सं० १.८.५.२३; मै०सं० १.१०.३३: १४३.१६; का०सं०
९.६३; शत०ब्रा० २.६.१.३९३; ला०श्रौ०सू० ५.२.११३; कौ०सू० ८९.१३; नि० १०.५२।
पितॄणां न शंसाः सुरातयः। ऋ०वे० १०.७८.३४।
पितृणाम्‌ अर्घ्यपातितम्‌। आ०गृ०सू० ४.७.१६२।
पितॄणां प्राणस्‌ ते ते प्राणं ददतु येषां प्राणस्‌ तेभ्यो वस्‌ स्वाहा। का०सं० ११.७. देखें- अगला।
पितॄणां प्राणोऽसि। मै०सं० २.३.४: ३०.१९. देखें- पूर्व।
पितॄणां भागधेयिः (अ०वे० भाग) स्थ। अ०वे० १०.५.१३; का०सं० १.११; मा०श्रौ०सू० १.७.३.३००।
पितॄणां मूलाद्‌ उत्थिता। अ०वे० ६.४४.३३।
पितॄन्‌ अग्निष्वात्तान्‌ आवह। शत०ब्रा० २.६.१.२२।
पितॄन्‌ अग्निष्वात्तान्‌ यज। शत०ब्रा० २.६.१.२९।
पितॄन्‌ इमांल्‌ लोकान्‌ प्रिणया हि नः। आ०गृ०सू० ४.७.११४।
पितॄन्‌ घर्मपान्‌ गछ। तै०आ० ४.९.३; ५.८.४।
पितॄन्‌ जनम्‌ अगन्‌ यज्ञः। मै०सं० १.४.४: ५१.१३; का०सं० २५.७. देखें- पितॄन्‌ पञ्चजनान्‌, तथा पितॄन्‌ सर्पान्‌।
पितॄन्‌ जिन्वः देखें- पितॄं जिन्व।
पितॄन्‌ तपस्वतो यम। ऋ०वे० १०.१५४.४३ देखें- ऋषीन्‌ इत्यादि।
पितॄन्‌ पञ्चजनान्‌ दिश आप ओषधीर्‌ वनस्पतीम्‌ जनम्‌ अगन्‌ यज्ञः। आप० श्रौ० सू० ९.१०.१६. देखें- नीचे पितॄन्‌ जनम्‌।
पितॄन्‌ परावतो गतान्‌। अ०वे० १८.४.४१४।
पितॄन्‌ पितामहान्‌ प्रपितामहान्‌ आवाहयिष्यामि। मा०श्रौ०सू० ११.९.१।
पितॄन्‌ पृथिवीम्‌ अगन्‌ यज्ञस्‌ ततो मा द्रविणम्‌ अष्टु। वा०सं० ८.६०; शत०ब्रा० ४.५.७.८. देखें- नीचे पृथिवीं तृतीयं।
पितॄन्‌ प्रीणामि। शा०श्रौ०सू० २.९.१३।
पितॄन्‌ बर्हिषद आवह। शत०ब्रा० २.६.१.२२।
पितॄन्‌ बर्हिषदो यज। शत०ब्रा० २.६.१.२८।
पितॄन्‌ माययासुराः प्रविष्टाः। आप० श्रौ० सू० १.८.७२।
पितॄन्‌ यक्षद्‌ (तै०सं० ०क्ष्य्‌) ऋतावृधः। ऋ०वे० १०.१६.११२; वा०सं० १९.६५२; तै०सं० २.६.१२.५२; का०सं० २१.१४२।
पितॄन्‌ यमश्रेष्ठान्‌ ब्रूमः। अ०वे० ११.६.११३।
पितॄन्‌ सर्पान्‌ गन्धर्वान्‌ अप ओषधिः जनाञ्‌ जनम्‌ अगन्‌ यज्ञः। का०सं० ५.६. देखें- नीचे पितॄन्‌ जनम्‌।
पितॄन्‌ सोमवत आवह। शत०ब्रा० २.६.१.२२।
पितॄन्‌ सोमवतो यज। शत०ब्रा० २.६.१.२७।
(ओं) पितॄन्‌ स्वधा नमस्‌ तर्पयामि। बौ०ध०सू० २.५.१०.१।
पितॄन्‌ हविषे अत्तवे। ऋ०वे० १०.१६.१२४; अ०वे० १८.१.५६४,५७४; २.३४४; वा०सं० १९.७०४; तै०सं० २.६.१२.१४; मै०सं० १.१०.१८४: १५७.१९;
का०सं० २१.१४४; शत०ब्रा० २.६.१.२२४।
पितॄन्‌ ह्य्‌ अत्र गछासि। तै०आ० ६.७.२३ देखें- लोकं पितृषु।
पितेव चारुः सुहवो वयोधाः। ऋ०वे० ३.४९.३४।
पितेव नः शृणुहि हूयमानः। ऋ०वे० १.१०४.९४; अ०वे० २०.८.२४।
पितेव पुत्रं जरसे म एमम्‌ (का०सं०। हि०गृ०सू०। आ०मं०पा० नयेमम्‌)। मै०सं० ४.१२.४४: १८८.९; का०सं० ११.१३४; हि०गृ०सू० १.३.५४;
आ०मं०पा० २.२.१४।
पितेव पुत्रं दसये वचोभिः। तै०सं० ४.२.५.४२; का०सं० ३८.१३२; आप० श्रौ० सू० १६.१६.१२।
पितेव पुत्रम्‌ अबिभर्‌ उपस्थे। ऋ०वे० १०.६९.१०१।
पितेव पुत्रम्‌ (अ०वे०। कौ०सू० पुत्रान्‌) अभि (शा०गृ०सू० इह) रक्षताद्‌ इमम्‌ (वा०सं०। शत०ब्रा० इमान्‌)। अ०वे० २.१३.१४; वा०सं०
३५.१७४; तै०सं० १.३.१४.४४; ३.३.८.१४; शत०ब्रा० १३.८.४.९४; तै०ब्रा० १.२.१.११४; तै०आ० २.५.१४; आप० श्रौ० सू० २.१०.४४; शा०गृ०सू० १.२५.७४. प्रतीकः पितेव पुत्रान्‌। कौ०सू० ६१.४।