05 4.5

चक्रं न वर्त्य्‌ एतशम्‌। ऋ०वे० ८.६.३८२
चक्रं न वृत्तं व्यतींर्‌ अवीविपत्‌। ऋ०वे० १.१५५.६२
चक्रं न वृत्तम्‌ अर्वतः। ऋ०वे० ४.३१.४२
चक्रं न वृत्तं पुरुहूत वेपते। ऋ०वे० ५.३६.३१
चक्रन्‌ नाश्रु वर्तयद्‌ विजानन्‌। ऋ०वे० १०.९५.१२२
चक्रपाणये स्वाहा। ष०ब्रा० ५.१०; अ० ब्रा० १०
चक्रम्‌ इव नव्यस्य्‌ आ ववृत्स्व। ऋ०वे० ३.६१.३४
चक्रम्‌ ईशानो ओजसा। ऋ०वे० १.१७५.४२
चक्रवाकेव दंपती। अ०वे० १४.२.६४२
चक्रवाकेव प्रति वस्तोर्‌ उस्रा। ऋ०वे० २.९३.३३
चक्रवाकौ मतसनाभ्याम्‌। वा०सं० २५.८; मै०सं० ३.१५.७, १७९.१३
चक्राण ओपशं दिवि। ऋ०वे० ८.१४.५३; अ०वे० २०.२७.५३; सा०वे० १.१२१३, २.९८९३
चक्राणश्‌ चारुम्‌ अध्वरम्‌। ऋ०वे० ९.४४.४२
चक्राणा वृष्णि पौंस्यम्‌। ऋ०वे० ८.७.२३३
चक्राणासः परीणहं पृथिव्याः। ऋ०वे० १.३३.८१
चक्राथे हि सर्ध्यङ्‌ नाम भद्रम्‌। ऋ०वे० १.१०८.३१
चक्रिं विश्वानि चक्रये। ऋ०वे० १.९.२३; अ०वे० २०.७१.८३
चक्रिर्‌ अपो नर्यो यत्‌ करिष्यन्‌। ऋ०वे० ७.२०.१२; का०सं० १७.१८२
चक्रिर्‌ दिवः पवते कृत्व्यो रसः। ऋ०वे० ९.७७.५१
चक्रिर्‌ देवेष्व्‌ आ दुवः। ऋ०वे० ३.१६.४२
चक्रिर्‌ यो विश्वा भुवनाभि सासहिः। ऋ०वे० ३.१६.४१
चक्रीवानडुहौ वा मे। मा०श्रौ०सू० १.१४.१२१
चक्रुर्‌ दिवो बृहतो गातुम्‌ अस्मे। ऋ०वे० १.७१.२३
चक्रे अग्निर्‌ जनुषाज्मान्नम्‌। ऋ०वे० ६.४.४२; तै०सं० १.३.१४.७२
चक्रे कृष्णां अनु व्रता। ऋ०वे० ८.४१.१०२
चक्रेण ताङ्‌ अप वप ऋजीषिन्‌। ऋ०वे० ८.९६.९४
चक्रे नाभिर्‌ इव स्रिता। ऋ०वे० ८.४१.६२
चक्रे सहस्रवीर्यम्‌। अ.वे. ४.१७.१३
चक्षदे मित्रो वसुभिः सुजातः। ऋ०वे० १०.७९.७३
चक्षषार्‌ (पढें- चक्षुषी) सामवेदस्य। गो०ब्रा० १.५.२५३
चक्षाणा यत्र सुविताय देवाः। ऋ०वे० १०.७४.२३
चक्षुः। (जाँचें- शुन्धस्व देवयज्यायै) कौ० सू० ४४.२१
चक्षुः प्रपद्ये। आ०श्रौ० १.४.९
चक्षुः प्राणम्‌ अजग्रभम्‌। अ.वे. ४.५.४२
चक्षुः प्राणम्‌ अथो बलम्‌। अ.वे. १९.४६.३४
चक्षुः प्राणं प्रजां ददुः। अ०वे० १०.२.२९४ (देखें-आयुः कीर्तिं प्रजां)
चक्षुर्‌ अक्ष्णोः। अ०वे० १९.६०.१; वै० सू० ३.१४ (देखें-अक्ष्योश्‌)
चक्षुर्‌ अङ्गिरसोऽभवन्‌। अ०वे० १०.७.१८२, ३४२
चक्षुर्‌ असि। अ०वे० २.१७.६; तै०सं० ७.५.१९.२; का०सं० अश्व० ५.१५; शा०श्रौ० ८.२१.३; सा०मं०ब्रा० १.७.९; गो०गृ० ३.४.२२; ख०गृ०सू०
३.१.२१
चक्षुर्‌ असि श्रोत्रं नाम धातुर्‌ आधिपत्य आयुर मे दाः। तै०सं० ३.३.५.१. प्रतीकः चक्षुर्‌ असि श्रोत्रं नाम। तै०सं० ३.३.५.३ (देखें-आयुर असि
चक्षुर्‌)
चक्षुर्‌ अस्य मा हिंसीः। मै०सं० १.२.१६, २६.८ (देखें-चक्षुस्‌ ते मा)
चक्षुर्‌ आ अभ्यञ्ञनम्‌। ऋ०वे० १०.८५.७२; अ०वे० १४.१.६२
चक्षुर्‌ आ धात्तम्‌ अक्ष्योः। (मा०श्रौ० अक्ष्णोः) तै०सं० ३.२.५.४४; मा०श्रौ० १.३.४.२३४
चक्षुर्‌ इन्द्रासि चक्षुषः। ऋ०वे० १०.१०२.१२२
चक्षुर्‌ इन्द्रे वयो दधत्‌। वा०सं० २८.३५४ (देखें-तेज इन्द्रे)
चक्षुर्‌ इव यन्तम्‌ अनु नेषथा सुगम्‌। ऋ०वे० ५.५४.६४
चक्षुर्‌ उपावधीश्‌ चक्षुस्‌ त्वा हास्यति। आप०श्रौ० १०.२.११
चक्षुर्‌ जिन्व। तै०सं० ४.४.१.३; का०सं० १७.७, ३७.१७; पं०वि०ब्रा० १.१०.७; वै० सू० २६.१
चक्षुर्दा असि। वा०सं० ४.३; श०ब्रा० ३.१.३.१५ (देखें-चक्षुर्धा तथा चक्षुष्पा असि)
चक्षुर्दा वर्चोदा वरिवोदाः। तै०सं० ४.६.१.५२ (देखें-वर्चोदा वरिवो तथा वर्चोधा वरिवो)
चक्षुर्‌ दृङ्‌ह। तै०सं० १.१.७.१
चक्षुर्‌ देवानां ज्योतिर्‌ अमृते न्यक्तम्‌। तै० ब्रा० २.५.१.३१
चक्षुर्‌ देवानाम्‌ उत मर्त्यानाम्‌। (अ०वे० मानुषाणाम्‌)। अ०वे० ४.१४.५२; वा०सं० १७.६९२; तै०सं० ४.६.५.२२; मै०सं० २.१०.६२, १३८.४;
का०सं० १८.४२; श०ब्रा० ९.२.३.२८
चक्षुर्‌ देहि। का०सं० १.७, ३१.६ (देखें-चक्षुर्‌ धेहि, चक्षुर्‌ मयि, चक्षुर्‌ मे दाः तथा चक्षुर्‌ मे देहि)
चक्षुर्धा असि। का०सं० २.१ (नीचे देखें- चक्षुर्दा असि)
चक्षुर्‌ धाता दधातु नः। ऋ०वे० १०.१५८.३३
चक्षुर्‌ धेहि। तै०आ० ४.२.५ (नीचे देखें- चक्षुर्‌ देहि)
चक्षुर्‌ न उत पर्वतः। ऋ०वे० १०.१५८.३२
चक्षुर्‌ नाम देवतावरोधनी। कौ० ब्रा० उप० २.३
चक्षुर्‌ नो देवः सविता। ऋ०वे० १०.१५८.३१
चक्षुर्‌ नो धेहि चक्षुषे। ऋ०वे० १०.१५८.४१; मै०सं० ४.१२.४१, १९०.१३; मा०श्रौ०सू० १.४.१६ (देखें-चक्षुर्‌ मे इत्यादि)
चक्षुर्‌ भगस्य रश्मिभिः। ऋ०वे० १.१३६.२३
चक्षुर्भ्यां श्रोत्राभ्याम्‌। पा०गृ०सू० ३.६.२१ (तुल०- अक्षीभ्यां ते)
चक्षुर्भ्यां स्वाहा। का०सं० अश्व० ३.६ (देखें-अक्षीभ्यां इत्यादि)
चक्षुर्भ्यां मे वर्चोद्‌असौ (तै०सं० वर्चोदौ) वर्चसे पवेथाम्‌। वा०सं० ७.२७; वा०सं०काण्व० ९.१.२; तै०सं० ३.२.३.२; श०ब्रा० ४.५.६.२; मा०श्रौ०
२.३.७.१. प्रतीकः चक्षुर्भ्यां मे। आप०श्रौ० १२.१८.२०
चक्षुर्‌ म उर्व्या (मै०सं० उरुया; का०सं० उर्विया) वि भाहि। वा०सं० १४.८; तै०सं० ४.३.४.३; मै०सं० २.८.२, १०७.१५; का०सं० १७.१; श०ब्रा०
८.२.३.३
चक्षुर्मन्त्रस्य दुर्हार्दः। अ०वे० २.७.५३, १९.४५.१३
चक्षुर्‌ मयि धेहि। तै०सं० ७.५.१९.२ (नीचे देखें- चक्षुर्‌ देहि)
चक्षुर्‌ मित्रस्य वरुणस्य देवः। ऋ०वे० ७.६३.१३
चक्षुर्‌ मित्रस्य वरुणस्याग्नेः। ऋ०वे० १.११५.१२; अ०वे० १३.२.३५२, २०.१०७.१४२; आ०सं० ५.३२; वा०सं० ७.४२२, १३.४६२; तै०सं०
१.४.४३.१२, २.४.१४.४२; मै०सं० १.३.३७२, ४३.८; का०सं० ४.९२, २२.५२; श०ब्रा० ४.३.४.१०२, ७.५.२.२७; तै०ब्रा० २.८.७.३२; ऐ०आ० ३.२.३.१०२; तै०आ० १.७.६२, २.१३.१२; नि० १२.१६२
चक्षुर्‌ मे चक्षुषा दीक्षताम्‌। का०ब्रा० ७.४ (द्वितीयांश); शा०श्रौ० ५.४.१ (देखें-चक्षुषा मे)
चक्षुर्‌ मे तर्पयत। (पा०गृ०सू० तर्पय)। वा०सं० ६.३१; तै०सं० ३.१.८.१; मै०सं० १.३.२, ३०.७; का०सं० ३.१०; श०ब्रा० ३.९.४.७; पा०गृ०सू०
२.६.१८
चक्षुर्‌ मे त्वयि दधानि। कौ० ब्रा० उप० २.१५
चक्षुर्‌ मे दाः। (अ०वे० दाः स्वाहा)। अ०वे० २.१७.६; मै०सं० ४.९.३, १२४.२ (नीचे देखें- चक्षुर्‌ देहि)
चक्षुर्‌ मे देहि। (का०सं० । का०सं० अश्व० धेहि)। वा०सं० ४.३; का०सं० २.१; का०सं० अश्व० ५.१५; श०ब्रा० ३.१.३.१५ (नीचे देखें- चक्षुर्‌
देहि)
चक्षुर्‌ मे धत्तम्‌। तै० ब्रा० १.१.१.४; आप०श्रौ० १२.२२.९
चक्षुर्‌ मे धेहि चक्षुषे। का०सं० ९.१९१ (देखें-चक्षुर्‌ नो इत्यादि)
चक्षुर्‌ मेऽध्वर्यः स मोप ह्वयताम्‌। ष०ब्रा० २.६
चक्षुर्‌ मे पाहि। वा०सं० २.१६, १४.१७; वा०सं०काण्व० २.४.४; तै०सं० १.१.१३.२, २.१.२, ३.२.१०.२, ४.३.६.२; मै०सं० १.२.१, १०.६, १.५.२,
६७.१७, १.५.९, ७७.३, २.८.३, १०८.१०, ३.६.३, ६३.१२, ४.१.१४, २०.१; का०सं० १.१२, १७.३, ३१.११, ३५.७; का०ब्रा० १६.५; श०ब्रा० १.८.१.३.१९, ९.२.१७; तै०ब्रा० ३.३.९.५; शा०श्रौ० ४.७.१२, ७.१०.१५, ८.४.६; आ०गृ०सू० ३.८.९ (तुल०- चक्षुष्पाश्‌ चक्षुर्‌)
चक्षुर्‌ यज्ञपतये धत्तम्‌। तै० ब्रा० १.१.१.४; आप०श्रौ० १२.२२.९
चक्षुर्‌ यज्ञाय धत्तम्‌। तै० ब्रा० १.१.१.४; आप०श्रौ० १२.२२.९
चक्षुर्‌ यज्ञेन कल्पताम्‌। (मै०सं० कल्पते)। वा०सं० ९.२१, १८.२९, २२.३३; तै०सं० १.७.९.२, ४.७.१०.२; मै०सं० १.११.३, १६३.१४; का०सं० १४.१, १८.१२; श०ब्रा० ५.२.१.४
चक्षुर्‌ यद्‌ एषां मनसश्‌ च सत्यम्‌। अ.वे. २.३५.४२ (देखें-चक्षुर्‌ येषां तथा चक्षुष एषां)
चक्षुर्‌ यावत्‌ सम्‌ अश्नुते। अ०वे० ३.२२.५२
चक्षुर्‌ येषां (वर्‌. लेच्‌त्‌. ह्य्‌ एषां) तप उच्चभीमम्‌। मा०श्रौ० २.३.७.४२ (नीचे देखें- चक्षुर्‌ यद्‌)
चक्षुर्‌ विख्यै तनूभ्यः। ऋ०वे० १०.१५८.४२; मै०सं० ४.१२.४२, १९०.१३; का०सं० ९.१९२
चक्षुश्‌ च त्वा श्रोत्रं च श्रीणीताम्‌। तै० ब्रा० ३.७.९.३; आप०श्रौ० १३.३.३
चक्षुश्‌ च मा पशुबन्धश्‌ च यज्ञोऽमुतोऽर्वाञ्चम्‌ उभौ कामप्रौ भूत्त्वा क्षित्या सहाविशताम्‌। गो०ब्रा० १.३.२२. प्रतीकः चक्षुश्‌ च मा पशुबन्धश्‌ च
यज्ञोऽमुतोऽर्वाञ्चम्‌। वै० सू० १२.१
चक्षुश्‌ च मे श्रोत्रं च मे। वा०सं० १८.२; तै०सं० ४.७.१.२; मै०सं० २.११.२, १४०.१३; का०सं० १८.७
चक्षुश्‌ च श्रोत्रं च मनश्‌ च वाक्‌ च। ऋ०वे०खि० ६.४५.११
चक्षुश्‌ चित्‌ सूर्ये सचा। ऋ०वे० ९.१०.८२ (देखें-चक्षुषा सूर्यं)
चक्षुः श्रोत्रं यशो अस्मासु धेहि। अ०वे० ११.५.२५१
चक्षुः श्रोत्रम्‌। तै० ब्रा० ३.१०.५.१; आप०श्रौ० २.४.६ (देखें-चक्षुः श्रोत्रं मा)
चक्षुः श्रोत्रं प्रपद्ये। वा०सं० ३६.१; शा०श्रौ० ६.२.२
चक्षुः श्रोत्रं प्राणः सत्यसंमितं वाक्‌प्रभूतं मनसो विभूतं हृदयोग्रं ब्राह्मणभर्तकम्‌ अन्नशुभे वर्षपवित्रं गोभगं पृथिव्युपरं वरुणवाय्‌वितमं तपस्तन्व्‌
इन्द्रज्येष्ठं सहस्रधारम्‌ अयुताक्षरम्‌ अमृतं दुहानम्‌। ऐ०आ० ५.३.२.१
चक्षुः श्रोत्रं प्राणान्‌ मे मा हिंसीः। आ०श्रौ० १.१३.१
चक्षुः श्रोत्रं मा निर्मार्जीः। (का०सं० निर्दक्षम्‌)। मै०सं० १.१.१११, ६.१२; का०सं० १.१०; मा०श्रौ० १.२.५.४ (देखें-चक्षुः श्रोत्रम्‌)
चक्षुष एषां मनसश्‌ च संधौ। तै०सं० ३.२.८.२२ (नीचे देखें- चक्षुर्‌ यद्‌)
चक्षुषः पिता मनसा हि धीरः। ऋ०वे० १०.८२.११; वा०सं० १७.२५१; तै०सं० ४.६.२.४१; मै०सं० २.१०.३१, १३४.१; का०सं० १८.२१; आप०श्रौ०
१७.१४.२. प्रतीकः चक्षुषः पिता. वृ०हा०सं० ८.३९
चक्षुषः श्रोत्रं संतनु। मै०सं० २.१३.३, १५३.९; का०सं० ३९.८; तै०ब्रा० १.५.७.१; आप०श्रौ० १६.३२.३
चक्षुषा चन संनशे। ऋ०वे० ८.५५ (भाग-७).५४
चक्षुषा ते चक्षुर्‌ हन्मि। अ०वे० ५.१३.४१ (कौ० सू० २९.६)
चक्षुषा त्वा भक्षयामि। का०ब्रा० १२.५; शा०श्रौ० ६.८.१४
चक्षुषा नि चिकीषते। (मै०सं० ०ति)। वा०सं० ११.१८४; तै०सं० ४.१.२.३४; मै०सं० २.७.२४, ७५.१२; का०सं० १६.२४; श०ब्रा० ६.३.३.८
चक्षुषा मे चक्षुर्‌ दीक्षतां सूर्याय समष्टवा उ. । जै०ब्रा० २.६४(६५); आप०श्रौ० १०.१०.६ (देखें-अगला तथा चक्षुर्‌ मे चक्षुषा)
चक्षुषा मे चक्षुर्‌ दीक्षतां स्वाहा। आप०श्रौ० १०.८.७ (नीचे देखें- पूर्व.
चक्षुषा रूपाण्य्‌ अशीय स्वाहा। पा०गृ०सू० १.१९.४
चक्षुषा सूर्यं दृशे. सा०वे० २.४७६२ (देखें-चक्षुश्‌ चित्‌)
चक्षुषा हृदयेन च। अ०वे० ५.२१.२२
चक्षुषी ते शुक्रामन्थिनौ पाताम्‌। मै०सं० ४.८.७, ११५.१०; आप०श्रौ० १४.२१.४
चक्षुषी (टीका चक्षषी) सामवेदस्य। गो०ब्रा० १.५.२५३
चक्षुषे त्वा। वा०सं० १.२०; तै०सं० ४.४.१.३, ५.५.५.४; का०सं० १७.७, ३७.१७; पं०वि०ब्रा० १.१०.७; श०ब्रा० १.२.१.१९, २१; वै० सू० २६.१;
का०श्रौ० २.५.८; आप०श्रौ० १७.७.३
चक्षुषे नमः। का०सं० २६.१२; का०सं० अश्व० ११.६; आप०श्रौ० २०.१.१७
चक्षुषे मशकान्‌। वा०सं० २४.२९; मै०सं० ३.१४.८, १७४.१
चक्षुषे मा प्रतरं तारयन्तः। अ०वे० १८.३.१०३
चक्षुषे मे अस्मै मृड। अ०वे० ५.४.७४
चक्षुषे वाम्‌। का०सं० ३९.१; आप०श्रौ० १६.३३.१
चक्षुषे स्वाहा। वा०सं० २२.२३, ३९.३ (द्वितीयांश); मै०सं० ३.१२, ९, १६३.८; श०ब्रा० १४.३.२.१७ (द्वितीयांश), ९.३.४; तै०आ० ४.५.१, १५.१;
बृ० उ० ६.३.४
चक्षुषो गोपीथायाशिषम्‌ आशासे। आप०श्रौ० १.२०.११
चक्षुषो हेते मनसो हेते। अ०वे० ५.६.९१; तै०ब्रा० २.४.२.११
चक्षुष्‌ ट्‌वम्‌ असि। सा०मं०ब्रा० १.७.९
चक्षुष्पा अग्नेऽसि। वा०सं० २.१६; तै०सं० १.१.१३.२; मै०सं० १.५.२, ६७.१७, १.५.९, ७७.२, ४.१.१४, २०.१; श०ब्रा० १.८.३.१९, ९.२.१७; तै०ब्रा०
३.३.९.५. प्रतीकः चक्षुष्पाः। का०श्रौ० ३.६.१५
चक्षुष्पा असि। वा०सं०काण्व० २.४.४; तै०सं० १.२.१.२; मै०सं० १.२.१, १०.६, ३.६.३, ६२.१२; का०सं० १.१२, ३१.११, ३५.७; का०ब्रा० १६.६;
शा०श्रौ० ४.७.१२, ८.४.७ (नीचे देखें- चक्षुर्दा असि)
चक्षुष्पाभ्यां त्वा क्रतुपाभ्याम्‌ अस्य यज्ञस्य ध्रुवस्याध्यक्षाभ्यां गृह्णामि। तै०सं० ३.२.१०.१
चक्षुष्पाश्‌ चक्षुर्‌ मे पाहि। (मै०सं० पातु) तै०सं० ३.२.१०.२; मै०सं० १.३.९, ३३.११; आ०ब्रा०२.२७.६; आ०श्रौ० ५.६.७ (तुल०- चक्षुर्‌ मे पाहि) चक्षुष्पाः श्रोत्रपाश्‌ च मे। वा०सं० २०.३४२
चक्षुष्मते म उशती वपूंषि। अ०वे० १९.४९.८३
चक्षुउष्मते शृण्वते ते ब्रवीमि। ऋ०वे० १०.१८.१३; अ०वे० १२.२.२१३; वा०सं० ३५.७३; श०ब्रा० १३.८.३.४३; तै०ब्रा० ३.७.१४.५३; तै०आ०
३.१५.२३, ६.७.३३; तै० आ० आ० १०.४६३; आप०श्रौ० २१.४.१३; सा०मं०ब्रा० १.१.१५३; मा०श्रौ०सू० २.१८.२३; नि० ११.७३ (देखें-वास्तोष्‌ पते इत्यादि) चक्षुस्‌ त आ प्यायताम्‌। वा०सं० ६.१५; तै०सं० १.३.९.१; श०ब्रा० ३.८.२.९
चक्षुस्‌ ते मयि जुहोम्य्‌ असौ स्वाहा। कौ० ब्रा० उप० २.४
चक्षुस्‌ ते मयि दधे। कौ० ब्रा० उप० २.१५
चक्षुस्‌ ते मा हिंसिषम्‌। का०सं० ३.६ (देखें-चक्षुर्‌ अस्य)
चक्षुस्‌ ते शुन्धामि। वा०सं० ६.१४; श०ब्रा० ३.८.२.६
चक्षुः संधत्तम्‌। का०सं० ४.४; तै०ब्रा० १.१.१.३; आप०श्रौ० १२.२२.८; मा०श्रौ० २.४.१.११
चक्षुउः सूर्यो दधातु मे। अ०वे० १९.४३.३४
चक्षुः (आप०श्रौ० चक्षु) स्थश्‌ चक्षुर्‌ मे धत्तम्‌। तै० ब्रा० १.१.१.१४; आप०श्रौ० १२.२२.९
चक्षूं्‌षीव सूर्ये सं चरन्ति। ऋ०वे० ५.१.४२
चक्षूं्‌ष्य्‌ अग्निर्‌ आ दत्ताम्‌। अ.वे. ३.१.६३
चक्षोः सूर्यो अजायत। ऋ०वे० १०.९०.१३२; अ०वे० १९.६.७२; वा०सं० ३१.१२२; तै०आ० ३.१२.६२
चंक्रमिताय स्वाहा। तै०सं० ७.१.१९.३; का०सं० अश्व० १.१०
चंक्रमिष्यते स्वाहा। तै०सं० ७.१.१९.३; का०सं० अश्व० १.१०
चंक्रम्यमाणाय स्वाहा। तै०सं० ७.१.१९.३; का०सं० अश्व० १.१०
चतस्र आपो यज्ञस्य त्रयोऽक्षराः। अ०वे० १३.३.६२
चतस्र आसाः प्र चरन्त्व्‌ अग्नये। तै०सं० ५.७.८.२१ (द्वितीयांश); तै०ब्रा० २.८.८.१०१; आप०श्रौ० १६.२५.२
चतस्र ईं घृतदुहः सचन्ते। ऋ०वे० ९.८९.५१
चतस्र ऊर्जं दुदुहे पयांसि। ऋ०वे० ८.१००.१०३; तै०ब्रा० २.४.६.११३; नि० ११.२८३
चतस्रश्‌ च मे चत्वारिंशच्‌ च मे। अ०वे० ५.१५.४१
चतस्रश्‌ च मेऽष्टौ व मे। वा०सं० १८.२५; तै०सं० ४.७.११.२; का०सं० १८.१२; श०ब्रा० ९.३.३.६ (देखें-अगला)
चतस्रश्‌ चाष्टौ च। मै०सं० ३.४.२ (तेर्‌), ४६.६, ८, १४; का०सं० २१.११ (तेर्‌) (देखें-पूर्व)
चतस्रश्‌ चाष्टौ चाष्टाचत्वारिंशतः। मै०सं० २.११.६, १४३.१४; मै०सं० ६.२.५ (देखें-अष्टौ च मेऽष्टा०)
चतस्रो गृहपत्न्याः। अ०वे० ३.२४.६२
चतस्रो दिवः प्रदिशः। अ०वे० १.११.२१
चतस्रो दिशश्‌ चतस्रोऽकुशलीः। (का०सं० चतस्र उपदिशः)। मै०सं० १.११.१०, १७२.३; का०सं० १४.४
चतस्रो दिशश्‌ चतस्रोऽवान्तरदिशा अहश्‌ च रात्रिश्‌ च कृषिश्‌ च वृष्टिश्‌ च त्विषिश्‌ चापतितिश्‌ (पढें- चापचितिश्‌) चापश्‌ चौषधयश्‌ चोर्क् च
सूनृता च देवानां पत्नयः। तै०आ० ३.९.२
चतस्रो देवीर्‌ अजराः श्रविष्ठाः। तै० ब्रा० ३.१.२.६२
चतस्रो नाभो निहिता अवो दिवः। ऋ०वे० ९.७४.६३
चतस्रो नावो जठलस्य जुष्टाः। ऋ०वे० १.१८२.६३
चतस्रो भूम्या उत। अ०वे० १.११.२२
चतस्रो वा परावतः। वा०सं० १८.३२२; तै०सं० ४.७.१२.१२; मै०सं० २.१२.१२, १४४.६; का०सं० १८.१३२
चतुम्‌ अग्निं (पढें- चतुरग्निं?) च संप्रति। तै०आ० १.८.५२
चतुरः कुम्भांश्‌ चतुर्धा ददामि। अ०वे० ४.३४.७१
चतुरक्षौ पथिरक्षार्‌। (अ०वे० पथिषदी) नृचक्षसौ। (-अ.वे। तै०आ० नृचक्षसा)। ऋ०वे० १०.१४.११२; अ०वे० १८.२.१२२; तै०आ० ६.३.१२
चतुरक्षौ शबलौ साधुना पथा। ऋ०वे० १०.१४.१०२; अ०वे० १८.२.११२; तै०आ० ६.३.१२
चतुरन्ता भवेद्‌ दत्ता। वि० स्मृ० ८७.९३
चतुरशीत्यै स्वाहा। का०सं० अश्व० २.५
चतुरश्‌ चिद्‌ ददमानात्‌। ऋ०वे० १.४१.९१; नि० ३.१६१
चतुर्जालं ब्रह्मकोशं यं मृत्युर्‌ नावपश्यति तं प्रपद्ये। तै०आ० २.१९.१
चतुर्थाः पञ्चमेषु श्रयध्वम्‌। तै० ब्रा० ३.११.२.१
चतुर्थो नाप्य्‌ उच्यते। अ०वे० १३.४.१६२
चतुर्दंष्ट्राङ्‌ छ्‌यावदतः। अ०वे० ११.९.१७१
चतुर्दश द्वैतवनः। श०ब्रा० १३.५.४.९१
चतुर्दशभ्यः स्वाहा। तै०सं० ७.२.११.१, १३.१
चतुर्दशर्चेभ्यः स्वाहा। अ०वे० १९.२३.११
चतुर्दशाः पञ्चदशेषु श्रयध्वम्‌। तै० ब्रा० ३.११.२.२
चतुर्दशान्ये महिमानोअस्य। ऋ०वे० १०.११४.७१
चतुर्धा रेतो अभवद्‌ वशायाः। अ०वे० १०.१०.२९१
चतुर्धा ह्य्‌ एतस्याः पञ्च-पञ्चाक्षराणि;….एतस्याः षड्‌-षड्‌ अक्षराणि;….एतस्याः सप्त-सप्ताक्षराणि;….एतस्या अष्टा-अष्टा अक्षराणि;….एतस्या नव-
नवाक्षराणि;…एतस्या दश-दशाक्षराणि;…एतस्या एकादशैकादशाक्षराणि;…एतस्या द्वादश-द्वादशाक्षराणि। मै०सं० १.१११०, १७२.१२-१९; का०सं० १४.१ (तस्याः इत्यादि के साथ), एतस्याः इत्यादि के लिए) मै०सं० का तस्या नव-नवाक्षराणि)
चतुर्‌ नमो अष्टकृत्वो भवाय। अ०वे० ११.२.९१
चतुर्‌नवतिश्‌ च पदान्य्‌ अस्य। गो०ब्रा० १.५.२३२ (देखें-सप्त शतानि पञ्चाशतं)
चतुर्भिः शुध्यते भूमिः। ष०ब्रा० ५.१०३; अ० ब्रा० १०३
चतुर्भिः साकं नवतिं च नामभिः। ऋ०वे० १.१५५.६१
चतुर्भिः सैन्धवैर्‌ युक्ताइः। श०ब्रा० ११.५.५.१२१
चतुर्भष्टिं शीर्षभिद्याय विद्वान्‌। अ०वे० १०.५.५०२
चतुर्भ्यः शतेभ्यः स्वाहा। तै०सं० ७.२.१९.१; का०सं० अश्व० २.९
चतुर्भ्यः स्वाहा। तै०सं० ७.२.११.१, १३.१, १५.१; का०सं० अश्व० २.१, ३, ५
चतुर्भ्यो अमृतेभ्यः। अ०वे० १.३१.१२; तै०ब्रा० २.५.३.३१, ३.७.५.८२; आ०श्रौ० २.१०.१८२; आप०श्रौ० ४.११.१२
(ओम्‌ ) चतुर्मखं तर्पयामि। बौ०ध०सू० २.५.९.५
चतुर्मखाय विद्महे महाना०उप०३.१८ (देखें-तच्‌ चतुर०)
चतुर्यगस्‌ त्रिकशः सप्तरश्मिः। ऋ०वे० २.१८.१२
चतुर्विशतिश्‌ च मेऽष्टाविंशतिश्‌ च मे। वा०सं० १८.२५
चतुर्विशत्यै स्वाहा। का०सं० अश्व० २.५
चतुर्विश (मै०सं० ०शः; का०सं० ०शस्‌) स्तोमः। वा०सं० १४.२५; तै०सं० ४.३.९.२; मै०सं० २.८.५, १०९.१५; का०सं० १७.४; श०ब्रा० ८.४.२.७ चतुर्विशाः पञ्चविंशेषु श्रयध्वम्‌। तै० ब्रा० ३.११.२.३
चतुर्विधैः स्थितो मन्त्रैः। गो०ब्रा० २.२.५३
चतुर्वीरं र्नैऋतेभ्यश्‌ चतुर्भ्यः। अ०वे० १९.४५.५३
चतुर्वीरं पर्वतीयं यद्‌ आञ्ञनम्‌। अ.वे. १९.४५.३३
चतुर्वीरं बध्यत आञ्ञनं ते। अ०वे० १९.४५.४१
चतुर्होतार आप्रियः। अ०वे० ११.७.१९१
चतुर्होत्रारं प्रदिशोऽनुक्ल्प्तम्‌। तै०आ० ३.११.२३
चतुर्होतारो यत्र सम्पदं गच्छन्ति देवैः। तै०आ० ३.११.२३
चतुर्होतृणाम्‌ आत्मानं कवयो निचिक्युः। तै०आ० ३.११.३४ (द्वितीयांश)
चतुश्चत्वारिंशच्‌ च मेऽष्टाचत्वारिंशच्‌ च मे। (वा०सं० मे यज्ञेन कल्पन्ताम्‌)। वा०सं० १८.२५; तै०सं० ४.७.११.२
चतुश्चत्वारिंश (मै०सं० ०शः; का०सं० ओशस्‌) स्तोमः। वा०सं० १४.२६, १५.३; तै०सं० ४.३.९.२, १२.१, ५.३.५.१; मै०सं० २.८.५, ११०.३;
का०सं० १७.४, ६, २१.२ (द्वितीयांश); श०ब्रा० ८.४.२.११, ५.१.११; आप०श्रौ० १७.३.२
चतुश्चत्वारिंशी स्तोमः। मै०सं० २.८.७, १११.८, ३.२.१०, ३१.१२; मा०श्रौ० ६.२.२
चतुःशतं बहुधा हूयते यत्‌। गो०ब्रा० १.५.२३४
चतुहःशिखण्डा युवतिः सुपेशाः। (का०सं० सुपत्नी) का०सं० ३१.१४१; तै०ब्रा० १.२.१.२७१, ३.७.६.४१, ५१, ७.१४१; आप०श्रौ० ४.५.११, ६.२१,
११.५.३१ (देखें-चतुष्कपर्दा)
चतुःशिखण्डे युवती कनीने। आप०श्रौ० ७.५.११
चतुःशृङ्गोऽवमीद्‌ गौर एतत्‌। ऋ०वे० ४.५८.२४; वा०सं० १७.९०४; मै०सं० १.६.२४, ८७.१६; का०सं० ४०.७४; तै०आ० १०.१०.२४; आप०श्रौ०
५.१७.४४; महाना०उप०९.१३४
चतुःश्रोत्रा चतुर्हनुः। अ०वे० ५.१९.७२
चतुष्कपर्दा युवतिः सुपेशाः। ऋ०वे० १०.११४.३१ (देखें-चतुःशिखण्डा)
चतुष्टयं युज्यते संहितान्तम्‌। अ.वे. १०.२.३१
चतुष्टोमम्‌ अदधाद्‌ इत्यादि। (देखें- चतुष्टोमो इत्यादि)
चतुष्टोम (मै०सं० ०मः; का०सं० ०मस्‌) स्तोमः। वा०सं० १४.२५; तै०सं० ४.३.९.२; मै०सं० २.८.५, ११०.२; का०सं० १७.४; श०ब्रा० ८.४.२.१०
चतुष्टोमो अभवद्‌ (मै०सं० का०सं० चतुष्टोमम्‌ अदधाद्‌) या तुरीया। तै०सं० ४.३.११.२१; मै०सं० २.१३.१०१, १६०.७; का०सं० ३९.१०१ (देखें-
अग्नीषोमाव्‌ अदधुर्‌)
चतुष्पक्षम्‌ इव छदिः। अ०वे० ३.७.३२
चतुष्पदां द्विपदां यच्‌ च धान्यम्‌। अ.वे. १९.३१.५२
चतुष्पदाम्‌ उत यो (तै०सं० च) द्विपदाम्‌। अ.वे. २.३४.१२; तै०सं० ३.१.४.२२ (देखें-चतुष्पाद उत)
चतुष्पदीम्‌ अन्व्‌ एमि। (अ०वे० आइतद्‌) व्रतेन। ऋ०वे० १०.१३.३२; अ०वे० १८.३.४०२
चतुष्पदे च पशवे। ऋ०वे० ३.६२.१४२
चतुष्पदे द्विपदेऽस्य मृड। अ०वे० ११.२.२८४
चतुष्पदे नर्याय द्विपादे। ऋ०वे० १.१२१.३४
चतुष्पदो द्विपद आ वेशयेह। अ०वे० १३.१.२४; कौ० सू० ४३.१३४
चतुष्पाच्‌ चक्रे द्विपदाम्‌ अभिस्वरे। अ०वे० १३.३.२५३ (देखें-चतुष्पाद्‌ एति)
चतुष्पात्‌ पाहि। वा०सं० १४.८; मै०सं० २.८.२, १०७.१६; का०सं० १७.१; श०ब्रा० ८.२.३.६ (देखें-चतुष्पाद्‌ अव)
चतुष्पात्‌ सकलो यज्ञः। गो०ब्रा० २.२.५१
चतुष्पात्‌ स्पृतम्‌। वा०सं० १४.२५; तै०सं० ४.३.९.२; मै०सं० २.८.५, १०९.१४; का०सं० १७.४; श०ब्रा० ८.४.२.७
चतुष्पाद उत ये द्विपादः। का०सं० ३०.८२; मा०श्रौ० १.८.३.३२ (देखें-चतुष्पदाम्‌ उत)
चतुष्पादः प्रकीर्तिताः। वि० स्मृ० ८६.१५२
चतुष्पाद्‌ अव। तै०सं० ४.३.४.३; तै०ब्रा० ३.७.५.९; आप०श्रौ० ४.११.१ (देखें-चतुष्पात्‌ पाहि)
चतुष्पाद्‌ एति द्विपदाम्‌ अभिस्वरे। ऋ०वे० १०.११७.८३ (देखें-चतुष्पाच्‌ चक्रे)
चतुष्पादो द्विपदो यन्ति यामम्‌। अ.वे. १०.२.६४
चतुष्पाद्‌ भूत्त्वा भोग्यः। अ०वे० १०.८.२१३
चतुःषष्ट्‌यै स्वाहा। का०सं० अश्व० २.५
चतुस्‌ ते नमः। तै०आ० ४.२८.१
चतुस्त्रिंशता पुरुधा वि वष्टे। ऋ०वे० १०.५५.३३
चतुस्त्रिंशत्‌ तन्तवो ये वि तत्निरे। वा०सं० ८.६११ (देखें-त्रयस्त्रिंशत्‌)
चतुस्त्रिंशद्‌ वाजिनो देवबन्धोः। ऋ०वे० १.१६२.१८१; वा०सं० २५.४११; तै०सं० ४.६.९.३१; का०सं० अश्व० ६.५१; श०ब्रा० १३.५.१.१८. प्रतीकः
चतुस्त्रिंशत्‌। शा० श्रौ० १६.३.२४
चतुःसमुद्रं धरुणं रयीणाम्‌। ऋ०वे० १०.४७.२२; मै०सं० ४.१४.८२, २२७.११
चतुःसहस्रं गव्यस्य पश्वः। ऋ०वे० ५.३०.१५१
चतुःस्रक्तिर्‌ नाभिर्‌ ऋतस्य। (वा०सं०। श०ब्रा० ऋतस्य सप्रथाः; मै०सं० चतुःस्रक्तिर्‌ ऋतस्य नाभिः)। वा०सं० ३८.२०; मै०सं० ४.९.१०, १३१.५;
श०ब्रा० १४.३.१.१७; तै०आ० ४.११.४, ५.९.६; आप०श्रौ० १५.१४.५. प्रतीकः चतुःस्रक्तिः। का०श्रौ० २६.७.१४; मा०श्रौ० ४.४.१८
चतूरात्रः पञ्चरात्रः। अ०वे० ११.७.१११
चत्तो इतश्‌ चत्तामुतः। ऋ०वे० १०.१५५.२१ (तुल०- बृ. दा. ८.६०)
चत्वार ईं बिभ्रति क्षेमयन्तः। ऋ०वे० ५.४७.४१
चत्वार एकम्‌ अभि कर्म देवाः। तै० ब्रा० ३.१.२.९१
चत्वारश्‌ चत्वारिंशच्‌ च। अ०वे० १९.४७.४३
चत्वार स्थन देवाः। अ०वे० १.३१.२२
चत्वारिंशच्‌ च मे चतुश्चत्वारिंशच्‌ च मे। वा०सं० १८.२५
चत्वारिंशते स्वाहा। तै०सं० ७.२.१७.१, १८.१; का०सं० अश्व० २.१, ३., ५, ६, ७, ८
चत्वारिंशद्‌ दशरथस्य शोणाः। ऋ०वे० १.१२६.४१
चत्वारिंश्यां शरद्य्‌ अन्वविन्दत्‌। ऋ०वे० २.१२.११२; अ०वे० २०.३४.११२
चत्वारि ते असुर्याणि नाम। ऋ०वे० १०.५४.४१
चत्वारि मायोभवाय। (मा०श्रौ०सू० रायस्पोषाय) तै०ब्रा० ३.७.७.११; आप०श्रौ० १०.२२.१२; सा०मं०ब्रा० १.२.९; आ०मं०पा० १.३.१० (आप०गृ०
२.४.१६); पा०गृ०सू० १.८.१; हि०गृ०सू० १.२१.१; मा०श्रौ०सू० १.११.१८ (नीचे देखें- आयोभव्याय)
चत्वारि वाक्‌ परिमिता पदानि। ऋ०वे० १.१६४.४५१; अ०वे० ९.१०.२७१; श०ब्रा० ४.१.३.१७१; तै०ब्रा० २.८.८.५१; आ०श्रौ० ३.८.१; जै० उ० ब्रा०
१.७.३१, ४०.११; नि० १३.९१
चत्वारि शृङ्गा (गो०ब्रा० शृङ्गास्‌) त्रयो अस्य पादाः। ऋ०वे० ४.५८.३१; वा०सं० १७.९११; मै०सं० १.६.२१, ८७.१७; का०सं० ४०.७१; गो०ब्रा० १.२.१६१ (प्रणव०उप०); तै०आ० १०.१०.२१; महाना०उप०१०.११; आप०श्रौ० ५.१७.४१; नि० १३.७१. प्रतीकः चत्वारि शृङ्गा। गो०ब्रा० १.२.१६, २.२.६;
वै० सू० २९.१९ (ध्च्चुर्मे्‌ और भी-इन्‌ क्कऔनकउप० शवन्‌क्‌ ओप्‌नेखत्‌)
चत्वारि सहस्राणि त्रिंशतं चायुतानि. । जै०ब्रा० २.७२१ (देखें-अष्टौशतान्य्‌ अयुतानि)
चत्वारोऽग्रे प्र वह(न्‌)ति युक्तास्‌, ते संभवन्ति परमे व्योमंस्‌, ते द्वौ-द्वौ भृत्वा प्रपतन्ति पक्षैस्‌, तेऽस्मिन्‌ प्रतितिष्ठन्ति गत्वा. । जै०ब्रा० ४.३३५१२३४ चत्वारो मम चतस्रस्‌ तस्य योऽस्मान्‌ द्वेष्टि यं च वयं द्विष्मः। श०ब्रा० १.५.४.१५. प्रतीकः चत्वारो मम चतस्रस्‌ तस्य। आप०श्रौ० ४.९.८
चत्वारो मा पैजवनस्य दानाः। ऋ०वे० ७.१८.२३१
चत्वारो मा मशर्शारस्य शिश्वः। ऋ०वे० १.१२२.१५१
चत्वीय्‌ अन्या भुवनानि निर्णिजे। ऋ०वे० ९.७०.१३; सा०वे० १.५६०३, २.७७३३
चत्वीय्‌ अयुता ददत्‌। ऋ०वे० ८.२.४१२
चनसित। आप०श्रौ० १०.१२.८; मा०श्रौ० २.१.२.२९ (आप०श्रौ० १०.१२.७)
चनिश्चदद्‌ दुदुहे शुक्रम्‌ अंशुः। ऋ०वे० ५.४३.४४
चनिष्टं देवा ओषधीष्व्‌ अप्सु। ऋ०वे० ७.७०.४१
चनिष्ठद्‌ अग्ने अङ्गिरः। ऋ०वे० ८.७४.११२ (देखें-जनिष्ठद्‌)
चनिष्ठं पित्वो ररते विभागे। ऋ०वे० ५.७७.४२
चनिष्ठा भवतु प्रिया। ऋ०वे० ८.७४.८२
चनीखुदद्‌ यथासपम्‌। आ०श्रौ० २.१०.१४२ (देखें-कनीखुदद्‌)
चनो दधिष्व नो गिरः। अ०वे० २०.१२७.१४४
चनो दधिष्व पचतोत सोमम्‌। ऋ०वे० १०.११६.८२; नि० ६.१६२
चनो दधीत नाद्यो गिरो मे। ऋ०वे० २.३५.१२; मै०सं० ४.१२.४२, १८७.१७; का०सं० १२.१५२; आप०श्रौ० १६.७.४२
चनोधा असि (वा०सं०काण्व० चनोधाश्‌, ओमित्तिन्‌ग्‌ असि) चनो मयि धेहि। वा०सं० ८.७; वा०सं०काण्व० ८.४.१; श०ब्रा० ४.४.१.६
चनो धाः सहसो यहो। ऋ०वे० १.२६.१०३; सा०वे० २.९६७३
चन्द्र। (जाँचें- त्वं नस्‌ तस्मात्‌ पाहि) कौ० सू० ११९.३३ (अग्ने त्वं इत्यादि का ऊह)
चन्द्रः प्राणेन संहितः। अ०वे० ३.३१.६२
चन्द्रं रयिं पुरुवीरं बृहन्तम्‌। ऋ०वे० ६.६.७३
चन्द्रं शतवृष्ण्यम्‌। अ.वे. १.३.४२
चन्द्रं गाय। का०श्रौ० २६.४.१
चन्द्र चन्द्राभिर्‌ गृणते युवस्व। ऋ०वे० ६.६.७४
चन्द्रं ते वस्त्रं ते छागा ते धेनुस्‌ ते मिथुनौ ते गावौ तिस्रस्‌ तेऽन्याः। श०ब्रा० ३.३.३.४; का०श्रौ० ७.८.१४
चन्द्रं त्वा चन्द्रेण क्रीणामि शुक्रं शुक्रेणामृतम्‌ अमृतेन। वा०सं०काण्व० ४.९.१ (नीचे देखें- शुक्रं ते शुक्र)
चन्द्र प्रायश्चित्ते त्वं देवानां प्रायश्चित्तिर्‌ असि। सा०मं०ब्रा० १.४.३; पा०गृ०सू० १.११.२
चन्द्रबुध्नो मदवृद्धो मनीषिभिः। ऋ०वे० १.५२.३२
चन्द्रम्‌ अग्निं चन्द्ररथं हरिव्रतम्‌। (आप०श्रौ० हरित्वचम्‌)। ऋ०वे० ३.३.५१; का०सं० ७.१२१; आप०श्रौ० ५.१०.४१; मा०श्रौ० १.५.२.१४१
(ओम्‌ ) चन्द्रमसं तर्पयामि। बौ०ध०सू० २.५.९.५
चन्द्रमसस्‌ तृतीया। तै०सं० ५.७.२२.१; का०सं० अश्व० १३.१२
चन्द्रमसा नक्षत्राणि। तै०सं० ७.३.१४.१; का०सं० ३५.१५; का०सं० अश्व० ३.४
चन्द्रम्‌ असि। वा०सं० ४.१८; वा०सं०काण्व० ४.६.२; तै०सं० १.२.३.२, ६.१.४.८; मै०सं० १.२.४, १३.३, ३.७.५, ८१.१२; का०सं० २.५; श०ब्रा०
३.२.४.१४; आप०श्रौ० १०.१८.६; मा०श्रौ० २.१.३.३४
चन्द्रम्‌ असि कृष्णं तद्‌ इहेरय। मा०श्रौ० १.५.२.१३
चन्द्रमसे किलासम्‌। वा०सं० ३०.२१ (देखें-अगला दो छो़डकर)
चन्द्रमसे च त्वा नक्षत्रेभ्यश्‌ च। (जाँचें- उन्नयामि) आप०श्रौ० ६.८.१
चन्द्रमसे नमः। का०सं० अश्व० ११.४
चन्द्रमसे मिर्मिरम्‌। तै० ब्रा० ३.४.१.१७ (देखें-पूर्व का दो छो़डकर)
चन्द्रमसे रसं कृधि। तै०आ० १.१२.१२
चन्द्रमसे सम्‌ अनमत्‌। तै०सं० ७.५.२३.१ (देखें-दिक्षु चन्द्राय)
चन्द्रमसे स्वाहा। तै०सं० १.८.१३.३, ७.१.१५.१, १७.१; मै०सं० ३.१२.७, १६२.१६, ३.१२.१०, १६३.१०; का०सं० १५.३; का०सं० अश्व० १.६, ८;
तै०ब्रा० ३.१.६.१, १०.७.१; तै० आ० आ० १०.६७.२; महाना०उप०१९.२ (तुल०- चन्द्राय स्वाहा)
चन्द्रमसो रोहिणी। तै०आ० ३.९.२
चन्द्रमा अप्स्व्‌ अन्तर्‌ (सा०वे० आ ३न्तर्‌) आ। ऋ०वे० १.१०५.११; अ०वे० १८.४.८९१; सा०वे० १.४१७१; वा०सं० ३३.९०१. प्रतीकः चन्द्रमा
अप्स्व्‌ अन्तः। गो०ब्रा० १.२.९ (तुल०- बृ. दा. ३.१३१) (ऊहे ह्य्‌म्न्‌ इस्‌ देसिग्नतेद्‌ अस्‌ तृत. ऋ० वि०१.२३.४)
चन्द्रमा अस्य्‌ आदित्ये श्रितः, नक्षत्राणां प्रतिष्ठा, त्वयीदम्‌ अन्तः, विश्वं यक्षं विश्वं भूतं विश्वं सुभूतम्‌, विश्वस्य भर्ता विश्वस्य जनयिता। तै० ब्रा०
३.११.१.१२
चन्द्रमा ऋतुः। तै० ब्रा० ३.१०.१.४
चन्द्रमाः पञ्चमे। वा०सं० ३९.६
चन्द्रमाः पुनरसुः स्वाहा। तै० ब्रा० २.५.७.३
चन्द्रमा जायताम्‌। आ०ब्रा० ८.२८.१४
चन्द्रमा जायते पुनः। वा०सं० २३.१०२, ४६२; तै०सं० ७.४.१८.२२; मै०सं० ३.१२.१९२, १६६.२; का०सं० अश्व० ४.७२; आ०श्रौ० १०.९.२२;
शा०श्रौ० १६.५.४
चन्द्रमा दीक्षितः श्रोत्रं दीक्षा सा मा दीक्षा दीक्षयतु तया दीक्षया दीक्षे। आप०श्रौ० १०.१०.६
चन्द्रमा देवता। वा०सं० १४.२०; तै०सं० ३.१.६.३, ४.३.७.२; मै०सं० २.८.३, १०८.१७; का०सं० १७.३; आप०श्रौ० १२.१.१२
चन्द्रमा नक्षत्राणाम्‌। तै०सं० ३.४.५.१; पा०गृ०सू० १.५.१० (देखें-अगला)
चन्द्रमा नक्षत्राणाम्‌ अधिपतिः स मावतु। अ०वे० ५.२४.१० (देखें-पूर्व)
चन्द्रमा नक्षत्राणाम्‌ ईशे। अ०वे० ६.८६.२३
चन्द्रमा नक्षत्रैर्‌ अनु त्वावीत्‌। (तै०ब्रा त्वावतु) का०सं० ३७.९४; तै०ब्रा० २.७.८.२४
चन्द्रमा नक्षत्रैर्‌ उद्‌ अक्रामत्‌। अ.वे. १९.१९.४१
चन्द्रमा ब्रह्मा स मे ब्रह्मा। आप०श्रौ० १०.३.१; मा०श्रौ० २.१.१.४ (तुल०- नीचे चन्द्रमा मे ब्रह्मा)
चन्द्रमा मनसो जातः। ऋ०वे० १०.९०.१३१; अ०वे० १९.६.७१; वा०सं० ३१.१२१; तै०आ० ३.१२.६१
चन्द्रमा मे दैवो ब्रह्मा त्वं मानुषः। शा० श्रौ० ५.१.३ (तुल०- नीचे अगला)
चन्द्रमा मे ब्रह्मा। ष०ब्रा० २.१०; आप०श्रौ० १०.१.१४ (तुल०- पूर्व. अगले दो, चन्द्रमा ब्रह्मा अन्‌ चन्द्रमास्‌ ते)
चन्द्रमा मे ब्रह्मा स मे ब्रह्मा। आ०गृ०सू० १.२३.९ (नीचे देखें- पूर्व)
चन्द्रमा मे ब्रह्मा स मोपह्वयताम्‌। ष०ब्रा० २.५ (नीचे देखें- पूर्व का एक छो़डकर)
चन्द्रमा मे मनसि श्रितो, मनो हृदये, हृदयं मयि, अहम्‌ अमृते, अमृतं ब्रह्मणि। तै० ब्रा० ३.१०.८.५
चन्द्रमा युताम्‌ अगतस्य पन्थाम्‌। अ.वे. ११.१०.१६
चन्द्रमा वा अस्वप्नो वायुर्‌ अनवद्राणस्‌ तौ प्र पद्ये ताभ्यां नमोऽस्तु मोत्तरतो गोपायेताम्‌। पा०गृ०सू० ३.४.१७
चन्द्रमा वात आहितः। अ०वे० ११.७.२४
चन्द्रमा वैद्युतश्‌ च भृग्वङ्गिरसाम्‌। गो०ब्रा० १.५.२५४
चन्द्रमा वोऽपोछतु। अ०वे० ६.८३.१४
चन्द्रमाश्‌ चतुर्‌ उच्यते। तै०आ० १.८.४४
चन्द्रमाश्‌ च पुनर्णवः। अ०वे० १०.७.३३२
चन्द्रमाः शान्तिः। तै०आ० ४.४२.५
चन्द्रमाः श्रोत्रम्‌। तै०सं० ५.७.२५.१; का०सं० अश्व० ५.५
चन्द्रमाः षड्‌ढोता स ऋतून्‌ कल्पयाति स मे ददातु प्रजां पशून्‌ पुष्टिं यश ऋतवश्‌ च मे कल्पन्ताम्‌। तै०आ० ३.७.३
चन्द्रमास्‌ ते ब्रह्मा स ते ब्रह्मा। आ०गृ०सू० १.२३.१७ (नीचे देखें- चन्द्रमा ब्रह्मा)
चन्द्रमास्‌ ते महिमा। वा०सं० २३.४; मै०सं० ३.१२.१७, १६५.१७; आप०श्रौ० २०.१३.३
चन्द्रमाः सारथिः। अ०वे० ८.८.२३
चन्द्रम्‌ इव सुरुचं ह्वार आ दधुः। ऋ०वे० २.२.४२
चन्द्र यत्‌ ते तपस्‌ (तेजस्‌, ऽर्चिस्‌, शोचिस्‌ तथा हरस्‌) तेन तं प्रति तप (तेन तम्‌ अतेजसं कुरु, तेन तं प्रत्य्‌ अर्च, तेन तं प्रति शोच तथा तेन तं
प्रति हर) योऽस्मान्‌ द्वेष्टि यं वयं द्विष्मः। अ०वे० २.२२.१-५
चन्द्ररथा सूनृता ईरयन्ती। ऋ०वे० ३.६१.२२
चन्द्रवता राधसा पप्रथश्‌ च। ऋ०वे० ३.३०.२०२; तै०ब्रा० २.५.४.१२
चन्द्रवद्‌ राधो मरुतो ददा नः। ऋ०वे० ५.५७.७२
चन्द्रवपयोर्‌ मेदसाम्‌ अनु ब्रूहि। (तथा- मेदसां प्रेष्य) आप०श्रौ० २०.१९.३ (तुल०- हयस्य)
चन्द्र व्रतपते व्रतं चरिष्यामि। सा०मं०ब्रा० १.६.१२. प्रतीकः चन्द्र व्रतपते। कौ० सू० ५६.७
चन्द्रां हिरण्मयीं लक्ष्मीम्‌। ऋ०वे०खि० ५.८७.१३, १४३
चन्द्राणि देवः सविता सुवाति। ऋ०वे० ५.४२.३४
चन्द्रात्‌ ते मन स्पृणोमि स्वाहा। श०ब्रा० ११.८.४.६; का०श्रौ० २५.६.११
चन्द्रां प्रभासां यशसा ज्वलन्तीम्‌। ऋ०वे०खि० ५.८७.५१. प्रतीकः चन्द्राम्‌। रि०वि०२.१९.३
चन्द्राय त्वा। मा०श्रौ० ११.१.१
चन्द्राया स्वाहा। अ०वे० १९.४३.४; वा०सं० २२.२८, २९, ३०, ३९.२; मै०सं० ३.१२.११, १६३.१६; का०सं० ३५.१०; श०ब्रा० १४.३.२.११; आप०श्रौ०
१४.२५.११; कौ० सू० १००.२, १३५.९; सा० वि० ब्रा० १.८.१३ (तुल०- चन्द्रमसे स्वाहा)
चन्द्रा वश्‌ चन्द्रेण पुनामि। मै०सं० २.६.८, ६८.१२, ४.४.२, ५१.१२; का०सं० १५.६ (देखें-अगला)
चन्द्राश्‌ चन्द्रेण। तै०सं० १.८.१२.१; तै०ब्रा० १.७.६.३ (देखें-पूर्व)
चन्द्रासि। वा०सं० ४.२१; तै०सं० १.२.५.१; मै०सं० १.२.४, १३.८; का०सं० २.५; श०ब्रा० ३.३.१.२
चन्द्रेण ज्योतिर्‌ अमृतं दधानाः। (का०सं० ०ना)। वा०सं० १९.९३४; का०सं० ३८.३४; तै०ब्रा० २.६.४.६४ (देखें-शुक्रं न ज्योतिर्‌ अमृतं)
चन्द्रेण दुहितर्‌ दिवः। ऋ०वे० १.४८.९२ (तुल०- आ वहा दुहितर्‌)
चन्द्रेण देवेन दिशां लोकेन लोकानां ब्रह्मवेदेन वेदानां तेन त्वा शमयाम्य्‌ असौ स्वाहा। शा० गृ० १.१६.३
चन्द्रेव भानुं वि दधे पुरुत्रा। ऋ०वे० ३.६१.७४
चन्द्राइर्‌ याति सभाम्‌ उप० सा०वे० १.२७७४ (देखें-चन्द्रो इत्यादि)
चन्द्रो मा तत्र नयतु। अ०वे० १९.४३.४३
चन्द्रो याति सभाम्‌ उप। ऋ०वे० ८.४.९४ (देखें-चन्द्रैर्‌)
चन्द्रो वः। (जाँचें-सर्वासां साकम्‌) कौ० सू० ११६.८३ (इन्द्रो वः इत्यादि का ऊह)
चप्यं न पायुर्‌ भिषग्‌ अस्य वालः। (का०सं० वारः; तै०ब्रा बलः)। वा०सं० १९.८८३; मै०सं० ३.११.९३, १५४.३; का०सं० ३८.३३; तै०ब्रा०
२.६.४.४३
चमसः। अ०वे० २०.१३४.५; वै० सू० ३२.२५
चमसं ये देवपानम्‌ अनिन्दिषुः। ऋ०वे० १.१६१.५२
चमसाध्वर्यव उप मा ह्वयध्वम्‌। ष०ब्रा० २.५, ६, ७
चमसाध्वर्यवो देवयज्ञं मे दत्त। ष०ब्रा० २.१०; आप०श्रौ० १०.३.१
चमसाध्वर्यवोऽभवन्‌। तै० ब्रा० ३.१२.९.४४
चमसाध्वर्यो उन्नयस्वोभयतः शुक्रं कुरुष्व। आप०श्रौ० १२.२६.४
चमसेन बृहस्पतिः। अ०वे० ७.११०.३२
चमसो देवपानः। तै०सं० २.५.९.३; श०ब्रा० १.४.२.१४; तै०ब्रा० ३.५.३.२; आ०श्रौ० १.३.६; शा०श्रौ० १.४.२१
चमूषच्‌ छ्‌्येनः शकुनो विभृत्वा। ऋ०वे० ९.९६.१९१; सा०वे० २.५२७१. प्रतीकः चमूषच्‌ छ्‌येनः. वृ०हा०सं० ८.६६
चमूषदश्‌ चमसा इन्द्रपानाः। ऋ०वे० १.५४.९२
चमूषु धीर उशते तवस्वान्‌। ऋ०वे० ९.९७.४६२
चमूषु शक्मनासदम्‌। ऋ०वे० ९.६२.१६३
चमूष्व्‌ आ नि षीदसि। ऋ०वे० ९.६३.२३, ९९.८४
चम्रीषो न शवसा पाञ्चजन्यः। ऋ०वे० १.१००.१२३
चयत ईम्‌ अर्यमो अप्रशस्तान्‌। ऋ०वे० १.१६७.८२
चर जातवेदः कामाय। ऋ०वे०खि० १०.१४२.३२
चरणं नो लोके सुधितां दधातु। तै० ब्रा० ३.१२.३.४४
चरणं पवित्रं विततं पुराणम्‌। तै० ब्रा० ३.१२.३.४१; तै०आ० १०.१.१११; बौ०ध०सू० ४.२.१६१. प्रतीकः चरणं पवित्रम्‌. वृ०हा०सं० ८.२३१
चरणाय स्वाहा। तै० ब्रा० ३.१२.४.६
चरतां धर्मं सह। या०ध०सू० १.६०
चरतोऽप सेधामि सर्वान्‌। अ०वे० ८.२.११४
चरत्‌ पतत्रि विषुणं वि जातम्‌। ऋ०वे० ३.५४.८४
चरत्‌ प्रियस्य योनिषु प्रियः सन्‌। ऋ०वे० १०.१२३.५३
चरत्य्‌ अननुव्रता। आ०मं०पा० २.१९.१२, ३२, ५२; हि०गृ०सू० २.१०.७२ (देखें-यच्‌ चचारान० तथा विचरन्त्य्‌)
चरत्व्‌ आसीनो यदि वा स्वपन्न्‌ अपि। गो०ब्रा० १.५.५२ (देखें-तिष्ठन्न्‌ आसीनो)
चरन्तं परि तस्थुषः। ऋ०वे० १.६.१२; अ०वे० २०.२६.४२, ४७.१०२, ६९.९२; सा०वे० २.८१८२; वा०सं० २३.५२; तै०सं० ७.४.२०.१२; मै०सं०
३.१२.१८२, १६५.९, ३.१६.३२, १८५.४; का०सं० अश्व० ४.९२; तै०ब्रा० ३.९.४.१; आ०मं०पा० १.६.२२
चरन्तं पापयामुया। ऋ०वे० १०.१३५.२२
चरन्ति यन्‌ नद्यस्‌ तस्थुर्‌ आपः। ऋ०वे० ५.४७.५२
चरन्ति विद्युतो दिवि। ऋ०वे० ९.४१.३३; सा०वे० २.२४४३
चरन्ती गोषु गौर्‌ अपि। अ०वे० १२.४.३९२
चरन्‌ पक्वम्‌ उदुम्बरम्‌। शा० श्रौ० १५.१९२ (देखें-चरन्‌ स्वादुम्‌)
चरन्‌ वत्सो रुशन्न्‌ इह। ऋ०वे० ८.७२.५१
चरन्‌ वै मधु विन्दति। आ०ब्रा० ७.१५.५१; शा०श्रौ० १५.१९१ (द्वितीयांश)
चरन्‌ स्वादुम्‌ उदुम्बरम्‌। आ०ब्रा० ७.१५.५२ (देखें-चरन्‌ पक्वम्‌)
चरमाजाम्‌ अपेचिरन्‌। अ०वे० ५.१८.११४
चराचरेभ्यः स्वाहा। वा०सं० २२.२९; तै०सं० १.८.१३.३; मै०सं० ३.१२.१०, १६३.१२; का०सं० १५.३
चराति चरतो भगः। आ०ब्रा० ७.१५.३४; शा०श्रौ० १५.१९४
चरितं येन स्मैथुनम्‌। कौ० सू० १४१.४०२
चरितं भोः। शा० गृ० २.१२.३
चरित्रं हि वेर्‌ इवाछेदि पर्णम्‌। ऋ०वे० १.११६.१५१
चरित्रांस्‌ ते मा हिंसिषम्‌। का०सं० ३.६ (देखें-चरित्रान्‌ अस्य)
चरित्रांस्‌ ते शुन्धामि। वा०सं० ६.१४; श०ब्रा० ३.८.२.६ (देखें-शुद्धाश्‌)
चरित्राणि। (जाँचें-शुन्धस्व देवयज्यायै) कौ० सू० ४४.२४
चरित्रान्‌ अस्य मा हिंसीः। मै०सं० १.२.१६, २६.१०; मा०श्रौ० १.८.४.५ (देखें-चरित्रांस्‌ ते मा)
चरिष्णुधूमम्‌ अगृभीतशोचिषम्‌। ऋ०वे० ८.२३.१३; सा०वे० १.१०३३
चरिष्ण्व्‌ अर्चिर्‌ वपुषाम्‌ इद्‌ एकम्‌। ऋ०वे० ४.७.९२
चरुभ्यो अपिधातवे। तै०आ० ६.९.१४
चरुं प्रक्षालयाधिश्रयाप ओप्य तण्डुलान्‌ आवपस्व नेक्षणेन योध्यन्न्‌ आ स्व मा शिरो ग्रहीः। कौ० सू० ८७.१२
चरुर्‌ न यस्‌ तम्‌ ईङ्खय। ऋ०वे० ९.५२.३१
चरेद्‌ अस्य ताव्‌ गोषु। अ०वे० १२.४.२७३
चरेद्‌ एवा त्रैहायणात्‌। अ.वे. १२.४.१६१
चरोस्‌ त्वा पञ्चबिलस्य यन्त्राय धर्त्राय (मै०सं० पञ्चबिलस्य धर्त्राय; का०सं० पञ्चबिलस्य धर्त्राया०) गृह्णामि। तै०सं० १.६.१.२; मै०सं० १.४.४,
५२.३, १.४.९, ५७.१२; का०सं० ५.६, ३२.६. झ्. चरोस्‌ त्वा पञ्चबिलस्य। आप०श्रौ० २.७.९
चकृत्य इन्द्रो मावते नरे। ऋ०वे० १०.५०.२२
चर्कत्य ईड्‌यो वन्द्यश्‌ च। अ०वे० ६.९८.१३
चर्कत्यं शंस्यं भूरिवारम्‌। (मै०सं० भत्रिवारम्‌ उग्रम्‌)। ऋ०वे० १०.४७.२३; मै०सं० ४.१४.८३, २२७.१२
चर्कत्यं ददथुर्‌ द्रावयत्सखम्‌। ऋ०वे० १०.३९.१०३
चर्कत्यम्‌ अर्यो नृपतिं न शूरम्‌। ऋ०वे० ४.३८.२४
चर्कत्यम्‌ इन्द्रम्‌ इव चर्षणीसहम्‌। ऋ०वे० १.११९.१०४
चर्कत्यं मरुतः पृत्सु दुष्टरम्‌। ऋ०वे० १.६४.१४१
चर्कत्यानि कृण्वतः। ऋ०वे० ८.१०.३.३२; सा०वे० २.८६६२
चर्म चोपस्तृणीथन। अ०वे० १४.२.२२२; कौ० सू० ७८.२
चर्मणा चर्म रोहतु। अ०वे० ४.१२.४२
चर्मण्वते स्वाहा। तै०सं० ७.५.१२.२ (देखें-चर्मवते)
चर्मम्ना अभितो जनाः। ऋ०वे० ८.५.३८४
चर्मवते स्वाहा। का०सं० अश्व० ५.३ (देखें-चर्मण्वते)
चर्मेव यः समविव्यक्‌ तमांसि। ऋ०वे० ७.६३.१४
चर्मेवावाधुस्‌ (तै०ब्रा ०बधुस्‌) तमो अप्स्व्‌ अन्तः। ऋ०वे० ४.१३.४४; मै०सं० ४.१२.५४, १९४.२; का०सं० ११.१३४; तै०ब्रा० २.४.५.५४;
आप०श्रौ० १६.११.१२४
चर्मेवोदभिर्‌ व्य्‌ उन्दन्ति भूम। ऋ०वे० १.८५.५४
चर्षणीधृतं मघवानम्‌ उक्थ्यम्‌। (सा०वे० उक्थ्या३म्‌)। ऋ०वे० ३.५१.११; सा०वे० १.३७४१; का०ब्रा० ३०.३; गो०ब्रा० २.४.१५. प्रतीकः चर्षणीधृतम्‌। आ०श्रौ० ६.१.२; शा०श्रौ० ९.२.३; सा० वि० ब्रा० २.३.३ (देखें-वृत्रतरं म०)
चर्षणीनां चक्रं रश्मिं न योयुवे। ऋ०वे० १०.९३.९४
चर्षणीनाम्‌ अति द्विषः। ऋ०वे० १०.१२६.६४
चषालं ये अश्वयूपाय तक्षति। ऋ०वे० १.१६२.६२; वा०सं० २५.२९२; तै०सं० ४.६.८.२२; मै०सं० ३.१६.१२, १८२.८; का०सं० अश्व० ६.४२
चषालवन्तः स्वरवः पृथिव्याम्‌। ऋ०वे० ३.८.१०२; तै०ब्रा० २.४.७.११२; आप०श्रौ० ७.२८.२२
चाळ्‌प्रे तेन ऋषयो मनुष्याः। ऋ०वे० १०.१३०.६१
चाक्रवाकं संवननम्‌। हि०गृ०सू० १.२४.६१; हि०गृ०सू० १.२४.६१; मा०श्रौ०सू० १.१४.१२३. प्रतीकः चाक्रवाकम्‌। हि०गृ०सू० १.२५.१
चाक्षुष्मत्याय स्वाहा। तै० ब्रा० ३.१०.७.१
चाक्ष्मो यद्‌ वाजं भरते मती धना। ऋ०वे० २.२४.९३
चातुर्मास्यानि नीविदः। अ०वे० ११.७.१९२
चातुर्हौत्रविनिर्मितः। गो०ब्रा० २.२.५२
चारुः कृपणकाशी कामो गन्धर्वः। तै०सं० ३.४.७.३
चारुं शर्धाय मत्सरं। ऋ०वे० ९.३०.६३
चारुं सुकृत्ययेमहे। ऋ०वे० ९.४८.१३; सा०वे० २.१८६३
चारु जनेषु प्रब्रुवाण इन्द्रियम्‌। ऋ०वे० १.५५.४२
चारुप्रतीक आहुतः। ऋ०वे० २.८.२३
चारु प्रियतमं हविः। ऋ०वे० ९.३४.५३
चारुम्‌ अग्ने नि षेदिरे। ऋ०वे० १०.२१.७२
चारुम्‌ अद्य देवेभ्यो वाचम्‌ उद्यासं चारुं ब्रह्मभ्यश्‌ चारुम्‌ मनुष्येभ्यश्‌ चारुम्‌ नराशंसायानुमतां पितृभिः। आप०श्रौ० २४.१२.६
चारु माद्येह वादय। सा०मं०ब्रा० १.७.१५४
चारुं मदाय घृष्वये। ऋ०वे० ८.६४.१२२
चारुर्‌ ऋताय पीतये। ऋ०वे० १.१३७.२७, ९.१७.८३
चारुर्‌ मदाय पत्यते। ऋ०वे० ८.१.२६४; सा०वे० २.७४३४
चारुर्‌ मदाय पीतये। ऋ०वे० ४.४९.२३; तै०सं० ३.३.११.१३
चारुर्‌ मित्रे वरुणे च। ऋ०वे० ९.६१.९३; सा०वे० २.४३३३
चारु वदानि पितरः सङ्गतेषु। अ०वे० ७.१२.१४
चारु वसानो वरुणो यतन्न्‌ अरिम्‌। ऋ०वे० ५.४८.५२
चारु संभलो वदतु वाचम्‌ एताम्‌। अ.वे. १४.१.३१४
चारूणि चक्रे यद्‌ ऋतैर्‌ अवर्धत। ऋ०वे० ९.७०.१४; सा०वे० १.५६०४, २.७७३४
चाषान्‌ पित्तेन। वा०सं० २५.७; मै०सं० ३.१५.९, १८०.५ (देखें-शुकान्‌ इत्यादि)
चाषेण किकिदीविना। (मै०सं० किकिदीव्या)। ऋ०वे० १०.९७.१३२; वा०सं० १२.८७२; मै०सं० २.७.१३२, ९४.७; का०सं० १६.१३२ (देखें-श्येनेन
कि०)
चास्कम्भ चित्‌ कम्भनेन स्कभीयान्‌। ऋ०वे० १०.१११.५४
चिकितुषी प्रथमा यज्ञियानाम्‌। ऋ०वे० १०.१२५.३२; अ०वे० ४.३०.२२
चिकितुषे असुर्याय मन्म। ऋ०वे० ४.१६.२४; अ०वे० २०.७७.२४
चिकित्वां अनु मन्यताम्‌। तै०सं० ३.१.४.१४; का०सं० ३०.८४ (देखें-चिकित्वान्‌ अनु)
चिकित्वां अन्तर्‌ ईयते। ऋ०वे० ४.८.४२; का०सं० १२.१५२
चिकित्वां अभि पश्यति। ऋ०वे० १.२५.११२
चिकित्वां अव पश्यति। ऋ०वे० ८.६.२९२
चिकित्वांसं नि षेदिरे। ऋ०वे० ४.७.५२
चिकित्वांसो अचेतसं नयन्ति। ऋ०वे० ७.६०.७२
चिकित्वान्‌ अनु मन्यताम्‌। मा०श्रौ० १.८.३.१४ (देखें-चिकित्वाँ अनु)
चिकित्वान्‌ दैव्यं जनम्‌। ऋ०वे० ६.५२.१२३, ८.४४.९३
चिकित्वित्‌ सूनृतावरि। ऋ०वे० ४.५२.४२
चिकित्विन्मनसं त्वा। ऋ०वे० ५.२२.३१
चिकित्विन्मनसं धियम्‌। ऋ०वे० ८.९५.५३; सा०वे० २.२३४३
चिकित्वो अभि नो नय। ऐ०आ० ४.५२; महानाम्न्याः.५२
चिकित्सतु प्रजापतिः। अ०वे० ६.६८.२३ (देखें-धारयतु)
चिकित्सन्ती मानुषाय क्षयाय। ऋ०वे० १.१२३.१४
चिकिद्‌ य ऋषिचोदनः। ऋ०वे० ८.५१ (भाग-३).३२
चिकिद्‌ वि भाति भासा बृहता। ऋ०वे० १०.३.१३; सा०वे० २.८९६३
चिकिद्‌ विभानव्‌ आ वह। ऋ०वे० ८.१०२.२३
चिकेतति नृपाय्यम्‌। ऋ०वे० ८.२६.१४२
चिकेतद्‌ दातुं दामनो रयीणाम्‌। ऋ०वे० ५.३६.१२
चिकेत सुष्टुतीनाम्‌। ऋ०वे० १०.२६.२४
चिकेथे पूतदक्षसा। ऋ०वे० ५.६६.४४
चिक्लीत इव विश्रुतः। ऋ०वे०खि० ५.८७.२७२
चिक्लीत वस मे गृहे। ऋ०वे०खि० ५.८७.१२२
चितयन्तः पर्वणा-पर्वणा वयम्‌। ऋ०वे० १.९४.४२; सा०वे० २.४१५२; सा०मं०ब्रा० २.४.३२
चितश्‌ चासि संचितश्‌ चास्य्‌ अग्ने। तै० ब्रा० ३.१०.३.१ (द्वितीयांश), ११.६.१
चित (मै०सं० तै०ब्रा० मा०श्रौ० चितः) स्थ। तै०सं० १.१.७.२; मै०सं० २.७.११, ९०.४, ३.५.३, ५८.१३, ४.१.८, १०.९; श०ब्रा० ७.१.१.१४;
तै०ब्रा० ३.२.७.६; आप०श्रौ० १.२३.१; मा०श्रौ० ६.१.५, ६.१.६
चित (का०सं० चितस्‌। तै०आ० ४.५.५, ५.४.८; आप०श्रौ० १५.७.९, चितः) स्थ परिचितः। (का०सं० परिचितो यजमानस्य सजाताः)। वा०सं०
१२.४६; तै०सं० ४.२.७.४; का०सं० १.७, १६.११, ३१.६, ३८.१२; तै०आ० ४.५.५, ५.४.८, ६.६.२; आप०श्रौ० १५.७.९, १६.१४.४, २०.९, १९.११.९. प्रतीकः चित स्थ। का०श्रौ० १७.१.७, ३.९
चित स्थोर्ध्वचितः। वा०सं० १.१८; श०ब्रा० १.२.१.१२; आप०श्रौ० १.२३.५. प्रतीकः चित स्थ। का०श्रौ० २.४.३४
चिताना गोर्‌ अधि त्वचि। ऋ०वे० ९.१०१.१२; सा०वे० २.४५३२
चितिं जुहोमि इत्यादि। (देखें-चित्तिम्‌ इत्यादि)
चितिभ्यः प्रणीयमानाभ्यः। शा० श्रौ० ९.२४.९ (देखें-चित्यग्निभ्यः)
चिते तद्‌ वां सुराधसा। ऋ०वे० १०.१४३.४१
चिते त्वा। आप०श्रौ० १७.१३.३
चित्त (मै०सं० चित्ता) एहि। मै०सं० ४.२.५, २६.१३, ४.२.६, २७.८; आप०श्रौ० ४.१०.४
चित्तं विज्ञातम्‌ अग्निं प्रयुजं स्वाहा। वा०सं० ११.६६; तै०सं० ४.१.९.१; मै०सं० २.७.७, ८२.८; का०सं० १६.७; श०ब्रा० ६.६.१.१७
चित्तं संतानेन। तै०सं० १.४.३६.१; तै०आ० ३.२१.१
चित्तं च चित्तिश्‌ च। तै०सं० ३.४.४.१; मै०सं० १.४.१४, ६४.१; आप०श्रौ० ५.२४.१; पा०गृ०सू० १.५.९; आ०मं०पा० १.१०.९ (आप०गृ० ३.८.१०)
(तुल०- चित्तं च स्वाहा)
चित्तं च म (मै०सं० मा) आधीतं च मे। वा०सं० १८.२; तै०सं० ४.७.१.२; मै०सं० २.११.२, १४०.१२; का०सं० १८.७