11 1.11

अनु त्वा रभे। अ०वे० ६.४८.१- ३; तै०सं० ३.२.१.१ (तृतीयांश), ७.५.१९.१ (द्वितीयांश), २; का०सं० अ० ५.१५ (तृतीयांश); गो०ब्रा० १.५.१२-
१४; पञ्च०ब्रा० १.३.८, ५.१२.१५; श०ब्रा० १२.३.४.३.५; शा०श्रौ०सू० २.१२.९, ६.८.१०; आप०श्रौ०सू० १२.१७.१५, २०.१३.४; मा०श्रौ०सू० २.४.४. १७, ५.१.१२। तुल०- अनु त्वेन्द्रं, अनु मा रभस्व, अनु व, तम्‌ अन्वा, ताम्‌ अन्वा, ताव्‌ अन्वा और ते वाम्‌ आ रभे।
अनु त्वा राजन्न अर्वतो न हिन्वन्‌। ऋ०वे० ५.३६.२³
अनु त्वा रोदसी उभे। ऋ०वे० ८.६.३८¹, ८.७६.११¹; अ०वे० २०.४२.२¹; सा०वे० २.३३९¹
अनु त्वावतु सविता सवेन। का०सं० ३७.९४; तै०ब्रा० २.७.१६.२४
अनु त्वा वयम्‌ एमसि। अ०वे० १०.४.६²
अनु त्वा विश्वे देवा अवन्तु (का०सं० । विश्वे अवन्तु देवाः) का०सं० ३७.९ ३; तै०ब्रा० २.७.८.२³। देखें- अनु मां मित्रा०।
अनु त्वा सप्ते प्रदिशः सचन्ताम्‌। वा०सं० २९.२³; तै०सं० ५.१.११.१³; मै०सं० ३.१६.२³, १८४.१; का०सं० अ० ६.२³
अनु त्वा हरिणो वृषा (आप०श्रौ०सू० मृगः) अ०वे० ३.७.२¹; आप०श्रौ०सू० १३.७.१६¹
अनु त्वाहिघ्ने अध देव देवाः। ऋ०वे० ६.१८.१४¹; मै०सं० ४.१२.३¹, १८३.४; का०सं० ८.१६¹; आश्व०श्रौ०सू० ९.५.१६
अनु त्वेन्द्रारभामहे। अ०वे० ५.८.९⁵। तुल०- नीचे अनु त्वा रभे।
अनु त्वेन्द्रो मदत्व्‌ अनु बृहस्पतिः। का०सं० ३७.९¹; तै०ब्रा० २.७.८.१¹। प्रतीकः अनु त्वेन्द्रो मदतु। तै०ब्रा० २.७.१६.२। देखें- अनु माम्‌ इन्द्रो।
अनु दह सहमूरान्‌ क्रव्यादः (सा०वे०। कयादः)। ऋ०वे० १०.८७.१९³; सा०वे० १.८०³। देखें- सहमूरान्‌ अनु।
अनुदेयी यथाभवत्‌। ऋ०वे० १०.१३५.५४
अनु देवान्‌ रथिरो यासि साधन्‌। ऋ०वे० ३.१.१७४
अनु देवा ममिरे वीर्यं ते। ऋ०वे० १.१६३.८४; वा०सं० २९.१९४; तै०सं० ४.६.७.३४; का०सं० अ० ६.३४
अनु (तै०आर०। अनु वां) द्यावापृथिवी अमंसाताम्‌ (तै० आर० ४.९.३, एक बार और ५.८.२, मंसाताम्‌) वा०सं० ३८.१३, श०ब्रा० १४.२.२.२६;
तै०आर० ४.९.३ (इत्यादि), ५.८.२.३; शा०श्रौ०सू० ८.१५.१३; ला०श्रौ०सू० ५.७.५। देखें- अनु मां इत्यादि।
अनु द्यावापृथिवी आ ततन्थ (अ०वे० । विवेश; तै०सं० ४.१.२.३४ और तै० ब्रा० ततान)। ऋ०वे० ८.४८.१३²; अ०वे० ७.८२.४४, १८.१.२७४; वा०
सं० ११.१७४, १९.५४४; तै०सं० २.६.१२.२², ४.१.२.३४; मै०सं० १.८.९४, १२८.१२, ४.१०.६², १५६.१०; का०सं० १६.२४, २१.१४²; श०ब्रा० ६.३.३.६; तै०ब्रा० १.२.१.२३४
अनु द्यावापृथिवी ओषधीभिः का०सं० ३७.९²
अनु द्यावापृथिवी तत्‌ त (मै०सं० ता) ओजः। ऋ०वे० ६.१८.१५¹, मै०सं० ४.१२.३¹, १८३.६; का०सं० ८.१६¹
अनु द्यावापृथिवी देवपुत्रे। तै०ब्रा० ३.७.७.१; आप०श्रौ०सू० १०.३.२
अनु द्यावापृथिवी पूर्वहूतौ। ऐ०आ० ५.१.१.११४। देखें- ’शं नो द्यावापृथिवी‘ इत्यादि।
अनु द्यावापृथिवी रोदसी उभे। ऋ० वे २.१.१५४
अनु द्यावापृथिवी विश्वशंभू। तै०बृ० २.७.८.२²
अनु द्यावापृथिवी सुप्रणीतिः। (शा०श्रौ०सू० सुप्रणीते) आश्व०श्रौ०सू० ४.७.४४; शा०श्रौ०सू० ५.१०.१०४
अनु द्युक्षो वरुण इन्द्रसखा। ऋ०वे० ७.३४.२४²
अनु द्रप्सास इन्दवः। ऋ०वे० ९.६.४¹
अनुद्रष्ट्रे नमः। का०सं० २६.१२; आप० श्रौ०सू० २०.१.१७
अनु द्रुह्युं नि वृणग्‌ वज्रबाहुः। ऋ०वे० ७.१८.१२²
अनुद्रे चिद्‌ यो धृषता वरं सते। ऋ०वे० १०.११५.६³
अनु द्वा जहिता नयः। ऋ०वे० ४.३०.१९¹
अनु द्विपदानु चतुष्पदा वयम्‌। वा०सं० २६.१९³। देखें- अनु प्रजयान्व्‌।
अनु धामान्य्‌ अक्रमीत्‌। ऋ०वे० ९.११४.१²
अनु निक्षन्ति प्रष्टीः। अ०वे० ९.८.१५²
अनु नु स्थात्य्‌ अवृकाभिर्‌ ऊतिभिः। ऋ०वे० २.३१.३³
अनु नोऽद्यानुमतिः। वा० सं० ३४.९¹; तै०सं० ३.३.११.३¹, ४.४.१२.५, ७.१५.५; तै०ब्रा० ३.१.३.३, १२.१.१, ३.४.; तै०आर० ४.११.२, ५.९.१;

आश्व० श्रौ०सू० ४.१२.२¹; आप०श्रौ०सू० १५.१३.५। देखें- बृ०दे० ४.८८ और अन्व्‌ अद्य और अन्व्‌ इयं।
अनुनोनुवतश्‌ चरन्‌। ऋ०वे० ८.९२.३३²
अनु नो नेषथा सुगम्‌। ऋ०वे० ८.४७.११४
अनु नो मार्ष्टु (वा०सं०। तै०सं० । श०ब्रा०। तै०आर०। अनु मार्ष्टु) तन्वो (तै०सं० । तनुवो) यद्‌ विरिष्टम्‌ (वा० सं। तै०सं० । श०ब्रा०। तै०आर०।
शा०श्रौ०सू०। विलिष्टम्‌) अ०वे० ६.५३.३४; वा०सं० २.२४४, ८.१४४; तै०सं० १.४.४४.२४; मै०सं० १.३.३८४, ४४.९, ४.१४.१७४, २४७.५;
का०सं० ४.१२४; श०ब्रा० १.९.३.६४, ४.४.३.१४४, ४.८४; तै०आर० २.४.१४; शा०श्रौ०सू० ४.११.६४
अनु नौ शूरा मंसते (तै०सं० । मंसतै)। ऋ०वे० ८.६२.११४; तै०सं० ७.४.१५.१४; का०सं० अ० ४.४४
अनुपद्‌ असि। वा०सं० १५.८। तुल०- अनुरोहो।
अनुपदस्यम्‌ अन्नाद्यम्‌ आप्नवानि। शा०श्रौ०सू० ४.८.६
अनुपदे त्वा। वा०सं० १५.८। देखें- अनुरोहाय।
अनुपदे पश्चात्‌ कवयो यन्ति रेभाः। ऋ०वे० १.१६३.१२४; वा०सं० २९.२३४; तै०सं० ४.६.७.५४; का०सू० अ० ६.३४
अनुपूर्वं यतमाना यति ष्ठ (अ०वे० । यति स्थ, तै०आर० यतिष्ट)। ऋ०वे० १०.१८.६²; अ०वे० १२.२.२४²; तै०आर० ६.१०.१²
अनुपूर्वं वृषणा चोदयन्ता। ऋ०वे० १.११७.३४
अनुपूर्वं कल्पयताम्‌ इहैव। कौ०सू० १२४.२४, ३४
अनुपूर्ववत्सां धेनुम्‌। अ०वे० ९.५.२९¹
अनु पूर्वाः कृपते वावशाना। ऋ०वे० १.११३.१०³
अनु पूर्वाणि चरव्यथुर्‌ युगानि। ऋ०वे० ७.७०.४४
अनु पूर्वाण्य्‌ ओक्या। ऋ०वे० ८.२५.१७¹
अनुपौह्वद्‌ (आ०म०पा०। अनु पोऽह्वद्‌) अनुपह्वयेत्‌ (आ०म०पा०। अनुह्वयः) हिर० गृ०सू० १.१४.४¹; आ०म०पा० २.२२.९¹ आप०गृ०सू०
८.२३.७।
अनु प्रजयान्व्‌ इन्द्रियेण। तै०ब्रा० ३.७.१०.२³; आप०श्रौ०सू० ९.१४.१³। देखें- अनु द्विपदानु।
अनु प्रत्नस्यौकसः। ऋ०वे० १.३०.९¹, ८.६९.१८¹; अ०वे० २०.२६.३¹, २०.९२.१५¹; सा०वे० २.९४¹
अनु प्रत्नास आयवः। ऋ०वे० ९.२३.२¹; सा०वे० १.५०२¹
अनु प्र यन्ति वृष्टयः। ऋ०वे० ५.५३.१०³
अनु प्रयाणम्‌ उषसो वि राजति। ऋ०वे० ५.८१.२४; अ०वे० ७.७३.६४; वा०सं० १२.३४; तै०सं० ४.१.१०.४४; मै०सं० २.७.८४, ८४.१५, ३.२.१,
१५.३; का० सं० १६.८४; श०ब्रा० ६.७.२.४; नि० १२.१३४
अनु प्र येजे जन ओजो अस्य। ऋ०वे० ६.३६.२¹
अनुप्रवचनीयम्‌ ; देखें- भवान्‌ अनुप्रवचनीयम्‌।
अनु प्रवत आशत। ऋ०वे० ९.२२.६²
अनुप्रहर श०ब्रा० १.८.३.१९, ९.२.१७, २.५.२.४३, ६.१.४६; का०श्रौ०सू० ३.६, १४, ७.१५; आप०श्रौ०सू० ३.७.४; मा०श्रौ०सू० १.३.४.२०
अनु प्राविषथा वशे। अ०वे० १०.१०.२२²
अनु प्रेयतुर्‌ आञ्ञन। अ०वे० १९.४४.१०²
अनुबध्नाति शाम्बरः। तै०आर० १.१०.३²
अनुबन्ध्यो ऽस्म्य्‌ अहं विभुः। तै०आर० १.११.४³
अनु ब्रह्म सुवीर्यम्‌। मै० ज० १.१३.७²
अनुब्रुवाणो अध्य्‌ एति न स्वपन्‌। ऋ०वे० ५.४४.१३४
अनुब्रूहि ऐ०ब्रा० २.२.१; श०ब्रा० १.५.२.८, ४.६.७.१९, ९.४.३.१५ (द्वितीयांश), ५.१.४०। (द्वितीयांश) का०श्रौ०सू० ३.३.१३; आप०श्रौ०सू०
७.१०.१
अनु भ्राता (सा० म०ब्रा०। भ्रातानु) सगर्भ्यः। वा०सं० ४.२०², ६.९²; तै०सं० १.२.४.२²; मै०सं० १.२.४, १३.६, १.२.१५, २४.१२, ४.१३.४², २०३.९; का०सं० २.५², ३.५², १६.२१²; ऐ०ब्रा० २.६.१२²; श०ब्रा० ३.२.४.२०², ७.४.५; तै०ब्रा० ३.६.६.१²; आश्व०श्रौ०सू० ३.३.१²; सा०म०ब्रा० २.२.९²
अनु म इदं व्रतं व्रतपतिर्‌ मन्यताम्‌ अनु दीक्षां दीक्षापतिर्‌ अञ्ञसा। मै०सं० १.२.७, १६.१४। देखें- अनु मे दीक्षां और उप मा दीक्षायां।
अनुमतये स्वाहा। श०ब्रा० १४.९.४.१८; बृ०आ०उ० ६.४.१८; आप०गृ०सू० ४.३.२६; शा०गृ०सू० २.१४.४; कौ०सू० ४५.१६। प्रतीकः अनुमतये।
पार० गृ०सू० २.१०.९; बौ० ध० सू० ३.९.४। देखें- संन्यास० उप० १। देखें- ’अनुमत्यै‘ इत्यादि और असुयन्त्यै।
अनुमतां पथिभिः पारयन्तीम्‌। आश्व० श्रौ०सू० ४.१३.२४
अनुमतिं प्रति भूषन्त्य्‌ आयवः। तै०सं० ३.३.११.४².
अनुमतिः सर्वम्‌ इदं बभूव। अ०वे० ७.२०.६¹. आनुमती के रूप में निर्देश है (जाँचें ऋक्‌) कौ० सू० २३.४, ४२. ११, ४५.१०, ८२.३८

अनुमते अनुमतं सुदानु। अ०वे० ७.२०.४²; का०सं० १३.१६²
अनुमते अनु हि मंससे नः। अ०वे० ७.२०.६४
अनुमतेऽनु मन्यस्व। गो०गृ०सू० १.३.२। तुल०- ११); खा०गृ०सू० १.२.१८; हिर० गृ०सू० १.२.९; आप०श्रौ०सू० १.२.३
अनुमते ऽनु मन्यस्व न इदम्‌। का०सं० ३५.१२¹। देखें- अगला।
अनुमते ऽन्व्‌ इदं मन्यस्व। अ०वे० ६.१३१.२¹। देखें- पूर्व।
अनुमते मृडया नः स्वस्ति। ऋ०वे० १०.५९.६४
अनुमत्या अष्टाकपालः। वा०सं० २९.६०
अनुमत्यै चरुः (मै०सं०। चरुम्‌) तै०सं० ७.५.१४.१, ५.२२.१; मै०सं० ३.१५.१०, १८०.१३; का०सं० अ० ५.१०.१९
अनुमत्यै चरुं वैश्वानरं द्वादशकपालम्‌। मै०सं० ३.१५.११, १८१.५
अनुमत्यै स्वाहा। तै०ब्रा० ३.१२.२.२.- ८, ४.२.- ६। देखें- नीचे ’अनुमतये‘ इत्यादि।
अनु मन्यतां त्रिवृद्‌ आबधे मे। अ०वे० ५.२८.११४
अनु मन्यताम्‌ अनुमन्यमानः (तै० सं०१० माना) अ०वे० ७.२०.३¹; तै०सं० ३.३.११.४¹
अनु मन्यन्तां सवनाय सोमम्‌। तै०सं० ३.१.८.२४; मा०श्रौ०सू० २.३.३.७४
अनुमन्यन्ताम्‌ अहृणीयमाणाः। अ०वे० १.३५.४४, ८.२.२१४
अनु मन्यस्व सुयजा यजाम (मा०श्रौ०सू० सुयजा यजे हि) तै०सं० ३.१.४.१³, ३.९.१³; मा०श्रौ०सू० १.८.३.१³
अनु मा तनुह्या अस्मिन्‌ यज्ञेऽस्यां साधुकृत्यायाम्‌ अस्मिन्न्‌ अन्नेऽस्मिंल्‌ लोके। वा०सं० का० २.६.९; का०श्रौ०सू० ३.८.२५। देखें- अनु मा
संतानुहि।
अनु मातरं पृथिवीं वि वावृते। ऋ०वे० ८.१०३.२³. वा०सं० १.५१³, २.८६७³
अनुमाद्यः पवमानो मनीषिभिः। ऋ०वे० ९.१०७.११³; सा०वे० २.१०४०³
अनुमानश्‌ चतुष्टयम्‌। तै०आर० १.२.१²
अनुमानावह देवान्‌ देवायते यजमानाय। मै०सं० १.२.१५, २५.१, ३.९.६., १२४.१४
अनु मां द्यावापृथिवी अनु मे मंसाताम्‌। मै०सं० ४.९.९, १२९.४। देखें- अनु द्यावापृथिवी अमंसाताम्‌।
अनु माम्‌ इन्द्रो अनु मां बृहस्पतिः। ऐ० आर० ५.१.१.११¹ देखें- अनु त्वेन्द्रो।
अनु माम्‌ ऐतु यद्‌ यशः। मा०गृ०सू० १.१३.७४
अनु मां मित्रावरुणाव्‌ इहावताम्‌। ऐ०आर० ५.१.१.११⁵। देखें- अनु त्वा विश्वे।
अनु मायन्तु देवताः । मै० ज० १.१३.७¹। प्रतीकः मायन्तु। मा०गृ०सू० १.१३.९
अनु मा रभस्व (का०सं० । आप०श्रौ०सू०। रभध्वम्‌) का०सं० ३५.२.६.९; शा०श्रौ०सू० २.१२.१०; आप०श्रौ०सू० १४.१७.१, २८.५। तुल०- नीचे
अनु त्वा रभे।
अनु मार्ष्टु इत्यादि। देखें- अनु नो मार्ष्टु।
अनु मा श्रीर्‌ जुषताम्‌ अनु यशः। शा०गृ०सू० ६.५.२
अनु मा संतनुहि प्रजया पशुभी रायस्पोषेण सुप्रजास्त्वेन सुवीर्येण। शा० श्रौ०सू० २.१२.१०। देखें- अनु मा तनुह्या।
अनु मा सर्वो यज्ञोऽयम्‌ एतु। तै०ब्रा० ३.७.१०.२¹; आप० श्रौ०सू० १४.३१.८.¹
अनु मृक्षीष्ट तन्वं दुरुक्तैः। ऋ०वे० १.१४७.४४
अनु मे दीक्षां दीक्षापतिर्‌ मन्यताम्‌। (का० सं०। दीक्षापतयो मन्यध्वम्‌) अनु (श०ब्रा० ३.६.३.२१, ०पतिर्‌ अमंस्तानु) तपस्‌ तपस्पतिः (का०सं० पतयः) वा० सं० ५.६; तै०सं० १.२.१०.२; का०सं० २.२; गो०ब्रा० २.२.३; श०ब्रा० ३.४.३.९, ६.३.२१; वै०सू० १३.१८। प्रतीकः अनु मे दीक्षां दीक्षापतिर्‌ मन्यताम्‌। तै०सं० ६.२. २.४; अनु में दीक्षाम्‌। आप०श्रौ०सू० ११.१.३। देखें- नीचे अनु म इदं।
अनु यं विश्वे मदन्त्य्‌ (अ०वे० ५.२.१४;अनु यद्‌ एनं मदन्ति विश्वे) ऊमाः। ऋ०वे० १०.१२०. १४; अ०वे० ५.२.१४. २०.१०७.४४; सा०वे० २.८८३४; वा०सं० ३३.८०४; ऐ०आर० ५.१.६.५४. आप०श्रौ०सू० २१.२२.३४; मा०श्रौ०सू० ७.२.६४; नि० १४.२४४
अनु यत्‌ पूर्वा अरुहत्‌ सनाजुवः। ऋ०वे० १.१४१.५³
अनु यद्‌ ई मरुतो मन्दसानम्‌। ऋ०वे० ५.२९.२¹
अनु यद्‌ एनं इत्यादि। देखें- ’अनु यं विश्वे‘ इत्यादि।
अनु यद्‌ गाव स्फुरान्‌ ऋजिप्यम्‌। ऋ०वे० ६.६७.११³
अनु यद्‌ वां श्रवस्या सुदानू। ऋ०वे० १.१८४.४³
अनुया रात्र्या रात्रीं जिन्व। वा०सं० १५.६। देखें- अनुवाय, अनुवासि और अन्वासि।
अनु योनिं देवकृतं चरन्तीः। ऋ०वे० ३.३३.४²
अनुराधेभ्यः स्वाहा। तै०ब्रा० ३.१.५.१

अनु राध्यास्म द्विपदा चतुष्पदा। अ०वे० १९.१५.२²
अनुरूपाय स्वाहा। तै०सं० ७.३.१८.१; का०सं० अ० ३.८
अनुरोधनम्‌ उद्‌ भरे। । अ०वे ६.१०२.३४
अनुरोहम्‌ जिन्व। वै०सू० २६.११। देखें- अनूरोहेणा०।
अनुरोहाय त्वा पञ्च०ब्रा० १.१०.१०; वै० सू० २६.११ देखें- अनूरोहेणा और तुल०- अनुपदे त्वा।
अनुरोहो ऽसि तै०सं० ४.४.१.३; गो०ब्रा० २.२.१४; पञ्च०ब्रा० १.१०.१०; वै०सू० २६.११। देखें- µअनूरोहो और तुल०- अनुपद्‌ असि। अनुलिप्सध्वम्‌ का०श्रौ०सू० २५.१२.२३
अनुलिपस्व पार०गृ०सू० २.१४.१७
अनुल्बणं वयत (का०सं० वयसि) जोगुवाम्‌ अपः। ऋ०वे० १०.५३.६³; तै०सं० ३.४.२.२³, ३.६; का०सं० १३.११³, १२; ऐ०ब्रा० ३.३८.६;
आप०श्रौ०सू० १९.१७.१३
अनुल्बणेन चक्षसा। ऋ०वे० ८.२५.९²
अनु व आरभे । का० सं० ३५.२.६,९, ३८.१२; आप०श्रौ०सू० १४.१७.१, १६.१.३, २८.५। तुल०- नीचे अनु त्वा रभे।
अनुवञ्चते स्वाहा। तै०सं० ७.४.२२.१; का०सं० अ० ५.१
अनुवत्सरीणां स्वस्तिम्‌ आशास्ते। तै०ब्रा० १.४.१०.३; आप०श्रौ०सू० ८.२१। देखें- अगला।
अनुवत्सरीयोद्वात्सरीये स्वस्तिम्‌ आशासे। मा०श्रौ०सू० १.७.८.६। देखें- पूर्व।
अनुवत्सरे सीद। का०सं० ३९.६
अनुवत्सरोऽसि का०स० ४०.६
अनुवर्षते स्वाहा। तै०सं० ७.५.११.२; का०सं० अ० ५.२
अनु वश्‌ चेत्य्‌ अग्रियं मदाय। ऋ०वे० ४.३७.४४
अनु वां जिह्वा घृतम्‌ आ चरण्यत्‌। का०सं० ४.१६४। देखें- ’उप वां‘ इत्यादि, अनु वां, प्रति ते जिह्वा और प्रति वां जिह्वा।
अनु वां द्यावापृथिवी अमंसाताम्‌ (मंसाताम्‌। देखें- ’अनु द्यावा०‘ इत्यादि।
अनु वाम्‌ एकः पविर्‌ आ ववर्तं॑ (तै०ब्रा० ववर्त्ति)। ऋ०वे० ५.६२.२४; मै०सं० ४.१४.१०४, २३१. १३; तै०ब्रा० २.८.६.६४
अनुवाय रात्र्यै रात्रीं जिन्व। मै०सं० २.८.८, ११२.८। देखें- अनुया नीचे।
अनुवासी रात्रियै त्वा रात्रिं जिन्व। तै०सं० ४.४.१.१; का० सं० १७.७, ३७.१७; गौ०ब्रा० २.२.१३; वै०सू० २२.४। प्रतीकः अनुवासि। तै०सं०
३.५.२.३; अनुवा। तै०सं० ५.३.६.१। देखें- नीचे अनुया।
अनुवित्त्यै स्वाहा। तै०ब्रा० ३.१२.२.८
अनुविद्वान्‌ वितावति। अ०वे० १२.२.३८४, ५२४
अनु विप्रम्‌ अतक्षत। ऋ०वे० १.८६.३²
अनु विप्रा अमादिषुः। ऋ०वे० ९.८.४³; सा० वे० २.५३१³
अनु विप्रासो अमदन्न्‌ अवस्यवः। ऋ० वे ९.८६.२४²
अनु विश्वे अददुः सोमपेयम्‌।
अनु विश्वे मरुतो ये सहासः। ऋ०वे० ७.३४.२४³
अनु वीरैर्‌ अनु पुष्यास्म (तै०ब्रा० । आप०श्रौ०सू०। राध्याम) गोभिः। वा०सं० २६.१९¹;तै०ब्रा० ३.७.१०.२¹; आप०श्रौ०सू० ९.१४.१¹
अनुवृतं जिन्व। वै०सू० २६.८। देखें- अनूवृता।
अनुवृते (का०सं० । अनू०) त्वा। का०सं० १७.७, ३७.१७; पञ्च०ब्रा० १.१०.९; वै०सू० २६.८। देखें- अनूवृता०।
अनुवृद्‌ (का०सं० अनू०) असि। का०सू० १७.७, ३७.१७; गो०ब्रा० २.२.१४; पञ्च०ब्रा० १.१०.९; वै०सू० २६.८.
अनुवेद पर एनावरेण। ऋ०वे० १.१६४.१८²। देखें- ’अवः परेण पर‘ इत्यादि।
अनुवृतः पितुः पुत्रः। अ०वे० ३.३०.२¹
अनु वृतं रक्षमाणाव्‌ अजुर्यम्‌। ऋ०वे० ५.६९.१४
अनु व्रतं वरुणो यन्ति मित्रः। ऋ०वे० ४.१३.२³
अनु व्रतं वृतपा दीध्यानाः। ऋ०वे० ३.४.७४, ७.८४
अनु व्रतं सवितुर्‌ दैव्यास्य। ऋ०वे० २.३८.६४
अनु व्रतं सवितुर्‌ मोक्य्‌ आगात्‌। ऋ०वे० २.३८.३४
अनु व्रतानि वर्तते हविष्मान्‌। ऋ०वे० १.१८३.३²
अनु व्रतान्य्‌ अदितेर्‌ ऋधन्तः। ऋ०वे० ७.८७.७³
अनुव्रत्ताम्‌ अप जायाम्‌ अरोधम्‌। ऋ०वे० १०.३४.२४

अनु व्रताय निमितेव तस्थुः। ऋ०वे० ३.३०.४४
अनुव्रताय रन्धयन्न्‌ अपव्रतान्‌। ऋ०वे० १.५१.९¹
अनुव्रता रोहिणी रोहितस्य। अ०वे० १३.१.२२¹। तुल०- तै०ब्रा० ३.१.१.२।
अनु व्रातासस्‌ तव सख्यम्‌ ईयुः। ऋ०वे० १.१६३.८³; वा०सं० २९.१९³; तै०सं० ४.६.७.३³; का०सं० अ० ६.३³
अनुशंसिषो दिशः। ऐ०आर० ४.१²; महानाम्न्य, ७²
अनु शुश्राव कश्‌ चन। अ०वे० ११.४.२५४
अनु शूरा चरामसि। ऋ०वे० ८.६१.५४; अ०वे० २०.११८.१४; सा०वे० १.२५३४, २.९२९४
अनु श्येनी सचते वर्तनीर्‌ अह। ऋ०वे० १.१४०.९४
अनु श्रिया तन्वम्‌ उक्षमाणः। ऋ०वे० ६.६६.४४
अनु श्रुताम्‌ अमतिं वर्धद्‌ उर्वीम्‌ । ऋ०वे० ५.६२.५¹
अनु श्वान्तस्य कस्य चित्‌ परेयुः। ऋ०वे० १०.६१.२१²
अनुष्टुक्‌ इत्यादि। तुल०- अनुष्टुप्‌।
अनुष्टुप्‌ छन्द इन्द्रियम्‌। वा०सं० २१.१४³; मै०सं० ३.११.११³, १५८.३; का०सं० ३८.१०³; तै०ब्रा० २.६.१८.२³। तुल०- ’अनुष्टुभं‘ इत्यादि।
अनुष्टुप्‌ छन्दः। वा०सं० १४.१०, १८, १५.५; तै०सं० ३.१.६.२, ४.३.१.१, ५.१, ७.१, १२.२; मै०सं० २.७.२०, १०५.१३, २.८.२, १०८.१, २.८.३,
१०८.१३, २.८.७, ११२.२, २.१३.१४, १६३.११; का०सं० १७.२.३.६, ३९.४.७; श०ब्रा० ८.२.४.१५, ३.३.६, ५.२.५; आप०श्रौ०सू० १६.२८.१
अनुष्टुप्छन्दसो ऽग्निहुत इन्द्रहरिवत्पीतस्य। मा०श्रौ०सू० २.५.३.११। तल०- आप०श्रौ०सू० १४.३.६।
अनुष्टुप्छन्दसोऽग्निहुत इन्द्राभिशर्वरपीतस्य। मा०श्रौ०सू० २.५.३.१५। देखें- इन्द्राय त्वापिशर्वराय।
अनुष्टुप्‌ तेऽभिगरः। वा०सं० ८.४७; वा०सं० का० ८.२२.१; श०ब्रा० ११.५.९.७। प्रतीकः अनुष्टुप्‌ ते। का०श्रौ०सू० १२.५.१७
अनुष्टुप्‌ त्वा छन्दसाम्‌ अवतु (का०सं० । छन्दसावतु) तै०सं० १.८.१३.१; मै०सं० २.६.१०, ६९.१७; का०सं० १५.७। देखें- अगला।
अनुष्टुप्‌ त्वावतु। वा०सं० १०.१३; श०ब्रा० ५.४.१.६। देखें- पूर्व।
अनुष्टुप्‌ (तै०सं० । अनुष्टुक्‌) पङ्‌क्तया सह। वा०सं० २३.३३²; तै०सं० ५.२.११.१²; मै०सं० ३.१२.२१², १६७.३; का०सं० अ० १०.५²
अनुष्टुप्‌ (तै०ब्रा० । अनुष्टुक्‌) पङ्‌क्त्यै (मा०श्रौ०सू०। पङ्‌क्त्ये) तै०ब्रा० ३.७.६.२; आप०श्रौ०सू० ३.१८.४; मा०श्रौ०सू० ५.२.१५.२। देखें- अगला और अनुष्टुब्‌ बृहत्यै।
अनुष्टुप्‌ प्रजापतये। वा०सं० का० २.३.२; का०श्रौ०सू० २.१.१९। देखें- पूर्व।
अनुष्टुप्‌ शारदी। वा०सं० १३.५७; तै०सं० ४.३.२.२; मै०सं० २.७.१९, १०४.१०; का०सं० १६.१९; श०ब्रा० ८.१.२.५
अनुष्टुब्‌ बृहत्यै। वै०सू० १.१८। देखें- नीचे अनुष्टुप्‌ पङ्क्त्‌त्यै के अन्तर्गत्‌।
अनुष्टुब्‌ का०सं० । गो०ब्रा० । वै०सू० । अनुष्टुम्‌) मित्रस्य (गो०ब्रा० । वै०सू० । मित्रस्य पत्नी) मा०सं० १.९.२, १३२.५; का०सं० ९.१०; गो०ब्रा०
२.२.९; वै०सू० १५.३
अनुष्टुभ ऐडम्‌ (वा०सं०का०। ऐलम्‌) वा०सं० १३.५७; वा०सं०का० १४.७.८; मै०सं० २.७.१.९, १०४.१०; का०सं० १६.१९; श०ब्रा० ८.१.२.५।
देखें- अनुष्टुभः स्वारम्‌।
अनुष्टुभं छन्द इन्द्रियम्‌। वा०सं० २८.२६⁵; तै०ब्रा० २.६.१७.२⁵। तुल०- अनुष्टुप्‌ छन्द।
अनुष्टुभं छन्दः प्रपद्ये (आश्व०श्रौ०सू०। अनुष्टुभं प्रपद्ये) मै०सं० ४.९.२, १२२.१३; आश्व०श्रौ०सू० १.४.९
अनुष्टुभम्‌ अनु चचूर्यमाणम्‌। ऋ०वे० १.१२४.९³; ऐ०आर० २.३.५.५
अनुष्टुभम्‌ अस्थ्ना प्रविशामि। का०सं० ३८.१४; आप०श्रौ०सू० १६.१९.१
अनुष्टुभं प्रपद्ये देखें- अनुष्टुभं छन्दः।
अनुष्टुभः स्वारम्‌। तै०सं० ४.३.२.२। देखें- अनुष्टुभ ऐडम्‌।
अनुष्टुभा छन्दसेन्द्रियम्‌। वा०सं० २८.३७४; तै०ब्रा० २.६.२०.२³
अनुष्टुभा सम्भृतं वीर्यं (का०सं० दुष्टरं) सहः तै०सं० ४.४.१२.३²; मै०सं० ३.१६.४², १८८.१२; का०सं० २२.१४²; आश्व०श्रौ०सू० ४.१२.२²
अनुष्टुभा सोम उक्थैर्‌ महस्वान्‌। ऋ०वे० १०.१३०.४³
अनुष्टुभे नमः। का०स०अ० ११.४
अनुष्टुम्‌ : देखें- अनुष्टुब्‌।
अनु स्टुवन्ति पूर्वथा। ऋ०वे० ८.३.८४, १५.६²; अ०वे० २०.६१.३², ९९.२४.सा०वे० २.२३२², ९२४४; वा०सं० ३३.९७४
अनुष्ठितं नु नर्यो अपौहत्‌। ऋ०वे० १०.६१.५²
अनुष्ठुया कृणुह्य अह्रयाण। ऋ०वे० ४.४.१४४; तै०सं० १.२.१४.६४; मै०सं० ४.११.५४, १७४.६; का०सं० ६.११४, १६.१; नि० ५.१५
अनुष्ठु विदुषे वशा। अ०वे० १२.४.४५²
अनु ष्याम रोदसी देवपुत्रे। ऋ०वे० १.१८५.४²

अनुष्वधम्‌ आ वह मादयस्व। ऋ०वे० २.३.११³, ३.६.९४; अ०वे० २०.१३.४४; वा०सं० १७.८८³; तै०आर० १०.१०.२³; महा०नारा०उप० ९.११³ अनुष्वधं पवते सोम इन्द्र ते। ऋ०वे० ९.७२.५²
अनुष्वापम्‌ अदेवयुः। ऋ०वे० ८.९७.३²
अनु सखा सयूथ्यः। वा०सं० ४.२०³, ६.९³; तै०सं० १.२.४.२³ का०सं० २.५³, ३.५³, १६.२१³; का०सं० २.५³, ३.५³, १६.२१³; मै०सं० १.२.४,
१३.६, १.२.१५, २४.१२, ४.१३.४³, २०३.९; ऐ०ब्रा० २.६.१२³; श०ब्रा० ३.२.४.२०³, ७.४.५; तै०ब्रा० ३.६.६.१³; आश्व०श्रौ०सू० ३.८.१³; सा० म०ब्रा० ७.२.९³
अनु सप्त राजानो य उताभिषिक्ताः। तै०ब्रा० २.७.८.२४। देखें- सप्त राजानो य।
अनु सुवानास इन्दवः। ऋ०वे० ८.६.३८³
अनु सूतुं सवितवे। अ०वे० ६.१७.१४- ४४
अनु सूर्य उषसो अनु रश्मीन्‌। अ०वे० ७.८२.४³, १८.१.२७³। देखें- अनु सूर्यस्य।
अनु सूर्यम्‌ उदयताम्‌। अ०वे० १.२२.१¹। प्रतीकः अनु सूर्यम्‌। कौ०सू० २६.१४। तुल०- उदयन्न्‌ अद्य मित्रा०।
अनु सूर्यस्य पुरुत्रा च रश्मीन्‌। वा०सं० ११.१७³; तै०सं० ४.१.२.२³; मै०सं० १.८.९³, १२८.१२; का०सं० १६.२³, १९.३; श०ब्रा० ६.३.३.६; तै०ब्रा०
१.२.१.२३³। देखें- अनु सूर्य।
अनु सोमो अन्व्‌ अग्निर्‌ (ऐ०आर०। अनु वाग्‌ देव्य्‌) आवीत्‌। का० सं० ३७.९²; तै०ब्रा० २.७.८.२²; ऐ०आर० ५.१.१.११²
अनु सोमो वशे त्वा। अ०वे० १०.१०.७²
अनु स्तोमं मुदीमहि (पञ्च०ब्रा०। मदेमहि)। ऋ०वे० ८.१.१४४; अ०वे० २०.११६.२४; पञ्च०ब्रा० ९.१०.१४
अनुस्पष्टो भवत्य्‌ एषो अस्य। ऋ०वे० १०.१६०.४¹; अ०वे० २०.९६.४¹
अनु स्पर्शे धृषता शोशुचानः। ऋ०वे० ४.४.२²; वा०सं० १३.१०²; तै०सं० १.२.१४.१²; मै०सं० २.७.१५², ९७.९; का०सं० १६.१५²
अनुस्फुरं शरम्‌ अर्चन्त्य्‌ ऋभुम्‌। अ०वे० १.२.३²
अनु स्वजां महिषश्‌ चक्षत व्राम्‌। ऋ०वे० १.१२१.२³
अनु स्वधां ववक्षिथ। ऋ०वे० ८.८८.५४। देखें- अति विश्वं।
अनु स्वधां गभस्त्योः। ऋ०वे० १.८८.६४
अनु स्वधा चिकितां (का०सं० । १ किते) सोमो अग्निः। अ०वे० ६.५३.१³; का०सं० ३७.९³; तै०ब्रा० २.७.८.२³, १६.२³
अनु स्वधाम्‌ अक्षरन्न्‌ आपो अस्य। ऋ०वे० १.३३.११¹; मै०सं० ४.१४.१२¹, २३५.७; तै०ब्रा० २.८.३.४¹
अनु स्वधाम्‌ आयुधैर्‌ यछमानाः। ऋ०वे० ७.५६.१३४; मै०सं० ४.१४.१८४, २४७.११; तै०ब्रा० २.८.५.६४
अनु स्वधामिता दस्मम्‌ ईयते। ऋ०वे० ५.३४.१²
अनु स्वधाम्‌ ऋभवो जग्मुर्‌ एताम्‌। ऋ०वे० ४.३३.६²
अनु स्वधा यम्‌ उप्यते। ऋ०वे० १.१७६.२³
अनु स्वधावरी सहः। ऋ०वे० ७.३१.७²
अनु स्वधाव्ने क्षितयो नमन्त। ऋ०वे० ५.३२.१०४
अनु स्वधा स्वधा। आश्व०श्रौ०सू० २.१९.१८
अनु स्वं धाम जरितुर्‌ ववक्ष। ऋ०वे० ३.७.६४
अनु स्वं भानुं श्रथयन्ते अर्णवैः। ऋ०वे० ५.५९.१४
अनुहवं परिहवम्‌। अ०वे० १९.८.४¹; आ०म०पा० १.१३.५¹ (आप०गृ०सू० ३.९.२); नक्ष० २६.४¹
अनुहाय तपसा मन्युना च। अ०वे० ६.१८.९³
अनु हि त्वा सुतं सोम मदामसि। ऋ०वे० ९.११०.२¹; सा०वे० १.४३२¹, २.७१६¹; ऐ०ब्रा० ८.११.२¹। प्रतीकः अनु हि त्वा सुतं सोम। सा०वि०ब्रा०
१.६.९
अनुहूतः पुनर्‌ एहि। अ०वे० ५.३०.७¹
अनुहूतं परिहूतम्‌। आ०म०पा० १.१३.६¹ आप०गृ०सू० ३.९.२।
अनूकाद्‌ अर्षणीर्‌ उष्णिहाभ्यः। अ०वे० ९.८.२१³। तुल०- ग्रीवाभ्यास्‌ त।
अनूकाशेन बाह्वयम्‌। वा०सं० ५२.२। देखें- नीचे अनुकाशेन।
अनूचीना जीविता मानुषेभ्यः। ऋ०वे० ४.५४.२४; वा०सं० ३३.५४४
अनूञ्ञयत्व्‌ अयं यजमानः। का०श्रौ०सू० ३.५.२२. एक ऊहः देखें- अग्नीषोमयोर्‌ (और इन्द्राग्न्योर्‌) उञ्ञितिम्‌ अनूञ्ञयत्व्‌।
अनूधा यदि जीजनद्‌ (सा०वे०। यद्‌ अजीजनद्‌) अधा च नु (सा०वे०। अधाचिद्‌ आ)। ऋ०वे० १०.११५.१³; सा०वे० १.६४³
अनूनः पूर्णो जायताम्‌। आ०म०पा० १.१३.१³; हिर०गृ०सू० १.२५.१³
अनूनं दर्श मा कृधि। अ०वे० ७.८१.३³
अनूनम्‌ अग्निं जुह्वा वचस्या। ऋ०वे० २.१०.६³

अनूनम्‌ अग्निं पित्रोर्‌ उपस्थे। ऋ०वे० १.१४६.१²
अनूनम्‌ अग्निं पुरुधां सुश्चचन्द्रम्‌। ऋ०वे० ४.२.१९³
अनूनम्‌ पात्रं निहितं न एतत्‌। अ०वे० १२.३.४८³
अनूनवर्चा उद्‌ इयर्षि भानुना। ऋ०वे० १०.१४०.२²; सा०वे० २.११६७²; वा०सं० १२.१०७²; तै०सं० ४.२.७.३²; मै०सं० २.७.१४², ९५.१४; का०सं०
१६.१४²; श०ब्रा० ७.३.१.३०
अनूना यस्य दक्षिणा पीपाय। ऋ०वे० ७.२७.४³
अनूनाय स्वाहा। कौ०सू० १२२.२
अनूनेन बृहता वक्षथेन। ऋ०वे० ४.५.१³
अनूनोद्‌ अत्र हस्तयतो अद्रिः। ऋ०वे० ५.४५.७¹
अनुनो नाम वा असि। अ०वे० ७.८१.३²
अनूपे गोमान्‌ गोभिर्‌ अक्षाः। ऋ०वे० ९.१०७.९¹; सा०वे० २.३४८¹; नि० ५.३
अनुराधा नक्षत्रम्‌। तै०सं० ४.४.१०.२; मै०सं० २.१३.२०, १६६.३; का०सं० ३९.१३
अनुराधान्‌ हविषा वर्धयन्तः। .तै०ब्रा० ३.१.२.१³
अनुराधास इति यद्‌ वदन्ति। तै०ब्रा० ३.१.२.१²
अनुरोहेणानूरोहायानूरोहं जिन्व। मै०सं० २.८.८, ११३.१। देखें- अनुरोहं।
अनूरोहो सि। का०सं० १७.७, ३७.१७। देखें- नीचे अनुरोहो।
अनूर्ध्वज्ञुर्‌ व्यूल्हजानुः। शा०गृ०सू० १.१०.८¹
अनूर्ध्वभासः सदम्‌ इत्‌ तुतुर्यात्‌। ऋ०वे० ५.७७.४४
अनूर्मिं वाजिनं यमम्‌। ऋ०वे० ८.२४.२२²; अ०वे० २०.६६.१²
अनुवृतानुवृते ऽनुवृज्‌ जिन्व। मै०सं० २.८.८, ११२.१५। देखें- अनुवृतं और अनुवृते।
अनूवृते इत्यादि और ’अनूवृद्‌‘ इत्यादि। देखें- अनु०।
अनूषत प्र दावने। ऋ०वे० ४.३२.९²
अनूषत प्रशस्तये। ऋ०वे० ८.१२.१५²
अनूहिरे सोमपीथं वसिष्ठाः। ऋ०वे० १०.१५.८²;वा० सं० १८.३.४६²; वा०सं० १९.५१²
अनृक्षरा ऋजवः सन्तु पन्थाः (अ०वे० । पन्थानः)ऋ०वे० १०.८५.२३¹; अ०वे० १४.१.३४¹; आ०म०पा० १.१.२¹ आप०गृ०सू० २.४.२। प्रतीकः,
अनृक्षराः। शा०गृ०सू० १.६.१; कौ०सू० ७५.१२, ७७.३। तुल०- बृ०दे० ७.१३१।
अनृक्षरा निवेशनी। ऋ०वे० १.२२.१५²; अ०वे० १८.२.१९²; वा०सं० ३५.२१², ३६.१३²; मै०सं० ४.१२.२², १८०.१६; का०सं० ३८.१३²; तै०आर०
१०.१.१०²; आप०श्रौ०सू० १६.१७.१७²; सा०म०ब्रा० २.२.७²; हिर० गृ०सू० २.१७.८²; आ०म०पा० २.१५.२², १८.८²; नि० ९.३२²
अनृक्षरो वरुण साधुर अस्ति। ऋ०वे० २.२७.६²
अनृणा अस्मिन्न्‌ अनृणाः परस्मिन्‌। अ०वे० ६.११७.३¹; तै०ब्रा० ३.७.९.८¹; तै०आर० २.१५.१¹; आप०श्रौ०सू० १३.२२.५¹; मा० श्रौ०सू०
२.५.५.२२¹
अनृतं किं चोदिमा। अ०वे० १०.५.२२²
अनृतम्‌ आह पूरुषः। अ०वे० १९.४४.८²
अनृतत्‌ सत्यम्‌ उपैमि। तै०ब्रा० १.२.१.१५; आप०श्रौ०सू० ५.८.१। देखें- इदम्‌ अहम्‌ अनृतात्‌।
अनेकवत्‌ तम्‌ ऊतये। का०सं० २१.१३¹
अनेजद्‌ एकं मनसो जवीयः। वा०सं० ४०.४¹; ईश० उपा० ४¹; गो०ताप० उपा० १¹
अनेद्यः श्रव (मै०सं०। श्रवा) एषो दधानाः। ऋ०वे० १.१६५.१२²; मै०सं० ४.११.३², १६९.१४; का०सं० ९.१८²
अनेद्या अनवद्या अरिष्टाः। ऋ०वे० ६.१९.४४
अनेन च त्वा प्रीणाम्य्‌ अनेन च। श०ब्रा० ९.३.२.५
अनेन च त्वाभिषिञ्चाम्य्‌ अनेन च। श०ब्रा० ९.३.२.५
अनेन त इमं निष्क्रीणामि। श०ब्रा० ५.१.५.२८; का०श्रौ०सू० १४.४.१६
अनेन तपसा स्वस्ति सम्वत्‌सरस्योदृचं समश्नवै। श०ब्रा० १३.४.१.९
अनेन तरितव्यम्‌। आप०गृ०सू० १.१२.६
अनेन दत्ता सुदुधा वयोधाः। अ०वे० १८.४.५०²
अनेन मा त्रिवृता पारयन्तु। अ०वे० ५.२८.२४
अनेन विश्वा ससहे। अ०वे० १.१६.३³

अनेनसम्‌ एनसा सोऽभिशस्तात्‌। ऐ०ब्रा० ५.३०.११¹
अनेन हविषा पुनः। तै०ब्रा० २.५.३.१४; आश्व०श्रौ०सू० २.१०.१६४
अनेन हविषाहम्‌। अ०वे ३.१९.२४, ६.६५.२४
अनेनाजयत्‌ प्रदिशश्‌ चतस्रः। अ०वे० ८.५.३४
अनेनाजयद्‌ द्यावापृथिवी उभे इमे। अ०वे० ८.५.३४
अनेनायम्‌ अश्वेन मेध्येन राजेष्ट्‌वा विजयताम्‌ अब्रह्मण्य्‌ उब्जितायाः (उब्जिता याः पढें?) शा०श्रौ०सू० १६.१८.११। देखें- अगला।
अनेनाश्वेन मेध्येनेष्ट्‌वायं राजाप्रतिधृष्योऽस्तु। तै०ब्रा० ३.८.५.२; आप०श्रौ०सू० २०.४.२.;…… राजा वृत्रं वध्यात्‌। तै०ब्रा० ३.८.५.१; आप०श्रौ०सू०
२०.४.१; राजा सर्वम्‌ आयुर्‌ एतु। तै०ब्रा० ३.८.५.४; आप०श्रौ०सू० २०.४.४; राजास्यै विशो बहुग्वै बह्वश्वायै बह्वजाविकायै बहुव्रीहियवायै बहुमाषतिलायै बहुहिरण्यायै बहुहस्तिकायै बहुदासपुरुषायै रयिमत्यै पुष्टिमत्यै बहुरायस्पोषायै राजास्तु। तै०ब्रा० ३.८.५.२; आप०श्रौ०सू० २०.४.३। देखें- पूर्व।
अनेनाः शूर मन्यसे। ऋ०वे० १.१२९.५³
अनेनासुरान्‌ पराभावयन्‌ मनीषी। अ०वे० ८.५.३²
अनेनेन्द्राय पशवो चिकित्सन्‌। तै०ब्रा० ३.७.६.१२². आप०श्रौ०सू० ४.८.३²
अनेनेन्द्रो मणिना वृत्रम्‌ अहन्‌। अ०वे० ८.५.३¹
अनेनो वो मरुतो यामो अस्तु। ऋ०वे० ६.६६.७¹
अनेशन्न्‌ अस्य या इषवः (तै०सं० । का०सं० । नील० उप०। अस्येषवः) वा०सं० १६.१०³; तै०सं० ४.५.१.४³; मै०सं० २.९.२³, १२२.४; का०सं०
१७.११³; नील० उप० १५³
अनेहसं वो हवमानम्‌ ऊतये। ऋ०वे० ८.५०.४¹
अनेहसं प्रतरणं विवक्षणम्‌। ऋ०वे० ८.४९ (भाग १) ४³
अनेहस (मै०सं०। अनेहसः) स्तुभ इन्द्रो दुवस्यति। ऋ०वे० ३.५१.३²; मै०सं० ४.१२.३², १८४.१
अनेहसस्‌ ते हरिवो अभिष्टौ। ऋ०वे० १०.६१.२२४
अनेहसस्‌ त्वोतयः। ऋ०वे० ५.६५.५³। देखें- अगला किन्तु- एक छो़डकर।
अनेहसः स्तुभ इत्यादि। देखें- ’अनेहस‘ इत्यादि।
अनेहसो व ऊतयः। ऋ०वे० ८.४७.१⁵-१८⁵। देखें- पूर्व का एक छो़डकर।
अनेहो दात्रम्‌ अदितेर्‌ अनर्वम्‌। ऋ०वे० १.१८५.३¹
अनेहो न उरूव्रजे। ऋ०वे० ८.६७.१२¹. आश्व०श्रौ०सू० ३.८.१
अनेहो मित्रार्यमन्‌। ऋ०वे० ८.१८.२१¹
अनो मनस्मयं सूर्या। ऋ०वे० १०.८५.१२³; अ०वे० १४.१.१२¹
अन्तः कृणुष्व मां हृदि। अ०वे० ७.३६.१³
अन्तः कृष्णान्‌ अरुषैर्‌ धामभिर्‌ गात्‌। ऋ०वे० ३.३१.२१²
अन्तःकोशम्‌ इव जामयः। अ०वे० १.१४.४³
अन्तः पतत्‌ पतत्र्य्‌ अस्य पर्णम्‌। ऋ०वे० ४.२७.४³
अन्तः पवित्र आहितः। ऋ०वे० ९.१२.५²; सा०वे० २.५५०²
अन्तः पवित्र उपरि श्रीणानः। ऋ०वे० ८.१०१.९³; वा०सं० ३३.८५³
अन्तः पश्यन्ति रश्मिभिः। ऋ०वे० १.१३२. ३³
अन्तः पश्यन्ति वृजिनोत साधु। ऋ०वे० २.२७.३³
अन्तः पश्यन्‌ वृजनेमावराणि। ऋ०वे० ९.९६.७³; सा०वे० २.२९५³
अन्तः पात्रे रेरिहतीम्‌। अ०वे० ११.९.१५³
अन्तः पुत्रश्‌ चरति दक्षिणायाः। ऋ०वे० ३.५८.१²
अन्तः प्रविष्टं कर्तारम्‌ एतम्‌। तै०आर० ३.११.२¹ ३¹, ५¹
अन्तः प्रविष्टः शास्ता जनानाम्‌। तै०आर० ३.११.१¹, २¹
अन्तं विन्दामि सत्रा। ऋ०वे० ८.४६.११²
अन्तकाय गोघातम्‌। वा०सं० ३०.१८। देखें- ’निर्त्र????7त्यै‘ इत्यादि।
अन्तकाय त्वा परि ददामि (आ०म०पा०। ददाम्य्‌ असौ) आ०म०पा० २.३.२० (आप०गृ०सू० ४.११.३); हिर०गृ०सू० १.६.५
अन्तकाय मृत्यवे नमः। अ०वे० ८.१.१¹। प्रतीकः अन्तकाय मृत्यवे। कौ०सू० ५५.१७, ५८.३.११
अन्तकाय श्वनिनम्‌। वा०सं० ३०.७; तै०ब्रा० ३.४.१.३
अन्तकाय स्वाहा। वा० सं० ३०.१३
अन्तकोऽसि मृत्युर्‌ असि। अ०वे० ६.४६.२, १६.५.१-६
अन्तर उत्तरवेद्याः। वा०सं० १९.१६³
अन्तरः पूर्वो अस्मिन्‌ निषद्य। का०ब्रा० २६.६; शा०श्रौ०सू० १.१५.१७²; का०श्रौ०सू० २.२.२३²; आप०श्रौ०सू० ३.१३.१²
अन्तर अग्ने रुचा त्वम्‌। वा०सं० १२.१६¹; तै० सं० ४.१.९.३¹, २.१.५¹; मै०सं० २.७.८¹, ८६.१; का०सं० १६.८¹; श०ब्रा० ६.७.३.१५
अन्तर्‌ अन्यं पितामहाद्‌ दधे। आ०म०पा० २.१९.४४; हिर०गृ०सू० २.१०.७४
अन्तर अन्यं पितुर्‌ दधे। आ०म०पा० २.१९.२४; हिर०गृ०सू० २.१०.७४। देखें- अन्यम्‌ अन्तः।
अन्तर्‌ अन्यं प्रपितामहाद्‌ दधे। आ०म०पा० २.१९.६४; हिर०गृ०सू० २.१०.७४
अन्तरं मृत्योर्‌ अमृतम्‌। श०ब्रा० मा० १०.५.२.४¹
अन्तर्‌ अर्णवे रजसि प्रविष्टाम्‌। अ०वे० १२.१.६०²। देखें- नीचे अन्तर्‌ महत्य्‌।
अन्तर्‌ अस्मिन्न्‌ इमे लोकाः। तै०ब्रा० २.८.८९¹
अन्तर्‌ अस्यां शिवतमः। वा०सं० १२.३९४; तै०सं० ४.२.३.३४; मै०सं० २.७.१०४, ८८.१३; का०सं० १६.१०४
अन्तर्‌ अस्यां शुक्र ज्योतिर्‌ वि भाहि। वा० सं० १२.१५४.तै०सं० ४.१.९.३४, २.१.५४; मै०सं० २.७.८४, ८५.१८; का०सं० १६.८४
अन्तर्‌ अस्यां चरति प्रविष्टा। तै०सं० ४.३.११.१²; शा०गृ०सू० ३.१२.३²; आ०म०पा० २.२०.३०²। देखें- आस्व्‌ इतरासु और साप्स्व्‌ अन्तश्‌।
अन्तर्‌ अहं त्वया द्वेषो अन्तर्‌ अरातीर्‌ दधे महता पर्वतेन (का०सं० द्वेषम्‌ अन्तर्‌ अरातीर्‌ दधे) मै०सं० १.२.१, १०.५, ३.६.३, ६२.११; का०सं०
२.१, २३.१
अन्तराग्नी पशवः। तै०ब्रा० ३.७.४.४¹;आप०श्रौ०सू० ४.१.९¹
अन्तरात्मा मे शुध्यन्ताम्‌। तै०आर०आ० १०.६६
अन्तरा दम्पती शये। ऋ०वे० १०.१६२.४²; अ०वे० २०.९६.१४; मा०गृ०सू० २.१८.२²
अन्तरादित्ये मनसा चरन्तम्‌। तै०आर० ३.११.६²
अन्तरा द्यां च पृथिवी च यद्‌ व्यचः। अ०वे० ९.३.१५¹। प्रतीकः अन्तरा द्यां च पृथिवीं च। कौ०सू० ६६.२८
अन्तरा द्यावापृथिवी (वा०सं०। श०ब्रा०। ०वी इमे) वा०सं० १३.२५², १४.६²; तै०सं० ४.४.११.२² (द्वितीयांश); मै०सं० २.८.१२² (द्वितीयांश),
११६.६१४; का०सं० १७.१०² (द्वितीयांश); श०ब्रा० ८.७.१.६²; तै०ब्रा० १.२.१.१८²
अन्तरा द्यावापृथिवी अपः सुवः। तै०ब्रा० २.७.१७.३²; आ०म०पा० २.१.८४; हिर०गृ०सू० २.६.१२४। देखें- अन्तरा द्यावापृथिव्योर्‌।
अन्तरा द्यावापृथिवी इमे देखें- अन्तरा द्यावापृथिवी।
अन्तरा द्यावापृथिवी विचृत्ताः। शा०श्रौ०सू० १.६.३²। तुल०- त्रेधा तिष्ठन्ति विषिता।
अन्तरा द्यावापृथिवी वियन्ति। तै०सं० ३.५.४.२², ५.७.२.३.२; सा०म०ब्रा० २.१.१०²; पञ्च०ब्रा० ३.१.२²; बौ०ध०सू० २.५.११.११²। देखें- अगले
दो।
अन्तरा द्यावापृथिवी वियन्ति (मा०श्रौ०सू०१) पन्थानः। का०सं० १३.१५²; मा०श्रौ०सू० १.६.४.२१²। देखें- पूर्व तथा अगला।
अन्तरा द्यावापृथिवी सञ्चरन्ति। अ०वे० ३.१५.२², ६.५५.१²। देखें- पूर्व दो।
अन्तरा द्यावापृथिव्योर्‌ अपस्युः मै०ग० १.२१.१०४ देखें- अन्तरा द्यावापृथिवी अपः।
अन्तरा पूर्वम्‌ अपरं च केतुम्‌। ऋ०वे० १०.१३९.२४; वा०सं० १७.५९४; तै०सं० ४.६.३.४४; मै०सं० २.१०.५४, १३७.१३; का०सं० १८.३४; श०ब्रा०
९.२.३.१७; तै०ब्रा० १.४.२.३४; आप०श्रौ०सू० १९.३.५४
अन्तरा मित्रावरुणा चरन्ती। वा०सं० २९.६¹; तै०सं० ५.१.११.२¹; मै०सं० ३.१६.२¹, १८४.८; का०सं० अ० ६.२¹
अन्तरावर्त मानाभ्याम्‌। मा० श्रौ०सू० ११.१.१³
अन्तरासक्थ्याकपृत्‌ ऋ०वे० १०.८६.१६², १७४; अ०वे० २०.१२६.१६², १७४
अन्तरिक्ष आसाम्‌। अ०वे० १.३२.२¹
अन्तरिक्ष उत वा पृथिव्याम्‌। अ०वे० ४.८.५²। देखें- या अन्तरिक्ष उत और या अन्तरिक्ष्या।
अन्तरिक्षं (तै०ब्रा० । अन्तरिक्षं मे) यछ। वा०सं० १४.१२; तै०सं० ४.३.६.१, ५.७.६.२; मै०सं० २.७.१५, ९८.८, २.८.१४, ११८.१; का०सं० ४०.३;
श०ब्रा० ८.३.१.९; तै०ब्रा० ३.१०.४.३ (द्वितीयांश)।
अन्तरिक्षं योनिः। मै०सं० २.१३.२, १५३.७
अन्तरिक्षं रक्षतु देवहेत्याः। अ०वे० ८.१.१२⁵
अन्तरिक्षं वशा धाता गर्भो रुद्रो जरायु वायुर्‌ वत्सो घर्मः पीयूषः। का०सं० ३९.८; आप०श्रौ०सू० १६.३२.४। देखें- अन्तरिक्षम्‌ असि जन्मना वशा।
अन्तरिक्षं विपप्रथे (तै०ब्रा० । विपप्रथेऽपः) तै०ब्रा० २.४.६.९²; आश्व०श्रौ०सू० २.१०.२१²
अन्तरिक्षं विश्वरूप आविवेश। तै०ब्रा० २.८.८.९²
अन्तरिक्षं विष्णुरः देखें- अन्तरिक्षे विष्णुर्‌।
अन्तरिक्षं वृतं तद्‌ वायुना वृतं तेन वृतेन वर्त्तेण यस्माद्‌ भयाद्‌ बिभेमि तद्‌ वारये स्वाहा। आप०गृ०सू० ३.११.१
अन्तरिक्षं व्यचो हितम्‌। अ०वे० १०.२.२४४, २५४
अन्तरिक्षं शान्तं तद्‌ वायुना शान्तं तन्‌ मे शान्तं शुचं शमयतु। तै०आर० ४.४२.५
अन्तरिक्षं शान्तिः। अ०वे० १९.९.१४; वा०सं० ३६.१७; वा०सं० का० ३५.५८; मै०सं० ४.९.२७, १३८.१२; तै०आर० ४.४२.५। तुल०- अन्तरिक्षं
छन्दः।
अन्तरिक्षं शिवं तुभ्यम्‌। वा० सं० ३५.९³; श०ब्रा० १३.८.३.५³
अन्तरिक्षं सममं तस्य वायुर्‌ उपद्रष्टा दत्तस्याप्रमादाय। हिर० गृ०सू० २.११.४
अन्तरिक्षं समित्‌। मै०सं० ४.९.२३,२५, १३७.१.१६; तै०आर० ४.४१.१.५
अन्तरिक्षं सिषासतीः। अ०वे० २०.४९.१²
अन्तरिक्षं स्कभान। का०सं० २.९। देखें- अन्तरिक्षं दृहँ।
अन्तरिक्षं स्वर आ पप्रुर्‌ ऊतये। ऋ०वे० १०.६६.९³
अन्तरिक्षं स्वर्‌ मम। कौ०सू० १३३.३²
अन्तरिक्षं स्वस्तये। आश्व०श्रौ०सू० २.१०.२१²
अन्तरिक्षं हरामि। श०ब्रा० १.२.४.१४
अन्तरिक्षं गछ स्वाहा (तै०आर०। १ क्षं गछ)। वा०सं० ६.२१; तै०सं० १.३.११.१, ६.४.१.२; मै०सं० १.२.१८, २७.११, ३.१०.७, १३८.१२; का०सं०
३.८; शा०ब्रा० ३.८.४.१२; तै०आर० ४.९.३, ५.८.३, ६.९.२ (द्वितीयांश)।
अन्तरिक्षं गर्भः। अ०वे० ९.१.२१
अन्तरिक्षचरं च यत्‌। तै०ब्रा० ३.१२.७.५²
अन्तरिक्षं च केवलम्‌। तै०ब्रा० ३.१२.७.१¹।
अन्तरिक्षं चतुर्होता स विष्ठाः। तै०आर० ३.७.२
अन्तरिक्षं च म (मै०सं०। मा) इन्द्रश्‌ च मे। वा०सं० १८.१८; तै०सं० ४.७.६.२; मै०सं० २.११.५, १४२.१७; का०सं० १८.१०
अन्तरिक्षं च मे व्याचः। अ०वे० १२.१.५३²
अन्तरिक्षं च वि बाधसे (तै०सं० बाधताम्‌ मै०सं० बाधस्व) वा०सं० १४.११४; तै०सं० ४.३.६.१४; मै०सं० २.८.३४, १०८.७, का०सं० १७.३४;
श०ब्रा० ८.३.१.८
अन्तरिक्षं छन्दः। वा०सं० १४.१९; तै०सं० ४.३.७.१; मै०सं० २.८.३, १०८.१४; का०सं० १७.३; श०ब्रा० ८.३.३.६। तुल०- अन्तरिक्षं शान्तिः।
अन्तरिक्षं जालम्‌ आसीत्‌। अ०वे० ८.८.५¹
अन्तरिक्षं जिन्व। तै०सं० ४.४.१.१; का०सं० १७.७, ३७.१७; पञ्च०ब्रा० १.९.४; वै०सू० २०.१३
अन्तरिक्षं ज्योतिः। वा०सं० का० ६.५.२; मै०सं० १.२.१४, २४.७, ३.९.४, १२०.२। देखें- अन्तरिक्षम्‌ अर्चिः और स्वर्‌ ज्योतिः।
(ओं)अन्तरिक्षं तर्पयामि। बौ०ध०सू० २.५.९.१२। तुल०- अन्तरिक्षं तृप्यतु।
अन्तरिक्षं तृतीयं पितॄन्‌ (शा०श्रौ०सू० ०क्षं पितॄंस्‌ तृतीयं) यज्ञोऽगात्‌ ततो मा द्रविणम्‌ आष्ट (शा० श्रौ०सू० अष्टु) ऐ०ब्रा० ७.५.३; शा०श्रौ०सू०
३.२०.४। देखें- अन्तरिक्षं मनुष्यान्‌ और मनुष्यान्‌ अन्तरिक्षम्‌।
अन्तरिक्षं (तृप्यतु) आप०गृ०सू० ३.४.१; शा०गृ०सू० ४.९.२। देखें- अन्तरिक्षं तर्पयामि।
अन्तरिक्षं त्वा दीक्षमाणम्‌ अनुदीक्षताम्‌। तै०ब्रा० ३.७.७.७; आप०श्रौ०सू० १०.११.१
अन्तरिक्षं दर्विर्‌ अक्षितापरिमितानुपदस्ता सा यथान्तरिक्षं दर्विर्‌ अक्षितापरिमितानुपदस्तैवा तता महस्येयं दर्विर्‌ अक्षितापरिमितानुपदस्ता। कौ०सू०
८८.९। प्रतीकः अन्तरिक्षं दर्विर्‌ अक्षिता। वि०स्मृ० ७३.१८। तुल०- यथा वायुर्‌ अक्षितो।
अन्तरिक्षं दिवं भूमिम्‌। अ०वे० १०.९.१०¹
अन्तरिक्षं दिव्यात्‌ पात्व्‌ अस्मान्‌। ऋ०वे० ७.१०४.२३४, १०.५३.५४; अ०वे० ८.४.२३४
अन्तरिक्षं दीक्षा तया वायुर्‌ दीक्षया दीक्षितः। तै०ब्रा० ३.७.७.५; आप०श्रौ०सू० १०.११.१
अन्तरिक्षं दृहँ वा०सं० १.१८, ५.१३, १४.१२; तै०सं० १.१.७.१, २.१२.३, ४.३.६.१; मै०सं० १.१.८, ४.१०, १.२.८, १८.८., २.७.१५, ९८.८, २.८.१४,
११८.१, ३.८.५, १०१.९, ४.१.८, १०.२; का०सं० १.७, ३१.६, ४०.३ (इत्यादि); जैमि०ब्रा० १.३९; श०ब्रा० १.२.१.१०, ३.५.२.१४, ८.३.१.९; तै०ब्रा० ३.२.७.२; मा०श्रौ०सू० १.२.३.४। देखें- अन्तरिक्षं स्कभान।
अन्तरिक्षं धेनुस्‌ तस्या वायुर्‌ वत्सः। अ०वे० ४.३९.४
अन्तरिक्षप्रं उरोर्‌ वरीयान्‌। तै० आर० ४.७.५³
अन्तरिक्षप्रां रजसो विमानीम्‌। ऋ०वे० १०.९५.१७¹
अन्तरिक्षप्रां तविषीभिर्‌ आवृतम्‌। ऋ०वे० १.५१.२²
अन्तरिक्षप्रा भुवनेष्व्‌ अर्पितः। ऋ०वे० ९.८६.१४²
अन्तरिक्षप्रा वहमानो अश्वैः। ऋ०वे० ७.४५.१²; मै०सं० ४.१४.६², २२३.१३; का०सं० ७.१९²; तै०ब्रा० २.८.६.१²
अन्तरिक्षप्रुद्‌भिर्‌ अपोदकाभिः। ऋ०वे० १.११६.३४; तै०आर० १.१०.२४
अन्तरिक्षम्‌ देखें- अन्तरिक्षं तृप्यतु
अन्तरिक्षम्‌ अथो दिशाः। अ०वे० ११.६.६²
अन्तरिक्षम्‌ अथो स्वाः (तै०आ० सुवः)। ऋ०वे० १०.१९०.३४; तै०आ० १०.१.२४, १४४; महा०उ०.१.९४, ५.७४
अन्तरिक्षम्‌ अधि द्यौर्‌ ब्रह्मणाविष्टं रुद्र रक्षितारो वायुर्‌ अधि वियत्तो अस्याम्‌। का०सं० ४०.३
अन्तरिक्षम्‌ अनु विक्रमस्व। वा०सं० १२.५; तै०सं० ४.२.१.१; मै०सं० २.७.८, ८५.५; का०सं० १६.८; श०ब्रा० ६.७.२.१४
अन्तरिक्षम्‌ अनु वि क्रमेऽहम्‌। अ०वे० १०.५.२६
अन्तरिक्षम्‌ अर्चिः। का०सं० ३.३, २६.६; आप०श्रौ०सू० ७.२७.४। देखें- नीचे अन्तरिक्षं ज्योतिः।
अन्तरिक्षम्‌ असि। वा०सं० ११.५८; तै०सं० ४.१.५.३, ४.६.२; मै०सं० २.७.६, ८०.१६, २.१३.१८, १६४.१७; का०सं० १६.५, ३९.९; श०ब्रा० ६.५.२.४;
आप०श्रौ०सू० १७.२.९
अन्तरिक्षम्‌ असि जन्मना वशा सा वायुं गर्भम्‌ अधत्थाः सा मया सम्भव। मै०सं० २.१३.१५, १६३.१६। देखें- अन्तरिक्षं वशा।
अन्तरिक्षम्‌ असि जन्मनोपभृन्‌ नाम प्रिया देवानां प्रियेण नाम्ना। मै०सं० १.१.१२, ७.१८। प्रतीकः अन्तरिक्षम्‌ असि जन्मना। मा० श्रौ०सू० १.२.६.१६।
देखें- उपभृद्‌ (असि घृताची), उपभृद्‌ एहि और घृताच्य्‌ अस्य उपभृन्‌।
अन्तरिक्षम्‌ असुम्‌। मै०सं० ४.१३.४, २०३.११; का०सं० १६.२१; ऐ०ब्रा० २.६.१३; तै०ब्रा० ३.६.६.२; आश्व०श्रौ०सू० ३.३.१; शा०श्रौ०सू० ५.१७.३
अन्तरिक्षम्‌ अस्य्‌ अग्नौ श्रितं, वायोःप्रतिष्ठा, त्वयीदम्‌ अन्तः, विश्वं यक्षं विश्वं भूतं विश्वं सुभूतम्‌, विश्वस्य भर्त विश्वस्य जनयितृ। तै०ब्रा० ३.११.१.८ अन्तरिक्षम्‌ आक्रमिषम्‌। तै०सं० ५.६.८.१; मा०श्रौ०सू० ६.२.१
अन्तरिक्षम्‌ आग्नीध्रे। का०सं० ३४.१४
अन्तरिक्षम्‌ आत्मा। तै०आर० ३.४.१; शा०श्रौ०सू० १०.१७.४
अन्तरिक्षम्‌ आपृण। का०सं० ३९.१
अन्तरिक्षम्‌ इदं महत्‌ । अ०वे० ३.२९.८²
अन्तरिक्षम्‌ इवानाप्यं घौर्‌ इवानाधृष्टो भूयासम्‌। ऐ०आ० ५.१.१.१६
अन्तरिक्षम्‌ उतोदरम्‌। अ०वे० १०.७.३२²
अन्तरिक्षम्‌ उद्धिः। अ०वे० ८.८.२२
अन्तरिक्षम्‌ उपब्रुवे। तै०ब्रा० २.४.६.८²; आप०श्रौ०सू० २.१०.२१²
अन्तरिक्षम्‌ उपभृद्‌ आ क्रमस्व। अ०वे० १८.४.६²
अन्तरिक्षम्‌ उपसदि। का०सं० ३४.१४ (द्वितीयांश)।
अन्तरिक्षं पर्य्‌ एको बभूव। अ०वे० १०.८.३६²; जैमि० उप०ब्रा० १.३४.७², ९
अन्तरिक्षं पवित्रेण। तै०आर० ३.८.२
अन्तरिक्षं पितॄंस्‌। देखें- अन्तरिक्षं तृतीयं।
अन्तरिक्षं पृण। का०सं० २५.१०
अन्तरिक्षं पुरीतता (तै०सं० । पुरितता; का०सं० । पुलितताः; मै०सं०। पुलीतता) वा०सं० २५.८; वा० सं० का० २७,११; तै०सं० ५.७.१६.१; मै०सं०
३.१५.७, १७९.१२; का०सं० अ० १३.६
अन्तरिक्षं (वा०सं०। आन्त०) पृथिवीम्‌ अदृंहीत्‌। वा०सं० २८.२०⁵; तै०ब्रा० २.६.१०.६⁵
अन्तरिक्षं म उर्व अन्तरं बृहद्‌ अग्नयः पर्वताश्‌ च यया वातः स्वस्त्या स्वस्ति मां तया स्वस्त्या स्वस्ति मानसानि। तै०आर० ४.४२.२
अन्तरिक्षं मध्यं दिशः। अ०वे० ९.५.२०³
अन्तरिक्षं मध्येन (तै०सं० । मध्येन मा हिंसीः) तै०सं० १.३.५.१, ६.३.३.३; मै०सं० १.२.१२, २३.८
अन्तरिक्षं मध्येन पृथिव्याः सम्भव। मै०सं० ३.९.३, ११६.३
अन्तरिक्षं मध्येनापृण। मै०सं० १.२.१४, २३.१४, ३.९.३, ११७.१५
अन्तरिक्षं मनुष्यान्‌ यज्ञोऽगात्‌ ततो मा द्रविणम्‌ अष्टु। षड्‌०ब्रा० १.५.११। देखें- नीचे अन्तरिक्षं तृतीयं।
अन्तरिक्षं महित्वा। तै०सं० १.५.३.१²
अन्तरिक्षं मह्य आ पप्रुर्‌ ओजसा। ऋ०वे० १०.६५.२³
अन्तरिक्षं मा पाहि। का०सं० ४०.३
अन्तरिक्षं मा हिंसीः। वा०सं० ५.४३, १४.१२; तै०सं० ४.३.६.१; मै०सं० २.७.१५, ९८.८., २.८.१४, ११८.१; का०सं० ३.२, २६.३, ४०.३; श०ब्रा०३.६.४.१३, १४, ८.३.१.९
अन्तरिक्षं मे यछः देखें- अन्तरिक्षं यछ।
अन्तरिक्षं मोरु पातु तस्मात्‌। आप०श्रौ०सू० ४.५.५४
अन्तरिक्षसदश्‌ च ये। अ०वे० १०.९.१२², ११.६.१२