09 4.9

तन्‌ मे गोपाय (कौशि०सू० गोपायस्व)। मै०सं० १.५.१४ (द्वितीयांश): ८३.२,१४; ४.९.२४ (चतुर्थांश): १३७.८,१०,११,१३; का०सं० ७.३
(द्वितीयांश), ११ (द्वितीयांश); आप०श्रौ०सू० ६.२४.६; मा०श्रौ०सू० १.६.३.७; कौशि०सू० ५५.१५.
तन्‌ मेऽजुगुपः। मा०गृ०सू० १.४.३.१७.
तन्मे जुषस्व शिपिविष्ट हव्यम्‌। ऋ०वे० ७.९९.७२; सा०वे० २.९७७२; तै०सं० २.२.१२.४२; का०सं० ६.१०२.
तन्मे तन्वं त्रायतां सर्वतो बृहत्‌। अ०वे० ८.५.१९३ देखें- तन्‌ नस्‌ त्रायतां।
तन्मे दिशतु हव्यभुक्‌। मा०श्रौ०सू० २.१३.६४.
तन्मे देवा अनु जानन्तु विश्वे। अ०वे० १०.५.५०४. तुल०- तुभ्यं देवा अनु।
तन्मे द्रविणं यछतु। अ०वे० १०.५.४०२.
तन्मे धाता च सविता च धत्ताम्‌। कौशि०सू० ११५.२३ (तृतीयांश)
तन्मे निर्णद मृत्तिके। तै०आ० १०.१.९२.
तन्‌ मेऽनुमतिर्‌ अनुमन्यताम्‌। तै०ब्रा० २.७.१६.३१.
तन्मे पुनर्‌ देहि। मै०सं० १.५.१४: ८४.७; का०सं० ७.३ (द्वितीयांश), ११ (द्वितीयांश); आप०श्रौ०सू० ६.२६.५.
तन्‌ मे ब्राह्मणवर्चसम्‌। अ०वे० १०.५.४०३
तन्‌ मे भजसि पद्माक्षि। ऋ० खि० ५.८७.२१३
तन्‌ मे भूयो भवतु मा कनीयः। अ०वे० ३.१५.५३
तन्‌ मे मनः शिवसंकल्पम्‌ अस्तु। वा०सं० ३४.१४-५४, ६१
तन्‌ मे मनसि तिष्ठतु। पा०गृ०सू० ३.१६.१४.
तन्‌ मे मा व्यनशत्‌। कौशि०सू० ५६.६,७.
तन्‌ मेऽराधि (कौशि०सू० राद्धम्‌)। वा०सं० २.२८; तै०सं० १.६.६.३; तै०आ० ४.४१.६ (द्वितीयांश); कौशि०सू० ५६.७. देखें- तेनारात्स्यम्‌।
तन्‌ मे राध्यताम्‌। वा०सं० १.५; तै०सं० १.५.१०.३; शत०ब्रा० १.१.१.२; तै०ब्रा० ३.७.४.७,८; तै०आ० ४.४१.४ (द्वितीयांश); शा०श्रौ०सू० ४.८.३;
मा०श्रौ०सू० १.७.२.२४; कौशि०सू० ६५.६; सा०मं०ब्रा० २.४.६. तुल०- तन्मे सम०।
तन्‌ मे रेतः पितामही (आ०मं०पा० २.१९.५३, प्रपिता०) वृङ्‌क्ताम्‌। आ०मं०पा० २.१९.३३, ५ ३
तन्‌ मे रेतः पिता वृङ्‌क्ताम्‌। आप०श्रौ०सू० १.९.९३; आ०मं०पा० २.१९.१३; हि०गृ०सू० २.१०.७३; मा०ध०शा० ९.२०३ देखें- रेतस्‌ तन्‌।
तन्‌ मे वरुणो राजा। महाना० उप० ५.२३ देखें- तन्‌ नो इत्यादि।
तन्‌ मे वर्चस आयुषे। ऋ० खि० १०.१२८.७४.
तन्‌ मे वि चष्टे सवितायम्‌ अर्यः। ऋ०वे० १०.३४.१३४.
तन्मेऽशीय। हि०गृ०सू० १.१३.१५. देखें- तस्य तेऽशीय।
तन्‌ मे समृध्यताम्‌ (कौशि०सू० समृद्धम्‌)। तै०ब्रा० ३.११.२.४; सा०मं०ब्रा० २.४.६; कौशि०सू० ५६.७. तुल०- तन्मे राध्यतां।
तन्‌ मे सर्वं समृध्यताम्‌। पा०गृ०सू० २.१७.९३
तन्‌ मे सर्वं संपद्यताम्‌। अ०वे० १०.९.२७४.
तन्वं स्वर्गो बहुधा वि चक्रे। अ०वे० १२.३.५४१. प्रतीकः तन्वं स्वर्गः कौशि०सू० ६३.८
तन्वतां यज्ञं बहुधा विसृष्टाः। अ०वे० ४.१५.१६३
तन्वं मे पातम्‌। शा०श्रौ०सू० १.६.११.
तन्वं (तै०सं० । आप०श्रौ०सू०। आ०मं०पा०। हि०गृ०सू० तनुवं) मे पाहि। वा०सं० ३.१७; तै०सं० १.२.१.१; ५.५.४; ७.४; ६.१.१.३; मै०सं०
१.५.२: ६८.१; १.५.९: ७७.४; ४.१.१४: २०.३; का०सं० २.१; ६.९; ७.६; ३५.७; ऐ०ब्रा० ८.२७.४; शत०ब्रा० २.३.४.१९; जै०ब्रा० १.७८ (द्वितीयांश); शा०श्रौ०सू० २.११.३; ४.१२.१०; ७.१०.१५; आप०श्रौ०सू० १०.६.६; १४.२७.६; पा०गृ०सू० २.४.८; हि०गृ०सू० १.१०.५; आ०मं०पा० २.७.२०.
तन्वाना अग्ने अध्वरम्‌। ऋ०वे० ८.४३.२०२.
तन्वाना यज्ञम्‌ आनुषग्‌ यद्‌ अञ्ञते। ऋ०वे० ९.१०२.७३
तन्वानो (तै०ब्रा० ०ने) यज्ञं पुरुपेशसं धिया। ऋ०वे० ३.३.६२; तै०ब्रा० २.४.८.५२.
तन्वा मे तन्वं सं पिपृग्धि। ऋ०वे० १०.१०.११४; अ०वे० १८.१.१२४.
तन्वो अद्य (मै०सं० ऽद्य) दधातु मे। अ०वे० १.१.१४; मै०सं० ४.१२.१४: १७९.१५.
तप आक्रान्तम्‌ उष्णिहा। तै०ब्रा० १.५.५.१२,३२,४२,७२; आप०श्रौ०सू० ४.२.२:। मा०श्रौ०सू० १.७.२.२३२.
तप आसीद्‌ गृहपतिः। तै०ब्रा० ३.१२.९.३१.
तपः। तै०आ० १०.६२.१; महाना० उप० २१.२.
तपः कालाद्‌ अजायत। अ०वे० १९.५३.१०४.
तपति वर्षन्‌ विराड्‌ रावट्‌ (का०सं० रावत्‌) स्वाहा। मै०सं० २.४.७: ४४.३; का०सं० ११.९. देखें- ’आ तपति‘ इत्यादि।
तपते स्वाहा। तै०सं० १.४.३५.१; का०सं० अश्व० ५.२; तै०आ० ३.२०.१. तुल०- आ तप्ते, तथा तप्यते।
तपत्यै स्वाहा। का०सं० अश्व० ५.६; तै०आ० ३.२०.१. देखें- तप्यत्वै।
तपनोऽस्मि पिशाचानाम्‌। अ०वे० ४.३६.६१.
तपन्ति शत्रुं स्वर्‌ न भूम। ऋ०वे० ७.३४.१९१.
तपश्‌ च तपस्यश्‌ च। तै०सं० १.४.११.१; आ०मं०पा० १.१०.८. (आ०गृ०सू० ३.८.१०).
तपश्‌ च तपस्यश्‌ च शैशिराव्‌ (वा०सं०का०। मै०सं०। का०सं० शैशिरा) ऋतू। वा०सं० १५.५७; वा०सं०का०१६.७.१; तै०सं० ४.४.११.१; मै०सं०
२.८.१२: ११६.१.; का०सं० १७.१०; ३५.९; शत०ब्रा० ८.७.१.५. प्रतीकः तपश्‌ च तपस्‌ यश्‌ च। का०श्रौ०सू० १७.१२.२३; आप०श्रौ०सू० १७.४.५.
तपश्‌ च तेजश्‌ च श्रद्धा च ह्रीश्‌ च सत्यं चाक्रोधश्‌ च त्यागश्‌ च धृतिश्‌ च धर्मश्‌ च सत्वं च वाक्‌ च मनश्‌ चात्मा च ब्रह्म च तानि प्रपद्ये तानि
माम्‌ अवन्तु। सा०मं०ब्रा० २.४.५. प्रतीकः तपश्‌ च तेजश्‌ च। गो०गृ०सू० ४.५.८. प्रपद्‌ या प्रपद की तरह निर्देशित। गो०गृ०सू० ४.५.७,१४; खा०गृ०सू० १.२.२३; ४.१.७; कर्म० १.९.५; गृ० सू० १.९६. तुल०- ओं प्रपद्ये, भूः प्रपद्ये इत्यादि।
तपश्‌ च मेऽतपश्‌ च मे तन्‌ म उभयं व्रतम्‌। आ०मं०पा० २.५.८ (आ०गृ०सू० ४.११.१८).
तपश्‌ च मे संवत्सरश्‌ च मे। वा०सं० १८.२३. देखें- नीचे संवत्सरश्‌ च मे।
तपश्‌ चैवास्तां कर्म च। अ०वे० ११.८.२१,६१.
तपसर्षयः (महाना० उप० ०ऋषयः) सुवर्‌ (तै०ब्रा० स्वर्‌) अन्वविन्दन्‌। तै०ब्रा० ३.१२.३.१२; तै०आ० १०.६३.१२; महाना० उप० २२.१२.
तपसस्‌ तनूर्‌ असि प्रजापतेर्‌ वर्णः। वा०सं० ४.२६; तै०सं० १.२.७.१; ६.१.१०.३; मै०सं० १.२.५: १४.१०; का०सं० २.६; २४.६; शत०ब्रा० ३.३.३.८. प्रतीकः तपसस्‌ तनूर्‌ असि। आप०श्रौ०सू० १०.२५.१२; मा०श्रौ०सू० २.१.४.११; तपसस्‌ तनूः। का०श्रौ०सू० ७.८.२०.
तपसस्‌ तन्‌ महिनाजायतैकम्‌। ऋ०वे० १०.१२९.३४. देखें- तमसस्‌ इत्यादि।
तपस्‌ तपसोऽग्र्‌यं तु। ऋ० खि० ९.६७.६३
तपसा कर्म कवयोऽनुगत्य। जै०ब्रा० २.७४२. सुवर्‌ आयन्‌ का भाग।
तपसाजनयत्‌ पिता। शत०ब्रा० १४.४.३.१२,२२; बृह०उप० १.५.१२,२२.
तपसा तपस्वी। अ०वे० १३.२.२५२.
तपसा त्वा। कौशि०सू० ९०.५.
तपसा त्वापम्‌। का०सं० २२.८; मा०श्रौ०सू० ६.२.६. देखें- आपं त्वाग्ने तपसा।
तपसा देवा देवताम्‌ अग्र आयन्‌। तै०ब्रा० ३.१२.३.११; तै०आ० १०.६३.११; महाना० उप० २२.११. तुल०- तया देवा देवताम्‌।
तपसानाधृष्टः। तै०सं० ४.४.८.१; का०सं० ३९.११. तुल०- तपसा ये अनाधृष्याः।
तपसा परमेष्ठी। का०सं० ३५.१५.
तपसा ब्रह्मणा सह। मै०सं० ४.९.१३४: १३४.८.
तपसा युजा वि जहि शत्रून्‌। ऋ०वे० १०.८३.३२; अ०वे० ४.३२.३२.
तपसा ये अनाधृष्याः। ऋ०वे० १०.१५४.२१; अ०वे० १८.२.१६१; तै०आ० ६.३.२१. तुल०- तपसाना०।
तपसा ये स्वर्‌ ययुः (तै०आ० सुवर्‌ गताः)। ऋ०वे० १०.१५४.२२; अ०वे० १८.२.१६२; तै०आ० ६.३.२२.
तपसा सपत्नान्‌ प्रणुदामारातीः। तै०ब्रा० ३.१२.३.१३; तै०आ० १०.६३.१३; महाना० उप० २२.१३
तपसास्यानुवर्तये। तै०ब्रा० १.५.५.२३,३३,५३,७३,; आप०श्रौ०सू० ८.४.२३; मा०श्रौ०सू० १.७.२.२३३
तपसि क्रान्तं सलिलस्य पृष्ठे। अ०वे० १०.७.३८२.
तपसि जुहोमि। तै०आ० ३.६.१; मा०श्रौ०सू० १.८.१.१ (स्वाहा सहित)।
तपसि सर्वं प्रतिष्ठितम्‌। तै०आ० १०.६३.१४,। महाना० उप० २२.१४.
तपसे कौलालम्‌। वा०सं० ३०.७. देखें- श्रमाय कौ०।
तपसे त्वा। वा०सं० ७.३०; मा०श्रौ०सू० १.३.१६: ३६.११; ४.९.३: १२३.९; का०सं० ४.७; शत०ब्रा० ४.३.१.१९; तै०आ० ४.३.१; आप०श्रौ०सू०
१५.७.३.
तपसे नमः। का०सं० २६.१२; आप०श्रौ०सू० २०.१.१७.
तपसेन्द्रेण संशितम्‌। अ०वे० ६.१०४.२२.
तपसे शूद्रम्‌। वा०सं० ३०.५; तै०ब्रा० ३.४.१.१.
तपसे स्वाहा। वा०सं० २२.३१; ३९.१२; मै०सं० ३.१२.१३: १६४.७; का०सं० अश्व० ५.६; तै०ब्रा० ३.१.६.४; १२.४.२.
तपसो जातं तपसो विभूतम्‌। ऋ०वे० १०.१८३.१२; आ०मं०पा० १.११.१२; मा०श्रौ०सू० १.१४.१६२.
तपसो जातम्‌ अनिभृष्टम्‌ ओजः। तै०ब्रा० ३.१०.३.१३
तपसोऽध्य्‌ अजायत। ऋ०वे० १०.१९०.१२; तै०आ० १०.१.१३२; महाना० उप० ५.५२.
तपसो हविर्‌ असि प्रजापतेर्‌ वर्णः। का०सं० १३.११,१२. देखें- मनसो इत्यादि।
(ओं) तपस्‌ तर्पयामि। बौ०ध०सू० २.५.९.५; १०.१७.३७.
तपस्‌ तेज आकाशम्‌। तै०ब्रा० ३.१२.७.४१.
तपस्‌ तेजस्‌ वधामृतं त ऊर्ध्वा। जै०ब्रा० ४.३७०३ क्षत्रं राष्ट्रम्‌ का भाग।
तपस्या नाम स्थापः स्वाहाकृताः पृथिवीम्‌ आविशत। आप०श्रौ०सू० १०.१४.१.
तपस्याभ्योऽद्‌भ्यः स्वाहा। का०श्रौ०सू० २५.११.२८.
तपस्याय त्वा। वा०सं० ७.३०; मै०सं० १.३.१६: ३६.११; का०सं० ४.७; शत०ब्रा० ४.३.१.१९; मा०श्रौ०सू० २.४.२.१३.
तपस्याय स्वाहा। वा०सं० २२.३१; मै०सं० ३.१२.१३: १६४.७.
तपा तपस्व तपसा तपिष्ठ। आप०श्रौ०सू० १४.२९.३४. देखें- अगला।
तपा तपिष्ठ तपसा तपस्वान्‌। ऋ०वे० ६.५.४४; का०सं० ३५.१४४. देखें- पूर्व
तपाति सूरो अर्चिषा। ऋ०वे० ५.७९.९४.
तपानो देव रक्षसः। सा०वे० १.३९२. देखें- तेपानो।
तपानो देव मर्त्यः। सा०वे० १.३०५२.
तपा वसो चिकितानो अचित्तान्‌। तै०आ० ४.५.५३; आप०श्रौ०सू० १४.२९.३३ देखें- तपो इत्यादि।
तपा वृषन्‌ विश्वतः शोचिषा तान्‌। ऋ०वे० ६.२२.५३; अ०वे० २०.३६.८३
तपा शंसम्‌ अररुषः परस्य। ऋ०वे० ३.१८.२२; का०सं० ३५.१४२; तै०आ० ४.५.५२; आप०श्रौ०सू० १४.२९.३२.
तपिष्ठेन तपसा इत्यादिः देखें- तपिष्ठेन हन्मना।
तपिष्ठेन शोचिषा यः सुराधाः। ऋ०वे० ४.५.४२.
तपिष्ठेन हन्मना (अ०वे० । तै०सं० । का०सं० तपसा) हन्तना तम्‌। ऋ०वे० ७.५९.८४; अ०वे० ७.७७.२४; तै०सं० ४.३.१३.४४; मै०सं० ४.१०.५४:
१५४.१०; का०सं० २१.१३४.
तपिष्ठेन हेषसा द्रोघमित्रान्‌। ऋ०वे० १०.८९.१२४.
तपिष्ठैर्‌ अजरो दह। ऋ०वे० ७.१५.१३३; सा०वे० १.२४३; मै०सं० ४.१०.१च्‌: १४१.११; का०सं० २.१४३; तै०ब्रा० २.४.१.७३
तपुरग्राभिर्‌ ऋष्टिभिः (अ०वे० अर्चिभिः)। ऋ०वे० १०.८७.२३४; अ०वे० ८.३.२३४.
तपुर्जम्भ यो अस्मध्रुक्‌। ऋ०वे० १.३६.१६२.
तपुर्जम्भस्य सुद्युतो गणश्रियः। ऋ०वे० ८.२३.४३
तपुर्जम्भो वन आ वातचोदितः। ऋ०वे० १.५८.५१.
तपुर्मर्धा घृतान्नः पावकः। ऋ०वे० ७.३.१४; सा०वे० २.५६९४; का०सं० ३५.१४; आप०श्रौ०सू० १४.१७.१४.
तपुर्मर्धा तपतु रक्षसो ये। ऋ०वे० १०.१८२.३१.
तपुर्‌ ययस्तु चरुर्‌ अग्निवाँ (अ०वे० । का०सं० अग्निमाँ) इव। ऋ०वे० ७.१०४.२२; अ०वे० ८.४.२२; का०सं० २३.११२; नि० ६.११२.
तपुर्वधाय नमो अस्तु तक्मने। अ०वे० ६.२०.१४.
तपुर्वधेभिर्‌ अजरेभिर्‌ अत्रिणः। ऋ०वे० ७.१०४.५३; अ०वे० ८.४.५३
तपूंषि तस्मै वृजिनानि सन्तु। ऋ०वे० ६.५२.२३; अ०वे० २.१२.६३
तपूंष्य्‌ अग्ने जुह्वा पतंगान्‌। ऋ०वे० ४.४.२३। वा०सं० १३.१०३; तै०सं० १.२.१४.१३; का०सं० १६.१५३ देखें- तपोभिर्‌।
तपोजाँ अपि गछतात्‌। ऋ०वे० १०.१५४.५४; अ०वे० १८.२.१५४,१८४.
तपोजां वाचम्‌ अस्मे नियछ देवायुवम्‌। तै०आ० ४.७.३; ५.६.७. देखें- वाचम्‌ अस्मे, तथा वाजम्‌ अस्मिन्‌।
तपोऽतिष्ठत्‌ तप्यमानः समुद्रे। अ०वे० ११.५.२६२.
तपो दीक्षाम्‌ उपनिषेदुर्‌ अग्रे। अ०वे० १९.४१.१२. देखें- अगला।
तपो दीक्षाम्‌ ऋषयः सुवर्विदः। तै०सं० ५.७.४.३२; तै०आ० ३.११.९२. देखें- सार।
तपो नवदशः। वा०सं० १४.२३; तै०सं० ४.३.८.१; ५.३.३.३; मै०सं० २.८.४: १०९.३; का०सं० १७.४; २०.१३; शत०ब्रा० ८.४.१.१४.
तपो ब्रह्म परामृतम्‌। व०पू०ता०उप० १.२६.
तपोभिर्‌ अग्ने जुह्वा पतङ्गान्‌। मै०सं० २.७.१५३: ९७.१०. देखें- तपूं्‌ष्य्‌।
तपो मे दीक्षा। आप०श्रौ०सू० १०.१०.६.
तपो मे धाः। तै०आ० ४.५.४.
तपो मे प्रतिष्ठा। जै०ब्रा० २.६५ (६६); तै०ब्रा० ३.७.७.१०; आप०श्रौ०सू० १०.३.८.
तपो ये चक्रिरे महः (तै०आ० महत्‌)। ऋ०वे० १०.१५४.२३; अ०वे० १८.२.१६३; तै०आ० ६.३.२३
तपो योनिर्‌ असि (का०सं० असि प्राजापत्यम्‌)। मै०सं० २.१३.२; १५३.६; ३.२.६: २३.३; का०सं० ३९.२; मा०श्रौ०सू० ६.१.७.
तपो वदिष्ये। तै०आ० ४.१.१.
तपो वसो चिकितानो अचित्तान्‌। ऋ०वे० ३.१८.२३; का०सं० ३५.१४३ देखें- ’तपा‘ इत्यादि।
तपोऽवान्तरदीक्षायाम्‌। का०सं० ३४.१४.
तपोष्‌ पवित्रं विततं दिवस्‌ पदे। ऋ०वे० ९.८३.२१; सा०वे० २.२२६१; ऐ०ब्रा० १.२०.४; ७.९.३; जै०ब्रा० १.८१.
तपो ष्व्‌ अग्ने अन्तरान्‌ अमित्रान्‌। ऋ०वे० ३.१८.२१; का०सं० ३५.१४१; कौ०ब्रा० ८.४; तै०आ० ४.५.५१; आप०श्रौ०सू० १४.२९.३१; १५.७.९. प्रतीकः तपो ष्व्‌ अग्ने। शा०श्रौ०सू० ५.९.१०.
तपोऽसि। वा०सं० ३७.११; मै०सं० ४.९.३: १२३.९; शत०ब्रा० १४.१.३.१७; तै०आ० ४.५.२; आप०श्रौ०सू० १५.४.१; ७.४.
तपोऽसि ब्रह्मणो योनिः। तै०ब्रा० ३.७.७.१; आप०श्रौ०सू० १०.६.५.
तपोऽसि लोके श्रितम्‌, तेजसः प्रतिष्ठा, त्वयीदम्‌ अन्तः, विश्वं यक्षं विश्वं भूतं विश्वं सुभूतम्‌, विश्वस्य भर्त विश्वस्य जनयितृ। तै०ब्रा० ३.११.१.२.
तपो ह जज्ञे कर्मणः। अ०वे० ११.८.६३
तपो ह यक्षं प्रथमं संबभूव। तै०उप० ३.१२.३.१४.
तप्तं घर्मम्‌ ओम्यावन्तम्‌ अत्रये। ऋ०वे० १.११२.७२.
तप्तं घर्मं परिगृह्यायजन्त। वा०सं० १७.५५३; तै०सं० ४.६.३.२४; मै०सं० २.१०.५३: १३६.१६; का०सं० १८.३३,। शत०ब्रा० ९.२.३.९.
तप्तं घर्मं पिबतं रोचने दिवः (आप०श्रौ०सू० पिबतं सोम्यं मधु)। अ०वे० ७.७३.४४; शा०श्रौ०सू० ५.१०.२१४; आप०श्रौ०सू० ४.७.४४.
तप्ता घर्मा अश्नुवते विसर्गम्‌। ऋ०वे० ७.१०३.९४.
तप्ताच्‌ चरोर्‌ अधि नाकं तृतीयम्‌। अ०वे० ९.५.६२.
तप्तायनी मेऽसि। वा०सं० ५.९; मै०सं० १.२.८: १७.८; ३.८.५: ९९.१५; शत०ब्रा० ३.५.१.२७; मा०श्रौ०सू० १.७.३.१५. प्रतीकः तप्तायनी।
का०श्रौ०सू० ५.३.२५. देखें- अगला तथा तिक्तायनी।
तप्तायन्य असि। का०सं० २.९. देखें- नीचे पूर्व।
तप्ताय स्वाहा। वा०सं० ३९.१२.
तप्तो घर्मो दुह्यते वाम्‌ इषे मधु। अ०वे० ७.७३.१२; आप०श्रौ०सू० ४.७.४२; शा०श्रौ०सू० ५.१०.८२.
तप्तो घर्मो विराट्‌ सुतः। वा०सं० २०.५५२; मै०सं० ३.११.३२: १४३.९; का०सं० ३८.८२; तै०ब्रा० २.६.१२.१२. देखें- अगला।
तप्तो वां घर्म आ गतम्‌। अ०वे० ७.७३.२२; आप०श्रौ०सू० ४.७.४२; शा०श्रौ०सू० ५.१०.८२. देखें- पूर्व।
तप्तो वां घर्मो नक्षति (अ०वे० नक्षतु) स्वहोता। अ०वे० ७.७३.५१; ऐ०ब्रा० १.२२.३; आप०श्रौ०सू० ४.७.४१; शा०श्रौ०सू० ५.१०.१८१.
तप्यते स्वाहा। वा०सं० ३९.१२; वा०सं०का०३९.११ में छूटा हुआ). तुल०- नीचे- तपते।
तप्यत्वै स्वाहा। तै०सं० १.४.३५.१. देखें- तपत्यै।
तप्यमानस्य मनसोऽधि जज्ञिषे। अ०वे० १९.५६.५४.
तप्यमानाय स्वाहा। वा०सं० ३९.१२.
तप्स्यते स्वाहा। । का०सं० अश्व० ५.२.
तम आसीत्‌ तमसा गूढम्‌ अग्रे। ऋ०वे० १०.१२९.३१; तै०ब्रा० २.८.९.४१; नि० ७.३.
तम एतत्‌ पुरुष मा प्र पत्थाः। अ०वे० ८.१.१०३
तमः प्रणीतम्‌ अशिवेन पित्रा। ऋ०वे० १.११७.१७२.
तम्‌ अंहसः पीपरो दाश्वांसम्‌। ऋ०वे० ४.२.८४.
तम्‌ अक्रतुं पश्यति वीतशोकः। तै०आ० १०.१०.१३; महाना० उप० ८.३३
तम्‌ अग्नयः सर्वहुतं जुषन्ताम्‌। अ०वे० १८.४.१३३
तम्‌ अग्ना उपप्रावर्तयत्‌। मै०सं० २.४.३२: ४०.४.
तम्‌ अग्निः प्रत्यमुञ्चत। अ०वे० १०.६.६४.
तम्‌ अग्निं वर्धयामसि। ऋ०वे० १.३६.११४.
तम्‌ अग्निम्‌ अस्ते वसवो न्य्‌ ऋण्वन्‌। ऋ०वे० ७.१.२१; सा०वे० २.७२४; का०सं० ३९.१५१.
तम्‌ अग्ने पास्य्‌ उत तं पिपर्षि। ऋ०वे० ६.१५.१११.
तम्‌ अग्ने पृतनाषहम्‌ (तै०सं० ०सहम्‌)। ऋ०वे० ५.२३.२१; तै०सं० १.३.१४.७१.
तम्‌ अग्ने मेन्यामेनिं कृणु। तै०ब्रा० २.४.२.१३ देखें- तयाग्ने त्वं तथा त्वं तान्‌ अग्ने मेन्या०।
तम्‌ अग्ने वर्धया त्वम्‌। अ०वे० ६.५.३२; वा०सं० १७.५२२; तै०सं० ४.६.३.१२; मै०सं० २.१०.४२: १३५.७. देखें- अग्ने तं वर्धया।
तम्‌ अग्ने हेडः (वा०सं०का० हेलः) परि ते वृणक्तु। वा०सं० १३.४५४; वा०सं०का०१४.४.८४; तै०सं० ४.२.१०.४४; मै०सं० २.७.१७४: १०२.९;
का०सं० १६.१७४; शत०ब्रा० ७.५.२.२१; १२.५.२.४४. देखें- ताम्‌ इत्यादि।
तम्‌ अग्रुवः केशिनीः सं रेभिरे। ऋ०वे० १.१४०.८१.
तम्‌ अङ्गिरस्वन्‌ नमसा सपर्यन्‌। ऋ०वे० ३.३१.१९१.
तम्‌ अजरेभिर्‌ वृषभिस्‌ तव (आप०श्रौ०सू० तप) स्वैः। ऋ०वे० ६.५.४३; का०सं० ३५.१४३; आप०श्रौ०सू० १४.२९.३३
तम्‌ अजिह्वा असश्चत। तै०आ० १.११.५४.
तम्‌ अद्य राधसे महे। ऋ०वे० ८.६४.१२१.
तम्‌ अद्य होतर्‌ इषितो यजीयान्‌। ऋ०वे० १०.११०.९३; अ०वे० ५.१२.९३; वा०सं० २९.३४३; मै०सं० ४.१३.३३: २०२.१२; का०सं० १६.२०३;
तै०ब्रा० ३.६. ३.४३; नि० ८.१४३
तम्‌ अद्रिवः फलिगं हेतिम्‌ अस्य। ऋ०वे० १.१२१.१०२.
तम्‌ अध्वरेष्व्‌ ईडते। ऋ०वे० ५.१४.२१.
तम्‌ अनङ्गुलिर्‌ आवयत्‌। तै०आ० १.११.५२.
तम्‌ अनु प्रेहि सुकृतस्य लोकम्‌। तै०सं० ५.७.७.१३; का०सं० ४०.१३३ देखें- तद्‌ अनु।
तम्‌ अन्यान्या चरतो देवशिष्टे। ऋ०वे० १.११३.३२; सा०वे० २.११०१२.
तम्‌ अन्व्‌ आ रभे। आप०श्रौ०सू० ६.५.२. तुल०- नीचे- अनु त्वा रभे।
तम्‌ अप्सन्त शवस उत्सवेषु। ऋ०वे० १.१००.८१.
तम्‌ अभि शोच योऽस्मान्‌ (मा०श्रौ०सू० अस्मान्‌) द्वेष्टि यं च वयं द्विष्मः। तै०सं० १.३.११.१; का०श्रौ०सू० ६.१०.३; मा०श्रौ०सू० १.८.६.२०. देखें-
अमुं ते शुग्‌, योऽमान्‌ देवेष्टि यं च वयं द्विष्मस्‌ तम्‌ अभिशोच, तथा यं द्विष्मस्‌ तं ते।
तम्‌ अभ्य्‌ अमीति वरुणः। वा०सं० २२.५२; तै०सं० ७.४.१५.१२; मै०सं० ३.१२.१२: १६०.७; का०सं० अश्व० ४.४.२; तै०ब्रा० ३.८.४.१.
तम्‌ अभ्रेण वृष्ट्‌या गूहथो दिवि। ऋ०वे० ५.६३.४३
तम्‌ अमृक्षन्त वाजिनम्‌। ऋ०वे० ९.२६.११.
तम्‌ अया वाचा गृणे तम्‌ उ व स्तुषे। ऋ०वे० ८.२३.७३
तम्‌ अर्केभिस्‌ तं सामभिः। ऋ०वे० ८.१६.९१.
तम्‌ अर्कैर्‌ अभ्यर्चन्ति वत्सम्‌। तै०ब्रा० २.८.८.९३ देखें- घृतेनार्कम्‌।
तम्‌ अर्चत विश्वमित्रा हविर्भिः। अ०वे० १८.३.६३३; ४.५४३
तम्‌ अर्चिषा स्फूर्जयञ्‌ (अ०वे० ०यँ) जातवेदः। ऋ०वे० १०.८७.११३; अ०वे० ८.३.११३
तम्‌ अर्धमासं प्रसुतान्‌ पित्र्यावतः। जै०ब्रा० १.५०२. देखें- पञ्चदशात्‌ प्र०। प्रारम्भ में तम्‌ छो़डते हैं
तम्‌ अर्यमाभि रक्षति। ऋ०वे० १.१३६.५४.
तम्‌ अर्वन्तं न सानसिम्‌। ऋ०वे० ४.१५.६१; ८.१०२.१२१.
तम्‌ अश्याम देवयन्तो वो अद्य। ऋ०वे० ७.४७.२४.
तम्‌ अश्याम मधुमन्तं त ऊर्मिम्‌। ऋ०वे० ४.५८.११४; वा०सं० १७.९९४; का०सं० ४०.७४; आप०श्रौ०सू० १७.१८.१४.
तम्‌ अश्विना परिधत्तं स्वस्तये (का०सं० स्वस्ति)। का०सं० ११.१३४; मा०श्रौ०सू० ५.२.६.१९४. देखें- ’तद्‌ अश्विना‘ इत्यादि।
तम्‌ अश्विना पिबतं तिरोअहन्यम्‌। ऋ०वे० १.४७.१३; सा०वे० १.३०६३
तमस इव ज्योतिर्‌ उद्‌ एतु सूर्यः। अ०वे० ५.१३.३४.
तमसस्‌ तन्‌ महिनाजायतैकम्‌। तै०ब्रा० २.८.९.४४. देखें- तपसस्‌ इत्यादि।
तमसा कृतं तमः करोति तमस एवेदं सर्वं यो मा कारयति तस्मै स्वाहा। बौ०ध०सू० ३.४.२.
तमसा ये च तूपराः। अ०वे० ११.९.२२३
तमसाविध्यद्‌ आसुरः। ऋ०वे० ५.४०.५२,९२; कौ०ब्रा० २४.४२.
तमसे तस्करम्‌। वा०सं० ३०.५; तै०ब्रा० ३.४.१.१.
तमसो मा ज्योतिर्‌ गमय। शत०ब्रा० १४.४.१.३०,३२; बृह०उप० १.३.३०.३.२; शा०श्रौ०सू० ६.८.९.
तम्‌ अस्ता विध्य शर्वा शिशानः। ऋ०वे० १०.८७.६४; अ०वे० ८.३.५४.
तम्‌ अस्मभ्यं सहोयुषा। अ०वे० ३.५.३३
तम्‌ अस्मभ्यं कामं दत्वा। आप०श्रौ०सू० ८.१४.४३
तम्‌ अस्मेरा युवतयो युवानम्‌। ऋ०वे० २.३५.४१; तै०सं० २.५.१२.२१; मै०सं० ४.१२.४१: १८८.५.
तम्‌ अस्मै प्रसुवामसि। मै०सं० ४.१४.१७४ (द्वितीयांश): २४७.१,३; तै०आ० २.४.१४ (द्वितीयांश)।
तम्‌ अस्य द्यावापृथिवी सचेतसा। ऋ०वे० १०.११३.११; ऐ०ब्रा० ५.१८.१६; कौ०ब्रा० २६.१२. प्रतीकः तम्‌ अस्य द्यावापृथिवी। आप०श्रौ०सू०
८.७.२२; शा०श्रौ०सू० १०.१०.५; १२.२६.१३.
तम्‌ अस्य पृक्षम्‌ उपरासु धीमहि। ऋ०वे० १.१२७.५१.
तम्‌ अस्य मर्जयामसि। ऋ०वे० ९.९०.३१; सा०वे० २.९८२१.
तम्‌ अस्य राजा वरुणस्‌ तम्‌ अश्विना। ऋ०वे० १.१५६.४१; ऐ०ब्रा० १.३०.१७१; कौ०ब्रा० ९.६; आप०श्रौ०सू० ४.१०.४. प्रतीकः तम्‌ अस्य राजा।
शा०श्रौ०सू० ५.१४.१७.
तम्‌ अस्य विष्णुर्‌ महिमानम्‌ ओजसा। ऋ०वे० १०.११३.२१.
तम्‌ अहम्‌ अनु व्यर्कंसि। शा०श्रौ०सू० ४.१२.२.
तम्‌ अहम्‌ आत्मनि। शा०गृ०सू० ६.५.१.
तम्‌ अहं पुनर्‌ आददे। का०श्रौ०सू० २५.११.२१४; पा०गृ०सू० २.२.१२३ देखें- इमं तं पुनर्‌।
तम्‌ अहं ब्रह्मणा तपसा श्रमेण। अ०वे० ६.१३३.३३
तम्‌ अहं मनसे प्रब्रवीमि। मा०श्रौ०सू० ५.२.१५.२. देखें- तद्‌ अहं इत्यादि।
तम्‌ अह्यन्‌ भूरिजोर्‌ धिया। ऋ०वे० ९.२६.४१.
तम्‌ अह्वे वाजसातये। ऋ०वे० ८.१३.३१. देखें- तम्‌ उ हुवे।
तमांसि यत्र गछन्ति। अ०वे० २.२५.५३
तमांसि सोम योध्या। ऋ०वे० ९.९.७२.
तम्‌ आगन्म त्रिपस्त्यम्‌। ऋ०वे० ८.३९.८३
तम्‌ आगन्म सोभरयः। ऋ०वे० ८.१९.३२१.
तम्‌ आ तिष्ठानुमाद्या सुवर्चाः। अ०वे० १४.१.४७३ प्रतीकः तम्‌ आ तिष्ठ। कौशि०सू० ७६.१६; ७७.१९.
तम्‌ आत्मन्‌ (मै०सं०। का०सं० आत्मनि) परि गृह्णीमहे वयम्‌ (मै०सं० गृह्णीमसीह)। तै०सं० ५.७.९.१३; मै०सं० १.६.१च्‌: ८६.१; का०सं० ७.१२३ तम्‌ आ नि षीद स्वानो नार्वा। ऋ०वे० १.१०४.१२.
तम्‌ आ नूनं वृजनम्‌ अन्यथा चित्‌। ऋ०वे० ६.३५.५१.
तम्‌ आ नृभिः पुरुछूता प्र याहि। ऋ०वे० ७.२४.१२; सा० वे० १.३१४२।
तम्‌ आ नो अर्कम्‌ अमृताय जुष्टम्‌। ऋ०वे० ९.९७.५१; का०सं० १७.१८१.
तम्‌ आ नो वाजसातये वि वो मदे। ऋ०वे० १०.२१.४३
तम्‌ आ पवस्व देव सोम। ऋ०वे० ९.६७.३०२.
तम्‌ आ पृण (तै०ब्रा० पृणा) वसुपते वसूनाम्‌। ऋ०वे० ३.३०.१९४; तै०ब्रा० २.५.४.१४.
तम्‌ आपो अग्निं जनयन्त मातरः। ऋ०वे० १०.९१.६२; सा०वे० २.११७४२.
तम्‌ आपो अभ्य्‌ अनूषत। ऋ०वे० ८.६९.११४; अ०वे० २०.९२.८४.
तम्‌ आपो बिभ्रतीर्‌ मणिम्‌। अ०वे० १०.६.१४३
तम्‌ आ भर हरिवो मादयध्यै। ऋ०वे० ६.२२.३४; अ०वे० २०.३६.३४.
तम्‌ आयवः शुचयन्तं पावकम्‌। ऋ०वे० १०.४६.८३
तम्‌ आ रभस्व समिधा यविष्ठ। ऋ०वे० १०.८७.८३; अ०वे० ८.३.८३
तम्‌ आ रोहन्ति कवयो विपश्चितः। अ०वे० १९.५३.१३
तम्‌ आ रोहामि सुकृतां सुकृताम्‌ नु (प़ढें सुकृताम्‌ उ?) लोकम्‌। तै०ब्रा० ३.७.१२.५४.
तम्‌ आ वह तं निष्‌ कुरु। अ०वे० ५.४.६२.
तम्‌ आ वहन्तु सप्तयः पुरूवसुम्‌। ऋ०वे० ८.४६.७३
तम्‌ आस्यध्वम्‌ ऊर्मिम्‌ अद्या सुहस्ताः। ऋ०वे० १०.३०.२४.
तम्‌ आ हरामि र्निऋतेर्‌ उपस्थात्‌। ऋ०वे० १०.१६१.२३; अ०वे० ३.११.२३; २०.९६.७३
तम्‌ आहुतं नशीमहि (अ०वे० ०तम्‌ अशीमहि)। ऋ०वे० १०.५७.२३; अ०वे० १३.१.६०३; ऐ०ब्रा० ३.११.१८३
तम्‌ आहुः सुप्रज इति। ऋ०वे० ९.११४.१३
तम्‌ इच्‌ च्योत्नैर्‌ आर्यन्ति। ऋ०वे० ८.१६.६१.
तम्‌ इतो नाशयाग्ने। तै०आ० ४.३३.१४.
तम्‌ इतो नाशयामसि। ऋ०वे० १०.१६२.३४. ६४; अ०वे० ४.३७.१११; २०.९६. १३४-१६४; मा०गृ०सू० २.१८.२४ (पञ्चमांश) तुल०- तान्‌ इतो।
तम्‌ इत्‌ पृछन्ति न सिमो वि पृछति। ऋ०वे० १.१४५.२१.
तम्‌ इत्‌ पृणक्षि वसुना भवीयसा। ऋ०वे० १.८३.१३; अ०वे० २०.२५.१३
तम्‌ इत्‌ पृणक्षि शवसोत राया। ऋ०वे० ६.१५.११४.
तम्‌ इत्‌ प्राणं मनसो प्रशिक्षते। तै०ब्रा० २.५.१.१३
तम्‌ इत्‌ सखायं कृणुते समत्सु। ऋ०वे० ४.२४.६४.
तम्‌ इत्‌ सखित्व ईमहे। ऋ०वे० १.१०.६१.
तम्‌ इत्‌ समानं वनिनश्‌ च वीरुधः। ऋ०वे० १०.९१.६३; सा०वे० २.११७४३
तम्‌ इत्‌ सुहव्यम्‌ अङ्गिरः। ऋ०वे० १.७४.५१.
तम्‌ इदं वि वृहामि ते। ऋ०वे० १०.१६३.५४, ६४; अ०वे० २०.९६.२१४,२२४. देखें- तम्‌ इमं इत्यादि।
तम्‌ इदं निगतं सहः। अ०वे० १३.४.१२१, २०१.
तम्‌ इद्‌ अर्भे हविष्य्‌ आ समानम्‌ इत्‌। ऋ०वे० १०.९१.८३ देखें- त्वाम्‌ अर्भस्य।
तम्‌ इद्‌ गछन्ति जुह्वस्‌ तम्‌ अर्वतीः। ऋ०वे० १.१४५.३१.
तम्‌ इद्‌ गर्भं प्रथमं दध्र (मै०सं० ओरा) आपः। ऋ०वे० १०.८२.६१; वा०सं० १७.३०१; तै०सं० ४.६.२.३१; मै०सं० २.१०.३१: १३४.१४; का०सं०
१८.११.
तम्‌ इद्‌ दोषा तम्‌ उषसि यविष्ठम्‌। ऋ०वे० ७.३.५१.
तम्‌ इद्‌ धनेषु हितेषु। ऋ०वे० ८.१६.५१.
तम्‌ इद्‌ यह्वं न रोदसी। ऋ०वे० ५.१६.४३
तम्‌ इद्‌ व इन्द्रं सुहवं हुवेम। ऋ०वे० ४.१६.१६१.
तम्‌ इद्‌ वर्धन्तु नो गिरः। ऋ०वे० ८.९२.२१३; ९.६१.१४१; अ०वे० २०.११०.३३; सा०वे० २.७४३,६८६१; नि० १.१०.
तम्‌ इद्‌ वर्धन्तु नो गिरः सदावृधम्‌। ऋ०वे० ८.१३.१८३
तम्‌ इद्‌ विप्रा अवस्यवः। अ०वे० ८.१३.१७१.
तम्‌ इद्‌ वोचेमा विदथेषु शंभुवम्‌। ऋ०वे० १.४०.६१.
तम्‌ इन्दुः परि षस्वजे। ऋ०वे० ९.१२.५३; सा०वे० २.५५०३
तम्‌ इन्द्र इध्मं कृत्वा। अ०वे० १२.२.५४३
तम्‌ इन्द्रः प्रत्यमुञ्चत। अ०वे० १०.६.७४.
तम्‌ इन्द्रं वाजयामसि। ऋ०वे० ८.९३.७१; अ०वे० २०.४७.११; १३७.१२१; सा०वे० १.११९१; २.५७२१; मै०सं० २.१३.६१: १५५.७; ४.१०.५: १५५.१३;
४.१२.३: १८५.६; का०सं० ३९.१२१; ऐ०ब्रा० ५.८.४; कौ०ब्रा० २३.२; पं०वि०ब्रा० १४.८.५; तै०ब्रा० १.५.८.३१; २.४.१.३; आप०श्रौ०सू० ८.८.२; ९.११.१६; शा०श्रौ०सू० १०.६.१६; १२.१.४; वैता०सू० २७.२८; ३३.१४; ४१.५,९; सा०वि०ब्रा० १.३.८.
तम्‌ इन्द्रं सोमस्य भृथे हिनोत। ऋ०वे० २.१४.४४.
तम्‌ इन्द्रं जोहवीमि मघवानम्‌ उग्रम्‌। ऋ०वे० ८.९७.१३१; अ०वे० २०.५५.११; सा०वे० १.४६०१; तै०ब्रा० २.५.८.९१; शा०श्रौ०सू० १८.४.८; ५.९,११.
प्रतीकः तम्‌ इन्द्रं जोहवीमि। आप०श्रौ०सू० ७.४.३; शा०श्रौ०सू० १२.४.९,२३.
तम्‌ इन्द्र निर्जहि। शत०ब्रा० १४.९.४.२२३; बृह०उप० ६.४.२२३
तम्‌ इन्द्रं दानम्‌ ईमहे। ऋ०वे० ८.४६.६१.
तम्‌ इन्द्र मदम्‌ आ गहि। ऋ०वे० ३.४२.२१; अ०वे० २०.२४.२१.
तम्‌ इन्द्रम्‌ अभि गायत। ऋ०वे० ८.३२.१३३ देखें- तस्मा इन्द्राय गायत।
तम्‌ इन्द्रं पशवः सचा। वा०सं० २०.६९१; मै०सं० ३.११.४१: १४५.५; का०सं० ३८.९१; तै०ब्रा० २.६.१३.११.
तम्‌ इन्द्राय पथिभिर्‌ देवयानैः। अ०वे० ९.४.३३
तम्‌ इन्द्रो वाजी वज्रेण हन्तु। अ०वे० ५.२९.१०३
तम्‌ इन्‌ नरो वि ह्वयन्ते समीके। ऋ०वे० ४.२४.३१.
तम्‌ इन्‌ न्व्‌ अस्य रोदसी। ऋ०वे० ६.४४.५३
तम्‌ एतया त्रय्या विद्ययेति। गो०ब्रा० १.५.२५२.
तम्‌ एव ऋषिं तम्‌ उ ब्रह्माणम्‌ आहुः। ऋ०वे० १०.१०७.६१.
तम्‌ एवं विद्वान्‌ अमृत इह भवति। तै०आ० ३.१२.७३; १३.१३ देखें- तम्‌ एव विदित्वा० तथा तुल०- तम्‌ एव विद्वान्‌।
तम्‌ एव धीरो विज्ञाय। शत०ब्रा० १४.७.२.२३३; बृह०उप० ४.४.२३३
तम्‌ एव मन्य आत्मानम्‌। शत०ब्रा० १४.७.२.१९३; बृह०उप० ४.४.१९३
तम्‌ एव मन्ये नृपतिं जनानाम्‌। ऋ०वे० १०.१०७.५३
तम्‌ एव मृत्युम्‌ अमृतं तम्‌ आहुः। तै०आ० ३.१४.११.
तम्‌ एव राजाधिपतिर्‌ बभूव। ऋ० खि० ७.५५.९२.
तम्‌ एव विदित्वाति मृत्युम्‌ एति। वा०सं० ३१.१८३; श्वेत०उप० ३.८३;६.१५३ देखें- नीचे तम्‌ एवं वि०।
तम्‌ एव विद्वान्‌ न बिभाय मृत्योः। अ०वे० १०.८.४४३ तुल०- नीचे- तम्‌ एवं वि०।
तम्‌ एव विश्वे पपिरे स्वर्दृशः। ऋ०वे० २.२४.४३:। नि० १०.१३३
तम्‌ एव सृप्त्वाजिं श्रान्तः। जै०ब्रा० २.३७८ (३.१३)३ महापथाद्‌ का भाग।
तमोभिर्‌ इन्द्र तं गुहः। ऋ०वे० ८.६.१७३
तमो वै त्वम्‌ अगासीर्‌ न ज्योतिः। श०ब्रा० १.४.८.
तमो व्यस्य प्र वदासि वल्गु। अ०वे० १२.३.१८२.
तम्‌ ओषधीर्‌ दधिरे गर्भम्‌ ऋत्वियम्‌। ऋ०वे० १०.९१.६१; सा०वे० २.११७४१. प्रतीकः तम्‌ ओषधीः। शा०श्रौ०सू० १४.५१.१०.
तम्‌ ओषधीश्‌ च वनिनश्‌ च गर्भम्‌। ऋ०वे० ७.४.५३
तम्‌ ओषधे त्वं नाशय। अ०वे० ८.६.९३
तमोहना तपुषो बुध्न एता। ऋ०वे० ३.३९.३४.
तं पत्नीभिर्‌ अनुगछेम देवाः। वा०सं० १५.५०१; तै०सं० ४.७.१३.३१; मै०सं० २.१२.४१: १४७.८; का०सं० १८.१८१; शत०ब्रा० ८.६.३.१९.
तं पन्थानं जयेमानमित्रम्‌ अतस्करम्‌। अ०वे० १२.१.४७४.
तं पश्यन्ति पशवो वयांसि (ऐ०ब्रा० वयांसि च)। अ०वे० ७.१३.१३३; शा०श्रौ०सू० १५.१७३
तं पाकेन मनसापश्यम्‌ अन्तितः। ऋ०वे० १०.११४.४३; ऐ०आ० ३.१.६.१५३; नि० १०.४६३
तं पात तिरो अह्‌न्यम्‌। ऋ०वे० १.४५.१०४.
तं पिपृतं रोदसी सत्यवाचम्‌। तै०ब्रा० २.८.४.८४.
तं पिपृहि दशमास्योऽन्तर्‌ उदरे। शा०गृ०सू० १.१९.१२३ देखें- तं माता दश।
तं पिशाचं प्र दर्शय। अ०वे० ४.२०.९४.
तं पुमान्‌ अनु जायताम्‌। अ०वे० ३.२३.३२; शा०गृ०सू० १.१९.७२; सा०मं०ब्रा० १.४.९४; आ०मं०पा० १.१३.२२.
तं पूर्वः परिगृह्णामि। तै०ब्रा० ३.७.४.५३। आप०श्रौ०सू० ४.२.१३
तं पृछता स जगामा स वेद। ऋ०वे० १.१४५.११. तुल०- बृहदा० ४.१६.
तं पृछन्ती वज्रहस्तं रथेष्ठाम्‌। ऋ०वे० ६.२२.५१; अ०वे० २०.३६.५१.
तं पृछन्तोऽवरासः पराणि। ऋ०वे० ६.२१.६१.
तं पृञ्चन्ति वचो यथा। ऋ० खि० ७.३४.१२.
तं प्रत्नथा पूर्वथा विश्वथेमथा। ऋ०वे० ५.४४.११; वा०सं० ७.१२१; तै०सं० १.४.९.११; मै०सं० १.३.१११: ३४.४; का०सं० ४.३१; कौ०ब्रा० २४.९;
शत०ब्रा० ४.२.१.९१; नि० ३.१६. प्रतीकः तं प्रत्नथा। वा०सं० ३३.२१,३३,४७,५८,७३; आप०श्रौ०सू० ९.९.१३; १०.२; शा०श्रौ०सू० १०.१३.२२; ११.१२.१३; १५.३.१०,११; का०श्रौ०सू० ९.६.११; आप०श्रौ०सू० १२.१४.१५; मा०श्रौ०सू० २.३.५.८. तुल०- बृहदा० ५.४४ (ँ).
तं प्रत्नास ऋषयो दीध्यानाः। ऋ०वे० ४.५०.१३; अ०वे० २०.८८.१३; मै०सं० ४.१२.५३: १९३.४; का०सं० ९.१९३
तं प्रत्यग्‌ उप पद्यताम्‌। अ०वे० ४.१८.२४.
तं प्रत्यंशं संदह जातवेदः। आप०श्रौ०सू० ६.२१.१४. देखें- तान्‌ प्रतीचो।
तं प्रत्यञ्चम्‌ अर्चिषा विध्य मर्मन्‌ (अ०वे० मर्मणि)। ऋ०वे० १०.८७.१७४; अ०वे० ८.३.१७४.
तं प्रत्यस्यामि मृत्यवे। अ०वे० ५.८.५४; ६.३७.३४.
तं प्राव्यं यथावट्‌। तै०आ० ४.९.३; ५.८.३. देखें- वहद्‌ दिव्याभिर्‌।
तं प्रियासं (प़ढें भ्रि ०) बहु रोचमानः। अ०वे० ३.५.४३
तं बधान देवेभ्यः (आप०श्रौ०सू० देवेभ्यो मेधाय) प्रजापतये तेन राध्नुहि। वा०सं० २२.४; मै०सं० ३.१२.१: १६०.३; शत०ब्रा० १३.१.२.४;
आप०श्रौ०सू० २०.३.४; मा०श्रौ०सू० ९.२.१. प्रतीकः तं बधान। का०श्रौ०सू० २०.१.२८.
तं बिभ्रच्‌ चन्द्रमा मणिम्‌। अ०वे० १०.६.१०४.
तं बिभ्रत्‌ सविता मणिम्‌। अ०वे० १०.६.१३३
तं ब्रह्माणं तम्‌ ऋषिं तं सुमेधाम्‌। ऋ०वे० १०.१२५.५४; अ०वे० ४.३०.३४.
तं ब्राह्मणाः सोमपाः सोम्यासः। तै०ब्रा० ३.१.२.९३
तं भर्तारं तम्‌ उ गोप्तारम्‌ आहुः। तै०आ० ३.१४.१२.
तं भागं चित्रम्‌ ईमहे। ऋ०वे० ५.८२.३३ देखें- तं चित्रं।
तं भागम्‌ उपसेदुषे। ऋ०वे० ८.४७.१६२.
तं मन्येत पितरं मातरं च। संहि०ब्रा० ३३; वा०ध०सू० २.१०३; नि० २.४३ तुल०- । महा० १.७६.६३. देखें- तं वै मन्ये.
तं मरुतः क्षुरपविना व्ययुः। नि० ५.५. एक ब्रह्मण से उद्धृतः देखें- दू त्ष्टलूील्हुाह, पृ०५७.
तं मर्जयन्त सुक्रतुम्‌। ऋ०वे० ८.८४.८१; तै०सं० ३.५.११.५१; मै०सं० ४.१०.३१: १४८.१४; का०सं० १५.१२१; ऐ०ब्रा० १.१६.३३१; कौ०ब्रा० ८.८;
आप०श्रौ०सू० २.१६.७. प्रतीकः तं मर्जयन्त। शा०श्रौ०सू० ३.१३.१७.
तं मर्जयन्त सुवृधं नदीष्व्‌ आ। ऋ०वे० ९.६८.६३
तं मर्ता अमर्त्यम्‌। ऋ०वे० १०.११८.६३
तं मर्तासो न पश्यथ। ऋ०वे० १.१०५.१६४.
तं मर्मजानं महिषं न सानौ। ऋ०वे० ९.९५.४१.
तं मा कुरु प्रियं प्रजानाम्‌ अधिपतिं पशूनाम्‌ (पा०गृ०सू० जो़डता है-अरिष्टिं तनूनाम्‌)। पा०गृ०सू० १.३.१५; हि०गृ०सू० १.१३.३. देखें- तं मा
प्रियं।
तं माता दश मासो बिभर्त। हि०गृ०सू० १.२५.१३; आ०मं०पा० १.१२.८३ देखें- तं पिपृहि।
तं माता रेढि स उ रेढि मातरम्‌। ऋ०वे० १०.११४.४४; ऐ०आ० ३.१.६.१५४; नि० १०.४६४.
तं मात्रा समजीगमम्‌। वा०सं० ८.२९४; शत०ब्रा० ४.५.२.१०.
तं मा देवा अवन्तु शोभायै। तै०सं० ३.३.२.२; तै०आ० ४.१.१. देखें- ’तन्‌ मा‘ इत्यादि।
तं मा पुंसि कर्तर्य्‌ एरयध्वम्‌। जै०ब्रा० १.१८३,५०३ देखें- ’तन्‌ मा‘ इत्यादि।
तं मा प्रियं प्रजानां कुर्व अधिपतिं पशूनाम्‌। आ०मं०पा० २.९.१२; १०.१. देखें- तं मा कुरु।
तं मा मृधः। शा०गृ०सू० २.१८.३. तुल०- स मा मृत।
तं मायं वरणो मणिः। अ०वे० १०.३.१०३
तं मा व्यन्ति आध्यः। ऋ०वे० १.१०५.७३
तं माषाज्यं कृत्वा प्र हिणोमि दूरम्‌। अ०वे० १२.२.४३
तं माषाज्यं कृत्वा प्र हिणोमि दूरम्‌। अ०वे० १२.२.४३ तुल०- माषाज्येन।
तं मा सं सृज वर्चसा। ऋ०वे० १.२३.२३४; १०.९.९४; अ०वे० ७.८९.१४; ९.१.१४४; १०.५.४६४; वा०सं० २०.२२४; तै०सं० १.४.४५.३४; ४६.२४;
मै०सं० १.३.३९४: ४६.१३; का०सं० ४.१३४; ३८.५४; जै०ब्रा० २.६७ (६८)द्‌; शत०ब्रा० १२.९.२.९; तै०ब्रा० २.६.६.५४; ला०श्रौ०सू० २.१२.१३४; आ०मं०पा० २.६.६४. देखें- सं माग्ने, तथा सं माम्‌ आयुषा वर्चसा।
तं मा हिरण्यवर्चसम्‌। हि०गृ०सू० १.१०.६३; आ०मं०पा० २.८.३३
तं मृत्यो मृत्यवे नय। तै०आ० ४.३०.१४.
तं मे जगृभ्र आशसो नविष्ठम्‌। ऋ०वे० ५.३२.११३
तं मेदस्तः प्रतिपचत। नि० ६.१६. देखें- मेदस्तः।
तं म देवा ब्रह्मणा संविदानौ। तै०आ० ३.१४.४३
तं मेधेषु प्रथमं देवयन्तीः। ऋ०वे० १.७७.३३
तं मे वायो समर्धय। आ०मं०पा० १.१३.४४.
तम्‌ व्‌ अभि प्र गायत। ऋ०वे० ८.१५.११; अ०वे० २०.६१.४१; ६२.८१; सा०वे० १.३८२१; ऐ०आ० ५.२.५.२; आप०श्रौ०सू० ७.८.२; शा०श्रौ०सू०
१२.१२.७,१२; १८.१२.४.
तम्‌ व्‌ अभि प्रार्चत। ऋ०वे० ८.९२.५१.
तया कृत्याकृतो जहि। अ०वे० ४.१७.४४.
तया गृणन्तः सधमादेषु। अ०वे० ६.६२.२३ देखें- तया मदन्तः, तथा तुल०- तस्थुर्‌ गृणन्तः।
तयाग्ने त्वं मेन्यामुम्‌ अमेनिं कृणु। तै०ब्रा० २.४.२.१३ देखें- नीचे तम्‌ अग्ने मेन्या०।
तया ज्योतिर्‌ अजस्रम्‌ इत्‌। तै०सं० ४.१.१.४३
तया त्वं विश्वतो अस्मान्‌। नील० उप० १७३ देखें- तयास्मान्‌।
तया त्वं जीव शरदः सुवर्चाः। अ०वे० २.२९.७३
तया त्वम्‌ अग्ने वर्धस्व। आ०गृ०सू० १.२१.१३
तया त्वाभि मृशामसि। अ०वे० ३.२४.६४.
तयादेवतम्‌। आप०श्रौ०सू० १६.१४.१४.१०; १५.१०; २४.९; १७.१.७; २.१,१०; ४.५. अगले किन्तु एक सूत्र का मुद्रित निर्देशन।
तया देवतयाङ्गिरस्वद्‌ ध्रुवः सीद। वा०सं० २७.४५; शत०ब्रा० ८.१.४.८; तै०आ० ४.१९.१.
तया देवतयाङ्गिरस्वद्‌ ध्रुवा सीद। वा०सं० १२.५३ (द्वितीयांश); १३.१९,२४; २४.१२,१४; १५.५८; तै०सं० ४.२.४.४ (द्वितीयांश); ९.२; ३.६.२; ४.३.३;
५.५.२.४ (द्वितीयांश); ५.४; ६.३; मै०सं० २.७.११: ९०.३ (द्वितीयांश); २.७.१५ (द्वितीयांश): ९८.१,४; २.७.१६ (पञ्चमांश): ९९.५, ७.९.१२, १५; २.८.७: १११.१२; २.८.१४ (तृतीयांश): ११७.९,१२,१४; २.१३.१४ (द्वितीयांश): १६३.७,१४; २.१३.२० (द्वितीयांश): १६५.१३; १६६.११;
का०सं० १६.११ (द्वितीयांश),१६; ३८.१३; ३९.३ (तृतीयांश),४ (तृतीयांश); ४०.३ (तृतीयांश),५; शत०ब्रा० ६.१.२.२८; ७.१.१.३० (विस);
तै०ब्रा० ३.१०.२.१ (चतुर्थांश); ११.१.१-२१; ६.२ (द्वितीयांश); १२.६.६; तै०आ० ४.१७.१; १८.१; आप०श्रौ०सू० ६.९.४; १६.११.४; २१.६;
२३.१० (द्वितीयांश); १७.२५.१; १९.११.७; मा०श्रौ०सू० ६.१.५. प्रतीकः तया देवतया। तै०आ० ६.६.२;७.३ (द्वितीयांश); ८.१ (द्वितीयांश);
का०श्रौ०सू० १६.७.१४. देखें- तयादेवतम्‌, तेन छन्दसा, तेन ब्रह्मणा तेनर्षिणा, तथा तुल०- । शत०ब्रा० १०.५.१.३.
तया देवतयाङ्गिरस्वद्‌ ध्रुवाः सीदत। तै०सं० ४.२.७.४.
तया देवतयाङ्गिरस्वद्‌ ध्रुवे सीदतम्‌। वा०सं० १३.२५; १४.६; १५.६४. तुल०- । मा०श्रौ०सू० ६.१.८.
तया देवा देवताम्‌ अग्र आयन्‌। तै०सं० ४.२.१०.४४. तुल०- तपसा देवा देवताम्‌।
तया देवाः सुतम्‌ आ बभूवुः। तै०सं० ४.१.२.१३; ७.१.११.१३; का०सं० अश्व० १.२३; तै०ब्रा० ३.८.३.४. देखें- सा नो अस्मिन्‌ सुत।
तया न इन्द्र तन्वा शर्म यछ। अ०वे० १७.१.१३३
तयानन्तं कामम्‌ (शा०श्रौ०सू० लोकम्‌) अहं जयानि (आप०श्रौ०सू० जयामि)। आप०श्रौ०सू० २.२.४३। शा०श्रौ०सू० २.६.७३; आप०श्रौ०सू०
६.१.८३; आ०मं०पा० २.१५.१४३ देखें- त्वयाग्ने कामम्‌।
तया नस्‌ तन्वा (तै०सं० श्वेत उप० तनुवा) शंतमया। वा०सं० १६.२३; तै०सं० ४.५.१.१३; मै०सं० २.९.२३: १२०.१९; का०सं० १७.११३; श्वेत उप०
३.५२; श्वेत उप० ८३
तया नो अग्ने जुषमाण एहि। तै०ब्रा० १.२.१.२२४; आप०श्रौ०सू० ५.१३.४४.
तया नो मृड (वा०सं०का० मृल) जीवसे। वा०सं० १६.४९४; वा०सं०का०१७.८.३४; तै०सं० ४.५.१०.१४; मै०सं० २.७.९४: १२७.१२; का०सं० १७.११४,१६४; नील० उप०७४. देखें- अगला।
तया नो रुद्र मृडय। तै०सं० ४.५.१.१४. देखें- पूर्व
तया नो हिनुही रथम्‌। ऋ०वे० ६.४५.१४३
तया पवस्व धारया। ऋ०वे० ९.४५.६१; ४९.२१; सा०वे० २.७८६१; पं०वि०ब्रा० ६.१०.१९.
तया पाहि प्र ते अध्वर्यर्‌ अस्थात्‌। ऋ०वे० ६.४१.२३; तै०ब्रा० २.४.३.१३३
तया पिनष्मि सं क्रिमीन्‌। अ०वे० २.३१.१३
तया प्रत्तं स्वधया मदन्तु। हि०गृ०सू० २.११.१४. देखें- ’त्वया‘ इत्यादि।
तया भास संमितः। तै०ब्रा० १.२.१.७३; आप०श्रौ०सू० ५.२.४३
तया मदन्तःसधमाद्येषु (ऋ० खि०। वा०सं० मादेषु)। ऋ० खि० ९.८६.२३; वा०सं० १९.४४३; मै०सं० ३.११.१०३: १५६.६; का०सं० ३८.२३;
तै०ब्रा० १.४.८.२३ देखें- नीचे तया गृणन्तः।
तया माम्‌ अद्य मेधया। ऋ० खि० १०.१५१.८३; अ०वे० ६.१०८.४३; वा०सं० ३२.१४३
तया माम्‌ इन्द्र सं सृज। ऋ० खि० १०.१२८.५४. देखें- अगला।
तया मा सं सृजामसि। हि०गृ०सू० १.११.१४; आ०मं०पा० २.८.८४. देखें-पूर्व
तयामृतत्वम्‌ अशीय। पं०वि०ब्रा० १.८.३,६,८,१६. तुल०- तेनामृ०, तैर्‌ अमृ
० तथा सोऽमृ०।
तया यज्ञं मिमिक्षतम्‌। ऋ०वे० १.२२.३३। वा०सं० ७.११३; तै०सं० १.४.६.१३; मै०सं० १.३.८३ ३३.३; का०सं० ४.२३; शत०ब्रा० ४.१.५.१७३
तया रोहम्‌ आयन्न्‌ उप मेध्यासः तै० सं ४.२.१०.४३
तयार्बदे प्रणुत्तानाम्‌। अ०वे० ११.९.२०१.
तया वर्धस्व सुष्टुतः। ऋ०वे० ८.७४.८३
तयावहन्ते कवयः पुरस्तात्‌। मै०सं० १.१.२३: १.७; ४.१.२: २.१८. देखें- त आ वहन्ति।
तया वाजान्‌ विश्वरूपाँ जयेम। अ०वे० १३.१.२२३
तया विध्यति पीयतः। अ०वे० ५.१८.१५४.
तया विध्य हृदये यातुधानान्‌। ऋ०वे० १०.८७.१३४; अ०वे० ८.३.१२४; १०.५.४८४.
तया विध्यामि त्वा हृदि। अ०वे० ३.२५.१४,३४.
तया विश्वाः पृतना अभि ष्याम। अ०वे० १३.२.२२४.
तया सपत्नान्‌ परि वृङ्‌धि ये मम। अ०वे० ९.२.५३ देखें- ’तेन‘ इत्यादि।
तया समस्य हृदयम्‌। ऋ०वे० ६.५३.८३
तया संभव। तै०सं० १.२.४.१; मै०सं० १.२.४: १३.१. तुल०- तेन संभव।
तया सहस्रपर्ण्या। अ०वे० ६.१३९.११
तयास्मान्‌ विश्वतस्‌ त्वम्‌। वा०सं० १६.११३; तै०सं० ४.५.१.४३; मै०सं० २.९.२३: १२२.८; का०सं० १७.११३ देखें- तया त्वं विश्वतो।
तयाहं वर्धमानो भूयासम्‌ आप्यायमानश्‌ च स्वाहा। आ०मं०पा० २.६.११. देखें- वर्धिषीमहि।
तयाहं शत्रून्‌ साक्षे। अ० वे० २.२७.५१
तयाहं शान्त्या सर्वशान्त्या मह्यं द्विपदे चतुष्पदे च शान्तिं करोमि। तै०आ० ४.४२.५. तुल०- ताभिः शान्तिभिः, तथा त्वयाहं शान्त्या।
तयाहं सर्वं पश्यामि। अ०वे० ४.२०.४३
तया हतेन पापेन। तै०आ० १०.१.९.३ तुल०- ’त्वया‘ इत्यादि।
तयाहं दुर्णाम्नां शिरः। अ०वे० २.२५.२३
तयाहम्‌ इन्द्रसंधया। अ०वे० ११.१०.९३
तयेन्द्रो हन्तु वृत्रहा। अ०वे० ११.१०.२७३
तयेमम्‌ अमुम्‌ अमोक्तम्‌ अंहसः (का०सं० अमुम्‌ आमुष्यायणम्‌ अमुष्याः पुत्रम्‌ अंहसोऽमौक्तम्‌)। मै०सं० २.३.१: २८.२; का०सं० ११.११. तयेमम्‌ अमुं मुञ्चतम्‌ अंहसः (का०सं० अमुम्‌ आमुष्या. यणम्‌ अमुष्याः पुत्रम्‌ अंहसो मुञ्चतम्‌)। मै०सं० २.३.१ (चतुर्थांश): २७.१५, १८, १९;
का०सं० ११.११.
तयेह विश्वाँ अवसे यजत्रान्‌। ऋ०वे० ३.५७.५३
तयैनम्‌ उपस्पृश। मै०सं० १.२.१४: ९.१०; १.२.१४४: २३.६; १.२.१६४: २६.१३.
तयैव्‌ शान्तिर्‌ अस्तु नः। अ०वे० १९.९.३४.
तयोः पश्यन्तो अति यन्त्य्‌ अन्यम्‌। तै०सं० ३.२.२.१३
तयोः पृष्ठे सीदतु जातवेदाः। का०सं० ७.१२३; तै०ब्रा० १.२.१.२४३; आप०श्रौ०सू० ५.१५.५३
तयोपप्रतारय। अ०वे० २.३६.५३
तयोर्‌ अनु भक्षं भक्षयामि। तै०ब्रा० ३.७.९.७३; आप०श्रौ०सू० १४.३.५३ देखें- तयोर्‌ अहम्‌ अनु, तथा तयोर्‌ अहं भक्षम्‌.
तयोर्‌ अन्यः पिप्पलं स्वाद्व्‌ अत्ति। ऋ०वे० १.१६४.२०३; अ०वे० ९.९.२०३; मु०उप० ३.१.१३; नि० १४.३०३
तयोर्‌ अन्यद्‌ गुह्यम्‌ आविर्‌ अन्यत्‌। ऋ०वे० ३.५५.१५२.
तयोर्‌ अन्यद्‌ रोचते कृष्णम्‌ अन्यत्‌। ऋ०वे० ३.५५.११२.
तयोर्‌ अन्येन दिवम्‌ आरुहेम। ला०श्रौ०सू० २.१.६३
तयोर्‌ (आप०श्रौ०सू० तयोर्‌ नाव्‌) अस्थूरि (मा०श्रौ०सू० अस्थूरि णौ) गार्हपत्यं दीदयच्‌ छतं (मा०श्रौ०सू० ०यञ्‌ शतं) हिमा द्वा यू। शत०ब्रा०
३.७.४.१०; का०श्रौ०सू० ६.४.३; आप०श्रौ०सू० ११.१९.८; मा०श्रौ०सू० २.३.६.१७. देखें- अस्थूरि।
तयोर्‌ अहम्‌ अनु भक्षं (ला०श्रौ०सू० भक्ष्यं) भक्षयामि। वा०सं० ८.३७३; ला०श्रौ०सू० ३.१.२१३ देखें- नीचे तयोर्‌ अनु।
तयोर्‌ अहं परिनृत्यन्त्योर्‌ इव। अ०वे० १०.७.४३१.
तयोर्‌ अहं भक्षम्‌ अनुभक्षयामि। जै०ब्रा० १.२०५३; शा०श्रौ०सू० ९.६.२१३ देखें- नीचे तयोर्‌ अनु।
तयोर्‌ आर्पिता भुवनानि विश्वा। अ०वे० ११.५.९४.
तयोर्‌ आविदि। तै०सं० २.६.९.६; मै०सं० ४.१३.९: २१२.४; शत०ब्रा० १.९.१.८; तै०ब्रा० ३.५.१०.२; आप०श्रौ०सू० १.९.१; शा०श्रौ०सू० १.१४.५.
तयोर्‌ इत्‌ स्तोमम्‌ उश्मसि। ऋ०वे० १.२१.१२.
तयोर्‌ इद्‌ अमवच्‌ छवः। ऋ०वे० ५.८६.३१.
तयोर्‌ इद्‌ अवसा वयम्‌। ऋ०वे० १.१७.६१.
तयोर्‌ इद्‌ घृतवत्‌ पयः। ऋ०वे० १.२२.१४१; कौ०ब्रा० ९.३. प्रतीकः तयोर्‌ इद्‌ घृतवत्‌। शा०श्रौ०सू० ५.१३.५.
तयोर्‌ जुष्टिं मातरिश्वा जगाम। ऋ०वे० १०.११४.१२.
तयोर्‌ देवा अधिसंवसन्तः। आप०श्रौ०सू० ७.५.१३ देखें- नीचे तस्यां देवा।
तयोर्‌ देवानाम्‌ अधि भागधेयम्‌। तै०ब्रा० ३.७.७.१४४; आप०श्रौ०सू० ११.५.३४. तुल०- यत्र देवा दधिरे।
तयोर्ध्वम्‌ आयन्न्‌ अमृतत्वम्‌ एति। छा०उप० ८.६.६३; कठ०उ० ६.१६३
तयोर्‌ नाव्‌ इत्यादि। देखें- तयोर्‌ अस्थूरि।
तयोर्‌ यत्‌ सत्यं यतरद्‌ ऋजीयः। ऋ०वे० ७.१०४.१२३; अ०वे० ८.४.१२३
तयोः श्रयन्ते रश्मयोऽधि दृढाः। अ०वे० ११.५.११३
तरक्षुः कृष्णः श्वा चतुरक्षो (का०सं० अश्व० ०क्ष्या) गर्दभस्‌ त इतरजनानाम्‌। तै०सं० ५.५.१९.१; का०सं० अश्व० ७.९. देखें- अगला तथा श्वा
कृष्णः।
तरक्षुः श्वा कृष्णः कर्णो गर्दभस्‌ ते रक्षसाम्‌। मै०सं० ३.१३.२१: १७७.४. देखें- नीचे सार।
तरणिं वो जनानाम्‌। ऋ०वे० ८.४५.२८१; सा०वे० १.२०४१.
तरणित्वा ये पितुर्‌ अस्य सश्चिरे। ऋ०वे० १.११०.६३
तरणिर्‌ इज्‌ जयति क्षेति पुष्यति। ऋ०वे० ७.३२.९३
तरणिर्‌ इत्‌ सिषासति। ऋ०वे० ७.३२.२०१; सा०वे० १.२३८१; २.२१७१; गो०ब्रा० २.४.३; पं०वि०ब्रा० १२.४.४१; आप०श्रौ०सू० ५.१६.२; ७.४.४;
शा०श्रौ०सू० ७.२४.२; ला०श्रौ०सू० १०.७.९. प्रतीकः तरणिर्‌ इत्‌। शा०श्रौ०सू० १२.५.६.
तरणिर्‌ विश्वदर्शतः। ऋ०वे० १.५०.४१; अ०वे० १३.२.१९१; २०.४७.१६१; आ०सं० ५.९१; वा०सं० ३३.३६१; तै०सं० १.४.३१.११; मै०सं०
४.१०.६१:१५८.१२; ४.१२.४: १९०.१२; का०सं० १०.१३१; तै०आ० ३.१६.११; महाना० उप० २०.७१; आप०श्रौ०सू० ९.८.३; शा०श्रौ०सू० ३.१८.६;
आप०श्रौ०सू० १५.१२.१. प्रतीकः तरणिः। आप०श्रौ०सू० १२.१५.१०.
तरत्‌ स मन्दी धावति। ऋ०वे० ९.५८.११, १३, २३, ३३, ४३; सा०वे० १.५००१, ५००३; २.४०७१, ४०७३, ४०८३, ४०९३, ४१०३; नि० १३.६१, ६३;
बृ०पा०सं० २.१३७. छन्द और इसके वाक्यांशो का निर्देशन तरत्‌-समन्दी। गृ० ध० सू० २४.२; सा०वि०ब्रा० २.१.७; तरत्‌-स-मन्दीय। बौ०ध०सू० २.३.५.८; ४.२.५; वि०स्मृ० ५६.६; मा०ध०शा० ११.२५४; ऋ० वि० ३.२.२; ३.४; तरत्‌-समन्द्यः। गृ० ध० सू० २०.१२; बौ०ध०सू० ४.२.४; तरत्‌-समाः। वृ० ध० सू० २८.११; बौ०ध०सू० ४.३.८; ल०अ०सं० ३.११; वृ०अ०सं० ३.११; बृ०पा०सं० ५.२५०.
तरत्‌ समुद्रं पवमान ऊर्मिणा। ऋ०वे० ९.१०७.१५१; सा०वे० २.२०७१.
तरद्‌द्वेषाः सासहिः पौंस्येभिः। ऋ०वे० १.१००.३३
तरन्त इव मंहना। ऋ०वे० ५.६१.१०३
तरन्तं यह्वतीर्‌ अपः। ऋ०वे० १.१०५.११४.
तरन्तः स्याम दुर्गहा। ऋ०वे० ८.४३.३०३
तरन्ती पिप्रती ऋतम्‌। ऋ०वे० ४.५६.७२; सा०वे० २.९४८२.
तरन्तो अर्य आदिशः। ऋ०वे० ८.६०.१२२.
तरन्तो अर्यो अरातिः। ऋ०वे० ६.१६.२७३
तरन्तो विश्वा दुरिता स्याम। ऋ०वे० १०.३१.१४. तुल०- नीचे- अतिक्रामन्तो दुरिता।
तरन्‌ विश्वान्य्‌ अवरा रजांसि। अ०वे० ७.४१.१३
तरसां चक्षुर्‌ अभवद्‌ वशा। अ०वे० १०.१०.२४४.
तरस्विनः सम्‌ ऋक्वभिः। ऋ०वे० ८.९७.१२४; अ०वे० २०.५४.३४; सा०वे० २.२८१४.
तरांसि यज्ञा अभवन्‌। अ०वे० १०.१०.२४३
तरी मन्द्रासु प्रयक्षु। अ०वे० ५.२७.६१. देखें- स ईं मन्द्रा, तथा स्तनी।
तरेम तन्वा वयम्‌। अ०वे० १९.५०.३२.
तरोभिर्‌ वो विदद्वसुम्‌। ऋ०वे० ८.६६.११; सा०वे० १.२३७१; २.३७१; गो०ब्रा० २.४.३; पं०वि०ब्रा० ११.४.५; १५.१०.४; ऐ०आ० ५.२.४.२;
आप०श्रौ०सू० ५.१६.२; ७.४.४. प्रतीकः तरोभिर्‌ वः। शा०श्रौ०सू० ७.२४.२; तरोभिः। शा०श्रौ०सू० १२.५.६.
तर्द है पतङ्ग है। अ०वे० ६.५०.२१.
तर्दापते वघापते। अ०वे० ६.५०.३१.
तर्पयत मा। वा०सं० ६.३०; तै०सं० ३.१.८.१; मै०सं० १.३.२: ३०.५ (द्वितीयांश), ६ (द्वितीयांश), ७ (द्वितीयांश), ८ (द्वितीयांश), ९
(द्वितीयांश), १० (द्वितीयांश), ११; शत०ब्रा० ३.९.४.७.
तर्पयत मे (शा०श्रौ०सू० नः) पितॄन्‌। वा०सं० २.३४; शा०श्रौ०सू० ४.५.३; आप०श्रौ०सू० १.१०४; सा०मं०ब्रा० २.३.१५; बौ०ध०सू० २.५.१०.४.
तलाशा वृक्षाणाम्‌ इव। अ०वे० ६.१५.३३
तलिद्यम्‌ अवतिष्ठति। अ०वे० ७.७६.३२.
तल्पेजे तल्पति उत्तुद। तै०आ० ४.३९.१२.
तव काम सता भुनजामहै। वा०सं०का० ९.२.९. तुल०- । वा०सं० ७.४८.
तव क्रतुभिर्‌ अमृतत्वम्‌ आयन्‌। ऋ०वे० ६.७.४३; सा०वे० २.४९१३
तव क्रत्वा जातवेदश्‌ चिकित्वान्‌। ऋ०वे० ४.१२.१४.
तव क्रत्वा तव तद्‌ दंसनाभिः। ऋ०वे० ६.१७.६१.
तव क्रत्वा तविषस्य प्रचेतः। ऋ०वे० १०.८३.५२; अ०वे० ४.३२.५२.
तव क्रत्वा तवोतिभिः। ऋ०वे० ९.४.५२,६१; सा०वे० २.४०१२,४०२१.
तव क्रत्वा यविष्ठ्‌य। ऋ०वे० ३.९.६४.
तव क्रत्वा रोदसी अन्तरा कवे। ऋ०वे० ९.८६.१३३
तव क्रत्वा रोदसी आ ततन्थ। ऋ०वे० ३.६.५२.
तव क्रत्वा सनेयं तव रातिभिः। ऋ०वे० ८.१९.२९१.
तव क्रत्वोता दंसना। ऋ०वे० ६.४८.४२.
तव क्षत्राणि वर्धयन्‌। ऋ०वे० ८.१९.३३४.
तव ग्नावो मित्रमहः सजात्यम्‌। ऋ०वे० २.१.५२.
तव चतस्रः प्रदिशः। अ०वे० ११.२.१०१.
तव च नाम मम च जातवेदः। मा०श्रौ०सू० १.६.३.१६१. देखें- मम च नाम, तथा मम नाम तव।