दस्मो न सद्मन् नि शिशाति बर्हिः। ऋ०वे० ७.१८.११३।
दस्मो हि ष्मा वृषणं पिन्वसि त्वचम्। ऋ०वे० १.१२९.३१।
दस्युहनं पुरुभिदम् इन्द्र सत्यम्। ऋ०वे० १०.४७.४३। मै०सं० ४.१४.८३: २२७.१६।
दस्यूंञ् च पुरुहूत एवैः। ऋ०वे० १.१००.१८१।
दस्यूनां बिभिदुः पुरः। अ०वे० १०.६.२०४।
दस्रा दंसिष्ठा रथ्या रथीतमा। ऋ०वे० १.१८२.२२।
दस्रा निधिं मधुमन्तं पिबाथः। ऋ०वे० ७.६९.३२; मै०सं० ४.१४.१०२: २२९.१५; तै०ब्रा० २.८.७.७२।
दस्रा मदन्ति कारवः (अ०वे० वेधसः; मै०सं० शोभसे)। अ०वे० ७.७३.२४:। मै०सं० ४.१४.१४४; २३८.६; आप० श्रौ० सू० ४.७.४४; शा०श्रौ०सू०
५.१०.८४. देखें- वृष्णा मदन्ति
दस्रा मिमाथाम् उभवेष्व् अस्मे। ऋ०वे० ४.४४.६२; अ०वे० २०.१४३.६२।
दस्रा युवाकवः सुताः। ऋ०वे० १.३.३१; वा०सं० ३३.५८१।
दस्राव् इमं शृणुतं श्लोकम् अद्रेः। ऋ०वे० १.११८.३२; ३.५८.३२।
दस्राव् इमे वां निधयो मधूनाम्। ऋ०वे० १.१८३.४४; ३.५८.५४।
दस्रा ह यद् रेक्ण ओचथ्यो वाम्। ऋ०वे० १.१५८.१३।
दस्रा हवतेऽवसे हविष्मान्। ऋ०वे० १.१८३.५२।
दस्रा हिरण्यवर्तनी। ऋ०वे० १.९२.१८२; ५.७४.२३; ८.५.११२; ८.१३; सा०वे० २.१०८५२,१०९४३।
दस्रा हिरण्यवर्तनी शुभस् पती। ऋ०वे० ८.८७.५३।
दस्रा हि विश्वम् आनुषक्। ऋ०वे० ८.२६.६१।
दहत्य् अग्निर् यथा कक्षम्। वा०ध०सू० २.१२१. देखें- अग्निर् इव कक्षं।
दह दर्भ मे सपत्नान्। अ०वे० १९.२९.८१।
दहन्न् अप द्वयाविनः। अ०वे० १.२८.१३ देखें- अगला।
दहन् रक्षांसि विश्वहा। ऋ०वे० ८.४३.२६२:। का०सं० ३८.१२४; ३९.१५२; आप० श्रौ० सू० १६.६.७४. देखें- पूर्व।
दह प्र दह सं दह। अ०वे० १२.५.६२२।
दह मे द्विषतो मणे। अ०वे० १९.२९.८४।
दह मे पृतनायतः। अ०वे० १९.२९.८२।
दह मे सर्वान् दुर्हार्दः। अ०वे० १९.२९.८३।
दहरं इत्यादि। देखें-दह्रं इत्यादि।
दहाम्य् अग्निना मुखम्। अ०वे० ५.२३.१३४।
दहाशसो रक्षसः पाह्य् अस्मान्। ऋ०वे० ४.४.१५३; तै०सं० १.२.१४.६३; मै०सं० ४.११.५३; १७४.८; का०सं० ६.११३।
दह्रं (विपरीत पाठन दहरं) विपाप्मवरवेष्मभूतम्, (महा० उप० विपामं वरं वेष्मभूतम्)। तै०आ० १०.१०.३१; महाना० उप० १०.७१।
दा अग्ने (मा० गृ०सू० अग्नेः) प्रजया सह। ऋ०वे० १०.८५.३८४; अ०वे० १४.२.१४; पा०गृ०सू० १.७.३४। आ०मं०पा० १.५.३४; श्उ१.११.१२४।
दाता जरित्र उक्थ्यम्। ऋ०वे० ८.६६.२४; सा०वे० २.३८४।
दाता न दात्य् आ पशुः। ऋ०वे० ५.७.७२।
दाता प्रदातानन्दो मोदः प्रमोदः। तै०ब्रा० ३.१०.१.१. प्रतीकः दाता प्रदाता। तै०ब्रा० ३.१०.९.७; १०.३; आप० श्रौ० सू० १९.१२.४।
दाता मघानि मघवा सुराधाः। ऋ०वे० ४.१७.८४; सा०वे० १.३३५४।
दाता मे पृषनाम्। ऋ०वे० ८.६५.१०१। शा०श्रौ०सू० बृहदा० ६.८६।
दातारम् अद्य सविता विदेय। तै०ब्रा० ३.१.१.९३।
दातारम् अविदीधयुम्। ऋ०वे० ४.३१.७३।
दाता राध स्तुवते काम्यं वसु (सा०वे० वसु प्रचेतन)। ऋ०वे० २.२२.३३; सा०वे० २.८३७३।
दाता राधांसि शुम्भति। ऋ०वे० १.२२.८३।
दातारो नोऽभिवर्धन्ताम्। वि०स्मृ० ७३.२८१; मा०ध०शा० ३.२५९१; पा० ध० सू०.१.२४५१; औ० ध० सू०.५.७३१; बृ०पा०सं० ५.२८०१।
दातारो भूत नृवतः पुरुक्षोः। ऋ०वे० ६.५०.११२।
दाता वसु मुहुर् आ दाशुषे भूत्। ऋ०वे० ७.२०.२४।
दाता वसु स्तुवते कीरये चित्। ऋ०वे० ६.२३.३४।
दाता वसूनां पुरुहूतो अर्हन्। तै०सं० २.३.१४.४२. देखें- अगला।
दाता वसूनि विदधे तनूपाः। मै०सं० ४.१२.४२; १९०.७.देखें- पूर्व।
दाता वाजस्य गोमतः। ऋ०वे० ५.२३.२४; तै०सं० १.३.१४.७४।
दाता वाजानां नृतुः। ऋ०वे० ८.९२.३२; सा०वे० २.६५२।
दाता वो वनिता मघम्। दाति प्रियाणी चिद् वसु। ऋ०वे० ४.८.३३। का०सं० १२.१५३।
दातुः पितृष्व् इहभोजनौ मम। अ०वे० १८.४.४९४।
दातुं चेच् छिक्षान स (तै०आ० चेच् छक्नुवांसः) स्वर्ग एव (तै०आ० एषाम्)। अ०वे० ६.१२२.२४; तै०आ० २.६.२४।
दातुं चेद् अषकद् वक्षाम्। अ०वे० १२.४.१८४।
दात्रं यन् नोपदस्यति। ऋ०वे० ८.४३.३३२।
दात्रं रक्षस्व यद् इदं ते अस्मे। ऋ०वे० १०.६९.४४।
दात्रं रक्षेथे अकवैर् अदब्धा। ऋ०वे० ३.५४.१६४।
दात्रस्याग्ने स्वर्पः (सा०वे० स्वः)। ऋ०वे० ८.४४.१८२; सा०वे० २.८८३२; का०सं० ४०.१४२।
दात् सखा नृभ्यः शचीवान्। ऋ०वे० ८.२.३९२।
दादृहाणं चिद् बिभिदुर् वि पर्वतम्। ऋ०वे० १.८५.१०२।
दादृहाणो वज्रम् इन्द्रो गभस्त्योः। ऋ०वे० १.१३०.४१।
दाधर्थ पृथिवीम् अभितो मयूखाः। ऋ०वे० ७.९९.३४; वा०सं० ५.१६४; मै०सं० १.२.९४; १९.१; का०सं० २.१०४; शत०ब्रा० ३.५.३.१४४; तै०आ०
१.८.३४. देखें- दाधार इत्यादि।
दाधर्थ प्राचीम् ककुभं पृथिव्याः। ऋ०वे० ७.९९.२४।
दाधार क्षेमम् ओको न रण्वः। ऋ०वे० १.६६.३१।
दाधार दक्षम् उत्तमम् अहर्विदम्। ऋ०वे० १.१५६.४३; ऐ०ब्रा० १.३०.१८३।
दाधार धर्मणस् पतेः। ऋ०वे० ९.३५.६२।
दाधार पर्वतान् गिरीन्। अ०वे० ६.१७.३२।
दाधार पृथवीं अभितो मयूखैः। तै०सं० १.२.१३.२४. देखें- दाधर्थ इत्यादि।
दाधार यः पृथवीं द्याम् उतेमाम्। ऋ०वे० ३.३२.८३।
दाधार यो धरुणं सत्यताता। ऋ०वे० १०.१११.४४।
दाधार विष्ठितं जगत्। अ०वे० ६.१७.४२।
दाधारेमान् वनस्पतिन्। ऋ०वे० १०.६०.९२; अ०वे० ६.१७.२२।
दाधृशितं धृषितं शवः। ऐ०आ० ५.२.१.३२. देखें- धृषाणो।
दान इद् वो मघवानः सो अस्तु। ऋ०वे० १०.३२.९३।
दानं यज्ञानां वरूथं दक्षिणा। तै०आ० १०.६३.११; महा० उप० २२.११।
दानं वाजस्य गोमतः। ऋ०वे० ६.४५.२३२; अ०वे० २०.७८.२२; सा०वे० २.१०१७२।
दानकामश् च नो भुवत्। अ०वे० ३.२०.६१।
दानं तपः। तै० आ० १०.८.१४; महा०उप० ८.१
दानं देवस्य पृच्यते। ऋ०वे० ८.५१(वा० ३) ७४; सा०वे० १.३००४; वा०सं० ३.३४४; ८.२३; तै०सं० १.४.२२.१३; ५.६.४४; मै०सं० १.३.२६४: ३९.२;
का०सं० ४.१०४; ७.२४; शत०ब्रा० २.३.४.३८; ४.३.५.१०४।
दानम्। तै०आ० १०.६२.१; महा० उप० २१.२
दानवः स्थ। मै०सं० ४.९.७: १२७.९; मा० श्रौ०सू० ४.३.११ देखें-अगला
दानवः स्थ पेरवः। तै०आ० ४.८.३; ५.७.४; आप० श्रौ० सू० १५.९.८.देखें- पूर्व।
दानवाम् अन्तराभरः। ऋ०वे० ८.३२.१२२।
दानवानां हिरण्ययिः। ऋ०वे० ८.३३.८१; अ०वे० २०.५३.२१; ५७.१२१; सा०वे० २.१०४७१; कौ०ब्रा० २.४.८; शा०श्रौ०सू० ११.१२.४।
दानाय च भगाय च। सा०मं०ब्रा० २.५.६४।
दानाय मनः सोमपावन्न् अस्तु ते। ऋ०वे० १.५५.७१।
दानाय वार्याणां। ऋ०वे० .८.७१.११२; सा०वे० २.९०५२।
दानाय शुक्रपूतपाः सुतः। ऋ०वे० ८.४६.२६४।
दानाय शुरम् उद् अमन्दिषुः सुतः। ऋ०वे० ९.८१.१४।
दानाय समिधिमहि। सा०वे० १.९३२; आप० श्रौ० सू० १६.७.३२।
दानासः पृथुश्रवसः। ऋ०वे० ८.४६.२४१।
दाना सचेत सूरिभिः। ऋ०वे० ५.५२.१५३।
दानुं शयानं स जनास इन्द्रः। ऋ०वे० २.१२.११४; अ०वे० २०.३४.११४।
दानुर् अस्मा उपरा पिन्वते दिवः। ऋ०वे० १.५४.७४।
दानुः शये सहवत्सा न धेनुः। ऋ०वे० १.३२.९४।
दा नृभ्यो नृणां शूर शवः। ऋ०वे० १०.१४८.४२।
दानेन द्विषन्तो मित्रा भवन्ति। तै०आ० १०.६३.१४; महाना० उप० २२.१४।
दानेन राजन्यो वशायाः। अ०वे० १२.४.३२३।
दानेनाङ्गस्य ब्राह्मणः। ऐ०ब्रा० ८.२२.७४।
दा नो अग्ने बृहतो (तै०सं०। मै०सं० शतिनो) दाः सहस्रिणः। ऋ०वे० २.२.७१; तै०सं० २.२.१२.६१; मै०सं० ४.१२.२१; १८०.७. प्रतीकः दा नो
अग्ने बृहतः। शा०श्रौ०सू० ३.२.४.; दा नो अग्ने। मै०सं० ४.१४.१६; २४२.८; २४२.८; मा०श्रौ०सू० ५.१.१०.५९।
दानो वाजं नि यमते न ऊती। ऋ०वे० ७.२७.४२।
दाम ग्रीवास्व् अविमोक्यं यत् (तै०सं० ग्रीवास्व् अविचर्त्यम्)। अ०वे० ६.६३.१२; तै०सं० ४.२.५.३२. देखें- पाशं ग्रीवास्व्।
दामन्वन्तः सुरातयः। ऋ०वे० ५.७९.४४।
दामन्वन्तो अदामानः सुदामन्। ऋ०वे० ६.२४.४४।
दामनं विश्वचर्षणे। ऋ०वे० ८.२३.२१
दामा रथस्य ददृषे। ऋ०वे० ८.७२.६३।
दामेव वत्साद् वि मुमुग्ध्य् अंहः। ऋ०वे० २.२८.६३; मै०सं० ४.१४.९३; २२९.२।
(ओं) दामोदरं तर्पयामि। बौ०ध०सू० २.५.९.१०।
दाम्नोऽदाम्नो (पाण्डुलिपियां धाम्नो-धाम्नो) राजन्। अ०वे० ७.८३.२१.देखें- धाम्नो-धाम्नो
दायो भवति धर्मतः। नि० ३.४.२।
दारव्यतिक्रमिणे भिक्षाम्। आप०ध०सू० १.१०.२८.१९
दारुणं राजकिल्बिषम्। बौ०ध०सू० ३.६.५२।
दार्भ्याय परा वह। ऋ०वे० ५.६१.१७२।
दार्व् अङ्गैषो अपावधीत्। ऋ०वे० १०.१६४.४२; तै०ब्रा० २.५.५.७२।
दावस्य दहतः पृथक्। अ०वे० ७.४५.२२।
दाषद् दाषुसे सुकृते मामहस्व। ऋ०वे० १०.१२२.३२।
दाशद् यो अस्मा अरं सूक्तैः। ऋ०वे० १.७०.५२
दाषद् वृत्रहा तुज्यानि तेजते। ऋ०वे० १०.१३८.५२।
दाशराज्ञे परियत्ताय विश्वतः। ऋ०वे० ७.८३.८१।
दाशुषः पुरुदंससा। मै०सं० ४.१२.६२; १९८.४; तै०ब्रा० २.५.४.५२।
दाशेम कस्य मनसा। ऋ०वे० ८.८४.५१; सा०वे० २.९००१।
दाशेम हव्यदातये। ऋ०वे० ६.४८.२२; सा०वे० २.५४२। वा०सं० २७.४४२; मै०सं० २.१३.९२.१५९.१२; का०सं० ३९.१२२ (द्वितीयांश); आप० श्रौ०
सू० १७.९.१२.(द्वितीयांश)।
दाश्नोति नमूक्तिभिः। ऋ०वे० ८.४.६४।
दाश्वाम् अश्नोति मर्त्यः। ऋ०वे० ३.११.७२। सा०वे० २.९०७२।
दाश्वाम् अस्य् अध्वरस्य प्रकेतः। ऋ०वे० १०.१०४.६४।
दाश्वांसम् उप गछतम्। ऋ०वे० १.४७.३४; ४.४६.५२।
दाश्वांसं मर्तम् अंहसः। ऋ०वे० १.१३६.५३।
दाश्वांसो दाषुषः सुतम्। ऋ०वे० १.३.७३; वा०सं० ७.३३३; तै०सं० १.४.१६.१; मै०सं० १.३.१८३: ३७.२; का०सं० ४.७३; शत०ब्रा० ४.३.१.२७३;
ऐ०आ० १.१.४.१३; नि० १२.४०३।
दासं यश् छुष्णं कुयवं न्य् अस्मै। ऋ०वे० ७.१९.२३; अ०वे० २०.३७.२३।
दासं कृण्वाण ऋषये विमायम्। ऋ०वे० १०.७३.७२।
दास नो दक्षिणान् अवगृहाण। पं०वि०ब्रा० १.७.९. प्रतीकः दास। ला०श्रौ०सू० २.८.१३।
दासपत्निर् अधूनुतम्। ऋ०वे० ३.१२.६२; सा०वे० २.९२६२; १०५४२; तै०सं० १.१.१४.१२; मै०सं० ४.१०.५२; १५५.९; का०सं० ४.१५२।
दासपत्नीर् अहिगोपा अतिष्ठन्। ऋ०वे० १.३२.११; नि० २.१७१।
दासप्रवर्गं रयिम् अश्वबुध्यम्। ऋ०वे० १.९२.८२।
दासः शेवधिपा अरिः। ऋ०वे० ८.५१.(न्न्१ल्.३) ९२; सा०वे० २.९५९२; वा०सं० ३३.८२२।
दासस्य चिद् वृषशिप्रस्य मायाः। ऋ०वे० ७.९९.४३।
दासस्य वा मघवन्न् अर्यस्य वा। ऋ०वे० १०.१०२.३३।
दास च वृत्रा हतम्, आर्याणि च। ऋ०वे० ७.८३.१३।
दासानाम् इन्द्रो हतम् मायया। ऋ०वे० ४.३०.२१३।
दासा यद् ईं सुसमुब्धम् अवाधुः। ऋ०वे० १.१५८.५२।
दासा वृत्राण्य् आर्या च शूर। ऋ०वे० ४.३०.२१३।
दासा वृत्राण्य् आर्या जिगेथ। ऋ०वे० १०.६९.६२।
दासास्माकं बहवो भवन्तु कौ०सू० ९०.१८. छन्द रूप में प़ढें दासा अस्माकं।
दासीं निष्टक्वरीम् इछ। अ०वे० ५.२२.६३। तुलना अन्याम् इच्छ प्रफर्व्यम्।
दास्यन्न् अदास्यन्न् उत सं गृणामि (तै०आ० उत वा करिष्यन्)। अ०वे० ६.७१.३२; तै०आ० २.६.२२. देखें- नीचे अदास्यन्न्।
दिक्तो-दिक्तः पञ्चालानाम्। शत०ब्रा० १३.५.४.८३।
दिक्षु चन्द्राय समनमन् स आर्ध्नोत्। अ०वे० ४.३९.७. देखें- चन्द्रमसे सम्।
दिक्षु विष्णुर् व्यक्रंस्तानुष्टुभेन छन्दसा। शा०श्रौ०सू० ४.१२.५. देखें- नीचे आनुष्टुभेन छन्दसा दिशो।
दिक्षु श्रिताः सहस्रशः। वा०सं० १६.६४; तै०सं० ४.५१.३४:। मै०सं० २.९.२४. १२१.९; का०सं० १७.११४; नील० उप० ९४।
दिग्धविद्धाम् इव मादय। शत०ब्रा० १४.९.४.८४; बृह०उप० ६.४.८४।
दिग्भ्य एनं पात। मै०सं० २.६.९: ४.४.३: ६९.१०: ५३.१४. देखें- अगला तथा दिघ्यो मा।
दिग्भ्यः पात। वा०सं० १०.८; शत०ब्रा० ५.३.५.३०. देखें- नीचे सार।
दिग्भ्यश् चक्रवाकः (का०सं०अश्व० चकृवाकः)। तै०सं० ५.५.१३.१; का०सं०अश्व० ७.३।
दिग्भ्यष् चन्द्रमसे। पा०गृ०सू० २.१०.७।
दिग्भ्यः श्रोत्रम्। तै०ब्रा० ३.४.१.१८। तुलना दिशः श्रोत्रम्।
दिग्भ्यस् तं निर् भजामो योऽस्मान् देष्टि यं वयं द्विष्मः। अ०वे० १०.५.२८।
दिग्भ्यस् ते श्रोत्रं स्पृणोमि स्वाहा। शत०ब्रा० ११.८.४.६; का०श्रौ०सू० २५.६.११।
दिग्भ्यस् स्वर्गं लोकम् अनुसंतनु। मै०सं० २.१३.३: १५३.११। शा०श्रौ०सू० दिवह् स्वः।
दिग्भ्यः स्वाहा। वा०सं० ६.१९.;२२.२७; ३९.२; तै०सं० ७.१.१५.१; मै०सं० ३.१२.७; १६२.१३; का०सं०अश्व० १.६; शत०ब्रा० २.४.४.२४; ३.८.३.३५;
१४.३.२.१०; ९.३.६; बृह०उप० ६.३.६; आप० श्रौ० सू० २.४.१३. देखें- स्वाहा दिग्भ्यः।
दिग्भ्यो नकुलान्। वा०सं० २४.२६; मै०सं० ३.१४.७: १७३.११।
दिग्भ्यो मा पात। तै०सं० १.८.१२.३; तै०ब्रा० १.७.६.८. देखें नीचे- दिग्भ्य।
दिग्भ्यो वडबे (का०सं०अश्व० वडवे)। तै०सं० ५.६.२१.१; का०सं०अश्व० १०.१।
दितिं च रास्वादितिभ् उरुष्य। ऋ०वे० ४.२.११४; तै०सं० ५.५.४.४४; कां०सं० ४०.५४
दितिश् च द्यौश् च। मै०सं० २.११.६: १४३.१२ देखें-अगला
दितिं च दाति वार्यम्। ऋ०वे० ७.१५.१२३। मै०सं० ४.१०.१३ १४३.२।
दितिश् च मे द्यौश् च मे। वा०सं० १८.२२। तै०सं० ५.५.४.४४। का०सं० ४०.५४।
दितिश् च मे द्यौश् च मे। वा०सं० १८.२२; तै०सं० ४.७.९.१; का०सं० १८.११. देखें- पूर्व।
दितेः पुत्राणाम् अदितेर् अकार्षम् (मै०सं० रिषम्)। अ०वे० ७.७.११; मै०सं० १.३.९१: ३३.७. प्रतीकः दितेः पुत्राणाम्। मा०श्रौ०सू० २.३.८.२२;
कोष्.५९.१८।
दित्यवाट् च दित्यौही च। मै०सं० २.११.६: १४३.१५. देखें- अगला।
दित्यवाट् च मे दित्यौही च मे। वा०सं० १८.२६; तै०सं० ४.७.१०.१; का०सं० १८.१२. देखें- पूर्व।
दित्यवाड् गोर् वयो दधुः। वा०सं० २१.१३४; मै०सं० ३.११.११२: १५८.१; का०सं० ३८.१०४; तै०ब्रा० २.६.१८.१४. तुलना दित्यवाहं।
दित्यवाड् वयः। वा०सं० १४.१०; तै०सं० ४.३.३.१; ५.१; मै०सं० ३.११.११२:१५८.१; २.८.२: १०७.१९; का०सं० १७.२; ३९.७; शत०ब्रा०
८.२.४.१२।
दित्यवाहं गां वयो दधत्। वा०सं० २८.२५१; तै०ब्रा० २.६.१७.२६। तुल०-दित्यवाड् गौर्।
दित्यवाहो जगत्यै। वा०सं० २४.१२; मै०सं० ३.१३.१७: १७२.१।
दित्सन्तं भूयो यजतष् चिकेत। ऋ०वे० २.१४.१०४।
दिदिवः पाहि। मै०सं० २.६.१०; ७०.६; ४.४.४.; ५४.११. देखें- दिद्योन् तथा विद्योत्।
दिदीहि देव देवयुः (सा०वे० युम्)। ऋ०वे० ९.१०८.९२; सा०वे० १.५७९२; २.३६१२।
दिदृक्षन्त उषसो यामन्न् अक्तोः। ऋ०वे० ३.३०.१३१।
दिदृक्षेण्यः परि काष्ठासु जेन्यः। ऋ०वे० १.१४६.५१।
दिदृक्षेण्यं सूर्यस्येव चक्षणम्। ऋ०वे० ५.५५.४२।
दिदृक्षेयः सूनवे भाऋजीकः। ऋ०वे० ३.१.१२२।
दिदेष्टु देव्य् अदिति रेक्णः। ऋ०वे० ७.४०.२३।
दिद्यवस् तिग्ममूर्धानः। ऋ०वे० ६.४६.११४।
दिद्युम् यद् अस्य समिथेषु मंहयम्। ऋ०वे० १०.४८.९३।
दिद्योन् मा पाहि (का०सं० दिद्योत् पाहि)। तै०सं० १.८.१४.१; का०सं० १५.७; तै०ब्रा० १.७.८.२; आप० श्रौ० सू० १८.१५.५. देखें- नीचे दिदिवः। दिधिषवो नो रथ्यः सुदानवः। ऋ०वे० १०.७८.५२।
दिधृता यच्च दुष्टरम्। ऋ०वे० १.१३९.८७। अ०वे० २०.६७.२७।
दिनस्य वा मघवन् संभृतस्य वा। ऋ०वे० ८.७८.१०३।
दिने तेक्ष्णिष्ठम् आतपत्। आप० श्रौ० सू० २१.१२.३२।
दिप्सतो यष् च दिप्सति। अ०वे० ४.३६.२२।
दिप्सन्त इद् रिपवो नाह देभुः। ऋ०वे० १.१४७.३४; ४.४.१३४; तै०सं० १.२.१४.५४; मै०सं० ४.११.५४; १७४.४; का०सं० ६.११४।
दिप्सौषधे त्वं दिप्सन्तम्। अ०वे० ५.१४.१३।
दिव आजाता दिव्या सुपर्णा। ऋ०वे० ४.४३.३३।
दिव आत्मानं सवितारं बृहस्पतिम्। तै०आ० ३.११.२२।
दिव आ पृथिव्या ऋजीषिन्। ऋ०वे० ८.७९.४२।
दिव आ वक्षणाभ्यः। ऋ०वे० १.१३४.४२।
दिव आहुः परे अर्धे पुरीषिणम्। ऋ०वे० १.१६४.१२२; अ०वे० ९.९.१२२; प्राश० उप०१.११२।
दिव इत्था जीजनत् सप्त कारून्। ऋ०वे० ४.१६.३३; अ०वे० २०.७७.३३।
दिव इव सान्व् आरभम्। ऋ०वे० १०.६२.९२।
दिव इवेद् अरतिर् मानुषा युगा। ऋ०वे० २.२.२३।
दिव उग्रो अवारुक्षत्। नील० उप० २१।
दिव एति प्रतिह्वरे। ऋ०वे० ७.६६.१४२।
दिव ओषध्यस् (तै०सं० यः) परि। ऋ०वे० १०.९७.१७२; वा०सं० १२.९१२; तै०सं० ४.२.६.५२; मै०सं० २.७.१३२: ९४.१३।
दिवः कोशम् अचुच्यवुः। ऋ०वे० ५.५३.६२; तै०सं० २.४.८.१२; मै०सं० २.४.७२: ४४.१८; का०सं० ११.९२।
दिवः खीलोऽवततः। तै०ब्रा० ३.७.६.१९१; आप० श्रौ० सू० ४.१२.८१।
दिवः पर्जन्याद् अन्तरिक्षात् पृथिव्याः। तै०सं० २.४.८.१; ४.७.१३.२; मै०सं० २.४.७ (तृतीयांश): ४४.११.१३,१५; २.१२.३: १४६.१९; का०सं०
११.९(तृतीयांश); १८.१५. देखें- दिवस् इत्यादि।
दिवः पीयूषं दुहते नृचक्षसः। ऋ०वे० ९.८५.९४।
दिवः पीयूषम् उत्तमम्। ऋ०वे० ९.५१.२१; सा०वे० २.५७७१।
दिवः पीयूषं पूर्व्यं यद् उक्थ्यम्। ऋ०वे० ९.११०.८१. देखें- प्रत्नं पीयूषं।
दिवः पृथिव्याः पर्य् अन्तरिक्षात्। तै०सं० २.४.१४.२२; ३.१.१०.२३; का०सं० ८.१७२; तै०ब्रा० १.२.१.२२१; आप० श्रौ० सू० ५.१३.४१. देखें- दिवस्
इत्यादि।
दिवः पृथिव्याः पर्य् ओज उद्भृतम्। वा०सं० २९.५३१; तै०सं० ४.६.६.५१; का०सं०अश्व० ६.११. देखें- दिवस् इत्यादि।
दिवः पृष्ठं स्वर (तै०सं० सुवर) गत्वा। तै०सं० ४.६.५.१३; मै०सं० २.१०.६३: १३८.२; ३.३.९: ४१.१८; कां०सं० १८.४३; देखें-दिवस् इत्यादि।
दिवः पृष्ठं अधि इत्यादि। देखें- दिवस् इत्यादि।
दिवः पृष्ठान्य् इत्यादिः देखें- दिवस् इत्यादि।
दिवः पृष्ठे भन्दमानः इत्यादि। देखें- दिवस् पृष्ठं भन्दमानः।
दिवं यछ। वा०सं० १५.६४; तै०सं० ४.४.३.३; ५.७.६.२; मै०सं० २.७.१५: ९८.९; २.८.१४; ११८.५; का०सं० ४०.५; शत०ब्रा० ८.७.३.१८; तै०आ०
४.८.४; ५.७.९। तुल०- दिवं मे।
दिवं यय दिवावसो। ऋ०वे० ८.३४.१४-१५४; सा०वे० १.३४८४; २.११५७४-११५९४।
दिवं यष् चक्रे मूर्धानम्। अ०वे० १०.७.३२३।
दिवं यष् चतिसर्पति। अ०वे० ४.२०.९२।
दिवं रुद्रा उपश्रिताः। वा०सं० १६.५६२; तै०सं० ४.५.११.१२; मै०सं० २.९.९२: १२८.११; का०सं० १७.१६२।
दिवं रुद्राः पृथवीं च सचन्ते। तै०सं० १.४.११.१२।
दिवं रुरोह कतमः स देवः। अ०वे० १०.२.८४।
दिवं रूद्वा महता महिम्ना। अ०वे० १३.१.८३ देखें- दिवं गत्वाय।
दिवं रूपेण। तै०सं० ५.७.२०.१; का०सं०अश्व० १३.१०।
दिवं वस्तेऽयम् अन्तरिक्षम्। अ०वे० १३.१.१६२।
दिवं विष्णुर् व्यक्रंस्त जागतेन छन्दसा। का०सं० ५.५. देखें- नीचे जागतेन छन्दसा दिवम्।
दिवं वृक्काभ्याम्। वा०सं० २५.८; मै०सं० ३.१५.७: १७९.१३।
दिवं वेद सामगो यो विपश्चित्। गो०ब्रा० १.५.२५३।
दिवं समुद्रम् आद् भूमिम्। अ०वे० १३.२.४१३ देखें- दिवम् अन्तरिक्षम्।
दिवं सुपर्णो गत्वाय। ऋ०वे० ८.१००.८३; सुपर्ण.३१.९३।
दिवं स्कभान। का०सं० २.९.देखें- दिवं दृँह, तथा द्यां स्तभान।
दिवं स्तब्ध्वान्तरिक्षं च पृथिव्यां च दृढा भव। आप० श्रौ० सू० १४.३३.२।
दिवं हरामि। शत०ब्रा० १.२.४.१४।
दिवक्षसो अग्निजिह्वा ऋतावृधः। ऋ०वे० १०.६५.७१।
दिवक्षसो धेनवो वृष्णो अश्वाः। ऋ०वे० ३.७.२१।
दिवक्षा असि वृषभ सत्यशुष्मः। ऋ०वे० ३.३०.२१३; वा०सं०का० २८.१४३।
दिवं कृत्वा दक्षिणाम्। अ०वे० १३.१.५२२।
दिवं गछ। वा०सं० १२.४; तै०सं० १.१.१३.१; ४.४३.१; ४.१.१०.५; ५.१.१०.५; ६.६.१.१; मै०सं० २.७.८: ८५.२; २.९.१०: १३०.९(द्वितीयांश); ३.२.१: १५.६:। का०सं० १६.८; १९.११; शत०ब्रा० ६.७.२.६; तै०ब्रा० ३.३.९.४; तै०आ० ४.९.३; ५.८.३; ६.९.२(द्वितीयांश); आप० श्रौ० सू० १३.५.८;
मा०श्रौ०सू० ६.१.४.देखें- द्यां गछ।
दिवं गछ प्रति तिष्ठा शरीरैः। अ०वे० २..३४.५३ देखें- ओषधीषु प्रति।
दिवं गछ स्वर् विन्द यजमानाय मह्यम्,। मा०श्रौ०सू० १.२.६.२५४. देखें- देवान् इत्यादि।
दिवं गत्वाय महता महिम्ना। तै०ब्रा० २.५.२.२३ देखें- दिवं रूढ्वा।
दिवं च गछ पृथिवीं च धर्मभिः। अ०वे० १८.२.७२. देखें- द्यां इत्यादि।
दिवं च पृथिवीं च। ऋ०वे० १०.१९०.३३; तै०आ० १०.१.१४३; महाना० उप० ५.७।
दिवं च पृश्नि पृथवीं च साकम्। तै०ब्रा० २.८.८.२२।
दिवं च यन्ति पृथवीं च लोकान्। अ०वे० १२.३.२५२।
दिवं च रोह पृथवीं च रोह। अ०वे० १३.१.३४१. प्रतीकः दिवं च रोह। वैता०सू० १३.५।
दिवं च सूर्य पृथवीं च देवीम्। अ०वे० १३.२.५३।
दिवं जिन्व। तै०सं० ३.५.२.२; ४.४.१.१; का०सं० १७.७; ३७.१७; पं०वि०ब्रा० १.९.३; वै०सू० २०.१३।
दिवं जिन्वन्त्य् अग्नयः। ऋ०वे० १.१६४.५१४; तै०आ० १.९.६४; नि० ६.२२; ७.२३४।
दिवं तपसस् त्रायस्व। तै०आ० ४.५.६; ५.४.१०; आप० श्रौ० सू० १५.८.५।
दिवं तृतीयं देवान् यज्ञोऽगात् ततो मा द्रविणम् आष्ट। ऐ०ब्रा० ७.५.३. देखें- दिवं देवांस् देवान् दिवं यज्ञो, तथा देवान् दिवम् अगन्।
दिवं ते धूमो गछतु। वा०सं० ६.२१; मै०सं० १.२.१४; २४.६; ३.९.४: १२०.२; शत०ब्रा० ३.७.१.३२। मा०श्रौ०सू० १.८.६.१०. प्रतीकः दिवं ते धूमः। का०श्रौ०सू० ६.९.१२. देखें- द्यां ते।
दिवं दाधार पृथवीं सदेवाम्। तै०आ० ४.४२.५३।
दिवं दृंह। वा०सं० १.१८;५.१३;१५.६४; तै०सं० १.१७.१; २.१२.३;४.४.३.३; मै०सं० १.१.८:४.१०; १.२.८; १८.८; २.७.१५: ९८.९; २.८.१४: ११८.६;
३.८.५: १०१.१०; ४.१.८: १०.२; का०सं० १.६,७; ३१.५.६; ४०.५(द्वितीयांश); जै०ब्रा० १.३९; शत०ब्रा० १.२.१.११; ३.५.२.१४; ८.७.३.१८;
तै०ब्रा० ३.२.७.२। मा०श्रौ०सू० १.२.३.४. देखें- नीचे दिवं स्कभान।
दिवं देवः पृषतीम् आ विवेश। अ०वे० १३.१.२४४।
दिवं देवांस् तृतीयं यज्ञोऽगात् ततो मा द्रविणम् अष्टु। शा०श्रौ०सू० ३.२०.४. देखें नीचे- दिवं तृतीयं।
दिवं अग्रेण मा लेखीः (मै०सं०। मा०श्रौ०सू० हिंसीः)। तै०सं० १.३.५.१; ६.३.३.३; मै०सं० १.२.१४: २३.८; ३.९.३; ११६.३; आप० श्रौ० सू० ७.२.७; मा०श्रौ०सू० १.८.१.११. देखें- द्यां मा लेखीः।
दिवम् अग्रेणापृक्षः वा०सं०का०६.१.२. देखें- द्याम् इत्यादि। तथा अगला।
दिवम् अग्रेणाप्रात् (वा०सं० अग्रेणास्पृक्षत्)। वा०सं० २८.२०४; तै०ब्रा० २.६.१०.६४; तुल०- नीचे पूर्व।
दिवम् अग्रेणोत्तभान। मै०सं० १.२.१४: २३.१४: ३.९.३: ११७.१५; मा०श्रौ०सू० १.८.२.१७. देखें- उद् दिवं स्तभान।
दिवम् अनुविक्रमस्व। वा०सं० १२.५; तै०सं० ४.२.१.१; मै०सं० २.७.८: ८५.६; का०सं० १६.८; शत०ब्रा० ६.७.२.१५।
दिवम् अनु वि क्रमेऽहम्। अ०वे० १०.५.२७।
दिवम् अन्तरिक्षम् आद् भूमिम्। अ०वे० ४.२०.१३ देखें- दिवं समुद्रम्।
दिवम् अयं यजमानो रोहति। शा०श्रौ०सू० १६.१७.१०।
दिवम् आक्रमिषम्। तै०सं० ५.६.८.१; मा०श्रौ०सू० ६.२.३।
दिवम् आ तन्वन्ति रश्मिभिः। वा०सं० १३.२२२; १८.४६२; मै०सं० २.७.१६२: ९८.१७; का०सं० १६.१६२. देखें- उद्यतो दिवम्।
दिवम् आ रोह सूर्य। अ०वे० १९.६५.११।
दिवम् एषां (जै०उ०ब्रा० एको) ददते यो विधर्ता। अ०वे० १०.८.३६३; जै०उ०ब्रा० १.३४.७३१०।
दिवं पितरम् उपश्रये। जै०ब्रा० १.१२९।
दिवं पृथिवीम् अन्व् अन्तरिक्षम्। अ०वे० ३.२१.७१. प्रतीकः दिवं पृथिवीम् वै०सू० ९.१७।
दिवं पृथिव्या अध्य् आरुहाम। वा०सं० ८.५३३; शत०ब्रा० ४.६.९.१२।
दिवं पृष्ठेन। तै०सं० ५.७.१७.१; का०सं०अश्व० १३.७।
दिवं प्रेहि शतौदने। अ०वे० १०.९.३४,११४।
दिवं प्रोष्ठिणीम् आरोह ताम् आरुह्य प्रपश्यैकराण् मनुष्याणाम्। आप० श्रौ० सू० १८.६.४; मा०श्रौ०सू० ७.१.३।
दिवं ब्रूमो नक्षत्राणि। अ०वे० ११.६.१०१; मै०सं० २.७.१३१; ९४.१५।
दिवं मर्त्य इव पक्षाभ्याम्। शत०ब्रा० १३.५.४.२३३।
दिवं मर्त्य इव बाहुभ्याम्। शत०ब्रा० १३.५.४.१४३ देखें- अगला।
दिवं मर्त्य इव हस्ताभ्याम्। ऐ०ब्रा० ८.२३.७३ देखें- पूर्व।
दिवं मा प्रापद् उर्व् अन्तरिक्षम्। अ०वे० १४.२.६९४।
दिवं मा हिंसीः। वा०सं० १५.६४; तै०सं० ४.४.३.३; मै०सं० २.७.१५: ९८.९; २.८.१४: ११८.६; का०सं० ४०.५; शत०ब्रा० ८.७.३.१८।
दिवं मे यछ। तै०ब्रा० ३.१०.४.३.(द्वितीयांश)। तुल०- दिवं यछ।
दिवश् च ग्मश् च धूतयः। ऋ०वे० १.३७.६२।
दिवश् च ग्मश् च मर्त्यम्। ऋ०वे० १०.२२.६४।
दिवश् च ग्मश् च राजथः (ऋ०वे० १.२५.२०२,राजसि)। ऋ०वे० १.२५.२०२;५.३८.३४।
दिवश् च ग्मश् चापां च जन्तवः। ऋ०वे० १०.४९.२२।
दिवश् चरन्ति परि सद्यो अन्तान्। ऋ०वे० ५.४७.४४।
दिवश् चरन्ति भेषजा। ऋ०वे० १०.५९.९२।
दिवश् चित् ते बृहतो जातवेदः। ऋ०वे० १.५९.५१।
दिवश् चित् पूर्वो न्य् असादि होता। ऋ०वे० १.६०.२३।
दिवश् चित्रं न तन्यतुम्। ऋ०वे० ९.६१.१६२; सा०वे० १.४८४२; २.२३९।
दिवश् चित् सानु रेजत स्वने वः। ऋ०वे० ५.६०.३२; तै०सं० ३.१.११.५२; मै०सं० ४.१२.५२: १९३.१३।
दिवश् चिद् अग्ने महिना पृथिव्याः। ऋ०वे० ३.६.२३।
दिवश् चिद् अन्ताद् उपमाम् (ऋ०वे० अन्ताँ उपमाँ) उद् आनट्। ऋ०वे० १०.८.१३; अ०वे० १८.३.६५३; सा०वे० १.७१३; तै०आ० ६.३.१३।
दिवश् चिद् अस्य वरिमा वि पप्रथे। ऋ०वे० १.५५.११; ऐ०ब्रा० ५.१९.३. प्रतीकः दिवश् चिद् अस्य। आप० श्रौ० सू० ६.४.१०; ८.६.१३; ७.२३। दिवश् चिद् आ ते रुचयन्त रोकाः। ऋ०वे० ३.६.७१।
दिवश् चिद् आ पूर्व्या जायमाना। ऋ०वे० ३.३९.२१।
दिवश् चिद् आ वोऽमवत्तरेभ्यः। ऋ०वे० १०.७६.५१।
दिवश् चिद् घा दुहितरम्। ऋ०वे० ४.३०.९१; शा०श्रौ०सू० १८.१३.३। तुल०- बृहदा० ४.१३७।
दिवश् चिद् येषां बृहत्। ऋ०वे० ५.१०.४४।
दिवश् चिद् रोचनाद् अधि। ऋ०वे० १.४९.१२; ५.५६.१४; ८.८.७१।
दिवश् चिन्मे बृहत उत्तरा धूः। ऋ०वे० १०.२८.६२।
दिवश् छद्मासि। आ०गृ०सू० ३.८.१९. तुलना-दिव्यं छद्मासि।
दिवः शर्धाय शुचयो मनीषाः। ऋ०वे० ६.६६.११३।
दिवः शर्धेन मारुतेन सुक्रतुः। ऋ०वे० २.३१.३२।
दिवः शशासुर् विदथा कवीनाम्। ऋ०वे० ३.१.२३ प्रतीकः दिवः षशासुः। कौ०ब्रा० २६.१४।
दिवः (मा०श्रौ०सू० दिवि) शिल्पम् अवततम्। तै०ब्रा० ३.३.२.११; आप० श्रौ० सू० २.५.११। मा०श्रौ०सू० १.२.५.८१; ३.५.२५।
दिवः शिशुं सहसः सूनुम् अग्निम्। ऋ०वे० ६.४९.२३।
दिवः श्येनासो जीजनम्। ऋ०वे० ७.१५.४२; का०सं० ४०.१४२; तै०ब्रा० २.४.८.१२।
दिवः श्येनासो असुरस्य नीडयः। ऋ०वे० १०.९२.६२।
दिवस् कण्वास इन्दवः। ऋ०वे० १.४६.९१।
दिव (का०सं० दिवस्; तै०ब्रा० दिवः) स्कम्भनिर् (वा०सं०। शत०ब्रा० स्कम्भनीर्; का०सं० १.६; स्कम्भधान्यम्; वा०सं०(का०) स्कम्भान्य्)
असि। वा०सं० १.१९; वा०सं०का०१.७.२; का०सं० १.६; ३१.५; तै०सं० १.१.६.१; शत०ब्रा० १.२.१.१६। तै०ब्रा० ३.२.६.२; आप० श्रौ० सू० १.२१.३। तुलना- अदित्याः स्कम्भो।
दिव स्कम्भः समृतः पाति नाकम्। ऋ०वे० ४.१३.५४।
दिवस् कवन्धम् अव दर्षद् उद्रिणम्। ऋ०वे० ९.७४.७४।
दिवस् तं निर्भजामो योऽस्मान् द्वेष्टि यं वयं द्विष्मः। अ०वे० १०.५.२७।
दिव स्तवे दुहिता गोतमेभिः। ऋ०वे० १.९२.७२।
दिवस् त्वा ज्योतिषे। तै०सं० ४.४.६.२. देखें- दिवे त्वा इत्यादि।
दिवस् त्वा दात्रा प्राश्नामि। मा०श्रौ०सू० १.३.३.१६। तुलना- वैता०सू० ३.१६।
दिवस् त्वा द्रविणे सादयामि। तै०सं० ४.४.७.१; मै०सं० २.१३.१८: १६५.३; का०सं० ३९.९। तुलना- तै०आ० ६.७.३।
दिवस् त्वा परस्पायाः (मै०सं० परस्पाय), अन्तरिक्षस्य तन्वस् (तै०आ० तनुवस्) पाहि। मै०सं० ४.९.१०: १३१.४; तै०आ० ४.११.२; प्रतीकः
दिवस् त्वा परस्पायाः। तै०आ० ५.९.१; आप० श्रौ० सू० १५.१४.१. दिवस् त्वा। मा०श्रौ०सू० ४.४.१३।
दिवस् त्वा पातु हरितम्। अ०वे० ५.२८.९१।
दिवस् त्वा वीर्येण प्रथिव्यै महिम्नान्तरिक्षस्य पोषेण पशूनां तेजसा सर्वपशुम् आदधे। तै०ब्रा० १.२.१.१८; आप० श्रौ० सू० ५.१२.२; १३.८; १५.६।
दिवस् पथा वध्वो यन्त्य् अछ। ऋ०वे० ५.४७.६४।
दिवस् पयो दिधिषाणा अवेषन्। ऋ०वे० १०.११४.१३।
दिवस् परि प्रथमं जज्ञे अग्निः। ऋ०वे० १०.४५.११; वा०सं० १२.१८१; तै०सं० १.३.१४.५१; ४.२.२.११; मै०सं० २.७.९१: ८६.५; का०सं० १६.९; शत०ब्रा० ६.७.४.३; आ०मं०पा० २.११.२११ (आ०गृ०सू० ६.५१.१). प्रतीकः दिवस्परि। आप० श्रौ० सू० ४.१३.७; का०श्रौ०सू० १६.५.२१(२२); आप० श्रौ० सू० ६.१९.८.(भाष्य); १६.११.६; मा०श्रौ०सू० ६.१.४; पा०गृ०सू० १.१६.९; ऋ०वि० ३.११.१। शा०श्रौ०सू० बृहदा० ७.४१. वात्सप्र तथा वात्सप्रिय की तरह निर्देशित तै०सं० ५.२.१.६; मै०सं० ३.२.२: १६.९:। आप० श्रौ० सू० १६.११.६; पा०गृ०सू० १.१६.८; आप० श्रौ० सू० ६.१५.१; मा०श्रौ०सू० १.२३.११; देखें- इन शब्दों के नीचे र्तेग्म्दहे भी देखें।
दिवस् परि सुग्रथितं तद् आदः। ऋ०वे० १.१२१.१०४।
दिवस् पर्जन्याद् अन्तरिक्षात् पृथिव्याः। वा०सं० १८.५५. देखें- दिवः इत्यादि।
दिव स्पशः प्र चरन्तिदम् अस्य। अ०वे० ४.१६.४३।
दिवस् पायुर् दुरोणयुः। ऋ०वे० ८.६०.१९४; सा०वे० १.३९।
दिवस् पुत्रा अङ्गिरसो भवेम। ऋ०वे० ४.२.१५३।
दिवस् पुत्राय मीढुषे। ऋ०वे० ७.१०२.१२; मै०सं० ४.१२.५२; १९२.१५; का०सं० २०.१५२; तै०ब्रा० २.४.४.५२; तै०आ० १.२९.१२; आप० श्रौ० सू०
८.१.४२।
दिवस् पुत्राय सूर्याय शंसत। ऋ०वे० १०.३७.१४; वा०सं० ४.३५४; तै०सं० १.२.९.१४; मै०सं० १.२.६४; १५.१९; का०सं० २.७४; शत०ब्रा०
३.३.४.२४४।
दिवस् पुत्राव् अमर्त्यौ। अ०वे० ८.७.२०४।
दिवस् पुत्रास एता न येतिरे। ऋ०वे० १०.७७.२३।
दिवस् पुत्रासो असुरस्य वीराः। ऋ०वे० ३.५३.७२; १०.६७.२२; अ०वे० २०.१९.२२।
दिवस् पृथिवीम् अभि ये सृजन्ति। अ०वे० ४.२७.४२।
दिवस् पृथिव्या अधि भव। ऋ०वे० ९.३१.२१।
दिवस् पृथिव्या अन्तरिक्षात् समुद्रात्। अ०वे० ९.१.११. प्रतीकः दिवस् पृथिव्याः कोष्.१२.१५; १३.६. मधुसूक्त की तरह निर्देशित। वृ०हा०सं०
५.५३३।
दिवस् पृथिव्या उत चर्किराम। ऋ०वे० ४.३९.१२।
दिवस् पृथिव्याः पर्य् अन्तरिक्षात्। ऋ०वे० १.६१.९२; अ०वे० १९.३.११; २०.३५.९२; मै०सं० ३.१६.३१; १८६.९; ४.१२.२२: १८१.११. देखें- दिवः
इत्यादि।
दिवस् पृथिव्याः पर्य् ओज उद्भृतम्। ऋ०वे० ६.४७.२७१; अ०वे० ६.१२५.२१; प्रतीकः दिवस् पृथिव्याः कौ०सू० १०.२४; वैता०सू० १६.१२. देखें- दिवः इत्यादि।
दिवस् पृथिव्याः श्रियम् आ वहन्तु। कौ० सू० ३.३४।
दिवस् पृथिव्याः संभूता। अ०वे० ६
.१००.३३।
दिवस्पृथिव्योर् अरतिं न्य् एरिरे। ऋ०वे० २.२.३२।
दिवस्पृथिव्योर् अर्तिर् युवत्योः। ऋ०वे० १०.३.७२।
दिवस्पृथिव्योर् अव आ वृणीमहे। ऋ०वे० १०.३५.२१।
दिवस्पृथिव्योर् अवसा मदेम। ऋ०वे० ५.४९.५४।
दिवस् पृष्ठं स्वर् गत्वा। अ०वे० ४.१४.२३; वा०सं० १७.६५३; शत०ब्रा० ९.२.३.२४. देखें- दिवः इत्यादि।
दिवस् (सा०वे० दिवः) पृष्ठम् अधि तिष्ठन्ति चेतसा (सा०वे० तेजसा)। ऋ०वे० ९.८३.२४; सा०वे० २.२२६४।
दिवस् पृष्ठम् असि। शा०श्रौ०सू० ६.१२.१२।
दिवस् पृष्ठं बर्हणा निर्णिजे कृत। ऋ०वे० ९.६९.५३।
दिवस् (पं०वि०ब्रा०। तै०आ०। आप० श्रौ० सू० दिवः) पृष्ठं (पं०वि०ब्रा० पृष्ठो) भन्दमानः (पं०वि०ब्रा० मन्दं) सुमन्मभिः। ऋ०वे० ३.२.१२२; पं०वि०ब्रा० १.७.६२; तै०आ० ३.१०.४२; आप० श्रौ० सू० १४.११.४२।
दिवस् (सा०वे० दिवः) पृष्ठान्य् आरुहन् (अ०वे० १२.२.१२२, आरुहत्)। सा०वे० १.९२२; अ०वे० १२.२.१२२; १८.१.६१२।
दिवस् पृष्ठे धवमानं सुपर्णम्। अ०वे० १३.२.३७१. प्रतीकः दिवस् पृष्ठे। वैता०सू० १८.७।
दिवस् पृष्ठेऽवचाकषत्। अ०वे० १३.४.१२।
दिवस् पृष्ठे वि तन्वते। ऋ०वे० ९.६६.५२।
दिवः संस्पृशस् (मै०सं० संपृचस) पाहि। वा०सं० ३७.१३; मै०सं० ४.९.४; १२४.९; शत०ब्रा० १४.१.३.२९. प्रतीकः दिवः संस्पृशः। का०श्रौ०सू०
२६.३.११।
दिवः सदांसि बृहति वि तिष्ठसे। ऋ० खि० १०.१२७.१३; अ०वे० १९.४७.१३; वा०सं० ३४.३२३; नि० ९.२९३।
दिवः सदोभ्यस् परि। सा०वे० १.३१२२. देखें- दिवो अन्तेभ्यस्।
दिवः संपृचस् इत्यादिः देखें-दिवः संसपृशस्।
दिवः सम्राजा पयसा न उक्षतम्। ऋ०वे० ५.६३.५४; तै०सं० २.४.५.४४
दिवः सानुपेष। मै०सं० १.२.१४: १४८.२४.६; मा०श्रौ०सू० १.८.२.२८ देखें-अन्तरिक्षस्य त्वा सानाव्।
दिवः सिषक्ति स्वयशा निकामभिः। ऋ०वे० १०.९२.९४
दिवः सुबन्धुर् जनुषा पृथिव्याः। ऋ०वे० ३.१.३२।
दिवः सुवः इत्यादि। देखें-दिवः स्वः।
दिवः सूनुर् असि। वा०सं० ६.६.; शत०ब्रा० ३.७.१.२२; का० श्रौ० सू० ६.३.१७; आप० श्रौ० सू० ७.११.१९।
दिवः स्कम्भ इत्यादि। देखें- दिव इत्यादि।
दिवः स्वः (तै०ब्रा०। आप० श्रौ० सू० सुवः) संतनु। का०सं० ३९.८; तै०ब्रा० १.५.७.१.; आप० श्रौ० सू० १६.३२.३. तुल०- दिग्भ्यः स्वर्गं।
दिवाकराय धीमहि। महा० उप०३.८२। तुल०- महाद्युतिकराय।
दिवाकराय विद्महे। महा० उप० ३.९१।
दिवाकरोऽति द्युम्नैस् तमांसि। अ०वे० १३.२.३४३; २०.१०७.१३३।
दिवा कीर्त्यम् अदिवा कीर्तयन्तः। ऐ०ब्रा० ५.३१.६३।
दिवाचरेभ्यो (मा०गृ०सू० चारिभ्यो) भूतेभ्यः (जांच नमः)। मा०गृ०सू० २.१२.१८; वि०स्मृ० ६७.२१. देखें- अहश्चरेभ्यः।
दिवा चित् तमः कृण्वन्ति। ऋ०वे० १.३८.९१; तै०सं० २.४.८.११; मै०सं० २.४.७१: ४४.१६; का०सं० ११.९१; आप० श्रौ० सू० १९.२६.१७. प्रतीकः
दिवा चित् तमः। मा०श्रौ०सू० ५.२.६.१७।
दिवा दिग्भिर् अनन्ताभिर् ऊतिभिः। हि०गृ०सू० २.१०.७३ देखें- अगला तथा आभिर् दिग्भिर्।
दिवा दिग्भिष् च सर्वाभिः। शा०गृ०सू० ३.१३.५३ देखें- नीचे पूर्व।
दिवा नक्तं शरुम् अस्मद् युयोतम्। ऋ०वे० ७.७१.१४।
दिवा नक्तं श्निथिता वैतसेन। ऋ०वे० १०.९५.४४।
दिवा नक्तं सुदानवः। ऋ०वे० ८.२५.११२।
दिवा नक्तं च कल्पताम्। अ०वे० ५.७.३२।
दिवा नक्तं च जागृताम्। अ०वे० ५.३०.१०४।
दिवा नक्तं च रक्षिषः। ऋ०वे० ८.६१.१७४; सा०वे० २.८०८४।
दिवा नक्तं च विश्वतः। अ०वे० ८.५.२२७।
दिवा नक्तं च सस्रुसीः (आप० श्रौ० सू० सस्रुषीर् अपस्वरीः)। ऋ०वे०खि० १०.९.१२; अ०वे० ६.२३.१२; आप० श्रौ० सू० ४.५.५३।
दिवा नक्तं दशस्यतम्। ऋ०वे० १.१३९.५२; सा०वे० १.२८७२।
दिवा नक्तं न भेषजैः। वा०सं० २१.३६३; मै०सं० ३.११.२३: १४२.६; तै०ब्रा० २.६.११.६३।
दिवा नक्तम् अदाभ्य। ऋ०वे० ७.१५.१५३।
दिवा नक्तम् अवसा शंतमेन। ऋ०वे० ५.७६.३३; सा०वे० २.११०४३।
दिवा नक्तं माध्वी त्रासीथां नः। ऋ०वे० ७.७१.२४।
दिवा न नक्तं पलितो युवाजनि। ऋ०वे० १.१४४.४३।
दिवा पतयते स्वाहा। वा०सं० २२.३०. देखें- दिवां पतये।
दिवा पृथिव्याद्रिभिः सचाभुवा। ऋ०वे० ८.३५.२२।
दिवा पृथिव्या मिथुना सबन्धू। ऋ०वे० १०.१०.९३; अ०वे० १८.१.१०३।
दिवा पृथिव्या शृणुतं हवं मे। ऋ०वे० ३.६२.२४।
दिवाभिपित्वेऽवसागमिष्ठा। ऋ०वे० ५.७६.२३; सा०वे० २.११०३३।
दिवा मा नक्तं यतमो ददम्भ। अ०वे० ५.२९.९१।
दिवा मा स्वाप्सीः। आ०गृ०सू० १.२२.२. देखें- नीचे ऊर्ध्वस् तिष्ठन्।
दिवां पतये स्वाहा। का०सं० ३५.१०; तै०ब्रा० ३.१०.७.१.; आप० श्रौ० सू० १४.२५.११. देखें- दिवा पतयते।
दिवा यान्ति मरुतो भूम्याग्निः। ऋ०वे० १.१६१.१४१।
दिवा वस्तोस् स्वाहा। का०सं० ६.८. देखें- प्रातर् वस्तोर्।
दिवा वा यदि वा रात्रौ। ऋ०वे०खि० १.१९१.८३।
दिवा हरिर् ददृषे नक्तम् ऋज्रः। ऋ०वे० ९.९७.९४; सा०वे० २.४६८४।
दिवि क्षमा च मन्महे। ऋ०वे० ५.५२.३४।
दिविक्षयं यजतं बर्हिर् आसदे। ऋ०वे० ५.४६.५२।
दिवि क्षयन्ता रजसः पृथिव्याम्। ऋ०वे० ७.६४.११; ऐ०ब्रा० ५.२०.८; कौ०ब्रा० २६.१५; आप० श्रौ० सू० ८.११.१. प्रतीकः दिवि क्षयन्ता।
शा०श्रौ०सू० १०.११.५।
दिविक्षयो नभसा य एति। तै०आ० ३.११.८२।
दिवि क्षितिभ्यो अप्स्व् आ। ऋ०वे० ३.१३.४४।
दिवि चन्द्रमसि श्रितम्। सा०मं०ब्रा० १.५.११२:। पा०गृ०सू० १.११.९२; १६.७२; आ०मं०पा० २.१३.३२; हि०गृ०सू० २.३.८२ (द्वितीयांश);
कौ०ब्रा०उप० २.८२।
दिवि च स्मैधि पार्ये न इन्द्र। ऋ०वे० ६.१७.१४४।
दिवि जातः समुद्रजः। अ०वे० ४.१०.४१।
दिवि जाता अप्सु जाताः। तै०ब्रा० ३.७.१२.६१. प्रतीकः दिवि जाताः। तै०आ० २.३.१
दिवि ज्योतिर् अजरम् (मै०सं० उत्तमम्) आरभेताम् (मै०सं० ०थाम्)। मै०सं० १.४.३४: ५१.५; तै०ब्रा० ३.७.५.११४; आप० श्रौ० सू० ३.९.१०४.
देखें- दिवे ज्योतिर्।
दिवितः पृथिवीम् अवः। नील० उप० १२।
दिवि तारो न रोचन्ते। ऋ०वे० ८.५५.(भाग-७)२२।
दिवि ते जन्म परमम्। वा०सं० ११.१२३; तै०सं० ४.१.२.१३; मै०सं० २.७.२३: ७५.१; ३.१.३; ३.१२; का०सं० १६.१३; शत०ब्रा० ६.३.२.२।
दिवि ते नाभा परमो य आददे। ऋ०वे० ९.७९.४१।
दिवि ते बद्बधे शवः। ऋ०वे० १.८०.१३४।
दिवि ते बृहद् भाः (का०सं० भास् स्वाहा)। तै०सं० ३.४.२.२; ३.६; का०सं० १३.११४,१२।
दिवि ते मूलम् ओषधे। अ०वे० १९.३२.३१।
दिवि त्वात्रैर् अधारयत्। अ०वे० १३.२.१२१; गो०ब्रा० १.२.१७।
दिवि दिव्यानि सन्त्व् अन्तरिक्षे वयांसि पृथिव्यां पार्थिवानि। का०सं० २८.१
दिवि दिव्यान् दृंहान्तरिक्षे अन्तरिक्ष्यान् (का०सं० जो़डती है - दृंह) पृथिव्यां पार्थिवान् (का०सं० जो़डती है दृंह)। मै०सं० १.३.१५: ३६.८; ४.६.६:
८८.३; का०सं० ३५.७. देखें- दिवि देवान् दृंहा।
दिवि देवा अथर्वाणः। अ०वे० ११.६.१३२।
दिवि देवा इव श्रिताः। अ०वे० ६.८०.२२। तुल०- दिवि वाता।
दिवि देवा दिविश्रिताः। अ०वे० ११.७.२३४ऽ२७४।
दिवि देवा नासत्या। ऋ०वे० ५.७४.२२।
दिवि देवान् दृंह मयि प्रजाम्। ला०श्रौ०सू० १.७.१०।
दिवि देवान् दृंहान्तरिक्षे वयांसि पृथिव्यां पार्थिवान्। तै०सं० ३.२.८.६. देखें- दिवि दिव्यान् दृंहा।
दिवि देवास आसते। ऋ०वे० १.१९.६२।
दिवि देवाः सूर्यम् आदितेयम्। ऋ०वे० १०.८८.११२; मै०सं० ४.१४.१४२; २३९.१७; नि० ७.२९२।
दिवि देवेषु यज्ञम् एरयेमम्। मै०सं० ४.१०.३: १५१.९; तै०ब्रा० ३.५.९.१; ६.१३.१; १४.३.; आप० श्रौ० सू० १.८.७. छन्द रूप में।
दिवि देवेषु होत्रा यछ। तै०सं० १.३.१३.१; मै०सं० ४.५.३; ६६.१०; तै०आ० ५.६.७।
दिवि द्याम् इव दृंहतु। अ०वे० ६.६९.३४; आ०सं० ३.१४।
दिवि धा इमं यज्ञम्। वा०सं० ३८.११; मै०सं० ४.९.९; १२९.१; शत०ब्रा० १४.२.२.१७; तै०आ० ४.९.३; ५.८.३. प्रतीकः दिवि धाः। का०श्रौ०सू०
२६.६.५; मा०श्रौ०सू० ४.३.२२। नीचे देखें-इमं यज्ञं दिवि धाः।
दिवि न केतुर् अधि धायि हर्यतः। ऋ०वे० १०.९६.४१; अ०वे० २०.३०.४१।
दिवि पन्थाश् चराचरः। ऋ०वे० १०.८५.११४; अ०वे० १४.१.११४।
दिवि पष्यसि सूर्यम्। अ०वे० १८.२.५०२।
दिवि पृष्टो अरोचत। वा०सं० ३३.९२१; कौ०ब्रा० २६.१७; आप० श्रौ० सू० ८.१०.३१; शा०श्रौ०सू० १०.११.९१; नि० ७.२३।
दिवि प्रवाच्यं कृतः। ऋ०वे० १.१०५.१६२।
दिवि प्रवाच्यं कृतम्। ऋ०वे० २.२२.४३; सा०वे० १.४६६३।
दिवि प्रेङ्ख हिरण्ययं शुभे कम्। ऋ०वे० ७.८७.५४।
दिवि बृहता त्वोपस्तभ्नोमि। तै०ब्रा० ३.७.१०.१; आप० श्रौ० सू० १४.३१.७।
दिवि मूर्धानं दधिषे स्वर्षं (तै०सं०। तै०ब्रा० सुवर्षाम्)। ऋ०वे० १०.८.६३; वा०सं० १३.१५३; १५.२३३; तै०सं० ४.४.४.१३; मै०सं० २.७.१५३:
९८.३; का०सं० १६.१५३; तै०ब्रा० ३.५.७.१३।
दिवि मे अन्यः पक्षः। ऋ०वे० १०.११९.१११।
दिवि यद् उ द्रविणं यत् पृथिव्याम्। ऋ०वे० ४.५.११४।
दिवि रुक्म इवोपरि। ऋ०वे० ५.६१.१२३।
दिवि रुद्रासो अधि चक्रिरे सदः। ऋ०वे० १.८५.२२।
दिवि वाता इव श्रिताः। ऋ०वे० १.१८७.४३; का०सं० ४०.८३। तुल०- दिवि देवा इव।
दिवि विष्णुर् व्यक्रंस्त जागतेन छन्दसा। वा०सं० २.२५; शत०ब्रा० १.९.३.१०.१२; शा०श्रौ०सू० ४.१२.२. प्रतीकः दिवि विष्णुः। का०श्रौ०सू०
३.८.११. देखें- नीचे जागतेन छन्दसा दिवम्।
दिवि शिल्पम् इत्यादि। देखें-दिवः इत्यादि।
दिवि शुक्रं यजतं सूर्यस्य। ऋ०वे० १०.७.३४; कौ०ब्रा० २५.१०।
दिवि शुक्रो वि राजति। सा०वे० २.११७५२। तुल०- दिवि षञ्।
दिवि श्रयस्व। तै०सं० ५.६.१.४; मै०सं० २.१३.१: १५३.४:। का०सं० ३९.१; आप० श्रौ० सू० १६.३३.३; मा०श्रौ०सू० ६.१.६।
दिवि श्रवांस्य् उत्तमानि धिष्व। ऋ०वे० १.९१.१८४; आ०सं० ३.२४; वा०सं० १२.११३४; तै०सं० ४.२.७.४४; मै०सं० २.७.१४४; ९६.१०; का०सं०
१६.१४४. ३७.५४; शत०ब्रा० ७.३.१.४६; कौशि सू० ६८.१०४।
दिवि श्रवोऽजरम् आ ततान। ऋ०वे० १. १२६.२४।
दिवि श्रवो दधिरे यज्ञियासः। ऋ०वे० १.७३.७२; तै०ब्रा० २.७.१२.६२।
दिवि श्रवो दधिषे नाम वीरः। ऋ०वे० १०.२८.१२४।
दिवि श्रवो दधीमहि। ऋ०वे० ५.३५.८४।
दिवि षञ् (अ०वे० षँ; सा०वे० सँ छुक्र आततः। ऋ०वे० ६.२.६२; अ०वे० १८.४.५९२; सा०वे० १.८३२। तुल०- दिवि शुक्रो।
दिवि षद् इत्यादि। देखें-दिवि स४।
दिविष्टम्भेन शश्वद् इत्। अ०वे० १९.३२.७२।
दिवि ष्याम पार्ये गोषतमाः। ऋ०वे० ६.३३.५४।
दिवि सँ इत्यादि। देखें- दिवि षँ।
दिवि सद् (ऋ०वे० षद्) भूम्य् आ ददे। ऋ०वे० ९.६१.१०२; सा०वे० १.४६७२; २.२२२; वा०सं० २६.१६२।
दिवि सीद। का०सं० ३९.५; आप० श्रौ० सू० १६.३०.१।
दिवि सीद पृथिव्याम् अन्तरिक्षे। तै०ब्रा० ३.७.६.१०३; आप० श्रौ० सू० ४.७.२३।
दिवि सूर्यं विपश्चितम्। अ०वे० १३.१.३९४।
दिवि सूर्यं अदधात् सोमम् अद्रौ। ऋ०वे० ५.८५.२४; वा०सं० ४.३१४; तै०सं० १.२.८.२४; मै०सं० १.२.६४; १५.१०; का०सं० २.६४; शत०ब्रा०
३.३.४.७. खंडः दिवि सूर्यम्… सोमम् अद्रौ। तै०सं० ६.१.११.३,४।
दिवि सूर्यम् इवाजरम्। ऋ०वे० ५.२७.६४।
दिवि सूर्यो अरोचत। ऋ०वे० ८.५६ (वा० ८)५१।
दिवि सोमो अधि श्रितः। ऋ०वे० १०.८५.१४; अ०वे० १४.१.१४; आ०मं०पा० १.६.१४।