आदित्यो द्याम् अध्यरुक्षद् विपश्चित्। वै०सू० १४.१४.
आदित्योऽध्वर्यः स मेऽध्वर्यः। आप०श्रौ०सू० १०.३.१; मा०श्रौ०सू० २.१.१.४. देखें- आदित्यो मेऽध्वर्यः तथा तुल०- आदित्यो मे दैव।
आदित्यो नवहोता स तेजस्वी। तै०आ० ३.७.४.
आदित्योऽनुख्याता। तै०सं० ३.३.८.५; तै०ब्रा० ३.७.५.४; आप०श्रौ०सू० ४.९.६; आप०घ०सू०२.३.६.२. देखें- नीचे असाव् आदित्योऽनुख्याता।
आदित्यो मे दैव उद्गाता त्वं मानुषः। शा०श्रौ०सू० ५.१.५. तुल०- नीचे आदित्योऽध्वर्यः।
आदित्यो मेऽध्वर्यः स मे देवयजनं ददातु। श०ब्रा० २.१०; संक्षिप्त रूपः आदित्यो मेऽध्वर्यः षड०ब्रा० २.१०; आप०श्रौ०सू० १०.१.१४; आ०गृ०सू०
१.२३.१०. देखें- नीचे आदित्योऽध्वर्यः।
आदित्यो मेऽध्वर्यः स मोपह्वयताम्। श०ब्रा० २.५. देखें- नीचे आदित्योऽध्वर्यः।
आदित्यो विश्वा भुवनानि सर्वा। मै०सं० ४.१४.१४२: २३९.११.
आदित्योऽसि दिवि श्रितः, चन्द्रमसः प्रतिष्ठा, त्वयीदम् अन्तः, विशं यक्षं विश्वं भूतं विश्वं सुभूतम्, विश्वस्य भर्ता विश्वस्य जनयिता। तै०ब्रा०
३.११.१.११.
आदित्योऽसि वृष्णो अश्वस्य रेतः। का०सं० ३७.१३, १४.
आद् इत् सखिभ्यश् चरथं सम् ऐरत्। ऋ०वे० ३.३१.१५२; तै०ब्रा० २.७.१३.३२.
आद् इत् साप्तस्य चर्किरन्। ऋ०वे० ८.५५(वै०सू० ७).५१.
आद् इत् सूर्यं दिव्य् आरोहयो दृशे। ऋ०वे० १.५१.४४; कौ०ब्रा० २५.७.
आद् इत् सूर्यस् तपति तप्यतुर् वृथा। ऋ०वे० २.२४.९४.
आद् इत् सोमो वि पपृच्याद् असुष्वीन्। ऋ०वे० ४.२४.५३
आद् इत् स्वधाम् इषीरां पर्य पश्यन्। ऋ०वे० १.१६८.९४; १०.१५७.५२; अ०वे० २०.६३.३२; १२४.६२.
आद् इद् अन्ता अददृहन्त पूर्वे। का०सं० १८.२४. देखें- यदेद् अन्ता।
आद् इदं च उपोदरे। ऋ०वे० ८.९१.५४; जै०ब्रा०१.२२१४.
आद् इद अर्यो दिधिष्वो विभृत्राः। ऋ०वे० १.७१.३२.
आद् इद् एताः प्र विविज्रे जवेन। ऋ०वे० १०.१११.९२.
आद् इद् एनं शंस्यम् उक्थ्यं करम्। ऋ०वे० १०.४८.९४.
आद् इद् गन्धर्वो अभवद् द्वितीयः। वा०सं० १७.३२२; तै०सं० ४.६.२.३२; मै०सं० २.१०.३२: १३४.१६; का०सं० १८.१२.
आद् इद् ग्रसिष्ठ ओषधीर् अजीगः। ऋ०वे० १.१६३.७४; वा०सं० २९.१८४; तै०सं० ४.६.७.३४; का०सं० अ० ६.३४; नि० ६.८४.
आद् इद् घृतेन पृथिवीं व्य् उद्यते (अ०वे० ऊदुः)। ऋ०वे० १.१६४.४७४; अ०वे० ६.२२.१४; ९.१०.२२४; मै०सं० ४.१२.५४: १९३.८; का०सं० ११.१३४;
नि० ७.२४४. देखें- आद् इत् पृथ्वी, तथा घृतेन द्यावा पृथिवी व्युन्दन्।
आद् इद् दामानं सवितर् व्य् ऊर्णषे। ऋ०वे० ४.५४.२३; वा०सं० ३३.५४३
आद् इद् देवानाम् उप सख्यम् आयन्। ऋ०वे० ४.३३.२३
आद् इद् देवेषु राजसि। ऋ०वे० ८.६०.१५४; सा०वे० १.४६४.
आद् इद् द्यावापृथिवी अप्रथेताम्। ऋ०वे० १०.८२.१४; वा०सं० १७.२५४; तै०सं० ४.६.२.४४; मै०सं० २.१०.३४:१३४.२. देखें- यद् इद् द्यावा०।
आद् इद् द्यावापृथिवी पर्य पश्यत्। ऋ०वे० ३.२६.८४.
आद् इद् ध नेम इन्द्रियं यजन्ते। ऋ०वे० ४.२४.५१.
आद् इद् ध मे वृषभा प्र ब्रुवन्ति। ऋ०वे० १०.२७.३४.
आद् इद् धविर् अजनयन्त देवाः। ऋ०वे० १०.८८.८२.
आद् इद् धोतारं वृणते दिविष्टिषु। ऋ०वे० १.१४१.६१.
आद् इद् धोतारं न्य् असादयन्त (तै०ब्रा० अषादयन्त)। ऋ०वे० ३.९.९४; १०.५२.६४; वा०सं० ३३.७४; तै०ब्रा० २.७.१२.३४.
आद् इद् यविष्ठो अभवद् घृणा शुचिः। ऋ०वे० १.१४१,४४.
आद् इद् रत्नं धारयन्त द्युभक्तम्। ऋ०वे० ४.१.१८२.
आद् इद् राजानं मनना अगृभ्णत। ऋ०वे० ९.७०.३४; सा०वे० २.७७५४.
आद् इद् वन्देत वरुणं विपा गिरा। सा०वे० १.२८८३
आद् इद् वसूनि प्र ववाचास्मै। ऋ०वे० १.६७.८२.
आद् इद् वाचो अश्नुवे भागम् अस्याः। ऋ०वे० १.१६४.३७४; अ०वे० ९.१०.१५४.
आद् इद् देव ओहते। ऋ०वे० ७.१६.११४; सा०वे० १.५५४; २.८६३४; मै०सं० २.१३.८४: १५७.८.
आदिनवं प्रतिदीव्ने। अ०वे० ७.१०९.४१.
आद् इन्द्रः सत्रा तविषीर् अपत्यत। ऋ०वे० १०.११३.५१.
आद् इन् नाचानि यज्ञियानि दधिरे। ऋ०वे० १.८७.५४.
आद् इन् नेम इन्द्रयन्ते अभीके। ऋ०वे० ४.२४.४४.
आद् इन् मया कृणवो वीर्याणि। ऋ०वे० ८.१००.१४.
आद् इन् मातॄर् आविशद् यास्व् आ शुचिः। ऋ०वे० १.१४१.५१.
आद् इन्वसि वनिनो धूमकेतुना। ऋ०वे० १.९४.१०३
आद् इमां तन्वं मम। ऋ०वे० ८.९१.६२.
आ दिवस् पृष्ठम् अश्वयुः। ऋ०वे० ९.३६.६१.
आदिशो नोऽहोरात्रे कृणुतम्। पा०गृ०सू० ३.३.६४.
आद् ईं राज्ञे न सहीयसे सचा सन्। ऋ०वे० १.७१.४३
आद् ईं चिश्वा नहुष्याणि जाता। ऋ०वे० ९.८८.२३; सा०वे० २.८.२२३
आद् ईं शवस्य् अब्रवीत्। ऋ०वे० ८.७७.२१.
आद् ईं हंसो यथा गणम्। ऋ०वे० ९.३२.२१; सा०वे० २.१२०१.
आद् ईं कृणोति वृत्रहा। ऋ०वे० ८.३२.११२.
आद् ईं के चित् पश्यमानास आप्यम्। ऋ०वे० ९.११०.६१; सा०वे० २.८.४५१.
आद् ईं त्रितस्य योषणः। ऋ०वे० ९.३२.२१; सा०वे० २.१२११. तुल०- एतं त्रि०.
आद् ईं अश्वं न हेतारः (सा०वे० हेतारम्)। ऋ०वे० ९.६२.६१; सा०वे० २.३६०१.
आद् ईं आयन् वरम् आ वावशानाः। ऋ०वे० ९.९७.२२३; सा०वे० १.५३७३
आद् ईं ब्रह्माणि वर्धयन्। शा०श्रौ०सू० ८.१६.१.
आद् ईं भगो न नव्यः सम् अस्मद् आ। ऋ०वे० १.१४४.३३
आद् उ ब्रुवाते मिथुनानि नाम। ऋ०वे० ३.५४.७४.
आद् उ मे निवरो भुवत्। ऋ०वे० ८.९३.१५१.
आ दुरोषाः पास्त्यस्य होता। ऋ०वे० ४.२१.६३
आद् उ ष्टेनम् अथो अहिम्। अ०वे० ४.३.४३
आ दूणाशो भरा गयम्। ऋ०वे० ७.३२.७४.
आ दूतो अग्निम् अभरद् विवस्वतः। ऋ०वे० ६.८.४३; नि० ७.२६३
आ दूत्यं भृगवाणो विवाय। ऋ०वे० १.७१.४४.
आद् ऊ नु ते अनु क्रतुम्। ऋ०वे० ८.६३.५१.
आ दृढं चिद् अरुजो गव्यम् ऊर्वम्। ऋ०वे० ३.३२.१६४.
आ दृढं पुरं विविशुः। ऋ०वे० ५.१९.२३
आद् ऋध्नोति हविष्कृतिम्। ऋ०वे० १.१८.८१.
आदृशाय स्वाहा। तै०सं० ७.३.१७.१.
आदेदिशानः शर्यहेव शुरुधः। ऋ०वे० ९.७०.५४.
आद् एधस्यान आचितम्। ऋ०वे० १०.८६.१८४; अ०वे० २०.१२६.१८४.
आ देवताता हविषा विवासति। ऋ०वे० १.५८.१४.
आ देवतातिम् अह्वन्त दस्माः। ऋ०वे० ४.६.९४.
आ देव देवान् यजथाय वक्षि। ऋ०वे० ३.४.१३
आ देवयजं वह। वा०सं० १.१७; तै०सं० १.१.७.१; श०ब्रा० १.२.१.५; तै०ब्रा० ३.२.७.१; आप०श्रौ०सू० १.२२.२. प्रतीकः आ देवयजम्। कौ०सू०
२.४.२७. देखें- अग्ने देवयजनं वह, तथा अगला।
आ देवयजनं वह। अ०वे० १२.२.४२२; का०सं० १.७. देखें- नीचे पूर्व का।
आ देवयुं भजति गोमति व्रजे। ऋ०वे० ५.३४.५४.
आ देवयुर् इनधते दुरोणे। ऋ०वे० ४.२.७३
आ देवां अस्मिन्न् अध्वरे ववृत्याः। ऋ०वे० ६.५०.९२.
आ देवानाम् अग्रयावेह यातु। ऋ०वे० १०.७०.२१.
आ देवानाम् अपि पन्थाम् अगन्च। ऋ०वे० १०.२.३१; अ०वे० १९.५९.३१; तै०सं० १.१.१४.३१;नि० ए.४.१०.२१: १४७.९; का०सं० २.१५१; ऐ०ब्रा०
१.९.७; ७.८.३; श०ब्रा० १२.४.४.११; आ०श्रौ०सू० ३.१०.१२; ४.३.२; कौ०सू० ५.१२१. प्रतीकः आ देवानाम्। तै०सं० ४.२.११.३; मै०सं० ४.१०.५: १५४.६; ४.११.५: १७१.१४; का०सं० १८.२१; २०.१५; ३५.९; शा०श्रौ०सू० ३.३.३; वै०सू० ३.५; १९.१२; आप०श्रौ०सू० १४.२८.४; २४.१३.३.
आ देवानाम् अभवः केतुर् अग्ने। ऋ०वे० ३.१.१७१.
आ देवानाम् ओहते वि व्रयो हृदि। ऋ०वे० २.२३.१६३
आ देवान् वक्षि नि षदेह होता। ऋ०वे० १०.७०.३४.
आ देवान् वक्षि यक्षि च। ऋ०वे० ५.२६.१३; ६.१६.२३; ८.१०२.१६३; सा०वे० २.८.२५३; ८७१३; वा०सं० १७.८३; तै०सं० १.३.१४.८३; ५.५.३३;
४.६.१.२३; मै०सं० १.५.१३: ६६.१५३; का०सं० १७.१७३
आ देवान् वक्ष्य् अमृतान् ऋतावृधः। ऋ०वे० ६.१५.१८३
आ देवान् सोमपीतये। ऋ०वे० १.१४.६३; ६.१६.४४३; सा०वे० २.७३४३
आ देवान् यन्तु सुमनस्यमानाः। मै०सं० १.४.१४: ४७.५; १.७.१४: १०९.६; का०सं० ४.१४३; ३१.१५; ३४.१९४. देखें- आ यन्तु देवाः।
आ देवा यातम् अस्मयू। ऋ०वे० ७.७४.४४.
आदेवासो नितोशनासो अर्यः। ऋ०वे० ७.९२.४२.
आ देवासो वनते मर्त्यो वः। ऋ०वे० ५.४१.१७३
आ देवीर् अवसे हुवे। ऋ० वेद के खिल १०.९.१४. देखें- नीचे अपो देवीर् उपब्रुवे।
आ देवेषु प्रयो दधत्। ऋ०वे० ४.१५.२३; मै०सं० ४.१३.४३: २०३.४; का०सं० १६.२१३; ३८.१२३; तै०ब्रा० ३.६.४.१३; आप०श्रौ०सू० १६.६.७३
आ देवेषु यतत आ सुवीर्ये। ऋ०वे० ३.१६.४३
आ देवो ददे बुध्न्या वसूनि। ऋ०वे० ७.६.७१.
आ देवो दूतो अजिरश् चिकित्वान्। ऋ०वे० १०.९८.२१.
आ देवो देवान् वक्षत्। ऐ०ब्रा० २.३४.१०; शा०श्रौ०सू० ७.९.३.
आ देवो याति भुवनानि पश्यन् (तै०सं० मै०सं० भुवना विपश्यन्)। ऋ०वे० १.३५.२४; वा०सं० ३३.४३४; ३४.३१४; तै०सं० ३.४.११.२४; मै०सं० ४.२.६४: १९६.१७.
आ देवो याति सविता परावतः। ऋ०वे० १.३५.३३
आ देवो यातु (मै०सं० मा०गृ०सू० याति) सविता सुरत्नः। ऋ०वे० ७.४५.११; मै०सं० ४.१४.६१: २२३.१३; का०सं० १७.१९१; ऐ०ब्रा० ५.५.७;
कौ०ब्रा० २२.९; श०ब्रा० १३.४.२.७; तै०ब्रा० २.८.६.११; आ०श्रौ०सू० ३.७.१४; १०.६९; शा०श्रौ०सू० १०.५.२३; १६.१.२१. प्रतीकः आ देवो यातु। आ०श्रौ०सू० ८.८.४; शा०श्रौ०सू० ६.१०.१०; आ देवो याति मा०गृ०सू०१.२.३.
आ देवो रिणङ् मर्त्याय स्तवान्। ऋ०वे० २.१९.५२.
आ देव्य् अहरद् वशे। अ०वे० १०.१०.१२२.
आ दैव्यानि पार्थिवानि जन्म। ऋ०वे० ५.४१.१४१.
आ दाव्यानि व्रता चिकित्वान्। ऋ०वे० १.७०.२१.
आ दैव्या वृणीमहेऽवांसि। ऋ०वे० ७.९२.२१. प्रतीकः आ दैव्या। शा०श्रौ०सू० ६.१०.५.
आद् दक्षिणा युज्यते वाजयन्ती। ऋ०वे० ५.१३३; सा०वे० २.१०९८३
आद्ध्वं पितरः। कौ०सू० ८८.१४.
आद्भिः समुद्रं पृण। तै०सं० २.४.८.२; १०.३; मै०सं० २.४.७; ४५.३; २.४.८: ४६.४; का०सं० ११.९,१०.
आद्यं वषट्कारः प्रदानान्तम् एतम्। गो०ब्रा० १.५.२३१.
आद्य रथं भानुमो भानुमन्तम्। ऋ०वे० ५.१.१११.
आ द्यां रवेण पृथिवीम् अशुश्रवुः। ऋ०वे० १०.९४.१२४.
आ द्यां रोहन्ति रोदसी। अ०वे० ४.१४.४२; वा०सं० १७.६८२; तै०सं० ४.६.५.२२; मै०सं० २.१०.६२: १३८.८; का०सं० १८.४२; श०ब्रा० ९.२.३.२७२;
नि० १३.८२.
आ द्यां तनोषी रश्मिभिः। ऋ०वे० ४.५२.७१; आ०श्रौ०सू० ६.१४.१८.
आ द्यां अरुक्षद् उत्तराणि सद्म। ऋ०वे० १०.६७.१०२; अ०वे० २०.९१.१०२; मै०सं० ४.१२.१२:१७८.१.
आ द्यावापृथिवी विश्वशंभू। तै०सं० १.७.८.३२. देखें- आ मा द्याया०, तथा एमे द्यावापृथिवी विश्वरूपे।
आ द्योतनिं वहति शुभ्रयामा। ऋ०वे० ३.५८.१३
आद् रात्रि वासस् तनुते सिमस्मै। ऋ०वे० १.११५.४४; अ०वे० २०.१२३.१४; वा०सं० ३३.३७४; मै०सं० ४.१०.२४: १४७.२; तै०ब्रा० २.८.७.२; नि०
४.११४.
आद् रोचते वन आ विभावा। ऋ०वे० १.१४८.४२.
आद् रोदम् अघम् आवयन्। अ०वे० ८.६.२६२. देखें- पाप्मानम् उत।
आद् रोदसी ज्योतिषा वह्निर् आतनोत्। ऋ०वे० २.१७.४३
आद् रोदसी वितरं विष्कभायत्। ऋ०वे० ५.२९.४१.
आ द्वाभ्यां हरिभ्याम् इन्द्र याहि। ऋ०वे० २.१८.४१; नि० ७.६.
आद् वां ब्रवाम सत्यान्य् उक्था। ऋ०वे० ६.६७.१०३
आ द्विबर्हा अमिनो यात्व् इन्द्रः। ऋ०वे० १०.११६.४१.
आधत्तं दस्रा भिषजाव् अनर्वन।् ऋ०वे० १.११६.१६४.
आ धत्त पितरो गर्भम्। वा०सं० २.३३१; आ०श्रौ०सू० २.७.१४१; शा०श्रौ०सू० ४.५.८१; आप०श्रौ०सू० १.१०.१११; मा०श्रौ०सू० १.१.२.३११;
कौ०सू० ८९.६१; सा०मं०ब्रा० २.३.१६१; गो०गृ०सू०४.३.२७. प्रतीकः आ धत्त पितरः। पा०गृ०सू० १.१३ ९ (समालोचनात्मक टिप्पणी; देखें- स्पेजेर्, जातकर्म, पृ० १९); आ धत्त कौ०सू० ४.१.२२; खा०गृ०सू०३.५.३२; बृ०परा०सं०.५.२८४.
आ धत्तां पुष्करस्रजौ (ऋ०वे० अ०वे० आप०मं०ब्रा० मा०गृ०सू० ०स्रजा)। ऋ०वे० १०.१८४.२४; ऋ० वेद के खिल १०.१५१.२४; अ०वे० ३.२२.४६; ५.२३.३४; श०ब्रा० १४.९.४.२०४; तै०आ० १०.४०.१४; महाना.उ.१६.५४; बृ०आ०उप० ६.४.२०४; आ०गृ०सू० १.१५.२४; सा०मं०ब्रा० १.४.७४;
५.९४; पा०गृ०सू० २.४.८६; आप०मं०ब्रा० १.१२.२४; २.१२.२४; हि०गृ०स० १.६.४४; ८.४४; २५.१४; मा०गृ०सू०२.१८.२४; पा०गृ०सू० १.१३४(समालोचनात्मक टिप्पणा; देखें- स्पेजर्, जातकर्म, पृ० १९).
आ धर्णसिर् बृहद्दिवो रराणः। ऋ०वे० ५.४३.१३१.
आ धावत मद्याय। ऋ०वे० ८.२.२५२; सा०वे० १.१२३२; २.१००७२.
आ धावतं मधुना पृङ्क्तम् अप्सु। ऋ०वे० १.१०९.४४.
आ धावता सुहस्त्यः। ऋ०वे० ९.४६.४१.
आधीतं चाधीतिश् च। मै०सं० १.४.१४: ६४.२; आप०मं०ब्रा० १.१०.९ (आप०गृ०सू० ३.८.५).
आधीतं बर्हिः। मै०सं० १.९.१: १३१.१; तै०आ० ३.१.१; शा०श्रौ०सू० १०.१४.४.
आधीपर्णां कामशल्याम्। अ०वे० ३.२५.२१.
आधीषचाणायाः पतिः। ऋ०वे० १०.२६.६१.
आ धूर्ष्व् अस्मै दधाताश्वान्। ऋ०वे० ७.३४.४१. प्रतीकः आ धूर्ष्व अस्मै। ऐ०ब्रा० ४.३.३; ऐ०आ० ५.२.२.२०; आ०श्रौ०सू० ६.२.५; शा०श्रौ०सू०
१०.१३.१३; १२.३.२३; १८.१५.६; आ धूर्ष शा०श्रौ०सू० ९.६.१.
आ धेनवः पयसा तूर्ण्यर्थाः। ऋ०वे० ५.४३.११; ऐ०ब्रा० २.२०.५; कौ०ब्रा० १२.१. प्रतीकः आ धेनवः। शा०श्रौ०सू० ६.७.७.
आ धेनवः सायम् आस्यन्दमानाः। अ०वे० ३.१२.३४. तुल०- आ गावो धेनवः, तथा आ स्यन्दन्तां।
आ धेनवो धुनयन्ताम् अशिश्वीः। ऋ०वे० ३.५५.१६१.
आ धेनवो मामतेयम् अवन्तीः। ऋ०वे० १.५२.६१. तुल०- बृहदा.४.१७.
आ धेनुर् इव धावतु। ऋ०वे० ८.२२.४४.
आध्यक्षायानुक्षत्तारम्। वा०सं० ३०.११. देखें- नीचे अध्यो।
आध्यो नि तिरामि। ते अ०वे० १३१.१२.
आध्रश् चिद् यं मन्यमानस् तुरश् चित्। ऋ०वे० ७.४१.२३; अ०वे० ३.१६.२३; ३४.३५३; तै०ब्रा० २.८.९.७३; आप०मं०ब्रा० १.१४२.२३; नि० १२.१४३
आध्रस्य चित् प्रमतिर् उच्यसे पिता। ऋ०वे० १.३१.१४३
आध्रेण चित् तद् व् एकं चकार। ऋ०वे० ७.१८.१७१.
आध्वन्न् अश्वासो वृष्णो युजानाः। ऋ०वे० ६.२९.२४.
आ न इडाभिर् (वा०सं० (क०) इलाभिर्) विदथे सुशस्ति। ऋ०वे० १.१८६.११; वा०सं० ३३.३४१; वा०सं० (क०) ३३.३४. प्रतीकः आ न
इडाभिः (वा०सं० (क०) इलाभिः) वा०सं० ३३.४७; वा०सं० (क०) ३३.४७. तुल०- बृहदा.४.६२.
आ न इन्दो महीम् इषम्। ऋ०वे० ९.६५.१२१. तुल०- आ न इन्द्र इत्यादि।
आ न इन्दो वाजे भज। ऋ०वे० १.४३.८३
आ न इन्दो शतग्विनम् (सा०वे० शातग्विनम्)। ऋ०वे० ९.६५.१७१; ६७.६१; सा०वे० २.१८५१.
आ न इन्द्र पृक्षसे। ऋ०वे० १०.२२.७१.
आ न इन्द्र महीम् इषम्। ऋ०वे० ८.६.२३१. तुल०- आ न इन्दो इत्यादि।
आ न इन्द्रः सुमतिं गन्त्व् अछ। ऋ०वे० ७.१८.४४.
आ न इन्द्राबृहस्पती। ऋ०वे० ४.४९.३१; आ०श्रौ०सू० २.११.१९.
आ न इन्द्रो दुराद् आ न आसात्। ऋ०वे० ४.२०.११; वा०सं० २०.४८१; ऐ०ब्रा० ४.३०.१; कौ०ब्रा० २२.१; ऐ०आ० ५.२.२.३; शा०श्रौ०सू० १२.३.९.
प्रतीकः आ न इन्द्रो दूरात्। शा०श्रौ०सू० १०.२.५; आ न इन्द्रः आ०श्रौ०सू० ७.५.१८.
आ न इन्द्रो हरिभिर् यात्व् अछ। ऋ०वे० ४.२०.१; वा०सं० २०.४९१.
आ न इलाभिर् इत्यादि। देखें- आ न इडाभिर् इत्यादि।
आ न इह प्र यछतम्। ऋ०वे० ६.५९.९३
आ न उप वसुमता रथेन। ऋ०वे० १.११८.१०३
आ न ऊर्जं वहतम् अश्विना युवम्। ऋ०वे० १.९२.१७३; १५७.४१; सा०वे० २.१०८६३
आ न ऋते शिशीहि विश्वम् ऋत्विजम्। ऋ०वे० ७.१६.६३
आ न एतु पुरश्चरम्। तै०ब्रा० २.५.१.२१.
आ न एतु मनः पुनः। वा०सं० ३.५४१; तै०सं० १.८.५.२१; मै०सं० १.१०.३१: १४३.१७; का०सं० ९.६१; श०ब्रा० २.६.१.३९१; ला०श्रौ०सू०
५.२.१११; कौ०सू० ८९.११.
आ न एना नासत्योप यातम्। ऋ०वे० ७.७१.४३
आ नः कामं पूपुरन्तु स्तवानाः। ऋ०वे० ७.६२.३४.
आ नः कृणुष्व सुविताय रोदसी। ऋ०वे० २.२.६३
आ नः पवस्व धारया। ऋ०वे० ९.३५.११.
आ नः पवस वसुमद् धिरण्यवत्। ऋ०वे० ९.६९.८१.
आ नः पुत्रा अदितेर् यान्तु यज्ञम्। तै०ब्रा० २.८.२.११.
आ नः पूषा पवमानः सुरातयः। ऋ०वे० ९.८१.४१.
आ नः प्रजां जनयतु प्रजापतिः। ऋ०वे० १०.८५.४३१; मै०सं० २.१३.२३१: १६९.४; का०सं० १३.१५१; ४०.११; आप०श्रौ०सू० १४.२८.४१;
मा०श्रौ०सू० १.६.४.२१; आ०गृ०सू० १.८.९; सा०मं०ब्रा० १.२.१८१; आप०मं०ब्रा० १.११.५१ (आप०गृ०सू० ३.८.१०). प्रतीकः आ नः प्रजाम् का०सं०
३५.९; शा०गृ०सू०१.६.६; वृ०हा०सं०.८.७०. तुल०- बृहदा.७.१३७(ब). देखें- आ वां प्रजां, तथा प्रजापती।
आ नः प्राण एतु परावत आन्तरिक्षाद् दिवस् परि। तै०सं० ३.३.३.३; मा०श्रौ०सू० ७.१.१. प्रतीकः आ नः प्राण एतु परावतः। तै०सं० ३.३.४.२;
आप०श्रौ०सू० १२.८.७.
आ नक्ता बर्हिः सदताम् उषासा। ऋ०वे० ७.४२.५३
आनन्दः कर्दमश्रीतः। ऋ० वेद के खिल ५.८७.२७१.
आनन्दं रतिं प्रजातिं ते चयि दधे। (और… मे त्वयि दधानि) कौ०ब्रा०उप० २.१५.
आनन्दनन्दाव् (वा०सं० (क०) मै०सं० का०सं० ०दा) आण्डाव् मे। वा०सं० २०.९३; वा०सं० (क०) २१.१००३; मै०सं० ३.११.८३: १५२.८;
का०सं० ३८.४३; तै०ब्रा० २.६.५.६२.
आनन्दं नन्दथुना। (का०सं० अ० ०थुभ्याम्) तै०सं० ५.७.१९.१; का०सं० अ० १३.९.
आनन्दं ब्रह्मणो विद्वान्। तै०आ० ८.४.१३; ९.१३; तै०उ० २.४.१३; ९.१३
आनन्दान् उग्रो नन्दांश् च। अ०वे० १०.२.९३
आनन्दा मोदाः प्रमुदः। अ०वे० ११.७.२६१; ८.२४१. देखें- आनन्दो, तथा मोदः प्र०।
आनन्दाय तलवम्। वा०सं० ३०.२०; तै०ब्रा० ३.४.१.१५.
आनन्दाय त्वा। वा०सं० १९.८; तै०ब्रा० २.६.१.५; का०सं० ३७.१८; आप०श्रौ०सू० १९.७.५.
आनन्दाय प्रमोदाय। तै०आ० ६.११.२१. तुल०- आनन्दिनीं।
आनन्दाय स्त्रीषखम्। वा०सं० ३०.६; तै०ब्रा० ३.४.१.२.
आनन्दिनीं प्रमोदिनीम्। अ०वे० ४.३८.४३ तुल०- आनन्दाय प्र०।
आनन्दिनीर् ओषधयो भवन्तु। अ०वे० ४.१५.१६४.
आनन्दिनो मोदमानाः सुवीराः। कौ०सू० ४०.१३३; ७०.१३
आनन्दो मोदः प्रमोदः। तै०सं० ३.१०.१.१,३. देखें- नीचे आनन्दा मोदाः।
आ नपातः शवसो यातनोप। ऋ०वे० ४.३४.६१.
आ नमस्व सहूतिभिः। ऋ०वे० ८.७५.५२; तै०सं० २.६.११.१२; मै०सं० ४.११.६२: १७५.२; का०सं० ७.१७२.
आ नयातम् आ रभस्व। अ०वे० ९.५.११. प्रतीकः आ नयैतम्। वै०सू० १०.१४; कौ०सू० ६४.६, २७.
आ नव्यसे सुविताय। ऋ०वे० ८.७.३३२.
आनशे व्यानशे। तै०ब्रा० १.१.७.२२; ८.६; २.१.२४२; आप०श्रौ०सू० ५.१६.११.
आ नः शग्मास उप यन्तु वाजाः। ऋ०वे० १०.३१.५४.
आ नः शुष्मं नृषाह्यम्। ऋ०वे० ९.३०.३१.
आ नः शृणवन्न् ऊतिभिः सीद सादनम्। ऋ०वे० २.३.१४; तै०सं० २.३.१४.३४; का०सं० १०.१३४. देखें- सा नः इत्यादि।
आ नस् तुजंरयिं भर। ऋ०वे० ३.४५.४१.
आ न (शा०श्रौ०सू० नः) स्तुत उप वाजेभिर् ऊती। ऋ०वे० ४.२९.११; शा०श्रौ०सू० १२.३.१३.
आ नस् ते गन्तु मत्सरः। ऋ०वे० १.१७५.२१; सा०वे० २.७८३१; शा०श्रौ०सू० १८.१८.४.
आ न स्तोमम् उप द्रवत्। ऋ०वे० ८.५.७१; ४९ (भाग-१).५१.
आ न स्पार्हे भजतना वसव्ये। ऋ०वे० ७.५६.२१३
आ न स्वो अश्नुतां वर्णः। तै०ब्रा० २.४.४.१३ देखें- आ त्वा स्वो।
आ नः सहस्रशो भर। ऋ०वे० ८.३४.१५१.
आ नः सुतास इन्दवः। ऋ०वे० ९.१०६.९१; सा०वे० २.६७८१.
आ नः सुम्नेषु यामय। ऋ०वे० ८.३.२४; सा०वे० २.७७२४.
आ नः सोम पवमानः किरा वसु। ऋ०वे० ९.८१.३१.
आ नः सोमं पवित्र आ। ऋ०वे० ९.६२.२११.
आ नः सोम संयतक् पिप्युषीम् इषम्। ऋ०वे० ९.८६.१८१; सा०वे० २.५०४१.
आ नः सोम सहो जुवः। ऋ०वे० ९.६५.१८१; सा०वे० २.१८४१.
आ नः सोम स्वध्वरे। ऋ०वे० ८.५०(भाग-२).५१.
आ नः स्तुत इत्यादि। देखें- आ न स्तुत।
आनाकं तस्थुर् उरु चक्रिरे सदः। ऋ०वे० १.८५.७२; तै०सं० ४.१.११.३२.
आ नाम धृष्णु चारुतं दधानाः। ६.६६.५२.
आ नामभिर् ममिरे सक्म्यं गोः। ऋ०वे० ३.३८.७२.
आ नामभिर् मरुतो वक्षि विश्वान्। ऋ०वे० ५.४३.१०१. तुल०- बृहदा.५.४२(ँ)।
आ नार्यस्य दक्षिणा। ऋ०वे० ८.२४.२९१.
आ नासत्या गछतं हूयते हविः। ऋ०वे० १.३४.१०१.
आ नासत्या त्रिभिर् एकादशैर् इह। ऋ०वे० १.३४.१११; वा०सं० ३४.४७१.
आ नासत्या सख्याय वक्षि। ऋ०वे० १०.७३.४२.
आ नासत्योरुगाया रथेन। ऋ०वे० ४.१४.१३
आ निम्रुच उषसस् तक्ववीर् इव। ऋ०वे० १.१५१.५४.
आ निम्रुचः शकृद् एको अपाभरत्। ऋ०वे० १.१६१.१०३
आ निरेकम् उत प्रियम्। ऋ०वे० ८.२४.४१.
आ निवर्तन वर्तय। ऋ०वे० १०.१९.८१; तै०सं० ३.३.१०.११. देखें- आ वर्तन, तथा आवर्तय निवर्तया।
आ निवर्त नि वर्तय। ऋ०वे० १०.१९.६१. तुल०- नि निवर्तन।
आनीद् अवातं स्वधया तद् एकम्। ऋ०वे० १०.१२९.२३; तै०ब्रा० २.८.९.४३
आ नु तम् (सा०वे० त्यच्) छर्धो दिव्यं वृणीमहे। ऋ०वे० १.१३९.१२; सा०वे० १.४६१२.
आनुमती वा भवति। कौ०सू० ७३.१२३
आनुष्टुभं छन्द (मै०सं० छन्दा) आ रोह। वा०सं० १२.५; तै०सं० ४.२.१.२; मै०सं० २.७.८: ८५.६; का०सं० १६.८; श०ब्रा० ६.७.२.१६.
आनुष्टुभं। (जांचें- छन्दोऽनुप्रजायस्व) ला०श्रौ०सू० ३.५.५; कौ०सू० ६९.२३.
आनुष्टुभस्य छन्दसोऽग्नेः पक्षेणाग्नेः पक्षम् उपदधामि। मै०सं० २.८.११: ११५.१६. देखें- आनुष्टुभेन छन्दसा छन्दसाग्नेः तथा आनुष्टुभेन छन्दसा
चित्रावरुणाभ्यां।
आनुष्टुभस्य हविषो हविर् यत्। ऋ०वे० १०.१८१.१२; आर०सं०२.५२.
आनुष्टुभेन छन्दसाङ्गिरस्वत्। (का०सं० मै०सं० छन्दसा) वा०सं० ११.११; श०ब्रा० ६.३.१.४१; मै०सं० २.७.१: ७४.१८; का०सं० १६.१. देखें- आनुष्टुभेन त्वा छन्दसाददे।
आनुष्टुभेन छन्दसा छन्दसाग्नेः पार्श्वेनाग्नेः पार्श्वेम् उपदधामि। का०सं० २२.५. देखें- नीचे आनुष्टुभस्य छन्दसो।
आनुष्टुभेन छन्दसा दिशोऽनु वि क्रमे। तै०सं० १.६.५.२. देखें- दिक्षु विष्णुर्, तथा दिशो विष्णुर्।
आनुष्टुभेन छन्दसा चित्रावरुणाभ्यां देवतयाग्नेः पक्षेणाग्नेः पक्षम् उप दधामि। तै०सं० ५.५.८.३. देखें- आनुष्टुभेन छन्दसोऽग्नेः, तथा चित्रावरुणाभ्यां
देवाभ्यां।
आनुष्टुभेन छन्दसैकविंशेन स्तोमेन वाराजेन साम्ना वषट्कारेण वज्रेण सर्वजान् भ्रातृव्यान् अधरान् पादयामि। आप०श्रौ०सू० १३.१८.९. तुल०-
गायत्रेण (त्रैष्टुभेन, जागतेन) छन्दसा त्रिवृता (पञ्चदशेन, सप्तदशेन) इत्यादि।
आनुष्टुभेन त्वा छन्दसाददेऽङ्गिरस्वत्। तै०उप० ४.१.१.४. देखें- आनुष्टुभेन छन्दसाङ्गि०।
आनुष्टुभेन त्वा छन्दसा सादयामि। वा०सं० १३.५३; मै०सं० २.७.१८: १०३.१३; श०ब्रा० ७.५.२.६१.
आनूकम् अर्यो वपुषे नार्चत्। ऋ०वे० ५.३३.९४.
आ नूनं यातं सुकृताय विप्रा। तै०ब्रा० २.४.३.७२.
आ नूनं यातं अश्विना। ऋ०वे० ८.८.२१; ९.१४१; ८७.५१; अ०वे० २०.१४१.४१.
आ नूनं रघुवर्तनिम्। ऋ०वे० ८.९.८१; अ०वे० २०.१४०.३१.
आ नूनं अश्विना युवम्। ऋ०वे० ८.९.११; अ०वे० २०.१३९.११; वै०सू० २७.२९. प्रतीकः आ नूनम् अश्विना। आ०श्रौ०सू० ९.११.१६.
आ नूनं अश्विनोर् ऋषिः। ऋ०वे० ८.९.७१; अ०वे० २०.१४०.२१; ऐ०ब्रा० १.२२.२; कौ०ब्रा० ८.७;.४.७.४; शा०श्रौ०सू० ५.१०.११.
आ नूनं भूषत श्रूते। ऋ०वे० ८.६६.७४; अ०वे० २०.९७.१४; सा०वे० १.२७२४; २.१०४१४.
आनूनस्य महि श्रवः। ऋ०वे० ८.५५. (वै०सू० ७).५२.
आनृत्यतः शिखण्डिनः। अ०वे० ४.३७.७१.
आ नृभ्यो मर्तभोजनं सुवानः। ऋ०वे० ७.३८.२४.
आ नो अग्ने रयिं भर। ऋ०वे० १.७९.८१; सा०वे० २.८७५१; मै०सं० ४.१२.४१: १८९.११; का०सं० १०.१२१; मा०श्रौ०सू० ५.२.२.१८. प्रतीकः आ नो
अग्ने। मा०श्रौ०सू० ११.९.२.
आ नो अग्ने वयोवृधम्। ऋ०वे० ८.६०.१११; सा०वे० १.४३१.
आ नो अग्ने सुचेतुना (तै०ब्रा० आप०श्रौ०सू० सुकेतुना)। ऋ०वे० १.७९.९१; सा०वे० २.८७६१; मै०सं० ४.१०.६१: १५६.२; ४.१२.४: १८९.१०;
का०सं० २.१४१; तै०ब्रा० २.४.५.३१; ६.१६.१; आ०श्रौ०सू० २.१०.३; शा०श्रौ०सू० ३.१६.२४; आप०श्रौ०सू० ८.१४.२४१. प्रतीकः आ नो अग्ने। मा०श्रौ०सू०
५.१.४.१६;य्५.२.२.१८.
आ नो अग्ने सुमतिं संभलो गमेत्। अ०वे० २.३६.११. प्रतीकः आ नो अग्ने। कौ०सू० ३४.१३.
आ नो अद्य समनसः। ऋ०वे० ८.२७.५१.
आ नो अश्वावद् अश्विना। ऋ०वे० ८.२२.१७१.
आ नो अश्विना त्रिवृता रथेन। ऋ०वे० १.३४.१२१.
आ नो गछतं हवना। शा०श्रौ०सू० १५.८.२०. भाष्य जो़डता है- उप यज्ञम्, तथा इसे सौपर्णी मंत्र के रूप में निर्दिष्ट करता है।
आ नो गन्तं रिशादसा। ऋ०वे० ५.७१.११; ८.८.१७१; गो०ब्रा० २.३.१३; आ०श्रौ०सू० ५.१०.२८. प्रतीकः आ नो गन्तम्। शा०श्रौ०सू० ७.११.२;
१२.२.१५.
आ नो गन्तं स्वर्विदा। ऋ०वे० ८.८.७२.
आ नो गन्तं इहोत्या। ऋ०वे० १.१३५.५५.
आ नो गन्तं मयोभुवा। ऋ०वे० ८.८.१९१.
आ नो गव्यानि अश्व्या। ऋ०वे० ८.३४.१४१.
आ नो गव्यूतिम् उक्षतं घृतेन। ऋ०वे० ७.६२.५२; वा०सं० २१.९२; तै०सं० १.८.२२.३२; मै०सं० ४.११.२२: १६६.१३; का०सं० ४.१६२; तै०ब्रा०
२.७.१५.६२; ८.६.७२.
आ नो गव्येभिर् अश्व्यैः। ऋ०वे० ६.६०.१४१; ८.७३.१४१.
आ नो गहि सख्येभिः शिवेभिः। ऋ०वे० ३.१.१९१; ३१.१८३; मै०सं० ४.१४.१५१: २४२.२.
आ नो गोत्रा दर्दहि गोपते गाः। ऋ०वे० ३.३०.२११; वा०सं० (क०) २८.१४१.
आ नो गोमन्तम् अश्विना। ऋ०वे० ८.५.१०१. प्रतीकः आ नो गोमन्तम्। शा०श्रौ०सू० ११.८.३.
आ नो गोषु भजता प्रजायाम्। अ०वे० ६.५५.२३
आ नो गोषु विशत्व् औषधीषु। (मै०सं० ओषधीषु; का०सं० आ तनूषु) तै०सं० ४.२.७.२३; मै०सं० २.७.१४३: ९५.९; का०सं० १६.१४३ देखें- आ
चा गोषु इत्यादि।
आ नो गोष्ठे रयिष्ठां स्थापयाति। अ०वे० ७.३९.१४.
आ नो जने जनय विश्ववारे। ऋ०वे० १.११३.१९४.
आ नो जने श्रवयतं युवाना। ऋ०वे० ७.६२.५३; तै०सं० १.८.२२.३३; मा०श्रौ०सू० ४.११.२३: १६६.१४; का०सं० ४.१६३; तै०ब्रा० २.७.१५.६३;
८.६.८३ देखें- आ मा जने।
आ नो जीवान् वरुण तासु शाधि। ऋ०वे० २.२८.९४. देखें- आ नो वीरान्।
आ नो दधिक्राः पथ्याम् अनक्तु। ऋ०वे० ७.४४.५१.
आ नो दिव आ पृथिव्या ऋजीषीन्। ऋ०वे० ७.२४.३१.
आ नो दिवो बृहतः पर्वताद् आ। ऋ०वे० ५.४३.१११; ७६.४३; तै०सं० १.८.२२.११; मै०सं० ४.१०.११: १४२.९; का०सं० ४.१६१; ऐ०ब्रा० ५.२०.८;
आ०श्रौ०सू० ८.११.१; शा०श्रौ०सू० ६.१०.२. प्रतीकः आ नो दिवः। तै०सं० २.५.१२.१; ३.१.११.२; मै०सं० ४.१०.३: १५०.१; ४.११.२: १६६.६; ४.१४.३: २१९.५; का०सं० ११.१३; २०.१५; तै०ब्रा० २.८.२.८. तुल०- बृहदा.५.४.३.
आ नो देवा शवसा याहि शुष्मिन्। ऋ०वे० ७.३०.११; ऐ०ब्रा० ५.१६.११; कौ०ब्रा० २५.२; २६.८; आ०श्रौ०सू० ८.९.२. प्रतीकः आ नो देव। शा०श्रौ०सू० १०.९.४.
आ नो देवः सविता त्रायमाणः। ऋ०वे० ६.५०.८१; शा०श्रौ०सू० ६.१०.१०. तुल०- बृहदा.५.११७.
आ नो देवः सविता साविषद् वयः। ऋ०वे० १०.१००.३१.
आ नो देवानाम् उप वेतु शंसः। ऋ०वे० १०.३१.११; आ०श्रौ०सू० ३.७.१०. तुल०- बृहदा.७.३४.
आ नो देवेभिर् उप देवहूतिम्। ऋ०वे० ७.१४.३१.
आ नो देवेभिर् उप यातम् अर्वाक्। तै०उप० ७.७२.२१.
आ नो द्यावापृथिवी दैव्येन। ऋ०वे० ७.५३.२३; तै०सं० ४.१.११.४३; मै०सं० ४.१०.३३: १५०.१७; तै०ब्रा० २.८.४.७३
आ नो द्युम्नैर् आ श्रवोभिः। ऋ०वे० ८.५.३२१.
आ नो द्रप्सा मधुमन्तो विशन्तु। ऋ०वे० १०.९८.४१.
आ नो नावा मतीनाम्। ऋ०वे० १.४६.७१.
आ नो नियुद्भिः शतनीभिर् अध्वरम्। ऋ०वे० १.१३५.३१; ७.९२.५१; वा०सं० २७.२८१; मै०सं० ४.१४.२१: २१७.५; ऐ०ब्रा० ५.१६.११; तै०ब्रा०
२.८.१.२१; आ०श्रौ०सू० ३.८.१; ८.९.२. प्रतीकः आ नो नियुद्भिः। मा०श्रौ०सू० ११.७.१; बृ०ध०सू० ९.१२४, ३२८.
आ नो बर्हिः सधमादे बृहद् दिवि। ऋ०वे० १०.३५.१०१. प्रतीकः आ नो बर्हिः। शा०श्रौ०सू० १२.२.१४.
आ नो बर्ही रिशादसः। ऋ०वे० १.२६.४१.
आ नो बृहन्ता बृहतीभिर् ऊती। ऋ०वे० ४.४१.१११.
आ नो ब्रह्माणि मरुतः समन्यवः। ऋ०वे० ३४.६१.
आ नो भज परमेषु। ऋ०वे० १.२७.५१; सा०वे० २.८४९१.
आ नो भज बर्हिषी जीवशंसे। ऋ०वे० ७.४६.४३
आ नो भज मघवन् गोष्व् अर्यः। ऋ०वे० १.१२१.१५३
आ नो भज सदसि विश्वरूपे। तै०ब्रा० ३.७.१३.२४. तुल०- आ नो वीरं।
आ नो भजस्व राधसि। ऋ०वे० ४.३२.२१३
आ नो भद्राः क्रतवो यन्तु विश्वतः। ऋ०वे० १.८९.११; वा०सं० २५.१४१; का०सं० २६.१११; कौ०ब्रा० २०.४; ऐ०आ० १.५.३.९; आ०श्रौ०सू० ५.१८.५. प्रतीकः आ नो भद्राः। शा०श्रौ०सू० ८.३.१६; १०.१३.१८; ११.१५.९; १५.३.१; १८.२२.८; वृ०हा०सं०.८.१०. तुल०- बृहदा.३.१२२. निर्दिष्ट जैसे
आ-नो-भद्रीय (जांचें- सूक्त) ऋ० वि० १.२०.५.
आ नो भर दक्षिणेन। ऋ०वे० ८.८१.६१; शा०श्रौ०सू० ७.१५.३.
आ नो भर प्रचगन्दस्य वेदः। ऋ०वे० ३.५३.१४३; नि० ६.३२३
आ नो भर भगम् इन्द्र द्युमन्तम्। ऋ०वे० ३.३०.१९१; तै०ब्रा० २.४.५.११.
आ नो भर मा परि ष्ठा अराते। अ०वे० ५.७.११. प्रतीकः आ नो भर। वै०सू० २८.१९; कौ०सू० १८.१४; ४१.८.
आ नो भर वृषणं शुष्मम्। इन्द्र ऋ०वे० ६.१९.८१.
आ नो भर व्यञ्ञनम्। ऋ०वे० ८.७८.२१.
आ नो भर संभरणं वसूनाम्। ऋ०वे० ७.२५.२४.
आ नो भर सुवितं यस्य चाकन् (सा०वे० कोना)। ऋ०वे० १०.१४८.१३; सा०वे० १.३१६३
आ नो मखस्य दावने। ऋ०वे० ८.७.२७१.
आ नो मन्त्रं सरथेहोप यातम्। ऋ०वे० १०.१०६.११२.
आ नो महीम् अरमतिं सजोषाः। ऋ०वे० ५.४३.६१.
आ नो मित्र सुदीतिभिः। ऋ०वे० ५.६४.५१.
आ नो मित्रावरुणा। ऋ०वे० ३.६२.१६१; सा०वे० १.२२०१; २.१३१; वा०सं० २१.८१; तै०सं० १.८.२२.३१; २.५.१२.३; मै०सं० ४.११.२१: १६६.११;
का०सं० ४.१६१; १२.१४; २६.११; गो०ब्रा० २.३.१३; पं०वि०ब्रा० ६.१०.४; ११.२.३; आ०श्रौ०सू० २.१४.११; ५.१०.२८; ७.२.२; ५.९; शा०श्रौ०सू० ७.११.२; ११.८.३; १२.१.३; मा०श्रौ०सू० ८.११; खा०गृ०सू०३.३.४; गो०गृ०सू०३.८.३; मा०गृ०सू०२.३.६; सा०वि०ब्रा० २.२.३. प्रतीकः आ नः। कौ०सू० १९.७.१७.
आ नो मित्रावरुणा नासत्या। ऋ०वे० ६.११.१३
आ नो मित्रावरुणा हव्यजुष्टिम् (तै०ब्रा० हव्यदातिम्)। ऋ०वे० ७.६५.४१; मै०सं० ४.१४.१२१: २३४.१२; तै०ब्रा० २.८.६.७१; आ०श्रौ०सू० ३.८.१.
प्रतीकः आ नो मित्रावरुणा। शा०श्रौ०सू० ८.१२.७.
आ नो यज्ञं रोहिदश्वोप याहि। ऋ०वे० १०.९८.९४.
आ नो यज्ञम् दिविस्पृशम्। ऋ०वे० ८.१०१.९१; वा०सं० ३३.८५१; अ०वे० ५.१६.७; आ०श्रौ०सू० ७.१२.७; शा०श्रौ०सू० १०.६.६; १४.५७.५
आ नो यज्ञं नमोवृधं सजोषाः। ऋ०वे० ३.४३.३१
आ नो यज्ञं भारती तूयम् एतु। ऋ०वे० १०.११०.८१ अ०वे० ५.१२.८१; वा०सं० २९.३३१; मै०सं० ४.१३.३१: २०२.९; का०सं० १६.२०१; तै०ब्रा०
३.६.३.४१; नि० ८.१३१.
आ नो यज्ञाय तक्षत ऋभुमद् वयः। ऋ०वे० १.१११.२१.
आ नो यातं दिवस् परि। ऋ०वे० ८.८.४१.
आ नो यातं दिवो अछा पृथिव्याः। ऋ०वे० ४.४४.५१; अ०वे० २०.१४३.५१.
आ नो यातम् उपश्रुति। ऋ०वे० ८.८.५१. तुल०- आ नो याह्य्।
आ नो याहि तपसा जनेषु। (मै०सं० जनिष्व; शा०श्रौ०सू० जनेष्वा) मै०सं० ४.१०.२१: १४७.१५; ऐ०ब्रा० ७.८.४; आ०श्रौ०सू० ३.१२.२७१;
शा०श्रौ०सू० ३.१९.१६१; आप०श्रौ०सू० ९.९.३१. तुल०- आ याहि इत्यादि।
आ नो याहि परावतः। ऋ०वे० ८.६.३६१.
आ नो याहि महेमते। ऋ०वे० ८.३४.७१.
आ नो याहि सुतावतः। ऋ०वे० ८.१७.४१; अ०वे० २०.४.११; गो०ब्रा० २.३.१४; वै०सू० २१.१. प्रतीकः आ नो याहि। वै०सू० २७.२०.
आ नो याह्य् उपश्रुति। ऋ०वे० ८.३४.१११. तुल०- आ नो यातम् इत्यादि।
आ नो रत्नानि बिभ्रतौ। ऋ०वे० ५.७५.३१; सा०वे० २.१०९५१.
आ नो रयिं वहतम् ओत वीरान्। ऋ०वे० ५.४२.१८३; ४३.१७३; ७६.५३; ७७.५३
आ नो रयिं सर्ववीरं सुनोतन। ऋ०वे० १०.७६.४३
आ नो रयिं जनत विश्ववारम्। मै०सं० ४.१४.९४: २२८.१०.
आ नो रयिं ऋभवस् तक्षता वयः। ऋ०वे० ४.३६.८४.
आ नो रयिं बहुलां गोमतीम् इषम्। तै०ब्रा० २.५.४.५२.
आ नो रयिं मदच्युतम्। ऋ०वे० ८.७.१३१.
आ नो राधांसि सवित स्तवध्यै। ऋ०वे० ७.३७.८१.
आ नो रुद्रस्य सूनवो नमन्ताम्। ऋ०वे० ६.५०.४१.
आ नो रूपं वहतु जायमानः। तै०ब्रा० ३.७.१३.२४.
आ नो वयो-वयःशयम्। सा०वे० १.३५३१. तुल०- नीचे या ते अग्नेऽयःशया।
आ नो ववृत्याः सुविताय देव। ऋ०वे० १.१७३.१३३
आ नो वह रोदसी देवपुत्रे। ऋ०वे० १०.११.९३; १२.९३; अ०वे० १८.१.२५३
आ नो वाज्य् अभीषाड् एतु नव्यः। ऋ०वे० ७.४.८४; नि० ३.३४.
आ नो वायो महे तने। ऋ०वे० ८.४६.२५१; मै०सं० ४.१४.२१: २१६.१३; ऐ०ब्रा० ५.६.७; आ०श्रौ०सू० ७.१२.७. प्रतीकः आ नो वायो। शा०श्रौ०सू०
१०.६.६; १४.५७.५. तुल०- बृहदा.६.८०.
आ नो विश्व (मै०सं० विश्वा) आस्क्रा (तै०ब्रा० विश्वे अस्क्रा) गमन्तु (मै०सं० गमन्त) देवाः। ऋ०वे० १.१८६.२१; मै०सं० ४.१४.१११: २३२.२;
तै०ब्रा० २.८.६.३१; आ०श्रौ०सू० ३.७.१०.
आ नो विश्वाण्य् अश्विना। ऋ०वे० ८.८.१३१.
आ नो विश्वाभिर् ऊतिभिः। ऋ०वे० ८.८.११; ऐ०ब्रा० ५.४.९; कौ०ब्रा० ८.५; आ०श्रौ०सू० ७.११.२२; शा०श्रौ०सू० ५.९.१२; ६.६.४; १०.५.४; आप०श्रौ०सू० २२.२७.१९. प्रतीकः आ नो विश्वाभिः। आ०श्रौ०सू० ४.१५.२; ९.११.१५. तुल०- बृहदा.६.४७.
आ नो विश्वाभिर् ऊतिभिः सजोषाः। ऋ०वे० ७.२४.४१; का०सं० ८.१७१; तै०ब्रा० २.४.३.६१; ७.१३.४१; शा०श्रौ०सू० ६.१०.७.
आ नो विश्वासु हव्यः (सा०वे० सा०वि०ब्रा० हव्यम्)। ऋ०वे० ८.९०.११; अ०वे० २०.१०४.३१; सा०वे० १.२६९१; २.८४२१; ऐ०आ० ५.२.४.३;
शा०श्रौ०सू० १०.६.६; १८.१०.९; वै०सू० ३९.१०; सा०वि०ब्रा० १.४.१९; २.६.१०; ३.४.९.
आ नो विश्वेषां रसम्। ऋ०वे० ८.५३(वै०सू० ५).३१.
आ नो विश्वे सजोषसः। ऋ०वे० ८.५४.३१; शा०श्रौ०सू० १२.६.१२; १८.१०.१२.
आ नो वीरं वहता जायमानाः। मा०श्रौ०सू० २.५.४.२४. तुल०- आ नो भज सदसि।
आ नो वीरान् वरुण तासु शाधि। मै०सं० ४.१४.९४: २२८.१६; देखें- आ नो जीवान्।
आ नो वीरेभिर् जनिता मतीनाम्। मै०सं० ४.१४.९१: २२८.७.
आ नो वीरोजायतां कर्मण्यः। १.२.१२.११; मै०सं० १.२.९१: १९.३. प्रतीकः आ नो वीरो जायताम्। आप०श्रौ०सू० ११.६.५. तुल०- सोमो वीरं।
आ नोऽवोभिर् मरुतो यन्त्व् अछ। ऋ०वे० १.१६७.२१.
आन्तरिक्षम् अरुहद् अगन् द्याम्। तै०ब्रा० २.४.६.१२४; ३.१.२.८२.
आन्तरिक्षम् उरु प्रियम्। ऋ०वे० ४.५२.७२.
आन्तरिक्षम् पृण। वा०सं० ५.२७; तै०सं० १.३.१.२; ६.१; ६.२.१०.४; ३.४.३; का०सं० २.१२; श०ब्रा० ३.६.१.१५; पं०वि०ब्रा० ६.४.२;
आप०श्रौ०सू० ७.१०.७; ११.९.१३.
आन्तरिक्षम् पृथिवीम् इत्यादि। देखें- अन्तरिक्षं इत्यादि।
आन्तरिक्षम् मध्येनाप्राः। वा०सं० ६.२; मै०सं० ४.१३.८: २१०.१७; का०सं० ३.३; १९.१३; २६.५; श०ब्रा० ३.७.१.१४; तै०ब्रा० ३.६.१३.१.
आन्तरिक्षात् सुवृक्तिभिः। ऋ०वे० ८.८.३२.
आन्तरिक्षाद् अधप्रिया। ऋ०वे० ८.८.४२.
आन्तरिक्षाद् अमाद् उत। ऋ०वे० ५.५३.८२.
आन्तरिक्षाद् दिवस् परि। तै०सं० ३.३.३.३२.
आन्तरिक्षान् चा छेत्सीः। आ०श्रौ०सू० १.३.२२.
आन्तरिक्षे विरोदसी। तै०आ० १०.१.१४२; महा०ना०उप० ५.८२.
आन्तरिक्ष्यश् च याः प्रजाः। तै०ब्रा० ३.१२.७.११.
आन्ताद् आ पराकात्। ऋ०वे० १.३०.२१२.
आन्ताद् दिवः पप्रथ आ पृथिव्याः। ऋ०वे० ३.६१.४४.
आन्त्याय (वा०सं० (क०) आन्त्यायनाय) भौवनाय स्वाहा। वा०सं० ९.२०; १८.२८; २२.३२; वा०सं० (क०) २४.४५; का०सं० १४.१; श०ब्रा०
५.२.१.२.
आन्त्याय स्वाहा। वा०सं० २२.३२.
आन्त्राणि मोहयन्ती च। आ०वे० ९.८.१७२
आन्त्राणि स्थालीर् (का०सं० तै०ब्रा० स्थाली) मधु पिन्वमानाः। (का०सं० तै०ब्रा० पिन्वमाना) वा०सं० १९.८६; मै०सं० ३.११.९१: १५३.१३;
का०सं० ३८.३१; तै०ब्रा० २.६.४.३१.
आन्त्रिमुखः सर्षपारुणो नश्यताद् इतः स्वाहा। हि०गृ०स० २.३.७. देखें- नीचे आलिखन्न् अनिमिषः।
आन्त्रेभ्यस् ते गुदाभ्यः। ऋ०वे० १०.१६३.३१; अ०वे० २.३३.४१; २०.९६.१९१; आप०मं०ब्रा० १.१७.३१(आप०गृ०सू० ३.९.१०).
आन्त्रेभ्यो जज्ञिरे अत्राः। अअ०वे० १०.१०.२१३
आन् नो वायो मधु पिब। ऋ०वे० ८.२६.२०३; मै०सं० ४.१४.२३: २१६.१०.
आन् मायिनाम् अमिनाः प्रोत मायाः। ऋ०वे० १.३२.४२; तै०ब्रा० २.५.४.३२.
आन् मेनां कृण्वन्न् अच्युतो भुवद् गोः। ऋ०वे० १०.१११.३३
आन्यं दिवो मातरिश्वा जभार। ऋ०वे० १.९३.६१; तै०सं० २.३.१४.२; मै०सं० ४.१४.१८१: २४८.४; का०सं० ४.१६१; ऐ०ब्रा० २.९.७; आ०श्रौ०सू०
१.६.१.
आन्यावाक्षीद् (वा०सं० आन्या वक्षद्) वसु वार्याणि। वा०सं० २८.१५४; तै०ब्रा० २.६.१०.२४.
आप इद् वा उ भेषजीः। ऋ०वे० १०.१३७.६१; अ०वे० ३.७.५१; ६.९१.३१; वृ०हा०सं०.८.२४.
आप इमाँ लोकान् अनुसंचरन्ति। कौ०सू० ९९.२४; १०३.२४.
आप इव काशिना संगृभीताः। ऋ०वे० ७.१०४.८३; अ०वे० ८.४.८३
आप इव प्रवताप शुम्भमानाः। ऋ०वे० ३.५.८३
आप इव रस ओषधय इव रूपं भूयासम्। ऐ०आ० ५.१.१.२१.
आप इव सर्ध्यञ्चो धवध्वे। ऋ०वे० ५.६०.३४; तै०सं० ३.१.११.६४; मै०सं० ४.१२.५४: १९३.१४.
आप इवाग्निः परि वृणक्तु नो भवः। अ०वे० ११.२.८२.
आप ईरयन्न उदधिम् अर्दयाति। अ०वे० ४.१५.११२.
आप उत्तानशीवरीः। अ०वे० ३.२१.१०२.
आप उन्दन्तु जीवसे। तै०सं० १.२.१.११; का०सं० २.१; आ०गृ०सू० १.१७.७; शा०गृ०सू०१.२८.९१; सा०मं०ब्रा० १.६.३; गो०गृ०सू०२.९.१२;
आप०मं०ब्रा० २.१.२१(आप०गृ०सू० ४.१०.५); हि०गृ०स० १.९.१२; २.६.६; मा०गृ०सू०१.२१.३२. प्रतीकः आप उन्दन्तु। आप०श्रौ०सू० १०.५.८; आपः खा०गृ०सू०२.३.२२. निर्दिष्ट जैसे यजुष्पवित्र आप०घ०सू०१.१.२.२. देखें- अगला, तथा तुल०- आदित्या रुद्रा वसव उन्दन्तु।
आप उन्दन्तु वर्चसा। (आ०गृ०सू० वर्चसे) अ०वे० ६.६८.२२; आ०गृ०सू० १.१७.७२. देखें-पूर्व का।
आप ओषधीः प्र तिरन्तु नो गिरः। ऋ०वे० १०.६६.१०३
आप ओषधीर् उत नोऽवन्तु। ऋ०वे० ५.४१.११३
आप ओषधीर् वनिनानि यज्ञिया। ऋ०वे० १०.६६.९२.
आप ओषधीर् वनिनो जुषन्त। ऋ०वे० ७.३४.२५२; ५६.२५२.
आपः परिवाहिणी स्थ राष्ट्रदाः। वा०सं० १०.३ (द्वितीयांश); श०ब्रा० ५.३.४.९. देखें- परिवाहिणीः स्थ।
आपः पादावनेजनीः। ऐ०ब्रा० ८.२७.९१; कौ०सू० ९०.११३; आप०मं०ब्रा० २.९.१०१(आप०गृ०सू० ५.१३.५).
आपः पाद्याः। आप०गृ०सू० ५.१३.४. देखें- पाद्यम्। तुल०- आ०गृ०सू० १.२४.७; गो०गृ०सू०४.१०.५; हि०गृ०स० १.१२.१४.
आपः पुनन्तु पृथिवीम्। तै०आ० १०.२३.११; महा०ना०उप० १४.२१; प्राण०उप० ११; बौ०घ०सू० २.५.८.१०१.
आपः पृणीत भेषजम्। ऋ०वे० १.२३.२११; १०.९.७१; अ०वे० १.६.३१; का०सं० १२.१५१.
आपः प्रजापतिर् यज्ञो (आप०श्रौ०सू० प्रजापतेः प्राणा) यज्ञस्य भेषजम् असि। (आप०श्रौ०सू० छो़डता है असि) कौ०सू० ५.१३.२५;
आप०श्रौ०सू० १४.२१.१.
आपः प्रवणाद् इव यतीः। तै०आ० ६.११.२१.
आपः प्रोक्षणीभिः। तै०आ० ३.८.१.
आ पक्थासो भलानसो भनन्त। ऋ०वे० ७.१८.७१.
आपच् छ्लोकम् इन्द्रियं पूयमानः। ऋ०वे० ९.९२.१३
आ पञ्चाशता सुरथेभिर् इन्द्र। ऋ०वे० २.१८.५३
आ पड्भिर् धावतं नरा। ऋ०वे० ५.६४.७४.
आपतये त्वा गृह्णामि। वा०सं० (क०) ५.२.१; तै०सं० १.२.१०.२; ६.२.२.२; मै०सं० १.२.७: १६.१२; ३.७.१० (द्वितीयांश): ९०.१४; ९१.१;
गो०ब्रा० २.२.३; वै०सू० १३.१६; आप०श्रौ०सू० ११.१.१; मा०श्रौ०सू० २.२.१.२. देखें- अगला।
आपतय त्वा परिपतये गृह्णामि तनूनप्त्रे शाक्वराय शक्वन (का०सं० तनूनप्त्रे शक्मने शाक्वराय शक्मन्न) ओजिष्ठाय। वा०सं० ५.५; का०सं० २.८;
श०ब्रा० ३.४.२.१०. प्रतीकः आपतये। कौ०सू० ८.१.१.९. देखें- पूर्व का।
आ पत्नीर् इदम् अस्तकम्। अ०वे० २.२६.५४.
आपथयो विपथयः। ऋ०वे० ५.५२.१०१.
आपं त्वाग्न उपसद्भिः। तै०सं० ५.५.७.५.
आपं त्वाग्ने तपसा। तै०सं० ५.५.७.५. देखें- तपसा त्वापम्।
आपं त्वाग्ने दक्षिणाभिः। तै०सं० ५.५.७.५.
आपं त्वाग्ने दीक्षया। तै०सं० ५.५.७.५. देखें- दीक्षया त्वापम्।
आपं त्वाग्ने मनसा। तै०सं० ५.५.७.५.
आपं त्वाग्नेऽवभृथेन। तै०सं० ५.५.७.५. देखें- १वभृथेन त्वापम्।
आपं त्वाग्ने वशया। तै०सं० ५.५.७.५. देखें- वशया त्वापम्।
आपं त्वाग्ने सुत्यया। तै०सं० ५.५.७.५. देखें- सुत्यया त्वापम्।
आपं त्वाग्ने स्वगाकारेण। तै०सं० ५.५.७.५.तै०सं० ५.५.७.५.
आपन् मा श्रीः। आप०गृ०सू० ३.८.६.
आपपूर् अप शम्बरश् चैव। तै०सं० १.१०.३३
आपपृवान् इत्यादि। देखें- आपप्रिवान् इत्यादि।
आ पप्राथ तविषीभिस् तुविष्मः। तै०आ० ७.२०.४२.
आ पप्राथ महित्वना। ऋ०वे० ८.६८.२३; सा०वे० २.११२२३
आ पप्राथ महिना वृष्ण्या वृषन्। ऋ०वे० ८.७०.६१; अ०वे० २०.८१.२१; ९२.२११; सा०वे० २.२१३१; मै०सं० ४.१२.४१: १८९.१. प्रतीकः आ पप्राथ।
मा०श्रौ०सू० ५.२.३.१३.
आपप्राथोषा इव। ऋ०वे० १०.१३४.१२; सा०वे० १.३७९२; २.४४०२.
आपप्रिवान् (मै०सं० आपपृवान्) रोदसी अन्तरिक्षम्। ऋ०वे० १.७३.८४; १०.१३९.२२; वा०सं० १७.५९२; तै०सं० ४.६.३.३२; मै०सं० २.१०.५२: १३७.११; का०सं० १८.३२; श०ब्रा० ९.२.३.१७.
आपप्रुषी पार्थिवानि। ऋ०वे० ६.६१.१११.
आपप्रुषी विभावरि। ऋ०वे० ४.५२.६१.
आ पप्रौ द्यावापृथिवी महित्वा। अ०वे० १९.४९.१४.
आ पप्रौ पार्थिवं रजः। ऋ०वे० १.८१.५१.
आपम् आपाम् अपः सर्वाः। तै०आ० १.१.११; २१.११. २५.२१.
आप यद् ईं होत्राभिर् ऋताव। ऋ०वे० १.१२२.९४.
आपये स्वाहा। सा०वे० ९.२०; श०ब्रा० ५.२.१.२; कौ०सू० १.४.५.१.
आ परमाभिर् उत मध्यमाभिः। ऋ०वे० ६.६२.१११.
आ पर्जन्यस्य वृष्ट्याः। अ०वे० ३.३१.२१: तुल०- ६८.४. देखें- उत् पर्जन्यस्य।
आ पर्वतस्य मरुताम् अवासिँ। ऋ०वे० ४.५५.५१.
आपलायिताय स्वाहा। तै०सं० ७.१.१३.१; का०सं० अ० १.४.
आ पवमान धारय। ऋ०वे० ९.१२.९१; सा०वे० २.५५३१.
आ पवमान नो भर। ऋ०वे० ९.२३.३१.
आ पवमान सुष्टुतिम्। ऋ०वे० ९.६५.३१; सा०वे० २.२५६१.
आ पवस्व गविष्टये। ऋ०वे० ९.६६.१५१.
आ पवस्व दिशां पते। ऋ०वे० ९.११३.२१.
आ पवस्व पूयमानः स्वस्ति। ऋ०वे० ९.९७.३६२; सा०वे० २.२११२.
आ पवस्व मदिन्तम। ऋ०वे० ९.२५.६१; ५०.४१; सा०वे० २.५५.८१. तुल०- स प०।
आ पवस्व महीम् इषम्। ऋ०वे० ९.४१.४१; सा०वे० २.२४५१.
आ पवस्व विशे अस्या अजीतिम्। ऋ०वे० ९.९७.३०४.
आ पवस्व सहस्रिणः। ऋ०वे० ९.३३.६३; सा०वे० २.२२१३
आ पवस्व सहस्रिणम्। ऋ०वे० ९.४०.३३; ६२.१२१; ६३.११; ६५.२१३; सा०वे० १.५०११; २.२७६, ३४६३; १.१४.
आ पवस्व सुवीर्यम्। ऋ०वे० ९.६५.५;१ सा०वे० २.१३६१.
आ पवस्व सौमनसं न इन्दो। ऋ०वे० ९.९७.२८४.
आ पवस्व हिरण्यवत्। ऋ०वे० ९.६३.१८१; वा०सं० ८.६३१; कौ०सू० २५.६.९.
आ पशुं गासि पृथिवीं वनस्पतीन्। ऋ०वे० ८.२७.२१.
आपश् च त्वौषधयश् च श्रीणन्तु। का०सं० ३५.११.
आपश् चन प्र मिनन्ति व्रतं वाम्। ऋ०वे० २.२४.१२२.
आपश् चन शवसो अन्तम् आपुः। ऋ०वे० १.१००.१५२.
आपश् च मित्रं धिषणा च साधन्। ऋ०वे० १.९६.१३; मै०सं० ४.१०.६३: १५७.१३.
आपश् चरुम् अव सर्पन्तु शुभ्राः। अ०वे० ११.१.१७२.
आपश् च वरुणश् च संनते ते मे संनमताम् अदः। वा०सं० २६.१. तुल०- अद्भ्यः सम् अनमत्।
आपश् च विश्वभेषजीः। ऋ०वे० १.२३.२०४; तै०ब्रा० २.५.८.६४; आप०श्रौ०सू० ८.८.७४. देखें- आपः सर्वस्य, आपो विश्वस्य, तथा अगला।
आपश् च विश्वशंभुवः। मै०सं० ४.१०.४३: १५३.८. देखें- नीचे- पूर्व का।
आ पश्चातान् नासत्या पुरस्तात्। ऋ०वे० ७.७२.५१; ७३.५१; आ०श्रौ०सू० ३.८.१.
आपश् चित् पिप्यु स्तर्यो न गावः। ऋ०वे० ७.२३.४१; अ०वे० २०.१२.४१; वा०सं० ३३.१८१.
आपश् चिद् अस्मा अरमन्त देवीः। ऋ०वे० ३.५६.४३
आपश् चिद् अस्मै घृतम् इत् क्षरन्ति। अ०वे० ७.१८.२३
आपश् चिद् अस्मै पिन्वन्त पृथ्वीः। ऋ०वे० ७.३४.३१.
आपश् चिद् अस्मै सुतुका अवेषन्। ऋ०वे० १.१७८.२३
आपश् चिद् अस्य रोदसी चिद् उर्वी। ऋ०वे० ३.५६.७३
आपश् चिद् अस्य वि नसन्त्य् अर्थम्। ऋ०वे० १०.२७.२०३
आपश् चिद् अस्य व्रत आ निमृग्राः। ऋ०वे० २.३८.२३
आपश् चिद् धि स्वयशसः सदस्सु। ऋ०वे० ७.८५.३१.
आपश् चिद् नि दधा पदम्। ऋ०वे० ८.१०२.१४३; सा०वे० २.९२१३; का०सं० ४०.१४३
आपश्यति प्रति पश्यति। अ०वे० ४.२०.११. प्रतीकः आ पश्यति। कौ०सू० ८.२५; २८.७.
आपः शक्वर्यः। गो०गृ०सू०३.२.२१.
आपः शान्तिः। अ०वे० १९.९.१४; वा०सं० ३६.१७; वा०सं० (क०) ३५.५८; वा०सं० ४.९.२७: १३८.१३; तै०सं० ४.४२.५.
आपः शिक्षन्तैः पचता सुनाथाः। अ०वे० १२.३.२७३
आपः शिवाः शिवतमाः शान्ताः शान्ततमाः। पा०गृ०सू० १.८.५.
आपः शुन्धन्तु मैनसः। वा०सं० २०.२०४; का०सं० ३८.५४; श०ब्रा० १२.९.२.७४; तै०ब्रा० २.६.६.४४. देखें- विश्वे मुञ्चन्तु इत्यादि, तथा विश्वे
शुम्भन्तु इत्यादि।
आपस् तत् प्रवहताद् इतः। तै०ब्रा० ३.७.६.२०४; आप०श्रौ०सू० १.२१.२४.
आपस् तत् सत्यम् आभरन्। तै०ब्रा० २.४.६.७५; आ०श्रौ०सू० ५.१३.१४५.
आपस् तत् सर्वं जीवलाः। आप०श्रौ०सू० ७.९.९३ देखें- आपस् त्वा तस्माज्।
आपस् तत् सर्वं निष् करन्। अ०वे० ६.२४.२१.
आपस् तत् घ्नन्तु ते सदा। (या०घ०सू० घ्नन्तु सर्वदा) मा०गृ०सू०२.१४.२६४; या०घ०सू०१.२८२४.
(ओं) आपस्तम्बं सूत्रकारं तर्पयामि। बौ०ध०सू०२.५.९.१४.
आपस् तुरीयम् अमृतं तुरीयम्। अ०वे० १०.१०.२९२.
आपस् त्वष्टा भृगवो यं सहोभिः। ऋ०वे० १०.४६.९२.
आपस् त्वा तस्माज् जीवलाः। अ०वे० १०.६.३३ देखें- आपस् तत् सर्वं जी०।
आपस् त्वा दीक्षमानम् अनुदीक्षन्ताम्। तै०ब्रा० ३.७.७.८; आप०श्रौ०सू० १०.११.१.
आपस् त्वाम् अश्विनौ त्वाम्। मै०सं० ४.१.२१: ३.२०; आप०श्रौ०सू० १.४.१५१; मा०श्रौ०सू० १.१.१.४६१.
आपस् त्वा सम् अरिणन्। (मै०सं० अरिण्वन्; तै०सं० का०सं० आपः सम् अरिणन्) वा०सं० ६.१८; तै०सं० १.३.१०.१; मै०सं० १.२.७७: २७.३;
का०सं० ३.७; श०ब्रा० ३.८.३.२०.
आप स्थ युष्माभिः सर्वान् कामान् अवाप्नवानि। पा०गृ०सू० १.३.१३. तुल०- आपः स्थ.
आपस् पुत्रासो अभि सं विशध्वम्। अ०वे० १२.३.४१. प्रतीकः आपस् पुत्रासः। कौ०सू० ६०.३५.
आपः सत्यं मयि व्रतम्। कौ०सू० ४.१५.४.
आपः सप्त सुस्रुवुर् देवीः। अ०वे० ७.११२.१३; १४.२.४५३
आपः सम् अरिणन्। देखें- आपस् त्वा सम्।
आपः समुद्र उच्छिष्टे। अ०वे० ११.७.२३
आपः समुद्रं रथ्येव जग्मुः। ऋ०वे० ३.३६.६२; तै०ब्रा० २.४.३.११२.
आपः समुद्रिया धारा। अ०वे० ७.१०७.१३
आपः समुद्रो वरुणश् च राजा। कौ०सू० ३.३३
आपः सर्वस्य भेषजीः। ऋ०वे० १०.१३७.६३ देखें- नीचे आपश् च विश्वभेषजीः।
आपः सर्वा वशे मम। कौ०सू० १३३.३४.
आपः सुप्तेषु जागृत। आप०मं०ब्रा० २.१३.६ (आप०गृ०सू० ६.१५.६).
आपः सूर्ये समाहिताः। तै०आ० १.८.१२.
आपः सृजन्तु स्निग्धानि। ऋ०वे० के खिल ५.८७.१२१.
आपः स्थ समुद्रे श्रिताः, पृथिव्याः प्रतिष्ठा, युष्माव् इदम् अन्तः, विश्वं यक्षं विश्वं भूतं विश्वं सुभूतम्, विश्वस्य भर्त्यो विश्वस्य जनयित्र्यः।
तै०ब्रा० ३.११.१.५. तुल०- आप स्थ।
आपः स्नेहाय। सा०वि०ब्रा० ३.८.२.
आपः स्वराज स्थ राष्ट्रदा राष्ट्रम् अमुष्मै दत्त। वा०सं० १०.४; श०ब्रा० ५.३.४.२१. प्रतीकः आपः स्वराजः। कौ०सू० १५.४.४५. तुल०- देवीर् आपो
अपां नपाद् राष्ट्रदाः।
आपाकेस्थाः प्रहासिनः। अ०वे० ८.६.१४३
आपातिकेभ्यः (जांचें- नमः)। मा०गृ०सू०२.१२.१७.
आपादतलमस्तकम्। तै०आ० १०.११.२२; महा०ना०उप० ११.११२.
आपानं ब्रह्म चितयद् दिवे-दिवे। ऋ०वे० २.३४.७२.
आपानासो विवस्वतः। ऋ०वे० ९.१०.५१; सा०वे० २.४७३१.
आपान्तमन्युस् तृपलप्रभर्मा। ऋ०वे० १०.८९.५१; तै०सं० २.२.१२.३१; तै०आ० १०.१.९१; नि० ५.१२१. तुल०- बृहदा.७.१४४.
आपाम मनसा। वा०सं० १०.२१; श०ब्रा० ५.४.३.९. प्रतीकः आपाम। कौ०सू० १५.६.१९. देखें- आप्तं मनः।
आपिः पिता प्रमतिः सोम्यानाम्। ऋ०वे० १.३१.१६३; ला०श्रौ०सू० ३.२.७३
आ पितरं वैश्वानरम् अवसे कः। (पं०वि०ब्रा० कुः; भाष्य। अकः, कुरु) पं०वि०ब्रा० २१.१०.११; कौ०सू० २३.३.१; आप०श्रौ०सू० २२.१९.१;
मा०श्रौ०सू० ९.४.२.
आपित्वम् अस्ति निध्रुवि। ऋ०वे० ८.२०.२२४.
आपित्वे नः प्रपित्वे तूयम् आ गहि। ऋ०वे० ८.४.३३; सा०वे० १.२५२३; २.१०७१३; नि० ३.२०.
आपिं नक्षामहे वृधे। ऋ०वे० ८.६०.१०४; सा०वे० २.८९५४.
आपिप्यानं मघवा शुक्रम् अन्धः। ऋ०वे० ४.२७.५२.
आपिर् ऊती शिवः सखा। ऋ०वे० ६.४५.१७२.
आपिर् नो ओधि सधमाद्यो (सा०वे० ०माद्ये) वृधे। ऋ०वे० ८.३.१३; सा०वे० १.२३९३; २.७७१३
आपिर् यजत्य् आपये। ऋ०वे० १.२६.३२.
आपी वो अस्मे पितरेव पुत्रा। ऋ०वे० १०.१०६.४१.
आ पुत्रा अग्ने मिथुनासो अत्र। ऋ०वे० १.१६४.११३; अ०वे० ९.९.१३३
आ पुत्रासो न चातरं विभृत्राः। ऋ०वे० ७.४३.३१.
आ पुरंदरं चकृम विप्रवचसः। ऋ०वे० ८.६१.८३; सा०वे० २.९३२३
आपुर स्ता मा प्रजया पशुभिः पूरयत। शा०श्रौ०सू० ८.८.११. देखें- आपूर्या, तथा तुल०- आपृणो।
आ पुष्टम् एत्व् आ वसु। अ०वे० ६.७९.२३ देखें- आ पूषा एत्व्।
आ पूर्णया नियुता याथो अध्वरम्। ऋ०वे० १.१३५.७५.
आ पूर्णो अंशुः पर्येति विश्वतः। ऋ०वे० ९.७४.२२.
आपूर्णो अस्य कलशः स्वाहा। ऋ०वे० ३.३२.१५१; अ०वे० २०.८.३१; ऐ०ब्रा० ६.११.१३; गो०ब्रा० २.२.२१; आ०श्रौ०सू० ५.५.१९. प्रतीकः आपूर्णो
अस्य। शा०श्रौ०सू० ७.१७.११.
आ पूर्यमाणम् अवहन्न् अभि श्रवः। ऋ०वे० १.५१.१०४.
आपूर्यमाणा पूर्यमाणा पूरयन्ती पूर्णा पौर्णचासी। तै०ब्रा० ३.१०.१.१.
आपूर्या स्था चा पूरयत प्रजया च धनेन च। तै०सं० ३.२.५.५; आ०श्रौ०सू० ६.१२.४. प्रतीकः आपूर्या स्था मा पूरयत आप०श्रौ०सू० १३.१७.८.
देखें- नीचे आपुर स्ता।
आ पूषञ् चित्रबर्हिषम्। ऋ०वे० १.२३.१३१ ।