12 1.12

अन्तरिक्षसद्‌ असि। तै०सं० ४.४.७.१, ५.३.११.१; मै०सं० २.८.१३, ११७.२; का०सं० २२.५
अन्तरिक्षसमन्तस्य ते वायुर्‌ उपश्रोता। बौ०ध०सू० २.८.१४.१२
अन्तरिक्षस्थानो अध्वरः। गो०ब्रा० १.५.२५²
अन्तरिक्षस्पृङ्‌ मा मा हिंसीः। मै०सं० ४.९.७, १२८.४; तै०अर० ४.८.४, ५.७.८
अन्तरिक्षस्य त्वा दात्रा प्राश्नामि। मा०श्रौ०सू० १.३.३.१६। देखें- वै०सू० ३.१६।
अन्तरिक्षस्य त्वा दिवस्‌ त्वा दिशां त्वा नाकस्य त्वा पृष्ठे बृध्नस्य त्वा विष्टपे सादयामि। तै० आर० ६.७.३
अन्तरिक्षस्य त्वा द्रविणे सादयामि। तै०सं० ४.४.७.१; मै०सं० २.१३.१८, १६५.२; का०स० ३९.९
अन्तरिक्षस्य त्वा सानाव्‌ अवगूहामि (का०सं० । ०क्षस्य सानूपेष) तै०स० १.३.६.२; का०सं० ३.३, २६.६; आप०श्रौ०सू० ७.११.९। देखें- दिवःसानूपेष।
अन्तरिक्षस्य धर्त्रीं विष्टम्भनीं दिशं भुवनस्याधिपत्नीं (वा०सं०। का०सं० । श०ब्रा०। दिशाम्‌ अधिपत्नीं भुवनानाम्‌) वा०सं १४.५; मै०सं० २.८.१,१०७.५; का०सं० १७.१; श०ब्रा० ८.२.१.१०। देखें- विष्टम्भनी।
अन्तरिक्षस्य भागोऽसि। आप०श्रौ०सू० ३.३.११
अन्तरिक्षस्य यान्य्‌ असि। तै०सं० ४.४.६.२; का०सं० २२.५; आप०श्रौ०सू० १७.१.१८
अन्तरिक्षस्य सानूपेषः देखें- अन्तरिक्षस्य त्वा सानाव्‌।
अन्तरिक्षस्य हविर्‌ असि (वा०सं०। श०ब्रा०। असि स्वाहा) वा०सू० ६.१९; तै०सं० १.३.१०.२. मै०सं० १.२.१७, २७.५; का०सं० ३.७; श०ब्रा०३.८.३.३२
अन्तरिक्षस्यान्तरिक्षयान्य्‌ असि। का०सं० २२.५
अन्तरिक्षस्यान्तर्धिर्‌ असि। मै०सं० ४.९.४, १२४.८; तै०आर० ४.५.६, ५.४.१०; आप०श्रौ०सू० १५.८.४; मा०श्रौ०सू० ४.२.२३
अन्तरिक्षात्‌ तं निर्‌ भजामो योऽस्मान्‌ द्वेष्टि यं वयं द्विष्मः। अ०वे० १०.५.२६
अन्तरिक्षाद्‌ असृक्षत्‌। ऋ०वे० ९.६३.२७²; सा०वे० २.१०५०²
अन्तरिक्षाद्‌ उषस्‌ त्वम्‌। ऋ०वे० १.४८.१२²
अन्तरिक्षाद्‌ दिवं संतनु। मै०सं० २.१३.३, १५३.१०; का०सं० ३९.८; तै०ब्रा० १.५.७.१³; आप०श्रौ०सू० १६.३२.३
अन्तरिक्षाद्‌ दिवम्‌ आरुहम्‌। अ०वे० ४.१४.३²; वा०सं० १७.६७²; तै०सं० ४.६.५.१²; मै०सं० २.१०.६², १३८.६, ३.३.९, ४२.१; का०सं० १८.४²,२१.९; श०ब्रा० ९.२.३.२६
अन्तरिक्षान्‌ मा पाहि। तै०सं० ५.७.६.१२; मै०सं० २.७.१५, ९८.८
अन्तरिक्षान्‌ मा पाहि विश्वस्मै प्राणायापानाय व्यानायोदानाय प्रतिष्ठायै चरित्राय। मै०सं० २.८.१४, ११८.२
अन्तरिक्षाय ते नमः। अ०वे० ११.२.४४
अन्तरिक्षाय त्वा। वा०सं० ५.२६, ६.१; तै०सं० १.१.१.१, ३.१.१, ६.१, २.६.५.१, ३.५.८.१, ४.४.१.१, ६.२, ६.२.१०.२, ३.४.१, ७.१.११.१; मै०सं०
१.२.११, २०.१४, १.२.१४, २३.१०, १.३.३५, ४२.१, ३.८.९, १०७.९, ३.९.३, ११७.१; का०सं० १.१२, २.१२, ३.३, ३७.७, २६.४, २९.५, ३१.११, ३७.१७, ४०.४; का०सं० अ० १.२; पञ्च०ब्रा० १.९.४; श०ब्रा० ३.६.१.१२, ७.१.५; तै०ब्रा० ३.३.६.३, ८.७.३; आश्व० श्रौ०सू० २.३.८; वै०सू० २०.१३; आप०श्रौ०सू० २.८.१, ३.६.४, ७.९.९, ११.९.१२, १७.२.६.९, ९.७, २०.५.८; मा०श्रौ०सू० १.८.२.६; कौ०सू० ६.५
अन्तरिक्षाय त्वा वनस्पतये (का०सं० । १ पतिभ्यः) का०सं० ३०.५ (द्वितीयांश); मा०श्रौ०सू० ७.२.४ (द्वितीयांश)।
अन्तरिक्षाय नमः। का०सं० अ० ११.६
अन्तरिक्षाय पाङ्क्‌त्रान्‌। वा०सं० २४.२६; मै०सं० ३.१४.७, १७३.११
अन्तरिक्षाय मृत्यवे। अ०वे० ७.१०२.१²
अन्तरिक्षायर्षयस्‌ त्वा प्रथमजा देवेषु दिवो मात्रया वरिणा प्रथन्तु। तै०सं० ४.४.२.३। देखें- ’ऋषयस्‌ त्वा‘ इत्यादि और दिवो मात्रया।
अन्तरिक्षाय वंशनर्तिनम्‌। वा०सं० ३०.२१; तै०ब्रा० ३.४.१.१७
अन्तरिक्षाय वनस्पतये। मा० श्रौ०सू० ७.२.४
अन्तरिक्षाय वायवे। मा०श्रौ०सू० २.१०.५
अन्तरिक्षाय सम्‌ अनमत्‌। तै०सं० ७.५.२३.१; का०सं० अ० ५.२०। देखें- नीचे अन्तरिक्षे वायवे सम्‌१।
अन्तरिक्षाय स्वाहा। अ०वे० ५.९.३.४; वा०सं० २२.२७, २९, ३९.१; तै०सं० १.८.१३.३, ७.१.१५.१, १७.१, ५.११.१; मै०सं० ३.१२.७, १६२.१२, ३.१२.१०, १६३.१०, ३.१२.१२, १६४.३; का०सं० १५.३, ३७.१५, १६; का०सं० अ० १.६,८, ५.२; श०ब्रा० १४.३.२.६, ९.३.६; तै०ब्रा० ३.८.१७.१, २, १८.४; तै०आर०आ० १०.६७.२; (द्वितीयांश); शा०श्रौ०सू० १७.१२.२; आप०श्रौ०सू० २०.११.४.५, १२.५; महा०नार०उप० १९.२। (द्वितीयांश)। अन्तरिक्षे अध्य्‌ (तै०सं० । का०सं० ऽध्य्‌) आसते तै०सं० ३.५.४.१.२; मै०सं० १.४.३² (द्वितीयांश), ५०.२.४; का०सं० ५.६², ३२.६; मा०श्रौ०सू०
१.४.३.१६²
अन्तरिक्षे ऽङ्‌ष्व। आप०श्रौ०सू० ३.६.२
अन्तरिक्षेण त्वोपा : देखें- अन्तरिक्षेणोपा१।
अन्तरिक्षेण पततः ऋ०वे० ८.७.३५²
अन्तरिक्षेण पतताम्‌। ऋ०वे० १.२५.७²
अन्तरिक्षेण पतति। ऋ०वे० १०.१३६.४¹; अ०वे० ६.८०.१¹। प्रतीकः अन्तरिक्षेण। कौ०सू० ३१.१८। तुल०- यो अन्तरिक्षेण।
अन्तरिक्षेण यातवे। ऋ०वे० ९.६३.८³, ६५.१६³; सा०वे० २.१८३³, ५६७³; पञ्च०ब्रा० १२.१.७³
अन्तरिक्षेण रारजत्‌। ऋ०वे० ९.५.२³
अन्तरिक्षेण सह वाजिनीवन्‌ (अ०वे० ४.३८.५⁶. वाजिनीवान्‌) अ०वे० ४.३८.५⁶, ६¹, ७¹
अन्तरिक्षेणोपयछामि (तै०आर०। आप०श्रौ०सू०। अन्तरिक्षेण त्वोप०) वा०सं० ३८.६; मै०स० ४.९.७, १२८.३; श०ब्रा० १४.२.१.१७; तै०आर०
४.८.४, ५.७.८; का०श्रौ०सू० २६.५.१५; आप०श्रौ०सू० १५.१०.६; मा०श्रौ०सू० ४.३.१८
अन्तरिक्षे तव नाभिः (तै०सं० । अन्तरिक्षे नाभिः) वा०सं० ११.१२४; तै०सं० ४.१.२.१४; मै०सं० २.७.२४, ७५.१, ३.१.३, ३.१.३; का०सं० १६.१४;
श०ब्रा० ६.३.२.२
अन्तरिक्षे दिवि ये चरन्ति। अ०वे० ११.१०.८²
अन्तरिक्षे ऽध्यः देखें- अन्तरिक्षे अध्य्‌।
अन्तरिक्षे नाभिः देखें- अन्तरिक्षे तव।
अन्तरिक्षे पथिभिर्‌ ईयमानः (गो०ब्रा० ह्रीयमाणः वर्हीयमाणः के साथ)। ऋ०वे० १०.१६८.३¹, गो०ब्रा० १.२.८¹
अन्तरिक्षे प्रतिष्ठितान्‌। तै०ब्रा० ३.१२.७.२²
अन्तरिक्षे बृहति श्रयस्व स्वाहा। तै०ब्रा० ३.७.१०.१; आप०श्रौ०सू० १४.३१.५। देखें- बृहति स्तभाय।
अन्तरिक्षे भाव अधि। वा०सं० १६.५५²; तै०सं० ४.५.११.१²; मै०सं० २.९.९², १२८.९; का०सं० १७.१६²
अन्तरिक्षे मध्यतो मध्यमस्य। अ०वे० ४.१४.८⁵
अन्तरिक्षे मनसा त्वा जुहोमि। अ०वे० ९.४.१०³
अन्तरिक्षे यतस्व। तै०सं० ५.६.१.४; मै०सं० २.१३.१. १५३.४
अन्तरिक्षे वयांसि दृंह मयि पशून्‌। ला०श्रौ०सू० १.७.११
अन्तरिक्षे वायवे समनमन्‌ स आर्ध्नोत्‌। अ०वे० ४.३९.३¹। देखें- अन्तरिक्षाय सम्‌, वायवे सम्‌ और वायुश्‌ चान्तरिक्षं।
अन्तरिक्षे (का०सं० । अन्तरिक्षं) विष्णुर्‌ व्यक्रंस्त त्रैष्टुभेन छन्दसा। वा०सं० २.२५; क०सं० ५.५; श०ब्रा० १.९.३.१०, १२; शा०श्रौ०सू० ४.१२.३।
देखें- विष्णुर्‌ अन्तरिक्षे और त्रैष्टुभेन छन्दसान्तरिक्षम्‌।
अन्तरिक्षे वृषा हरिः। ऋ०वे० ९.२७.६²; सा०वे० २.६४०²
अन्तरिक्षे सीद। तै०सं० ४.४.७.१, ५.३.११.१; मै०सं० २.८.१३, ११७.२; का०सं० २२.५; कौ०सू० ६.१०
अन्तरिक्षे स्वं महिमान्‌ मिमानः। सा०वे० २.११९४³
अन्तरिक्षोदरः कोशो भूमिबुध्नो न जीर्यति, दिशो ह्य अस्य स्रक्तयो द्यौर्‌ अस्योत्तरं बिलम्‌, स एष कोशो वसुधानस्‌ तस्मिन्‌ विश्वम्‌ इदं श्रितम्‌। छा०
उप० ३.१५.१. छन्दरूप में।
अन्तर्‌ इछन्ति तं जने। ऋ०वे० ८.७२.३¹
अन्तरितं रक्षः। वा०सं० का० १.८.३; तै०सं० १.१.८.१; जैमि०ब्रा० १.३९; तै०ब्रा० ३.२.८.५; आश्व०श्रौ०सू० २.३.७; का०श्रौ०सू० २.५.२२; आप०श्रौ०सू० १.२५.८, ६.६.८; मा०श्रौ०सू० १.६.१.२०। तुल०- नीचे अपहतं रक्षः।
अन्तरिता अरातयः। वा०सं०का० १.८.३; तै०सं० १.१.८.१; जैमि०ब्रा० १.३९; तै० ब्रा० ३.२.८.५; आश्व० श्रौ०सू० २.३.७; का०श्रौ०सू० २.५.२२; आप०श्रौ०सू० १.२५.८, ६.६.८; मा०श्रौ०सू० १.६.१.२०
अन्तर्‌ ईयसे अरुणा युजानः। ऋ०वे० ४.२.३³
अन्तर्‌ उर्व इत्यादि। देखें- अन्तर्‌ दधाम्य्‌।
अन्तर्‌ ऊ षु चरतो रेरिहाणा। ऋ०वे० ६.२७.७²
अन्तर्‌ ऋज्रेष्व्‌ अरुषी। ऋ०वे० ८.६८.१८²
अन्तरेण मा संञ्चारिष्ट। आप०श्रौ०सू० १.१२.१२
अन्तरेणानूकाशम्‌ तै०सं० ५.७.१२.१; का०सं० अ० १३.२। देखें- नीचे अनुकाशेन।
अन्तरेमे नभसी घोषो अस्तु। अ०वे० ५.२०.७¹
अन्तर्‌ एवोष्माणं वारयध्वात्‌। मै०सं०। तै०ब्रा० । वारयतात्‌) मै०सं० ४.१३.४, २०३.१२; का०सं० १६.२१; ऐ०ब्रा० २.६.१४; तै०ब्रा० ३.६.६.२;
आश्व०श्रौ०सू० ३.३.१; शा०श्रौ०सू० ५.१७.४
अन्तरैते त्रयो वेदाः। गो०ब्रा० १.१.३९³
अन्तरैश्‌ चक्रैस्‌ तनयाय वर्तिः। ऋ०वे० ६.६२.१०¹
अन्तरो यासि दूत्यम्‌। ऋ०वे० १.४४.१२²
अन्तर्‌ गर्भ इव मातरि। अ०वे० ११.७.६४
अन्तर्‌ गर्भश्‌ चरति देवतासु। अ०वे० ११.४.२०¹
अन्तर्‌ गर्भेषु बहुधा सं तनोति। कौ०सू० १२४.३¹
अन्तर्‌ गायत्र्याम्‌ अमृतस्य गर्भे। अ०वे० १३.३.२०²
अन्तर्‌ गिरौ यछमानं च भोजनम्‌। अ०वे० २०.३४.१२³
अन्तर्गोष्ठाया (जाँचें नमः) मै०ज० २.१२.९
अन्तर्‌ ग्राम उपानहोर्‌ धारणम्‌ (जाँचें वर्जय) गो०गृ०सू० ३.१.२५
अन्तर्‌ जातेषूत ये जनित्वाः। ऋ०वे० ४.१८.४४
अन्तर्‌ दध ऋतुभिः। हिर० गृ०सू० २.१०.७¹; आ०म०पा० २.१९.६¹; आप०गृ०सू० ८.२१.३। देखें- अन्तर्हिता म। अन्तर्‌ दधाना दुरितानि विश्वा। अ०वे० ५.२८.८४। देखें- अन्तस्‌ तिष्ठाति और नीचे अतिक्रामन्तो दु
०।
अन्तर्‌ दधाम्य्‌ उर्व्‌ अन्तरिक्षम्‌ (तै०सं० । अन्तर्‌ उर्व्‌ अन्तरिक्षम्‌) वा०सं० ७.५.२ तै०सं० १.४.३.१४, ६.४.६.२; मै०सं० १.३.५४, ३२.५; का०सं० ४.१४, २७.२; श०ब्रा० ४.१.२.१६
अन्तर्‌ दधे द्यावापृथिवी। म०वे० ८.५.६¹
अन्तर्‌ दधे पर्वतैः। हिर०गृ०सू० २.१०.७¹; आ०म०पा० २.१९.२¹ (आप०गृ०सू० ८.२१.३) देखें- अन्तर्हिता गि०।
अन्तर्‌ दधेऽहं सलिलेन वाचः। अ०वे० १७.१.२९४
अन्तर्‌ दशसु बाहुषु। ऋ०वे० ८.१०१.१३४
अन्तर्दावे जुहुता स्व्‌ एतत्‌। अ०वे० ६.३२.१¹। प्रतीकः अन्तर्दावे। कौ०सू० ३१.३
अन्तर्‌ दीद्यत्य्‌ आसनि। अ०वे० १०.१०.२८²
अन्तर्‌ दूतं रोदसी सत्यवाचम्‌। अ०वे० ७.२.३²
अन्तर्‌ दूतश्‌ चरति मानुषीषु। तै०ब्रा० ३.७.६.४४; आप०श्रौ०सू० ४.५.३४
अन्तर्‌ दूतो न रोदसी चरद्‌ वाक्‌। ऋ०वे० १.१७३.३४
अन्तर्‌ दूतो रोदसी दस्म ईयते। ऋ०वे० ३.३.२¹
अन्तर्‌ देवान्‌ मर्त्यांश्‌ च। ऋ०वे० ८.२.४³
अन्तर्‌ देवेषु निध्रुविः। ऋ०वे० ८.२९.३²
अन्तर्‌ देवेषु मेधिरः। ऋ०वे० ८.२९.२²
अन्तर्‌ देवेषूत मानुषेषु। अ०वे० ४.२८.५²
अन्तर्‌ देवो विदथा मर्त्येषु। ऋ०वे० ६.११.२²
अन्तर्देशा अबध्नत। अ०वे० १०.६.१९¹
अन्तर्देशा किङ्कराः। अ०वे० ८.८.२२
अन्तर्‌ द्यावा माहिने हर्यमाणः। ऋ०वे० ३.६.४²
अन्तर्धिर्‌ देवानाम्‌। अ०वे० १२.२.४४¹। प्रतीकः अन्तर्धिः। कौ०सू० ७२.१३
अन्तर्‌ धेहि जातवेदः। अ०वे० ११.१०.४¹
अन्तर्‌ नदी ते पतयन्त्य्‌ उक्षणः। ऋ०वे० १.१३५.९²
अन्तर्‌ नवासु चरति प्रसूषु। ऋ०वे० १.९५.१०४
अन्तर्‌ बर्हिश्‌ च तत्‌ सर्वम्‌। तै०आर० १०.११.२³; महा०नारा० उप० ११.६³
अन्तर्‌ ब्रह्मन्‌ प्रतिष्ठितम्‌। तै०ब्रा० ३.१२.८.२²
अन्तर्भूतं प्रतिष्ठितम्‌। तै०ब्रा० ३.१२.८.२²
अन्तर्‌ मतिश्‌ चरति निष्षिधं गोः। ऋ०वे० ३.५५.८³
अन्तर्‌ महत्य्‌ अर्णवे। अ०वे० ३.६.३², ११.८.२,६²; वा०सं० २३.६३²;त्त्शा०श्रौ०सू० १६.७.१²; आश्व०श्रौ०सू० १०.९.५²। देखें- नीचे अस्मिन्‌
महत्य्‌ अर्णवे और अन्तर्‌ अर्णवे।
अन्तर्‌ महांश्‌ चरति (ऋ०वे० १०.४.२४, चरसि) रोचने। ऋ०वे० ३.५५.९², १०.४.२²
अन्तर्‌ महिमानम्‌ आनज्ञ धीरः। वा०सं० ८.३०²; श०ब्रा० ५.४.२.१२²। देखें- पवमानो गर्भम्‌ और पवमानो धीर।
अन्तर्‌ मही बृहती रोदसीमे। ऋ०वे० ७.८७.२³
अन्तर्‌ मही रोदसी साधन्‌। मै०सं० ४.१४.९४, २२८.६
अन्तर्‌ मही समृते धायसे धुः। ऋ०वे० ३.३८.३४

अन्तर्‌ महे विदधे येतिरे नरः। ऋ०वे० ५.५९.२४
अन्तर्‌ मह्या पृथिव्याः। आ०म०पा० २.१९.४²; हिर०गृ०सू० २.१०.७²। देखें- अन्तर्हिता पृथिवी।
अन्तर्‌ मृत्युं दधतां पर्वतेन। ऋ०वे० १०.१८.४४; वा०सं० ३५.१५४; श०ब्रा० १३.८.४.१२४; आप०गृ०सू० ४.६.१०। देखें- तिरो मृत्युं।
अन्तर्‌ यछ गृणते धर्त्रं दृंह। तै०सं० २.२.१२.४४
अन्तर्‌ यछ जिघांसतः। ऋ०वे० १०.१०२.३¹; शा०श्रौ०सू० १८.११.२
अन्तर्‌ यछतु मे मनः। आप०गृ०सू० ३.६.८²। तुल०- अन्तस्‌ तिष्ठतु मे।
अन्तर्‌ यछ मघवन्‌ पाहि सोमम्‌। वा०सं० ७.४; तै०सं० १.४.३.१¹; मै०सं० १.३.५¹, ३२.४; का०सं० ४.१¹; श०ब्रा० ४.१.२.१५। प्रतीकः अन्तर्‌ यछ
मघवन्‌। मा०श्रौ०सू०२.३.४.२५; अन्तर्‌ यछ। आप०श्रौ०सू० १२.१३
अन्तर्‌ यद्‌ वनिनो वाम्‌ ऋतप्सू। ऋ०वे० १.१८०.३³
अन्तर्यामस्य पात्रम्‌ असि। तै०सं० ३.१.६.२
अन्तर्यामात्‌ पञ्चदशः। वा०सं० १३.५५; तै०सं० ४.३.२.१; मै०सं० २.७.१९, १०४.४; का०सं० १६.१९; श०ब्रा० ८.१.१.८
अन्तर्यामे मघवन मादयस्व। वा०सं० ७.५४; तै०सं० १.४.३.१⁶, ६.४.६.३; मै०सं० १.३.५⁶, ३२.६; का०सं० ४.१⁶; श०ब्रा० ४.१.२.१६
अन्तर्‌ यूथेषु रोरुवत्‌। ऋ०वे० १०.८६.१५²; अ०वे० २०.१२६.१५²
अन्तर्‌ येमे अन्तरिक्षे पुराजाः। ऋ०वे० १०.५.५³
अन्तर्‌ योनेव चरति द्विजानिः। ऋ०वे० १०.१०१.११
अन्तर्‌ लोमवति हृदे। अ०वे० २०.१३३.६; शा०श्रौ०सू० १२.२२.१.६²
अन्तर्वती इत्यादि। देखें- अन्तर्वत्नी।
अन्तर्वतीश्‌ च सुवते च विश्वहा। ऋ०वे० १०.९१.६४; सा०वे० २.११७४
अन्तर्वतीः सुवते अप्रवीताः। ऋ०वे० ३.५५.५³
अन्तर्वत्नी (का०सं० । मा०श्रौ०सू०। १) जन्यं जातवेदसम्‌। का०सं० ७.१२³; तै०ब्रा० १.२.१.१३³; आप०श्रौ०सू० ५.८.६³; मा०श्रौ०सू० १.५.२.३³
अन्तर्‌ वाणीषु प्र चरा सु जीवसे। ऋ०वे० ९.८२.४³
अन्तर्वावत्‌ क्षयं दधे। ऋ०वे० १.४०.७४
अन्तर्वावद्‌ अकृणोज्‌ ज्योतिषा तमः। ऋ०वे०६.८.३²
अन्तर्‌ विद्वान्‌ अध्वनो देवयानान्‌। ऋ०वे० १.७२.७³
अन्तर्‌ विश्वम्‌ इदं जगत्‌। तै०ब्रा० २.८.८.१०
अन्तर्‌ विश्वानि भेषजा। ऋ०वे० १.२३.२०², १०.९.६.२; अ०वे० १.६.२²; मै०सं ४.१०.४², १५३.७; का०सं० २.१४²; तै०ब्रा० २.५.८.६²; आप०-
श्रौ०सू० ८.८.७²
अन्तर्‌ विश्वानि विद्मना जिगाति। ऋ०वे० ७.४.१४; मै०सं० ४.१४.३४, २१८.५; का०सं० ७.१६४; तै०ब्रा० २.८.२.४४
अन्तर्‌ विश्वासु मानुषीषु दिक्षु। अ०वे० ५.११.८४, ९²
अन्तर्‌ वृत्रस्य जठरेषु पर्वतः। ऋ०वे०१.५४.१०²
अन्तर्‌ हस्तं कृतं मम। अ०वे० ७.५०.२४
अन्तर्‌ हि ख्यो जनानाम्‌। ऋ०वे० १.८१.९³; अ०वे० २०.५६.६³
अन्तर्हितम्‌ अघम्‌। कौ०सू० ८६.१४
अन्तर्हिता गिरयः। शा०गृ०सू० ३.१३.५¹। देखें- अन्तर्‌ दधे पर्वतैः।
अन्तर्हिता पृथिवी मही मे। शा०गृ०सू० ३.१३.५¹। देखें- अन्तर्‌ मह्या।
अन्तर्हिता म ऋतवः। शा०गृ०सू० ३.१३.५¹। देखें- अन्तर्‌ दध।
अन्तर्‌ हृदा मनसा पूयमानाः। ऋ०वे० ४.५८.६²; वा०सं० १३.३८², १७.९४²; तै०सं० ४.२.९.६²; मै०सं० २.७.१७, १०१.१२; का०सं० १६.१६², ४०.७²; श०ब्रा० ७.५.२.११; तै०आर०आ० १०.४०²; आप०श्रौ०सू० १७.१८.१²
अन्तर्‌ ह्य्‌ अख्यद्‌ उभे अस्य धेने। ऋ०वे० ५.३०.९³
अन्तर्‌ ह्य्‌ अग्न ईयसे। ऋ०वे० २.६.७¹
अन्तश्‌ चन्द्रम्‌ असि मनसा चरन्तम्‌। तै०आर० ३.११.५²
अन्तश्‌ च परार्धश्‌ च। वा०सं० १७.२; तै०सं० ४.४.११.३; मै०सं० २.८.१४, ११८.१६; का०सं० १७.१०; श०ब्रा० ९.१.२.१६
अन्तश्‌ च प्रागा अदितिर्‌ भवसि। ऋ०वे० ८.४८.२¹; ऐ०ब्रा० १.३०.२०; कौ०ब्रा० ९.६; आश्व०श्रौ०सू० ४.१०.५। प्रतीकः अन्तश्‌ च प्रागाः।
शा०श्रौ०सू० ५.१४.१८
अन्तश्‌ चरति दूत्यम्‌। ऋ०वे० ८.३९.१⁵
अन्तश्‌ चरति (महा० नारा०उप०। प्राणाग्निः उप० चरसि) भूतेषु। तै०आर० १०.३१.१¹; तै०आर० आ० १०.६८¹; महा०नारा० उप० १५.६¹; प्राणाग्नि० उप० १¹; लघु० व्या०सं० २.१७¹; शा०सू० ९.१६¹

अन्तश्‌ चरति रोचना (अ०वे० १३.१.४०², चरस्य्‌ अर्णवे; मै०सं० चरत्य अर्णवे; याज्ञ०ध०शा० चरसि पावक)। ऋ०वे० १०.१८९.२¹; अ०वे० ६.३१.२¹, १३.१.४०², २०.४८.५¹; सा०वे० २.७२७¹; आर०सं० ५.५¹; वा०सं० ३.७¹; तै०सं० १.५.३.१²; मै०सं० १.६.१¹, ८५.१३; का०सं० ७.१३²; श०ब्रा० २.१.४.२९¹; याज्ञ० ध०शा० २.१०४²। प्रतीकः अन्तश्‌ चरति। मा०श्रौ०सू० १.५.२.२०
अन्तःशवे रथ्याम्‌। कौ०सू० १४१.३८³
अन्तः शुभ्रावता (सा०वे० शुंध्यावता) पथा। ऋ०वे० ९.१५.३²; सा०वे० २.६१९²
अन्तस्‌ तिष्ठति तेजनम्‌। अ०वे० १.२.४²
अन्तस्‌ तिष्ठति मुञ्ञ इत्‌। अ०वे० १.२.४४
अन्तस्‌ तिष्ठतु (मा०गृ०सू०। तिष्ठतो) मे मनोऽमृतस्य केतुः। सा०म०ब्रा० १.६.३४४; हिर० गृ०सू० १.१७.४४; मा०गृ०सू० १.३.२४। तुल०- अगला
और देखें- अन्तर्‌ यछतु।
अन्तश्‌ तिष्ठत्व्‌ अमृतस्य गोपाः। तै०ब्रा० ३.१०.८.९४; आप०श्रौ०सू० १७.२३.११४। देखें- पूर्व।
अन्तस्‌ तिष्ठाति दुरितानि विश्वा। अ०वे० ६.५३.२४। देखें- अन्तर्‌ दधाना और नीचे अतिक्रामन्तो।
अन्तस्‌ ते द्यावापृथिवी दधामि (तै०सं० । ते दधामि द्यावापृथिवी)वा०सं० ७.५¹; तै०सं० १.४.३.१³, ६.४.६.१; मै०सं० १.३.५³, ३२.५; का०सं०
४.१³; श०ब्रा० ४.१.२.१६
अन्तस्पथा अनुपथाः। ऋ०वे० ५.५२.१०४
अन्तः सन्तोऽवद्यानि पुनानाः। ऋ०वे० ६.६६.४²
अन्तः समुद्रे मनसा चरन्तम्‌। तै०आर० ३.११.१³
अन्तः समुद्रे हृदय अन्तर्‌ आयुषि। ऋ०वे० ४.५८.११²; वा०सं० १७.९९²; का० सं० ४०.७²; आप०श्रौ०सू० १७.१८.१²
अन्तान्‌ दिवो बाधते वर्तनिभ्याम्‌। ऋ०वे० ७.६९.३४; मै०सं० ४.१४.१०४, २३०.१; तै०ब्रा० २.८.७.८४
अन्तान्‌ दिवो बृहतः सानुनस्‌ परि। ऋ०वे० ५.५९.७²
अन्तान्‌ पृथिव्या दिवः। तै०ब्रा० १.५.५.२²; आप०श्रौ०सू० ८.८.२१²। देखें- तद्‌ अन्तात्‌ पृ१।
अन्तान्‌ ममे पृथिव्याः। ऋ०वे० ८.२५.१८²; का०सं० ११.१३²; आप०श्रौ०सू० १६.११.१२²
अन्तान्‌ मानन्तं गमय। शा०श्रौ०सू० ६.८.९
अन्ताय बहुवादिनम्‌। वा०सं० ३०.१९.; तै०ब्रा० ३.४.१.१३
अन्ताय स्वाहा। तै०सं० ७.२.२०.१; का०सं० अ० २.१०; तै०ब्रा० ३.८.१६.४
अन्तिकाद्‌ इव पश्यति। अ०वे० ४.१६.१²
अन्तिकाम्‌ अग्निम्‌ अजनयत्‌। ऋ० के खिल १०.१४२.२¹
अन्ति चित्त सन्तम्‌ अह। ऋ०वे० ८.११.४¹
अन्ति दूरे पदीष्ट सः। ऋ०वे० १.७९.११²
अन्ति दूरे सतो अग्ने। ऋ०वे० २.४.२.३¹
अन्ति नूनम्‌ अश्विनोपस्तुतेह। ऋ०वे० ५.७६.२²; सा०वे० २.११०३²
अन्तिमित्रश्‌ (तै०सं० । अन्त्यमित्रश्‌) च दूरे अमित्रश्‌ (मै०सं०। ऽमित्रश्‌) च गणः। वा० सं० १७.८३; तै०सं० ४.६.५.६; मै०सं० २.६.६, ६७.१६,
२.११.१, १४०.२; का०सं० १८.१६
अन्तिवामा दूरे अमित्रम्‌ उछ। ऋ०वे० ७.७७.४¹
अन्ति षद्‌ भूतु वाम्‌ अवः। ऋ०वे० ८.७३.१³-१८³
अन्ति सन्तं न जहाति। अ०वे० १०.८.३२¹
अन्ति सन्तं न पश्यति। अ०वे० १०.८.३२²
अन्तिसुम्ने महिव्रते। अ०वे० ७.११२.१², १४.२.४५²
अन्ति सीद। का०सं० ३९.६; आप०श्रौ०सू० १६.३१.१
अन्त्यमित्रश्‌ इत्यादि। देखें- अन्तिमित्रश्‌।
अन्त्यूतिं मयोभुवम्‌। ऋ०वे० १.१३८.१³
अन्धं रात्रि तृष्टधूमम्‌। अ०वे० १९.४७.८³, ५०.१¹
अन्धं श्रौणं च वृत्रहन्‌। ऋ०वे० ४.३०.१९²
अन्धं कृणोति पूरुषम्‌। अ०वे० ९.८.४²
अन्धं तमः प्रविशन्ति। वा०सं० ४०.९.१, १२¹, श०ब्रा० १४.७.२.१३¹; बृ०आ०उ० ४.४.१३¹; इश० उप० ९.१२¹
अन्धः श्लोण इव हीयताम्‌। गो०ब्रा० १.२.७³
अन्धसे स्वाहा। श०ब्रा० १२.६.१.५

अन्ध स्थान्धो वो भक्षीय। वा०सं० ३.२०; शा०ब्रा० २.३.४.२५। प्रतीकः अन्ध स्थ। का०श्रौ०सू० ४.१२.५। देखें- अम्भः स्था१।
अन्धस्य चिन्‌ नासत्या कृशस्य चित्‌। ऋ०वे० १०.३९.३³
अन्धा अपश्या न दभन्न्‌ अभिख्या। ऋ०वे० १.१४८.५³
अन्धा अमित्रा भवत। ऋ०वे० के खिल १०.१०३.२¹; सा०वे० २.१२२१¹। देखें- मूढा अमित्राश्‌।
अन्ध तमांसि दुधिता विचक्षे। ऋ०वे० ४.१६.४³; अ० वे० २०.७७.४³
अन्धा तमांस्य्‌ अव पादयैनान्‌। अ०वे० ९.२.१०²
अन्धाहीन्‌ (तै०सं० । ०आहे; का०सं० अ० ०आहे) स्थूलगुदया (तै०सं०, का०सं० अ०। स्थूरगुदा; मै०सं०। स्थूरगुदया) वा०सं० २५.७; तै०सं०
५.७.१७.१; मै०सं० ३.१५.९, १८०.४; का०सं० अ० १३.७.
अन्धेन तमसावृताः। वा०सं० ४०.३²; श०ब्रा० १४.७.२.१४²; ईश०उप०३²
अन्धेन यत्‌ (तै०आर०। या) तमसा प्रावृतासीत्‌ (तै०आर०। प्रावृतासि) अ०वे० १८.३.३³; तै०आर० ६.१२.१³
अन्धेनामित्रास्‌ तमसा सचन्ताम्‌। ऋ०वे० १०.८९.१५³, १०३.१२४; सा०वे० २.१२११४; वा०सं० १७.४४४; नि० ९.३३४। देखें- ग्राह्यामित्रांस्‌।
अन्धो अछेतः (तै०सं० । आप०श्रौ०सू०। ऽछेतः) वा०सं० ८.५४; तै०सं० ४.४.९.१; का०सं० ३४.१४; आप०श्रौ०सू० १२.१.३;‘ १७.६.३
अन्धो जागृविः प्राण असाव्‌ एहि। तै०ब्रा० ३.१०.८.३, ११.५.३
अन्धो न पूतं परिषिक्तम्‌ अंशोः। ऋ०वे० ४.१.१९४
अन्धो मणिं अविन्दत्‌। तै०आर० १.११.५¹
अन्नं युजेव वाजिना जिगातम्‌। ऋ०वे० २.२४.१२¹
अन्नं यो ब्रह्मणां मल्वः। अ०वे० ५.१८.७³
अन्नं रक्षन्तौ बहुधा विरूपम्‌। तै०ब्रा० ३.१.२.१०³
अन्नं रेतो लोहितम्‌ उदरम्‌। अ०वे० ११.५.२५²
अन्नं वा एकं छन्दस्यम्‌ (गो०गृ०सू०। एकच्छन्दस्यम्‌) अन्नं ह्य एकं भूतेभ्यश्‌ छन्दयति (स्वाहा) सा०म०ब्रा० २.६.१३। प्रतीकः अन्नं वा
एकच्छन्दस्यम्‌। गो०गृ०सू० ४.९.४; अन्नं वै। खा०गृ०सू० ४.३.१०
अन्नं वै दीदीविः। प्राणो जागृविस्‌ तौ प्रपद्ये ताभ्यां नमोऽस्तु तौ मा पश्चाद्‌ गोपायेताम्‌। पार०गृ०सू० ३.४.१६
अन्नं सप्तहोता स प्राणस्य प्राणः। तै०आर० ३.७.३
अन्नं साम्राज्यानाम्‌ अधिपति तन्‌ मावतु। तै०सं० ३.४.५.१; पार०गृ०सू० १.५.१०
अन्नं ह प्राणः शरणं ह वासः। ऐ०ब्रा० ७.१३.८¹; शा०श्रौ०सू० १५.१७¹
अन्नं हि भूतानां ज्येष्ठम्‌। तै०आर० ८.२.१¹(द्वितीयांश) तै०उप० २.२.१¹ (द्वितीयांश)।
अन्नकामाय चरते कृशाय। ऋ०वे० १०.११७.३²
अन्नं करिष्यामि। पञ्च०ब्रा० १.३.६; ला०श्रौ०सू० १.१२.३
अन्नं कृषिर्‌ वृष्टिर्‌ वषट्‌ स्वाहा नमः। तै०सं० ७.३.१२.१. का०सं० अ० ३.२
अन्नं क्षीरं वशे त्वम्‌। अ०वे० १०.१०.८४
अन्नं च त्वा ब्राह्मणश्‌ च पश्चिमे संधौ गोपायेताम्‌। पार०गृ०सू० ३.४.१२
अन्नं च नो बहु भवेत्‌। वि०स्मृ० ७३.३०¹
अन्नं च मेऽक्षुश्‌ च मे (वा०सं०। मे यज्ञेन कल्पन्ताम्‌) वा०सं० १८.१०; तै०सं० ४.७.४.२, ५.४.८.२; का०सू० १८.९। देखें- अक्षुश्‌ च मे।
अन्नं चाक्षुस्‌ च। का०सू० २१.११। देखें- अक्षुच्‌ चान्नं।
अन्नं चान्नाद्यं च। अ०वे० १३.४.२२
अन्नं जनयिष्यामि। पञ्च०ब्रा० १.३.६
अन्नदास्य्‌ (अन्नदोऽस्य्‌ के लिये? तुल०- भाष्य) अन्नपतिः। शा०श्रौ०सू० ६.१२.२७।
अन्नं नो धेहि बहुधा विरूपम्‌। का०सं० ३८.१२४
अन्नं नो बुध्यः। देखें- अन्नं मे बुध्य।
अन्नपतेऽन्नस्य (मै०सं०। का०सं० । मा०श्रौ०सू०। मा०गृ०सू०। अन्नस्य) नो देहि। वा०सं० ११.८३¹, ३४.५; तै०सं० ४.२.३.१, ५.२.२.१; मै०सं०
२.१०.१¹, १३२.५, ४.१४.१६, २४२.८; का०सं० १६.१०¹, १९.१२; श०ब्रा० ६.६.४.७; तै०ब्रा० ३.११.४.१¹; आप०श्रौ०सू० ६.१३.५, १६.११.३; मा०श्रौ०सू० १.६.१.५२;- ६.१.४, ६.२.४; प्राणाग्नि०उप० १¹; आप०गृ०सू० १.१६.५¹; शा०गृ०सू० १.२७.७¹; मै०ज० १.२०.२; आ०म०पा० २.१५.१५¹ (आप०गृ०सू० ७.१७.९) प्रतीकः अन्नपते। तै०ब्रा० ३.११.९.९; का०श्रौ०सू० १६.६.८; आप०श्रौ०सू० १९.१३.५. अन्नपतीया के रूप में निर्देशित (ऋक्‌) पार०गृ०सू०
३.१.५. देखें- अन्नस्यान्नपतिः प्रादात्‌ और देखें- आशयेऽन्नस्य।
अन्नपाने च सर्वदा। तै०आर० ७.४.२४; तै०उप० १.४.२४
अन्नापाशेन मणिना। सा०म०ब्रा० १.३.८¹; गो०गृ०सू० २.३.२१। प्रतीकः अन्नपाशेन। खा०गृ०सू० १.४.१०
अन्नम्‌ अकरम्‌। पञ्च० ब्रा० १.३.७; ला०श्रौ०सू० १.१२.१२
अन्नम्‌ अजीजनम्‌। पञ्च०ब्रा० १.३.७
अन्नम्‌ऽअन्नं वि रोहतु। अ०वे० १०.६.३३४
अन्नम्‌ ऽअन्नं क्षदामहे। अ०वे० १०.६.५²
अन्नम्‌ अन्नं। ऐ०ब्रा० ५.२८.९; शा०श्रौ०सू० २.१४.५
अन्नम्‌ अभीत्यारोदयन्‌ मुषायन्‌। ऋ०वे० १०.९९.५४
अन्नम्‌ अभूत्‌। पञ्च०ब्रा० १.३.७
अन्नमयप्राणमयमनोमयविज्ञानमयानन्दमया मे शुघ्यन्ताम्‌। तै०आर० १०.५७.१; तै०आर०आ० १०.६६; महा०नारा० उप० २०.२१; बौ०ध०सू०
३.८.१२
अन्नम्‌ अश्नीत मृजमीत (?) तै०आर० १.४.१³
अन्नम्‌ असि। पञ्च०ब्रा० २१.३.७; श०ब्रा० १४.९.३.९; आप०श्रौ०सू० २२.१७.१०; बृ०आ० उ० ६.३.९; कौ०सू० १३६.४
अन्नम्‌ आपः। तै०आर० १०.२२.१; महा०नारा०उप० १४.१
अन्नम्‌ आपो मूलफलम्‌। शा०गृ०सू० ४.७.५५¹
अन्नम्‌ अवसथीयम्‌। तै०ब्रा० ३.७.४.६¹; आप०श्रौ०सू० ४.२.१¹
अन्नम्‌ आहुः प्रजननं प्रजानाम्‌। तै०ब्रा० २.८.८.३४
अन्नम्‌ इव ते दृशे भूयासम्‌। आ०म०पा० २.२१.१० आप०गृ०सू० ८.२२.१३।
अन्नम्‌ इव विभु यज्ञ इव प्रभुर्‌ भूयासम्‌। ऐ०आर० ५.१.१.२२
अन्नम्‌ इषवः। अ०वे० ३.२७.३
अन्नम्‌ उग्रस्य प्राशिषम्‌ अस्तु वयि (?) सा०म०ब्रा० २.५.११। देखें- गो०गृ०सू० ४.६.१०।
अन्नं पयो रेतो अस्मासु (श०ब्रा०ऽस्मासु) धत्त (मै०सं०। आप०श्रौ०सू०। धेहि) वा०सं० १९.४८²; मै०सं० ३.११.१०, १५६.१८; का०सं० ३८.२²;
श०ब्रा० १२.८.१.२२; तै०ब्रा० २.६.३.५²; शा०श्रौ०सू० ४.१३.१; आप०श्रौ०सू० ६.११.५²
अन्नं पूर्वा रासन्तां मे अषादाः। अ०वे० १९.७.४¹; नक्ष०क० १०.४¹
अन्नं प्रविश्यामि (प्रभावयिष्यामि के लिये?) पञ्च०ब्रा० १.३.६
अन्नं प्राणम्‌ अन्नम्‌ अपानम्‌ आहुः। तै०ब्रा० २.८.८.३¹
अन्नं प्राणस्य पड्‌विंशस्‌ (कौ०सू० । बन्धनम्‌) कौ०सू० ८९.१०³; सा०म०ब्रा० १.३.१०¹। (गो०गृ०सू० २.३.२१।
अन्नं प्राणेन सम्मितम्‌। आप०श्रौ०सू० ५.१८.२²
अन्नं प्राणो बहुर्‌ भव। कौ०सू० ९२.१३²
अन्नं ब्रह्माणो जरसं वदन्ति। तै०ब्रा० २.८.८.३³
अन्नं मांसवद्‌ घृतवत्‌ स्वधावत्‌। हिर०गृ०सू० २.१५.९²; आ०म०पा० २.२०.३३²
अन्नं मा मा हिंसीः। कौ०सू० १३६.४
अन्नं मृत्युं तम्‌ उ जीवातुम्‌ आहुः। तै०ब्रा० २.८.८.३²
अन्नं मे देहि। पञ्च०ब्रा० ६.४.११; ला०श्रौ०सू० १.७.५ (द्वितीयांश); कौ०सू० १३६.४
अन्नं मे धेहि। पञ्च०ब्रा० ६.४.११; देखें- कौ०सू० १३६.४. टिप्पणी।
अन्नं मे पुरीष्य पाहि (और पुरीष्याजुगुपः) का०सं० ७.३,११। देखें- अगले दो।
अन्नं मे (आप०श्रौ०सू० ६.२४.३,जो) बुध्य (आप०श्रौ०सू० बुध्न्य) पाहि, तन्‌ मे (आप०श्रौ०सू० ६.२४.३, नो) गोपायास्माकं पुनर्‌ आगमात्‌ मै०सं० १.५.१४ (इत्यादि), ८३.२.१४; आप०श्रौ०सू० ६.२४.३.६। प्रतीकः अन्नं मे बुध्य पाहि। मा०श्रौ०सू० १.६.३.७। देखें- पूर्व।
अन्नं मे (आप०श्रौ०सू० ६.२६.२, नो) बुध्याजुगुपस्‌ (आप०श्रौ०सू० ६.२६.२, नः) पुनर्‌ देहि। मै०सं० १.५.१४, ८४.७; आप०श्रौ०सू० ६.२६.२.५।
प्रतीकः अन्नं मे बुध्याजुगुपः मा० श्रौ०सू० १.६.३.१४। देखें- पूर्व का एक छो़डकर।
अन्नरसांस्‌ ते मयि दधे। कौ०ब्रा० उप० २.१५
अन्नरसान्‌ मे त्वयि दधानि। कौ०ब्रा० उप० २.१५
अन्नवताम्‌ ओदनवताम्‌ आमिक्षवताम्‌ एषां राजा भूयासम्‌। तै०ब्रा० २.७.१६.४। प्रतीकः अन्नवताम्‌। आप०श्रौ०सू० २२.२८.२४
अन्नवान्‌ सन्‌ रफितायोपजग्मुषे। ऋ०वे० १०.११७.२²
अन्नस्य घृतम्‌ एव रसस्‌ तेजः संपत्कामो जुहोमि स्वाहा। सा०म०ब्रा० २.६.१५। प्रतीकः अन्नस्य घृतम्‌ एव। गो०गृ०सू० ४.९.५; अन्नस्य।
खा०गृ०सू० ४.३.११
अन्नस्य पतये नमः। देखें- अन्नानां पतये।
अन्नस्य भूमा पुरुषस्य. भूमा। अ०वे० ५.२८.३³
अन्नस्य मा तेजसा स्वर्गं लोकं गमय। जैमि०ब्रा० १.४०

अन्नस्य राष्ट्रिर्‌ असि राष्ट्रिस्‌ ते भूयासम्‌। सा०म०ब्रा० २.८.९। प्रतीकः अन्नस्य राष्ट्रिर्‌ असि। गो०गृ०सू० ४.१०.१२; खा०गृ०सू० ४.४.१२
अन्नस्यान्नपतिः प्रादात्‌। पञ्च०ब्रा० १.८.७¹। प्रतीकः अन्नस्य। ला०श्रौ०सू० २.८.२१। देखें- नीचे अन्नपतेऽन्नस्य।
अन्नात्‌ परिस्रुतो रसम्‌। वा०सं०१९.७५¹ मै०सं० ३.११.६¹, १४९.१; का०सं० ३८.१¹; तै०ब्रा० २.६.२.२¹। प्रतीकः अन्नात्‌ परिस्रुतः। मा०गृ०सू०
१.२०.२; याज्ञ०ध०शा० १.३००; बृ०पा०सं० ९.६४
अन्नादं त्वान्नपत्याय (आश्व०श्रौ०सू० १पत्यायादधे) आश्व० श्रौ०सू० ३.१२.२३; आप०श्रौ०सू० ५.११.६, ९.९.१। देखें- अगले के नीचे।
अन्नादम्‌ अग्निम्‌ अन्नपत्यायादधे। मै०सं० १.६.१४, ८६.१०, १.६.२४, ८७.६। देखें- पूर्व और अगला, अग्निम्‌ अन्नादम्‌ और अन्नादायान्नपत्याया।
अन्नादम्‌ अन्नाद्यायादधे (का०सं० । अन्नाद्यायान्नपत्यायादधे) तै०सं० १.५.३.१४; का० सं० ७.१३ (तृतीयांश), ८.६। देखें- नीचे पूर्व।
अन्नादा (का०ब्रा० ०दी) चान्नपत्नी च भद्रा च कल्याणी चानिलया चापभया चानाप्ता चानाप्या चानाधृष्या (का०ब्रा०१। धृष्टा) चा प्रतिधृष्या
(का०ब्रा० चानाधृष्या) चापूर्वा चाभ्रातृव्या च। ऐ०ब्रा० ३.२५.१५- २०; का०ब्रा० २७.५; आश्व०श्रौ०सू० ८.१३.१३। देखें- ’अध्वर्यो तेषां‘ इत्यादि।
अन्नादा भूयास्त ये नोऽन्नादान्‌ अकर्त। मै०सं० ४.२.८, २९.१८। देखें- अगला।
अन्नादा भूयास्म ये च नोऽन्नादान्‌ कऋष्टापि (अकार्ष्टापि? प़ढे) च नोऽनयेऽन्नादा भूयांसो जायन्ताम्‌। कौ०सू० ९२.२८। देखें- पूर्व।
अन्नादायान्नपतये रुद्राय नमो अग्नये। अ०वे० १९.५५.५
अन्नादायान्नपत्याया दधत्‌। कौ०सू० ७०.६। देखें- नीचे अन्नादाम्‌ अग्निम्‌।
अन्नादा स्थान्नदुघः। तै०ब्रा० ३.११.१.१९
अन्नादाः स्थ। आप०श्रौ०सू० ६.१४.६
अन्नादी इत्यादि। देखें- अन्नादा चान्नपत्नी।
अन्नादो भूयासम्‌। श०ब्रा० ११.२.७.११; आप०श्रौ०सू० ६.१४.६। प्रतीकः अन्नादः। का०श्रौ०सू० ३.३.५
अन्नादो ऽहम्‌ अद्यास्मिञ्‌ जने भूयासम्‌, अनन्नादः स योऽस्मान्‌ द्वेष्टि। आप०श्रौ०सू० ६.२१.१
अन्नाद्‌ भूतानि जायन्ते। तै०आर० ८.२.१¹; तै०उप० २.२.१¹; मै०उप० ६.१२¹
अन्नाद्यं ते भक्षयामि। आप०श्रौ०सू० २१.२२.६; मा०श्रौ०सू० ७.२.७
अन्नाद्यं मेऽवोचः। मा०श्रौ०सू० ५.२.१५.२
अन्नाद्याय त्वा। तै०सं० १.७.९.२; आश्व०श्रौ०सू० २.४.७; आप०श्रौ०सू० १८.५.१७
अन्नाद्याय व्यूहध्वम्‌। पार०गृ०सू० २.६.१७¹; हिर०गृ०सू० १.१०.१; आप०म०पा० २.७.१९ आप०गृ०सू० ५.१२.६.।
अन्नाद्येन यशसा तेजसा ब्राह्मणवर्चसेन। अ०वे० १३.४.४९,५६
अन्नाद्‌ वै प्रजाः प्रजायन्ते। तै०आर० ८.२.१¹; तै०उप० २.२.१¹; मै०उ० प० ६.११¹
अन्नानां (मै०सं०। अन्नस्य) पतये नमः। वा०सं० १६.१८; तै० सं० ४.५.२.१; मै०सं० २.९.३, १२२.१२; का०सं० १७.१२
अन्नानां मुखम्‌ असि। कौ०सू० ९०.१८
अन्नाय त्वा। तै०सं० १.७.९.२; मै०सं० १.११.३, १६४.३, १.११.८;१७०.२, २.११.६, १४४.२; का०सं० १४.१.; आप० श्रौ०सू० १८.५.१७. मा०श्रौ०सू०
७.१.३
अन्ना यद्‌ इन्द्रः प्रथमा व्य्‌ आश। ऋ०वे० ३.३६.८³
अन्नावृधं प्रति चरन्त्य्‌ अन्नैः। ऋ०वे० १०.१.४²
अन्नाहाराः स्मो भोः। कौ०सू० ९२.२७
अन्नेन गयः। तै०सं० ४.४.८.१; का०सं० ३९.११
अन्नेन प्रजया सः। अ०वे० १०.६.२३³
अन्नेन मनुष्यांस्‌ त्रायसे तृणैः पशून्‌ कर्तेन सर्पान्‌ यज्ञेन देवान्‌ स्वधया पितॄन्‌ स्वाहा। आ०म०पा० २.१७.३ आप०गृ०सू० ७.१८.७। देखें- अग्रिम।
अन्नेन मनुष्यासं त्रायसेऽपूपेन सर्पान्‌ (आप०गृ०सू० । सर्पान्‌ यज्ञेन देवान्‌) आप०गृ०सू० २.१.१०; मा०गृ०सू० २.१६.३। देखें- पूर्व।
अन्ने भात्य्‌ अपश्रितः। श०ब्रा० १०.५.२.१८¹
अन्ने समस्य यद्‌ असन्‌ मनीषाः। ऋ०वे० १०.२९.४४; अ०वे० २०.७६.४४
अन्य ऊ षु यम्य्‌ (ऋ०वे० ष नि। अन्यम्‌ ऊ षु त्वां यम्य्‌) अन्य उ त्वाम्‌। ऋ०वे० १०.१०.१४¹; अ०वे० १८.१.१६¹; नि० ११.३४¹
अन्यः कर्ता सुकृतोर्‌ अन्य ऋन्धन्‌। ऋ०वे० ३.३१.२४; नि० ३.६४
अन्यं विन्दामि राधसे। ऋ०वे० ८.२४.१२²
अन्यकृतस्यैनसौऽवयजनम्‌ असि स्वाहा (आप० श्रौ०सू०। १ असि) तै०आर० आ० १०.५९; आप०श्रौ०सू० १३.१७.९; मा०श्रौ०सू० २.५.४.८;
महा०नारा० उप० १८.१। देखें- अनाज्ञाताज्ञातकृतस्य और एनसा-एनसो।
अन्यक्षेत्राणि वा इमा। अ०वे० ५.२२.८४
अन्यक्षेत्रे अपरुद्धं चरन्तम्‌। अ०वे० ३.३.४²
अन्यक्षेत्रे न रमसे। अ०वे० ५.२२.९¹
अन्यं कृणुष्वेतः पन्थाम्‌। ऋ०वे० १०.१४२.७४। तुल०- अन्यं ते अस्मत्‌ तपन्तु और अन्यत्रास्मद्‌ अयना।

अन्यजन्यं च वृत्रहन्‌। कौ०ब्रा० ९.४²; शा०श्रौ०सू० ५.१३.३²
अन्यतएन्यो (मै०सं०। अन्यत एनीर्‌) मैत्र्यः (मै०सू०। मैत्रीः)वा०सं० २४.८; मै०सं० ३.१३.९, १७०.७
अन्यतः प्रेत्य संभवः। श०ब्रा० १४.६.९.३४². बृ०आ०उ० ३.९.३४²
अन्यतोरण्याय दावपम्‌। वा०सं० ३०.१९; तै०ब्रा० ३.४.१.११.
अन्यत्र त्वद्‌ रुदत्यः सं विशन्तु। सा०म०ब्रा० १.१.१३²; आ०म०पा० १.४.९²; हिर०गृ०सू० १.१९.७²
अन्यत्र पापीर्‌ अप वेशया धियः। अ०वे० ९.२.२५४
अन्यत्र राज्ञाम्‌ अभि यातु मन्युः। अ०वे० ६.४०.२४
अन्यत्र वां घोरं तन्वः परैतु दन्तौ। अ०वे० २०.१४०.३³
अन्यत्र सोमपीतये। ऋ०वे० १०.८६.२¹; अ०वे० २०.१२६.२४
अन्यत्रास्मत्‌ सवितस्‌ ताम्‌ इतो धाः। अ०वे० ७.११५.२³
अन्यत्रास्मद्‌ अघविषा नयन्तु। अ०वे० ६.९३.२४
अन्यत्रास्मद्‌ अयना कृणुष्व। अ०वे० १०.१.१६²। तुल०- नीचे अन्यं कृणु०।
अन्यत्रास्मद्‌ दिव्यां शाखां वि धूनु। अ०वे० ११.२.१९³
अन्यत्रास्मद्‌ विद्युतं पातयैताम्‌। अ०वे० ११.२.२६³
अन्यत्रास्मन्‌ न्युच्यतु। अ०वे० ६.२६.३³
अन्यत्रास्मन्‌ मरुतस्‌ तन्‌ नि धेतन। तै०ब्रा० ३.७.११.२४; आश्व०श्रौ०सू० ३.१३.१८४; आप०श्रौ०सू० ३.११.२४
अन्यत्रोग्र वि वर्तय। अ०वे० ११.२.२१³
अन्यद्‌ अद्य कर्वरम्‌ अन्यद्‌ उ श्वः। ऋ०वे० ६.२४.५¹
अन्यद्‌ अन्यद्‌ असुर्यं वसानाः। ऋ०वे० ३.३८.७³
अन्यद्‌ अन्यद्‌ भवति रूपम्‌ अस्य । मा०श्रौ०सू० २.५.४.२४²। देखें- अन्योऽन्यो।
अन्यद्‌ आहुर्‌ अविद्यायाः (वा०सं० का०। ईशा० उप० अविद्यया) वा०सं० ४०.१३²; वा०सं०४०.१०. ईशा०उप० १०²
अन्यद्‌ आहुर्‌ असंभवात्‌। वा०सं० ४०.१०²; ईशा० उप० १३²
अन्यद्‌ एवाहुर विद्यायाः (वा०सं०का० । ईशा० उप० विद्यया) वा०सं० ४०.१३¹, वा०सं० का० ४०.१०¹; ईशा०उप० १०¹
अन्यद्‌ एवाहुः सम्भवात्‌। वा०सं० ४०.१०¹; ईशा० उप० १३¹
अन्यद्‌ युष्माकम्‌ अन्तरं बभूव (तै०सं० । भवाति)। ऋ०वे० १०.८२.७²; वा०सं० १७.३१; तै०सं० ४.६.२.२²; मै०सं० २.१०.३, १३५.१; का०सं०
१८.१²; नि० १४.१०²
अन्यद्‌ वर्पः पित्रोः कृण्वते सचा। ऋ०वे० १.१४०.७४
अन्यं (वा०सं०। मै०सं०का०सं० श०ब्रा० अन्यांस्‌) ते अस्मत्‌ तपन्तु हेतयः। वा०सं० १७.७³, ११.१५, ३६.२०³; तै०सं० ४.६.१.३³। (द्वितीयांश) ५³, ५.४.४.५; मै०सं० २.१०.१³ (तृतीयांश), १३१.१३, १३२.२, १४, ३.३.६, ३९.३; का०सं० १७.१७³; श०ब्रा० ९.१.२.२८³, २.१.२, १७; आश्व०श्रौ०सू० २.१२.१२³ (द्वितीयांश) तुल०- नीचे अन्यं कृणु१।
अन्यं ते अस्मन्‌ (नृ०उप०। तेऽस्मन्‌; अ०वे० अस्मत्‌ ते) नि वपन्तु सेनाः (अ०वे० सेन्यम्‌)। ऋ०वे० २.,३३.११४; अ०वे० १८.१.४०४; तै०सं० ४.५.१०.४४; नृ०उ० ता०उप० २.४४। तुल०- अन्यम्‌ अस्मन्‌।
अन्यम्‌ अन्तः पितुर दधे। शा०गृ०सू० ३.१३.५४ (तृतीयांश) देखें- अन्तर अन्यं।
अन्यम्‌ अन्यत्‌ प्रतिगृभ्णात्य्‌ आयत्‌। मै०सं० ४.११.४², १६१.७
अन्यम्‌ अन्यम्‌ अतिनेनीयमानः। ऋ०वे० ६.४७.१६²
अन्यम्‌ अन्यम्‌ उप तिष्ठन्त रायः। ऋ०वे० १०.११७.५४
अन्यम्‌ अस्मद्‌ इछतु कं चिद्‌ अव्रतः। अ०वे० ६.२०.१³
अन्यम्‌ अस्मद्‌ इछ सा त इत्या। वा०सं० १२.६२³; तै०सं० ४.२.५.४⁵; मै०सं० २.७.१२³, ९०.१६; का०सं० १६.१२³, श०ब्रा० ७.२.१.९
अन्यम्‌ अस्मद्‌ भिया इयम्‌। ऋ०वे० ८.७५.१३¹; तै०सं० २.६.११.३¹; मै०सं० ४.११.६¹, १७६.६
अन्यम्‌ अस्मद्‌ रिरिषेः कं चिद्‌ अद्रिवः। ऋ०वे० १.१२९.१०⁶
अन्यम्‌ अस्मन्‌ (मै०सं। अन्यांस्‌ ते अस्मन्‌; का०सं० अन्येऽस्मन्‌) निवपन्तु ताः। वा०सं० १६.५२४; तै०सं० ४.५.१०.५४; मै०सं० २.९.९, १२८.४;
का०सं० १७.१६४। तुल०- अन्यं ते अस्मन्‌।
अन्यम्‌ इछस्व सुभगे पतिं मत्‌। ऋ०वे० १०.१०.१०४; अ०वे० १८.१.११४; नि० ४.२०४
अन्यम्‌ ऊ षु इत्यादि। देखें- ’अन्य ऊ षु‘ इत्यादि।
अन्यं पक्षं चन प्रति। ऋ०वे० १०.११९.७²
अन्यं पाप्मानु पद्यताम्‌। अ०वे० ६.२६.२४
अन्यया वाचाभि जञ्ञभातः। कौ०सू० ९६.३²

अन्यवापो ऽर्धमसानाम्‌। वा०सं० २४.३७; तै०सं० ५.५.१७.१; मै०सं० ३.१४.१८, १७६.६; का०सं० आ० ७.७
अन्यव्रतम्‌ अमानुषम्‌। ऋ०वे० ८.७०.११¹
अन्यव्रतस्य (तै०आर०। अन्यद्‌ व्र१) सश्चिम (ऋ०वे० सश्चिरे; तै०आर०। सश्चिन्नः ऋ०वे० ५.२०.२४; वा०सं० ३८.२०²; मै०सं० ४.९.१०,
१३१.६²; श०ब्रा० १४.३.१.१९; तै०आर० ४.११.४²
अन्यव्रतो अमानुषः। ऋ०वे० १०.२२.८²
अन्यश्‌ चेन्‌ नाभिगच्छति। ऋ०वे० १०.१४६.५²; तै०ब्रा० २.५.५.७²
अन्यश्‌ तेषां परिधिर्‌ अस्तु कश्‌ चित्‌। ऋ०वे० १.१२५.७³
अन्यस्य चित्तम्‌ अभि संचरेण्यम्‌। ऋ०वे० १.१७०.१³; नि० १.६³
अन्यस्या गर्भम्‌ अन्य ऊ जनन्त। ऋ०वे० २.१८.२³
अन्यस्या वत्सं रिहती मिमाय। ऋ०वे० ३.३५.१३४, १०.२७.१४³
अन्यस्यासा जिह्वया जेन्यो वृषा। ऋ०वे० १.१४०.२³
अन्यस्येवेह तन्वा विवेष। ऋ०वे० २.३५.१३४; का० सं० ३५.३४.
अन्यांस्‌ ते इत्यादि। देखें- ’अन्यं ते अस्मत्‌ तपन्तु‘ इत्यादि और अन्यम्‌ अस्मन्‌।
अन्या किल त्वां कक्ष्येव युक्तम्‌। ऋ०वे० १०.१०.१३³; अ०वे० १८.१.१५³; नि० ६.२८³
अन्या नामानि कृण्वते सुते सचा। ऋ०वे० १.१६१.५³
अन्यान्यस्यथा उपावत। ऋ०वे० १०.९७.१४²; वा०सं० १२.८८²; तै०सं० ४.२.६.३²; मै०सं० २.७.१३², ९४.९; का०सं० १६.१३; कौ०सू० ३३.८²
अन्यान्या वत्सम्‌ उप धापयेते। ऋ०वे० १.९५.१²; वा०सं० ३३.५²; तै०ब्रा० २.७.१२.२²
अन्या बर्हींष्यं अभ्यभूत्‌। वा०सं० २८.२१²; तै०ब्रा० २.६.१०.६४
अन्याम्‌ इछ पितृषदं व्यक्ताम्‌ (आ०म०पा०। वित्ताम्‌)। ऋ०वे० १०.८५.२१³; आ०म०पा० १.१०.२³। देखें- जामिम्‌ इछ।
अन्याम्‌ इछ प्रफर्व्यम्‌। ऋ०वे० १०.८५.२२³; श०ब्रा० १४.९.४.१८²; बृ०आ०उ० ६.४.१८²; आ०म०पा० १.१०.१³। देखें- दासीं निष्टक्वरीम्‌।
अन्याम्‌ इच्छेत तर्हि सः। अ०वे० १२.४.१३²
अन्या वत्सं भरति क्षेति माता। ऋ०वे० ३.५५.४³
अन्या वाम्‌ अन्याम्‌ अप्य्‌ एति शुभ्रे। ऋ०वे० ३.३३.२४
अन्या वो अन्याम्‌ अति मा प्रयुक्त। तै०सं० ४.३.११.४४ (द्वितीयांश) ; मै०सं० २.१३.१०४, १६१.२; का०सं० ३९.१०४ (द्वितीयांश) पार०गृ०सू० ३.३.५४ (द्वितीयांश)।
अन्या वो अन्याम्‌ अवतु। ऋ०वे० १०.९७.१४¹; वा०सं० १२.८८¹; तै०सं० ४.२.६.३¹; मै०सं० २.७.१३¹, ९४.९; का०सं० १६.१३¹. तै०ब्रा० २.८.४.८; कौ०सू० ३३.८¹। प्रतीकः अन्या वो अन्याम्‌। मै०सं० ४.१४.६, २२४.५
अन्यासां समनम्‌ यती। अ०वे० ६.६०.२²
अन्याः समनम्‌ आयति। ६.६०.२४
अन्ये जायां परि मृशन्त्य्‌ अस्य। ऋ०वे० १०.३४.४¹
अन्येन मत्‌ प्रमुदः कल्पयस्व। ऋ०वे० १०.१०.१२³; अ०वे० १८.१.१३³
अन्येन मद्‌ आहनो याहि तूयम्‌। ऋ०वे० १०.१०.८³; अ०वे० १८.१.९³; नि० ५.२
अन्येभ्यः पुरुषेभ्योऽन्यत्र मत्‌। आ०म०पा० २.२२.३४; हिर०गृ०सू० १.१४.७
अन्येभ्यस्‌ त्वा पुरुषेभ्यः। अ०वे० १२.२.१६¹। प्रतीकः अन्येभ्यस्‌ त्वा। कौ०सू० ७१.८
अन्येभ्यो धर्मेभ्योऽन्तरो भव। आ०ध०सू० १.३.८.३०
अन्येभ्यो ऽपि कामेभ्यः पुनर्‌ अपि न तूल्लिखामि। ऐ०आ० ५.१.४.६
अन्येषां या शतक्रतो। ऋ०वे० ८.३३.१४४
अन्येषां विन्दते वसु (सा०म०ब्रा०। वसु, या धनम्‌) अ०वे० १४.२.८४; सा०म०ब्रा० २.४.१; आ०म०पा० १.६.११४
अन्येषां जायां सुकृतं च योनिम्‌। ऋ०वे० १०.३४.११²।
अन्येषाम्‌ अस्तम्‌ उप नक्तम्‌ एति। अ०वे० १०.३४.१०४
अन्येषु क्षिप्र धन्वने। अ०वे० ११.४.२३³
अन्येष्व्‌ अहं सुमनाःसं विशेयम्‌। शा०गृ०सू० ३.५.३४। देखें- तेष्व्‌ अहं और मित्रेण साकं।
अन्ये ऽस्मन्‌। देखें- अन्यम्‌ अस्मन्‌।
अन्यैर्‌ एनान्‌ कन्या नामभि स्परत्‌। ऋ०वे० १.१६१.५४
अन्यो अन्यम्‌ अनु गृभ्णात्य्‌ एतो। ऋ०वे० ७.१०३.४¹
अन्यो अन्यम्‌ अभि हर्यत। अ०वे० ३.३०.१³
अन्यो अन्यम्‌ उप वदन्तम्‌ एति। ऋ०वे० ७.१०३.३४

अन्यो अन्यस्मिन्न्‌ अध्यार्पितानि। अ०वे० ८.९.१९²
अन्यो अन्यस्मै वल्गु वदन्त एत। अ०वे० ३.३०.५³
अन्यो अन्यस्य रूपयोः। अ०वे० १०.८.२३४
अन्यो अन्यो इत्यादि। देखें- अन्योऽन्यो।
अन्योदर्यो मनसा मन्तवा उ। ऋ०वे० ७.४.८²; नि० ३.३.२
अन्यो नेत्‌ सूरिर्‌ ओहते। ऋ०वे० ८.५.३९³
अन्योन्यं तु न हिंस्रातः। तै०ब्रा० १.६.१¹
अन्यो ऽन्यो (वै०संू०। अन्यो-अन्यो)भवति वर्णो अस्य। तै०ब्रा० ३.७.१३.२²; वै०सू० २४.१²। देखें- अन्यद्‌ अन्यद्‌ भवति।
अन्यो बभ्रूणां प्रसितौ न्व्‌ अस्तु। ऋ०वे० १०.३४.१४४
अन्व्‌ अग्निर्‌ उषसाम्‌ अग्रम्‌ अख्यत्‌। (मै०सं०। मा०श्रौ०सू०। अक्शत्‌) अ०वे० ७.८२.४¹, १८.१.२७¹; वा०सं० ११.१७¹; तै०सं० ४.१.२.२¹,
५.१.२.५; मै०सं० १.८.९¹, १२८.११, ३.१.४, ५.१; का०सं० १६.२¹, १९.३; शा०ब्रा० ६.३.३.६; तै०ब्रा० १.२.१.२३¹. आप०श्रौ०सू० ९.१.११, ७.६., ९.१, १६.२.८; मा० श्रौ०सू० ३.३.६, ६.१.१। प्रतीकः अन्व्‌ अग्निः। मै०सं० २.७.२, ७५.१०; का०सं० १६.२.१४, २५.३.१५
अन्व्‌ अग्रं चरति क्षेति बुध्नः। ऋ०वे० ३.५५.७²
अन्वञ्चम्‌ अनु पातय। अ०वे० ६.१३४.३४
अन्वञ्चं मा पात। तै०सं० १.८.१२.३; तै०ब्रा० १.७.६.८। देखें- पातान्वञ्चम्‌।
अन्व्‌ अद्य नो अनुमतिः। (अ०वे० । कौ०सू० । ऽनुमतिः) अ०वे० ७.२०.१¹; मै०सं० ३.१६.४¹, १८९.१०, ३.१६.५, १९१.१८, ४.१२.६, १९४.१५;
शा०श्रौ०सू० ९.९७.२¹; मा०श्रौ०सू० ४.४.१२, ५.२.७.१२; कौ०सू० ४५.१६¹। प्रतीकः अन्व्‌ अद्य नः। मै०सं० ४.९.१० (तृतीयांश), १३०.१५, १३१.१.३; वै०सू० १.१५; मा०श्रौ०सू० ४.४.९; कौ०सू० - ५९.१९। देखें- अनु नोऽद्या१ और अन्व्‌ इयं।
अन्व्‌ अपां खान्य्‌ अतृन्तम्‌ ओजसा। ऋ०वे० ७.८२.३¹
अन्वर्तिता वरुणो मित्रा आसीत्‌। ऋ०वे० १०.१०९.२³; अ०वे० ५.१७.२³
अन्व्‌ अविन्दञ्‌ छिश्रियाणं (मै०सं०। शि०) वने-वने। ऋ०वे० ५.११.६²; सा०वे० २.२५८²; वा० सं० १५.२८²; तै०सं० ४.४.४.३²; मै०सं०
२.१३.७², १५६.४; का०सं० ३९.१४²
अन्व्‌ अविन्दत्‌ पथिभिर्‌ देवयानैः। अ०वे० १९.२७.९²
अन्व्‌ अश्वैर्‌ अनु सर्वेण (तै०ब्रा० । आप०श्रौ०सू०। सर्वैर्‌ उ) पुष्टैः। वा०सं० २६.१९²; तै०ब्रा० ३.७.१०.२²; आप० श्रौ०सू० ९.१४.१²
अन्व्‌ अस्मै जोषम्‌ अभरद्‌ विनंगृसः। ऋ०वे० ९.७२.३³
अन्व्‌ अस्य केतम्‌ इषितं सवित्रा। ऋ०वे० २.३८.५४
अन्व्‌ अस्य स्थूरं ददृशे पुरस्तात्‌। ऋ०वे० ८.१.३४¹। तुल०- बृ०दे० ६.४०।
अन्व्‌ अस्यै मूलं जीवात्‌। तै०आर० ६.९.१³
अन्व्‌ अह मासा अन्व्‌ इद्‌ वनानि। ऋ०वे० १०.८९.१३¹; तै०सं० १.७.१३.१¹
अन्व्‌ अहानि प्रथमो जातवेदाः। अ०वे० ७.८२.४², १८.१.२७²; वा०सं० ११.१७², तै०सं० ४.१.२.२²; मै०सं० १.८.९²;१२८.११; का० सं० १६.२²,
१९.३.; तै०ब्रा० १.२.१.२३. श०ब्रा० ६.३.३.६
अन्वागन्ता यजमानः स्वस्ति। अ०वे० ६.१२३.१³, २³; का०सं० ४०.१३³। देखें- अगला।
अन्वागन्ता यज्ञपतिर्‌ वो अत्र। वा० सं० १८.५९³; तै०सं० ५.७.७.१³; श०ब्रा० ९.५.१.४६; मा०श्रौ०सू० २.५.५.२१³। देखें- पूर्व।
अन्वातांसीत्‌ त्वयि (मै०सं०। अन्वातांसुस्‌ तव) तन्तुम्‌ एतम्‌। वा०सं० १५.५३४, १८.६१४; तै०सं० ४.७.१३.५४; मै०सं० २.१२.४४, १४८.७;
का०सं० १८.१८४; श०ब्रा० ८.६.३.२२
अन्वादीध्याथाम्‌ इह नः सख्याया। तै०ब्रा० ३.७.१३.४²; तै०आर० ४.२०.३²। देखें- मन्मा दीध्याना।
अन्वान्त्र्यं शीर्षण्यम्‌। अ०वे० २.३१.४¹। तुल०- क्रिमिम्‌ अन्त्रानुचारिणम्‌।
अन्व्‌ आपो अजिहत जायमानम्‌। ऋ०वे० १०.८९.१३४; तै०सं० १.७.१३.१४
अन्वायन्‌ सत्यधर्माणः। कौ०सू० ६८.२६³
अन्वारभस्व यजमान। श०ब्रा० ३.२.४.१५; का०श्रौ०सू० ७.६.१२
अन्वारभेथां वय उत्तरावत्‌। अ०वे० १२.३.४७४
अन्वारभेथाम्‌ अनुसंरभेथाम्‌। अ०वे० ६.१२२.३¹। देखें- आरभेथाम्‌ और तुल०- प्राचीं-प्राचीं प्रदिशं।
अन्वारोहामि तपसा सयोनिः। अ०वे० ६.१२२.४²
अन्वालेभिरे रथ्यो न रश्मीन्‌। ऋ०वे० १०.१३०.७४; वा०सं० ३४.४९४
अन्वासारिण उपस्पृशत। हिर० गृ०सू० २.९.२; आ०म०पा० २.१८.१४ आप०गृ०सू० ७.२०.६।
अन्वासारिभ्यः स्वाहा। हिर०गृ०सू० २.९.२; आ०म०पा० २.१८.४४